ପରିୱାର

॥ ନମୋ ତସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଅରହତୋ ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧସ୍ସ॥

ୱିନୟପିଟକେ

ପରିୱାର

୧. ଭିକ୍ଖୁୱିଭଙ୍ଗୋ

ସୋଳସମହାୱାରୋ

୧. କତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତିୱାରୋ

୧. ପାରାଜିକକଣ୍ଡଂ

୧ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ପଠମଂ ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଂ ଆରବ୍ଭ, କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ? ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତି? ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି? ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତି? ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନଂ? କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି? ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି? କୋ ତତ୍ଥ ୱିନୟୋ, କୋ ତତ୍ଥ ଅଭିୱିନୟୋ? କିଂ ତତ୍ଥ ପାତିମୋକ୍ଖଂ, କିଂ ତତ୍ଥ ଅଧିପାତିମୋକ୍ଖଂ? କା ୱିପତ୍ତି? କା ସମ୍ପତ୍ତି? କା ପଟିପତ୍ତି? କତି ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା ପଠମଂ ପାରାଜିକଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ? କେ ସିକ୍ଖନ୍ତି? କେ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖା? କତ୍ଥ ଠିତଂ? କେ ଧାରେନ୍ତି? କସ୍ସ ୱଚନଂ? କେନାଭତନ୍ତି?

୨ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ପଠମଂ ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସୁଦିନ୍ନଂ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ପୁରାଣଦୁତିୟିକାୟ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଦ୍ୱେ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି ତସ୍ମିଂ ନତ୍ଥି। ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି। ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତି। ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନନ୍ତି? ନିଦାନୋଗଧଂ, ନିଦାନପରିୟାପନ୍ନଂ। କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତୀତି? ଦୁତିୟେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି। ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତୀତି? ସୀଲୱିପତ୍ତି। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋତି? ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣନ୍ତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତୀତି? ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ। କୋ ତତ୍ଥ ୱିନୟୋ, କୋ ତତ୍ଥ ଅଭିୱିନୟୋତି? ପଞ୍ଞତ୍ତି ୱିନୟୋ, ୱିଭତ୍ତି ଅଭିୱିନୟୋ। କିଂ ତତ୍ଥ ପାତିମୋକ୍ଖଂ, କିଂ ତତ୍ଥ ଅଧିପାତିମୋକ୍ଖନ୍ତି? ପଞ୍ଞତ୍ତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ, ୱିଭତ୍ତି ଅଧିପାତିମୋକ୍ଖଂ। କା ୱିପତ୍ତୀତି? ଅସଂୱରୋ ୱିପତ୍ତି। କା ସମ୍ପତ୍ତୀତି? ସଂୱରୋ ସମ୍ପତ୍ତି। କା ପଟିପତ୍ତୀତି? ନ ଏୱରୂପଂ କରିସ୍ସାମୀତି ୟାୱଜୀୱଂ ଆପାଣକୋଟିକଂ ସମାଦାୟ ସିକ୍ଖତି ସିକ୍ଖାପଦେସୁ। [ଅ॰ ନି॰ ୧୦.୩୧] କତି ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା ପଠମଂ ପାରାଜିକଂ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ଦସ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା ପଠମଂ ପାରାଜିକଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ – ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁତାୟ, ସଙ୍ଘଫାସୁତାୟ, ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ, ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ, ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ, ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା, ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ। କେ ସିକ୍ଖନ୍ତୀତି? ସେକ୍ଖା ଚ ପୁଥୁଜ୍ଜନକଲ୍ୟାଣକା ଚ ସିକ୍ଖନ୍ତି। କେ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖାତି? ଅରହନ୍ତୋ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖା । କତ୍ଥ ଠିତନ୍ତି? ସିକ୍ଖାକାମେସୁ ଠିତଂ। କେ ଧାରେନ୍ତୀତି? ୟେସଂ ୱତ୍ତତି ତେ ଧାରେନ୍ତି। କସ୍ସ ୱଚନନ୍ତି? ଭଗୱତୋ ୱଚନଂ ଅରହତୋ ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧସ୍ସ। କେନାଭତନ୍ତି? ପରମ୍ପରାଭତଂ –

୩ .

ଉପାଲି ଦାସକୋ ଚେୱ, ସୋଣକୋ ସିଗ୍ଗୱୋ ତଥା।

ମୋଗ୍ଗଲିପୁତ୍ତେନ [ମୋଗ୍ଗଲୀପୁତ୍ତେନ (ସ୍ୟା॰)] ପଞ୍ଚମା, ଏତେ ଜମ୍ବୁସିରିୱ୍ହୟେ [ଜମ୍ବୁସରିୱ୍ହୟେ (ସାରତ୍ଥ)] ॥

ତତୋ ମହିନ୍ଦୋ ଇଟ୍ଟିୟୋ [ଇଟ୍ଠିୟୋ (ସୀ॰)] , ଉତ୍ତିୟୋ ସମ୍ବଲୋ [ଉଟ୍ଟିୟୋ ସମ୍ପଲୋ (ଇତିପି)] ତଥା।

ଭଦ୍ଦନାମୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ଜମ୍ବୁଦୀପା ଇଧାଗତା।

ୱିନୟଂ ତେ ୱାଚୟିଂସୁ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟା॥

ନିକାୟେ ପଞ୍ଚ ୱାଚେସୁଂ, ସତ୍ତ ଚେୱ ପକରଣେ।

ତତୋ ଅରିଟ୍ଠୋ ମେଧାୱୀ, ତିସ୍ସଦତ୍ତୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ୱିସାରଦୋ କାଳସୁମନୋ, ଥେରୋ ଚ ଦୀଘନାମକୋ।

ଦୀଘସୁମନୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ପୁନଦେୱ [ପୁନରେୱ (ସ୍ୟା॰)] କାଳସୁମନୋ, ନାଗତ୍ଥେରୋ ଚ ବୁଦ୍ଧରକ୍ଖିତୋ।

ତିସ୍ସତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ଦେୱତ୍ଥେରୋ [ରେୱତ୍ଥେରୋ (ଇତିପି)] ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ପୁନଦେୱ ସୁମନୋ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ବହୁସ୍ସୁତୋ ଚୂଳନାଗୋ, ଗଜୋୱ ଦୁପ୍ପଧଂସିୟୋ॥

ଧମ୍ମପାଲିତନାମୋ ଚ, ରୋହଣେ [ରୋହଣୋ (ସୀ॰)] ସାଧୁପୂଜିତୋ।

ତସ୍ସ ସିସ୍ସୋ ମହାପଞ୍ଞୋ ଖେମନାମୋ ତିପେଟକୋ॥

ଦୀପେ ତାରକରାଜାୱ ପଞ୍ଞାୟ ଅତିରୋଚଥ।

ଉପତିସ୍ସୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ଫୁସ୍ସଦେୱୋ ମହାକଥୀ॥

ପୁନଦେୱ ସୁମନୋ ମେଧାୱୀ, ପୁପ୍ଫନାମୋ ବହୁସ୍ସୁତୋ।

ମହାକଥୀ ମହାସିୱୋ, ପିଟକେ ସବ୍ବତ୍ଥ କୋୱିଦୋ॥

ପୁନଦେୱ ଉପାଲି ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ମହାନାଗୋ ମହାପଞ୍ଞୋ, ସଦ୍ଧମ୍ମୱଂସକୋୱିଦୋ॥

ପୁନଦେୱ ଅଭୟୋ ମେଧାୱୀ, ପିଟକେ ସବ୍ବତ୍ଥ କୋୱିଦୋ।

ତିସ୍ସତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ॥

ତସ୍ସ ସିସ୍ସୋ ମହାପଞ୍ଞୋ, ପୁପ୍ଫନାମୋ ବହୁସ୍ସୁତୋ।

ସାସନଂ ଅନୁରକ୍ଖନ୍ତୋ, ଜମ୍ବୁଦୀପେ ପତିଟ୍ଠିତୋ॥

ଚୂଳାଭୟୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ତିସ୍ସତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ସଦ୍ଧମ୍ମୱଂସକୋୱିଦୋ॥

ଚୂଳଦେୱୋ [ଫୁସ୍ସଦେୱୋ (ସୀ॰)] ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ସିୱତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ସବ୍ବତ୍ଥ କୋୱିଦୋ॥

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ୱିନୟଞ୍ଞୂ ମଗ୍ଗକୋୱିଦା।

ୱିନୟଂ ଦୀପେ ପକାସେସୁଂ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟାତି॥

୪ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଦୁତିୟଂ ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଧନିୟଂ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ରଞ୍ଞୋ ଦାରୂନି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି , ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୫ . ତତିୟଂ ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୬ . ଚତୁତ୍ଥଂ ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ୱଗ୍ଗୁମୁଦାତୀରିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ୱଗ୍ଗୁମୁଦାତୀରିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଗିହୀନଂ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞସ୍ସ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମସ୍ସ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଚତ୍ତାରୋ ପାରାଜିକା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ମେଥୁନାଦିନ୍ନାଦାନଞ୍ଚ , ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହୁତ୍ତରି।

ପାରାଜିକାନି ଚତ୍ତାରି, ଛେଜ୍ଜୱତ୍ଥୂ ଅସଂସୟାତି॥

୨. ସଙ୍ଘାଦିସେସକଣ୍ଡଂ

୭ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ? କଂ ଆରବ୍ଭ? କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ? ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି , ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତି? ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି? ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତି? ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନଂ? କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି? ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି? କୋ ତତ୍ଥ ୱିନୟୋ, କୋ ତତ୍ଥ ଅଭିୱିନୟୋ? କିଂ ତତ୍ଥ ପାତିମୋକ୍ଖଂ, କିଂ ତତ୍ଥ ଅଧିପାତିମୋକ୍ଖଂ ? କା ୱିପତ୍ତି, କା ସମ୍ପତ୍ତି, କା ପଟିପତ୍ତି? କତି ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ? କେ ସିକ୍ଖନ୍ତି, କେ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖା? କତ୍ଥ ଠିତଂ? କେ ଧାରେନ୍ତି? କସ୍ସ ୱଚନଂ? କେନାଭତନ୍ତି?

୮ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସେୟ୍ୟସକଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ସେୟ୍ୟସକୋ ହତ୍ଥେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି ତସ୍ମିଂ ନତ୍ଥି। ସବ୍ବତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି। ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତୀତି ? ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି। ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନନ୍ତି? ନିଦାନୋଗଧଂ ନିଦାନପରିୟାପନ୍ନଂ। କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତୀତି? ତତିୟେ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି । ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତୀତି? ସୀଲୱିପତ୍ତି। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋତି? ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣନ୍ତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତୀତି? ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ। କୋ ତତ୍ଥ ୱିନୟୋ, କୋ ତତ୍ଥ ଅଭିୱିନୟୋତି? ପଞ୍ଞତ୍ତି ୱିନୟୋ, ୱିଭତ୍ତି ଅଭିୱିନୟୋ। କିଂ ତତ୍ଥ ପାତିମୋକ୍ଖଂ, କିଂ ତତ୍ଥ ଅଧିପାତିମୋକ୍ଖନ୍ତି? ପଞ୍ଞତ୍ତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ, ୱିଭତ୍ତି ଅଧିପାତିମୋକ୍ଖଂ। କା ୱିପତ୍ତୀତି? ଅସଂୱରୋ ୱିପତ୍ତି। କା ସମ୍ପତ୍ତୀତି? ସଂୱରୋ ସମ୍ପତ୍ତି। କା ପଟିପତ୍ତୀତି? ନ ଏୱରୂପଂ କରିସ୍ସାମୀତି ୟାୱଜୀୱଂ ଆପାଣକୋଟିକଂ ସମାଦାୟ ସିକ୍ଖତି ସିକ୍ଖାପଦେସୁ। [ଅ॰ ନି॰ ୧୦.୩୧] କତି ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ଦସ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ – ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁତାୟ, ସଙ୍ଘଫାସୁତାୟ, ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ, ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ, ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ, ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା, ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ। କେ ସିକ୍ଖନ୍ତୀତି? ସେକ୍ଖା ଚ ପୁଥୁଜ୍ଜନକଲ୍ୟାଣକା ଚ ସିକ୍ଖନ୍ତି। କେ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖାତି? ଅରହନ୍ତୋ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖା। କତ୍ଥ ଠିତନ୍ତି? ସିକ୍ଖାକାମେସୁ ଠିତଂ। କେ ଧାରେନ୍ତୀତି? ୟେସଂ ୱତ୍ତତି , ତେ ଧାରେନ୍ତି। କସ୍ସ ୱଚନନ୍ତି? ଭଗୱତୋ ୱଚନଂ ଅରହତୋ ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧସ୍ସ। କେନାଭତନ୍ତି? ପରମ୍ପରାଭତଂ –

ଉପାଲି ଦାସକୋ ଚେୱ, ସୋଣକୋ ସିଗ୍ଗୱୋ ତଥା।

ମୋଗ୍ଗଲିପୁତ୍ତେନ ପଞ୍ଚମା, ଏତେ ଜମ୍ବୁସିରିୱ୍ହୟେ॥

ତତୋ ମହିନ୍ଦୋ ଇଟ୍ଟିୟୋ, ଉତ୍ତିୟୋ ସମ୍ବଲୋ ତଥା।

ଭଦ୍ଦନାମୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ଜମ୍ବୁଦୀପା ଇଧାଗତା।

ୱିନୟଂ ତେ ୱାଚୟିଂସୁ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟା॥

ନିକାୟେ ପଞ୍ଚ ୱାଚେସୁଂ, ସତ୍ତ ଚେୱ ପକରଣେ।

ତତୋ ଅରିଟ୍ଠୋ ମେଧାୱୀ, ତିସ୍ସଦତ୍ତୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ୱିସାରଦୋ କାଳସୁମନୋ, ଥେରୋ ଚ ଦୀଘନାମକୋ।

ଦୀଘସୁମନୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ପୁନଦେୱ କାଳସୁମନୋ, ନାଗତ୍ଥେରୋ ଚ ବୁଦ୍ଧରକ୍ଖିତୋ।

ତିସ୍ସତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ଦେୱତ୍ଥେରୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ପୁନଦେୱ ସୁମନୋ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ବହୁସ୍ସୁତୋ ଚୂଳନାଗୋ, ଗଜୋୱ ଦୁପ୍ପଧଂସିୟୋ॥

ଧମ୍ମପାଲିତନାମୋ ଚ, ରୋହଣେ ସାଧୁପୂଜିତୋ।

ତସ୍ସ ସିସ୍ସୋ ମହାପଞ୍ଞୋ, ଖେମନାମୋ ତିପେଟକୋ॥

ଦୀପେ ତାରକରାଜାୱ, ପଞ୍ଞାୟ ଅତିରୋଚଥ।

ଉପତିସ୍ସୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ଫୁସ୍ସଦେୱୋ ମହାକଥୀ॥

ପୁନଦେୱ ସୁମନୋ ମେଧାୱୀ, ପୁପ୍ଫନାମୋ ବହୁସ୍ସୁତୋ।

ମହାକଥୀ ମହାସିୱୋ, ପିଟକେ ସବ୍ବତ୍ଥ କୋୱିଦୋ॥

ପୁନଦେୱ ଉପାଲି ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ମହାନାଗୋ ମହାପଞ୍ଞୋ, ସଦ୍ଧମ୍ମୱଂସକୋୱିଦୋ॥

ପୁନଦେୱ ଅଭୟୋ ମେଧାୱୀ, ପିଟକେ ସବ୍ବତ୍ଥ କୋୱିଦୋ।

ତିସ୍ସତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ॥

ତସ୍ସ ସିସ୍ସୋ ମହାପଞ୍ଞୋ, ପୁପ୍ଫନାମୋ ବହୁସ୍ସୁତୋ।

ସାସନଂ ଅନୁରକ୍ଖନ୍ତୋ, ଜମ୍ବୁଦୀପେ ପତିଟ୍ଠିତୋ॥

ଚୂଳାଭୟୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ତିସ୍ସତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ସଦ୍ଧମ୍ମୱଂସକୋୱିଦୋ॥

ଚୂଳଦେୱୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ସିୱତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ସବ୍ବତ୍ଥ କୋୱିଦୋ॥

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ୱିନୟଞ୍ଞୂ ମଗ୍ଗକୋୱିଦୋ।

ୱିନୟଂ ଦୀପେ ପକାସେସୁଂ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟାତି॥

୯ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ । କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୧୦ . ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୧ . ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଅଭାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୨ . ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୩ . ସଞ୍ଞାଚିକା କୁଟିଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ଆଳୱିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆଳୱକେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିୟୋ କାରାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୪ . ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? କୋସମ୍ବିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଛନ୍ନଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଛନ୍ନୋ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ସୋଧେନ୍ତୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚେତିୟରୁକ୍ଖଂ ଛେଦାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୫ . ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୬ . ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚି ଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚି ଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୭ . ସଙ୍ଘଭେଦକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଦେୱଦତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଦେୱଦତ୍ତୋ ସମଗ୍ଗସ୍ସ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭେଦାୟ ପରକ୍କମି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୮ . ଭେଦାନୁୱତ୍ତକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତାନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଦେୱଦତ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମନ୍ତସ୍ସ ଅନୁୱତ୍ତକା ଅହେସୁଂ ୱଗ୍ଗୱାଦକା, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୯ . ଦୁବ୍ବଚସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନା ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? କୋସମ୍ବିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଛନ୍ନଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଛନ୍ନୋ ଭିକ୍ଖୂହି ସହଧମ୍ମିକଂ ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ ଅକାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୨୦ . କୁଲଦୂସକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକା ଭିକ୍ଖୂ ସଙ୍ଘେନ ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମକତା ଭିକ୍ଖୂ ଛନ୍ଦଗାମିତା ଦୋସଗାମିତା ମୋହଗାମିତା ଭୟଗାମିତା ପାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ତେରସ ସଙ୍ଘାଦିସେସା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ୱିସ୍ସଟ୍ଠି କାୟସଂସଗ୍ଗଂ, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଅତ୍ତକାମଞ୍ଚ।

ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ କୁଟୀ ଚେୱ, ୱିହାରୋ ଚ ଅମୂଲକଂ॥

କିଞ୍ଚିଦେସଞ୍ଚ ଭେଦୋ ଚ, ତସ୍ସେୱ [ତଥେୱ (କ॰)] ଅନୁୱତ୍ତକା।

ଦୁବ୍ବଚଂ କୁଲଦୂସଞ୍ଚ, ସଙ୍ଘାଦିସେସା ତେରସାତି॥

୩. ଅନିୟତକଣ୍ଡଂ

୨୧ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ପଠମୋ ଅନିଂୟତୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ? କଂ ଆରବ୍ଭ? କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ? ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି, ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତି, ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନଂ, କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି, ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତି, ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ, ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି, ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ, ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି, କୋ ତତ୍ଥ ୱିନୟୋ, କୋ ତତ୍ଥ ଅଭିୱିନୟୋ, କିଂ ତତ୍ଥ ପାତିମୋକ୍ଖଂ, କିଂ ତତ୍ଥ ଅଧିପାତିମୋକ୍ଖଂ, କା ୱିପତ୍ତି, କା ସମ୍ପତ୍ତି, କା ପଟିପତ୍ତି, କତି ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା ପଠମୋ ଅନିୟତୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ, କେ ସିକ୍ଖନ୍ତି, କେ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖା, କତ୍ଥ ଠିତଂ, କେ ଧାରେନ୍ତି, କସ୍ସ ୱଚନଂ କେନାଭତନ୍ତି।

୨୨ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ପଠମୋ ଅନିୟତୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ଅଲଙ୍କମ୍ମନିୟେ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି ତସ୍ମିଂ ନତ୍ଥି। ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି। ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି। ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନନ୍ତି? ନିଦାନୋଗଧଂ ନିଦାନପରିୟାପନ୍ନଂ। କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତୀତି? ଚତୁତ୍ଥେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି। ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତୀତି? ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତି ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତି। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋତି? ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ଏକେ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣନ୍ତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତୀତି? ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ। କୋ ତତ୍ଥ ୱିନୟୋ, କୋ ତତ୍ଥ ଅଭିୱିନୟୋତି? ପଞ୍ଞତ୍ତି ୱିନୟୋ, ୱିଭତ୍ତି ଅଭିୱିନୟୋ। କିଂ ତତ୍ଥ ପାତିମୋକ୍ଖଂ, କିଂ ତତ୍ଥ ଅଧିପାତିମୋକ୍ଖନ୍ତି? ପଞ୍ଞତ୍ତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ, ୱିଭତ୍ତି ଅଧିପାତିମୋକ୍ଖଂ। କା ୱିପତ୍ତୀତି? ଅସଂୱରୋ ୱିପତ୍ତି। କା ସମ୍ପତ୍ତୀତି? ସଂୱରୋ ସମ୍ପତ୍ତି। କା ପଟିପତ୍ତୀତି? ନ ଏୱରୂପଂ କରିସ୍ସାମୀତି ୟାୱଜୀୱଂ ଆପାଣକୋଟିକଂ ସମାଦାୟ ସିକ୍ଖତି ସିକ୍ଖାପଦେସୁ। [ଅ॰ ନି॰ ୧୦.୩୧] କତି ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା ପଠମୋ ଅନିୟତୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି ? ଦସ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା ପଠମୋ ଅନିୟତୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ – ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁତାୟ, ସଙ୍ଘଫାସୁତାୟ, ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ, ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ, ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ, ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା, ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ। କେ ସିକ୍ଖନ୍ତୀତି? ସେକ୍ଖା ଚ ପୁଥୁଜ୍ଜନକଲ୍ୟାଣକା ଚ ସିକ୍ଖନ୍ତି। କେ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖାତି? ଅରହନ୍ତୋ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖା। କତ୍ଥ ଠିତନ୍ତି? ସିକ୍ଖାକାମେସୁ ଠିତଂ। କେ ଧାରେନ୍ତୀତି? ୟେସଂ ୱତ୍ତତି ତେ ଧାରେନ୍ତି। କସ୍ସ ୱଚନନ୍ତି? ଭଗୱତୋ ୱଚନଂ ଅରହତୋ ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧସ୍ସ। କେନାଭତନ୍ତି? ପରମ୍ପରାଭତଂ –

ଉପାଲି ଦାସକୋ ଚେୱ, ସୋଣକୋ ସିଗ୍ଗୱୋ ତଥା।

ମୋଗ୍ଗଲିପୁତ୍ତେନ ପଞ୍ଚମା, ଏତେ ଜମ୍ବୁସିରିୱ୍ହୟେ॥

ତତୋ ମହିନ୍ଦୋ ଇଟ୍ଟିୟୋ, ଉତ୍ତିୟୋ ସମ୍ବଲୋ ତଥା।

ଭଦ୍ଦନାମୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ଜମ୍ବୁଦୀପା ଇଧାଗତା।

ୱିନୟଂ ତେ ୱାଚୟିଂସୁ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟା॥

ନିକାୟେ ପଞ୍ଚ ୱାଚେସୁଂ, ସତ୍ତ ଚେୱ ପକରଣେ।

ତତୋ ଅରିଟ୍ଠୋ ମେଧାୱୀ, ତିସ୍ସଦତ୍ତୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ୱିସାରଦୋ କାଳସୁମନୋ, ଥେରୋ ଚ ଦୀଘନାମକୋ।

ଦୀଘସୁମନୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ପୁନଦେୱ କାଳସୁମନୋ, ନାଗତ୍ଥେରୋ ଚ ବୁଦ୍ଧରକ୍ଖିତୋ।

ତିସ୍ସତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ଦେୱତ୍ଥେରୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ପୁନଦେୱ ସୁମନୋ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ବହୁସ୍ସୁତୋ ଚୂଳନାଗୋ, ଗଜୋୱ ଦୁପ୍ପଧଂସିୟୋ॥

ଧମ୍ମପାଲିତନାମୋ ଚ, ରୋହଣେ ସାଧୁପୂଜିତୋ।

ତସ୍ସ ସିସ୍ସୋ ମହାପଞ୍ଞୋ, ଖେମନାମୋ ତିପେଟକୋ॥

ଦୀପେ ତାରକରାଜାୱ ପଞ୍ଞାୟ ଅତିରୋଚଥ।

ଉପତିସ୍ସୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ଫୁସ୍ସଦେୱୋ ମହାକଥୀ॥

ପୁନଦେୱ ସୁମନୋ ମେଧାୱୀ, ପୁପ୍ଫନାମୋ ବହୁସ୍ସୁତୋ।

ମହାକଥୀ ମହାସିୱୋ, ପିଟକେ ସବ୍ବତ୍ଥ କୋୱିଦୋ॥

ପୁନଦେୱ ଉପାଲି ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ମହାନାଗୋ ମହାପଞ୍ଞୋ, ସଦ୍ଧମ୍ମୱଂସକୋୱିଦୋ॥

ପୁନଦେୱ ଅଭୟୋ ମେଧାୱୀ, ପିଟକେ ସବ୍ବତ୍ଥ କୋୱିଦୋ।

ତିସ୍ସତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ॥

ତସ୍ସ ସିସ୍ସୋ ମହାପଞ୍ଞୋ, ପୁପ୍ଫନାମୋ ବହୁସ୍ସୁତୋ।

ସାସନଂ ଅନୁରକ୍ଖନ୍ତୋ, ଜମ୍ବୁଦୀପେ ପତିଟ୍ଠିତୋ॥

ଚୂଳାଭୟୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ତିସ୍ସତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ସଦ୍ଧମ୍ମୱଂସକୋୱିଦୋ॥

ଚୂଳଦେୱୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ସିୱତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ସବ୍ବତ୍ଥ କୋୱିଦୋ॥

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ୱିନୟଞ୍ଞୂ ମଗ୍ଗକୋୱିଦା।

ୱିନୟଂ ଦୀପେ ପକାସେସୁଂ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟାତି॥

୨୩ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଦୁତିୟୋ ଅନିୟତୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି ତସ୍ମିଂ ନତ୍ଥି। ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି। ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି। ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନନ୍ତି? ନିଦାନୋଗଧଂ ନିଦାନପରିୟାପନ୍ନଂ। କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତୀତି? ଚତୁତ୍ଥେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି। ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତୀତି? ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତି, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତି। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋତି? ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣନ୍ତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତୀତି? ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଅନିୟତା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଅଲଙ୍କମ୍ମନିୟଞ୍ଚେୱ, ତଥେୱ ଚ ନ ହେୱ ଖୋ।

ଅନିୟତା ସୁପଞ୍ଞତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧସେଟ୍ଠେନ ତାଦିନାତି॥

୪. ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟକଣ୍ଡଂ

୧. କଥିନୱଗ୍ଗୋ

୨୪ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଦସାହଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଧାରେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୨୫ . ଏକରତ୍ତଂ ତିଚୀୱରେନ ୱିପ୍ପୱସନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ହତ୍ଥେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ସନ୍ତରୁତ୍ତରେନ ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୨୬ . ଅକାଲଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ମାସଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଅକାଲଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ମାସଂ ଅତିକ୍କାମେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି , ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୨୭ . ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୨୮ . ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ହତ୍ଥତୋ ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ହତ୍ଥତୋ ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୨୯ . ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିଂ ୱା ଗହପତାନିଂ ୱା ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ଅଞ୍ଞାତକଂ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତଂ ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୩୦ . ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିଂ ୱା ଗହପତାନିଂ ୱା ତତୁତ୍ତରି ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ବହୁଂ ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୩୧ . ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତସ୍ସ ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୩୨ . ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତସ୍ସ ଅଞ୍ଞାତକେ ଗହପତିକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଅଞ୍ଞାତକେ ଗହପତିକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୩୩ . ଅତିରେକତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦନାୟ ଅତିରେକଛକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାନେନ ଚୀୱରଂ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ଉପାସକେନ – ‘‘ଅଜ୍ଜଣ୍ହୋ, ଭନ୍ତେ, ଆଗମେହୀ’’ତି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ନାଗମେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

କଥିନୱଗ୍ଗୋ ପଠମୋ।

୨. କୋସିୟୱଗ୍ଗୋ

୩୪ . କୋସିୟମିସ୍ସକଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ଆଳୱିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ କୋସିୟକାରକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱମାହଂସୁ ‘‘ବହୂ, ଆୱୁସୋ, କୋସକାରକେ ପଚଥ। ଅମ୍ହାକମ୍ପି ଦସ୍ସଥ। ମୟମ୍ପି ଇଚ୍ଛାମ କୋସିୟମିସ୍ସକଂ ସନ୍ଥତଂ କାତୁ’’ନ୍ତି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୩୫ . ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି ? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୩୬ . ଅନାଦିୟିତ୍ୱା ତୁଲଂ ଓଦାତାନଂ ତୁଲଂ ଗୋଚରିୟାନଂ ନୱଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଥୋକଞ୍ଞେୱ ଓଦାତଂ ଅନ୍ତେ [ଓଦାତାନଂ ଅନ୍ତେ ଅନ୍ତେ (ସୀ॰), ଓଦାତାନଂ ଅନ୍ତେ (ସ୍ୟା॰)] ଆଦିୟିତ୍ୱା ତଥେୱ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୩୭ . ଅନୁୱସ୍ସଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁୱସ୍ସଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ । ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୩୮ . ଅନାଦିୟିତ୍ୱା ପୁରାଣସନ୍ଥତସ୍ସ ସାମନ୍ତା ସୁଗତୱିଦତ୍ଥିଂ ନୱଂ ନିସୀଦନସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ । କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ସନ୍ଥତାନି ଉଜ୍ଝିତ୍ୱା ଆରଞ୍ଞିକଙ୍ଗଂ ପିଣ୍ଡପାତିକଙ୍ଗଂ ପଂସୁକୂଲିକଙ୍ଗଂ ସମାଦିୟିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୩୯ . ଏଳକଲୋମାନି ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ତିୟୋଜନଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଏଳକଲୋମାନି ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ତିୟୋଜନଂ ଅତିକ୍କାମେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୪୦ . ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସକ୍କେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅଞ୍ଞାତିକାହି ଭିକ୍ଖୁନୀହି ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୪୧ . ରୂପିୟଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ । କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ରୂପିୟଂ ପଟିଗ୍ଗହେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୪୨ . ନାନପ୍ପକାରକଂ ରୂପିୟସଂୱୋହାରଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ନାନପ୍ପକାରକଂ ରୂପିୟସଂୱୋହାରଂ ସମାପଜ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୪୩ . ନାନପ୍ପକାରକଂ କୟୱିକ୍କୟଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ପରିବ୍ବାଜକେନ ସଦ୍ଧିଂ କୟୱିକ୍କୟଂ ସମାପଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

କୋସିୟୱଗ୍ଗୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ପତ୍ତୱଗ୍ଗୋ

୪୪ . ଅତିରେକପତ୍ତଂ ଦସାହଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅତିରେକପତ୍ତଂ ଧାରେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୪୫ . ଊନପଞ୍ଚବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅଞ୍ଞଂ ନୱଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସକ୍କେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପମତ୍ତକେନପି ଭିନ୍ନେନ ଅପ୍ପମତ୍ତକେନପି ଖଣ୍ଡେନ ୱିଲିଖିତମତ୍ତେନପି ବହୂ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୪୬ . ଭେସଜ୍ଜାନି ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ସତ୍ତାହଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଭେସଜ୍ଜାନି ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ସତ୍ତାହଂ ଅତିକ୍କାମେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

୪୭ . ଅତିରେକମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅତିରେକମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୪୮ . ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସାମଂ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତେନ ଅନତ୍ତମନେନ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସାମଂ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୪୯ . ସାମଂ ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ସାମଂ ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୫୦ . ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତସ୍ସ ଅଞ୍ଞାତକସ୍ସ ଗହପତିକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଅଞ୍ଞାତକସ୍ସ ଗହପତିକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୫୧ . ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

୫୨ . ତିଣ୍ଣଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅତିରେକଛାରତ୍ତଂ ୱିପ୍ପୱସନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ତିଣ୍ଣଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅତିରେକଛାରତ୍ତଂ ୱିପ୍ପୱସିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

୫୩ . ଜାନଂ ସଙ୍ଘିକଂ ଲାଭଂ ପରିଣତଂ ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମେନ୍ତସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଜାନଂ ସଙ୍ଘିକଂ ଲାଭଂ ପରିଣତଂ ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ପତ୍ତୱଗ୍ଗୋ ତତିୟୋ।

ତିଂସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟା ପାଚିତ୍ତିୟା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଦସେକରତ୍ତିମାସୋ ଚ, ଧୋୱନଞ୍ଚ ପଟିଗ୍ଗହୋ।

ଅଞ୍ଞାତଂ ତଞ୍ଚ [ଅଞ୍ଞାତକଞ୍ଚ (କ॰)] ଉଦ୍ଦିସ୍ସ, ଉଭିନ୍ନଂ ଦୂତକେନ ଚ॥

କୋସିୟା ସୁଦ୍ଧଦ୍ୱେଭାଗା, ଛବ୍ବସ୍ସାନି ନିସୀଦନଂ।

ଦ୍ୱେ ଚ ଲୋମାନି ଉଗ୍ଗଣ୍ହେ, ଉଭୋ ନାନପ୍ପକାରକା॥

ଦ୍ୱେ ଚ ପତ୍ତାନି ଭେସଜ୍ଜଂ, ୱସ୍ସିକା ଦାନପଞ୍ଚମଂ।

ସାମଂ ୱାୟାପନଚ୍ଚେକୋ, ସାସଙ୍କଂ ସଙ୍ଘିକେନ ଚାତି॥

୫. ପାଚିତ୍ତିୟକଣ୍ଡଂ

୧. ମୁସାୱାଦୱଗ୍ଗୋ

୫୪ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ସମ୍ପଜାନମୁସାୱାଦେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି ? ହତ୍ଥକଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ । କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ହତ୍ଥକୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତିତ୍ଥିୟେହି ସଦ୍ଧିଂ ସଲ୍ଲପନ୍ତୋ ଅୱଜାନିତ୍ୱା ପଟିଜାନି, ପଟିଜାନିତ୍ୱା ଅୱଜାନି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୫୫ . ଓମସୱାଦେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ପେସଲେହି ଭିକ୍ଖୂହି ସଦ୍ଧିଂ ଭଣ୍ଡନ୍ତା [ଭଣ୍ଡେନ୍ତା (କ॰)] ପେସଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଓମସିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୫୬ . ଭିକ୍ଖୁପେସୁଞ୍ଞେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଭଣ୍ଡନଜାତାନଂ କଲହଜାତାନଂ ୱିୱାଦାପନ୍ନାନଂ ପେସୁଞ୍ଞଂ ଉପସଂହରିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୫୭ . ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନଂ ପଦସୋ ଧମ୍ମଂ ୱାଚେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଉପାସକେ ପଦସୋ ଧମ୍ମଂ ୱାଚେସୁଂ , ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

୫୮ . ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନେନ ଉତ୍ତରିଦିରତ୍ତତିରତ୍ତଂ ସହସେୟ୍ୟଂ କପ୍ପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ଆଳୱିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନେନ ସହସେୟ୍ୟଂ କପ୍ପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି , ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୫୯ . ମାତୁଗାମେନ ସହସେୟ୍ୟଂ କପ୍ପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଅନୁରୁଦ୍ଧଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଅନୁରୁଦ୍ଧୋ ମାତୁଗାମେନ ସହସେୟ୍ୟଂ କପ୍ପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

୬୦ . ମାତୁଗାମସ୍ସ ଉତ୍ତରିଛପ୍ପଞ୍ଚୱାଚାହି ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଦ୍ୱେ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ପଦସୋଧମ୍ମେ…ପେ॰…।

୬୧ . ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନସ୍ସ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଭୂତଂ ଆରୋଚେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ୱଗ୍ଗୁମୁଦାତୀରିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ୱଗ୍ଗୁମୁଦାତୀରିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଗିହୀନଂ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞସ୍ସ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମସ୍ସ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ…ପେ॰…।

୬୨ . ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାପତ୍ତିଂ ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନସ୍ସ ଆରୋଚେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାପତ୍ତିଂ ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନସ୍ସ ଆରୋଚେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୬୩ . ପଥୱିଂ ଖଣନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ଆଳୱିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆଳୱକେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ପଥୱିଂ ଖଣିଂସୁ , ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ମୁସାୱାଦୱଗ୍ଗୋ ପଠମୋ।

୨. ଭୂତଗାମୱଗ୍ଗୋ

୬୪ . ଭୂତଗାମପାତବ୍ୟତା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ଆଳୱିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆଳୱକେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ରୁକ୍ଖଂ ଛିନ୍ଦିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୬୫ . ଅଞ୍ଞୱାଦକେ ୱିହେସକେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? କୋସମ୍ବିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଛନ୍ନଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଛନ୍ନୋ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ଆପତ୍ତିୟା ଅନୁୟୁଞ୍ଜିୟମାନୋ ଅଞ୍ଞେନଞ୍ଞଂ ପଟିଚରି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୬୬ . ଉଜ୍ଝାପନକେ ଖିୟ୍ୟନକେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ଉଜ୍ଝାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୬୭ . ସଙ୍ଘିକଂ ମଞ୍ଚଂ ୱା ପୀଠଂ ୱା ଭିସିଂ ୱା କୋଚ୍ଛଂ ୱା ଅଜ୍ଝୋକାସେ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା ଅନୁଦ୍ଧରିତ୍ୱା ଅନାପୁଚ୍ଛା ପକ୍କମନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ସଙ୍ଘିକଂ ସେନାସନଂ ଅଜ୍ଝୋକାସେ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା ଅନୁଦ୍ଧରିତ୍ୱା ଅନାପୁଚ୍ଛା ପକ୍କମିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

୬୮ . ସଙ୍ଘିକେ ୱିହାରେ ସେୟ୍ୟଂ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା ଅନୁଦ୍ଧରିତ୍ୱା ଅନାପୁଚ୍ଛା ପକ୍କମନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସତ୍ତରସୱଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସତ୍ତରସୱଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ସଙ୍ଘିକେ ୱିହାରେ ସେୟ୍ୟଂ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା ଅନୁଦ୍ଧରିତ୍ୱା ଅନାପୁଚ୍ଛା ପକ୍କମିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି । ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

୬୯ . ସଙ୍ଘିକେ ୱିହାରେ ଜାନଂ ପୁବ୍ବୁପଗତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅନୁପଖଜ୍ଜ ସେୟ୍ୟଂ କପ୍ପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଥେରେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁପଖଜ୍ଜ ସେୟ୍ୟଂ କପ୍ପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୭୦ . ଭିକ୍ଖୁଂ କୁପିତେନ ଅନତ୍ତମନେନ ସଙ୍ଘିକା ୱିହାରା ନିକ୍କଡ୍ଢନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ କୁପିତା ଅନତ୍ତମନା ଭିକ୍ଖୂ ସଙ୍ଘିକା ୱିହାରା ନିକ୍କଡ୍ଢିଂସୁ , ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୭୧ . ସଙ୍ଘିକେ ୱିହାରେ ଉପରିୱେହାସକୁଟିୟା ଆହଚ୍ଚପାଦକଂ ମଞ୍ଚଂ ୱା ପୀଠଂ ୱା ଅଭିନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘିକେ ୱିହାରେ ଉପରିୱେହାସକୁଟିୟା ଆହଚ୍ଚପାଦକଂ ମଞ୍ଚଂ ସହସା ଅଭିନିସୀଦି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୭୨ . ଦ୍ୱତ୍ତିପରିୟାୟେ ଅଧିଟ୍ଠହିତ୍ୱା ତତୁତ୍ତରି ଅଧିଟ୍ଠହନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? କୋସମ୍ବିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଛନ୍ନଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଛନ୍ନୋ କତପରିୟୋସିତଂ ୱିହାରଂ ପୁନପ୍ପୁନଂ ଛାଦାପେସି, ପୁନପ୍ପୁନଂ ଲିମ୍ପାପେସି, ଅତିଭାରିକୋ ୱିହାରୋ ପରିପତି , ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୭୩ . ଜାନଂ ସପ୍ପାଣକଂ ଉଦକଂ ତିଣଂ ୱା ମତ୍ତିକଂ ୱା ସିଞ୍ଚନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ଆଳୱିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆଳୱକେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି ? ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ଜାନଂ ସପ୍ପାଣକଂ ଉଦକଂ ତିଣମ୍ପି ମତ୍ତିକମ୍ପି ସିଞ୍ଚିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଭୂତଗାମୱଗ୍ଗୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ଓୱାଦୱଗ୍ଗୋ

୭୪ . ଅସମ୍ମତେନ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅସମ୍ମତା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି ତସ୍ମିଂ ନତ୍ଥି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

୭୫ . ଅତ୍ଥଙ୍ଗତେ ସୂରିୟେ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଚୂଳପନ୍ଥକଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଚୂଳପନ୍ଥକୋ ଅତ୍ଥଙ୍ଗତେ ସୂରିୟେ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ପଦସୋଧମ୍ମେ…ପେ॰…।

୭୬ . ଭିକ୍ଖୁନୁପସ୍ସୟଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସକ୍କେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁନୁପସ୍ସୟଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

୭୭ . ‘‘ଆମିସହେତୁ ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦନ୍ତୀ’’ତି ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ‘‘ଆମିସହେତୁ ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦନ୍ତୀ’’ତି ଭଣିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୭୮ . ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ଦେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ଅଦାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୭୯ . ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ସିବ୍ବେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ସିବ୍ବେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି …ପେ॰…।

୮୦ . ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱିଧାୟ ଏକଦ୍ଧାନମଗ୍ଗଂ ପଟିପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁନୀହି ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱିଧାୟ ଏକଦ୍ଧାନମଗ୍ଗଂ ପଟିପଜ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୮୧ . ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱିଧାୟ ଏକଂ ନାୱଂ ଅଭିରୁହନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁନୀହି ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱିଧାୟ ଏକଂ ନାୱଂ ଅଭିରୁହିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୮୨ . ଜାନଂ ଭିକ୍ଖୁନିପରିପାଚିତଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଦେୱଦତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଦେୱଦତ୍ତୋ ଜାନଂ ଭିକ୍ଖୁନିପରିପାଚିତଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ଭୁଞ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୮୩ . ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଓୱାଦୱଗ୍ଗୋ ତତିୟୋ।

୪. ଭୋଜନୱଗ୍ଗୋ

୮୪ . ତତୁତ୍ତରି ଆୱସଥପିଣ୍ଡଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁୱସିତ୍ୱା ଅନୁୱସିତ୍ୱା ଆୱସଥପିଣ୍ଡଂ ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

୮୫ . ଗଣଭୋଜନେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଦେୱଦତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଦେୱଦତ୍ତୋ ସପରିସୋ କୁଲେସୁ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ସତ୍ତ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

୮୬ . ପରମ୍ପରଭୋଜନେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଅଞ୍ଞତ୍ର ନିମନ୍ତିତା ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଚତସ୍ସୋ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

୮୭ . ଦ୍ୱତ୍ତିପତ୍ତପୂରେ ପୂୱେ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ତତୁତ୍ତରି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ପଟିଗ୍ଗହେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୮୮ . ଭୁତ୍ତାୱିନା ପୱାରିତେନ ଅନତିରିତ୍ତଂ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଭୁତ୍ତାୱୀ ପୱାରିତା ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

୮୯ . ଭିକ୍ଖୁଂ ଭୁତ୍ତାୱିଂ ପୱାରିତଂ ଅନତିରିତ୍ତେନ ଖାଦନୀୟେନ ୱା ଭୋଜନୀୟେନ ୱା ଅଭିହଟ୍ଠୁଂ ପୱାରେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଭୁତ୍ତାୱିଂ ପୱାରିତଂ ଅନତିରିତ୍ତେନ ଭୋଜନୀୟେନ ଅଭିହଟ୍ଠୁଂ ପୱାରେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୯୦ . ୱିକାଲେ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସତ୍ତରସୱଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସତ୍ତରସୱଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ୱିକାଲେ ଭୋଜନଂ ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

୯୧ . ସନ୍ନିଧିକାରକଂ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ବେଲଟ୍ଠସୀସଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ବେଲଟ୍ଠସୀସୋ ସନ୍ନିଧିକାରକଂ ଭୋଜନଂ ଭୁଞ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

୯୨ . ପଣୀତଭୋଜନାନି ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ପଣୀତଭୋଜନାନି ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୯୩ . ଅଦିନ୍ନଂ ମୁଖଦ୍ୱାରଂ ଆହାରଂ ଆହରନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଦିନ୍ନଂ ମୁଖଦ୍ୱାରଂ ଆହାରଂ ଆହରି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଭୋଜନୱଗ୍ଗୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

୫. ଅଚେଲକୱଗ୍ଗୋ

୯୪ . ଅଚେଲକସ୍ସ ୱା ପରିବ୍ବାଜକସ୍ସ ୱା ପରିବ୍ବାଜିକାୟ ୱା ସହତ୍ଥା ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଦେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଆନନ୍ଦଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ଅଞ୍ଞତରିସ୍ସା ପରିବ୍ବାଜିକାୟ ଏକଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଦ୍ୱେ ପୂୱେ ଅଦାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

୯୫ . ଭିକ୍ଖୁଂ ‘‘ଏହାୱୁସୋ, ଗାମଂ ୱା ନିଗମଂ ୱା ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିସିସ୍ସାମା’’ତି ତସ୍ସ ଦାପେତ୍ୱା ୱା ଅଦାପେତ୍ୱା ୱା ଉୟ୍ୟୋଜେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି ? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ‘‘ଏହାୱୁସୋ, ଗାମଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିସିସ୍ସାମା’’ତି, ତସ୍ସ ଅଦାପେତ୍ୱା ଉୟ୍ୟୋଜେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୯୬ . ସଭୋଜନେ କୁଲେ ଅନୁପଖଜ୍ଜ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ସଭୋଜନେ କୁଲେ ଅନୁପଖଜ୍ଜ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି । ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୯୭ . ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୯୮ . ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୯୯ . ନିମନ୍ତିତେନ ସଭତ୍ତେନ ସନ୍ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅନାପୁଚ୍ଛା ପୁରେଭତ୍ତଂ ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ କୁଲେସୁ ଚାରିତ୍ତଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ନିମନ୍ତିତୋ ସଭତ୍ତୋ ସମାନୋ ପୁରେଭତ୍ତଂ ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ କୁଲେସୁ ଚାରିତ୍ତଂ ଆପଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଚତସ୍ସୋ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

୧୦୦ . ତତୁତ୍ତରି ଭେସଜ୍ଜଂ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସକ୍କେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ମହାନାମେନ ସକ୍କେନ ‘‘ଅଜ୍ଜଣ୍ହୋ, ଭନ୍ତେ, ଆଗମେଥା’’ତି ୱୁଚ୍ଚମାନା ନାଗମେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୦୧ . ଉୟ୍ୟୁତ୍ତଂ ସେନଂ ଦସ୍ସନାୟ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି ? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଉୟ୍ୟୁତ୍ତଂ ସେନଂ ଦସ୍ସନାୟ ଅଗମଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

୧୦୨ . ଅତିରେକତିରତ୍ତଂ ସେନାୟ ୱସନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅତିରେକତିରତ୍ତଂ ସେନାୟ ୱସିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

୧୦୩ . ଉୟ୍ୟୋଧିକଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ । କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଉୟ୍ୟୋଧିକଂ ଅଗମଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଅଚେଲକୱଗ୍ଗୋ ପଞ୍ଚମୋ।

୬. ସୁରାପାନୱଗ୍ଗୋ

୧୦୪ . ସୁରାମେରୟପାନେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? କୋସମ୍ବିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସାଗତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ସାଗତୋ ମଜ୍ଜଂ ପିୱି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୧୦୫ . ଅଙ୍ଗୁଲିପତୋଦକେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଙ୍ଗୁଲିପତୋଦକେନ ହାସେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୧୦୬ . ଉଦକେ ହସଧମ୍ମେ [ହସ୍ସଧମ୍ମେ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସତ୍ତରସୱଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସତ୍ତରସୱଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅଚିରୱତିୟା ନଦିୟା ଉଦକେ କୀଳିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୧୦୭ . ଅନାଦରିୟେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? କୋସମ୍ବିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଛନ୍ନଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଛନ୍ନୋ ଅନାଦରିୟଂ ଅକାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୦୮ . ଭିକ୍ଖୁଂ ଭିଂସାପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଭିଂସାପେସୁଂ , ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୦୯ . ଜୋତିଂ ସମାଦହିତ୍ୱା ୱିସିବ୍ବେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ଭଗ୍ଗେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଜୋତିଂ ସମାଦହିତ୍ୱା ୱିସିବ୍ବେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଦ୍ୱେ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୧୦ . ଓରେନଦ୍ଧମାସଂ ନହାୟନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ରାଜାନମ୍ପି ପସ୍ସିତ୍ୱା ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ନହାୟିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଛ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

୧୧୧ . ଅନାଦିୟିତ୍ୱା ତିଣ୍ଣଂ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣକରଣାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣକରଣଂ ନୱଂ ଚୀୱରଂ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଅତ୍ତନୋ ଚୀୱରଂ ନ ସଞ୍ଜାନିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

୧୧୨ . ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ୱା ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୱା ସିକ୍ଖମାନାୟ ୱା ସାମଣେରସ୍ସ ୱା ସାମଣେରିୟା ୱା ସାମଂ ଚୀୱରଂ ୱିକପ୍ପେତ୍ୱା ଅପ୍ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରଣଂ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସାମଂ ଚୀୱରଂ ୱିକପ୍ପେତ୍ୱା ଅପ୍ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରଣଂ ପରିଭୁଞ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

୧୧୩ . ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ପତ୍ତଂ ୱା ଚୀୱରଂ ୱା ନିସୀଦନଂ ୱା ସୂଚିଘରଂ ୱା କାୟବନ୍ଧନଂ ୱା ଅପନିଧେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପତ୍ତମ୍ପି ଚୀୱରମ୍ପି ଅପନିଧେସୁଂ , ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ସୁରାମେରୟୱଗ୍ଗୋ ଛଟ୍ଠୋ।

୭. ସପ୍ପାଣକୱଗ୍ଗୋ

୧୧୪ . ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ପାଣଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ପାଣଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୧୫ . ଜାନଂ ସପ୍ପାଣକଂ ଉଦକଂ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି ? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଜାନଂ ସପ୍ପାଣକଂ ଉଦକଂ ପରିଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୧୬ . ଜାନଂ ୟଥାଧମ୍ମଂ ନିହତାଧିକରଣଂ ପୁନ କମ୍ମାୟ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଜାନଂ ୟଥାଧମ୍ମଂ ନିହତାଧିକରଣଂ ପୁନ କମ୍ମାୟ ଉକ୍କୋଟେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୧୭ . ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଜାନଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଜାନଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୧୮ . ଜାନଂ ଊନୱୀସତିୱସ୍ସଂ ପୁଗ୍ଗଲଂ ଉପସମ୍ପାଦେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଜାନଂ ଊନୱୀସତିୱସ୍ସଂ ପୁଗ୍ଗଲଂ ଉପସମ୍ପାଦେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୧୯ . ଜାନଂ ଥେୟ୍ୟସତ୍ଥେନ ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱିଧାୟ ଏକଦ୍ଧାନମଗ୍ଗଂ ପଟିପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଜାନଂ ଥେୟ୍ୟସତ୍ଥେନ ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱିଧାୟ ଏକଦ୍ଧାନମଗ୍ଗଂ ପଟିପଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୨୦ . ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱିଧାୟ ଏକଦ୍ଧାନମଗ୍ଗଂ ପଟିପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱିଧାୟ ଏକଦ୍ଧାନମଗ୍ଗଂ ପଟିପଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୨୧ . ପାପିକାୟ ଦିଟ୍ଠିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅରିଟ୍ଠଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଗଦ୍ଧବାଧିପୁବ୍ବଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅରିଟ୍ଠୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗଦ୍ଧବାଧିପୁବ୍ବୋ ପାପିକାୟ ଦିଟ୍ଠିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି। କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୨୨ . ଜାନଂ ତଥାୱାଦିନା ଭିକ୍ଖୁନା [ଅରିଟ୍ଠେନ ଭିକ୍ଖୁନା (କ॰)] ଅକଟାନୁଧମ୍ମେନ ତଂ ଦିଟ୍ଠିଂ ଅପ୍ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠେନ ସଦ୍ଧିଂ ସମ୍ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଜାନଂ ତଥାୱାଦିନା ଅରିଟ୍ଠେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅକଟାନୁଧମ୍ମେନ ତଂ ଦିଟ୍ଠିଂ ଅପ୍ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠେନ ସଦ୍ଧିଂ ସମ୍ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୨୩ . ଜାନଂ ତଥାନାସିତଂ ସମଣୁଦ୍ଦେସଂ ଉପଲାପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଜାନଂ ତଥାନାସିତଂ କଣ୍ଟକଂ ସମଣୁଦ୍ଦେସଂ ଉପଲାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ସପ୍ପାଣକୱଗ୍ଗୋ ସତ୍ତମୋ।

୮. ସହଧମ୍ମିକୱଗ୍ଗୋ

୧୨୪ . ଭିକ୍ଖୂହି ସହଧମ୍ମିକଂ ୱୁଚ୍ଚମାନେନ ‘‘ନ ତାୱାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଏତସ୍ମିଂ ସିକ୍ଖାପଦେ ସିକ୍ଖିସ୍ସାମି ୟାୱ ନ ଅଞ୍ଞଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ବ୍ୟତ୍ତଂ ୱିନୟଧରଂ ପରିପୁଚ୍ଛିସ୍ସାମୀ’’ତି ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? କୋସମ୍ବିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଛନ୍ନଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଛନ୍ନୋ ଭିକ୍ଖୂହି ସହଧମ୍ମିକଂ ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ‘‘ନ ତାୱାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଏତସ୍ମିଂ ସିକ୍ଖାପଦେ ସିକ୍ଖିସ୍ସାମି ୟାୱ ନ ଅଞ୍ଞଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ବ୍ୟତ୍ତଂ ୱିନୟଧରଂ ପରିପୁଚ୍ଛିସ୍ସାମୀ’’ତି ଭଣି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୨୫ . ୱିନୟଂ ୱିୱଣ୍ଣେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ୱିନୟଂ ୱିୱଣ୍ଣେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୨୬ . ମୋହନକେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ମୋହେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୨୭ . ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କୁପିତେନ ଅନତ୍ତମନେନ ପହାରଂ ଦେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ କୁପିତା ଅନତ୍ତମନା ଭିକ୍ଖୂନଂ ପହାରଂ ଅଦଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୧୨୮ . ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କୁପିତେନ ଅନତ୍ତମନେନ ତଲସତ୍ତିକଂ ଉଗ୍ଗିରନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି ? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ କୁପିତା ଅନତ୍ତମନା ଭିକ୍ଖୂନଂ ତଲସତ୍ତିକଂ ଉଗ୍ଗିରିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୧୨୯ . ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ । କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୩୦ . ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଉପଦହନ୍ତସ୍ସ [ଉପ୍ପାଦେନ୍ତସ୍ସ (ସ୍ୟା॰)] ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଉପଦହିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୩୧ . ଭିକ୍ଖୂନଂ ଭଣ୍ଡନଜାତାନଂ କଲହଜାତାନଂ ୱିୱାଦାପନ୍ନାନଂ ଉପସ୍ସୁତିଂ [ଉପସ୍ସୁତି (?)] ତିଟ୍ଠନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଭଣ୍ଡନଜାତାନଂ କଲହଜାତାନଂ ୱିୱାଦାପନ୍ନାନଂ ଉପସ୍ସୁତିଂ ତିଟ୍ଠହିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୩୨ . ଧମ୍ମିକାନଂ କମ୍ମାନଂ ଛନ୍ଦଂ ଦତ୍ୱା ପଚ୍ଛା ଖୀୟନଧମ୍ମଂ [ଖିୟ୍ୟଧମ୍ମଂ (କ॰)] ଆପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଧମ୍ମିକାନଂ କମ୍ମାନଂ ଛନ୍ଦଂ ଦତ୍ୱା ପଚ୍ଛା ଖୀୟନଧମ୍ମଂ ଆପଜ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୩୩ . ସଙ୍ଘେ ୱିନିଚ୍ଛୟକଥାୟ ୱତ୍ତମାନାୟ ଛନ୍ଦଂ ଅଦତ୍ୱା ଉଟ୍ଠାୟାସନା ପକ୍କମନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ । କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରବ୍ଭ । କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱିନିଚ୍ଛୟକଥାୟ ୱତ୍ତମାନାୟ ଛନ୍ଦଂ ଅଦତ୍ୱା ଉଟ୍ଠାୟାସନା ପକ୍କାମି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୩୪ . ସମଗ୍ଗେ ସଙ୍ଘେନ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା ପଚ୍ଛା ଖୀୟନଧମ୍ମଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ସମଗ୍ଗେନ ସଙ୍ଘେନ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା ପଚ୍ଛା ଖୀୟନଧମ୍ମଂ ଆପଜ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୩୫ . ଜାନଂ ସଙ୍ଘିକଂ ଲାଭଂ ପରିଣତଂ ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ପରିଣାମେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଜାନଂ ସଙ୍ଘିକଂ ଲାଭଂ ପରିଣତଂ ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ପରିଣାମେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ସହଧମ୍ମିକୱଗ୍ଗୋ ଅଟ୍ଠମୋ।

୯. ରାଜୱଗ୍ଗୋ

୧୩୬ . ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପଟିସଂୱିଦିତେନ ରଞ୍ଞୋ ଅନ୍ତେପୁରଂ ପୱିସନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଆନନ୍ଦଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପଟିସଂୱିଦିତୋ ରଞ୍ଞୋ ଅନ୍ତେପୁରଂ ପାୱିସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

୧୩୭ . ରତନଂ ଉଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ । କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ରତନଂ ଉଗ୍ଗହେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଦ୍ୱେ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୩୮ . ସନ୍ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅନାପୁଚ୍ଛା ୱିକାଲେ ଗାମଂ ପୱିସନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି ? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ୱିକାଲେ ଗାମଂ ପୱିସିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ତିସ୍ସୋ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

୧୩୯ . ଅଟ୍ଠିମୟଂ ୱା ଦନ୍ତମୟଂ ୱା ୱିସାଣମୟଂ ୱା ସୂଚିଘରଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସକ୍କେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ବହୂ ସୂଚିଘରେ ୱିଞ୍ଞାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୪୦ . ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ମଞ୍ଚଂ ୱା ପୀଠଂ ୱା କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ଉଚ୍ଚେ ମଞ୍ଚେ ସୟି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୪୧ . ମଞ୍ଚଂ ୱା ପୀଠଂ ୱା ତୂଲୋନଦ୍ଧଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ମଞ୍ଚଂ ୱା ପୀଠଂ ୱା ତୂଲୋନଦ୍ଧଂ କାରାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୪୨ . ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ନିସୀଦନଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପମାଣିକାନି ନିସୀଦନାନି ଧାରେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୪୩ . ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ କଣ୍ଡୁପ୍ପଟିଚ୍ଛାଦିଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପମାଣିକାୟୋ କଣ୍ଡୁପ୍ପଟିଚ୍ଛାଦିୟୋ ଧାରେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୪୪ . ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ୱସ୍ସିକସାଟିକଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ । କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପମାଣିକାୟୋ ୱସ୍ସିକସାଟିକାୟୋ ଧାରେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୪୫ . ସୁଗତଚୀୱରପ୍ପମାଣଂ ଚୀୱରଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ନନ୍ଦଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ନନ୍ଦୋ ସୁଗତଚୀୱରପ୍ପମାଣଂ ଚୀୱରଂ ଧାରେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ରାଜୱଗ୍ଗୋ ନୱମୋ।

ଦ୍ୱେନୱୁତି ପାଚିତ୍ତିୟା ନିଟ୍ଠିତା।

ଖୁଦ୍ଦକଂ ସମତ୍ତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ମୁସା ଓମସପେସୁଞ୍ଞଂ, ପଦସେୟ୍ୟା ଚ ଇତ୍ଥିୟା।

ଅଞ୍ଞତ୍ର ୱିଞ୍ଞୁନା ଭୂତା [ଦେସନାରୋଚନା ଚେୱ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] , ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାପତ୍ତି ଖଣନା॥

ଭୂତଂ ଅଞ୍ଞାୟ ଉଜ୍ଝାୟି [ଭୂତଞ୍ଞୱାଦଉଜ୍ଝାୟି (ସୀ॰)] , ମଞ୍ଚୋ ସେୟ୍ୟୋ ଚ ୱୁଚ୍ଚତି।

ପୁବ୍ବେ ନିକ୍କଡ୍ଢନାହଚ୍ଚ, ଦ୍ୱାରଂ ସପ୍ପାଣକେନ ଚ॥

ଅସମ୍ମତା ଅତ୍ଥଙ୍ଗତେ, ଉପସ୍ସୟାମିସେନ ଚ।

ଦଦେ ସିବ୍ବେ ୱିଧାନେନ, ନାୱା ଭୁଞ୍ଜେୟ୍ୟ ଏକତୋ॥

ପିଣ୍ଡଂ ଗଣଂ ପରଂ ପୂୱଂ, ପୱାରିତୋ ପୱାରିତଂ।

ୱିକାଲଂ ସନ୍ନିଧି ଖୀରଂ, ଦନ୍ତପୋନେନ ତେ ଦସ॥

ଅଚେଲକଂ ଉୟ୍ୟୋଖଜ୍ଜ [ଅଚେଲକାନୁପଖଜ୍ଜ (କ॰)] , ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ ରହେନ ଚ।

ନିମନ୍ତିତୋ ପଚ୍ଚୟେହି, ସେନାୱସନୁୟ୍ୟୋଧିକଂ॥

ସୁରା ଅଙ୍ଗୁଲି ହାସୋ ଚ, ଅନାଦରିୟଞ୍ଚ ଭିଂସନଂ।

ଜୋତି ନହାନ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣଂ, ସାମଂ ଅପନିଧେନ ଚ॥

ସଞ୍ଚିଚ୍ଚୁଦକକମ୍ମା ଚ, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଊନୱୀସତି।

ଥେୟ୍ୟଇତ୍ଥିଅୱଦେସଂ [ଅରିଟ୍ଠକଂ (ୱିଭଙ୍ଗେ)] , ସଂୱାସେ ନାସିତେନ ଚ॥

ସହଧମ୍ମିକୱିଲେଖା, ମୋହୋ ପହାରେନୁଗ୍ଗିରେ।

ଅମୂଲକଞ୍ଚ ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ, ସୋସ୍ସାମି ଖିୟ୍ୟପକ୍କମେ॥

ସଙ୍ଘେନ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା, ପରିଣାମେୟ୍ୟ ପୁଗ୍ଗଲେ।

ରଞ୍ଞଞ୍ଚ ରତନଂ ସନ୍ତଂ, ସୂଚି ମଞ୍ଚୋ ଚ ତୂଲିକା।

ନିସୀଦନଂ କଣ୍ଡୁଚ୍ଛାଦି, ୱସ୍ସିକା ସୁଗତେନ ଚାତି॥

ତେସଂ ୱଗ୍ଗାନଂ ଉଦ୍ଦାନଂ –

ମୁସା ଭୂତା ଚ ଓୱାଦୋ, ଭୋଜନାଚେଲକେନ ଚ।

ସୁରା ସପ୍ପାଣକା ଧମ୍ମୋ, ରାଜୱଗ୍ଗେନ ତେ ନୱାତି॥

୬. ପାଟିଦେସନୀୟକଣ୍ଡଂ

୧୪୬ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅନ୍ତରଘରଂ ପୱିଟ୍ଠାୟ ହତ୍ଥତୋ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅନ୍ତରଘରଂ ପୱିଟ୍ଠାୟ ହତ୍ଥତୋ ଆମିସଂ ପଟିଗ୍ଗହେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୧୪୭ . ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୱୋସାସନ୍ତିୟା ନ ନିୱାରେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ୱୋସାସନ୍ତିୟୋ ନ ନିୱାରେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୪୮ . ସେକ୍ଖସମ୍ମତେସୁ କୁଲେସୁ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ପଟିଗ୍ଗହେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଦ୍ୱେ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

୧୪୯ . ଆରଞ୍ଞକେସୁ ସେନାସନେସୁ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପଟିସଂୱିଦିତଂ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଅଜ୍ଝାରାମେ ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସକ୍କେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି। ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଆରାମେ ଚୋରେ ପଟିୱସନ୍ତେ ନାରୋଚେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଚତ୍ତାରୋ ପାଟିଦେସନୀୟା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ୱୋସାସଂ, ସେକ୍ଖଆରଞ୍ଞକେନ ଚ।

ପାଟିଦେସନୀୟା ଚତ୍ତାରୋ, ସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ପକାସିତାତି॥

୭. ସେଖିୟକଣ୍ଡଂ

୧. ପରିମଣ୍ଡଲୱଗ୍ଗୋ

୧୫୦ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପୁରତୋ ୱା ପଚ୍ଛତୋ ୱା ଓଲମ୍ବେନ୍ତେନ ନିୱାସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ପୁରତୋପି ପଚ୍ଛତୋପି ଓଲମ୍ବେନ୍ତା ନିୱାସେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପୁରତୋ ୱା ପଚ୍ଛତୋ ୱା ଓଲମ୍ବେନ୍ତେନ ପାରୁପନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ପୁରତୋପି ପଚ୍ଛତୋପି ଓଲମ୍ବେନ୍ତା ପାରୁପିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ କାୟଂ ୱିୱରିତ୍ୱା ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ କାୟଂ ୱିୱରିତ୍ୱା ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ହତ୍ଥଂ ୱା ପାଦଂ ୱା କୀଳାପେନ୍ତେନ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ହତ୍ଥଂ ୱା ପାଦଂ ୱା କୀଳାପେନ୍ତେନ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ …ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ତହଂ ତହଂ ଓଲୋକେନ୍ତେନ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ତହଂ ତହଂ ଓଲୋକେନ୍ତେନ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉକ୍ଖିତ୍ତକାୟ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉକ୍ଖିତ୍ତକାୟ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ପରିମଣ୍ଡଲୱଗ୍ଗୋ ପଠମୋ।

୨. ଉଜ୍ଜଗ୍ଘିକୱଗ୍ଗୋ

୧୫୧ . ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଜ୍ଜଗ୍ଘିକାୟ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ମହାହସିତଂ ହସନ୍ତା ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଜ୍ଜଗ୍ଘିକାୟ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ମହାହସିତଂ ହସନ୍ତା ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଚ୍ଚାସଦ୍ଦଂ ମହାସଦ୍ଦଂ କରୋନ୍ତେନ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଉଚ୍ଚାସଦ୍ଦଂ ମହାସଦ୍ଦଂ କରୋନ୍ତା ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଚ୍ଚାସଦ୍ଦଂ ମହାସଦ୍ଦଂ କରୋନ୍ତେନ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଉଚ୍ଚାସଦ୍ଦଂ ମହାସଦ୍ଦଂ କରୋନ୍ତା ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି । ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ କାୟପ୍ପଚାଲକଂ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ କାୟପ୍ପଚାଲକଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ବାହୁପ୍ପଚାଲକଂ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ବାହୁପ୍ପଚାଲକଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି । ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୀସପ୍ପଚାଲକଂ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୀସପ୍ପଚାଲକଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଉଜ୍ଜଗ୍ଘିକୱଗ୍ଗୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ଖମ୍ଭକତୱଗ୍ଗୋ

୧୫୨ . ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଖମ୍ଭକତେନ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି। କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଖମ୍ଭକତେନ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଓଗୁଣ୍ଠିତେନ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ସସୀସଂ ପାରୁପିତ୍ୱା ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଓଗୁଣ୍ଠିତେନ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ସସୀସଂ ପାରୁପିତ୍ୱା ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉକ୍କୁଟିକାୟ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପଲ୍ଲତ୍ଥିକାୟ [ପଲ୍ଲତ୍ତିକାୟ (କ॰)] ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଅସକ୍କଚ୍ଚଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ତହଂ ତହଂ ଓଲୋକେନ୍ତେନ ପିଣ୍ଡପାତଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୂପଞ୍ଞେୱ ବହୁଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଥୂପୀକତଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଖମ୍ଭକତୱଗ୍ଗୋ ତତିୟୋ।

୪. ପିଣ୍ଡପାତୱଗ୍ଗୋ

୧୫୩ . ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଅସକ୍କଚ୍ଚଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ତହଂ ତହଂ ଓଲୋକେନ୍ତେନ ପିଣ୍ଡପାତଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ତହଂ ତହଂ ଓମସିତ୍ୱା ପିଣ୍ଡପାତଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୂପଞ୍ଞେୱ ବହୁଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଥୂପକତୋ ଓମଦ୍ଦିତ୍ୱା ପିଣ୍ଡପାତଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୂପଂ ୱା ବ୍ୟଞ୍ଜନଂ ୱା ଓଦନେନ ପଟିଚ୍ଛାଦେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୂପଂ ୱା ଓଦନଂ ୱା ଅଗିଲାନୋ ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ସୂପମ୍ପି ଓଦନମ୍ପି ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଜ୍ଝାନସଞ୍ଞିନା ପରେସଂ ପତ୍ତଂ ଓଲୋକେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ମହନ୍ତଂ କବଳଂ କରୋନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଦୀଘଂ ଆଲୋପଂ କରୋନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ପିଣ୍ଡପାତୱଗ୍ଗୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

୫. କବଳୱଗ୍ଗୋ

୧୫୪ . ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଅନାହଟେ କବଳେ ମୁଖଦ୍ୱାରଂ ୱିୱରନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଭୁଞ୍ଜମାନେନ ସବ୍ବଂ ହତ୍ଥଂ ମୁଖେ ପକ୍ଖିପନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସକବଳେନ ମୁଖେନ ବ୍ୟାହରନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ । କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ସକବଳେନ ମୁଖେନ ବ୍ୟାହରିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପିଣ୍ଡୁକ୍ଖେପକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ କବଳାୱଚ୍ଛେଦକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଅୱଗଣ୍ଡକାରକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ହତ୍ଥନିଦ୍ଧୁନକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସିତ୍ଥାୱକାରକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଜିୱ୍ହାନିଚ୍ଛାରକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଚପୁଚପୁକାରକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

କବଳୱଗ୍ଗୋ ପଞ୍ଚମୋ।

୬. ସୁରୁସୁରୁୱଗ୍ଗୋ

୧୫୫ . ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୁରୁସୁରୁକାରକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? କୋସମ୍ବିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ସୁରୁସୁରୁକାରକଂ ଖୀରଂ ପିୱିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ । ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ହତ୍ଥନିଲ୍ଲେହକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପତ୍ତନିଲ୍ଲେହକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଓଟ୍ଠନିଲ୍ଲେହକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସାମିସେନ ହତ୍ଥେନ ପାନୀୟଥାଲକଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ଭଗ୍ଗେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ସାମିସେନ ହତ୍ଥେନ ପାନୀୟଥାଲକଂ ପଟିଗ୍ଗହେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସସିତ୍ଥକଂ ପତ୍ତଧୋୱନଂ ଅନ୍ତରଘରେ ଛଡ୍ଡେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ଭଗ୍ଗେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ସସିତ୍ଥକଂ ପତ୍ତଧୋୱନଂ ଅନ୍ତରଘରେ ଛଡ୍ଡେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଛତ୍ତପାଣିସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଛତ୍ତପାଣିସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଦଣ୍ଡପାଣିସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସତ୍ଥପାଣିସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଆୱୁଧପାଣିସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

ସୁରୁସୁରୁୱଗ୍ଗୋ ଛଟ୍ଠୋ।

୭. ପାଦୁକୱଗ୍ଗୋ

୧୫୬ . ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପାଦୁକାରୁଳ୍ହସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉପାହନାରୁଳ୍ହସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ୟାନଗତସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି , ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୟନଗତସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପଲ୍ଲତ୍ଥିକାୟ ନିସିନ୍ନସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେ ସମୁଟ୍ଠାତି – ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ୱେଠିତସୀସସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଓଗୁଣ୍ଠିତସୀସସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଛମାୟଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଆସନେ ନିସିନ୍ନସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ନୀଚେ ଆସନେ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଉଚ୍ଚେ ଆସନେ ନିସିନ୍ନସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଠିତେନ ନିସିନ୍ନସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପଚ୍ଛତୋ ଗଚ୍ଛନ୍ତେନ ପୁରତୋ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉପ୍ପଥେନ ଗଚ୍ଛନ୍ତେନ ପଥେନ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଠିତେନ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି , ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ହରିତେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ…ପେ॰… କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରମ୍ପି ପସ୍ସାୱମ୍ପି ଖେଳମ୍ପି ଅକଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ପାଦୁକୱଗ୍ଗୋ ସତ୍ତମୋ।

ପଞ୍ଚସତ୍ତତି ସେଖିୟା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ପରିମଣ୍ଡଲଂ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ, ସୁସଂୱୁତୋକ୍ଖିତ୍ତଚକ୍ଖୁ।

ଉକ୍ଖିତ୍ତୋଜ୍ଜଗ୍ଘିକା ସଦ୍ଦୋ, ତୟୋ ଚେୱ ପଚାଲନା॥

ଖମ୍ଭଂ ଓଗୁଣ୍ଠିତୋ ଚେୱୁକ୍କୁଟିପଲ୍ଲତ୍ଥିକାୟ ଚ।

ସକ୍କଚ୍ଚଂ ପତ୍ତସଞ୍ଞୀ ଚ, ସମସୂପଂ ସମତିତ୍ତିକଂ [ସମତିତ୍ଥିକଂ (କ॰)] ॥

ସକ୍କଚ୍ଚଂ ପତ୍ତସଞ୍ଞୀ ଚ, ସପଦାନଂ ସମସୂପକଂ।

ଥୂପକତୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ, ୱିଞ୍ଞତ୍ତୁଜ୍ଝାନସଞ୍ଞିନା॥

ନ ମହନ୍ତଂ ମଣ୍ଡଲଂ ଦ୍ୱାରଂ, ସବ୍ବଂ ହତ୍ଥଂ ନ ବ୍ୟାହରେ।

ଉକ୍ଖେପୋ ଛେଦନା ଗଣ୍ଡୋ, ଧୁନଂ ସିତ୍ଥାୱକାରକଂ॥

ଜିୱ୍ହାନିଚ୍ଛାରକଞ୍ଚେୱ , ଚପୁଚପୁ ସୁରୁସୁରୁ।

ହତ୍ଥୋ ପତ୍ତୋ ଚ ଓଟ୍ଠୋ ଚ, ସାମିସଂ ସିତ୍ଥକେନ ଚ॥

ଛତ୍ତପାଣିସ୍ସ ସଦ୍ଧମ୍ମଂ, ନ ଦେସେନ୍ତି ତଥାଗତା।

ଏୱମେୱ ଦଣ୍ଡପାଣିସ୍ସ, ସତ୍ଥଆୱୁଧପାଣିନଂ॥

ପାଦୁକା ଉପାହନା ଚେୱ, ୟାନସେୟ୍ୟାଗତସ୍ସ ଚ।

ପଲ୍ଲତ୍ଥିକା ନିସିନ୍ନସ୍ସ, ୱେଠିତୋଗୁଣ୍ଠିତସ୍ସ ଚ॥

ଛମା ନୀଚାସନେ ଠାନେ, ପଚ୍ଛତୋ ଉପ୍ପଥେନ ଚ।

ଠିତକେନ ନ କାତବ୍ବଂ, ହରିତେ ଉଦକମ୍ହି ଚାତି॥

ତେସଂ ୱଗ୍ଗାନମୁଦ୍ଦାନଂ –

ପରିମଣ୍ଡଲଉଜ୍ଜଗ୍ଘି, ଖମ୍ଭଂ ପିଣ୍ଡଂ ତଥେୱ ଚ।

କବଳା ସୁରୁସୁରୁ ଚ, ପାଦୁକେନ ଚ ସତ୍ତମାତି॥

ମହାୱିଭଙ୍ଗେ କତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

୨. କତାପତ୍ତିୱାରୋ

୧. ପାରାଜିକକଣ୍ଡଂ

୧୫୭ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅକ୍ଖାୟିତେ ସରୀରେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତେ ସରୀରେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ୱଟ୍ଟକତେ [ୱିୱଟକତେ (ସ୍ୟା॰)] ମୁଖେ ଅଚ୍ଛୁପନ୍ତଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

୧୫୮ . ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଅଦିନ୍ନଂ ଥେୟ୍ୟସଙ୍ଖାତଂ ଆଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଅତିରେକମାସକଂ ୱା ଊନପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଅଦିନ୍ନଂ ଥେୟ୍ୟସଙ୍ଖାତଂ ଆଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ମାସକଂ ୱା ଊନମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଅଦିନ୍ନଂ ଥେୟ୍ୟସଙ୍ଖାତଂ ଆଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତୋ ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

୧୫୯ . ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ମନୁସ୍ସଂ ଓଦିସ୍ସ ଓପାତଂ ଖଣତି ‘‘ପପତିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ପପତିତେ ଦୁକ୍ଖା ୱେଦନା ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତୋ ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

୧୬୦ . ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ‘‘ୟୋ ତେ ୱିହାରେ ୱସତି, ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅରହା’’ତି ଭଣତି, ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପନ୍ତୋ ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ଚତ୍ତାରୋ ପାରାଜିକା ନିଟ୍ଠିତା।

୨. ସଙ୍ଘାଦିସେସକଣ୍ଡଂ

୧୬୧ . ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ନ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ।

ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; କାୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସେନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି, ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ ଠପେତ୍ୱା ଅଧକ୍ଖକଂ ଉବ୍ଭଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟା ୱଣ୍ଣଂ ଭାସନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି । ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ପଣ୍ଡକସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତିରଚ୍ଛାନଗତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି , ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ନ ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ନ ୱୀମଂସତି ନ ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କାରାପେନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଏକଂ ପିଣ୍ଡଂ ଅନାଗତେ, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡେ ଆଗତେ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କାରାପେନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଏକଂ ପିଣ୍ଡଂ ଅନାଗତେ, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡେ ଆଗତେ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅନୋକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଓକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଅକ୍କୋସାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଓମସୱାଦସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚି ଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି । ଅନୋକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଓକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଅକ୍କୋସାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଓମସୱାଦସ୍ସ।

ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭେଦକାନୁୱତ୍ତକା ଭିକ୍ଖୂ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ [ସମନୁଭାସିୟମାନା (ସ୍ୟା॰)] ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜନ୍ତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦୁବ୍ବଚୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ [ସମନୁଭାସିୟମାନୋ (ସ୍ୟା॰)] ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି । ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

କୁଲଦୂସକୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ତେରସ ସଙ୍ଘାଦିସେସା ନିଟ୍ଠିତା।

୩. ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟକଣ୍ଡଂ

୧. କଥିନୱଗ୍ଗୋ

୧୬୨ . ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଦସାହଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଏକରତ୍ତଂ ତିଚୀୱରେନ ୱିପ୍ପୱସନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅକାଲଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ମାସଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଧୋୱାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଧୋୱାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ହତ୍ଥତୋ ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଗଣ୍ହାତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଗହିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିଂ ୱା ଗହପତାନିଂ ୱା ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱିଞ୍ଞାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱିଞ୍ଞାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିଂ ୱା ଗହପତାନିଂ ୱା ତତୁତ୍ତରି ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱିଞ୍ଞାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱିଞ୍ଞାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜତି , ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱିକପ୍ପଂ ଆପନ୍ନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଅଞ୍ଞାତକେ ଗହପତିକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱିକପ୍ପଂ ଆପନ୍ନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅତିରେକତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦନାୟ ଅତିରେକଛକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାନେନ ଚୀୱରଂ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅଭିନିପ୍ଫାଦେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଅଭିନିପ୍ଫାଦିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

କଥିନୱଗ୍ଗୋ ପଠମୋ।

୨. କୋସିୟୱଗ୍ଗୋ

୧୬୩ . କୋସିୟମିସ୍ସକଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅନାଦିୟିତ୍ୱା ତୁଲଂ ଓଦାତାନଂ ତୁଲଂ ଗୋଚରିୟାନଂ ନୱଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅନୁୱସ୍ସଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅନାଦିୟିତ୍ୱା ପୁରାଣସନ୍ଥତସ୍ସ ସାମନ୍ତା ସୁଗତୱିଦତ୍ଥିଂ ନୱଂ ନିସୀଦନସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଏଳକଲୋମାନି ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ତିୟୋଜନଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଠମଂ ପାଦଂ ତିୟୋଜନଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଧୋୱାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଧୋୱାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ରୂପିୟଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଗଣ୍ହାତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଗହିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ନାନପ୍ପକାରକଂ ରୂପିୟସଂୱୋହାରଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ସମାପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ସମାପନ୍ନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ନାନପ୍ପକାରକଂ କୟୱିକ୍କୟଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ସମାପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ସମାପନ୍ନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

କୋସିୟୱଗ୍ଗୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ପତ୍ତୱଗ୍ଗୋ

୧୬୪ . ଅତିରେକପତ୍ତଂ ଦସାହଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଊନପଞ୍ଚବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅଞ୍ଞଂ ନୱଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଚେତାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଚେତାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଭେସଜ୍ଜାନି ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ସତ୍ତାହଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅତିରେକମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପରିୟେସତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପରିୟିଟ୍ଠେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସାମଂ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅଚ୍ଛିନ୍ଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଅଚ୍ଛିନ୍ନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ସାମଂ ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱାୟାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱାୟାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଅଞ୍ଞାତକସ୍ସ ଗହପତିକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱିକପ୍ପଂ ଆପନ୍ନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ତିଣ୍ଣଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅତିରେକଛାରତ୍ତଂ ୱିପ୍ପୱସନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଜାନଂ ସଙ୍ଘିକଂ ଲାଭଂ ପରିଣତଂ ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପରିଣାମେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପରିଣାମିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ପତ୍ତୱଗ୍ଗୋ ତତିୟୋ।

ତିଂସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟା ପାଚିତ୍ତିୟା ନିଟ୍ଠିତା।

୪. ପାଚିତ୍ତିୟକଣ୍ଡଂ

୧. ମୁସାୱାଦୱଗ୍ଗୋ

୧୬୫ . ସମ୍ପଜାନମୁସାୱାଦଂ ଭାସନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ସମ୍ପଜାନମୁସାୱାଦଂ ଭାସନ୍ତୋ ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ‘‘ୟୋ ତେ ୱିହାରେ ୱସତି, ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅରହା’’ତି ଭଣତି, ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ସମ୍ପଜାନମୁସାୱାଦେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ – ସମ୍ପଜାନମୁସାୱାଦଂ ଭାସନ୍ତୋ ଇମା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ଓମସନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉପସମ୍ପନ୍ନଂ ଓମସତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନଂ ଓମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ପେସୁଞ୍ଞଂ ଉପସଂହରନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉପସମ୍ପନ୍ନସ୍ସ ପେସୁଞ୍ଞଂ ଉପସଂହରତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନସ୍ସ ପେସୁଞ୍ଞଂ ଉପସଂହରତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନଂ ପଦସୋ ଧମ୍ମଂ ୱାଚେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱାଚେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପଦେ ପଦେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନେନ ଉତ୍ତରିଦିରତ୍ତତିରତ୍ତଂ ସହସେୟ୍ୟଂ କପ୍ପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନିପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିପନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ମାତୁଗାମେନ ସହସେୟ୍ୟଂ କପ୍ପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନିପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିପନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ମାତୁଗାମସ୍ସ ଉତ୍ତରିଛପ୍ପଞ୍ଚୱାଚାହି ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଦେସେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପଦେ ପଦେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନସ୍ସ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଭୂତଂ ଆରୋଚେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଆରୋଚେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଆରୋଚିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନସ୍ସ ଆରୋଚେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଆରୋଚେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଆରୋଚିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପଥୱିଂ ଖଣନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଖଣତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପହାରେ ପହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ମୁସାୱାଦୱଗ୍ଗୋ ପଠମୋ।

୨. ଭୂତଗାମୱଗ୍ଗୋ

୧୬୬ . ଭୂତଗାମଂ ପାତେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପାତେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପହାରେ ପହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅଞ୍ଞେନଞ୍ଞଂ ପଟିଚରନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅନାରୋପିତେ ଅଞ୍ଞୱାଦକେ ଅଞ୍ଞେନଞ୍ଞଂ ପଟିଚରତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଆରୋପିତେ ଅଞ୍ଞୱାଦକେ ଅଞ୍ଞେନଞ୍ଞଂ ପଟିଚରତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଉଜ୍ଝାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉଜ୍ଝାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉଜ୍ଝାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସଙ୍ଘିକଂ ମଞ୍ଚଂ ୱା ପୀଠଂ ୱା ଭିସିଂ ୱା କୋଚ୍ଛଂ ୱା ଅଜ୍ଝୋକାସେ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା ଅନୁଦ୍ଧରିତ୍ୱା ଅନାପୁଚ୍ଛା ପକ୍କମନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଠମଂ ପାଦଂ ଲେଡ୍ଡୁପାତଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସଙ୍ଘିକେ ୱିହାରେ ସେୟ୍ୟଂ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା ଅନୁଦ୍ଧରିତ୍ୱା ଅନାପୁଚ୍ଛା ପକ୍କମନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଠମଂ ପାଦଂ ପରିକ୍ଖେପଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସଙ୍ଘିକେ ୱିହାରେ ଜାନଂ ପୁବ୍ବୁପଗତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅନୁପଖଜ୍ଜ ସେୟ୍ୟଂ କପ୍ପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନିପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିପନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁଂ କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ସଙ୍ଘିକା ୱିହାରା ନିକ୍କଡ୍ଢେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନିକ୍କଡ୍ଢତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିକ୍କଡ୍ଢିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସଙ୍ଘିକେ ୱିହାରେ ଉପରିୱେହାସକୁଟିୟା ଆହଚ୍ଚପାଦକଂ ମଞ୍ଚଂ ୱା ପୀଠଂ ୱା ଅଭିନିସୀଦନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅଭିନିସୀଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଅଭିନିସିନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଦ୍ୱତ୍ତିପରିୟାୟେ ଅଧିଟ୍ଠହିତ୍ୱା ତତୁତ୍ତରି ଅଧିଟ୍ଠହନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅଧିଟ୍ଠେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଅଧିଟ୍ଠିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଜାନଂ ସପ୍ପାଣକଂ ଉଦକଂ ତିଣଂ ୱା ମତ୍ତିକଂ ୱା ସିଞ୍ଚନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ସିଞ୍ଚତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ସିଞ୍ଚିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭୂତଗାମୱଗ୍ଗୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ଓୱାଦୱଗ୍ଗୋ

୧୬୭ . ଅସମ୍ମତୋ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଓୱଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଓୱଦିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅତ୍ଥଙ୍ଗତେ ସୂରିୟେ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଓୱଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଓୱଦିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁନୁପସ୍ସୟଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଓୱଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଓୱଦିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

‘‘ଆମିସହେତୁ ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦନ୍ତୀ’’ତି ଭଣନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭଣତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଭଣିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ଦେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଦେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଦିନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅଞ୍ଞାତିକା ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ସିବ୍ବେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ସିବ୍ବେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଆରାପଥେ ଆରାପଥେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱିଧାୟ ଏକଦ୍ଧାନମଗ୍ଗଂ ପଟିପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଟିପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପଟିପନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱିଧାୟ ଏକଂ ନାୱଂ ଅଭିରୁହନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅଭିରୁହତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଅଭିରୁଳ୍ହେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଜାନଂ ଭିକ୍ଖୁନିପରିପାଚିତଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ‘‘ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀ’’ତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସୀଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିସିନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଓୱାଦୱଗ୍ଗୋ ତତିୟୋ।

୪. ଭୋଜନୱଗ୍ଗୋ

୧୬୮ . ତତୁତ୍ତରି ଆୱସଥପିଣ୍ଡଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଗଣଭୋଜନଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପରମ୍ପରଭୋଜନଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଦ୍ୱତ୍ତିପତ୍ତପୂରେ ପୂୱେ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ତତୁତ୍ତରି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଗଣ୍ହାତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଗହିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭୁତ୍ତାୱୀ ପୱାରିତୋ ଅନତିରିତ୍ତଂ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି । ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଭୁତ୍ତାୱିଂ ପୱାରିତଂ ଅନତିରିତ୍ତେନ ଖାଦନୀୟେନ ୱା ଭୋଜନୀୟେନ ୱା ଅଭିହଟ୍ଠୁଂ ପୱାରେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ତସ୍ସ ୱଚନେନ ଖାଦିସ୍ସାମି ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଭୋଜନପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ୱିକାଲେ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଖାଦିସ୍ସାମି ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସନ୍ନିଧିକାରକଂ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଖାଦିସ୍ସାମି ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପଣୀତଭୋଜନାନି ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅଦିନ୍ନଂ ମୁଖଦ୍ୱାରଂ ଆହାରଂ ଆହରନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭୋଜନୱଗ୍ଗୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

୫. ଅଚେଲକୱଗ୍ଗୋ

୧୬୯ . ଅଚେଲକସ୍ସ, ୱା ପରିବ୍ବାଜକସ୍ସ ୱା ପରିବ୍ବାଜିକାୟ ୱା ସହତ୍ଥା ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଦେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଦେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଦିନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁଂ – ‘‘ଏହାୱୁସୋ, ଗାମଂ ୱା ନିଗମଂ ୱା ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିସିସ୍ସାମା’’ତି ତସ୍ସ ଦାପେତ୍ୱା ୱା ଅଦାପେତ୍ୱା ୱା ଉୟ୍ୟୋଜେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉୟ୍ୟୋଜେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉୟ୍ୟୋଜିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସଭୋଜନେ କୁଲେ ଅନୁପଖଜ୍ଜ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସୀଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିସିନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସୀଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିସିନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସୀଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିସିନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ନିମନ୍ତିତୋ ସଭତ୍ତୋ ସମାନୋ ପୁରେଭତ୍ତଂ ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ କୁଲେସୁ ଚାରିତ୍ତଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଠମଂ ପାଦଂ ଉମ୍ମାରଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ତତୁତ୍ତରି ଭେସଜ୍ଜଂ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱିଞ୍ଞାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱିଞ୍ଞାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଉୟ୍ୟୁତ୍ତଂ ସେନଂ ଦସ୍ସନାୟ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି । ଗଚ୍ଛତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ୟତ୍ଥ ଠିତୋ ପସ୍ସତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅତିରେକତିରତ୍ତଂ ସେନାୟ ୱସନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱସତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱସିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଉୟ୍ୟୋଧିକଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଗଚ୍ଛତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ୟତ୍ଥ ଠିତୋ ପସ୍ସତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅଚେଲକୱଗ୍ଗୋ ପଞ୍ଚମୋ।

୬. ସୁରାମେରୟୱଗ୍ଗୋ

୧୭୦ . ମଜ୍ଜଂ ପିୱନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ‘‘ପିୱିସ୍ସାମୀ’’ତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଙ୍ଗୁଲିପତୋଦକେନ ହାସେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ହାସେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ହସିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଉଦକେ କୀଳନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ହେଟ୍ଠାଗୋପ୍ଫକେ ଉଦକେ କୀଳତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଉପରିଗୋପ୍ଫକେ କୀଳତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅନାଦରିୟଂ କରୋନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କରୋତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଭିଂସାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭିଂସାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଭିଂସାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଜୋତିଂ ସମାଦହିତ୍ୱା ୱିସିବ୍ବେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ସମାଦହତି , ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ସମାଦହିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଓରେନଦ୍ଧମାସଂ ନହାୟନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନହାୟତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନହାନପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅନାଦିୟିତ୍ୱା ତିଣ୍ଣଂ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣକରଣାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣକରଣଂ ନୱଂ ଚୀୱରଂ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପରିଭୁତ୍ତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ୱା ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୱା ସିକ୍ଖମାନାୟ ୱା ସାମଣେରସ୍ସ ୱା ସାମଣେରିୟା ୱା ସାମଂ ଚୀୱରଂ ୱିକପ୍ପେତ୍ୱା ଅପ୍ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରଣଂ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପରିଭୁତ୍ତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ପତ୍ତଂ ୱା ଚୀୱରଂ ୱା ନିସୀଦନଂ ୱା ସୂଚିଘରଂ ୱା କାୟବନ୍ଧନଂ ୱା ଅପନିଧେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅପନିଧେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଅପନିଧିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସୁରାମେରୟୱଗ୍ଗୋ ଛଟ୍ଠୋ।

୭. ସପ୍ପାଣକୱଗ୍ଗୋ

୧୭୧ . ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ପାଣଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ପାଣଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତୋ ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅନୋଦିସ୍ସ ଓପାତଂ ଖଣତି – ‘‘ୟୋ କୋଚି ପପତିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ମନୁସ୍ସୋ ତସ୍ମିଂ ପପତିତ୍ୱା ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ୟକ୍ଖୋ ୱା ପେତୋ ୱା ତିରଚ୍ଛାନଗତମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହୋ ୱା ତସ୍ମିଂ ପପତିତ୍ୱା ମରତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ତସ୍ମିଂ ପପତିତ୍ୱା ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ – ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ପାଣଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତୋ ଇମା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ଜାନଂ ସପ୍ପାଣକଂ ଉଦକଂ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପରିଭୁତ୍ତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଜାନଂ ୟଥାଧମ୍ମଂ ନିହତାଧିକରଣଂ ପୁନକମ୍ମାୟ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉକ୍କୋଟେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉକ୍କୋଟିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଜାନଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଜାନଂ ଊନୱୀସତିୱସ୍ସଂ ପୁଗ୍ଗଲଂ ଉପସମ୍ପାଦେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉପସମ୍ପାଦେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉପସମ୍ପାଦିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଜାନଂ ଥେୟ୍ୟସତ୍ଥେନ ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱିଧାୟ ଏକଦ୍ଧାନମଗ୍ଗଂ ପଟିପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଟିପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପଟିପନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱିଧାୟ ଏକଦ୍ଧାନମଗ୍ଗଂ ପଟିପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଟିପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପଟିପନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପାପିକାୟ ଦିଟ୍ଠିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଜାନଂ ତଥାୱାଦିନା ଭିକ୍ଖୁନା ଅକଟାନୁଧମ୍ମେନ ତଂ ଦିଟ୍ଠିଂ ଅପ୍ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠେନ ସଦ୍ଧିଂ ସମ୍ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ସମ୍ଭୁଞ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ସମ୍ଭୁତ୍ତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଜାନଂ ତଥାନାସିତଂ ସମଣୁଦ୍ଦେସଂ ଉପଲାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉପଲାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉପଲାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସପ୍ପାଣକୱଗ୍ଗୋ ସତ୍ତମୋ।

୮. ସହଧମ୍ମିକୱଗ୍ଗୋ

୧୭୨ . ଭିକ୍ଖୂହି ସହଧମ୍ମିକଂ ୱୁଚ୍ଚମାନୋ – ‘‘ନ ତାୱାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଏତସ୍ମିଂ ସିକ୍ଖାପଦେ ସିକ୍ଖିସ୍ସାମି ୟାୱ ନ ଅଞ୍ଞଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ବ୍ୟତ୍ତଂ ୱିନୟଧରଂ ପରିପୁଚ୍ଛିସ୍ସାମୀ’’ତି ଭଣନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭଣତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଭଣିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ୱିନୟଂ ୱିୱଣ୍ଣେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱିୱଣ୍ଣେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱିୱଣ୍ଣିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ମୋହେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅନାରୋପିତେ ମୋହେ ମୋହେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଆରୋପିତେ ମୋହେ ମୋହେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ପହାରଂ ଦେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପହରତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପହତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ ।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ତଲସତ୍ତିକଂ ଉଗ୍ଗିରନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉଗ୍ଗିରତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉଗ୍ଗିରିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଅନୁଦ୍ଧଂସିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଉପଦହନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉପଦହତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉପଦହିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୂନଂ ଭଣ୍ଡନଜାତାନଂ କଲହଜାତାନଂ ୱିୱାଦାପନ୍ନାନଂ ଉପସ୍ସୁତିଂ ତିଟ୍ଠନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ‘‘ସୋସ୍ସାମୀ’’ତି ଗଚ୍ଛତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ୟତ୍ଥ ଠିତୋ ସୁଣାତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଧମ୍ମିକାନଂ କମ୍ମାନଂ ଛନ୍ଦଂ ଦତ୍ୱା ପଚ୍ଛା ଖୀୟନଧମ୍ମଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଖିୟ୍ୟତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଖିୟ୍ୟିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସଙ୍ଘେ ୱିନିଚ୍ଛୟକଥାୟ ୱତ୍ତମାନାୟ ଛନ୍ଦଂ ଅଦତ୍ୱା ଉଟ୍ଠାୟାସନା ପକ୍କମନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପରିସାୟ ହତ୍ଥପାସଂ ୱିଜହନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ୱିଜହିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସମଗ୍ଗେନ ସଙ୍ଘେନ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା ପଚ୍ଛା ଖୀୟନଧମ୍ମଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଖିୟ୍ୟତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଖିୟ୍ୟିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଜାନଂ ସଙ୍ଘିକଂ ଲାଭଂ ପରିଣତଂ ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ପରିଣାମେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପରିଣାମେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପରିଣାମିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସହଧମ୍ମିକୱଗ୍ଗୋ ଅଟ୍ଠମୋ।

୯. ରାଜୱଗ୍ଗୋ

୧୭୩ . ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପଟିସଂୱିଦିତୋ ରଞ୍ଞୋ ଅନ୍ତେପୁରଂ ପୱିସନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଠମଂ ପାଦଂ ଉମ୍ମାରଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ରତନଂ ଉଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଗଣ୍ହାତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଗହିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସନ୍ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅନାପୁଚ୍ଛା ୱିକାଲେ ଗାମଂ ପୱିସନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଠମଂ ପାଦଂ ପରିକ୍ଖେପଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅଟ୍ଠିମୟଂ ୱା ଦନ୍ତମୟଂ ୱା ୱିସାଣମୟଂ ୱା ସୂଚିଘରଂ କାରାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ମଞ୍ଚଂ ୱା ପୀଠଂ ୱା କାରାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ମଞ୍ଚଂ ୱା ପୀଠଂ ୱା ତୂଲୋନଦ୍ଧଂ କାରାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ନିସୀଦନଂ କାରାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ କଣ୍ଡୁପ୍ପଟିଚ୍ଛାଦିଂ କାରାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ୱସ୍ସିକସାଟିକଂ କାରାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଚୀୱରଂ କାରାପେନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ସୁଗତଚୀୱରପ୍ପମାଣଂ ଚୀୱରଂ କାରାପେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି , ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ – ସୁଗତଚୀୱରପ୍ପମାଣଂ ଚୀୱରଂ କାରାପେନ୍ତୋ ଇମା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ରାଜୱଗ୍ଗୋ ନୱମୋ। ଖୁଦ୍ଦକା ନିଟ୍ଠିତା।

୫. ପାଟିଦେସନୀୟକଣ୍ଡଂ

୧୭୪ . ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅନ୍ତରଘରଂ ପୱିଟ୍ଠାୟ ହତ୍ଥତୋ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅନ୍ତରଘରଂ ପୱିଟ୍ଠାୟ ହତ୍ଥତୋ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ – ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅନ୍ତରଘରଂ ପୱିଟ୍ଠାୟ ହତ୍ଥତୋ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଇମା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୱୋସାସନ୍ତିୟା ନ ନିୱାରେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ।

ସେକ୍ଖସମ୍ମତେସୁ କୁଲେସୁ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ।

ଆରଞ୍ଞକେସୁ ସେନାସନେସୁ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପଟିସଂୱିଦିତଂ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଅଜ୍ଝାରାମେ ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଆରଞ୍ଞକେସୁ ସେନାସନେସୁ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପଟିସଂୱିଦିତଂ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଅଜ୍ଝାରାମେ ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି । ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ – ଆରଞ୍ଞକେସୁ ସେନାସନେସୁ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପଟିସଂୱିଦିତଂ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଅଜ୍ଝାରାମେ ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଇମା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ଚତ୍ତାରୋ ପାଟିଦେସନୀୟା ନିଟ୍ଠିତା।

୬. ସେଖିୟକଣ୍ଡଂ

୧. ପରିମଣ୍ଡଲୱଗ୍ଗୋ

୧୭୫ . ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପୁରତୋ ୱା ପଚ୍ଛତୋ ୱା ଓଲମ୍ବେନ୍ତୋ ନିୱାସେନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପୁରତୋ ୱା ପଚ୍ଛତୋ ୱା ଓଲମ୍ବେନ୍ତୋ ନିୱାସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ – ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପୁରତୋ ୱା ପଚ୍ଛତୋ ୱା ଓଲମ୍ବେନ୍ତୋ ନିୱାସେନ୍ତୋ ଇମଂ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପୁରତୋ ୱା ପଚ୍ଛତୋ ୱା ଓଲମ୍ବେନ୍ତୋ ପାରୁପନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ କାୟଂ ୱିୱରିତ୍ୱା ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ କାୟଂ ୱିୱରିତ୍ୱା ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ହତ୍ଥଂ ୱା ପାଦଂ ୱା କୀଳାପେନ୍ତୋ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ହତ୍ଥଂ ୱା ପାଦଂ ୱା କୀଳାପେନ୍ତୋ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ତହଂ ତହଂ ଓଲୋକେନ୍ତୋ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ତହଂ ତହଂ ଓଲୋକେନ୍ତୋ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉକ୍ଖିତ୍ତକାୟ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉକ୍ଖିତ୍ତକାୟ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

ପରିମଣ୍ଡଲୱଗ୍ଗୋ ପଠମୋ।

୨. ଉଜ୍ଜଗ୍ଘିକୱଗ୍ଗୋ

୧୭୬ . …ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଜ୍ଜଗ୍ଘିକାୟ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଜ୍ଜଗ୍ଘିକାୟ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଚ୍ଚାସଦ୍ଦଂ ମହାସଦ୍ଦଂ କରୋନ୍ତୋ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଚ୍ଚାସଦ୍ଦଂ ମହାସଦ୍ଦଂ କରୋନ୍ତୋ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ କାୟପ୍ପଚାଲକଂ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ କାୟପ୍ପଚାଲକଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ବାହୁପ୍ପଚାଲକଂ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ବାହୁପ୍ପଚାଲକଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୀସପ୍ପଚାଲକଂ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୀସପ୍ପଚାଲକଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

ଉଜ୍ଜଗ୍ଘିକୱଗ୍ଗୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ଖମ୍ଭକତୱଗ୍ଗୋ

୧୭୭ . …ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଖମ୍ଭକତୋ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଖମ୍ଭକତୋ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଓଗୁଣ୍ଠିତୋ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଓଗୁଣ୍ଠିତୋ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉକ୍କୁଟିକାୟ ଅନ୍ତରଘରେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପଲ୍ଲତ୍ଥିକାୟ ଅନ୍ତରଘରେ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଅସକ୍କଚ୍ଚଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ତହଂ ତହଂ ଓଲୋକେନ୍ତୋ ପିଣ୍ଡପାତଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୂପଞ୍ଞେୱ ବହୁଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଥୂପୀକତଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

ଖମ୍ଭକତୱଗ୍ଗୋ ତତିୟୋ।

୪. ପିଣ୍ଡପାତୱଗ୍ଗୋ

୧୭୮ . …ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଅସକ୍କଚ୍ଚଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ତହଂ ତହଂ ଓଲୋକେନ୍ତୋ ପିଣ୍ଡପାତଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ତହଂ ତହଂ ଓମସିତ୍ୱା ପିଣ୍ଡପାତଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୂପଞ୍ଞେୱ ବହୁଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଥୂପକତୋ ଓମଦ୍ଦିତ୍ୱା ପିଣ୍ଡପାତଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୂପଂ ୱା ବ୍ୟଞ୍ଜନଂ ୱା ଓଦନେନ ପଟିଚ୍ଛାଦେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୂପଂ ୱା ଓଦନଂ ୱା ଅଗିଲାନୋ ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଜ୍ଝାନସଞ୍ଞୀ ପରେସଂ ପତ୍ତଂ ଓଲୋକେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ମହନ୍ତଂ କବଳଂ କରୋନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଦୀଘଂ ଆଲୋପଂ କରୋନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

ପିଣ୍ଡପାତୱଗ୍ଗୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

୫. କବଳୱଗ୍ଗୋ

୧୭୯ . …ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଅନାହଟେ କବଳେ ମୁଖଦ୍ୱାରଂ ୱିୱରନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଭୁଞ୍ଜମାନୋ ସବ୍ବଂ ହତ୍ଥଂ ମୁଖେ ପକ୍ଖିପନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସକବଳେନ ମୁଖେନ ବ୍ୟାହରନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପିଣ୍ଡୁକ୍ଖେପକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ କବଳାୱଚ୍ଛେଦକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଅୱଗଣ୍ଡକାରକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ହତ୍ଥନିଦ୍ଧୁନକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସିତ୍ଥାୱକାରକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଜିୱ୍ହାନିଚ୍ଛାରକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଚପୁଚପୁକାରକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

କବଳୱଗ୍ଗୋ ପଞ୍ଚମୋ।

୬. ସୁରୁସୁରୁୱଗ୍ଗୋ

୧୮୦ . …ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୁରୁସୁରୁକାରକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ହତ୍ଥନିଲ୍ଲେହକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପତ୍ତନିଲ୍ଲେହକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଓଟ୍ଠନିଲ୍ଲେହକଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସାମିସେନ ହତ୍ଥେନ ପାନୀୟଥାଲକଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସସିତ୍ଥକଂ ପତ୍ତଧୋୱନଂ ଅନ୍ତରଘରେ ଛଡ୍ଡେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଛତ୍ତପାଣିସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଦଣ୍ଡପାଣିସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସତ୍ଥପାଣିସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଆୱୁଧପାଣିସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

ସୁରୁସୁରୁୱଗ୍ଗୋ ଛଟ୍ଠୋ।

୭. ପାଦୁକୱଗ୍ଗୋ

୧୮୧ . …ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପାଦୁକାରୁଳ୍ହସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉପାହନାରୁଳ୍ହସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ୟାନଗତସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ସୟନଗତସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପଲ୍ଲତ୍ଥିକାୟ ନିସିନ୍ନସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ୱେଠିତସୀସସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଓଗୁଣ୍ଠିତସୀସସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଛମାୟଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଆସନେ ନିସିନ୍ନସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ନୀଚେ ଆସନେ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଉଚ୍ଚେ ଆସନେ ନିସିନ୍ନସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଠିତୋ ନିସିନ୍ନସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ପଚ୍ଛତୋ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ପୁରତୋ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉପ୍ପଥେନ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ପଥେନ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଠିତୋ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା କରୋନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

…ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ହରିତେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ – ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତୋ ଇମଂ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି।

ପାଦୁକୱଗ୍ଗୋ ସତ୍ତମୋ।

ସେଖିୟା ନିଟ୍ଠିତା।

କତାପତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ୱିପତ୍ତିୱାରୋ

୧୮୨ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜତି? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଏକଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜତି – ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ।

ୱିପତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ତତିୟୋ।

୪. ସଙ୍ଗହିତୱାରୋ

୧୮୩ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ତୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଏକେନ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସଙ୍ଗହିତା – ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ।

ସଙ୍ଗହିତୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

୫. ସମୁଟ୍ଠାନୱାରୋ

୧୮୪ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତିୟୋ ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି [ସମୁଟ୍ଠହନ୍ତି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତିୟୋ ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ।

ସମୁଟ୍ଠାନୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଞ୍ଚମୋ।

୬. ଅଧିକରଣୱାରୋ

୧୮୫ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ।

ଅଧିକରଣୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଛଟ୍ଠୋ।

୭. ସମଥୱାରୋ

୧୮୬ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ସମଥୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ସତ୍ତମୋ।

୮. ସମୁଚ୍ଚୟୱାରୋ

୧୮୭ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅକ୍ଖାୟିତେ ସରୀରେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତେ ସରୀରେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ୱଟ୍ଟକତେ ମୁଖେ ଅଚ୍ଛୁପନ୍ତଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି, ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା, ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ, ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ତୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତୋ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତୋ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ – ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତୋ ଇମଂ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି।

ସା ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜତି, ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା, ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି, ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ, ସତ୍ତନ୍ନଂ, ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି? ସା ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଏକଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜତି – ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଏକେନ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସଙ୍ଗହିତା – ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ସମୁଚ୍ଚୟୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଅଟ୍ଠମୋ।

ଇମେ ଅଟ୍ଠ ୱାରା ସଜ୍ଝାୟମଗ୍ଗେନ ଲିଖିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

କତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି କତି ଚ, ୱିପତ୍ତିସଙ୍ଗହେନ ଚ।

ସମୁଟ୍ଠାନାଧିକରଣା ସମଥୋ, ସମୁଚ୍ଚୟେନ ଚାତି॥

୧. କତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତିୱାରୋ

୧. ପାରାଜିକକଣ୍ଡଂ

୧୮୮ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଂ ଆରବ୍ଭ, କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ…ପେ॰… କେନାଭତନ୍ତି?

ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସୁଦିନ୍ନଂ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ପୁରାଣଦୁତିୟିକାୟ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଦ୍ୱେ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି ତସ୍ମିଂ ନତ୍ଥି। ସବ୍ବତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି। ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତି। ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନନ୍ତି? ନିଦାନୋଗଧଂ ନିଦାନପରିୟାପନ୍ନଂ। କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତୀତି? ଦୁତିୟେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି। ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତୀତି? ସୀଲୱିପତ୍ତି। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋତି? ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰… କେନାଭତନ୍ତି? ପରମ୍ପରାଭତଂ –

ଉପାଲି ଦାସକୋ ଚେୱ, ସୋଣକୋ ସିଗ୍ଗୱୋ ତଥା।

ମୋଗ୍ଗଲିପୁତ୍ତେନ ପଞ୍ଚମା, ଏତେ ଜମ୍ବୁସିରିୱ୍ହୟେ॥ …ପେ॰…।

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ୱିନୟଞ୍ଞୂ ମଗ୍ଗକୋୱିଦା।

ୱିନୟଂ ଦୀପେ ପକାସେସୁଂ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟାତି॥

୧୮୯ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନପଚ୍ଚୟା ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଧନିୟଂ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ରଞ୍ଞୋ ଦାରୂନି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୯୦ . ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପନପଚ୍ଚୟା ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୧୯୧ . ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପନପଚ୍ଚୟା ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ୱଗ୍ଗୁମୁଦାତୀରିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ୱଗ୍ଗୁମୁଦାତୀରିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଗିହୀନଂ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞସ୍ସ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମସ୍ସ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଚତ୍ତାରୋ ପାରାଜିକା ନିଟ୍ଠିତା।

୨. ସଙ୍ଘାଦିସେସକଣ୍ଡାଦି

୧୯୨ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ, କଂ ଆରବ୍ଭ, କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ…ପେ॰… କେନାଭତନ୍ତି?

ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସେୟ୍ୟସକଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ସେୟ୍ୟସକୋ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି ତସ୍ମିଂ ନତ୍ଥି। ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି। ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି। ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନନ୍ତି? ନିଦାନୋଗଧଂ ନିଦାନପରିୟାପନ୍ନଂ। କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତୀତି? ତତିୟେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି। ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତୀତି? ସୀଲୱିପତ୍ତି। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋତି? ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰… କେନାଭତନ୍ତି? ପରମ୍ପରାଭତଂ –

ଉପାଲି ଦାସକୋ ଚେୱ, ସୋଣକୋ ସିଗ୍ଗୱୋ ତଥା।

ମୋଗ୍ଗଲିପୁତ୍ତେନ ପଞ୍ଚମା, ଏତେ ଜମ୍ବୁସିରିୱ୍ହୟେ॥ …ପେ॰…।

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ୱିନୟଞ୍ଞୂ ମଗ୍ଗକୋୱିଦା।

ୱିନୟଂ ଦୀପେ ପକାସେସୁଂ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟାତି॥

ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କାରାପନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି ? ଆଳୱିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆଳୱକେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିୟୋ କାରାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କାରାପନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? କୋସମ୍ବିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଛନ୍ନଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଛନ୍ନୋ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ସୋଧେନ୍ତୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚେତିୟରୁକ୍ଖଂ ଛେଦାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚିଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚି ଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ସଙ୍ଘଭେଦକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଦେୱଦତ୍ତଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଦେୱଦତ୍ତୋ ସମଗ୍ଗସ୍ସ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭେଦାୟ ପରକ୍କମି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଭେଦକାନୁୱତ୍ତକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଦେୱଦତ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମନ୍ତସ୍ସ ଅନୁୱତ୍ତକା ଅହେସୁଂ ୱଗ୍ଗୱାଦକା, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଦୁବ୍ବଚସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? କୋସମ୍ବିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଛନ୍ନଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଆୟସ୍ମା ଛନ୍ନୋ ଭିକ୍ଖୂହି ସହଧମ୍ମିକଂ ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ ଅକାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

କୁଲଦୂସକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକା ଭିକ୍ଖୂ ସଙ୍ଘେନ ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମକତା ଭିକ୍ଖୂ ଛନ୍ଦଗାମିତା ଦୋସଗାମିତା ମୋହଗାମିତା ଭୟଗାମିତା ପାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଦୁକ୍କଟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରମ୍ପି ପସ୍ସାୱମ୍ପି ଖେଳମ୍ପି ଅକଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

କତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଠମୋ।

୨. କତାପତ୍ତିୱାରୋ

୧. ପାରାଜିକକଣ୍ଡଂ

୧୯୩ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି ? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଅକ୍ଖାୟିତେ ସରୀରେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତେ ସରୀରେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ ; ୱଟ୍ଟକତେ ମୁଖେ ଅଚ୍ଛୁପନ୍ତଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଜତୁମଟ୍ଠକେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ – ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଇମା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଅଦିନ୍ନଂ ଥେୟ୍ୟସଙ୍ଖାତଂ ଆଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଅତିରେକମାସକଂ ୱା ଊନପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଅଦିନ୍ନଂ ଥେୟ୍ୟସଙ୍ଖାତଂ ଆଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ମାସକଂ ୱା ଊନମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଅଦିନ୍ନଂ ଥେୟ୍ୟସଙ୍ଖାତଂ ଆଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ମନୁସ୍ସଂ ଓଦିସ୍ସ ଓପାତଂ ଖଣତି ‘‘ପପତିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ପପତିତେ ଦୁକ୍ଖା ୱେଦନା ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପନପଚ୍ଚୟା ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ, ‘‘ୟୋ ତେ ୱିହାରେ ୱସତି ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅରହା’’ତି ଭଣତି, ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପନପଚ୍ଚୟା ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ଚତ୍ତାରୋ ପାରାଜିକା ନିଟ୍ଠିତା।

୨. ସଙ୍ଘାଦିସେସକଣ୍ଡାଦି

୧୯୪ . ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିମୋଚନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ନ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ – ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିମୋଚନପଚ୍ଚୟା ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ଅଧକ୍ଖକଂ ଉବ୍ଭଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଗହଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଭିକ୍ଖୁ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; କାୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଙ୍ଗୁଲିପତୋଦକେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ – କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଇମା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ ଠପେତ୍ୱା ଅଧକ୍ଖକଂ ଉବ୍ଭଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ପଣ୍ଡକସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତିରଚ୍ଛାନଗତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ନ ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ନ ୱୀମଂସତି ନ ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କାରାପନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଏକଂ ପିଣ୍ଡଂ [ଏକପିଣ୍ଡେ (ସ୍ୟା॰)] ଅନାଗତେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡେ ଆଗତେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କାରାପନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଏକଂ ପିଣ୍ଡଂ ଅନାଗତେ, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡେ ଆଗତେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଅନୋକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଓକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଅକ୍କୋସାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଓମସୱାଦସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚି ଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଅନୋକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଓକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଅକ୍କୋସାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଓମସୱାଦସ୍ସ।

ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭେଦକାନୁୱତ୍ତକା ଭିକ୍ଖୂ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦୁବ୍ବଚୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

କୁଲଦୂସକୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ – ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଇମଂ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି।

କତାପତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ୱିପତ୍ତିୱାରୋ

୧୯୫ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜତି? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଏକଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜତି – ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ।

ୱିପତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ତତିୟୋ।

୪. ସଙ୍ଗହିତୱାରୋ

୧୯୬ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଚତୂହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତି ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତି ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଏକେନ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସଙ୍ଗହିତା – ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ।

ସଙ୍ଗହିତୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

୫. ସମୁଟ୍ଠାନୱାରୋ

୧୯୭ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତି ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତି ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ସମୁଟ୍ଠାନୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଞ୍ଚମୋ।

୬. ଅଧିକରଣୱାରୋ

୧୯୮ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ।

ଅଧିକରଣୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଛଟ୍ଠୋ।

୭. ସମଥୱାରୋ

୧୯୯ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ; ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତି ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତି ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚାତି।

ସମଥୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ସତ୍ତମୋ।

୮. ସମୁଚ୍ଚୟୱାରୋ

୨୦୦ . ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅକ୍ଖାୟିତେ ସରୀରେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତେ ସରୀରେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ୱଟ୍ଟକତେ ମୁଖେ ଅଚ୍ଛୁପନ୍ତଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଜତୁମଟ୍ଠକେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ – ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନପଚ୍ଚୟା ଇମା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଚତୂହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ, ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଦୁକ୍କଟଂ – ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣପଚ୍ଚୟା ଇମଂ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ସା ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି? ସା ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଏକଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜତି – ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଏକେନ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସଙ୍ଗହିତା – ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚାତି।

ସମୁଚ୍ଚୟୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଅଟ୍ଠମୋ।

ଅଟ୍ଠପଚ୍ଚୟୱାରା ନିଟ୍ଠିତା।

ମହାୱିଭଙ୍ଗେ ସୋଳସମହାୱାରା ନିଟ୍ଠିତା।

ଭିକ୍ଖୁୱିଭଙ୍ଗମହାୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ଭିକ୍ଖୁନୀୱିଭଙ୍ଗୋ

୧. କତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତିୱାରୋ

୧. ପାରାଜିକକଣ୍ଡଂ

୨୦୧ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ପଞ୍ଚମଂ ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ? କଂ ଆରବ୍ଭ? କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ? ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତି? ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି? ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନଂ? କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି? ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି? କୋ ତତ୍ଥ ୱିନୟୋ? କୋ ତତ୍ଥ ଅଭିୱିନୟୋ? କିଂ ତତ୍ଥ ପାତିମୋକ୍ଖଂ? କିଂ ତତ୍ଥ ଅଧିପାତିମୋକ୍ଖଂ? କା ୱିପତ୍ତି? କା ସମ୍ପତ୍ତି? କା ପଟିପତ୍ତି? କତି ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ପଞ୍ଚମଂ ପାରାଜିକଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ? କା ସିକ୍ଖନ୍ତି? କା ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖା? କତ୍ଥ ଠିତଂ? କା ଧାରେନ୍ତି? କସ୍ସ ୱଚନଂ? କେନାଭତନ୍ତି?

୨୦୨ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ପଞ୍ଚମଂ ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସୁନ୍ଦରୀନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସୁନ୍ଦରୀନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି ତସ୍ମିଂ ନତ୍ଥି। ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି , ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି। ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନନ୍ତି? ନିଦାନୋଗଧଂ ନିଦାନପରିୟାପନ୍ନଂ। କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତୀତି? ଦୁତିୟେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି। ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତୀତି? ସୀଲୱିପତ୍ତି। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋତି? ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣନ୍ତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତୀତି? ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ। କୋ ତତ୍ଥ ୱିନୟୋ, କୋ ତତ୍ଥ ଅଭିୱିନୟୋତି? ପଞ୍ଞତ୍ତି ୱିନୟୋ, ୱିଭତ୍ତି ଅଭିୱିନୟୋ। କିଂ ତତ୍ଥ ପାତିମୋକ୍ଖଂ, କିଂ ତତ୍ଥ ଅଧିପାତିମୋକ୍ଖନ୍ତି? ପଞ୍ଞତ୍ତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ, ୱିଭତ୍ତି ଅଧିପାତିମୋକ୍ଖଂ। କା ୱିପତ୍ତୀତି? ଅସଂୱରୋ ୱିପତ୍ତି। କା ସମ୍ପତ୍ତୀତି ? ସଂୱରୋ ସମ୍ପତ୍ତି। କା ପଟିପତ୍ତୀତି? ନ ଏୱରୂପଂ କରିସ୍ସାମୀତି ୟାୱଜୀୱଂ ଆପାଣକୋଟିକଂ ସମାଦାୟ ସିକ୍ଖତି ସିକ୍ଖାପଦେସୁ। [ଅ॰ ନି॰ ୧୦.୩୧] କତି ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ପଞ୍ଚମଂ ପାରାଜିକଂ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ଦସ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ପଞ୍ଚମଂ ପାରାଜିକଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ – ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁତାୟ, ସଙ୍ଘଫାସୁତାୟ, ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ, ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ, ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ, ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା, ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ। କା ସିକ୍ଖନ୍ତୀତି? ସେକ୍ଖା ଚ ପୁଥୁଜ୍ଜନକଲ୍ୟାଣିକା ଚ ସିକ୍ଖନ୍ତି। କା ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖାତି? ଅରହନ୍ତିୟୋ [ଅରହନ୍ତା (କ॰)] ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖା। କତ୍ଥ ଠିତନ୍ତି? ସିକ୍ଖାକାମାସୁ ଠିତଂ। କା ଧାରେନ୍ତୀତି? ୟାସଂ ୱତ୍ତତି ତା ଧାରେନ୍ତି। କସ୍ସ ୱଚନନ୍ତି? ଭଗୱତୋ ୱଚନଂ ଅରହତୋ ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧସ୍ସ। କେନାଭତନ୍ତି? ପରମ୍ପରାଭତଂ –

ଉପାଲି ଦାସକୋ ଚେୱ, ସୋଣକୋ ସିଗ୍ଗୱୋ ତଥା।

ମୋଗ୍ଗଲିପୁତ୍ତେନ ପଞ୍ଚମା, ଏତେ ଜମ୍ବୁସିରିୱ୍ହୟେ॥

ତତୋ ମହିନ୍ଦୋ ଇଟ୍ଟିୟୋ, ଉତ୍ତିୟୋ ସମ୍ବଲୋ ତଥା।

ଭଦ୍ଦନାମୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ଜମ୍ବୁଦୀପା ଇଧାଗତା।

ୱିନୟଂ ତେ ୱାଚୟିଂସୁ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟା॥

ନିକାୟେ ପଞ୍ଚ ୱାଚେସୁଂ, ସତ୍ତ ଚେୱ ପକରଣେ।

ତତୋ ଅରିଟ୍ଠୋ ମେଧାୱୀ, ତିସ୍ସଦତ୍ତୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ୱିସାରଦୋ କାଳସୁମନୋ, ଥେରୋ ଚ ଦୀଘନାମକୋ।

ଦୀଘସୁମନୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ପୁନଦେୱ କାଳସୁମନୋ, ନାଗତ୍ଥେରୋ ଚ ବୁଦ୍ଧରକ୍ଖିତୋ।

ତିସ୍ସତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ଦେୱତ୍ଥେରୋ ଚ ପଣ୍ଡିତୋ॥

ପୁନଦେୱ ସୁମନୋ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ବହୁସ୍ସୁତୋ ଚୂଳନାଗୋ, ଗଜୋୱ ଦୁପ୍ପଧଂସିୟୋ॥

ଧମ୍ମପାଲିତନାମୋ ଚ, ରୋହଣେ ସାଧୁପୂଜିତୋ।

ତସ୍ସ ସିସ୍ସୋ ମହାପଞ୍ଞୋ, ଖେମନାମୋ ତିପେଟକୋ॥

ଦୀପେ ତାରକରାଜାୱ ପଞ୍ଞାୟ ଅତିରୋଚଥ।

ଉପତିସ୍ସୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ଫୁସ୍ସଦେୱୋ ମହାକଥୀ॥

ପୁନଦେୱ ସୁମନୋ ମେଧାୱୀ, ପୁପ୍ଫନାମୋ ବହୁସ୍ସୁତୋ।

ମହାକଥୀ ମହାସିୱୋ, ପିଟକେ ସବ୍ବତ୍ଥ କୋୱିଦୋ॥

ପୁନଦେୱ ଉପାଲି ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ମହାନାଗୋ ମହାପଞ୍ଞୋ, ସଦ୍ଧମ୍ମୱଂସକୋୱିଦୋ॥

ପୁନଦେୱ ଅଭୟୋ ମେଧାୱୀ, ପିଟକେ ସବ୍ବତ୍ଥ କୋୱିଦୋ।

ତିସ୍ସତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ॥

ତସ୍ସ ସିସ୍ସୋ ମହାପଞ୍ଞୋ, ପୁପ୍ଫନାମୋ ବହୁସ୍ସୁତୋ।

ସାସନଂ ଅନୁରକ୍ଖନ୍ତୋ, ଜମ୍ବୁଦୀପେ ପତିଟ୍ଠିତୋ॥

ଚୂଳାଭୟୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ତିସ୍ସତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ସଦ୍ଧମ୍ମୱଂସକୋୱିଦୋ॥

ଚୂଳଦେୱୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ଚ ୱିସାରଦୋ।

ସିୱତ୍ଥେରୋ ଚ ମେଧାୱୀ, ୱିନୟେ ସବ୍ବତ୍ଥ କୋୱିଦୋ॥

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ୱିନୟଞ୍ଞୂ ମଗ୍ଗକୋୱିଦା।

ୱିନୟଂ ଦୀପେ ପକାସେସୁଂ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟାତି॥

୨୦୩ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଛଟ୍ଠଂ ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଜାନଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ନେୱତ୍ତନା ପଟିଚୋଦେସି ଗଣସ୍ସ ଆରୋଚେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୨୦୪ . ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ସତ୍ତମଂ ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ସମଗ୍ଗେନ ସଙ୍ଘେନ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ଅରିଟ୍ଠଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଗଦ୍ଧବାଧିପୁବ୍ବଂ ଅନୁୱତ୍ତି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

୨୦୫ . ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଅଟ୍ଠମଂ ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ଅଟ୍ଠ ପାରାଜିକା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ମେଥୁନାଦିନ୍ନାଦାନଞ୍ଚ , ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହୁତ୍ତରି।

କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ଛାଦେତି, ଉକ୍ଖିତ୍ତା ଅଟ୍ଠ ୱତ୍ଥୁକା।

ପଞ୍ଞାପେସି ମହାୱୀରୋ, ଛେଜ୍ଜୱତ୍ଥୂ ଅସଂସୟାତି॥

୨. ସଙ୍ଘାଦିସେସକଣ୍ଡଂ

୨୦୬ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଉସ୍ସୟୱାଦିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅଡ୍ଡଂ କରୋନ୍ତିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ? କଂ ଆରବ୍ଭ? କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ…ପେ॰… କେନାଭତନ୍ତି?

୨୦୭ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଉସ୍ସୟୱାଦିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅଡ୍ଡଂ କରୋନ୍ତିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଉସ୍ସୟୱାଦିକା ୱିହରି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି ତସ୍ମିଂ ନତ୍ଥି। ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି। ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନନ୍ତି? ନିଦାନୋଗଧଂ ନିଦାନପରିୟାପନ୍ନଂ । କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତୀତି? ତତିୟେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି। ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତୀତି? ସୀଲୱିପତ୍ତି। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋତି? ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰… କେନାଭତନ୍ତି? ପରମ୍ପରାଭତଂ –

ଉପାଲି ଦାସକୋ ଚେୱ, ସୋଣକୋ ସିଗ୍ଗୱୋ ତଥା।

ମୋଗ୍ଗଲିପୁତ୍ତେନ ପଞ୍ଚମା, ଏତେ ଜମ୍ବୁସିରିୱ୍ହୟେ॥ …ପେ॰…।

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ୱିନୟଞ୍ଞୂ ମଗ୍ଗକୋୱିଦା।

ୱିନୟଂ ଦୀପେ ପକାସେସୁଂ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟାତି॥

୨୦୮ . ଚୋରିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଚୋରିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୨୦୯ . ଏକାୟ ଗାମନ୍ତରଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଏକା ଗାମନ୍ତରଂ ଗଚ୍ଛି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ତିସ୍ସୋ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଠମପାରାଜିକେ…ପେ॰…।

୨୧୦ . ସମଗ୍ଗେନ ସଙ୍ଘେନ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଧମ୍ମେନ ୱିନୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ଅନପଲୋକେତ୍ୱା କାରକସଙ୍ଘଂ ଅନଞ୍ଞାୟ ଗଣସ୍ସ ଛନ୍ଦଂ ଓସାରେନ୍ତିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ସମଗ୍ଗେନ ସଙ୍ଘେନ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଧମ୍ମେନ ୱିନୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ଅନପଲୋକେତ୍ୱା କାରକସଙ୍ଘଂ ଅନଞ୍ଞାୟ ଗଣସ୍ସ ଛନ୍ଦଂ ଓସାରେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

୨୧୧ . ଅୱସ୍ସୁତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ହତ୍ଥତୋ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସୁନ୍ଦରୀନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସୁନ୍ଦରୀନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ହତ୍ଥତୋ ଆମିସଂ ପଟିଗ୍ଗହେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଠମପାରାଜିକେ…ପେ॰…।

୨୧୨ . ‘‘କିଂ ତେ, ଅୟ୍ୟେ, ଏସୋ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲୋ କରିସ୍ସତି ଅୱସ୍ସୁତୋ ୱା ଅନୱସ୍ସୁତୋ ୱା, ୟତୋ ତ୍ୱଂ ଅନୱସ୍ସୁତା! ଇଙ୍ଘ, ଅୟ୍ୟେ, ୟଂ ତେ ଏସୋ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲୋ ଦେତି ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା, ତଂ ତ୍ୱଂ ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଖାଦ ୱା ଭୁଞ୍ଜ ୱା’’ତି ଉୟ୍ୟୋଜେନ୍ତିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଅରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ –‘‘କିଂ ତେ, ଅୟ୍ୟେ, ଏସୋ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲୋ କରିସ୍ସତି ଅୱସ୍ସୁତୋ ୱା ଅନୱସ୍ସୁତୋ ୱା, ୟତୋ ତ୍ୱଂ ଅନୱସ୍ସୁତା! ଇଙ୍ଘ, ଅୟ୍ୟେ, ୟଂ ତେ ଏସୋ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲୋ ଦେତି ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା, ତଂ ତ୍ୱଂ ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଖାଦ ୱା ଭୁଞ୍ଜ ୱା’’ତି ଉୟ୍ୟୋଜେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

୨୧୩ . କୁପିତାୟ ଅନତ୍ତମନାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଚଣ୍ଡକାଳିଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଚଣ୍ଡକାଳୀ ଭିକ୍ଖୁନୀ କୁପିତା ଅନତ୍ତମନା ଏୱଂ ଅୱଚ – ‘‘ବୁଦ୍ଧଂ ପଚ୍ଚାଚିକ୍ଖାମି, ଧମ୍ମଂ ପଚ୍ଚାଚିକ୍ଖାମି, ସଙ୍ଘଂ ପଚ୍ଚାଚିକ୍ଖାମି, ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚାଚିକ୍ଖାମୀ’’ତି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

୨୧୪ . କିସ୍ମିଞ୍ଚିଦେୱ ଅଧିକରଣେ ପଚ୍ଚାକତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଚଣ୍ଡକାଳିଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଚଣ୍ଡକାଳୀ ଭିକ୍ଖୁନୀ କିସ୍ମିଞ୍ଚିଦେୱ ଅଧିକରଣେ ପଚ୍ଚାକତା କୁପିତା ଅନତ୍ତମନା ଏୱଂ ଅୱଚ – ‘‘ଛନ୍ଦଗାମିନିୟୋ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ, ଦୋସଗାମିନିୟୋ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ, ମୋହଗାମିନିୟୋ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ, ଭୟଗାମିନିୟୋ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ’’ତି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

୨୧୫ . ସଂସଟ୍ଠାନଂ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତୀନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ସଂସଟ୍ଠା ୱିହରିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

୨୧୬ . ‘‘ସଂସଟ୍ଠାୱ, ଅୟ୍ୟେ, ତୁମ୍ହେ ୱିହରଥ। ମା ତୁମ୍ହେ ନାନା ୱିହରିତ୍ଥା’’ତି ଉୟ୍ୟୋଜେନ୍ତିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ – ‘‘ସଂସଟ୍ଠାୱ ଅୟ୍ୟେ, ତୁମ୍ହେ ୱିହରଥ, ମା ତୁମ୍ହେ ନାନା ୱିହରିତ୍ଥା’’ତି ଉୟ୍ୟୋଜେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ଦସ ସଙ୍ଘାଦିସେସା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଉସ୍ସୟଚୋରି ଗାମନ୍ତଂ, ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ଖାଦନେନ ଚ।

କିଂ ତେ କୁପିତା କିସ୍ମିଞ୍ଚି, ସଂସଟ୍ଠା ଞାୟତେ ଦସାତି॥

୩. ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟକଣ୍ଡଂ

୨୧୭ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ପତ୍ତସନ୍ନିଚୟଂ କରୋନ୍ତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ପତ୍ତସନ୍ନିଚୟଂ ଅକଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – କଥିନକେ…ପେ॰…।

ଅକାଲଚୀୱରଂ ‘‘କାଲଚୀୱର’’ନ୍ତି ଅଧିଟ୍ଠହିତ୍ୱା ଭାଜାପେନ୍ତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅକାଲଚୀୱରଂ ‘‘କାଲଚୀୱର’’ନ୍ତି ଅଧିଟ୍ଠହିତ୍ୱା ଭାଜାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଦ୍ଧିଂ ଚୀୱରଂ ପରିୱତ୍ତେତ୍ୱା ଅଚ୍ଛିନ୍ଦନ୍ତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଦ୍ଧିଂ ଚୀୱରଂ ପରିୱତ୍ତେତ୍ୱା ଅଚ୍ଛିନ୍ଦି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅଞ୍ଞଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଅଞ୍ଞଂ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅଞ୍ଞଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଅଞ୍ଞଂ ୱିଞ୍ଞାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେତ୍ୱା ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେନ୍ତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେତ୍ୱା ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ସଙ୍ଘିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେନ୍ତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥଂ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି ? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ସଙ୍ଘିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ସଙ୍ଘିକେନ ସଞ୍ଞାଚିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେନ୍ତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ସଙ୍ଘିକେନ ସଞ୍ଞାଚିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ମହାଜନିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେନ୍ତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ମହାଜନିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ମହାଜନିକେନ ସଞ୍ଞାଚିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେନ୍ତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ମହାଜନିକେନ ସଞ୍ଞାଚିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ପୁଗ୍ଗଲିକେନ ସଞ୍ଞାଚିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେନ୍ତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ପୁଗ୍ଗଲିକେନ ସଞ୍ଞାଚିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅତିରେକଚତୁକ୍କଂସପରମଂ ଗରୁପାୱୁରଣଂ ଚେତାପେନ୍ତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ରାଜାନଂ କମ୍ବଲଂ ୱିଞ୍ଞାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅତିରେକଅଡ୍ଢତେୟ୍ୟକଂସପରମଂ ଲହୁପାୱୁରଣଂ ଚେତାପେନ୍ତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ରାଜାନଂ ଖୋମଂ ୱିଞ୍ଞାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି …ପେ॰…।

ଦ୍ୱାଦସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟା ପାଚିତ୍ତିୟା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ପତ୍ତଂ ଅକାଲଂ କାଲଞ୍ଚ, ପରିୱତ୍ତେ ଚ ୱିଞ୍ଞାପେ।

ଚେତାପେତ୍ୱା ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥି, ସଙ୍ଘିକଞ୍ଚ ମହାଜନିକଂ।

ସଞ୍ଞାଚିକା ପୁଗ୍ଗଲିକା, ଚତୁକ୍କଂସଡ୍ଢତେୟ୍ୟକାତି॥

୪. ପାଚିତ୍ତିୟକଣ୍ଡଂ

୧. ଲସୁଣୱଗ୍ଗୋ

୨୧୮ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଲସୁଣଂ ଖାଦନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ଲସୁଣଂ ହରାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ସମ୍ବାଧେ ଲୋମଂ ସଂହରାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ସମ୍ବାଧେ ଲୋମଂ ସଂହରାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ତଲଘାତକେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଦ୍ୱେ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି ? ଦ୍ୱେ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ତଲଘାତକଂ ଅକଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଠମପାରାଜିକେ…ପେ॰…।

ଜତୁମଟ୍ଠକେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଜତୁମଟ୍ଠକଂ ଆଦିୟି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଠମପାରାଜିକେ…ପେ॰…।

ଅତିରେକଦ୍ୱଙ୍ଗୁଲପବ୍ବପରମଂ ଉଦକସୁଦ୍ଧିକଂ ଆଦିୟନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସକ୍କେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅତିଗମ୍ଭୀରଂ ଉଦକସୁଦ୍ଧିକଂ ଆଦିୟି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଠମପାରାଜିକେ…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାନୀୟେନ ୱା ୱିଧୂପନେନ ୱା ଉପତିଟ୍ଠନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାନୀୟେନ ଚ ୱିଧୂପନେନ ଚ ଉପତିଟ୍ଠି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଆମକଧଞ୍ଞଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆମକଧଞ୍ଞଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ସଙ୍କାରଂ ୱା ୱିଘାସଂ ୱା ତିରୋକୁଟ୍ଟେ [ତିରୋକୁଡ୍ଡେ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଛଡ୍ଡେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଉଚ୍ଚାରଂ [ଉଚ୍ଚାରମ୍ପି ପସ୍ସାୱମ୍ପି ସଙ୍କାରମ୍ପି ୱିଘାସମ୍ପି (କ॰)] ତିରୋକୁଟ୍ଟେ ଛଡ୍ଡେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ସଙ୍କାରଂ ୱା ୱିଘାସଂ ୱା ହରିତେ ଛଡ୍ଡେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଉଚ୍ଚାରମ୍ପି ପସ୍ସାୱମ୍ପି ସଙ୍କାରମ୍ପି ୱିଘାସମ୍ପି ହରିତେ ଛଡ୍ଡେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ନଚ୍ଚଂ ୱା ଗୀତଂ ୱା ୱାଦିତଂ ୱା ଦସ୍ସନାୟ ଗଚ୍ଛନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ନଚ୍ଚମ୍ପି ଗୀତମ୍ପି ୱାଦିତମ୍ପି ଦସ୍ସନାୟ ଅଗମଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଲସୁଣୱଗ୍ଗୋ ପଠମୋ।

୨. ରତ୍ତନ୍ଧକାରୱଗ୍ଗୋ

୨୧୯ . ରତ୍ତନ୍ଧକାରେ ଅପ୍ପଦୀପେ ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକାୟ ସନ୍ତିଟ୍ଠନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ରତ୍ତନ୍ଧକାରେ ଅପ୍ପଦୀପେ ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକା ସନ୍ତିଟ୍ଠି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଥେୟ୍ୟସତ୍ଥକେ…ପେ॰…।

ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଓକାସେ ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକାୟ ସନ୍ତିଟ୍ଠନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଓକାସେ ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକା ସନ୍ତିଟ୍ଠି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଥେୟ୍ୟସତ୍ଥକେ…ପେ॰…।

ଅଜ୍ଝୋକାସେ ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକାୟ ସନ୍ତିଟ୍ଠନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି ? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅଜ୍ଝୋକାସେ ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକା ସନ୍ତିଟ୍ଠି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଥେୟ୍ୟସତ୍ଥକେ…ପେ॰…।

ରଥିକା ୱା [ରଥିୟାୟ ୱା (କ॰)] ବ୍ୟୂହେ ୱା ସିଙ୍ଘାଟକେ ୱା ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକାୟ ସନ୍ତିଟ୍ଠନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ରଥିକାୟପି ବ୍ୟୂହେପି ସିଙ୍ଘାଟକେପି ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକା ସନ୍ତିଟ୍ଠି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଥେୟ୍ୟସତ୍ଥକେ…ପେ॰…।

ପୁରେଭତ୍ତଂ କୁଲାନି ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆସନେ ନିସୀଦିତ୍ୱା ସାମିକେ ଅନାପୁଚ୍ଛା ପକ୍କମନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ । କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ପୁରେଭତ୍ତଂ କୁଲାନି ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆସନେ ନିସୀଦିତ୍ୱା ସାମିକେ ଅନାପୁଚ୍ଛା ପକ୍କାମି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – କଥିନକେ…ପେ॰…।

ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ କୁଲାନି ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ସାମିକେ ଅନାପୁଚ୍ଛା ଆସନେ ଅଭିନିସୀଦନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ । କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ କୁଲାନି ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ସାମିକେ ଅନାପୁଚ୍ଛା ଆସନେ ଅଭିନିସୀଦି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – କଥିନକେ…ପେ॰…।

ୱିକାଲେ କୁଲାନି ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ସାମିକେ ଅନାପୁଚ୍ଛା ସେୟ୍ୟଂ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା ୱା ସନ୍ଥରାପେତ୍ୱା ୱା ଅଭିନିସୀଦନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ୱିକାଲେ କୁଲାନି ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ସାମିକେ ଅନାପୁଚ୍ଛା ସେୟ୍ୟଂ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା ଅଭିନିସୀଦିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – କଥିନକେ…ପେ॰…।

ଦୁଗ୍ଗହିତେନ ଦୂପଧାରିତେନ ପରଂ ଉଜ୍ଝାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଦୁଗ୍ଗହିତେନ ଦୂପଧାରିତେନ ପରଂ ଉଜ୍ଝାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅତ୍ତାନଂ ୱା ପରଂ ୱା ନିରୟେନ ୱା ବ୍ରହ୍ମଚରିୟେନ ୱା ଅଭିସପନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଚଣ୍ଡକାଳିଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଚଣ୍ଡକାଳୀ ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅତ୍ତାନମ୍ପି ପରମ୍ପି ନିରୟେନପି ବ୍ରହ୍ମଚରିୟେନପି ଅଭିସପି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅତ୍ତାନଂ ୱଧିତ୍ୱା ୱଧିତ୍ୱା ରୋଦନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଚଣ୍ଡକାଳିଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଚଣ୍ଡକାଳୀ ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅତ୍ତାନଂ ୱଧିତ୍ୱା ୱଧିତ୍ୱା ରୋଦି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ରତ୍ତନ୍ଧକାରୱଗ୍ଗୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ନହାନୱଗ୍ଗୋ

୨୨୦ . ନଗ୍ଗାୟ ନହାୟନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ନଗ୍ଗା ନହାୟିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ଉଦକସାଟିକଂ କାରାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ । କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅପ୍ପମାଣିକାୟୋ ଉଦକସାଟିକାୟୋ ଧାରେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ୱିସିବ୍ବେତ୍ୱା ୱା ୱିସିବ୍ବାପେତ୍ୱା ୱା ନେୱ ସିବ୍ବେନ୍ତିୟା ନ ସିବ୍ବାପନାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ କରୋନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ୱିସିବ୍ବାପେତ୍ୱା ନେୱ ସିବ୍ବେସି ନ ସିବ୍ବାପନାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ ଅକାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ପଞ୍ଚାହିକଂ ସଙ୍ଘାଟିଚାରଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ହତ୍ଥେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ସନ୍ତରୁତ୍ତରେନ ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି କଥିନକେ…ପେ॰…।

ଚୀୱରସଙ୍କମନୀୟଂ ଧାରେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅଞ୍ଞତରାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ଅନାପୁଚ୍ଛା ପାରୁପି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – କଥିନକେ…ପେ॰…।

ଗଣସ୍ସ ଚୀୱରଲାଭଂ ଅନ୍ତରାୟଂ କରୋନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଗଣସ୍ସ ଚୀୱରଲାଭଂ ଅନ୍ତରାୟଂ ଅକାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଧମ୍ମିକଂ ଚୀୱରୱିଭଙ୍ଗଂ ପଟିବାହନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି। ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଧମ୍ମିକଂ ଚୀୱରୱିଭଙ୍ଗଂ ପଟିବାହି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅଗାରିକସ୍ସ ୱା ପରିବ୍ବାଜକସ୍ସ ୱା ପରିବ୍ବାଜିକାୟ ୱା ସମଣଚୀୱରଂ ଦେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅଗାରିକସ୍ସ ସମଣଚୀୱରଂ ଅଦାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଦୁବ୍ବଲଚୀୱରପଚ୍ଚାସାୟ ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଦୁବ୍ବଲଚୀୱରପଚ୍ଚାସାୟ ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଧମ୍ମିକଂ କଥିନୁଦ୍ଧାରଂ ପଟିବାହନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ । କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଧମ୍ମିକଂ କଥିନୁଦ୍ଧାରଂ ପଟିବାହି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ନହାନୱଗ୍ଗୋ ତତିୟୋ।

୪. ତୁୱଟ୍ଟୱଗ୍ଗୋ

୨୨୧ . ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଏକମଞ୍ଚେ ତୁୱଟ୍ଟେନ୍ତୀନଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଦ୍ୱେ ଏକମଞ୍ଚେ ତୁୱଟ୍ଟେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଏକତ୍ଥରଣପାୱୁରଣେ ତୁୱଟ୍ଟେନ୍ତୀନଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଦ୍ୱେ ଏକତ୍ଥରଣପାୱୁରଣା ତୁୱଟ୍ଟେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ଅଫାସୁଂ କରୋନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ଅଫାସୁଂ ଅକାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଦୁକ୍ଖିତଂ ସହଜୀୱିନିଂ ନେୱ ଉପଟ୍ଠେନ୍ତିୟା ନ ଉପଟ୍ଠାପନାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ କରୋନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଦୁକ୍ଖିତଂ ସହଜୀୱିନିଂ ନେୱ ଉପଟ୍ଠେସି ନ ଉପଟ୍ଠାପନାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ ଅକାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଉପସ୍ସୟଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତାୟ ଅନତ୍ତମନାୟ ନିକ୍କଡ୍ଢନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଉପସ୍ସୟଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତା ଅନତ୍ତମନା ନିକ୍କଡ୍ଢି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ସଂସଟ୍ଠାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଚଣ୍ଡକାଳିଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଚଣ୍ଡକାଳୀ ଭିକ୍ଖୁନୀ ସଂସଟ୍ଠା ୱିହରି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ଅନ୍ତୋରଟ୍ଠେ ସାସଙ୍କସମ୍ମତେ ସପ୍ପଟିଭୟେ ଅସତ୍ଥିକାୟ ଚାରିକଂ ଚରନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅନ୍ତୋରଟ୍ଠେ ସାସଙ୍କସମ୍ମତେ ସପ୍ପଟିଭୟେ ଅସତ୍ଥିକାୟୋ ଚାରିକଂ ଚରିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ତିରୋରଟ୍ଠେ ସାସଙ୍କସମ୍ମତେ ସପ୍ପଟିଭୟେ ଅସତ୍ଥିକାୟ ଚାରିକଂ ଚରନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ତିରୋରଟ୍ଠେ ସାସଙ୍କସମ୍ମତେ ସପ୍ପଟିଭୟେ ଅସତ୍ଥିକାୟୋ ଚାରିକଂ ଚରିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଅନ୍ତୋୱସ୍ସଂ ଚାରିକଂ ଚରନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅନ୍ତୋୱସ୍ସଂ ଚାରିକଂ ଚରିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠାୟ [ୱସ୍ସଂୱୁତ୍ଥାୟ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚାରିକଂ ନ ପକ୍କମନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ । କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠା ଚାରିକଂ ନ ପକ୍କମିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଠମପାରାଜିକେ…ପେ॰…।

ତୁୱଟ୍ଟୱଗ୍ଗୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

୫. ଚିତ୍ତାଗାରୱଗ୍ଗୋ

୨୨୨ . ରାଜାଗାରଂ ୱା ଚିତ୍ତାଗାରଂ ୱା ଆରାମଂ ୱା ଉୟ୍ୟାନଂ ୱା ପୋକ୍ଖରଣିଂ ୱା ଦସ୍ସନାୟ ଗଚ୍ଛନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ରାଜାଗାରମ୍ପି ଚିତ୍ତାଗାରମ୍ପି ଦସ୍ସନାୟ ଅଗମଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଆସନ୍ଦିଂ ୱା ପଲ୍ଲଙ୍କଂ ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆସନ୍ଦିମ୍ପି ପଲ୍ଲଙ୍କମ୍ପି ପରିଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ସୁତ୍ତଂ କନ୍ତନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ସୁତ୍ତଂ କନ୍ତିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଗିହିୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚଂ କରୋନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଗିହିୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚଂ ଅକଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ‘‘ଏହାୟ୍ୟେ ଇମଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେହୀ’’ତି ୱୁଚ୍ଚମାନାୟ ‘‘ସାଧୂ’’ତି ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ନେୱ ୱୂପସମେନ୍ତିୟା ନ ୱୂପସମାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ କରୋନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଭିକ୍ଖୁନିୟା – ‘‘ଏହାୟ୍ୟେ, ଇମଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେହୀ’’ତି ୱୁଚ୍ଚମାନା ‘‘ସାଧୂ’’ତି ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ନେୱ ୱୂପସମେସି ନ ୱୂପସମାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ ଅକାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ଅଗାରିକସ୍ସ ୱା ପରିବ୍ବାଜକସ୍ସ ୱା ପରିବ୍ବାଜିକାୟ ୱା ସହତ୍ଥା ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଦେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅଗାରିକସ୍ସ ସହତ୍ଥା ଖାଦନୀୟମ୍ପି ଭୋଜନୀୟମ୍ପି ଅଦାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଆୱସଥଚୀୱରଂ ଅନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଆୱସଥଚୀୱରଂ ଅନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – କଥିନକେ…ପେ॰…।

ଆୱସଥଂ ଅନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ଚାରିକଂ ପକ୍କମନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଆୱସଥଂ ଅନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ଚାରିକଂ ପକ୍କାମି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – କଥିନକେ…ପେ॰…।

ତିରଚ୍ଛାନୱିଜ୍ଜଂ ପରିୟାପୁଣନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ତିରଚ୍ଛାନୱିଜ୍ଜଂ ପରିୟାପୁଣିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଦସୋଧମ୍ମେ…ପେ॰…।

ତିରଚ୍ଛାନୱିଜ୍ଜଂ ୱାଚେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି। ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ତିରଚ୍ଛାନୱିଜ୍ଜଂ ୱାଚେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଦସୋଧମ୍ମେ…ପେ॰…।

ଚିତ୍ତାଗାରୱଗ୍ଗୋ ପଞ୍ଚମୋ।

୬. ଆରାମୱଗ୍ଗୋ

୨୨୩ . ଜାନଂ ସଭିକ୍ଖୁକଂ ଆରାମଂ ଅନାପୁଚ୍ଛା ପୱିସନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରାମଂ ଅନାପୁଚ୍ଛା ପୱିସିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଦ୍ୱେ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅକ୍କୋସନ୍ତିୟା ପରିଭାସନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପାଲିଂ ଅକ୍କୋସିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଚଣ୍ଡୀକତାୟ ଗଣଂ ପରିଭାସନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଚଣ୍ଡୀକତାୟ ଗଣଂ ପରିଭାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ନିମନ୍ତିତାୟ ୱା ପୱାରିତାୟ ୱା ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଭୁତ୍ତାୱିନିୟୋ ପୱାରିତା ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

କୁଲଂ ମଚ୍ଛରାୟନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ କୁଲଂ ମଚ୍ଛରାୟି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅଭିକ୍ଖୁକେ ଆୱାସେ ୱସ୍ସଂ ୱସନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି ? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅଭିକ୍ଖୁକେ ଆୱାସେ ୱସ୍ସଂ ୱସିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଉଭତୋସଙ୍ଘେ ତୀହି ଠାନେହି ନ ପୱାରେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠା ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ [ଭିକ୍ଖୁନିସଂଘେ (କ॰)] ନ ପୱାରେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ଓୱାଦାୟ ୱା ସଂୱାସାୟ ୱା ନ ଗଚ୍ଛନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସକ୍କେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱାଦଂ ନ ଗଚ୍ଛିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଠମପାରାଜିକେ…ପେ॰…।

ଉପୋସଥମ୍ପି ନ ପୁଚ୍ଛନ୍ତିୟା ଓୱାଦମ୍ପି ନ ୟାଚନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଉପୋସଥମ୍ପି ନ ପୁଚ୍ଛିଂସୁ ଓୱାଦମ୍ପି ନ ୟାଚିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ପସାଖେ ଜାତଂ ଗଣ୍ଡଂ ୱା ରୁଧିତଂ [ରୁହିତଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ୱା ଅନପଲୋକେତ୍ୱା ସଙ୍ଘଂ ୱା ଗଣଂ ୱା ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକାୟ ଭେଦାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ପସାଖେ ଜାତଂ ଗଣ୍ଡଂ ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକା ଭେଦାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – କଥିନକେ…ପେ॰…।

ଆରାମୱଗ୍ଗୋ ଛଟ୍ଠୋ।

୭. ଗବ୍ଭିନୀୱଗ୍ଗୋ

୨୨୪ . ଗବ୍ଭିନିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ । କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଗବ୍ଭିନିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ପାୟନ୍ତିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ପାୟନ୍ତିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ଅସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ସିକ୍ଖମାନଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ଅସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ସିକ୍ଖମାନଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ସିକ୍ଖମାନଂ ସଙ୍ଘେନ ଅସମ୍ମତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ସିକ୍ଖମାନଂ ସଙ୍ଘେନ ଅସମ୍ମତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଊନଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସଂ ଗିହିଗତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଊନଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସଂ ଗିହିଗତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ପରିପୁଣ୍ଣଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସଂ ଗିହିଗତଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ଅସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ପରିପୁଣ୍ଣଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସଂ ଗିହିଗତଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ଅସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ , ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ପରିପୁଣ୍ଣଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସଂ ଗିହିଗତଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ସଙ୍ଘେନ ଅସମ୍ମତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ପରିପୁଣ୍ଣଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସଂ ଗିହିଗତଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ସଙ୍ଘେନ ଅସମ୍ମତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ସହଜୀୱିନିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ନେୱ ଅନୁଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତିୟା ନ ଅନୁଗ୍ଗଣ୍ହାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ସହଜୀୱିନିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ନେୱ ଅନୁଗ୍ଗହେସି ନ ଅନୁଗ୍ଗଣ୍ହାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ୱୁଟ୍ଠାପିତଂ ପୱତ୍ତିନିଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ନାନୁବନ୍ଧନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ୱୁଟ୍ଠାପିତଂ ପୱତ୍ତିନିଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ନାନୁବନ୍ଧିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଠମପାରାଜିକେ…ପେ॰…।

ସହଜୀୱିନିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ନେୱ ୱୂପକାସେନ୍ତିୟା ନ ୱୂପକାସାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ସହଜୀୱିନିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ନେୱ ୱୂପକାସେସି ନ ୱୂପକାସାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ଗବ୍ଭିନିୱଗ୍ଗୋ ସତ୍ତମୋ।

୮. କୁମାରୀଭୂତୱଗ୍ଗୋ

୨୨୫ . ଊନୱୀସତିୱସ୍ସଂ କୁମାରିଭୂତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ । କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଊନୱୀସତିୱସ୍ସଂ କୁମାରିଭୂତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ପରିପୁଣ୍ଣୱୀସତିୱସ୍ସଂ କୁମାରିଭୂତଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ଅସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ପରିପୁଣ୍ଣୱୀସତିୱସ୍ସଂ କୁମାରିଭୂତଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ଅସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ପରିପୁଣ୍ଣୱୀସତିୱସ୍ସଂ କୁମାରିଭୂତଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ସଙ୍ଘେନ ଅସମ୍ମତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ପରିପୁଣ୍ଣୱୀସତିୱସ୍ସଂ କୁମାରିଭୂତଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ସଙ୍ଘେନ ଅସମ୍ମତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଊନଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସାୟ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଊନଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସା ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ପରିପୁଣ୍ଣଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସାୟ ସଙ୍ଘେନ ଅସମ୍ମତାୟ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ପରିପୁଣ୍ଣଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସା ସଙ୍ଘେନ ଅସମ୍ମତା ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଦୁତିୟପାରାଜିକେ…ପେ॰…।

‘‘ଅଲଂ ତାୱ ତେ, ଅୟ୍ୟେ, ୱୁଟ୍ଠାପିତେନା’’ତି ୱୁଚ୍ଚମାନାୟ ‘‘ସାଧୂ’’ତି ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ପଚ୍ଛା ଖୀୟନଧମ୍ମଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଚଣ୍ଡକାଳିଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଚଣ୍ଡକାଳୀ ଭିକ୍ଖୁନୀ ‘‘ଅଲଂ ତାୱ ତେ, ଅୟ୍ୟେ, ୱୁଟ୍ଠାପିତେନା’’ତି ୱୁଚ୍ଚମାନା ‘‘ସାଧୂ’’ତି ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ପଚ୍ଛା ଖୀୟନଧମ୍ମଂ ଆପଜ୍ଜି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ସିକ୍ଖମାନଂ – ‘‘ସଚେ ମେ ତ୍ୱଂ, ଅୟ୍ୟେ, ଚୀୱରଂ ଦସ୍ସସି, ଏୱାହଂ ତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସ୍ସାମୀ’’ତି ୱତ୍ୱା ନେୱ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ନ ୱୁଟ୍ଠାପନାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ କରୋନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ସିକ୍ଖମାନଂ – ‘‘ସଚେ ମେ ତ୍ୱଂ, ଅୟ୍ୟେ, ଚୀୱରଂ ଦସ୍ସସି, ଏୱାହଂ ତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସ୍ସାମୀ’’ତି ୱତ୍ୱା ନେୱ ୱୁଟ୍ଠାପେସି ନ ୱୁଟ୍ଠାପନାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ ଅକାସି , ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ସିକ୍ଖମାନଂ – ‘‘ସଚେ ମଂ ତ୍ୱଂ, ଅୟ୍ୟେ, ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଅନୁବନ୍ଧିସ୍ସସି, ଏୱାହଂ ତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସ୍ସାମୀ’’ତି ୱତ୍ୱା ନେୱ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ନ ୱୁଟ୍ଠାପନାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ କରୋନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ସିକ୍ଖମାନଂ – ‘‘ସଚେ ମଂ ତ୍ୱଂ, ଅୟ୍ୟେ, ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଅନୁବନ୍ଧିସ୍ସସି, ଏୱାହଂ ତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସ୍ସାମୀ’’ତି ୱତ୍ୱା ନେୱ ୱୁଟ୍ଠାପେସି ନ ୱୁଟ୍ଠାପନାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ ଅକାସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ପୁରିସସଂସଟ୍ଠଂ କୁମାରକସଂସଟ୍ଠଂ ଚଣ୍ଡିଂ ସୋକାୱାସଂ ସିକ୍ଖମାନଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ପୁରିସସଂସଟ୍ଠଂ କୁମାରକସଂସଟ୍ଠଂ ଚଣ୍ଡିଂ ସୋକାୱାସଂ ସିକ୍ଖମାନଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ମାତାପିତୂହି ୱା ସାମିକେନ ୱା ଅନନୁଞ୍ଞାତଂ ସିକ୍ଖମାନଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ମାତାପିତୂହିପି ସାମିକେନାପି ଅନନୁଞ୍ଞାତଂ ସିକ୍ଖମାନଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସି , ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ପାରିୱାସିକଛନ୍ଦଦାନେନ ସିକ୍ଖମାନଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ପାରିୱାସିକଛନ୍ଦଦାନେନ ସିକ୍ଖମାନଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅନୁୱସ୍ସଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅନୁୱସ୍ସଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଏକଂ ୱସ୍ସଂ ଦ୍ୱେ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଏକଂ ୱସ୍ସଂ ଦ୍ୱେ ୱୁଟ୍ଠାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

କୁମାରୀଭୂତୱଗ୍ଗୋ ଅଟ୍ଠମୋ।

୯. ଛତ୍ତୁପାହନୱଗ୍ଗୋ

୨୨୬ . ଛତ୍ତୁପାହନଂ ଧାରେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଛତ୍ତୁପାହନଂ ଧାରେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ୟାନେନ ୟାୟନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ୟାନେନ ୟାୟିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ସଙ୍ଘାଣିଂ ଧାରେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ସଙ୍ଘାଣିଂ ଧାରେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥାଲଙ୍କାରଂ ଧାରେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଇତ୍ଥାଲଙ୍କାରଂ ଧାରେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଗନ୍ଧୱଣ୍ଣକେନ ନହାୟନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଗନ୍ଧୱଣ୍ଣକେନ ନହାୟିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ୱାସିତକେନ ପିଞ୍ଞାକେନ ନହାୟନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ୱାସିତକେନ ପିଞ୍ଞାକେନ ନହାୟିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେନ୍ତିୟା ପରିମଦ୍ଦାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେସୁଂ ପରିମଦ୍ଦାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ସିକ୍ଖମାନା ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେନ୍ତିୟା ପରିମଦ୍ଦାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ସିକ୍ଖମାନାୟ ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେସୁଂ ପରିମଦ୍ଦାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ସାମଣେରିୟା ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେନ୍ତିୟା ପରିମଦ୍ଦାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ । କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ସାମଣେରିୟା ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେସୁଂ ପରିମଦ୍ଦାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଗିହିନିୟା ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେନ୍ତିୟା ପରିମଦ୍ଦାପେନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଗିହିନିୟା ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେସୁଂ ପରିମଦ୍ଦାପେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ଏଳକଲୋମକେ…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ପୁରତୋ ଅନାପୁଚ୍ଛା ଆସନେ ନିସୀଦନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ପୁରତୋ ଅନାପୁଚ୍ଛା ଆସନେ ନିସୀଦିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ । ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – କଥିନକେ…ପେ॰…।

ଅନୋକାସକତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ପଞ୍ହଂ ପୁଚ୍ଛନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅନୋକାସକତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ପଞ୍ହଂ ପୁଚ୍ଛିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଦସୋଧମ୍ମେ…ପେ॰…।

ଅସଙ୍କଚ୍ଚିକାୟ [ଅସଙ୍କଚ୍ଛିକାୟ (ସ୍ୟା॰)] ଗାମଂ ପୱିସନ୍ତିୟା ପାଚିତ୍ତିୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅସଙ୍କଚ୍ଚିକା ଗାମଂ ପାୱିସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଛତ୍ତୁପାହନୱଗ୍ଗୋ ନୱମୋ।

ନୱୱଗ୍ଗଖୁଦ୍ଦକା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଲସୁଣଂ ସଂହରେ ଲୋମଂ, ତଲମଟ୍ଠଞ୍ଚ ସୁଦ୍ଧିକଂ।

ଭୁଞ୍ଜନ୍ତାମକଧଞ୍ଞାନଂ, ଦ୍ୱେ ୱିଘାସେନ ଦସ୍ସନା॥

ଅନ୍ଧକାରେ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ, ଅଜ୍ଝୋକାସେ ରଥିକାୟ ଚ।

ପୁରେ ପଚ୍ଛା ୱିକାଲେ ଚ, ଦୁଗ୍ଗହି ନିରୟେ ୱଧି॥

ନଗ୍ଗୋଦକା ୱିସିବ୍ବେତ୍ୱା, ପଞ୍ଚାହିକଂ ସଙ୍କମନୀୟଂ।

ଗଣଂ ୱିଭଙ୍ଗସମଣଂ, ଦୁବ୍ବଲଂ କଥିନେନ ଚ॥

ଏକମଞ୍ଚତ୍ଥରଣେନ, ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ସହଜୀୱିନୀ।

ଦତ୍ୱା ସଂସଟ୍ଠଅନ୍ତୋ ଚ, ତିରୋୱସ୍ସଂ ନ ପକ୍କମେ॥

ରାଜା ଆସନ୍ଦି ସୁତ୍ତଞ୍ଚ, ଗିହି ୱୂପସମେନ ଚ।

ଦଦେ ଚୀୱରାୱସଥଂ, ପରିୟାପୁଣଞ୍ଚ ୱାଚୟେ॥

ଆରାମକ୍କୋସଚଣ୍ଡୀ ଚ, ଭୁଞ୍ଜେୟ୍ୟ କୁଲମଚ୍ଛରୀ।

ୱାସେ ପୱାରଣୋୱାଦଂ, ଦ୍ୱେ ଧମ୍ମା ପସାଖେନ ଚ॥

ଗବ୍ଭୀ ପାୟନ୍ତୀ ଛ ଧମ୍ମେ, ଅସମ୍ମତୂନଦ୍ୱାଦସ।

ପରିପୁଣ୍ଣଞ୍ଚ ସଙ୍ଘେନ, ସହ ୱୁଟ୍ଠା ଛ ପଞ୍ଚ ଚ॥

କୁମାରୀ ଦ୍ୱେ ଚ ସଙ୍ଘେନ, ଦ୍ୱାଦସ ସମ୍ମତେନ ଚ।

ଅଲଂ ସଚେ ଚ ଦ୍ୱେୱସ୍ସଂ, ସଂସଟ୍ଠା ସାମିକେନ ଚ॥

ପାରିୱାସିକାନୁୱସ୍ସଂ, ଦୁୱେ ୱୁଟ୍ଠାପନେନ ଚ।

ଛତ୍ତୟାନେନ ସଙ୍ଘାଣି, ଇତ୍ଥାଲଙ୍କାରୱଣ୍ଣକେ॥

ପିଞ୍ଞାକଭିକ୍ଖୁନୀ ଚେୱ, ସିକ୍ଖା ଚ ସାମଣେରିକା।

ଗିହି ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ପୁରତୋ, ଅନୋକାସଂ ସଙ୍କଚ୍ଚିକାତି॥

ତେସଂ ୱଗ୍ଗାନଂ ଉଦ୍ଦାନଂ –

ଲସୁଣନ୍ଧକାରା ନ୍ହାନା, ତୁୱଟ୍ଟା ଚିତ୍ତଗାରକା।

ଆରାମଂ ଗବ୍ଭିନୀ ଚେୱ, କୁମାରୀ ଛତ୍ତୁପାହନାତି॥

୫. ପାଟିଦେସନୀୟକଣ୍ଡଂ

୨୨୭ . ସପ୍ପିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ସପ୍ପିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ତେଲଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ତେଲଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ମଧୁଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ମଧୁଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଫାଣିତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଫାଣିତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ମଚ୍ଛଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ମଚ୍ଛଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ମଂସଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ। ମଂସଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଖୀରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଖୀରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଅଟ୍ଠ ପାଟିଦେସନୀୟା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ସପ୍ପିଂ ତେଲଂ ମଧୁଞ୍ଚେୱ, ଫାଣିତଂ ମଚ୍ଛମେୱ ଚ।

ମଂସଂ ଖୀରଂ ଦଧିଞ୍ଚାପି, ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱାନ ଭିକ୍ଖୁନୀ।

ପାଟିଦେସନୀୟା ଅଟ୍ଠ, ସୟଂ ବୁଦ୍ଧେନ ଦେସିତାତି॥

ୟେ ସିକ୍ଖାପଦା ଭିକ୍ଖୁୱିଭଙ୍ଗେ ୱିତ୍ଥାରିତା ତେ ସଂଖିତ୍ତା

ଭିକ୍ଖୁନିୱିଭଙ୍ଗେ।

କତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଠମୋ।

୨. କତାପତ୍ତିୱାରୋ

୧. ପାରାଜିକକଣ୍ଡଂ

୨୨୮ . ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତୀ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି । ଅଧକ୍ଖକଂ ଉବ୍ଭଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଗହଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଉବ୍ଭକ୍ଖକଂ ଅଧୋଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଗହଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଗହଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତୀ ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ୱଜ୍ଜପ୍ପଟିଚ୍ଛାଦିକା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୱଜ୍ଜଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେନ୍ତୀ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ୱଜ୍ଜପ୍ପଟିଚ୍ଛାଦିକା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୱଜ୍ଜଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଜାନଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ୱେମତିକା ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ୱଜ୍ଜପ୍ପଟିଚ୍ଛାଦିକା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୱଜ୍ଜଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେନ୍ତୀ ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ଉକ୍ଖିତ୍ତାନୁୱତ୍ତିକା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତୀ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଉକ୍ଖିତ୍ତାନୁୱତ୍ତିକା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ଉକ୍ଖିତ୍ତାନୁୱତ୍ତିକା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତୀ ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରେନ୍ତୀ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରେନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପୁରିସେନ – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଓକାସଂ [ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଗହନଂ (ସୀ॰), ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଗବ୍ଭଂ (ସ୍ୟା॰)] ଆଗଚ୍ଛା’’ତି ୱୁତ୍ତା ଗଚ୍ଛତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ପୁରିସସ୍ସ ହତ୍ଥପାସଂ ଓକ୍କନ୍ତମତ୍ତେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରେନ୍ତୀ ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ପାରାଜିକା ନିଟ୍ଠିତା।

୨. ସଙ୍ଘାଦିସେସକଣ୍ଡଂ

୨୨୯ . ଉସ୍ସୟୱାଦିକା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅଡ୍ଡଂ କରୋନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଏକସ୍ସ ଆରୋଚେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଦୁତିୟସ୍ସ ଆରୋଚେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଅଡ୍ଡପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଚୋରିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକା ଗାମନ୍ତରଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଗଚ୍ଛତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ପଠମଂ ପାଦଂ ପରିକ୍ଖେପଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ ।

ସମଗ୍ଗେନ ସଙ୍ଘେନ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଧମ୍ମେନ ୱିନୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ଅନପଲୋକେତ୍ୱା କାରକସଙ୍ଘଂ ଅନଞ୍ଞାୟ ଗଣସ୍ସ ଛନ୍ଦଂ ଓସାରେନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ହତ୍ଥତୋ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ‘‘ଖାଦିସ୍ସାମି ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀ’’ତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଉଦକଦନ୍ତପୋନଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

‘‘କିଂ ତେ, ଅୟ୍ୟେ, ଏସୋ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲୋ କରିସ୍ସତି ଅୱସ୍ସୁତୋ ୱା ଅନୱସ୍ସୁତୋ ୱା, ୟତୋ ତ୍ୱଂ ଅନୱସ୍ସୁତା! ଇଙ୍ଘ, ଅୟ୍ୟେ, ୟଂ ତେ ଏସୋ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲୋ ଦେତି ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା, ତଂ ତ୍ୱଂ ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଖାଦ ୱା ଭୁଞ୍ଜ ୱା’’ତି ଉୟ୍ୟୋଜେନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ତସ୍ସା ୱଚନେନ ଖାଦିସ୍ସାମି ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଭୋଜନପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

କୁପିତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା ; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

କିସ୍ମିଞ୍ଚିଦେୱ ଅଧିକରଣେ ପଚ୍ଚାକତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସଂସଟ୍ଠା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତିୟୋ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜନ୍ତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

‘‘ସଂସଟ୍ଠାୱ, ଅୟ୍ୟେ, ତୁମ୍ହେ ୱିହରଥ। ମା ତୁମ୍ହେ ନାନା ୱିହରିତ୍ଥା’’ତି ଉୟ୍ୟୋଜେନ୍ତୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସଙ୍ଘାଦିସେସା ନିଟ୍ଠିତା।

୩. ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟକଣ୍ଡଂ

୨୩୦ . ପତ୍ତସନ୍ନିଚୟଂ କରୋନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅକାଲଚୀୱରଂ ‘‘କାଲଚୀୱର’’ନ୍ତି ଅଧିଟ୍ଠହିତ୍ୱା ଭାଜାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭାଜାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଭାଜାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଦ୍ଧିଂ ଚୀୱରଂ ପରିୱତ୍ତେତ୍ୱା ଅଚ୍ଛିନ୍ଦନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅଚ୍ଛିନ୍ଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଅଚ୍ଛିନ୍ନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଅଞ୍ଞଂ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱିଞ୍ଞାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱିଞ୍ଞାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେତ୍ୱା ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଚେତାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଚେତାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ସଙ୍ଘିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଚେତାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଚେତାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ସଙ୍ଘିକେନ ସଂୟାଚିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଚେତାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଚେତାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ମହାଜନିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଚେତାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଚେତାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେନ ମହାଜନିକେନ ସଂୟାଚିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଚେତାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଚେତାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞଦତ୍ଥିକେନ ପରିକ୍ଖାରେନ ଅଞ୍ଞୁଦ୍ଦିସିକେ ପୁଗ୍ଗଲିକେନ ସଂୟାଚିକେନ ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଚେତାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଚେତାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅତିରେକଚତୁକ୍କଂସପରମଂ ଗରୁପାୱୁରଣଂ ଚେତାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଚେତାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଚେତାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅତିରେକଅଡ୍ଢତେୟ୍ୟକଂସପରମଂ ଲହୁପାୱୁରଣଂ ଚେତାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଚେତାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଚେତାପିତେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟା ପାଚିତ୍ତିୟା ନିଟ୍ଠିତା।

୪. ପାଚିତ୍ତିୟକଣ୍ଡଂ

୧. ଲସୁଣୱଗ୍ଗୋ

୨୩୧ . ଲସୁଣଂ ଖାଦନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଖାଦିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସମ୍ବାଧେ ଲୋମଂ ସଂହରାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ସଂହରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ସଂହରାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ତଲଘାତକଂ କରୋନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କରୋତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଜତୁମଟ୍ଠକଂ ଆଦିୟନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଆଦିୟତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ, ଆଦିନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅତିରେକଦ୍ୱଙ୍ଗୁଲପବ୍ବପରମଂ ଉଦକସୁଦ୍ଧିକଂ ଆଦିୟନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଆଦିୟତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଆଦିନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପାନୀୟେନ ୱା ୱିଧୂପନେନ ୱା ଉପତିଟ୍ଠନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ହତ୍ଥପାସେ ତିଟ୍ଠତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ହତ୍ଥପାସଂ ୱିଜହିତ୍ୱା ତିଟ୍ଠତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଆମକଧଞ୍ଞଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ସଙ୍କାରଂ ୱା ୱିଘାସଂ ୱା ତିରୋକୁଟ୍ଟେ ୱା ତିରୋପାକାରେ ୱା ଛଡ୍ଡେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଛଡ୍ଡେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଛଡ୍ଡିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ସଙ୍କାରଂ ୱା ୱିଘାସଂ ୱା ହରିତେ ଛଡ୍ଡେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଛଡ୍ଡେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଛଡ୍ଡିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ନଚ୍ଚଂ ୱା ଗୀତଂ ୱା ୱାଦିତଂ ୱା ଦସ୍ସନାୟ ଗଚ୍ଛନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଗଚ୍ଛତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ୟତ୍ଥ ଠିତା ପସ୍ସତି ୱା ସୁଣାତି ୱା, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଲସୁଣୱଗ୍ଗୋ ପଠମୋ।

୨. ରତ୍ତନ୍ଧକାରୱଗ୍ଗୋ

୨୩୨ . ରତ୍ତନ୍ଧକାରେ ଅପ୍ପଦୀପେ ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକା ସନ୍ତିଟ୍ଠନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ହତ୍ଥପାସେ ତିଟ୍ଠତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ହତ୍ଥପାସଂ ୱିଜହିତ୍ୱା ତିଟ୍ଠତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଓକାସେ ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକା ସନ୍ତିଟ୍ଠନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ହତ୍ଥପାସେ ତିଟ୍ଠତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ହତ୍ଥପାସଂ ୱିଜହିତ୍ୱା ତିଟ୍ଠତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅଜ୍ଝୋକାସେ ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକା ସନ୍ତିଟ୍ଠନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ହତ୍ଥପାସେ ତିଟ୍ଠତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ହତ୍ଥପାସଂ ୱିଜହିତ୍ୱା ତିଟ୍ଠତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ରଥିକାୟ ୱା ବ୍ୟୂହେ ୱା ସିଙ୍ଘାଟକେ ୱା ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକା ସନ୍ତିଟ୍ଠନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ହତ୍ଥପାସେ ତିଟ୍ଠତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ହତ୍ଥପାସଂ ୱିଜହିତ୍ୱା ତିଟ୍ଠତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ପୁରେଭତ୍ତଂ କୁଲାନି ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆସନେ ନିସୀଦିତ୍ୱା ସାମିକେ ଅନାପୁଚ୍ଛା ପକ୍କମନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଠମଂ ପାଦଂ ଅନୋୱସ୍ସକଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ କୁଲାନି ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ସାମିକେ ଅନାପୁଚ୍ଛା ଆସନେ ନିସୀଦନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସୀଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିସିନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ୱିକାଲେ କୁଲାନି ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ସାମିକେ ଅନାପୁଚ୍ଛା ସେୟ୍ୟଂ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା ୱା ସନ୍ଥରାପେତ୍ୱା ୱା ଅଭିନିସୀଦନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅଭିନିସୀଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଅଭିନିସିନ୍ନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଦୁଗ୍ଗହିତେନ ଦୂପଧାରିତେନ ପରଂ ଉଜ୍ଝାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉଜ୍ଝାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉଜ୍ଝାପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅତ୍ତାନଂ ୱା ପରଂ ୱା ନିରୟେନ ୱା ବ୍ରହ୍ମଚରିୟେନ ୱା ଅଭିସପନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅଭିସପତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଅଭିସପିତେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅତ୍ତାନଂ ୱଧିତ୍ୱା ୱଧିତ୍ୱା ରୋଦନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱଧତି ରୋଦତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ୱଧତି ନ ରୋଦତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ରତ୍ତନ୍ଧକାରୱଗ୍ଗୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ନହାନୱଗ୍ଗୋ

୨୩୩ . ନଗ୍ଗା ନହାୟନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନହାୟତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନହାନପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ଉଦକସାଟିକଂ କାରାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କାରାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କାରାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ୱିସିବ୍ବେତ୍ୱା ୱା ୱିସିବ୍ବାପେତ୍ୱା ୱା ନେୱ ସିବ୍ବେନ୍ତୀ ନ ସିବ୍ବାପନାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ କରୋନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ପଞ୍ଚାହିକଂ ସଙ୍ଘାଟିଚାରଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଚୀୱରସଙ୍କମନୀୟଂ ଧାରେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଧାରେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଧାରିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଗଣସ୍ସ ଚୀୱରଲାଭଂ ଅନ୍ତରାୟଂ କରୋନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କରୋତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଧମ୍ମିକଂ ଚୀୱରୱିଭଙ୍ଗଂ ପଟିବାହନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଟିବାହତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପଟିବାହିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅଗାରିକସ୍ସ ୱା ପରିବ୍ବାଜକସ୍ସ ୱା ପରିବ୍ବାଜିକାୟ ୱା ସମଣଚୀୱରଂ ଦେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଦେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଦିନ୍ନେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଦୁବ୍ବଲଚୀୱରପଚ୍ଚାସା ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅତିକ୍କାମେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଅତିକ୍କାମିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଧମ୍ମିକଂ କଥିନୁଦ୍ଧାରଂ ପଟିବାହନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଟିବାହତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପଟିବାହିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ନହାନୱଗ୍ଗୋ ତତିୟୋ।

୪. ତୁୱଟ୍ଟୱଗ୍ଗୋ

୨୩୪ . ଦ୍ୱେ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଏକମଞ୍ଚେ ତୁୱଟ୍ଟେନ୍ତିୟୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜନ୍ତି। ନିପଜ୍ଜନ୍ତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିପନ୍ନେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଦ୍ୱେ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଏକତ୍ଥରଣପାୱୁରଣା ତୁୱଟ୍ଟେନ୍ତିୟୋ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜନ୍ତି। ନିପଜ୍ଜନ୍ତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିପନ୍ନେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ଅଫାସୁଂ କରୋନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କରୋତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଦୁକ୍ଖିତଂ ସହଜୀୱିନିଂ ନେୱ ଉପଟ୍ଠେନ୍ତୀ ନ ଉପଟ୍ଠାପନାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ କରୋନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଉପସ୍ସୟଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତା ଅନତ୍ତମନା ନିକ୍କଡ୍ଢନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନିକ୍କଡ୍ଢତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିକ୍କଡ୍ଢିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସଂସଟ୍ଠା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅନ୍ତୋରଟ୍ଠେ ସାସଙ୍କସମ୍ମତେ ସପ୍ପଟିଭୟେ ଅସତ୍ଥିକା ଚାରିକଂ ଚରନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଟିପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପଟିପନ୍ନେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ତିରୋରଟ୍ଠେ ସାସଙ୍କସମ୍ମତେ ସପ୍ପଟିଭୟେ ଅସତ୍ଥିକା ଚାରିକଂ ଚରନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଟିପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପଟିପନ୍ନେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅନ୍ତୋୱସ୍ସଂ ଚାରିକଂ ଚରନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଟିପଜ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପଟିପନ୍ନେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଚାରିକଂ ନ ପକ୍କମନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ତୁୱଟ୍ଟୱଗ୍ଗୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

୫. ଚିତ୍ତାଗାରୱଗ୍ଗୋ

୨୩୫ . ରାଜାଗାରଂ ୱା ଚିତ୍ତାଗାରଂ ୱା ଆରାମଂ ୱା ଉୟ୍ୟାନଂ ୱା ପୋକ୍ଖରଣିଂ ୱା ଦସ୍ସନାୟ ଗଚ୍ଛନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଗଚ୍ଛତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ୟତ୍ଥ ଠିତା ପସ୍ସତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଆସନ୍ଦିଂ ୱା ପଲ୍ଲଙ୍କଂ ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପରିଭୁତ୍ତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସୁତ୍ତଂ କନ୍ତନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କନ୍ତତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉଜ୍ଜୱୁଜ୍ଜୱେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଗିହିୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚଂ କରୋନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। କରୋତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; କତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା – ‘‘ଏହାୟ୍ୟେ ଇମଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେହୀ’’ତି ୱୁଚ୍ଚମାନା – ‘‘ସାଧୂ’’ତି ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ନେୱ ୱୂପସମେନ୍ତୀ ନ ୱୂପସମାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ କରୋନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଗାରିକସ୍ସ ୱା ପରିବ୍ବାଜକସ୍ସ ୱା ପରିବ୍ବାଜିକାୟ ୱା ସହତ୍ଥା ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଦେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଦେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଦିନ୍ନେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଆୱସଥଚୀୱରଂ ଅନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପରିଭୁତ୍ତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଆୱସଥଂ ଅନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ଚାରିକଂ ପକ୍କମନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଠମଂ ପାଦଂ ପରିକ୍ଖେପଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ତିରଚ୍ଛାନୱିଜ୍ଜଂ ପରିୟାପୁଣନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପରିୟାପୁଣାତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପଦେ ପଦେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ତିରଚ୍ଛାନୱିଜ୍ଜଂ ୱାଚେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱାଚେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପଦେ ପଦେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଚିତ୍ତାଗାରୱଗ୍ଗୋ ପଞ୍ଚମୋ।

୬. ଆରାମୱଗ୍ଗୋ

୨୩୬ . ଜାନଂ ସଭିକ୍ଖୁକଂ ଆରାମଂ ଅନାପୁଚ୍ଛା ପୱିସନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଠମଂ ପାଦଂ ପରିକ୍ଖେପଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅକ୍କୋସନ୍ତୀ ପରିଭାସନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅକ୍କୋସତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଅକ୍କୋସିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଚଣ୍ଡୀକତା ଗଣଂ ପରିଭାସନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପରିଭାସତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପରିଭାସିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ନିମନ୍ତିତା ୱା ପୱାରିତା ୱା ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ‘‘ଖାଦିସ୍ସାମି ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀ’’ତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

କୁଲଂ ମଚ୍ଛରାୟନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ମଚ୍ଛରାୟତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ମଚ୍ଛରିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅଭିକ୍ଖୁକେ ଆୱାସେ ୱସ୍ସଂ ୱସନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ‘‘ୱସ୍ସଂ ୱସିସ୍ସାମୀ’’ତି ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେତି ପାନୀୟଂ ପରିଭୋଜନୀୟଂ ଉପଟ୍ଠପେତି ପରିୱେଣଂ ସମ୍ମଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ସହ ଅରୁଣୁଗ୍ଗମନା ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଉଭତୋସଙ୍ଘେ ତୀହି ଠାନେହି ନ ପୱାରେନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଓୱାଦାୟ ୱା ସଂୱାସାୟ ୱା ନ ଗଚ୍ଛନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଉପୋସଥମ୍ପି ନ ପୁଚ୍ଛନ୍ତୀ ଓୱାଦମ୍ପି ନ ୟାଚନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ପସାଖେ ଜାତଂ ଗଣ୍ଡଂ ୱା ରୁଧିତଂ ୱା ଅନପଲୋକେତ୍ୱା ସଙ୍ଘଂ ୱା ଗଣଂ ୱା ପୁରିସେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକେନେକା ଭେଦାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭେଦାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଭିନ୍ନେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଆରାମୱଗ୍ଗୋ ଛଟ୍ଠୋ।

୭. ଗବ୍ଭିନୀୱଗ୍ଗୋ

୨୩୭ . ଗବ୍ଭିନିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପାୟନ୍ତିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ଅସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ସିକ୍ଖମାନଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ସିକ୍ଖମାନଂ ସଙ୍ଘେନ ଅସମ୍ମତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଊନଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସଂ ଗିହିଗତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପରିପୁଣ୍ଣଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସଂ ଗିହିଗତଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ଅସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପରିପୁଣ୍ଣଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସଂ ଗିହିଗତଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ସଙ୍ଘେନ ଅସମ୍ମତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସହଜୀୱିନିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ନେୱ ଅନୁଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୀ ନାନୁଗ୍ଗଣ୍ହାପେନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ୱୁଟ୍ଠାପିତଂ ପୱତ୍ତିନିଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ନାନୁବନ୍ଧନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ସହଜୀୱିନିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ନେୱ ୱୂପକାସେନ୍ତୀ ନ ୱୂପକାସାପେନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଗବ୍ଭିନୀୱଗ୍ଗୋ ସତ୍ତମୋ।

୮. କୁମାରୀଭୂତୱଗ୍ଗୋ

୨୩୮ . ଊନୱୀସତିୱସ୍ସଂ କୁମାରିଭୂତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପରିପୁଣ୍ଣୱୀସତିୱସ୍ସଂ କୁମାରିଭୂତଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ଅସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପରିପୁଣ୍ଣୱୀସତିୱସ୍ସଂ କୁମାରିଭୂତଂ ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଛସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସିକ୍ଖିତସିକ୍ଖଂ ସଙ୍ଘେନ ଅସମ୍ମତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି । ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଊନଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସା ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପରିପୁଣ୍ଣଦ୍ୱାଦସୱସ୍ସା ସଙ୍ଘେନ ଅସମ୍ମତା ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

‘‘ଅଲଂ ତାୱ ତେ, ଅୟ୍ୟେ, ୱୁଟ୍ଠାପିତେନା’’ତି ୱୁଚ୍ଚମାନା ‘‘ସାଧୂ’’ତି ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ପଚ୍ଛା ଖୀୟନଧମ୍ମଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଖିୟ୍ୟତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଖିୟ୍ୟିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସିକ୍ଖମାନଂ – ‘‘ସଚେ ମେ ତ୍ୱଂ, ଅୟ୍ୟେ, ଚୀୱରଂ ଦସ୍ସସି, ଏୱାହଂ ତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସ୍ସାମୀ’’ତି ୱତ୍ୱା ନେୱ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ନ ୱୁଟ୍ଠାପନାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ କରୋନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ସିକ୍ଖମାନଂ – ‘‘ସଚେ ମଂ ତ୍ୱଂ, ଅୟ୍ୟେ, ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସାନି ଅନୁବନ୍ଧିସ୍ସସି, ଏୱାହଂ ତଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସ୍ସାମୀ’’ତି ୱତ୍ୱା ନେୱ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ନ ୱୁଟ୍ଠାପନାୟ ଉସ୍ସୁକ୍କଂ କରୋନ୍ତୀ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ପୁରିସସଂସଟ୍ଠଂ କୁମାରକସଂସଟ୍ଠଂ ଚଣ୍ଡିଂ ସୋକାୱାସଂ ସିକ୍ଖମାନଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ମାତାପିତୂହି ୱା ସାମିକେନ ୱା ଅନନୁଞ୍ଞାତଂ ସିକ୍ଖମାନଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ପାରିୱାସିକଛନ୍ଦଦାନେ ସିକ୍ଖମାନଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅନୁୱସ୍ସଂ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଏକଂ ୱସ୍ସଂ ଦ୍ୱେ ୱୁଟ୍ଠାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୱୁଟ୍ଠାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୱୁଟ୍ଠାପିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

କୁମାରୀଭୂତୱଗ୍ଗୋ ଅଟ୍ଠମୋ।

୯. ଛତ୍ତୁପାହନୱଗ୍ଗୋ

୨୩୯ . ଛତ୍ତୁପାହନଂ ଧାରେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଧାରେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଧାରିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ୟାନେନ ୟାୟନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ୟାୟତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ୟାୟିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସଙ୍ଘାଣିଂ ଧାରେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଧାରେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଧାରିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଇତ୍ଥାଲଙ୍କାରଂ ଧାରେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଧାରେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଧାରିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଗନ୍ଧୱଣ୍ଣକେନ ନହାୟନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନହାୟତି , ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନହାନପରିୟୋସାନେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ୱାସିତକେନ ପିଞ୍ଞାକେନ ନହାୟନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନହାୟତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନହାନପରିୟୋସାନେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେନ୍ତୀ ପରିମଦ୍ଦାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉମ୍ମଦ୍ଦିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସିକ୍ଖମାନାୟ ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେନ୍ତୀ ପରିମଦ୍ଦାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉମ୍ମଦ୍ଦିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ସାମଣେରିୟା ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେନ୍ତୀ ପରିମଦ୍ଦାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉମ୍ମଦ୍ଦିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଗିହିନିୟା ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେନ୍ତୀ ପରିମଦ୍ଦାପେନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉମ୍ମଦ୍ଦାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଉମ୍ମଦ୍ଦିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ପୁରତୋ ଅନାପୁଚ୍ଛା ଆସନେ ନିସୀଦନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ନିସୀଦତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ନିସିନ୍ନେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅନୋକାସକତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ପଞ୍ହଂ ପୁଚ୍ଛନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପୁଚ୍ଛତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ପୁଚ୍ଛିତେ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଅସଙ୍କଚ୍ଚିକା ଗାମଂ ପୱିସନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପଠମଂ ପାଦଂ ପରିକ୍ଖେପଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

ଛତ୍ତୁପାହନୱଗ୍ଗୋ ନୱମୋ।

ଖୁଦ୍ଦକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୫. ପାଟିଦେସନୀୟକଣ୍ଡଂ

୨୪୦ . ସପ୍ପିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ।

ତେଲଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ।

ମଧୁଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ।

ଫାଣିତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ।

ମଚ୍ଛଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ।

ମଂସଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ।

ଖୀରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ।

ଅଟ୍ଠ ପାଟିଦେସନୀୟା ନିଟ୍ଠିତା।

କତାପତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ୱିପତ୍ତିୱାରୋ

୨୪୧ . ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ଅୱସ୍ସୁତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଏକଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜନ୍ତି – ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ।

ୱିପତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ତତିୟୋ।

୪. ସଙ୍ଗହୱାରୋ

୨୪୨ . ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଅୱସ୍ସୁତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ତୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଦ୍ୱୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ।

ସଙ୍ଗହୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

୫. ସମୁଟ୍ଠାନୱାରୋ

୨୪୩ . ଅୱସ୍ସୁତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଅୱସ୍ସୁତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି।

ସମୁଟ୍ଠାନୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଞ୍ଚମୋ।

୬. ଅଧିକରଣୱାରୋ

୨୪୪ . ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ଅୱସ୍ସୁତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ – ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ – ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ।

ଅଧିକରଣୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଛଟ୍ଠୋ।

୭. ସମଥୱାରୋ

୨୪୫ . ଅୱସ୍ସୁତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ଅୱସ୍ସୁତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ସମଥୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ସତ୍ତମୋ।

୮. ସମୁଚ୍ଚୟୱାରୋ

୨୪୬ . ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତୀ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତୀ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅଧକ୍ଖକଂ ଉବ୍ଭଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଗହଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଉବ୍ଭକ୍ଖକଂ ଅଧୋଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଗହଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଗହଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନ୍ତୀ ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ତୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ – ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୀ ଇମା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଏକଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜନ୍ତି – ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଦ୍ୱୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ, ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି ନ ଚିତ୍ତତୋ, ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି ନ ୱାଚତୋ, ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ – ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ସମୁଚ୍ଚୟୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଅଟ୍ଠମୋ।

୧. କତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତିୱାରୋ

୧. ପାରାଜିକକଣ୍ଡଂ

୨୪୭ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ? କଂ ଆରବ୍ଭ? କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ…ପେ॰… କେନାଭତନ୍ତି?

ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସୁନ୍ଦରୀନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସୁନ୍ଦରୀନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି ତସ୍ମିଂ ନତ୍ଥି। ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି। ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନନ୍ତି? ନିଦାନୋଗଧଂ ନିଦାନପରିୟାପନ୍ନଂ? କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତୀତି? ଦୁତିୟେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି। ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତୀତି? ସୀଲୱିପତ୍ତି। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋତି ? ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰… କେନାଭତନ୍ତି? ପରମ୍ପରାଭତଂ –

ଉପାଲି ଦାସକୋ ଚେୱ, ସୋଣକୋ ସିଗ୍ଗୱୋ ତଥା।

ମୋଗ୍ଗଲିପୁତ୍ତେନ ପଞ୍ଚମା, ଏତେ ଜମ୍ବୁସିରିୱ୍ହୟେ॥ …ପେ॰…।

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ୱିନୟଞ୍ଞୂ ମଗ୍ଗକୋୱିଦା।

ୱିନୟଂ ଦୀପେ ପକାସେସୁଂ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟାତି॥

ୱଜ୍ଜପ୍ପଟିଚ୍ଛାଦନପଚ୍ଚୟା ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଜାନଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ନେୱତ୍ତନା ପଟିଚୋଦେସି ନ ଗଣସ୍ସ ଆରୋଚେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ସମଗ୍ଗେନ ସଙ୍ଘେନ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ଅରିଟ୍ଠଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଗଦ୍ଧବାଧିପୁବ୍ବଂ ଅନୁୱତ୍ତି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରଣପଚ୍ଚୟା ପାରାଜିକଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରେସୁଂ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ପାରାଜିକା ନିଟ୍ଠିତା।

୨. ସଙ୍ଘାଦିସେସକଣ୍ଡାଦି

୨୪୮ . ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଉସ୍ସୟୱାଦିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅଡ୍ଡଂ କରଣପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ? କଂ ଆରବ୍ଭ? କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ…ପେ॰… କେନାଭତନ୍ତି?

ୟଂ ତେନ ଭଗୱତା ଜାନତା ପସ୍ସତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଉସ୍ସୟୱାଦିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅଡ୍ଡଂ କରଣପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି ? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି ? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଉସ୍ସୟୱାଦିକା ୱିହରି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଅତ୍ଥି ତତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି ତସ୍ମିଂ ନତ୍ଥି। ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି। ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି। ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତୀତି? ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସାନଂ କତ୍ଥୋଗଧଂ କତ୍ଥ ପରିୟାପନ୍ନନ୍ତି? ନିଦାନୋଗଧଂ ନିଦାନପରିୟାପନ୍ନଂ। କତମେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତୀତି? ତତିୟେନ ଉଦ୍ଦେସେନ ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛତି। ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତମା ୱିପତ୍ତୀତି? ସୀଲୱିପତ୍ତି। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତମୋ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋତି? ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତୀତି? ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰… କେନାଭତନ୍ତି? ପରମ୍ପରାଭତଂ –

ଉପାଲି ଦାସକୋ ଚେୱ, ସୋଣକୋ ସିଗ୍ଗୱୋ ତଥା।

ମୋଗ୍ଗଲିପୁତ୍ତେନ ପଞ୍ଚମା, ଏତେ ଜମ୍ବୁସିରିୱ୍ହୟେ॥ …ପେ॰…।

ଏତେ ନାଗା ମହାପଞ୍ଞା, ୱିନୟଞ୍ଞୂ ମଗ୍ଗକୋୱିଦା।

ୱିନୟଂ ଦୀପେ ପକାସେସୁଂ, ପିଟକଂ ତମ୍ବପଣ୍ଣିୟାତି॥

ଚୋରିଂ ୱୁଟ୍ଠାପନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଚୋରିଂ ୱୁଟ୍ଠାପେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଦ୍ୱୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଏକା ଗାମନ୍ତରଂ ଗମନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଏକା ଗାମନ୍ତରଂ ଗଚ୍ଛି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ତିସ୍ସୋ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଠମପାରାଜିକେ…ପେ॰…।

ସମଗ୍ଗେନ ସଙ୍ଘେନ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଧମ୍ମେନ ୱିନୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ଅନପଲୋକେତ୍ୱା କାରକସଙ୍ଘଂ ଅନଞ୍ଞାୟ ଗଣସ୍ସ ଛନ୍ଦଂ ଓସାରଣପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ସମଗ୍ଗେନ ସଙ୍ଘେନ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଧମ୍ମେନ ୱିନୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ଅନପଲୋକେତ୍ୱା କାରକସଙ୍ଘଂ ଅନଞ୍ଞାୟ ଗଣସ୍ସ ଛନ୍ଦଂ ଓସାରେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ଅୱସ୍ସୁତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ହତ୍ଥତୋ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସୁନ୍ଦରୀନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସୁନ୍ଦରୀନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତା ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ହତ୍ଥତୋ ଆମିସଂ ପଟିଗ୍ଗହେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ପଠମପାରାଜିକେ…ପେ॰…।

‘‘କିଂ ତେ, ଅୟ୍ୟେ, ଏସୋ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲୋ କରିସ୍ସତି ଅୱସ୍ସୁତୋ ୱା ଅନୱସ୍ସୁତୋ ୱା, ୟତୋ ତ୍ୱଂ ଅନୱସ୍ସୁତା! ଇଙ୍ଘ, ଅୟ୍ୟେ, ୟଂ ତେ ଏସୋ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲୋ ଦେତି ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ତଂ ତ୍ୱଂ ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଖାଦ ୱା ଭୁଞ୍ଜ ୱା’’ତି ଉୟ୍ୟୋଜନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ – ‘‘କିଂ ତେ, ଅୟ୍ୟେ, ଏସୋ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲୋ କରିସ୍ସତି ଅୱସ୍ସୁତୋ ୱା ଅନୱସ୍ସୁତୋ ୱା, ୟତୋ ତ୍ୱଂ ଅନୱସ୍ସୁତା! ଇଙ୍ଘ, ଅୟ୍ୟେ, ୟଂ ତେ ଏସୋ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲୋ ଦେତି ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ତଂ ତ୍ୱଂ ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଖାଦ ୱା ଭୁଞ୍ଜ ୱା’’ତି ଉୟ୍ୟୋଜେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

କୁପିତାୟ ଅନତ୍ତମନାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଚଣ୍ଡକାଳିଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଚଣ୍ଡକାଳୀ ଭିକ୍ଖୁନୀ କୁପିତା ଅନତ୍ତମନା ଏୱଂ ଅୱଚ – ‘‘ବୁଦ୍ଧଂ ପଚ୍ଚାଚିକ୍ଖାମି, ଧମ୍ମଂ ପଚ୍ଚାଚିକ୍ଖାମି, ସଙ୍ଘଂ ପଚ୍ଚାଚିକ୍ଖାମି, ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚାଚିକ୍ଖାମୀ’’ତି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ । ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

କିସ୍ମିଞ୍ଚିଦେୱ ଅଧିକରଣେ ପଚ୍ଚାକତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଚଣ୍ଡକାଳିଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଚଣ୍ଡକାଳୀ ଭିକ୍ଖୁନୀ କିସ୍ମିଞ୍ଚିଦେୱ ଅଧିକରଣେ ପଚ୍ଚାକତା କୁପିତା ଅନତ୍ତମନା ଏୱଂ ଅୱଚ – ‘‘ଛନ୍ଦଗାମିନିୟୋ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ, ଦୋସଗାମିନିୟୋ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ, ମୋହଗାମିନିୟୋ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ, ଭୟଗାମିନିୟୋ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ’’ତି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ସଂସଟ୍ଠାନଂ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ସଂସଟ୍ଠା ୱିହରିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

‘‘ସଂସଟ୍ଠା , ଅୟ୍ୟେ, ତୁମ୍ହେ ୱିହରଥ। ମା ତୁମ୍ହେ ନାନା ୱିହରିତ୍ଥା’’ତି ଉୟ୍ୟୋଜେନ୍ତିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତୋତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦା ଭିକ୍ଖୁନୀ – ‘‘ସଂସଟ୍ଠାୱ ଅୟ୍ୟେ, ତୁମ୍ହେ ୱିହରଥ। ମା ତମ୍ହେ ନାନା ୱିହରିତ୍ଥା’’ତି ଉୟ୍ୟୋଜେସି, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଧୁରନିକ୍ଖେପେ…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ପାଟିଦେସନୀୟଂ କତ୍ଥ ପଞ୍ଞତ୍ତନ୍ତି? ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଂ ଆରବ୍ଭାତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଆରବ୍ଭ। କିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିନ୍ତି? ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ। ଏକା ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକା ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰… ।

କତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଠମୋ।

୨. କତାପତ୍ତିୱାରୋ

୧. ପାରାଜିକକଣ୍ଡଂ

୨୪୯ . କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ଅଧକ୍ଖକଂ ଉବ୍ଭଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଗହଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଭିକ୍ଖୁ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; କାୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଙ୍ଗୁଲିପତୋଦକେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ – କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଇମା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ୱଜ୍ଜପ୍ପଟିଚ୍ଛାଦନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ୱଜ୍ଜପ୍ପଟିଚ୍ଛାଦନପଚ୍ଚୟା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭିକ୍ଖୁନୀ ଜାନଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ [ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନଂ (ସ୍ୟା॰)] ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ୱେମତିକା ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ୱଜ୍ଜପ୍ପଟିଚ୍ଛାଦନପଚ୍ଚୟା ଇମା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉକ୍ଖିତ୍ତାନୁୱତ୍ତିକା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଭେଦକାନୁୱତ୍ତିକା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ପାପିକାୟ ଦିଟ୍ଠିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ – ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଇମା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରଣପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରଣପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପୁରିସେନ – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଓକାସଂ ଆଗଚ୍ଛା’’ତି ୱୁତ୍ତା ଗଚ୍ଛତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ପୁରିସସ୍ସ ହତ୍ଥପାସଂ ଓକ୍କନ୍ତମତ୍ତେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରଣପଚ୍ଚୟା ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ପାରାଜିକା ନିଟ୍ଠିତା।

୨. ସଙ୍ଘାଦିସେସକଣ୍ଡାଦି

୨୫୦ . ଉସ୍ସୟୱାଦିକା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅଡ୍ଡଂ କରଣପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଏକସ୍ସ ଆରୋଚେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଦୁତିୟସ୍ସ ଆରୋଚେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଅଡ୍ଡପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଚୋରିଂ ୱୁଟ୍ଠାପନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକା ଗାମନ୍ତରଂ ଗମନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଗଚ୍ଛତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ପଠମଂ ପାଦଂ ପରିକ୍ଖେପଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସମଗ୍ଗେନ ସଙ୍ଘେନ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଧମ୍ମେନ ୱିନୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ଅନପଲୋକେତ୍ୱା କାରକସଙ୍ଘଂ ଅନଞ୍ଞାୟ ଗଣସ୍ସ ଛନ୍ଦଂ ଓସାରଣପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ହତ୍ଥତୋ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ‘‘ଖାଦିସ୍ସାମି ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀ’’ତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଉଦକଦନ୍ତପୋନଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

‘‘କିଂ ତେ, ଅୟ୍ୟେ, ଏସୋ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲୋ କରିସ୍ସତି ଅୱସ୍ସୁତୋ ୱା ଅନୱସ୍ସୁତୋ ୱା, ୟତୋ ତ୍ୱଂ ଅନୱସ୍ସୁତା! ଇଙ୍ଘ, ଅୟ୍ୟେ, ୟଂ ତେ ଏସୋ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲୋ ଦେତି ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ତଂ ତ୍ୱଂ ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଖାଦ ୱା ଭୁଞ୍ଜ ୱା’’ତି, ଉୟ୍ୟୋଜନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ତସ୍ସା ୱଚନେନ ଖାଦିସ୍ସାମି ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଭୋଜନପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

କୁପିତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

କିସ୍ମିଞ୍ଚିଦେୱ ଅଧିକରଣେ ପଚ୍ଚାକତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସଂସଟ୍ଠା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

‘‘ସଂସଟ୍ଠାୱ, ଅୟ୍ୟେ, ତୁମ୍ହେ ୱିହରଥ, ମା ତୁମ୍ହେ ନାନା ୱିହରିତ୍ଥା’’ତି ଉୟ୍ୟୋଜେନ୍ତୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦସ ସଙ୍ଘାଦିସେସା ନିଟ୍ଠିତା…ପେ॰…।

(ୟଥା ହେଟ୍ଠା ତଥା ୱିତ୍ଥାରେତବ୍ବା ପଚ୍ଚୟମେୱ ନାନାକରଣଂ)

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ – ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଇମା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

କତାପତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ୱିପତ୍ତିୱାରୋ

୨୫୧ . କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ…ପେ॰… ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଏକଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜନ୍ତି – ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ।

ୱିପତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ତତିୟୋ।

୪. ସଙ୍ଗହୱାରୋ

୨୫୨ . କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ପଞ୍ଚହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଦ୍ୱୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ।

ସଙ୍ଗହୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

୫. ସମୁଟ୍ଠାନୱାରୋ

୨୫୩ . କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି।

ସମୁଟ୍ଠାନୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଞ୍ଚମୋ।

୬. ଅଧିକରଣୱାରୋ

୨୫୪ . କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ – ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ।

ଅଧିକରଣୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଛଟ୍ଠୋ।

୭. ସମଥୱାରୋ

୨୫୫ . କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ସମଥୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ସତ୍ତମୋ।

୮. ସମୁଚ୍ଚୟୱାରୋ

୨୫୬ . କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅୱସ୍ସୁତା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅୱସ୍ସୁତସ୍ସ ପୁରିସପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ଅଧକ୍ଖକଂ ଉବ୍ଭଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଗହଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଭିକ୍ଖୁ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; କାୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ ; କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଙ୍ଗୁଲିପତୋଦକେ ପାଚିତ୍ତିୟଂ – କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସାଦିୟନପଚ୍ଚୟା ଇମା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ପଞ୍ଚହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ…ପେ॰…।

ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ; ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଅଜ୍ଝୋହାରେ ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ – ଦଧିଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜନପଚ୍ଚୟା ଇମା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଏକଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜନ୍ତି – ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଦ୍ୱୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚାତି।

ସମୁଚ୍ଚୟୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଅଟ୍ଠମୋ। [ଇମସ୍ସାନନ୍ତରଂ ପୋରାଣସୀହଳପୋତ୍ଥକେ ଏୱମ୍ପି§ଦିସ୍ସତି –§‘‘ତେସମୁଦ୍ଦାନଂ –§କତିୱାରୋ ଚ ୱିପତ୍ତିୱାରୋ ଚ, ସଙ୍ଗହୱାରୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାନୱାରୋ। ଅଧିକରଣୱାରୋ ଚ ସମଥୱାରୋ ଚ, ସମୁଚ୍ଚୟୱାରୋ ଚ ଇମେ ସତ୍ତ ୱାରା। ଆଦିତୋ ପଞ୍ଞତ୍ତିୱାରେନ ସହ ଅଟ୍ଠୱାରାତି’’ଇତି।]

ଅଟ୍ଠ ପଚ୍ଚୟୱାରା ନିଟ୍ଠିତା।

ଭିକ୍ଖୁନୀୱିଭଙ୍ଗେ ସୋଳସ ମହାୱାରା ନିଟ୍ଠିତା।

ସମୁଟ୍ଠାନସୀସସଙ୍ଖେପୋ

ସମୁଟ୍ଠାନସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ

୨୫୭ .

ଅନିଚ୍ଚା ସବ୍ବେ ସଙ୍ଖାରା, ଦୁକ୍ଖାନତ୍ତା ଚ ସଙ୍ଖତା।

ନିବ୍ବାନଞ୍ଚେୱ ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନତ୍ତା ଇତି ନିଚ୍ଛୟା॥

ବୁଦ୍ଧଚନ୍ଦେ ଅନୁପ୍ପନ୍ନେ, ବୁଦ୍ଧାଦିଚ୍ଚେ ଅନୁଗ୍ଗତେ।

ତେସଂ ସଭାଗଧମ୍ମାନଂ, ନାମମତ୍ତଂ ନ ନାୟତି॥

ଦୁକ୍କରଂ ୱିୱିଧଂ କତ୍ୱା, ପୂରୟିତ୍ୱାନ ପାରମୀ।

ଉପ୍ପଜ୍ଜନ୍ତି ମହାୱୀରା, ଚକ୍ଖୁଭୂତା ସବ୍ରହ୍ମକେ॥

ତେ ଦେସୟନ୍ତି ସଦ୍ଧମ୍ମଂ, ଦୁକ୍ଖହାନିଂ ସୁଖାୱହଂ।

ଅଙ୍ଗୀରସୋ ସକ୍ୟମୁନି, ସବ୍ବଭୂତାନୁକମ୍ପକୋ॥

ସବ୍ବସତ୍ତୁତ୍ତମୋ ସୀହୋ, ପିଟକେ ତୀଣି ଦେସୟି।

ସୁତ୍ତନ୍ତମଭିଧମ୍ମଞ୍ଚ, ୱିନୟଞ୍ଚ ମହାଗୁଣଂ॥

ଏୱଂ ନୀୟତି ସଦ୍ଧମ୍ମୋ, ୱିନୟୋ ୟଦି ତିଟ୍ଠତି।

ଉଭତୋ ଚ ୱିଭଙ୍ଗାନି, ଖନ୍ଧକା ୟା ଚ ମାତିକା॥

ମାଲା ସୁତ୍ତଗୁଣେନେୱ, ପରିୱାରେନ ଗନ୍ଥିତା।

ତସ୍ସେୱ ପରିୱାରସ୍ସ, ସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିୟତୋ କତଂ॥

ସମ୍ଭେଦଂ ନିଦାନଂ ଚଞ୍ଞଂ, ସୁତ୍ତେ ଦିସ୍ସନ୍ତି ଉପରି।

ତସ୍ମା ସିକ୍ଖେ ପରିୱାରଂ, ଧମ୍ମକାମୋ ସୁପେସଲୋତି॥

ତେରସସମୁଟ୍ଠାନଂ

ୱିଭଙ୍ଗେ ଦ୍ୱୀସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, ଉଦ୍ଦିସନ୍ତି ଉପୋସଥେ।

ପୱକ୍ଖାମି ସମୁଟ୍ଠାନଂ, ୟଥାଞାୟଂ ସୁଣାଥ ମେ॥

ପାରାଜିକଂ ୟଂ ପଠମଂ, ଦୁତିୟଞ୍ଚ ତତୋ ପରଂ।

ସଞ୍ଚରିତ୍ତାନୁଭାସନଞ୍ଚ, ଅତିରେକଞ୍ଚ ଚୀୱରଂ॥

ଲୋମାନି ପଦସୋଧମ୍ମୋ, ଭୂତଂ ସଂୱିଧାନେନ ଚ।

ଥେୟ୍ୟଦେସନଚୋରୀ ଚ, ଅନନୁଞ୍ଞାତାୟ ତେରସ॥

ତେରସେତେ ସମୁଟ୍ଠାନ ନୟା, ୱିଞ୍ଞୂହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଏକେକସ୍ମିଂ ସମୁଟ୍ଠାନେ, ସଦିସା ଇଧ ଦିସ୍ସରେ॥

୧. ପଠମପାରାଜିକସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୫୮ .

ମେଥୁନଂ ସୁକ୍କସଂସଗ୍ଗୋ, ଅନିୟତା ପଠମିକା।

ପୁବ୍ବୂପପରିପାଚିତା, ରହୋ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସହ॥

ସଭୋଜନେ ରହୋ ଦ୍ୱେ ଚ, ଅଙ୍ଗୁଲି ଉଦକେ ହସଂ।

ପହାରେ ଉଗ୍ଗିରେ ଚେୱ, ତେପଞ୍ଞାସା ଚ ସେଖିୟା॥

ଅଧକ୍ଖଗାମାୱସ୍ସୁତା, ତଲମଟ୍ଠଞ୍ଚ ସୁଦ୍ଧିକା।

ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠା ଚ ଓୱାଦଂ, ନାନୁବନ୍ଧେ ପୱତ୍ତିନିଂ॥

ଛସତ୍ତତି ଇମେ ସିକ୍ଖା, କାୟମାନସିକା କତା।

ସବ୍ବେ ଏକସମୁଟ୍ଠାନା, ପଠମଂ ପାରାଜିକଂ ୟଥା॥

ପଠମପାରାଜିକସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨. ଦୁତିୟପାରାଜିକସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୫୯ .

ଅଦିନ୍ନଂ ୱିଗ୍ଗହୁତ୍ତରି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଅତ୍ତକାମିନଂ।

ଅମୂଲା ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା, ଅନିୟତା ଦୁତିୟିକା॥

ଅଚ୍ଛିନ୍ଦେ ପରିଣାମନେ, ମୁସା ଓମସପେସୁଣା।

ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ପଥୱୀଖଣେ, ଭୂତଂ ଅଞ୍ଞାୟ ଉଜ୍ଝାପେ॥

ନିକ୍କଡ୍ଢନଂ ସିଞ୍ଚନଞ୍ଚ, ଆମିସହେତୁ ଭୁତ୍ତାୱୀ।

ଏହି ଅନାଦରି ଭିଂସା, ଅପନିଧେ ଚ ଜୀୱିତଂ॥

ଜାନଂ ସପ୍ପାଣକଂ କମ୍ମଂ, ଊନସଂୱାସନାସନା।

ସହଧମ୍ମିକୱିଲେଖା, ମୋହୋ ଅମୂଲକେନ ଚ॥

କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଧମ୍ମିକଂ ଚୀୱରଂ, ଦତ୍ୱା [କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଧମ୍ମିକଂ ଚୀୱରଂ (ସୀ॰), କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଧମ୍ମିକଂ ଦତ୍ୱା (ସ୍ୟା॰)] ପରିଣାମେୟ୍ୟ ପୁଗ୍ଗଲେ।

କିଂ ତେ ଅକାଲଂ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦେ, ଦୁଗ୍ଗହୀ ନିରୟେନ ଚ॥

ଗଣଂ ୱିଭଙ୍ଗଂ ଦୁବ୍ବଲଂ, କଥିନାଫାସୁପସ୍ସୟଂ।

ଅକ୍କୋସଚଣ୍ଡୀ ମଚ୍ଛରୀ, ଗବ୍ଭିନୀ ଚ ପାୟନ୍ତିୟା॥

ଦ୍ୱେୱସ୍ସଂ ସିକ୍ଖା ସଙ୍ଘେନ, ତୟୋ ଚେୱ ଗିହୀଗତା।

କୁମାରିଭୂତା ତିସ୍ସୋ ଚ, ଊନଦ୍ୱାଦସସମ୍ମତା॥

ଅଲଂ ତାୱ ସୋକାୱାସଂ, ଛନ୍ଦା ଅନୁୱସ୍ସା ଚ ଦ୍ୱେ।

ସିକ୍ଖାପଦା ସତ୍ତତିମେ, ସମୁଟ୍ଠାନା ତିକା କତା॥

କାୟଚିତ୍ତେନ ନ ୱାଚା, ୱାଚାଚିତ୍ତଂ ନ କାୟିକଂ।

ତୀହି ଦ୍ୱାରେହି ଜାୟନ୍ତି, ପାରାଜିକଂ ଦୁତିୟଂ ୟଥା॥

ଦୁତିୟପାରାଜିକସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୩. ସଞ୍ଚରିତ୍ତସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୬୦ .

ସଞ୍ଚରୀ କୁଟି ୱିହାରୋ, ଧୋୱନଞ୍ଚ ପଟିଗ୍ଗହୋ।

ୱିଞ୍ଞତ୍ତୁତ୍ତରି ଅଭିହଟ୍ଠୁଂ, ଉଭିନ୍ନଂ ଦୂତକେନ ଚ॥

କୋସିୟା ସୁଦ୍ଧଦ୍ୱେଭାଗା, ଛବ୍ବସ୍ସାନି ନିସୀଦନଂ।

ରିଞ୍ଚନ୍ତି ରୂପିକା ଚେୱ, ଉଭୋ ନାନପ୍ପକାରକା॥

ଊନବନ୍ଧନୱସ୍ସିକା, ସୁତ୍ତଂ ୱିକପ୍ପନେନ ଚ।

ଦ୍ୱାରଦାନସିବ୍ବାନି [ଦ୍ୱାରଦାନସିବ୍ବିନୀ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଚ, ପୂୱପଚ୍ଚୟଜୋତି ଚ॥

ରତନଂ ସୂଚି ମଞ୍ଚୋ ଚ, ତୂଲଂ ନିସୀଦନକଣ୍ଡୁ ଚ।

ୱସ୍ସିକା ଚ ସୁଗତେନ, ୱିଞ୍ଞତ୍ତି ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପନା॥

ଦ୍ୱେ ସଙ୍ଘିକା ମହାଜନିକା, ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲଲହୁକା ଗରୁ।

ଦ୍ୱେ ୱିଘାସା ସାଟିକା ଚ, ସମଣଚୀୱରେନ ଚ॥

ସମପଞ୍ଞାସିମେ ଧମ୍ମା, ଛହି ଠାନେହି ଜାୟରେ।

କାୟତୋ ନ ୱାଚାଚିତ୍ତା, ୱାଚତୋ ନ କାୟମନା॥

କାୟୱାଚା ନ ଚ ଚିତ୍ତା [ନ ଚିତ୍ତତୋ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] , କାୟଚିତ୍ତା ନ ୱାଚିକା [ନ ୱାଚତୋ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ।

ୱାଚାଚିତ୍ତା ନ କାୟେନ, ତୀହି ଦ୍ୱାରେହି [ତୀହି ଠାନେହି (ସ୍ୟା॰)] ଜାୟରେ॥

ଛସମୁଟ୍ଠାନିକା ଏତେ, ସଞ୍ଚରିତ୍ତେନ ସାଦିସା॥

ସଞ୍ଚରିତ୍ତସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୪. ସମନୁଭାସନାସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୬୧ .

ଭେଦାନୁୱତ୍ତଦୁବ୍ବଚ , ଦୂସଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଦିଟ୍ଠି ଚ।

ଛନ୍ଦଂ ଉଜ୍ଜଗ୍ଘିକା ଦ୍ୱେ ଚ, ଦ୍ୱେ ଚ ସଦ୍ଦା ନ ବ୍ୟାହରେ॥

ଛମା ନୀଚାସନେ ଠାନଂ, ପଚ୍ଛତୋ ଉପ୍ପଥେନ ଚ।

ୱଜ୍ଜାନୁୱତ୍ତିଗହଣା, ଓସାରେ ପଚ୍ଚାଚିକ୍ଖନା॥

କିସ୍ମିଂ ସଂସଟ୍ଠା ଦ୍ୱେ ୱଧି, ୱିସିବ୍ବେ ଦୁକ୍ଖିତାୟ ଚ।

ପୁନ ସଂସଟ୍ଠା ନ ୱୂପସମେ, ଆରାମଞ୍ଚ ପୱାରଣା॥

ଅନ୍ୱଦ୍ଧଂ [ଅନ୍ୱଦ୍ଧମାସଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ସହ ଜୀୱିନିଂ, ଦ୍ୱେ ଚୀୱରଂ ଅନୁବନ୍ଧନା।

ସତ୍ତତିଂସ ଇମେ ଧମ୍ମା, କାୟୱାଚାୟ ଚିତ୍ତତୋ॥

ସବ୍ବେ ଏକସମୁଟ୍ଠାନା, ସମନୁଭାସନା ୟଥା॥

ସମନୁଭାସନାସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୫. କଥିନସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୬୨ .

ଉବ୍ଭତଂ କଥିନଂ ତୀଣି, ପଠମଂ ପତ୍ତଭେସଜ୍ଜଂ।

ଅଚ୍ଚେକଂ ଚାପି ସାସଙ୍କଂ, ପକ୍କମନ୍ତେନ ୱା ଦୁୱେ॥

ଉପସ୍ସୟଂ ପରମ୍ପରା, ଅନତିରିତ୍ତଂ ନିମନ୍ତନା।

ୱିକପ୍ପଂ ରଞ୍ଞୋ ୱିକାଲେ, ୱୋସାସାରଞ୍ଞକେନ ଚ॥

ଉସ୍ସୟାସନ୍ନିଚୟଞ୍ଚ, ପୁରେ ପଚ୍ଛା ୱିକାଲେ ଚ।

ପଞ୍ଚାହିକା ସଙ୍କମନୀ, ଦ୍ୱେପି ଆୱସଥେନ ଚ॥

ପସାଖେ ଆସନେ ଚେୱ, ତିଂସ ଏକୂନକା ଇମେ।

କାୟୱାଚା ନ ଚ ଚିତ୍ତା [ନ ଚିତ୍ତତୋ (ସ୍ୟା॰)] , ତୀହି ଦ୍ୱାରେହି ଜାୟରେ॥

ଦ୍ୱିସମୁଟ୍ଠାନିକା ସବ୍ବେ, କଥିନେନ ସହାସମା॥

କଥିନସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୬. ଏଳକଲୋମସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୬୩ .

ଏଳକଲୋମା ଦ୍ୱେ ସେୟ୍ୟା, ଆହଚ୍ଚ ପିଣ୍ଡଭୋଜନଂ।

ଗଣୱିକାଲସନ୍ନିଧି, ଦନ୍ତପୋନେନ ଚେଲକା॥

ଉୟ୍ୟୁତ୍ତଂ ସେନଂ [ଉୟ୍ୟୁତ୍ତଂ ୱସେ (ସ୍ୟା॰)] ଉୟ୍ୟୋଧି, ସୁରା ଓରେନ ନ୍ହାୟନା।

ଦୁବ୍ବଣ୍ଣେ ଦ୍ୱେ ଦେସନିକା, ଲସୁଣୁପତିଟ୍ଠେ ନଚ୍ଚନା॥

ନ୍ହାନମତ୍ଥରଣଂ ସେୟ୍ୟା, ଅନ୍ତୋରଟ୍ଠେ ତଥା ବହି।

ଅନ୍ତୋୱସ୍ସଂ ଚିତ୍ତାଗାରଂ, ଆସନ୍ଦି ସୁତ୍ତକନ୍ତନା॥

ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚଂ ସହତ୍ଥା ଚ, ଅଭିକ୍ଖୁକାୱାସେନ ଚ।

ଛତ୍ତଂ ୟାନଞ୍ଚ ସଙ୍ଘାଣିଂ, ଅଲଙ୍କାରଂ ଗନ୍ଧୱାସିତଂ॥

ଭିକ୍ଖୁନୀ ସିକ୍ଖମାନା ଚ, ସାମଣେରୀ ଗିହିନିୟା।

ଅସଂକଚ୍ଚିକା ଆପତ୍ତି, ଚତ୍ତାରୀସା ଚତୁତ୍ତରି॥

କାୟେନ ନ ୱାଚାଚିତ୍ତେନ, କାୟଚିତ୍ତେନ ନ ୱାଚତୋ।

ଦ୍ୱିସମୁଟ୍ଠାନିକା ସବ୍ବେ, ସମା ଏଳକଲୋମିକାତି॥

ଏଳକଲୋମସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୭. ପଦସୋଧମ୍ମସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୬୪ .

ପଦଞ୍ଞତ୍ର ଅସମ୍ମତା, ତଥା ଅତ୍ଥଙ୍ଗତେନ ଚ।

ତିରଚ୍ଛାନୱିଜ୍ଜା ଦ୍ୱେ ୱୁତ୍ତା, ଅନୋକାସୋ [ଅନୋକାସେ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଚ ପୁଚ୍ଛନା॥

ସତ୍ତ ସିକ୍ଖାପଦା ଏତେ, ୱାଚା ନ କାୟଚିତ୍ତତୋ [କାୟଚିତ୍ତକା (କ॰)] ।

ୱାଚାଚିତ୍ତେନ ଜାୟନ୍ତି, ନ ତୁ କାୟେନ ଜାୟରେ॥

ଦ୍ୱିସମୁଟ୍ଠାନିକା ସବ୍ବେ, ପଦସୋଧମ୍ମସଦିସା॥

ପଦସୋଧମ୍ମସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୮. ଅଦ୍ଧାନସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୬୫ .

ଅଦ୍ଧାନନାୱଂ ପଣୀତଂ, ମାତୁଗାମେନ ସଂହରେ।

ଧଞ୍ଞଂ ନିମନ୍ତିତା ଚେୱ, ଅଟ୍ଠ ଚ ପାଟିଦେସନୀ॥

ସିକ୍ଖା ପନ୍ନରସ ଏତେ, କାୟା ନ ୱାଚା ନ ମନା।

କାୟୱାଚାହି ଜାୟନ୍ତି, ନ ତେ ଚିତ୍ତେନ ଜାୟରେ॥

କାୟଚିତ୍ତେନ ଜାୟନ୍ତି, ନ ତେ ଜାୟନ୍ତି ୱାଚତୋ।

କାୟୱାଚାହି ଚିତ୍ତେନ, ସମୁଟ୍ଠାନା ଚତୁବ୍ବିଧା॥

ପଞ୍ଞତ୍ତା ବୁଦ୍ଧଞାଣେନ, ଅଦ୍ଧାନେନ ସହା ସମା [ସମାନୟା (ସ୍ୟା॰)] ॥

ଅଦ୍ଧାନସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୯. ଥେୟ୍ୟସତ୍ଥସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୬୬ .

ଥେୟ୍ୟସତ୍ଥଂ ଉପସ୍ସୁତି, ସୂପୱିଞ୍ଞାପନେନ ଚ।

ରତ୍ତିଛନ୍ନଞ୍ଚ ଓକାସଂ, ଏତେ ବ୍ୟୂହେନ ସତ୍ତମା॥

କାୟଚିତ୍ତେନ ଜାୟନ୍ତି, ନ ତେ ଜାୟନ୍ତି ୱାଚତୋ।

ତୀହି ଦ୍ୱାରେହି ଜାୟନ୍ତି, ଦ୍ୱିସମୁଟ୍ଠାନିକା ଇମେ॥

ଥେୟ୍ୟସତ୍ଥସମୁଟ୍ଠାନା, ଦେସିତାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

ଥେୟ୍ୟସତ୍ଥସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୧୦. ଧମ୍ମଦେସନାସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୬୭ .

ଛତ୍ତପାଣିସ୍ସ ସଦ୍ଧମ୍ମଂ, ନ ଦେସେନ୍ତି ତଥାଗତା।

ଏୱମେୱ [ତଥେୱ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଦଣ୍ଡପାଣିସ୍ସ, ସତ୍ଥଆୱୁଧପାଣିନଂ॥

ପାଦୁକୁପାହନା ୟାନଂ, ସେୟ୍ୟପଲ୍ଲତ୍ଥିକାୟ ଚ।

ୱେଠିତୋଗୁଣ୍ଠିତୋ ଚେୱ, ଏକାଦସମନୂନକା॥

ୱାଚାଚିତ୍ତେନ ଜାୟନ୍ତି, ନ ତେ ଜାୟନ୍ତି କାୟତୋ।

ସବ୍ବେ ଏକସମୁଟ୍ଠାନା, ସମକା ଧମ୍ମଦେସନେ॥

ଧମ୍ମଦେସନାସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୧୧. ଭୂତାରୋଚନସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୬୮ .

ଭୂତଂ କାୟେନ ଜାୟତି, ନ ୱାଚା ନ ଚ ଚିତ୍ତତୋ।

ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟା ନ ଚ ଚିତ୍ତତୋ॥

କାୟୱାଚାୟ ଜାୟତି, ନ ତୁ ଜାୟତି ଚିତ୍ତତୋ।

ଭୂତାରୋଚନକା ନାମ, ତୀହି ଠାନେହି ଜାୟତି॥

ଭୂତାରୋଚନସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୧୨. ଚୋରିୱୁଟ୍ଠାପନସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୬୯ .

ଚୋରୀ ୱାଚାୟ ଚିତ୍ତେନ, ନ ତଂ ଜାୟତି କାୟତୋ।

ଜାୟତି ତୀହି ଦ୍ୱାରେହି, ଚୋରିୱୁଟ୍ଠାପନଂ ଇଦଂ।

ଅକତଂ ଦ୍ୱିସମୁଟ୍ଠାନଂ, ଧମ୍ମରାଜେନ ଭାସିତଂ [ଠପିତଂ (ସ୍ୟା॰)] ॥

ଚୋରିୱୁଟ୍ଠାପନସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୧୩. ଅନନୁଞ୍ଞାତସମୁଟ୍ଠାନଂ

୨୭୦ .

ଅନନୁଞ୍ଞାତଂ ୱାଚାୟ, ନ କାୟା ନ ଚ ଚିତ୍ତତୋ।

ଜାୟତି କାୟୱାଚାୟ, ନ ତଂ ଜାୟତି ଚିତ୍ତତୋ॥

ଜାୟତି ୱାଚାଚିତ୍ତେନ, ନ ତଂ ଜାୟତି କାୟତୋ।

ଜାୟତି ତୀହି ଦ୍ୱାରେହି, ଅକତଂ ଚତୁଠାନିକଂ॥

ଅନନୁଞ୍ଞାତସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ସମୁଟ୍ଠାନଞ୍ହି ସଙ୍ଖେପଂ, ଦସ ତୀଣି ସୁଦେସିତଂ।

ଅସମ୍ମୋହକରଂ ଠାନଂ, ନେତ୍ତିଧମ୍ମାନୁଲୋମିକଂ।

ଧାରୟନ୍ତୋ ଇମଂ ୱିଞ୍ଞୂ, ସମୁଟ୍ଠାନେ ନ ମୁୟ୍ହତୀତି॥

ସମୁଟ୍ଠାନସୀସସଙ୍ଖେପୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ଅନ୍ତରପେୟ୍ୟାଲଂ

କତିପୁଚ୍ଛାୱାରୋ

୨୭୧ . କତି ଆପତ୍ତିୟୋ? କତି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା? କତି ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି? କତି ଅଗାରୱା? କତି ଗାରୱା? କତି ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି? କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ? କତି ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନା? କତି ୱିୱାଦମୂଲାନି? କତି ଅନୁୱାଦମୂଲାନି? କତି ସାରଣୀୟା ଧମ୍ମା? କତି ଭେଦକରୱତ୍ଥୂନି? କତି ଅଧିକରଣାନି? କତି ସମଥା?

ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ। ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା। ପଞ୍ଚ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି। ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିୟୋ। ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା। ସତ୍ତ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି। ଛ ଅଗାରୱା। ଛ ଗାରୱା। ଛ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି। ଚତସ୍ସୋ ୱିପତ୍ତିୟୋ। ଛ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନା। ଛ ୱିୱାଦମୂଲାନି। ଛ ଅନୁୱାଦମୂଲାନି। ଛ ସାରଣୀୟା ଧମ୍ମା। ଅଟ୍ଠାରସ ଭେଦକରୱତ୍ଥୂନି। ଚତ୍ତାରି ଅଧିକରଣାନି। ସତ୍ତ ସମଥା।

ତତ୍ଥ କତମା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ? ପାରାଜିକାପତ୍ତି, ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତି, ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତି, ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତି, ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତି – ଇମା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ।

ତତ୍ଥ କତମେ ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା? ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ, ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ, ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ, ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ, ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ – ଇମେ ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା।

ତତ୍ଥ କତମାନି ପଞ୍ଚ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି? ପଞ୍ଚହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ଆରତି ୱିରତି ପଟିୱିରତି ୱେରମଣୀ ଅକିରିୟା ଅକରଣଂ ଅନଜ୍ଝାପତ୍ତି ୱେଲାଅନତିକ୍କମୋ ସେତୁଘାତୋ – ଇମାନି ପଞ୍ଚ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି।

ତତ୍ଥ କତମା ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିୟୋ? ପାରାଜିକାପତ୍ତି, ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତି, ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତି, ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତି, ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତି, ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତି, ଦୁବ୍ଭାସିତାପତ୍ତି – ଇମା ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିୟୋ।

ତତ୍ଥ କତମେ ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା? ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ, ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ, ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ, ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ, ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ, ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ, ଦୁବ୍ଭାସିତାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧୋ – ଇମେ ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା।

ତତ୍ଥ କତମାନି ସତ୍ତ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି? ସତ୍ତହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ଆରତି ୱିରତି ପଟିୱିରତି ୱେରମଣୀ ଅକିରିୟା ଅକରଣଂ ଅନଜ୍ଝାପତ୍ତି ୱେଲାଅନତିକ୍କମୋ ସେତୁଘାତୋ – ଇମାନି ସତ୍ତ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି।

ତତ୍ଥ କତମେ ଛ ଅଗାରୱା? ବୁଦ୍ଧେ ଅଗାରୱୋ, ଧମ୍ମେ ଅଗାରୱୋ, ସଙ୍ଘେ ଅଗାରୱୋ, ସିକ୍ଖାୟ ଅଗାରୱୋ, ଅପ୍ପମାଦେ ଅଗାରୱୋ, ପଟିସନ୍ଧାରେ ଅଗାରୱୋ – ଇମେ ଛ ଅଗାରୱା।

ତତ୍ଥ କତମେ ଛ ଗାରୱା? ବୁଦ୍ଧେ ଗାରୱୋ, ଧମ୍ମେ ଗାରୱୋ, ସଙ୍ଘେ ଗାରୱୋ, ସିକ୍ଖାୟ ଗାରୱୋ, ଅପ୍ପମାଦେ ଗାରୱୋ, ପଟିସନ୍ଧାରେ ଗାରୱୋ – ଇମେ ଛ ଗାରୱା।

ତତ୍ଥ କତମାନି ଛ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି? ଛହି ଅଗାରୱେହି ଆରତି ୱିରତି ପଟିୱିରତି ୱେରମଣୀ ଅକିରିୟା ଅକରଣଂ ଅନଜ୍ଝାପତ୍ତି ୱେଲାଅନତିକ୍କମୋ ସେତୁଘାତୋ – ଇମାନି ଛ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି।

ତତ୍ଥ କତମା ଚତସ୍ସୋ ୱିପତ୍ତିୟୋ? ସୀଲୱିପତ୍ତି, ଆଚାରୱିପତ୍ତି, ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତି, ଆଜୀୱୱିପତ୍ତି – ଇମା ଚତସ୍ସୋ ୱିପତ୍ତିୟୋ।

ତତ୍ଥ କତମେ ଛ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନା? ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି – ଇମେ ଛ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନା।

୨୭୨ . ତତ୍ଥ [ଚୂଳୱ॰ ୨୧୬; ଅ॰ ନି॰ ୬.୩୬; ମ॰ ନି॰ ୩.୪୪; ଦୀ॰ ନି॰ ୩.୩୨୫] କତମାନି ଛ ୱିୱାଦମୂଲାନି? ଇଧ ଭିକ୍ଖୁ କୋଧନୋ ହୋତି ଉପନାହୀ। ୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କୋଧନୋ ହୋତି ଉପନାହୀ ସୋ ସତ୍ଥରିପି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ଧମ୍ମେପି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ସଙ୍ଘେପି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ସିକ୍ଖାୟପି ନ ପରିପୂରକାରୀ ହୋତି। ୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସତ୍ଥରି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ଧମ୍ମେ…ପେ॰… ସଙ୍ଘେ…ପେ॰… ସିକ୍ଖାୟ ନ ପରିପୂରକାରୀ, ସୋ ସଙ୍ଘେ ୱିୱାଦଂ ଜନେତି। ୟୋ ହୋତି ୱିୱାଦୋ ବହୁଜନାହିତାୟ ବହୁଜନାସୁଖାୟ ବହୁନୋ ଜନସ୍ସ ଅନତ୍ଥାୟ ଅହିତାୟ ଦୁକ୍ଖାୟ ଦେୱମନୁସ୍ସାନଂ। ଏୱରୂପଂ ଚେ ତୁମ୍ହେ ୱିୱାଦମୂଲଂ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ୱା ବହିଦ୍ଧା ୱା ସମନୁପସ୍ସେୟ୍ୟାଥ ତତ୍ର ତୁମ୍ହେ ତସ୍ସେୱ ପାପକସ୍ସ ୱିୱାଦମୂଲସ୍ସ ପହାନାୟ ୱାୟମେୟ୍ୟାଥ। ଏୱରୂପଂ ଚେ ତୁମ୍ହେ ୱିୱାଦମୂଲଂ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ୱା ବହିଦ୍ଧା ୱା ନ ସମନୁପସ୍ସେୟ୍ୟାଥ ତତ୍ର ତୁମ୍ହେ ତସ୍ସେୱ ପାପକସ୍ସ ୱିୱାଦମୂଲସ୍ସ ଆୟତିଂ ଅନୱସ୍ସୱାୟ ପଟିପଜ୍ଜେୟ୍ୟାଥ। ଏୱମେତସ୍ସ ପାପକସ୍ସ ୱିୱାଦମୂଲସ୍ସ ପହାନଂ ହୋତି। ଏୱମେତସ୍ସ ପାପକସ୍ସ ୱିୱାଦମୂଲସ୍ସ ଆୟତିଂ ଅନୱସ୍ସୱୋ ହୋତି।

[ଚୂଳୱ॰ ୨୧୬] ପୁନ ଚପରଂ ଭିକ୍ଖୁ ମକ୍ଖୀ ହୋତି ପଳାସୀ…ପେ॰… ଇସ୍ସୁକୀ ହୋତି ମଚ୍ଛରୀ, ସଠୋ ହୋତି ମାୟାୱୀ, ପାପିଚ୍ଛୋ ହୋତି ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠି, ସନ୍ଦିଟ୍ଠିପରାମାସୀ ହୋତି ଆଧାନଗ୍ଗାହୀ ଦୁପ୍ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗୀ। ୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସନ୍ଦିଟ୍ଠିପରାମାସୀ ହୋତି ଆଧାନଗ୍ଗାହୀ ଦୁପ୍ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗୀ ସୋ ସତ୍ଥରିପି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ଧମ୍ମେପି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ସଙ୍ଘେପି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ସିକ୍ଖାୟପି ନ ପରିପୂରକାରୀ ହୋତି। ୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସତ୍ଥରି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ ଧମ୍ମେ…ପେ॰… ସଙ୍ଘେ…ପେ॰… ସିକ୍ଖାୟ ନ ପରିପୂରକାରୀ, ସୋ ସଙ୍ଘେ ୱିୱାଦଂ ଜନେତି। ୟୋ ସୋ ହୋତି ୱିୱାଦୋ ବହୁଜନାହିତାୟ ବହୁଜନାସୁଖାୟ ବହୁନୋ ଜନସ୍ସ ଅନତ୍ଥାୟ ଅହିତାୟ ଦୁକ୍ଖାୟ ଦେୱମନୁସ୍ସାନଂ। ଏୱରୂପଂ ଚେ ତୁମ୍ହେ ୱିୱାଦମୂଲଂ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ୱା ବହିଦ୍ଧା ୱା ସମନୁପସ୍ସେୟ୍ୟାଥ ତତ୍ର ତୁମ୍ହେ ତସ୍ସେୱ ପାପକସ୍ସ ୱିୱାଦମୂଲସ୍ସ ପହାନାୟ ୱାୟମେୟ୍ୟାଥ। ଏୱରୂପଂ ଚେ ତୁମ୍ହେ ୱିୱାଦମୂଲଂ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ୱା ବହିଦ୍ଧା ୱା ନ ସମନୁପସ୍ସେୟ୍ୟାଥ ତତ୍ର ତୁମ୍ହେ ତସ୍ସେୱ ପାପକସ୍ସ ୱିୱାଦମୂଲସ୍ସ ଆୟତିଂ ଅନୱସ୍ସୱାୟ ପଟିପଜ୍ଜେୟ୍ୟାଥ। ଏୱମେତସ୍ସ ପାପକସ୍ସ ୱିୱାଦମୂଲସ୍ସ ପହାନଂ ହୋତି। ଏୱମେତସ୍ସ ପାପକସ୍ସ ୱିୱାଦମୂଲସ୍ସ ଆୟତିଂ ଅନୱସ୍ସୱୋ ହୋତି। ଇମାନି ଛ ୱିୱାଦମୂଲାନି।

୨୭୩ . [ଚୂଳୱ॰ ୨୧୭] ତତ୍ଥ କତମାନି ଛ ଅନୁୱାଦମୂଲାନି? ଇଧ ଭିକ୍ଖୁ କୋଧନୋ ହୋତି ଉପନାହୀ। ୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କୋଧନୋ ହୋତି ଉପନାହୀ ସୋ ସତ୍ଥରିପି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ଧମ୍ମେପି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ସଙ୍ଘେପି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ସିକ୍ଖାୟପି ନ ପରିପୂରକାରୀ ହୋତି। ୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସତ୍ଥରି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ ଧମ୍ମେ…ପେ॰… ସଙ୍ଘେ …ପେ॰… ସିକ୍ଖାୟ ନ ପରିପୂରକାରୀ ସୋ ସଙ୍ଘେ ଅନୁୱାଦଂ ଜନେତି। ୟୋ ହୋତି ଅନୁୱାଦୋ ବହୁଜନାହିତାୟ ବହୁଜନାସୁଖାୟ ବହୁନୋ ଜନସ୍ସ ଅନତ୍ଥାୟ ଅହିତାୟ ଦୁକ୍ଖାୟ ଦେୱମନୁସ୍ସାନଂ। ଏୱରୂପଂ ଚେ ତୁମ୍ହେ ଅନୁୱାଦମୂଲଂ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ୱା ବହିଦ୍ଧା ୱା ସମନୁପସ୍ସେୟ୍ୟାଥ ତତ୍ର ତୁମ୍ହେ ତସ୍ସେୱ ପାପକସ୍ସ ଅନୁୱାଦମୂଲସ୍ସ ପହାନାୟ ୱାୟମେୟ୍ୟାଥ। ଏୱରୂପଂ ଚେ ତୁମ୍ହେ ଅନୁୱାଦମୂଲଂ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ୱା ବହିଦ୍ଧା ୱା ନ ସମନୁପସ୍ସେୟ୍ୟାଥ ତତ୍ର ତୁମ୍ହେ ତସ୍ସେୱ ପାପକସ୍ସ ଅନୁୱାଦମୂଲସ୍ସ ଆୟତିଂ ଅନୱସ୍ସୱାୟ ପଟିପଜ୍ଜେୟ୍ୟାଥ। ଏୱମେତସ୍ସ ପାପକସ୍ସ ଅନୁୱାଦମୂଲସ୍ସ ପହାନଂ ହୋତି। ଏୱମେତସ୍ସ ପାପକସ୍ସ ଅନୁୱାଦମୂଲସ୍ସ ଆୟତିଂ ଅନୱସ୍ସୱୋ ହୋତି।

ପୁନ ଚପରଂ ଭିକ୍ଖୁ ମକ୍ଖୀ ହୋତି ପଲାସୀ…ପେ॰… ଇସ୍ସୁକୀ ହୋତି ମଚ୍ଛରୀ, ସଠୋ ହୋତି ମାୟାୱୀ, ପାପିଚ୍ଛୋ ହୋତି ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠି, ସନ୍ଦିଟ୍ଠିପରାମାସୀ ହୋତି ଆଧାନଗ୍ଗାହୀ ଦୁପ୍ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗୀ। ୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସନ୍ଦିଟ୍ଠିପରାମାସୀ ହୋତି ଆଧାନଗ୍ଗାହୀ ଦୁପ୍ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗୀ ସୋ ସତ୍ଥରିପି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ଧମ୍ମେପି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ସଙ୍ଘେପି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ, ସିକ୍ଖାୟପି ନ ପରିପୂରକାରୀ ହୋତି। ୟୋ ଭିକ୍ଖୁ ସତ୍ଥରି ଅଗାରୱୋ ୱିହରତି ଅପ୍ପତିସ୍ସୋ ଧମ୍ମେ…ପେ॰… ସଙ୍ଘେ…ପେ॰… ସିକ୍ଖାୟ ନ ପରିପୂରକାରୀ ସୋ ସଙ୍ଘେ ଅନୁୱାଦଂ ଜନେତି। ୟୋ ହୋତି ଅନୁୱାଦୋ ବହୁଜନାହିତାୟ ବହୁଜନାସୁଖାୟ ବହୁନୋ ଜନସ୍ସ ଅନତ୍ଥାୟ ଅହିତାୟ ଦୁକ୍ଖାୟ ଦେୱମନୁସ୍ସାନଂ। ଏୱରୂପଂ ଚେ ତୁମ୍ହେ ଅନୁୱାଦମୂଲଂ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ୱା ବହିଦ୍ଧା ୱା ସମନୁପସ୍ସେୟ୍ୟାଥ ତତ୍ର ତୁମ୍ହେ ତସ୍ସେୱ ପାପକସ୍ସ ଅନୁୱାଦମୂଲସ୍ସ ପହାନାୟ ୱାୟମେୟ୍ୟାଥ। ଏୱରୂପଂ ଚେ ତୁମ୍ହେ ଅନୁୱାଦମୂଲଂ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ୱା ବହିଦ୍ଧା ୱା ନ ସମନୁପସ୍ସେୟ୍ୟାଥ ତତ୍ର ତୁମ୍ହେ ତସ୍ସେୱ ପାପକସ୍ସ ଅନୁୱାଦମୂଲସ୍ସ ଆୟତିଂ ଅନୱସ୍ସୱାୟ ପଟିପଜ୍ଜେୟ୍ୟାଥ। ଏୱମେତସ୍ସ ପାପକସ୍ସ ଅନୁୱାଦମୂଲସ୍ସ ପହାନଂ ହୋତି। ଏୱମେତସ୍ସ ପାପକସ୍ସ ଅନୁୱାଦମୂଲସ୍ସ ଆୟତିଂ ଅନୱସ୍ସୱୋ ହୋତି। ଇମାନି ଛ ଅନୁୱାଦମୂଲାନି।

୨୭୪ . [ଦୀ॰ ନି॰ ୩.୩୨୪; ଅ॰ ନି॰ ୬.୧୧] ତତ୍ଥ କତମେ ଛ ସାରଣୀୟା ଧମ୍ମା? ଇଧ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମେତ୍ତଂ କାୟକମ୍ମଂ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀସୁ ଆୱି ଚେୱ ରହୋ ଚ। ଅୟମ୍ପି ଧମ୍ମୋ ସାରଣୀୟୋ ପିୟକରଣୋ ଗରୁକରଣୋ ସଙ୍ଗହାୟ ଅୱିୱାଦାୟ ସାମଗ୍ଗିୟା ଏକୀଭାୱାୟ ସଂୱତ୍ତତି।

ପୁନ ଚପରଂ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମେତ୍ତଂ ୱଚୀକମ୍ମଂ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀସୁ ଆୱି ଚେୱ ରହୋ ଚ। ଅୟମ୍ପି ଧମ୍ମୋ ସାରଣୀୟୋ ପିୟକରଣୋ ଗରୁକରଣୋ ସଙ୍ଗହାୟ ଅୱିୱାଦାୟ ସାମଗ୍ଗିୟା ଏକୀଭାୱାୟ ସଂୱତ୍ତତି।

ପୁନ ଚପରଂ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମେତ୍ତଂ ମନୋକମ୍ମଂ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀସୁ ଆୱି ଚେୱ ରହୋ ଚ। ଅୟମ୍ପି ଧମ୍ମୋ ସାରଣୀୟୋ ପିୟକରଣୋ ଗରୁକରଣୋ ସଙ୍ଗହାୟ ଅୱିୱାଦାୟ ସାମଗ୍ଗିୟା ଏକୀଭାୱାୟ ସଂୱତ୍ତତି।

ପୁନ ଚପରଂ ଭିକ୍ଖୁ ୟେ ତେ ଲାଭା ଧମ୍ମିକା ଧମ୍ମଲଦ୍ଧା ଅନ୍ତମସୋ ପତ୍ତପରିୟାପନ୍ନମତ୍ତମ୍ପି ତଥାରୂପେହି ଲାଭେହି ଅପ୍ପଟିୱିଭତ୍ତଭୋଗୀ ହୋତି ସୀଲୱନ୍ତେହି ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀହି ସାଧାରଣଭୋଗୀ। ଅୟମ୍ପି ଧମ୍ମୋ ସାରଣୀୟୋ ପିୟକରଣୋ ଗରୁକରଣୋ ସଙ୍ଗହାୟ ଅୱିୱାଦାୟ ସାମଗ୍ଗିୟା ଏକୀଭାୱାୟ ସଂୱତ୍ତତି।

ପୁନ ଚପରଂ ଭିକ୍ଖୁ ୟାନି ତାନି ସୀଲାନି ଅଖଣ୍ଡାନି ଅଚ୍ଛିଦ୍ଦାନି ଅସବଲାନି ଅକମ୍ମାସାନି ଭୁଜିସ୍ସାନି ୱିଞ୍ଞୁପସତ୍ଥାନି ଅପରାମଟ୍ଠାନି ସମାଧିସଂୱତ୍ତନିକାନି , ତଥାରୂପେସୁ ସୀଲେସୁ ସୀଲସାମଞ୍ଞଗତୋ ୱିହରତି ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀହି ଆୱି ଚେୱ ରହୋ ଚ। ଅୟମ୍ପି ଧମ୍ମୋ ସାରଣୀୟୋ ପିୟକରଣୋ ଗରୁକରଣୋ ସଙ୍ଗହାୟ ଅୱିୱାଦାୟ ସାମଗ୍ଗିୟା ଏକୀଭାୱାୟ ସଂୱତ୍ତତି।

ପୁନ ଚପରଂ ଭିକ୍ଖୁ ୟାୟଂ ଦିଟ୍ଠି ଅରିୟା ନିୟ୍ୟାନିକା ନିୟ୍ୟାତି ତକ୍କରସ୍ସ ସମ୍ମା ଦୁକ୍ଖକ୍ଖୟାୟ ତଥାରୂପାୟ ଦିଟ୍ଠିୟା ଦିଟ୍ଠିସାମଞ୍ଞଗତୋ ୱିହରତି ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀହି ଆୱି ଚେୱ ରହୋ ଚ। ଅୟମ୍ପି ଧମ୍ମୋ ସାରଣୀୟୋ ପିୟକରଣୋ ଗରୁକରଣୋ ସଙ୍ଗହାୟ ଅୱିୱାଦାୟ ସାମଗ୍ଗିୟା ଏକୀଭାୱାୟ ସଂୱତ୍ତତି। ଇମେ ଛ ସାରଣୀୟା ଧମ୍ମା।

୨୭୫ . ତତ୍ଥ କତମାନି ଅଟ୍ଠାରସ ଭେଦକରୱତ୍ଥୂନି? ଇଧ ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ‘‘ଧମ୍ମୋ’’ତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ‘‘ଅଧମ୍ମୋ’’ତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ‘‘ୱିନୟୋ’’ତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ‘‘ଅୱିନୟୋ’’ତି ଦୀପେତି, ଅଭାସିତଂ ଅଲପିତଂ ତଥାଗତେନ ‘‘ଭାସିତଂ ଲପିତଂ ତଥାଗତେନା’’ତି ଦୀପେତି, ଭାସିତଂ ଲପିତଂ ତଥାଗତେନ ‘‘ଅଭାସିତଂ ଅଲପିତଂ ତଥାଗତେନା’’ତି ଦୀପେତି, ଅନାଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନ ‘‘ଆଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନା’’ତି ଦୀପେତି, ଆଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନ ‘‘ଅନାଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନା’’ତି ଦୀପେତି, ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନ ‘‘ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନା’’ତି ଦୀପେତି, ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନ ‘‘ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନା’’ତି ଦୀପେତି, ଆପତ୍ତିଂ ‘‘ଅନାପତ୍ତୀ’’ତି ଦୀପେତି, ଅନାପତ୍ତିଂ ‘‘ଆପତ୍ତୀ’’ତି ଦୀପେତି, ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ‘‘ଗରୁକା ଆପତ୍ତୀ’’ତି ଦୀପେତି, ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ‘‘ଲହୁକା ଆପତ୍ତୀ’’ତି ଦୀପେତି, ସାୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ‘‘ଅନୱସେସା ଆପତ୍ତୀ’’ତି ଦୀପେତି, ଅନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ‘‘ସାୱସେସା ଆପତ୍ତୀ’’ତି ଦୀପେତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ‘‘ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀ’’ତି ଦୀପେତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ‘‘ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀ’’ତି ଦୀପେତି। ଇମାନି ଅଟ୍ଠାରସ ଭେଦକରୱତ୍ଥୂନି।

[ଚୂଳୱ॰ ୨୧୫; ପରି॰ ୩୪୦] ତତ୍ଥ କତମାନି ଚତ୍ତାରି ଅଧିକରଣାନି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ – ଇମାନି ଚତ୍ତାରି ଅଧିକରଣାନି।

ତତ୍ଥ କତମେ ସତ୍ତ ସମଥା? ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ, ସତିୱିନୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ତସ୍ସପାପିୟସିକା, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ – ଇମେ ସତ୍ତ ସମଥା।

କତିପୁଚ୍ଛାୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଆପତ୍ତି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା, ୱିନୀତା ସତ୍ତଧା ପୁନ।

ୱିନୀତାଗାରୱା ଚେୱ, ଗାରୱା ମୂଲମେୱ ଚ॥

ପୁନ ୱିନୀତା ୱିପତ୍ତି, ସମୁଟ୍ଠାନା ୱିୱାଦନା।

ଅନୁୱାଦା ସାରଣୀୟଂ, ଭେଦାଧିକରଣେନ ଚ॥

ସତ୍ତେୱ ସମଥା ୱୁତ୍ତା, ପଦା ସତ୍ତରସା ଇମେତି॥

୧. ଛଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନୱାରୋ

୨୭୬ . ପଠମେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ପାରାଜିକଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ନ ହୀତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ପାଚିତ୍ତିୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ପାଟିଦେସନୀୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଦୁକ୍କଟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ନ ହୀତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ।

ଦୁତିୟେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ପାରାଜିକଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ନ ହୀତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ପାଚିତ୍ତିୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ପାଟିଦେସନୀୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ନ ହୀତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଦୁକ୍କଟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ନ ହୀତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ।

ତତିୟେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ପାରାଜିକଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ନ ହୀତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ପାଚିତ୍ତିୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ପାଟିଦେସନୀୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଦୁକ୍କଟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ନ ହୀତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ।

ଚତୁତ୍ଥେ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ପାରାଜିକଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ପାଚିତ୍ତିୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ପାଟିଦେସନୀୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଦୁକ୍କଟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ନ ହୀତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ।

ପଞ୍ଚମେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ପାରାଜିକଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ପାଚିତ୍ତିୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ପାଟିଦେସନୀୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ନ ହୀତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଦୁକ୍କଟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ।

ଛଟ୍ଠେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ପାରାଜିକଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ପାଚିତ୍ତିୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ପାଟିଦେସନୀୟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଦୁକ୍କଟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ସିୟାତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ। ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ନ ହୀତି ୱତ୍ତବ୍ବଂ।

ଛଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଠମୋ।

୨. କତାପତ୍ତିୱାରୋ

୨୭୭ . ପଠମେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ପଠମେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭିକ୍ଖୁ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଏକଂ ପିଣ୍ଡଂ ଅନାଗତେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡେ ଆଗତେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଭିକ୍ଖୁ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ୱିକାଲେ ଭୋଜନଂ ଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ଭିକ୍ଖୁ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅନ୍ତରଘରଂ ପୱିଟ୍ଠାୟ ହତ୍ଥତୋ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ – ପଠମେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ଇମା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ପଞ୍ଚହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ । ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୨୭୮ . ଦୁତିୟେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଦୁତିୟେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଭିକ୍ଖୁ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ସମାଦିସତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଏକଂ ପିଣ୍ଡଂ ଅନାଗତେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡେ ଆଗତେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନଂ ପଦସୋ ଧମ୍ମଂ ୱାଚେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ – ଦୁତିୟେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ଇମା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି…ପେ॰… ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଚତୂହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୨୭୯ . ତତିୟେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ତତିୟେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭିକ୍ଖୁ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ସଂୱିଦହିତ୍ୱା କୁଟିଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଏକଂ ପିଣ୍ଡଂ ଅନାଗତେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡେ ଆଗତେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ପଣୀତଭୋଜନାନି ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୱୋସାସନ୍ତିୟା ନ ନିୱାରେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ – ତତିୟେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ଇମା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି…ପେ॰… ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ପଞ୍ଚହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ । ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୨୮୦ . ଚତୁତ୍ଥେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଚତୁତ୍ଥେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ଛ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଭିକ୍ଖୁ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଭିକ୍ଖୁ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଏକଂ ପିଣ୍ଡଂ ଅନାଗତେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡେ ଆଗତେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ୱିକାଲେ ଭୋଜନଂ ଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅନ୍ତରଘରଂ ପୱିଟ୍ଠାୟ ହତ୍ଥତୋ ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ସହତ୍ଥା ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ। ଚତୁତ୍ଥେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ଇମା ଛ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି…ପେ॰… ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ , ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଛହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ , ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୨୮୧ . ପଞ୍ଚମେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ପଞ୍ଚମେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ଛ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭିକ୍ଖୁ ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଭିକ୍ଖୁ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ସମାଦିସତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଏକଂ ପିଣ୍ଡଂ ଅନାଗତେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡେ ଆଗତେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନଂ ପଦସୋ ଧମ୍ମଂ ୱାଚେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ। ନ ଖୁଂସେତୁକାମୋ ନ ୱମ୍ଭେତୁକାମୋ ନ ମଙ୍କୁକତ୍ତୁକାମୋ ଦୱକମ୍ୟତା ହୀନେନ ହୀନଂ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁବ୍ଭାସିତସ୍ସ – ପଞ୍ଚମେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ଇମା ଛ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି…ପେ॰… ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଛହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁବ୍ଭାସିତାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୨୮୨ . ଛଟ୍ଠେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଛଟ୍ଠେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ଛ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଭିକ୍ଖୁ ସଂୱିଦହିତ୍ୱା ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ ; ଭିକ୍ଖୁ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ସଂୱିଦହିତ୍ୱା କୁଟିଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ; ଏକଂ ପିଣ୍ଡଂ ଅନାଗତେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ତସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡେ ଆଗତେ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ପଣୀତଭୋଜନାନି ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୱୋସାସନ୍ତିୟା ନ ନିୱାରେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ – ଛଟ୍ଠେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ଇମା ଛ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା ? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଛହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚାତି।

ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ

କତାପତ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନଗାଥା

୨୮୩ .

ସମୁଟ୍ଠାନା କାୟିକା ଅନନ୍ତଦସ୍ସିନା।

ଅକ୍ଖାତା ଲୋକହିତେନ ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଆପତ୍ତିୟୋ ତେନ ସମୁଟ୍ଠିତା କତି।

ପୁଚ୍ଛାମି ତଂ ବ୍ରୂହି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

ସମୁଟ୍ଠାନା କାୟିକା ଅନନ୍ତଦସ୍ସିନା।

ଅକ୍ଖାତା ଲୋକହିତେନ ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଆପତ୍ତିୟୋ ତେନ ସମୁଟ୍ଠିତା ପଞ୍ଚ।

ଏତଂ ତେ ଅକ୍ଖାମି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

ସମୁଟ୍ଠାନା ୱାଚସିକା ଅନନ୍ତଦସ୍ସିନା।

ଅକ୍ଖାତା ଲୋକହିତେନ ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଆପତ୍ତିୟୋ ତେନ ସମୁଟ୍ଠିତା କତି।

ପୁଚ୍ଛାମି ତଂ ବ୍ରୂହି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

ସମୁଟ୍ଠାନା ୱାଚସିକା ଅନନ୍ତଦସ୍ସିନା।

ଅକ୍ଖାତା ଲୋକହିତେନ ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଆପତ୍ତିୟୋ ତେନ ସମୁଟ୍ଠିତା ଚତସ୍ସୋ।

ଏତଂ ତେ ଅକ୍ଖାମି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

ସମୁଟ୍ଠାନା କାୟିକା ୱାଚସିକା ଅନନ୍ତଦସ୍ସିନା।

ଅକ୍ଖାତା ଲୋକହିତେନ ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଆପତ୍ତିୟୋ ତେନ ସମୁଟ୍ଠିତା କତି।

ପୁଚ୍ଛାମି ତଂ ବ୍ରୂହି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

ସମୁଟ୍ଠାନା କାୟିକା ୱାଚସିକା ଅନନ୍ତଦସ୍ସିନା।

ଅକ୍ଖାତା ଲୋକହିତେନ ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଆପତ୍ତିୟୋ ତେନ ସମୁଟ୍ଠିତା ପଞ୍ଚ।

ଏତଂ ତେ ଅକ୍ଖାମି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

ସମୁଟ୍ଠାନା କାୟିକା ମାନସିକା ଅନନ୍ତଦସ୍ସିନା।

ଅକ୍ଖାତା ଲୋକହିତେନ ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଆପତ୍ତିୟୋ ତେନ ସମୁଟ୍ଠିତା କତି।

ପୁଚ୍ଛାମି ତଂ ବ୍ରୂହି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

ସମୁଟ୍ଠାନା କାୟିକା ମାନସିକା ଅନନ୍ତଦସ୍ସିନା।

ଅକ୍ଖାତା ଲୋକହିତେନ ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଆପତ୍ତିୟୋ ତେନ ସମୁଟ୍ଠିତା ଛ।

ଏତଂ ତେ ଅକ୍ଖାମି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

ସମୁଟ୍ଠାନା ୱାଚସିକା ମାନସିକା ଅନନ୍ତଦସ୍ସିନା।

ଅକ୍ଖାତା ଲୋକହିତେନ ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଆପତ୍ତିୟୋ ତେନ ସମୁଟ୍ଠିତା କତି।

ପୁଚ୍ଛାମି ତଂ ବ୍ରୂହି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

ସମୁଟ୍ଠାନା ୱାଚସିକା ମାନସିକା ଅନନ୍ତଦସ୍ସିନା।

ଅକ୍ଖାତା ଲୋକହିତେନ ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଆପତ୍ତିୟୋ ତେନ ସମୁଟ୍ଠିତା ଛ।

ଏତଂ ତେ ଅକ୍ଖାମି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

ସମୁଟ୍ଠାନା କାୟିକା ୱାଚସିକା ମାନସିକା ଅନନ୍ତଦସ୍ସିନା।

ଅକ୍ଖାତା ଲୋକହିତେନ ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଆପତ୍ତିୟୋ ତେନ ସମୁଟ୍ଠିତା କତି।

ପୁଚ୍ଛାମି ତଂ ବ୍ରୂହି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

ସମୁଟ୍ଠାନା କାୟିକା ୱାଚସିକା ମାନସିକା ଅନନ୍ତଦସ୍ସିନା।

ଅକ୍ଖାତା ଲୋକହିତେନ ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଆପତ୍ତିୟୋ ତେନ ସମୁଟ୍ଠିତା ଛ।

ଏତଂ ତେ ଅକ୍ଖାମି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦାତି॥

ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନଗାଥା ନିଟ୍ଠିତା ତତିୟା।

୪. ୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟୱାରୋ

୨୮୪ . ସୀଲୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ସୀଲୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଭିକ୍ଖୁନୀ ଜାନଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ୱେମତିକା ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ଅତ୍ତନୋ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ସୀଲୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟା ଇମା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି…ପେ॰… ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଚତୂହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୨୮୫ . ଆଚାରୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଆଚାରୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟା ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ଆଚାରୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟା ଇମଂ ଏକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି।

ସା ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜତି …ପେ॰… ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି? ସା ଆପତ୍ତି ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଏକଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜତି – ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଏକେନ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସଙ୍ଗହିତା – ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୨୮୬ . ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ପାପିକାୟ ଦିଟ୍ଠିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ [ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ, ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଦୁକ୍କଟା (ସ୍ୟା॰ କ॰)] ; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ – ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟା ଇମା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି…ପେ॰… ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଏକଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜନ୍ତି – ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଦ୍ୱୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ , ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୨୮୭ . ଆଜୀୱୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଆଜୀୱୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟା ଛ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଆଜୀୱହେତୁ ଆଜୀୱକାରଣା ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆଜୀୱହେତୁ ଆଜୀୱକାରଣା ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆଜୀୱହେତୁ ଆଜୀୱକାରଣା ‘‘ୟୋ ତେ ୱିହାରେ ୱସତି, ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅରହା’’ତି ଭଣତି, ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଆଜୀୱହେତୁ ଆଜୀୱକାରଣା ଭିକ୍ଖୁ ପଣୀତଭୋଜନାନି ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ଆଜୀୱହେତୁ ଆଜୀୱକାରଣା ଭିକ୍ଖୁନୀ ପଣୀତଭୋଜନାନି ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ପାଟିଦେସନୀୟସ୍ସ; ଆଜୀୱହେତୁ ଆଜୀୱକାରଣା ସୂପଂ ୱା ଓଦନଂ ୱା ଅଗିଲାନୋ ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ଆଜୀୱୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟା ଇମା ଛ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି…ପେ॰… ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି। ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଛହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ୱିପତ୍ତିପଚ୍ଚୟୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

୫. ଅଧିକରଣପଚ୍ଚୟୱାରୋ

୨୮୮ . ୱିୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି – ଉପସମ୍ପନ୍ନଂ ଓମସତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନଂ ଓମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ୱିୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଇମା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି…ପେ॰… ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଏକଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜନ୍ତି – ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଦ୍ୱୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୨୮୯ . ଅନୁୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଅମୂଲକେନ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ଅମୂଲିକାୟ ଆଚାରୱିପତ୍ତିୟା ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ଅନୁୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି…ପେ॰… ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ତୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ । ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୨୯୦ . ଆପତ୍ତାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭିକ୍ଖୁନୀ ଜାନଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ୱେମତିକା ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି; ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ଆପତ୍ତାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଇମା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି…ପେ॰… ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଚତୂହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୨୯୧ . କିଚ୍ଚାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? କିଚ୍ଚାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉକ୍ଖିତ୍ତାନୁୱତ୍ତିକା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଭେଦକାନୁୱତ୍ତକା ଭିକ୍ଖୂ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ପାପିକାୟ ଦିଟ୍ଠିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ – କିଚ୍ଚାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଇମା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି…ପେ॰… ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ପଞ୍ଚହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି । ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ଠପେତ୍ୱା ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେ, ଅୱସେସା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ଠପେତ୍ୱା ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେ ଅୱସେସା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ନ କତମଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜନ୍ତି? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ନ କତମେନ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସଙ୍ଗହିତା। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ନ କତମେନ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ନ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ନ କତମେନ ସମଥେନ ସମ୍ମନ୍ତି। ତଂ କିସ୍ସ ହେତୁ? ଠପେତ୍ୱା ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିୟୋ ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେ, ନତ୍ଥଞ୍ଞା ଆପତ୍ତିୟୋତି।

ଅଧିକରଣପଚ୍ଚୟୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଞ୍ଚମୋ।

ଅନ୍ତରପେୟ୍ୟାଲଂ [ଅନନ୍ତରପେୟ୍ୟାଲଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

କତିପୁଚ୍ଛା ସମୁଟ୍ଠାନା, କତାପତ୍ତି ତଥେୱ ଚ।

ସମୁଟ୍ଠାନା ୱିପତ୍ତି ଚ, ତଥାଧିକରଣେନ ଚାତି॥

ସମଥଭେଦୋ

୬. ଅଧିକରଣପରିୟାୟୱାରୋ

୨୯୨ . ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ – କିଂ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମଂ? କତି ଠାନାନି? କତି ୱତ୍ଥୂନି? କତି ଭୂମିୟୋ? କତି ହେତୂ? କତି ମୂଲାନି? କତିହାକାରେହି ୱିୱଦତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି?

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ – କିଂ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମଂ? କତି ଠାନାନି? କତି ୱତ୍ଥୂନି? କତି ଭୂମିୟୋ? କତି ହେତୂ? କତି ମୂଲାନି? କତିହାକାରେହି ଅନୁୱଦତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି?

ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ – କିଂ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମଂ? କତି ଠାନାନି? କତି ୱତ୍ଥୂନି? କତି ଭୂମିୟୋ? କତି ହେତୂ? କତି ମୂଲାନି? କତିହାକାରେହି ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି?

କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ – କିଂ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମଂ? କତି ଠାନାନି? କତି ୱତ୍ଥୂନି? କତି ଭୂମିୟୋ? କତି ହେତୂ? କତି ମୂଲାନି? କତିହାକାରେହି କିଚ୍ଚଂ ଜାୟତି? କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି?

୨୯୩ . ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ କିଂ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମନ୍ତି? ଲୋଭୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଦୋସୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ମୋହୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଅଲୋଭୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଅଦୋସୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଅମୋହୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ। କତି ଠାନାନୀତି? ଅଟ୍ଠାରସ ଭେଦକରୱତ୍ଥୂନି ଠାନାନି। କତି ୱତ୍ଥୂନୀତି? ଅଟ୍ଠାରସ ଭେଦକରୱତ୍ଥୂନି। କତି ଭୂମିୟୋତି? ଅଟ୍ଠାରସ ଭେଦକରୱତ୍ଥୂନି ଭୂମିୟୋ। କତି ହେତୂତି? ନୱ ହେତୂ – ତୟୋ କୁସଲହେତୂ , ତୟୋ ଅକୁସଲହେତୂ, ତୟୋ ଅବ୍ୟାକତହେତୂ। କତି ମୂଲାନୀତି? ଦ୍ୱାଦସ ମୂଲାନି। କତିହାକାରେହି ୱିୱଦତୀତି? ଦ୍ୱୀହାକାରେହି ୱିୱଦତି – ଧମ୍ମଦିଟ୍ଠି ୱା ଅଧମ୍ମଦିଟ୍ଠି ୱା। [ଚୂଳୱ॰ ୨୨୮] ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତୀତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ।

୨୯୪ . ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ କିଂ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମନ୍ତି? ଲୋଭୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଦୋସୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ମୋହୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଅଲୋଭୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଅଦୋସୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଅମୋହୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ। କତି ଠାନାନୀତି? ଚତସ୍ସୋ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଠାନାନି। କତି ୱତ୍ଥୂନୀତି? ଚତସ୍ସୋ ୱିପତ୍ତିୟୋ ୱତ୍ଥୂନି। କତି ଭୂମିୟୋତି? ଚତସ୍ସୋ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭୂମିୟୋ। କତି ହେତୂତି? ନୱ ହେତୂ – ତୟୋ କୁସଲହେତୂ, ତୟୋ ଅକୁସଲହେତୂ, ତୟୋ ଅବ୍ୟାକତହେତୂ। କତି ମୂଲାନୀତି? ଚୁଦ୍ଦସ ମୂଲାନି। କତିହାକାରେହି ଅନୁୱଦତୀତି? ଦ୍ୱୀହାକାରେହି ଅନୁୱଦତି – ୱତ୍ଥୁତୋ ୱା ଆପତ୍ତିତୋ ୱା। [ଚୂଳୱ॰ ୨୩୬] ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତୀତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଚତୂହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ।

୨୯୫ . ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ କିଂ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମନ୍ତି? ଲୋଭୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଦୋସୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ମୋହୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଅଲୋଭୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଅଦୋସୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଅମୋହୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ। କତି ଠାନାନୀତି? ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା ଠାନାନି। କତି ୱତ୍ଥୂନୀତି? ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା ୱତ୍ଥୂନି। କତି ଭୂମିୟୋତି? ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା ଭୂମିୟୋ। କତି ହେତୂତି? ଛ ହେତୂ [କତି ହେତୂତି ନୱ ହେତୂ, ତୟୋ କୁସଲହେତୂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] – ତୟୋ ଅକୁସଲହେତୂ, ତୟୋ ଅବ୍ୟାକତହେତୂ। କତି ମୂଲାନୀତି? ଛ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନି ମୂଲାନି । କତିହାକାରେହି ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତୀତି? ଛହାକାରେହି ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି – ଅଲଜ୍ଜିତା, ଅଞ୍ଞାଣତା, କୁକ୍କୁଚ୍ଚପକତତା, ଅକପ୍ପିୟେ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞିତା, କପ୍ପିୟେ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞିତା, ସତିସମ୍ମୋସା। [ଚୂଳୱ॰ ୨୩୯] ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତୀତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୨୯୬ . କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ କିଂ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମନ୍ତି? ଲୋଭୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଦୋସୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ମୋହୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଅଲୋଭୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଅଦୋସୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ, ଅମୋହୋ ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ। କତି ଠାନାନୀତି? ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି ଠାନାନି। କତି ୱତ୍ଥୂନୀତି? ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି ୱତ୍ଥୂନି। କତି ଭୂମିୟୋତି? ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି ଭୂମିୟୋ। କତି ହେତୂତି? ନୱ ହେତୂ – ତୟୋ କୁସଲହେତୂ, ତୟୋ ଅକୁସଲହେତୂ, ତୟୋ ଅବ୍ୟାକତହେତୂ। କତି ମୂଲାନୀତି? ଏକଂ ମୂଲଂ – ସଙ୍ଘୋ। କତିହାକାରେହି କିଚ୍ଚଂ ଜାୟତୀତି ? ଦ୍ୱୀହାକାରେହି କିଚ୍ଚଂ ଜାୟତି – ଞତ୍ତିତୋ ୱା ଅପଲୋକନତୋ ୱା। [ଚୂଳୱ॰ ୨୪୨] କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତୀତି? କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଏକେନ ସମଥେନ ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ।

କତି ସମଥା? ସତ୍ତ ସମଥା। ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ, ସତିୱିନୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ତସ୍ସପାପିୟସିକା, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ – ଇମେ ସତ୍ତ ସମଥା।

ସିୟା ଇମେ ସତ୍ତ ସମଥା ଦସ ସମଥା ହୋନ୍ତି, ଦସ ସମଥା ସତ୍ତ ସମଥା ହୋନ୍ତି ୱତ୍ଥୁୱସେନ ପରିୟାୟେନ ସିୟାତି।

କଥଞ୍ଚ ସିୟା? ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଦ୍ୱେ ସମଥା , ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଚତ୍ତାରୋ ସମଥା, ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ତୟୋ ସମଥା, କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ଏକୋ ସମଥୋ। ଏୱଂ ଇମେ ସତ୍ତ ସମଥା ଦସ ସମଥା ହୋନ୍ତି, ଦସ ସମଥା ସତ୍ତ ସମଥା ହୋନ୍ତି ୱତ୍ଥୁୱସେନ ପରିୟାୟେନ।

ପରିୟାୟୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଛଟ୍ଠୋ।

୭. ସାଧାରଣୱାରୋ

୨୯୭ . କତି ସମଥା ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ସାଧାରଣା? କତି ସମଥା ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅସାଧାରଣା? କତି ସମଥା ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ସାଧାରଣା? କତି ସମଥା ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅସାଧାରଣା? କତି ସମଥା ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ସାଧାରଣା? କତି ସମଥା ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ଅସାଧାରଣା? କତି ସମଥା କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ସାଧାରଣା? କତି ସମଥା କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ଅସାଧାରଣା?

ଦ୍ୱେ ସମଥା ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ସାଧାରଣା – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା। ପଞ୍ଚ ସମଥା ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅସାଧାରଣା – ସତିୱିନୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ତସ୍ସପାପିୟସିକା, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ।

ଚତ୍ତାରୋ ସମଥା ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ସାଧାରଣା – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ; ସତିୱିନୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ତସ୍ସପାପିୟସିକା। ତୟୋ ସମଥା ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅସାଧାରଣା – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ।

ତୟୋ ସମଥା ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ସାଧାରଣା – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ। ଚତ୍ତାରୋ ସମଥା ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ଅସାଧାରଣା – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ସତିୱିନୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ତସ୍ସପାପିୟସିକା ।

ଏକୋ ସମଥୋ କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ସାଧାରଣୋ – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ। ଛ ସମଥା କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ଅସାଧାରଣା – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ସତିୱିନୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ତସ୍ସପାପିୟସିକା, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ।

ସାଧାରଣୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ସତ୍ତମୋ।

୮. ତବ୍ଭାଗିୟୱାରୋ

୨୯୮ . କତି ସମଥା ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା? କତି ସମଥା ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା? କତି ସମଥା ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା? କତି ସମଥା ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା? କତି ସମଥା ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା? କତି ସମଥା ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା? କତି ସମଥା କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା? କତି ସମଥା କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା?

ଦ୍ୱେ ସମଥା ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା। ପଞ୍ଚ ସମଥା ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା – ସତିୱିନୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ତସ୍ସପାପିୟସିକା, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ।

ଚତ୍ତାରୋ ସମଥା ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ, ସତିୱିନୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ତସ୍ସପାପିୟସିକା। ତୟୋ ସମଥା ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ।

ତୟୋ ସମଥା ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ। ଚତ୍ତାରୋ ସମଥା ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ସତିୱିନୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ତସ୍ସପାପିୟସିକା।

ଏକୋ ସମଥୋ କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟୋ – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ। ଛ ସମଥା କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ସତିୱିନୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ତସ୍ସପାପିୟସିକା, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ।

ତବ୍ଭାଗିୟୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଅଟ୍ଠମୋ।

୯. ସମଥା ସମଥସ୍ସ ସାଧାରଣୱାରୋ

୨୯୯ . ସମଥା ସମଥସ୍ସ ସାଧାରଣା, ସମଥା ସମଥସ୍ସ ଅସାଧାରଣା। ସିୟା ସମଥା ସମଥସ୍ସ ସାଧାରଣା, ସିୟା ସମଥା ସମଥସ୍ସ ଅସାଧାରଣା।

କଥଂ ସିୟା ସମଥା ସମଥସ୍ସ ସାଧାରଣା? କଥଂ ସିୟା ସମଥା ସମଥସ୍ସ ଅସାଧାରଣା? ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ସାଧାରଣା, ସତିୱିନୟସ୍ସ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣସ୍ସ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ ଅସାଧାରଣା।

ସତିୱିନୟୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ସାଧାରଣୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣସ୍ସ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଅସାଧାରଣୋ।

ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ସାଧାରଣୋ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣସ୍ସ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ସତିୱିନୟସ୍ସ ଅସାଧାରଣୋ।

ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ସାଧାରଣଂ, ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ସତିୱିନୟସ୍ସ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ଅସାଧାରଣଂ।

ତସ୍ସପାପିୟସିକା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ସାଧାରଣା, ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ସତିୱିନୟସ୍ସ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣସ୍ସ ଅସାଧାରଣା।

ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ସାଧାରଣୋ, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ସତିୱିନୟସ୍ସ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣସ୍ସ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଅସାଧାରଣୋ । ଏୱଂ ସିୟା ସମଥା ସମଥସ୍ସ ସାଧାରଣା; ଏୱଂ ସିୟା ସମଥା ସମଥସ୍ସ ଅସାଧାରଣା।

ସମଥା ସମଥସ୍ସ ସାଧାରଣୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ନୱମୋ।

୧୦. ସମଥା ସମଥସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟୱାରୋ

୩୦୦ . ସମଥା ସମଥସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା, ସମଥା ସମଥସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା। ସିୟା ସମଥା ସମଥସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା, ସିୟା ସମଥା ସମଥସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା।

କଥଂ ସିୟା ସମଥା ସମଥସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା? କଥଂ ସିୟା ସମଥା ସମଥସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା? ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା, ସତିୱିନୟସ୍ସ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣସ୍ସ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା।

ସତିୱିନୟୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣସ୍ସ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟୋ।

ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟୋ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣସ୍ସ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ସତିୱିନୟସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟୋ।

ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟଂ, ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ସତିୱିନୟସ୍ସ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟଂ।

ତସ୍ସପାପିୟସିକା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା, ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ସତିୱିନୟସ୍ସ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା।

ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟୋ, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ସତିୱିନୟସ୍ସ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣସ୍ସ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟୋ। ଏୱଂ ସିୟା ସମଥା ସମଥସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା, ଏୱଂ ସିୟା ସମଥା ସମଥସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା।

ସମଥା ସମଥସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଦସମୋ।

୧୧. ସମଥସମ୍ମୁଖାୱିନୟୱାରୋ

୩୦୧ . ସମଥୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ, ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ସମଥୋ? ସମଥୋ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ସମଥୋ? ସମଥୋ ସତିୱିନୟୋ , ସତିୱିନୟୋ ସମଥୋ? ସମଥୋ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ସମଥୋ? ସମଥୋ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ସମଥୋ? ସମଥୋ ତସ୍ସପାପିୟସିକା, ତସ୍ସପାପିୟସିକା ସମଥୋ? ସମଥୋ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ସମଥୋ?

ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ସତିୱିନୟୋ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ – ଇମେ ସମଥା ସମଥା, ନୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ। ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ସମଥୋ ଚେୱ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଚ।

ସତିୱିନୟୋ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ – ଇମେ ସମଥା ସମଥା, ନୋ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା। ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ସମଥୋ ଚେୱ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଚ।

ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା – ଇମେ ସମଥା ସମଥା, ନୋ ସତିୱିନୟୋ। ସତିୱିନୟୋ ସମଥୋ ଚେୱ ସତିୱିନୟୋ ଚ।

ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ସତିୱିନୟୋ – ଇମେ ସମଥା ସମଥା, ନୋ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ। ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ସମଥୋ ଚେୱ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଚ।

ତସ୍ସପାପିୟସିକା ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ସତିୱିନୟୋ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ – ଇମେ ସମଥା ସମଥା, ନୋ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ। ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ସମଥୋ ଚେୱ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଞ୍ଚ।

ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ସତିୱିନୟୋ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ – ଇମେ ସମଥା ସମଥା, ନୋ ତସ୍ସପାପିୟସିକା। ତସ୍ସପାପିୟସିକା ସମଥୋ ଚେୱ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଚ।

ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ସତିୱିନୟୋ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ତସ୍ସପାପିୟସିକା – ଇମେ ସମଥା ସମଥା, ନୋ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ। ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ସମଥୋ ଚେୱ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଚ।

ସମଥସମ୍ମୁଖାୱିନୟୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଏକାଦସମୋ।

୧୨. ୱିନୟୱାରୋ

୩୦୨ . ୱିନୟୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ, ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ୱିନୟୋ? ୱିନୟୋ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ୱିନୟୋ? ୱିନୟୋ ସତିୱିନୟୋ, ସତିୱିନୟୋ ୱିନୟୋ? ୱିନୟୋ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ୱିନୟୋ? ୱିନୟୋ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ୱିନୟୋ? ୱିନୟୋ ତସ୍ସପାପିୟସିକା, ତସ୍ସପାପିୟସିକା ୱିନୟୋ? ୱିନୟୋ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ୱିନୟୋ?

ୱିନୟୋ ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ସିୟା ନ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ। ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ୱିନୟୋ ଚେୱ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଚ।

ୱିନୟୋ ସିୟା ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ସିୟା ନ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା। ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ୱିନୟୋ ଚେୱ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଚ।

ୱିନୟୋ ସିୟା ସତିୱିନୟୋ, ସିୟା ନ ସତିୱିନୟୋ। ସତିୱିନୟୋ ୱିନୟୋ ଚେୱ ସତିୱିନୟୋ ଚ।

ୱିନୟୋ ସିୟା ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ସିୟା ନ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ। ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ୱିନୟୋ ଚେୱ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଚ ।

ୱିନୟୋ ସିୟା ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ସିୟା ନ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ। ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ୱିନୟୋ ଚେୱ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଞ୍ଚ।

ୱିନୟୋ ସିୟା ତସ୍ସପାପିୟସିକା, ସିୟା ନ ତସ୍ସପାପିୟସିକା। ତସ୍ସପାପିୟସିକା ୱିନୟୋ ଚେୱ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଚ।

ୱିନୟୋ ସିୟା ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ, ସିୟା ନ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ। ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ୱିନୟୋ ଚେୱ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଚ।

ୱିନୟୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଦ୍ୱାଦସମୋ।

୧୩. କୁସଲୱାରୋ

୩୦୩ . ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ କୁସଲୋ ଅକୁସଲୋ ଅବ୍ୟାକତୋ? ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା କୁସଲା ଅକୁସଲା ଅବ୍ୟାକତା? ସତିୱିନୟୋ କୁସଲୋ ଅକୁସଲୋ ଅବ୍ୟାକତୋ? ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ କୁସଲୋ ଅକୁସଲୋ ଅବ୍ୟାକତୋ? ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ କୁସଲଂ ଅକୁସଲଂ ଅବ୍ୟାକତଂ? ତସ୍ସପାପିୟସିକା କୁସଲା ଅକୁସଲା ଅବ୍ୟାକତା? ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ କୁସଲୋ ଅକୁସଲୋ ଅବ୍ୟାକତୋ?

ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ସିୟା କୁସଲୋ, ସିୟା ଅବ୍ୟାକତୋ। ନତ୍ଥି ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଅକୁସଲୋ।

ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ସିୟା କୁସଲା, ସିୟା ଅକୁସଲା, ସିୟା ଅବ୍ୟାକତା।

ସତିୱିନୟୋ ସିୟା କୁସଲୋ, ସିୟା ଅକୁସଲୋ, ସିୟା ଅବ୍ୟାକତୋ।

ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ସିୟା କୁସଲୋ, ସିୟା ଅକୁସଲୋ, ସିୟା ଅବ୍ୟାକତୋ।

ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ସିୟା କୁସଲଂ, ସିୟା ଅକୁସଲଂ, ସିୟା ଅବ୍ୟାକତଂ।

ତସ୍ସପାପିୟସିକା ସିୟା କୁସଲା, ସିୟା ଅକୁସଲା ସିୟା ଅବ୍ୟାକତା।

ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ସିୟା କୁସଲୋ, ସିୟା ଅକୁସଲୋ, ସିୟା ଅବ୍ୟାକତୋ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ କୁସଲଂ ଅକୁସଲଂ ଅବ୍ୟାକତଂ। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ କୁସଲଂ ଅକୁସଲଂ ଅବ୍ୟାକତଂ। ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ କୁସଲଂ ଅକୁସଲଂ ଅବ୍ୟାକତଂ। କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ କୁସଲଂ ଅକୁସଲଂ ଅବ୍ୟାକତଂ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ସିୟା କୁସଲଂ, ସିୟା ଅକୁସଲଂ, ସିୟା ଅବ୍ୟାକତଂ।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ସିୟା କୁସଲଂ, ସିୟା ଅକୁସଲଂ, ସିୟା ଅବ୍ୟାକତଂ।

ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ସିୟା ଅକୁସଲଂ, ସିୟା ଅବ୍ୟାକତଂ। ନତ୍ଥି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ କୁସଲଂ।

କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ସିୟା କୁସଲଂ, ସିୟା ଅକୁସଲଂ, ସିୟା ଅବ୍ୟାକତଂ।

କୁସଲୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ତେରସମୋ।

୧୪. ୟତ୍ଥୱାରୋ, ପୁଚ୍ଛାୱାରୋ

୩୦୪ . ୟତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି; ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି। ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି।

ୟତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି; ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି। ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି।

ୟତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି; ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି। ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି।

ୟତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି, ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି; ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି। ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି।

ୟତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି; ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି। ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି।

ୟତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି, ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି; ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି। ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି।

ୟତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ; ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା। ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ, ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା, ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ।

ୟତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ; ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ। ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା, ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ, ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା। ସମ୍ମୁଖାୱିନୟଂ କାତୁନ ମୂଲଂ…ପେ॰…।

ୟତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ; ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ। ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ, ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା।

ଚକ୍କପେୟ୍ୟାଲଂ।

ୟତ୍ଥୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଚୁଦ୍ଦସମୋ।

୧୫. ସମଥୱାରୋ, ୱିସ୍ସଜ୍ଜନାୱାରୋ

୩୦୫ . ୟସ୍ମିଂ ସମୟେ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମ୍ମତି, ୟତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି। ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି।

ୟସ୍ମିଂ ସମୟେ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମ୍ମତି, ୟତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି। ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି।

ୟସ୍ମିଂ ସମୟେ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମ୍ମତି, ୟତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି। ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି।

ୟସ୍ମିଂ ସମୟେ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମ୍ମତି, ୟତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି। ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି।

ୟସ୍ମିଂ ସମୟେ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମ୍ମତି, ୟତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି। ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି।

ୟସ୍ମିଂ ସମୟେ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମ୍ମତି, ୟତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଲବ୍ଭତି। ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଲବ୍ଭତି, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଲବ୍ଭତି।

ସମଥୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପନ୍ନରସମୋ।

୧୬. ସଂସଟ୍ଠୱାରୋ

୩୦୬ . ଅଧିକରଣନ୍ତି ୱା ସମଥାତି ୱା ଇମେ ଧମ୍ମା ସଂସଟ୍ଠା ଉଦାହୁ ୱିସଂସଟ୍ଠା? ଲବ୍ଭା ଚ ପନିମେସଂ ଧମ୍ମାନଂ ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା [ୱିନିବ୍ଭୁଜ୍ଜିତ୍ୱା ୱିନିବ୍ଭୁଜ୍ଜିତ୍ୱା (କ॰), ଟୀକାୟଂ ଏକପଦମେୱ ଦିସ୍ସତି] ନାନାକରଣଂ ପଞ୍ଞାପେତୁନ୍ତି?

ଅଧିକରଣନ୍ତି ୱା ସମଥାତି ୱା ଇମେ ଧମ୍ମା ୱିସଂସଟ୍ଠା, ନୋ ସଂସଟ୍ଠା। ଲବ୍ଭା ଚ ପନିମେସଂ ଧମ୍ମାନଂ ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ନାନାକରଣଂ ପଞ୍ଞାପେତୁନ୍ତି। ସୋ – ‘‘ମା ହେୱ’’ନ୍ତିସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ। ଅଧିକରଣନ୍ତି ୱା ସମଥାତି ୱା ଇମେ ଧମ୍ମା ସଂସଟ୍ଠା, ନୋ ୱିସଂସଟ୍ଠା। ନୋ ଚ ଲବ୍ଭା [ନ ଚ ଲବ୍ଭା (କ॰)] ଇମେସଂ ଧମ୍ମାନଂ ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ନାନାକରଣଂ ପଞ୍ଞାପେତୁଂ। ତଂ କିସ୍ସ ହେତୁ? ନନୁ ୱୁତ୍ତଂ ଭଗୱତା – ‘‘ଚତ୍ତାରିମାନି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅଧିକରଣାନି, ସତ୍ତ ସମଥା। ଅଧିକରଣା ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି, ସମଥା ଅଧିକରଣେହି ସମ୍ମନ୍ତି। ଏୱଂ, ଇମେ ଧମ୍ମା ସଂସଟ୍ଠା ନୋ ୱିସଂସଟ୍ଠା; ନୋ ଚ ଲବ୍ଭା ଇମେସଂ ଧମ୍ମାନଂ ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ନାନାକରଣଂ ପଞ୍ଞାପେତୁ’’ନ୍ତି।

ସଂସଟ୍ଠୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ସୋଳସମୋ।

୧୭. ସମ୍ମତିୱାରୋ

୩୦୭ . ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି? କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି?

[ଚୂଳୱ॰ ୨୨୮, ୨୩୬ ଆଦୟୋ] ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ।

[ଚୂଳୱ॰ ୨୨୮, ୨୩୬ ଆଦୟୋ] ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଚତୂହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ।

[ଚୂଳୱ॰ ୨୩୯, ୨୪୨ ଆଦୟୋ] ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

[ଚୂଳୱ॰ ୨୩୯, ୨୪୨ ଆଦୟୋ] କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଏକେନ ସମଥେନ ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ପଞ୍ଚହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ ଚତୂହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ ଛହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ ଚତୂହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ।

ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ ସତ୍ତହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ ପଞ୍ଚହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ ଛହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ ସତ୍ତହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ସମ୍ମତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ସତ୍ତରସମୋ।

୧୮. ସମ୍ମନ୍ତି ନ ସମ୍ମନ୍ତିୱାରୋ

୩୦୮ . ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି, କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି, କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି, କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମତି? କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି, କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମତି?

ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ। ପଞ୍ଚହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମତି – ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଚତୂହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ। ତୀହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମତି – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

[ଚୂଳୱ॰ ୨୩୯] ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ। ଚତୂହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମତି – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ।

କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଏକେନ ସମଥେନ ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ। ଛହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମତି – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ପଞ୍ଚହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ। ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି – ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ ଚତୂହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ। ତୀହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି – ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ। ପଞ୍ଚହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି – ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ ଛହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ। ଏକେନ ସମଥେନ ନ ସମ୍ମନ୍ତି – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ ଚତୂହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଚ। ତୀହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ । ଚତୂହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ ସତ୍ତହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ ପଞ୍ଚହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ। ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି – ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ ଛହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ। ଏକେନ ସମଥେନ ନ ସମ୍ମନ୍ତି – ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? କତିହି ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଞ୍ଚ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଞ୍ଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଞ୍ଚ ସତ୍ତହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

ସମ୍ମନ୍ତି ନ ସମ୍ମନ୍ତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଅଟ୍ଠାରସମୋ।

୧୯. ସମଥାଧିକରଣୱାରୋ

୩୦୯ . ସମଥା ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ସମଥା ଅଧିକରଣେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ଅଧିକରଣା ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି? ଅଧିକରଣା ଅଧିକରଣେହି ସମ୍ମନ୍ତି?

ସିୟା ସମଥା ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି, ସିୟା ସମଥା ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି। ସିୟା ସମଥା ଅଧିକରଣେହି ସମ୍ମନ୍ତି, ସିୟା ସମଥା ଅଧିକରଣେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି। ସିୟା ଅଧିକରଣା ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି, ସିୟା ଅଧିକରଣା ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି। ସିୟା ଅଧିକରଣା ଅଧିକରଣେହି ସମ୍ମନ୍ତି, ସିୟା ଅଧିକରଣା ଅଧିକରଣେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି।

୩୧୦ . କଥଂ ସିୟା ସମଥା ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି, କଥଂ ସିୟା ସମଥା ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ସମ୍ମତି; ସତିୱିନୟେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ନ ସମ୍ମତି, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ନ ସମ୍ମତି, ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ନ ସମ୍ମତି।

ସତିୱିନୟୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ସମ୍ମତି; ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ନ ସମ୍ମତି, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ନ ସମ୍ମାତି, ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ନ ସମ୍ମତି, ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ନ ସମ୍ମତି, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ନ ସମ୍ମତି।

ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ସମ୍ମତି; ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ନ ସମ୍ମତି, ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ନ ସମ୍ମତି, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ନ ସମ୍ମତି, ସତିୱିନୟେନ ନ ସମ୍ମତି।

ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ସମ୍ମତି; ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ନ ସମ୍ମତି, ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ନ ସମ୍ମତି, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ନ ସମ୍ମତି, ସତିୱିନୟେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ନ ସମ୍ମତି।

ତସ୍ସପାପିୟସିକା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ସମ୍ମତି; ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ନ ସମ୍ମତି, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ନ ସମ୍ମତି, ସତିୱିନୟେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ନ ସମ୍ମତି, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି।

ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ସମ୍ମତି; ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ନ ସମ୍ମତି, ସତିୱିନୟେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ନ ସମ୍ମତି, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ନ ସମ୍ମତି। ଏୱଂ ସିୟା ସମଥା ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି। ଏୱଂ ସିୟା ସମଥା ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି।

୩୧୧ . କଥଂ ସିୟା ସମଥା ଅଧିକରଣେହି ସମ୍ମନ୍ତି, କଥଂ ସିୟା ସମଥା ଅଧିକରଣେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ୱିୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି; କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ ସମ୍ମତି।

ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ୱିୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି; କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ ସମ୍ମତି।

ସତିୱିନୟୋ ୱିୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି; କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ ସମ୍ମତି।

ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ୱିୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି; କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ ସମ୍ମତି।

ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ୱିୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି; କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ ସମ୍ମତି।

ତସ୍ସପାପିୟସିକା ୱିୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି; କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ ସମ୍ମତି।

ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ୱିୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି; କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ ସମ୍ମତି। ଏୱଂ ସିୟା ସମଥା ଅଧିକରଣେହି ସମ୍ମନ୍ତି। ଏୱଂ ସିୟା ସମଥା ଅଧିକରଣେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି।

୩୧୨ . କଥଂ ସିୟା ଅଧିକରଣା ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି, କଥଂ ସିୟା ଅଧିକରଣା ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସମ୍ମତି; ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ ନ ସମ୍ମତି।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ସମ୍ମତି; ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ ନ ସମ୍ମତି।

ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ ସମ୍ମତି; ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ ନ ସମ୍ମତି।

କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ସମ୍ମତି ; ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ ନ ସମ୍ମତି। ଏୱଂ ସିୟା ଅଧିକରଣା ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି। ଏୱଂ ସିୟା ଅଧିକରଣା ସମଥେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି।

୩୧୩ . କଥଂ ସିୟା ଅଧିକରଣା ଅଧିକରଣେହି ସମ୍ମନ୍ତି? କଥଂ ସିୟା ଅଧିକରଣା ଅଧିକରଣେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ୱିୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି; କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ ସମ୍ମତି।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ୱିୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି; କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ ସମ୍ମତି।

ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ୱିୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି; କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ ସମ୍ମତି।

କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ୱିୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣେନ ନ ସମ୍ମତି; କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ ସମ୍ମତି। ଏୱଂ ସିୟା ଅଧିକରଣା ଅଧିକରଣେହି ସମ୍ମନ୍ତି। ଏୱଂ ସିୟା ଅଧିକରଣା ଅଧିକରଣେହି ନ ସମ୍ମନ୍ତି।

ଛାପି ସମଥା ଚତ୍ତାରୋପି ଅଧିକରଣା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ସମ୍ମନ୍ତି; ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ନ କେନଚି ସମ୍ମତି।

ସମଥାଧିକରଣୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଏକୂନୱୀସତିମୋ।

୨୦. ସମୁଟ୍ଠାପନୱାରୋ

୩୧୪ . ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ସମୁଟ୍ଠାପେତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ନ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ସମୁଟ୍ଠାପେତି; ଅପିଚ, ୱିୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଚତ୍ତାରୋ ଅଧିକରଣା ଜାୟନ୍ତି। ୟଥା କଥଂ ୱିୟ? [ଚୂଳୱ॰ ୨୧୫; ପରି॰ ୩୪୮ ଆଦୟୋ] ଇଧ ଭିକ୍ଖୂ ୱିୱଦନ୍ତି – ‘‘ଧମ୍ମୋତି ୱା, ଅଧମ୍ମୋତି ୱା, ୱିନୟୋତି ୱା, ଅୱିନୟୋତି ୱା, ଅଭାସିତଂ ଅଲପିତଂ ତଥାଗତେନାତି ୱା, ଭାସିତଂ ଲପିତଂ ତଥାଗତେନାତି ୱା, ଅନାଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନାତି ୱା, ଆଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନାତି ୱା, ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନାତି ୱା, ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନାତି ୱା, ଆପତ୍ତୀତି ୱା, ଅନାପତ୍ତୀତି ୱା, ଲହୁକା ଆପତ୍ତୀତି ୱା, ଗରୁକା ଆପତ୍ତୀତି ୱା, ସାୱସେସା ଆପତ୍ତୀତି ୱା, ଅନୱସେସା ଆପତ୍ତୀତି ୱା, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ୱା ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ୱା’’। ୟଂ ତତ୍ଥ ଭଣ୍ଡନଂ କଲହୋ ୱିଗ୍ଗହୋ ୱିୱାଦୋ ନାନାୱାଦୋ ଅଞ୍ଞଥାୱାଦୋ ୱିପଚ୍ଚତାୟ ୱୋହାରୋ ମେଧକଂ [ମେଧଗଂ (କ॰)] , ଇଦଂ ୱୁଚ୍ଚତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ। ୱିୱାଦାଧିକରଣେ ସଙ୍ଘୋ ୱିୱଦତି। ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ୱିୱଦମାନୋ ଅନୁୱଦତି। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଅନୁୱଦମାନୋ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ତାୟ ଆପତ୍ତିୟା ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। ଏୱଂ ୱିୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଚତ୍ତାରୋ ଅଧିକରଣା ଜାୟନ୍ତି।

୩୧୫ . ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ସମୁଟ୍ଠାପେତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ନ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ସମୁଟ୍ଠାପେତି; ଅପିଚ, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଚତ୍ତାରୋ ଅଧିକରଣା ଜାୟନ୍ତି। ୟଥା କଥଂ ୱିୟ? [ଚୂଳୱ॰ ୨୧୫; ପରି॰ ୩୪୮ ଆଦୟୋ] ଇଧ ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅନୁୱଦନ୍ତି ସୀଲୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଆଚାରୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଆଜୀୱୱିପତ୍ତିୟା ୱା। ୟୋ ତତ୍ଥ ଅନୁୱାଦୋ ଅନୁୱଦନା ଅନୁଲ୍ଲପନା ଅନୁଭଣନା ଅନୁସମ୍ପୱଙ୍କତା ଅବ୍ଭୁସ୍ସହନତା ଅନୁବଲପ୍ପଦାନଂ, ଇଦଂ ୱୁଚ୍ଚତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେ ସଙ୍ଘୋ ୱିୱଦତି। ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ୱିୱଦମାନୋ ଅନୁୱଦତି। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଅନୁୱଦମାନୋ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ତାୟ ଆପତ୍ତିୟା ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। ଏୱଂ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଚତ୍ତାରୋ ଅଧିକରଣା ଜାୟନ୍ତି।

୩୧୬ . ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ସମୁଟ୍ଠାପେତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ନ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ସମୁଟ୍ଠାପେତି; ଅପିଚ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଚତ୍ତାରୋ ଅଧିକରଣା ଜାୟନ୍ତି। ୟଥା କଥଂ ୱିୟ? ପଞ୍ଚପି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ସତ୍ତପି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ଇଦଂ ୱୁଚ୍ଚତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ଆପତ୍ତାଧିକରଣେ ସଙ୍ଘୋ ୱିୱଦତି। ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ୱିୱଦମାନୋ ଅନୁୱଦତି। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଅନୁୱଦମାନୋ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ତାୟ ଆପତ୍ତିୟା ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। ଏୱଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଚତ୍ତାରୋ ଅଧିକରଣା ଜାୟନ୍ତି।

୩୧୭ . କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ସମୁଟ୍ଠାପେତି ? କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ନ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ସମୁଟ୍ଠାପେତି, ଅପିଚ କିଚ୍ଚାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଚତ୍ତାରୋ ଅଧିକରଣା ଜାୟନ୍ତି। ୟଥା କଥଂ ୱିୟ? ୟା ସଙ୍ଘସ୍ସ କିଚ୍ଚୟତା କରଣୀୟତା ଅପଲୋକନକମ୍ମଂ ଞତ୍ତିକମ୍ମଂ ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମଂ ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମଂ, ଇଦଂ ୱୁଚ୍ଚତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। କିଚ୍ଚାଧିକରଣେ ସଙ୍ଘୋ ୱିୱଦତି। ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ୱିୱଦମାନୋ ଅନୁୱଦତି। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଅନୁୱଦମାନୋ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ତାୟ ଆପତ୍ତିୟା ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। ଏୱଂ କିଚ୍ଚାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଚତ୍ତାରୋ ଅଧିକରଣା ଜାୟନ୍ତି।

ସମୁଟ୍ଠାପନୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ୱୀସତିମୋ।

୨୧. ଭଜତିୱାରୋ

୩୧୮ . ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ଭଜତି? କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ଉପନିସ୍ସିତଂ? କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ପରିୟାପନ୍ନଂ? କତମେନ ଅଧିକରଣେନ ସଙ୍ଗହିତଂ?

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ଭଜତି? କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ଉପନିସ୍ସିତଂ? କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ପରିୟାପନ୍ନଂ? କତମେନ ଅଧିକରଣେନ ସଙ୍ଗହିତଂ?

ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ଭଜତି? କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ଉପନିସ୍ସିତଂ? କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ପରିୟାପନ୍ନଂ? କତମେନ ଅଧିକରଣେନ ସଙ୍ଗହିତଂ?

କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ଭଜତି? କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ଉପନିସ୍ସିତଂ? କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ପରିୟାପନ୍ନଂ? କତମେନ ଅଧିକରଣେନ ସଙ୍ଗହିତଂ?

ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଭଜତି, ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଉପନିସ୍ସିତଂ, ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ପରିୟାପନ୍ନଂ, ୱିୱାଦାଧିକରଣେନ ସଙ୍ଗହିତଂ।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଭଜତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଉପନିସ୍ସିତଂ, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ପରିୟାପନ୍ନଂ, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେନ ସଙ୍ଗହିତଂ।

ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଭଜତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଉପନିସ୍ସିତଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ପରିୟାପନ୍ନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣେନ ସଙ୍ଗହିତଂ।

କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଭଜତି, କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଉପନିସ୍ସିତଂ, କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ପରିୟାପନ୍ନଂ, କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ ସଙ୍ଗହିତଂ।

୩୧୯ . ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତି ସମଥେ ଭଜତି, କତି ସମଥେ ଉପନିସ୍ସିତଂ, କତି ସମଥେ ପରିୟାପନ୍ନଂ, କତିହି ସମଥେହି ସଙ୍ଗହିତଂ, କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି?

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତି ସମଥେ ଭଜତି, କତି ସମଥେ ଉପନିସ୍ସିତଂ, କତି ସମଥେ ପରିୟାପନ୍ନଂ, କତିହି ସମଥେହି ସଙ୍ଗହିତଂ, କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି?

ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତି ସମଥେ ଭଜତି, କତି ସମଥେ ଉପନିସ୍ସିତଂ, କତି ସମଥେ ପରିୟାପନ୍ନଂ, କତିହି ସମଥେହି ସଙ୍ଗହିତଂ, କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି?

କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତି ସମଥେ ଭଜତି, କତି ସମଥେ ଉପନିସ୍ସିତଂ, କତି ସମଥେ ପରିୟାପନ୍ନଂ, କତିହି ସମଥେହି ସଙ୍ଗହିତଂ, କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି?

ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ଦ୍ୱେ ସମଥେ ଭଜତି, ଦ୍ୱେ ସମଥେ ଉପନିସ୍ସିତଂ, ଦ୍ୱେ ସମଥେ ପରିୟାପନ୍ନଂ, ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ସଙ୍ଗହିତଂ, ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ଚତ୍ତାରୋ ସମଥେ ଭଜତି, ଚତ୍ତାରୋ ସମଥେ ଉପନିସ୍ସିତଂ, ଚତ୍ତାରୋ ସମଥେ ପରିୟାପନ୍ନଂ, ଚତୂହି ସମଥେହି ସଙ୍ଗହିତଂ, ଚତୂହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ।

ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ତୟୋ ସମଥେ ଭଜତି, ତୟୋ ସମଥେ ଉପନିସ୍ସିତଂ, ତୟୋ ସମଥେ ପରିୟାପନ୍ନଂ, ତୀହି ସମଥେହି ସଙ୍ଗହିତଂ ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ଏକଂ ସମଥଂ ଭଜତି, ଏକଂ ସମଥଂ ଉପନିସ୍ସିତଂ, ଏକଂ ସମଥଂ ପରିୟାପନ୍ନଂ, ଏକେନ ସମଥେନ ସଙ୍ଗହିତଂ, ଏକେନ ସମଥେନ ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନାତି।

ଭଜତିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଏକୱୀସତିମୋ।

ସମଥଭେଦୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଅଧିକରଣଂ ପରିୟାୟଂ, ସାଧାରଣା ଚ ଭାଗିୟା।

ସମଥା ସାଧାରଣିକା, ସମଥସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟା॥

ସମଥା ସମ୍ମୁଖା ଚେୱ, ୱିନୟେନ କୁସଲେନ ଚ।

ୟତ୍ଥ ସମଥସଂସଟ୍ଠା, ସମ୍ମନ୍ତି ନ ସମ୍ମନ୍ତି ଚ॥

ସମଥାଧିକରଣଞ୍ଚେୱ, ସମୁଟ୍ଠାନଂ ଭଜନ୍ତି ଚାତି॥

ଖନ୍ଧକପୁଚ୍ଛାୱାରୋ

୩୨୦ .

ଉପସମ୍ପଦଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ଉପସମ୍ପଦଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ॥

ଉପୋସଥଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ଉପୋସଥଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ॥

ୱସ୍ସୂପନାୟିକଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ୱସ୍ସୂପନାୟିକଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ଏକା ଆପତ୍ତି॥

ପୱାରଣଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ପୱାରଣଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ॥

ଚମ୍ମସଞ୍ଞୁତ୍ତଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ଚମ୍ମସଞ୍ଞୁତ୍ତଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ॥

ଭେସଜ୍ଜଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ଭେସଜ୍ଜଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ॥

କଥିନକଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

କଥିନକଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ନତ୍ଥି ତତ୍ଥ ଆପତ୍ତି [ନ କତମା ଆପତ୍ତିୟୋ (କ॰)] ॥

ଚୀୱରସଞ୍ଞୁତ୍ତଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ଚୀୱରସଞ୍ଞୁତ୍ତଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ॥

ଚମ୍ପେୟ୍ୟକଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ଚମ୍ପେୟ୍ୟକଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ଏକା ଆପତ୍ତି॥

କୋସମ୍ବକଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

କୋସମ୍ବକଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ଏକା ଆପତ୍ତି॥

କମ୍ମକ୍ଖନ୍ଧକଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

କମ୍ମକ୍ଖନ୍ଧକଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ଏକା ଆପତ୍ତି॥

ପାରିୱାସିକଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ପାରିୱାସିକଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ଏକା ଆପତ୍ତି॥

ସମୁଚ୍ଚୟଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ସମୁଚ୍ଚୟଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ଏକା ଆପତ୍ତି॥

ସମଥଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ସମଥଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ॥

ଖୁଦ୍ଦକୱତ୍ଥୁକଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ଖୁଦ୍ଦକୱତ୍ଥୁକଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ॥

ସେନାସନଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ସେନାସନଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ॥

ସଙ୍ଘଭେଦଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ସଙ୍ଘଭେଦଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ॥

ସମାଚାରଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ସମାଚାରଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ଏକା ଆପତ୍ତି॥

ଠପନଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ଠପନଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ଏକା ଆପତ୍ତି॥

ଭିକ୍ଖୁନିକ୍ଖନ୍ଧକଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ଭିକ୍ଖୁନିକ୍ଖନ୍ଧକଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ॥

ପଞ୍ଚସତିକଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ପଞ୍ଚସତିକଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ନତ୍ଥି ତତ୍ଥ ଆପତ୍ତି॥

ସତ୍ତସତିକଂ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ।

ସତ୍ତସତିକଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ ସନିଦାନଂ ସନିଦ୍ଦେସଂ।

ସମୁକ୍କଟ୍ଠପଦାନଂ ନତ୍ଥି ତତ୍ଥ ଆପତ୍ତୀତି॥

ଖନ୍ଧକପୁଚ୍ଛାୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଠମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଉପସମ୍ପଦୂପୋସଥୋ , ୱସ୍ସୂପନାୟିକପୱାରଣା।

ଚମ୍ମଭେସଜ୍ଜକଥିନା, ଚୀୱରଂ ଚମ୍ପେୟ୍ୟକେନ ଚ॥

କୋସମ୍ବକ୍ଖନ୍ଧକଂ କମ୍ମଂ, ପାରିୱାସିସମୁଚ୍ଚୟା।

ସମଥଖୁଦ୍ଦକା ସେନା, ସଙ୍ଘଭେଦଂ ସମାଚାରୋ।

ଠପନଂ ଭିକ୍ଖୁନିକ୍ଖନ୍ଧଂ, ପଞ୍ଚସତ୍ତସତେନ ଚାତି॥

ଏକୁତ୍ତରିକନୟୋ

୧. ଏକକୱାରୋ

୩୨୧ . ଆପତ୍ତିକରା ଧମ୍ମା ଜାନିତବ୍ବା। ଅନାପତ୍ତିକରା ଧମ୍ମା ଜାନିତବ୍ବା। ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅନାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଲହୁକା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଗରୁକା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ସାୱସେସା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅନୱସେସା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ସପ୍ପଟିକମ୍ମା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅପ୍ପଟିକମ୍ମା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଦେସନାଗାମିନୀ ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅଦେସନାଗାମିନୀ ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅନ୍ତରାୟିକା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅନନ୍ତରାୟିକା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ସାୱଜ୍ଜପଞ୍ଞତ୍ତି ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅନୱଜ୍ଜପଞ୍ଞତ୍ତି ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। କିରିୟତୋ ସମୁଟ୍ଠିତା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅକିରିୟତୋ ସମୁଟ୍ଠିତା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। କିରିୟାକିରିୟତୋ ସମୁଟ୍ଠିତା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ପୁବ୍ବାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅପରାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ପୁବ୍ବାପତ୍ତୀନଂ ଅନ୍ତରାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅପରାପତ୍ତୀନଂ ଅନ୍ତରାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଦେସିତା ଗଣନୂପଗା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଦେସିତା ନ ଗଣନୂପଗା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ପଞ୍ଞତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା । ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଥୁଲ୍ଲୱଜ୍ଜା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅଥୁଲ୍ଲୱଜ୍ଜା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଗିହିପଟିସଂୟୁତ୍ତା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ନ ଗିହିପଟିସଂୟୁତ୍ତା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ନିୟତା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଅନିୟତା ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ଆଦିକରୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଅନାଦିକରୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଅଧିଚ୍ଚାପତ୍ତିକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଅଭିଣ୍ହାପତ୍ତିକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଚୋଦକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଚୁଦିତକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଅଧମ୍ମଚୋଦକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଅଧମ୍ମଚୁଦିତକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଧମ୍ମଚୋଦକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଧମ୍ମଚୁଦିତକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ । ନିୟତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଅନିୟତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଅଭବ୍ବାପତ୍ତିକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଭବ୍ବାପତ୍ତିକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଉକ୍ଖିତ୍ତକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଅନୁକ୍ଖିତ୍ତକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ନାସିତକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଅନାସିତକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ସମାନସଂୱାସକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଅସମାନସଂୱାସକୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଠପନଂ ଜାନିତବ୍ବନ୍ତି।

ଏକକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

କରା ଆପତ୍ତି ଲହୁକା, ସାୱସେସା ଚ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା।

ପଟିକମ୍ମଦେସନା ଚ, ଅନ୍ତରା ୱଜ୍ଜକିରିୟଂ॥

କିରିୟାକିରିୟଂ ପୁବ୍ବା, ଅନ୍ତରା ଗଣନୂପଗା।

ପଞ୍ଞତ୍ତି ଅନାନୁପ୍ପନ୍ନ, ସବ୍ବସାଧାରଣା ଚ ଏକତୋ [ପଞ୍ଞତ୍ତାନୁପ୍ପନ୍ନା ସବ୍ବା, ସାଧାରଣା ଚ ଏକତୋ (ସ୍ୟା॰)] ॥

ଥୁଲ୍ଲଗିହିନିୟତା ଚ, ଆଦି ଅଧିଚ୍ଚଚୋଦକୋ।

ଅଧମ୍ମଧମ୍ମନିୟତୋ, ଅଭବ୍ବୋକ୍ଖିତ୍ତନାସିତା।

ସମାନଂ ଠପନଞ୍ଚେୱ, ଉଦ୍ଦାନଂ ଏକକେ ଇଦନ୍ତି॥

୨. ଦୁକୱାରୋ

୩୨୨ . ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସଞ୍ଞା ୱିମୋକ୍ଖା, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନୋ ସଞ୍ଞାୱିମୋକ୍ଖା। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଲଦ୍ଧସମାପତ୍ତିକସ୍ସ, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନ ଲଦ୍ଧସମାପତ୍ତିକସ୍ସ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସଦ୍ଧମ୍ମପଟିସଞ୍ଞୁତ୍ତା, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅସଦ୍ଧମ୍ମପଟିସଞ୍ଞୁତ୍ତା। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସପରିକ୍ଖାରପଟିସଞ୍ଞୁତ୍ତା, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପରପରିକ୍ଖାରପଟିସଞ୍ଞୁତ୍ତା। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସପୁଗ୍ଗଲପଟିସଞ୍ଞୁତ୍ତା, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପରପୁଗ୍ଗଲପଟିସଞ୍ଞୁତ୍ତା। ଅତ୍ଥି ସଚ୍ଚଂ ଭଣନ୍ତୋ ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି, ମୁସା ଭଣନ୍ତୋ ଲହୁକଂ। ଅତ୍ଥି ମୁସା ଭଣନ୍ତୋ ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି, ସଚ୍ଚଂ ଭଣନ୍ତୋ ଲହୁକଂ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଭୂମିଗତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ୱେହାସଗତୋ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ୱେହାସଗତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଭୂମିଗତୋ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନିକ୍ଖମନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ପୱିସନ୍ତୋ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପୱିସନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ନିକ୍ଖମନ୍ତୋ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଆଦିୟନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅନାଦିୟନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସମାଦିୟନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି , ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନ ସମାଦିୟନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କରୋନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନ କରୋନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଦେନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନ ଦେନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି। (ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଦେସେନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନ ଦେସେନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି।) [( ) (ନତ୍ଥି କତ୍ଥଚି)] ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପରିଭୋଗେନ ଆପଜ୍ଜତି, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନ ପରିଭୋଗେନ ଆପଜ୍ଜତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ରତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଦିୱା। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଦିୱା ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ରତ୍ତିଂ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅରୁଣୁଗ୍ଗେ ଆପଜ୍ଜତି, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନ ଅରୁଣୁଗ୍ଗେ ଆପଜ୍ଜତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଛିନ୍ଦନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନ ଛିନ୍ଦନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଛାଦେନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନ ଛାଦେନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଧାରେନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନ ଧାରେନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ଦ୍ୱେ ଉପୋସଥା – ଚାତୁଦ୍ଦସିକୋ ଚ ପନ୍ନରସିକୋ ଚ। ଦ୍ୱେ ପୱାରଣା – ଚାତୁଦ୍ଦସିକା ଚ ପନ୍ନରସିକା ଚ। ଦ୍ୱେ କମ୍ମାନି – ଅପଲୋକନକମ୍ମଂ, ଞତ୍ତିକମ୍ମଂ। ଅପରାନିପି ଦ୍ୱେ କମ୍ମାନି – ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମଂ, ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମଂ। ଦ୍ୱେ କମ୍ମୱତ୍ଥୂନି – ଅପଲୋକନକମ୍ମସ୍ସ ୱତ୍ଥୁ, ଞତ୍ତିକମ୍ମସ୍ସ ୱତ୍ଥୁ। ଅପରାନିପି ଦ୍ୱେ କମ୍ମୱତ୍ଥୂନି – ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମସ୍ସ ୱତ୍ଥୁ, ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମସ୍ସ ୱତ୍ଥୁ। ଦ୍ୱେ କମ୍ମଦୋସା – ଅପଲୋକନକମ୍ମସ୍ସ ଦୋସୋ, ଞତ୍ତିକମ୍ମସ୍ସ ଦୋସୋ। ଅପରେପି ଦ୍ୱେ କମ୍ମଦୋସା – ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମସ୍ସ ଦୋସୋ, ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମସ୍ସ ଦୋସୋ। ଦ୍ୱେ କମ୍ମସମ୍ପତ୍ତିୟୋ – ଅପଲୋକନକମ୍ମସ୍ସ ସମ୍ପତ୍ତି, ଞତ୍ତିକମ୍ମସ୍ସ ସମ୍ପତ୍ତି। ଅପରାପି ଦ୍ୱେ କମ୍ମସମ୍ପତ୍ତିୟୋ – ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମସ୍ସ ସମ୍ପତ୍ତି, ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମସ୍ସ ସମ୍ପତ୍ତି। ଦ୍ୱେ ନାନାସଂୱାସକଭୂମିୟୋ – ଅତ୍ତନା ୱା ଅତ୍ତାନଂ ନାନାସଂୱାସକଂ କରୋତି, ସମଗ୍ଗୋ ୱା ନଂ ସଙ୍ଘୋ ଉକ୍ଖିପତି ଅଦସ୍ସନେ ୱା ଅପ୍ପଟିକମ୍ମେ ୱା ଅପ୍ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗେ ୱା। ଦ୍ୱେ ସମାନସଂୱାସକଭୂମିୟୋ – ଅତ୍ତନା ୱା ଅତ୍ତାନଂ ସମାନସଂୱାସକଂ କରୋତି, ସମଗ୍ଗୋ ୱା ନଂ ସଙ୍ଘୋ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ଓସାରେତି ଦସ୍ସନେ ୱା ପଟିକମ୍ମେ ୱା ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗେ ୱା। ଦ୍ୱେ ପାରାଜିକା – ଭିକ୍ଖୂନଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୁନୀନଞ୍ଚ। ଦ୍ୱେ ସଙ୍ଘାଦିସେସା, ଦ୍ୱେ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା, ଦ୍ୱେ ପାଚିତ୍ତିୟା, ଦ୍ୱେ ପାଟିଦେସନୀୟା, ଦ୍ୱେ ଦୁକ୍କଟା, ଦ୍ୱେ ଦୁବ୍ଭାସିତା – ଭିକ୍ଖୂନଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୁନୀନଞ୍ଚ। ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିୟୋ, ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା। ଦ୍ୱୀହାକାରେହି ସଙ୍ଘୋ ଭିଜ୍ଜତି – କମ୍ମେନ ୱା ସଲାକଗ୍ଗାହେନ ୱା।

ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବା – ଅଦ୍ଧାନହୀନୋ, ଅଙ୍ଗହୀନୋ। ଅପରେପି ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବା – ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନୋ, କରଣଦୁକ୍କଟକୋ। ଅପରେପି ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବା – ଅପରିପୂରୋ ପରିପୂରୋ ନୋ ଚ ୟାଚତି। ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିସ୍ସାୟ ନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ଅଲଜ୍ଜିସ୍ସ ଚ ବାଲସ୍ସ ଚ। ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିସ୍ସୟୋ ନ ଦାତବ୍ବୋ – ଅଲଜ୍ଜିସ୍ସ ଚ ଲଜ୍ଜିନୋ ଚ ନ ୟାଚତି। ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ – ବାଲସ୍ସ ଚ ଲଜ୍ଜିସ୍ସ ଚ ୟାଚତି। ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ଅଭବ୍ବା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜିତୁଂ – ବୁଦ୍ଧା ଚ ପଚ୍ଚେକବୁଦ୍ଧା ଚ। ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ଭବ୍ବା, ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜିତୁଂ – ଭିକ୍ଖୂ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଚ। ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ଅଭବ୍ବା ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜିତୁଂ – ଭିକ୍ଖୂ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଚ ଅରିୟପୁଗ୍ଗଲା। ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ଭବ୍ବା ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜିତୁଂ – ଭିକ୍ଖୂ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଚ ପୁଥୁଜ୍ଜନା। ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ଅଭବ୍ବା ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ସାତିସାରଂ ୱତ୍ଥୁଂ ଅଜ୍ଝାଚରିତୁଂ – ଭିକ୍ଖୂ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଚ ଅରିୟପୁଗ୍ଗଲା। ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ଭବ୍ବା ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ସାତିସାରଂ ୱତ୍ଥୁଂ ଅଜ୍ଝାଚରିତୁଂ – ଭିକ୍ଖୂ ଚ ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଚ ପୁଥୁଜ୍ଜନା।

ଦ୍ୱେ ପଟିକ୍କୋସା – କାୟେନ ୱା ପଟିକ୍କୋସତି ୱାଚାୟ ୱା ପଟିକ୍କୋସତି। ଦ୍ୱେ ନିସ୍ସାରଣା – ଅତ୍ଥି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅପ୍ପତ୍ତୋ ନିସ୍ସାରଣଂ ତଂ ଚେ ସଙ୍ଘୋ ନିସ୍ସାରେତି ଏକଚ୍ଚୋ ସୁନିସ୍ସାରିତୋ, ଏକଚ୍ଚୋ ଦୁନ୍ନିସ୍ସାରିତୋ। ଦ୍ୱେ ଓସାରଣା – ଅତ୍ଥି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅପ୍ପତ୍ତୋ ଓସାରଣଂ ତଂ ଚେ ସଙ୍ଘୋ ଓସାରେତି ଏକଚ୍ଚୋ ସୋସାରିତୋ, ଏକଚ୍ଚୋ ଦୋସାରିତୋ। ଦ୍ୱେ ପଟିଞ୍ଞା – କାୟେନ ୱା ପଟିଜାନାତି ୱାଚାୟ ୱା ପଟିଜାନାତି। ଦ୍ୱେ ପଟିଗ୍ଗହା – କାୟେନ ୱା ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ ୱା ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି। ଦ୍ୱେ ପଟିକ୍ଖେପା – କାୟେନ ୱା ପଟିକ୍ଖିପତି ୱାଚାୟ ୱା ପଟିକ୍ଖିପତି। ଦ୍ୱେ ଉପଘାତିକା – ସିକ୍ଖୂପଘାତିକା ଚ ଭୋଗୂପଘାତିକା ଚ। ଦ୍ୱେ ଚୋଦନା – କାୟେନ ୱା ଚୋଦେତି ୱାଚାୟ ୱା ଚୋଦେତି। ଦ୍ୱେ କଥିନସ୍ସ ପଲିବୋଧା – ଆୱାସପଲିବୋଧୋ ଚ ଚୀୱରପଲିବୋଧୋ ଚ। ଦ୍ୱେ କଥିନସ୍ସ ଅପଲିବୋଧା – ଆୱାସଅପଲିବୋଧୋ ଚ ଚୀୱରଅପଲିବୋଧୋ ଚ। ଦ୍ୱେ ଚୀୱରାନି – ଗହପତିକଞ୍ଚ ପଂସୁକୂଲଞ୍ଚ। ଦ୍ୱେ ପତ୍ତା – ଅୟୋପତ୍ତୋ ମତ୍ତିକାପତ୍ତୋ। ଦ୍ୱେ ମଣ୍ଡଲାନି – ତିପୁମୟଂ, ସୀସମୟଂ। ଦ୍ୱେ ପତ୍ତସ୍ସ ଅଧିଟ୍ଠାନା – କାୟେନ ୱା ଅଧିଟ୍ଠେତି ୱାଚାୟ ୱା ଅଧିଟ୍ଠେତି। ଦ୍ୱେ ଚୀୱରସ୍ସ ଅଧିଟ୍ଠାନା – କାୟେନ ୱା ଅଧିଟ୍ଠେତି ୱାଚାୟ ୱା ଅଧିଟ୍ଠେତି। ଦ୍ୱେ ୱିକପ୍ପନା – ସମ୍ମୁଖାୱିକପ୍ପନା ଚ ପରମ୍ମୁଖାୱିକପ୍ପନା ଚ। ଦ୍ୱେ ୱିନୟା – ଭିକ୍ଖୂନଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୁନୀନଞ୍ଚ। ଦ୍ୱେ ୱେନୟିକା – ପଞ୍ଞତ୍ତଞ୍ଚ ପଞ୍ଞତ୍ତାନୁଲୋମଞ୍ଚ। ଦ୍ୱେ ୱିନୟସ୍ସ ସଲ୍ଲେଖା – ଅକପ୍ପିୟେ ସେତୁଘାତୋ, କପ୍ପିୟେ ମତ୍ତକାରିତା। ଦ୍ୱୀହାକାରେହି ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି – କାୟେନ ୱା ଆପଜ୍ଜତି ୱାଚାୟ ୱା ଆପଜ୍ଜତି। ଦ୍ୱୀହାକାରେହି ଆପତ୍ତିୟା ୱୁଟ୍ଠାତି – କାୟେନ ୱା ୱୁଟ୍ଠାତି ୱାଚାୟ ୱା ୱୁଟ୍ଠାତି। ଦ୍ୱେ ପରିୱାସା – ପଟିଚ୍ଛନ୍ନପରିୱାସୋ, ଅପ୍ପଟିଚ୍ଛନ୍ନପରିୱାସୋ। ଅପରେପି ଦ୍ୱେ ପରିୱାସା – ସୁଦ୍ଧନ୍ତପରିୱାସୋ ସମୋଧାନପରିୱାସୋ। ଦ୍ୱେ ମାନତ୍ତା – ପଟିଚ୍ଛନ୍ନମାନତ୍ତଂ, ଅପ୍ପଟିଚ୍ଛନ୍ନମାନତ୍ତଂ। ଅପରେପି ଦ୍ୱେ ମାନତ୍ତା – ପକ୍ଖମାନତ୍ତଂ, ସମୋଧାନମାନତ୍ତଂ। ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ରତ୍ତିଚ୍ଛେଦୋ – ପାରିୱାସିକସ୍ସ ଚ ମାନତ୍ତଚାରିକସ୍ସ ଚ। ଦ୍ୱେ ଅନାଦରିୟାନି – ପୁଗ୍ଗଲାନାଦରିୟଞ୍ଚ ଧମ୍ମାନାଦରିୟଞ୍ଚ। ଦ୍ୱେ ଲୋଣାନି – ଜାତିମଞ୍ଚ କାରିମଞ୍ଚ [ଜାତିମୟଞ୍ଚ ଖାରିମୟଞ୍ଚ (ସ୍ୟା॰)] । ଅପରାନିପି ଦ୍ୱେ ଲୋଣାନି – ସାମୁଦ୍ଦଂ କାଳଲୋଣଂ। ଅପରାନିପି ଦ୍ୱେ ଲୋଣାନି – ସିନ୍ଧୱଂ, ଉବ୍ଭିଦଂ [ଉବ୍ଭିରଂ (ଇତିପି)] । ଅପରାନିପି ଦ୍ୱେ ଲୋଣାନି – ରୋମକଂ, ପକ୍କାଲକଂ। ଦ୍ୱେ ପରିଭୋଗା – ଅବ୍ଭନ୍ତରପରିଭୋଗୋ ଚ ବାହିରପରିଭୋଗୋ ଚ। ଦ୍ୱେ ଅକ୍କୋସା – ହୀନୋ ଚ ଅକ୍କୋସୋ ଉକ୍କଟ୍ଠୋ ଚ ଅକ୍କୋସୋ। ଦ୍ୱୀହାକାରେହି ପେସୁଞ୍ଞଂ ହୋତି – ପିୟକମ୍ୟସ୍ସ ୱା ଭେଦାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ୱା। ଦ୍ୱୀହାକାରେହି ଗଣଭୋଜନଂ ପସୱତି – ନିମନ୍ତନତୋ ୱା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିତୋ ୱା। ଦ୍ୱେ ୱସ୍ସୂପନାୟିକା – ପୁରିମିକା, ପଚ୍ଛିମିକା। ଦ୍ୱେ ଅଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି। ଦ୍ୱେ ଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି।

[ଅ॰ ନି॰ ୨.୯୯ ଆଦୟୋ] ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ବାଲା – ୟୋ ଚ ଅନାଗତଂ ଭାରଂ ୱହତି, ୟୋ ଚ ଆଗତଂ ଭାରଂ ନ ୱହତି। ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ପଣ୍ଡିତା – ୟୋ ଚ ଅନାଗତଂ ଭାରଂ ନ ୱହତି, ୟୋ ଚ ଆଗତଂ ଭାରଂ ୱହତି। ଅପରେପି ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ବାଲା – ୟୋ ଚ ଅକପ୍ପିୟେ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ କପ୍ପିୟେ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ। ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ପଣ୍ଡିତା – ୟୋ ଚ ଅକପ୍ପିୟେ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ କପ୍ପିୟେ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ। ଅପରେପି ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ବାଲା – ୟୋ ଚ ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ ଆପତ୍ତିୟା ଅନାପତ୍ତିସଞ୍ଞୀ। ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ପଣ୍ଡିତା – ୟୋ ଚ ଆପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ ଅନାପତ୍ତିୟା ଅନାପତ୍ତିସଞ୍ଞୀ। ଅପରେପି ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ବାଲା – ୟୋ ଚ ଅଧମ୍ମେ ଧମ୍ମସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ ଧମ୍ମେ ଅଧମ୍ମସଞ୍ଞୀ। ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ପଣ୍ଡିତା – ୟୋ ଚ ଅଧମ୍ମେ ଅଧମ୍ମସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ ଧମ୍ମେ ଧମ୍ମସଞ୍ଞୀ। ଅପରେପି ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ବାଲା – ୟୋ ଚ ଅୱିନୟେ ୱିନୟସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ ୱିନୟେ ଅୱିନୟସଞ୍ଞୀ। ଦ୍ୱେ ପୁଗ୍ଗଲା ପଣ୍ଡିତା – ୟୋ ଚ ଅୱିନୟେ ଅୱିନୟସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ ୱିନୟେ ୱିନୟସଞ୍ଞୀ।

[ଅ॰ ନି॰ ୨.୧୦୯] ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଆସୱା ୱଡ୍ଢନ୍ତି – ୟୋ ଚ ନ କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟିତବ୍ବଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟତି, ୟୋ ଚ କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟିତବ୍ବଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟତି। ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଆସୱା ନ ୱଡ୍ଢନ୍ତି – ୟୋ ଚ କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟିତବ୍ବଂ ନ କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟତି, ୟୋ ଚ କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟିତବ୍ବଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟତି। ଅପରେସମ୍ପି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଆସୱା ୱଡ୍ଢନ୍ତି – ୟୋ ଚ ଅକପ୍ପିୟେ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ କପ୍ପିୟେ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ। ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଆସୱା ନ ୱଡ୍ଢନ୍ତି – ୟୋ ଚ ଅକପ୍ପିୟେ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ କପ୍ପିୟେ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞୀ। ଅପରେସମ୍ପି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଆସୱା ୱଡ୍ଢନ୍ତି – ୟୋ ଚ ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ ଆପତ୍ତିୟା ଅନାପତ୍ତିସଞ୍ଞୀ। ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଆସୱା ନ ୱଡ୍ଢନ୍ତି – ୟୋ ଚ ଅନାପତ୍ତିୟା ଅନାପତ୍ତିସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ ଆପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତିସଞ୍ଞୀ। ଅପରେସମ୍ପି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଆସୱା ୱଡ୍ଢନ୍ତି – ୟୋ ଚ ଅଧମ୍ମେ ଧମ୍ମସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ ଧମ୍ମେ ଅଧମ୍ମସଞ୍ଞୀ। ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଆସୱା ନ ୱଡ୍ଢନ୍ତି – ୟୋ ଚ ଅଧମ୍ମେ ଅଧମ୍ମସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ ଧମ୍ମେ ଧମ୍ମସଞ୍ଞୀ। ଅପରେସମ୍ପି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଆସୱା ୱଡ୍ଢନ୍ତି – ୟୋ ଚ ଅୱିନୟେ ୱିନୟସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ ୱିନୟେ ଅୱିନୟସଞ୍ଞୀ। ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଆସୱା ନ ୱଡ୍ଢନ୍ତି – ୟୋ ଚ ଅୱିନୟେ ଅୱିନୟସଞ୍ଞୀ, ୟୋ ଚ ୱିନୟେ ୱିନୟସଞ୍ଞୀ।

ଦୁକା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ସଞ୍ଞା ଲଦ୍ଧା ଚ ସଦ୍ଧମ୍ମା, ପରିକ୍ଖାରା ଚ ପୁଗ୍ଗଲା।

ସଚ୍ଚଂ ଭୂମି ନିକ୍ଖମନ୍ତୋ, ଆଦିୟନ୍ତୋ ସମାଦିୟଂ॥

କରୋନ୍ତୋ ଦେନ୍ତୋ ଗଣ୍ହନ୍ତୋ, ପରିଭୋଗେନ ରତ୍ତି ଚ।

ଅରୁଣାଛିନ୍ଦଂ ଛାଦେନ୍ତୋ, ଧାରେନ୍ତୋ ଚ ଉପୋସଥା॥

ପୱାରଣା କମ୍ମାପରା, ୱତ୍ଥୁ ଅପରା ଦୋସା ଚ।

ଅପରା ଦ୍ୱେ ଚ ସମ୍ପତ୍ତି, ନାନା ସମାନମେୱ ଚ॥

ପାରାଜିସଙ୍ଘଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟ, ପାଚିତ୍ତି ପାଟିଦେସନା।

ଦୁକ୍କଟା ଦୁବ୍ଭାସିତା ଚେୱ, ସତ୍ତ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା ଚ॥

ଭିଜ୍ଜତି ଉପସମ୍ପଦା, ତଥେୱ ଅପରେ ଦୁୱେ।

ନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ ନ ଦାତବ୍ବଂ, ଅଭବ୍ବାଭବ୍ବମେୱ ଚ॥

ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ସାତିସାରା ଚ, ପଟିକ୍କୋସା ନିସ୍ସାରଣା।

ଓସାରଣା ପଟିଞ୍ଞା ଚ, ପଟିଗ୍ଗହା ପଟିକ୍ଖିପା॥

ଉପଘାତି ଚୋଦନା ଚ, କଥିନା ଚ ଦୁୱେ ତଥା।

ଚୀୱରା ପତ୍ତମଣ୍ଡଲା, ଅଧିଟ୍ଠାନା ତଥେୱ ଦ୍ୱେ॥

ୱିକପ୍ପନା ଚ ୱିନୟା, ୱେନୟିକା ଚ ସଲ୍ଲେଖା।

ଆପଜ୍ଜତି ଚ ୱୁଟ୍ଠାତି, ପରିୱାସାପରେ ଦୁୱେ॥

ଦ୍ୱେ ମାନତ୍ତା ଅପରେ ଚ, ରତ୍ତିଚ୍ଛେଦୋ ଅନାଦରି।

ଦ୍ୱେ ଲୋଣା ତୟୋ ଅପରେ, ପରିଭୋଗକ୍କୋସେନ ଚ॥

ପେସୁଞ୍ଞୋ ଚ ଗଣାୱସ୍ସ, ଠପନା ଭାରକପ୍ପିୟଂ।

ଅନାପତ୍ତି ଅଧମ୍ମଧମ୍ମା, ୱିନୟେ ଆସୱେ ତଥାତି॥

୩. ତିକୱାରୋ

୩୨୩ . ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ତିଟ୍ଠନ୍ତେ ଭଗୱତି ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ପରିନିବ୍ବୁତେ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପରିନିବ୍ବୁତେ ଭଗୱତି ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ତିଟ୍ଠନ୍ତେ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ତିଟ୍ଠନ୍ତେପି ଭଗୱତି ଆପଜ୍ଜତି ପରିନିବ୍ବୁତେପି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କାଲେ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ୱିକାଲେ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ୱିକାଲେ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ କାଲେ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କାଲେ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ୱିକାଲେ ଚ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ରତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଦିୱା; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଦିୱା ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ରତ୍ତିଂ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ରତ୍ତିଞ୍ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ଦିୱା ଚ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଦସୱସ୍ସୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଊନଦସୱସ୍ସୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଊନଦସୱସ୍ସୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଦସୱସ୍ସୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଦସୱସ୍ସୋ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ଊନଦସୱସ୍ସୋ ଚ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଊନପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଊନପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ଊନପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ଚ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କୁସଲଚିତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅକୁସଲଚିତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅବ୍ୟାକତଚିତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସୁଖୱେଦନାସମଙ୍ଗୀ ଆପଜ୍ଜତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଦୁକ୍ଖୱେଦନାସମଙ୍ଗୀ ଆପଜ୍ଜତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅଦୁକ୍ଖମସୁଖୱେଦନାସମଙ୍ଗୀ ଆପଜ୍ଜତି। ତୀଣି ଚୋଦନାୱତ୍ଥୂନି – ଦିଟ୍ଠେନ, ସୁତେନ, ପରିସଙ୍କାୟ। ତୟୋ ସଲାକଗ୍ଗାହା – ଗୁଳ୍ହକୋ, ୱିୱଟକୋ [ୱିୱଟ୍ଟକୋ (କ॰)] , ସକଣ୍ଣଜପ୍ପକୋ। ତୟୋ ପଟିକ୍ଖେପା – ମହିଚ୍ଛତା, ଅସନ୍ତୁଟ୍ଠିତା [ଅସନ୍ତୁଟ୍ଠତା (ସ୍ୟା॰)] , ଅସଲ୍ଲେଖତା। ତୟୋ ଅନୁଞ୍ଞାତା – ଅପ୍ପିଚ୍ଛତା, ସନ୍ତୁଟ୍ଠିତା, ସଲ୍ଲେଖତା। ଅପରେପି ତୟୋ ପଟିକ୍ଖେପା – ମହିଚ୍ଛତା, ଅସନ୍ତୁଟ୍ଠିତା, ଅମତ୍ତଞ୍ଞୁତା। ତୟୋ ଅନୁଞ୍ଞାତା – ଅପ୍ପିଚ୍ଛତା, ସନ୍ତୁଟ୍ଠିତା, ମତ୍ତଞ୍ଞୁତା। ତିସ୍ସୋ ପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ – ପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି, ଅନୁପ୍ପନ୍ନପଞ୍ଞତ୍ତି। ଅପରାପି ତିସ୍ସୋ ପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ – ସବ୍ବତ୍ଥପଞ୍ଞତ୍ତି, ପଦେସପଞ୍ଞତ୍ତି, ସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି। ଅପରାପି ତିସ୍ସୋ ପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ – ଅସାଧାରଣପଞ୍ଞତ୍ତି, ଏକତୋପଞ୍ଞତ୍ତି, ଉଭତୋପଞ୍ଞତ୍ତି।

ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ବାଲୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ପଣ୍ଡିତୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପଣ୍ଡିତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ବାଲୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ବାଲୋ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ପଣ୍ଡିତୋ ଚ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କାଳେ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଜୁଣ୍ହେ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଜୁଣ୍ହେ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ କାଳେ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କାଳେ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ଜୁଣ୍ହେ ଚ। ଅତ୍ଥି କାଳେ କପ୍ପତି, ନୋ ଜୁଣ୍ହେ; ଅତ୍ଥି ଜୁଣ୍ହେ କପ୍ପତି, ନୋ କାଳେ; ଅତ୍ଥି କାଳେ ଚେୱ କପ୍ପତି ଜୁଣ୍ହେ ଚ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ହେମନ୍ତେ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଗିମ୍ହେ ନୋ ୱସ୍ସେ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଗିମ୍ହେ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ହେମନ୍ତେ ନୋ ୱସ୍ସେ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ୱସ୍ସେ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ହେମନ୍ତେ ନୋ ଗିମ୍ହେ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସଙ୍ଘୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନ ଗଣୋ ନ ପୁଗ୍ଗଲୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଗଣୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନ ସଙ୍ଘୋ ନ ପୁଗ୍ଗଲୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନ ସଙ୍ଘୋ ନ ଗଣୋ। ଅତ୍ଥି ସଙ୍ଘସ୍ସ କପ୍ପତି, ନ ଗଣସ୍ସ ନ ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ; ଅତ୍ଥି ଗଣସ୍ସ କପ୍ପତି, ନ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନ ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ; ଅତ୍ଥି ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ କପ୍ପତି, ନ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନ ଗଣସ୍ସ। ତିସ୍ସୋ ଛାଦନା ୱତ୍ଥୁଂ ଛାଦେତି, ନୋ ଆପତ୍ତିଂ; ଆପତ୍ତିଂ ଛାଦେତି, ନୋ ୱତ୍ଥୁଂ; ୱତ୍ଥୁଞ୍ଚେୱ ଛାଦେତି ଆପତ୍ତିଞ୍ଚ। ତିସ୍ସୋ ପଟିଚ୍ଛାଦିୟୋ – ଜନ୍ତାଘରପଟିଚ୍ଛାଦି, ଉଦକପଟିଚ୍ଛାଦି, ୱତ୍ଥପଟିଚ୍ଛାଦି। [ଅ॰ ନି॰ ୩.୧୩୨] ତୀଣି ପଟିଚ୍ଛନ୍ନାନି ୱହନ୍ତି, ନୋ ୱିୱଟାନି – ମାତୁଗାମୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନୋ ୱହତି, ନୋ ୱିୱଟୋ; ବ୍ରାହ୍ମଣାନଂ ମନ୍ତା ପଟିଚ୍ଛନ୍ନା ୱହନ୍ତି, ନୋ ୱିୱଟା; ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠି ପଟିଚ୍ଛନ୍ନା ୱହତି, ନୋ ୱିୱଟା। ତୀଣି ୱିୱଟାନି ୱିରୋଚନ୍ତି, ନୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନାନି – ଚନ୍ଦମଣ୍ଡଲଂ ୱିୱଟଂ ୱିରୋଚତି, ନୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ; ସୂରିୟମଣ୍ଡଲଂ ୱିୱଟଂ ୱିରୋଚତି, ନୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ; ତଥାଗତପ୍ପୱେଦିତୋ ଧମ୍ମୱିନୟୋ ୱିୱଟୋ ୱିରୋଚତି, ନୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନୋ। ତୟୋ ସେନାସନଗ୍ଗାହା – ପୁରିମକୋ , ପଚ୍ଛିମକୋ, ଅନ୍ତରାମୁତ୍ତକୋ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଗିଲାନୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଅଗିଲାନୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅଗିଲାନୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଗିଲାନୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଗିଲାନୋ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ଅଗିଲାନୋ ଚ।

ତୀଣି ଅଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି। ତୀଣି ଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି। ତୟୋ ପରିୱାସା – ପଟିଚ୍ଛନ୍ନପରିୱାସୋ, ଅପ୍ପଟିଚ୍ଛନ୍ନପରିୱାସୋ, ସୁଦ୍ଧନ୍ତପରିୱାସୋ। ତୟୋ ମାନତ୍ତା – ପଟିଚ୍ଛନ୍ନମାନତ୍ତଂ, ଅପ୍ପଟିଚ୍ଛନ୍ନମାନତ୍ତଂ, ପକ୍ଖମାନତ୍ତଂ। ତୟୋ ପାରିୱାସିକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ରତ୍ତିଚ୍ଛେଦା – ସହୱାସୋ, ୱିପ୍ପୱାସୋ, ଅନାରୋଚନା। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ବହି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ବହି ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଅନ୍ତୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ବହି ଚ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋସୀମାୟ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ବହିସୀମାୟ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ବହିସୀମାୟ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଅନ୍ତୋସୀମାୟ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋସୀମାୟ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ବହିସୀମାୟ ଚ। ତୀହାକାରେହି ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି – କାୟେନ ଆପଜ୍ଜତି, ୱାଚାୟ ଆପଜ୍ଜତି, କାୟେନ ୱାଚାୟ ଆପଜ୍ଜତି। ଅପରେହିପି ତୀହାକାରେହି ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି – ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ, ଗଣମଜ୍ଝେ, ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ସନ୍ତିକେ। ତୀହାକାରେହି ଆପତ୍ତିୟା ୱୁଟ୍ଠାତି – କାୟେନ ୱୁଟ୍ଠାତି, ୱାଚାୟ ୱୁଟ୍ଠାତି, କାୟେନ ୱାଚାୟ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅପରେହିପି ତୀହାକାରେହି ଆପତ୍ତିୟା ୱୁଟ୍ଠାତି – ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ, ଗଣମଜ୍ଝେ, ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ସନ୍ତିକେ। ତୀଣି ଅଧମ୍ମିକାନି ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ଦାନାନି। ତୀଣି ଧମ୍ମିକାନି ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ଦାନାନି।

[ଚୂଳୱ॰ ୬] ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଆକଙ୍ଖମାନୋ ସଙ୍ଘୋ ତଜ୍ଜନୀୟକମ୍ମଂ କରେୟ୍ୟ – ଭଣ୍ଡନକାରକୋ ହୋତି କଲହକାରକୋ ୱିୱାଦକାରକୋ ଭସ୍ସକାରକୋ ସଙ୍ଘେ ଅଧିକରଣକାରକୋ, ବାଲୋ ହୋତି ଅବ୍ୟତ୍ତୋ, ଆପତ୍ତିବହୁଲୋ ଅନପଦାନୋ ଗିହିସଂସଟ୍ଠୋ ୱିହରତି ଅନନୁଲୋମିକେହି ଗିହିସଂସଗ୍ଗେହି। [ଚୂଳୱ॰ ୧୫] ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଆକଙ୍ଖମାନୋ ସଙ୍ଘୋ ନିୟସ୍ସକମ୍ମଂ କରେୟ୍ୟ – ଭଣ୍ଡନକାରକୋ ହୋତି…ପେ॰… ସଙ୍ଘେ ଅଧିକରଣକାରକୋ, ବାଲୋ ହୋତି ଅବ୍ୟତ୍ତୋ, ଆପତ୍ତିବହୁଲୋ ଅନପଦାନୋ ଗିହିସଂସଟ୍ଠୋ ୱିହରତି ଅନନୁଲୋମିକେହି ଗିହିସଂସଗ୍ଗେହି। [ଚୂଳୱ॰ ୨୭] ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଆକଙ୍ଖମାନୋ ସଙ୍ଘୋ ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମଂ କରେୟ୍ୟ – ଭଣ୍ଡନକାରକୋ ହୋତି…ପେ॰… ସଙ୍ଘେ ଅଧିକରଣକାରକୋ, ବାଲୋ ହୋତି ଅବ୍ୟତ୍ତୋ, ଆପତ୍ତିବହୁଲୋ ଅନପଦାନୋ କୁଲଦୂକକୋ ହୋତି ପାପସମାଚାରୋ ପାପସମାଚାରା ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଆକଙ୍ଖମାନୋ ସଙ୍ଘୋ ପଟିସାରଣୀୟକମ୍ମଂ କରେୟ୍ୟ – ଭଣ୍ଡନକାରକୋ ହୋତି…ପେ॰… ସଙ୍ଘେ ଅଧିକରଣକାରକୋ, ବାଲୋ ହୋତି ଅବ୍ୟତ୍ତୋ, ଆପତ୍ତି ବହୁଲୋ ଅନପଦାନୋ ଗିହୀ ଅକ୍କୋସତି ପରିଭାସତି। [ଚୂଳୱ॰ ୫୦] ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଆକଙ୍ଖମାନୋ ସଙ୍ଘୋ ଆପତ୍ତିୟା ଅଦସ୍ସନେ ଉକ୍ଖେପନୀୟକମ୍ମଂ କରେୟ୍ୟ – ଭଣ୍ଡନକାରକୋ ହୋତି…ପେ॰… ସଙ୍ଘେ ଅଧିକରଣକାରକୋ, ବାଲୋ ହୋତି ଅବ୍ୟତ୍ତୋ, ଆପତ୍ତିବହୁଲୋ ଅନପଦାନୋ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜିତ୍ୱା ନ ଇଚ୍ଛତି ଆପତ୍ତିଂ ପସ୍ସିତୁଂ। [ଚୂଳୱ॰ ୫୯] ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଆକଙ୍ଖମାନୋ ସଙ୍ଘୋ ଆପତ୍ତିୟା ଅପ୍ପଟିକମ୍ମେ ଉକ୍ଖେପନୀୟକମ୍ମଂ କରେୟ୍ୟ – ଭଣ୍ଡନକାରକୋ ହୋତି…ପେ॰… ସଙ୍ଘେ ଅଧିକରଣକାରକୋ, ବାଲୋ ହୋତି ଅବ୍ୟତ୍ତୋ, ଆପତ୍ତିବହୁଲୋ ଅନପଦାନୋ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜିତ୍ୱା ନ ଇଚ୍ଛତି ଆପତ୍ତିଂ ପଟିକାତୁଂ। [ଚୂଳୱ॰ ୬୯] ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଆକଙ୍ଖମାନୋ ସଙ୍ଘୋ ପାପିକାୟ ଦିଟ୍ଠିୟା ଅପ୍ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗେ ଉକ୍ଖେପନୀୟକମ୍ମଂ କରେୟ୍ୟ – ଭଣ୍ଡନକାରକୋ ହୋତି…ପେ॰… ସଙ୍ଘେ ଅଧିକରଣକାରକୋ, ବାଲୋ ହୋତି ଅବ୍ୟତ୍ତୋ, ଆପତ୍ତିବହୁଲୋ ଅନପଦାନୋ ନ ଇଚ୍ଛତି ପାପିକଂ ଦିଟ୍ଠିଂ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜିତୁଂ।

ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଆକଙ୍ଖମାନୋ ସଙ୍ଘୋ ଆଗାଳ୍ହାୟ ଚେତେୟ୍ୟ – ଭଣ୍ଡନକାରକୋ ହୋତି କଲହକାରକୋ ୱିୱାଦକାରକୋ ଭସ୍ସକାରକୋ ସଙ୍ଘେ ଅଧିକରଣକାରକୋ, ବାଲୋ ହୋତି ଅବ୍ୟତ୍ତୋ ଆପତ୍ତିବହୁଲୋ ଅନପଦାନୋ, ଗିହିସଂସଟ୍ଠୋ ୱିହରତି ଅନନୁଲୋମିକେହି ଗିହିସଂସଗ୍ଗେହି। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ଅପରେହିପି ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ – ଅଧିସୀଲେ ସୀଲୱିପନ୍ନୋ ହୋତି, ଅଜ୍ଝାଚାରେ ଆଚାରୱିପନ୍ନୋ ହୋତି, ଅତିଦିଟ୍ଠିୟା ଦିଟ୍ଠିୱିପନ୍ନୋ ହୋତି। ଅପରେହିପି ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ – କାୟିକେନ ଦୱେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ୱାଚସିକେନ ଦୱେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, କାୟିକୱାଚସିକେନ ଦୱେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି। ଅପରେହିପି ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ – କାୟିକେନ ଅନାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ୱାଚସିକେନ ଅନାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, କାୟିକୱାଚସିକେନ ଅନାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି। ଅପରେହିପି ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ – କାୟିକେନ ଉପଘାତିକେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ୱାଚସିକେନ ଉପଘାତିକେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, କାୟିକୱାଚସିକେନ ଉପଘାତିକେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି। ଅପରେହିପି ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ – କାୟିକେନ ମିଚ୍ଛାଜୀୱେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ୱାଚସିକେନ ମିଚ୍ଛାଜୀୱେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, କାୟିକୱାଚସିକେନ ମିଚ୍ଛାଜୀୱେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି। ଅପରେହିପି ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ – ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ କମ୍ମକତୋ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ନିସ୍ସୟଂ ଦେତି, ସାମଣେରଂ ଉପଟ୍ଠାପେତି। ଅପରେହିପି ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ – ୟାୟ ଆପତ୍ତିୟା ସଙ୍ଘେନ କମ୍ମଂ କତଂ ହୋତି ତଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି, ଅଞ୍ଞଂ ୱା ତାଦିସିକଂ, ତତୋ ୱା ପାପିଟ୍ଠତରଂ। ଅପରେହିପି ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ – ବୁଦ୍ଧସ୍ସ ଅୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଧମ୍ମସ୍ସ ଅୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ସଙ୍ଘସ୍ସ ଅୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି।

ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ଉପୋସଥଂ ଠପେନ୍ତସ୍ସ – ‘‘ଅଲଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ମା ଭଣ୍ଡନଂ ମା କଲହଂ ମା ୱିଗ୍ଗହଂ ମା ୱିୱାଦ’’ନ୍ତି ଓମଦ୍ଦିତ୍ୱା ସଙ୍ଘେନ ଉପୋସଥୋ କାତବ୍ବୋ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ପୱାରଣଂ ଠପେନ୍ତସ୍ସ – ‘‘ଅଲଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ମା ଭଣ୍ଡନଂ ମା କଲହଂ ମା ୱିଗ୍ଗହଂ ମା ୱିୱାଦ’’ନ୍ତି ଓମଦ୍ଦିତ୍ୱା ସଙ୍ଘେନ ପୱାରେତବ୍ବଂ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ନ କାଚି ସଙ୍ଘସମ୍ମୁତି ଦାତବ୍ବା – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ [ସଂଘୋ ନ ୱୋହରିତବ୍ବୋ (ସ୍ୟା॰)] – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କିସ୍ମିଂ ଚି ପଚ୍ଚେକଟ୍ଠାନେ ଠପେତବ୍ବୋ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ନିସ୍ସାୟ ନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ନିସ୍ସୟୋ ନ ଦାତବ୍ବୋ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଓକାସକମ୍ମଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ନାଲଂ ଓକାସକମ୍ମଂ କାତୁଂ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସୱଚନୀୟଂ ନାଦାତବ୍ବଂ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିନୟୋ ନ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୱିନୟୋ ନ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିନୟୋ ନ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତବ୍ବୋ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୱିନୟୋ ନ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତବ୍ବୋ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅନୁୟୋଗୋ ନ ଦାତବ୍ବୋ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ୱିନୟୋ ନ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ [ସାକଚ୍ଛାତବ୍ବୋ (କ॰)] – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ। ତୀହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ ନ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ ନ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ – ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ।

ତୟୋ ଉପୋସଥା – ଚାତୁଦ୍ଦସିକୋ, ପନ୍ନରସିକୋ, ସାମଗ୍ଗିଉପୋସଥୋ। ଅପରେପି ତୟୋ ଉପୋସଥା – ସଙ୍ଘେଉପୋସଥୋ, ଗଣେଉପୋସଥୋ, ପୁଗ୍ଗଲେଉପୋସଥୋ। ଅପରେପି ତୟୋ ଉପୋସଥା – ସୁତ୍ତୁଦ୍ଦେସୋଉପୋସଥୋ, ପାରିସୁଦ୍ଧିଉପୋସଥୋ, ଅଧିଟ୍ଠାନୁପୋସଥୋ। ତିସ୍ସୋ ପୱାରଣା – ଚାତୁଦ୍ଦସିକା, ପନ୍ନରସିକା, ସାମଗ୍ଗିପୱାରଣା। ଅପରାପି ତିସ୍ସୋ ପୱାରଣା – ସଙ୍ଘେପୱାରଣା, ଗଣେପୱାରଣା, ପୁଗ୍ଗଲେପୱାରଣା। ଅପରାପି ତିସ୍ସୋ ପୱାରଣା – ତେୱାଚିକାପୱାରଣା , ଦ୍ୱେୱାଚିକାପୱାରଣା, ସମାନୱସ୍ସିକାପୱାରଣା।

ତୟୋ ଆପାୟିକା ନେରୟିକା – ଇଦମପ୍ପହାୟ, ୟୋ ଚ ଅବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ବ୍ରହ୍ମଚାରିପଟିଞ୍ଞୋ, ୟୋ ଚ ସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚାରିଂ ପରିସୁଦ୍ଧବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରନ୍ତଂ ଅମୂଲକେନ ଅବ୍ରହ୍ମଚରିୟେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି, ୟୋ ଚାୟଂ ଏୱଂୱାଦୀ ଏୱଂଦିଟ୍ଠି [ଏୱଂଦିଟ୍ଠୀ (ସୀ॰)] – ‘‘ନତ୍ଥି କାମେସୁ ଦୋସୋ’’ତି ସୋ କାମେସୁ ପାତବ୍ୟତଂ ଆପଜ୍ଜତି। [ଅ॰ ନି॰ ୩.୭୦] ତୀଣି ଅକୁସଲମୂଲାନି – ଲୋଭୋ ଅକୁସଲମୂଲଂ, ଦୋସୋ ଅକୁସଲମୂଲଂ, ମୋହୋ ଅକୁସଲମୂଲଂ। [ଅ॰ ନି॰ ୩.୭୦] ତୀଣି କୁସଲମୂଲାନି – ଅଲୋଭୋ କୁସଲମୂଲଂ, ଅଦୋସୋ କୁସଲମୂଲଂ, ଅମୋହୋ କୁସଲମୂଲଂ। ତୀଣି ଦୁଚ୍ଚରିତାନି – କାୟଦୁଚ୍ଚରିତଂ, ୱଚୀଦୁଚ୍ଚରିତଂ, ମନୋଦୁଚ୍ଚରିତଂ। ତୀଣି ସୁଚରିତାନି – କାୟସୁଚରିତଂ, ୱଚୀସୁଚରିତଂ, ମନୋସୁଚରିତଂ। ତୟୋ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ଭଗୱତା କୁଲେସୁ ତିକଭୋଜନଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ – ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ, ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ, ‘‘ମା ପାପିଚ୍ଛା ପକ୍ଖଂ ନିସ୍ସାୟ ସଙ୍ଘଂ ଭିନ୍ଦେୟ୍ୟୁ’’ନ୍ତି କୁଲାନୁଦ୍ଦୟତାୟ ଚ। [ଚୂଳୱ॰ ୩୫୦] ତୀହି ଅସଦ୍ଧମ୍ମେହି ଅଭିଭୂତୋ ପରିୟାଦିନ୍ନଚିତ୍ତୋ ଦେୱଦତ୍ତୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ ପାପିଚ୍ଛତା ପାପମିତ୍ତତା ଓରମତ୍ତକେନ ୱିସେସାଧିଗମେନ ଅନ୍ତରା ୱୋସାନଂ ଆପାଦି। ତିସ୍ସୋ ସମ୍ମୁତିୟୋ – ଦଣ୍ଡସମ୍ମୁତି, ସିକ୍କାସମ୍ମୁତି, ଦଣ୍ଡସିକ୍କାସମ୍ମୁତି। ତିସ୍ସୋ ପାଦୁକା ଧୁୱଟ୍ଠାନିକା ଅସଙ୍କମନୀୟା – ୱଚ୍ଚପାଦୁକା, ପସ୍ସାୱପାଦୁକା, ଆଚମନପାଦୁକା। ତିସ୍ସୋ ପାଦଘଂସନିୟୋ – ସକ୍ଖରଂ, କଥଲା, ସମୁଦ୍ଦଫେଣକୋତି।

ତିକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ତିଟ୍ଠନ୍ତେ କାଲେ ରତ୍ତିଞ୍ଚ, ଦସ ପଞ୍ଚ କୁସଲେନ।

ୱେଦନା ଚୋଦନା ୱତ୍ଥୁ, ସଲାକା ଦ୍ୱେ ପଟିକ୍ଖିପା॥

ପଞ୍ଞତ୍ତି ଅପରେ ଦ୍ୱେ ଚ, ବାଲୋ କାଳେ ଚ କପ୍ପତି।

ହେମନ୍ତେ ସଙ୍ଘୋ ସଙ୍ଘସ୍ସ, ଛାଦନା ଚ ପଟିଚ୍ଛାଦି॥

ପଟିଚ୍ଛନ୍ନା ୱିୱଟା ଚ, ସେନାସନଗିଲାୟନା।

ପାତିମୋକ୍ଖଂ ପରିୱାସଂ, ମାନତ୍ତା ପାରିୱାସିକା॥

ଅନ୍ତୋ ଅନ୍ତୋ ଚ ସୀମାୟ, ଆପଜ୍ଜତି ପୁନାପରେ।

ୱୁଟ୍ଠାତି ଅପରେ ଚେୱ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟା ଦୁୱେ॥

ତଜ୍ଜନୀୟା ନିୟସ୍ସା ଚ, ପବ୍ବାଜପଟିସାରଣୀ।

ଅଦସ୍ସନା ପଟିକମ୍ମେ, ଅନିସ୍ସଗ୍ଗେ ଚ ଦିଟ୍ଠିୟା॥

ଆଗାଳ୍ହକମ୍ମାଧିସୀଲେ, ଦୱାନାଚାର ଘାତିକା।

ଆଜୀୱାପନ୍ନା ତାଦିସିକା, ଅୱଣ୍ଣୁପୋସଥେନ ଚ॥

ପୱାରଣା ସମ୍ମୁତି ଚ, ୱୋହାରପଚ୍ଚେକେନ ଚ।

ନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ ନ ଦାତବ୍ବଂ, ଓକାସଂ ନ କରେ ତଥା॥

ନ କରେ ସୱଚନୀୟଂ, ନ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବକା ଦୁୱେ।

ନ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେ ଦୁୱେ ଚେୱ, ଅନୁୟୋଗମ୍ପି ନୋ ଦଦେ॥

ସାକଚ୍ଛା ଉପସମ୍ପଦା, ନିସ୍ସୟସାମଣେରା ଚ।

ଉପୋସଥତିକା ତୀଣି, ପୱାରଣତିକା ତୟୋ॥

ଆପାୟିକା ଅକୁସଲା, କୁସଲା ଚରିତା ଦୁୱେ।

ତିକଭୋଜନସଦ୍ଧମ୍ମେ, ସମ୍ମୁତି ପାଦୁକେନ ଚ।

ପାଦଘଂସନିକା ଚେୱ, ଉଦ୍ଦାନଂ ତିକକେ ଇଦନ୍ତି॥

୪. ଚତୁକ୍କୱାରୋ

୩୨୪ . ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସକୱାଚାୟ ଆପଜ୍ଜତି, ପରୱାଚାୟ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପରୱାଚାୟ ଆପଜ୍ଜତି, ସକୱାଚାୟ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସକୱାଚାୟ ଆପଜ୍ଜତି, ସକୱାଚାୟ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପରୱାଚାୟ ଆପଜ୍ଜତି, ପରୱାଚାୟ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କାୟେନ ଆପଜ୍ଜତି, ୱାଚାୟ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ୱାଚାୟ ଆପଜ୍ଜତି, କାୟେନ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କାୟେନ ଆପଜ୍ଜତି, କାୟେନ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ୱାଚାୟ ଆପଜ୍ଜତି, ୱାଚାୟ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପସୁତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ପଟିବୁଦ୍ଧୋ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପଟିବୁଦ୍ଧୋ ଆପଜ୍ଜତି, ପସୁତ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପସୁତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ପସୁତ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପଟିବୁଦ୍ଧୋ ଆପଜ୍ଜତି, ପଟିବୁଦ୍ଧୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅଚିତ୍ତକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ସଚିତ୍ତକୋ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସଚିତ୍ତକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅଚିତ୍ତକୋ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅଚିତ୍ତକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅଚିତ୍ତକୋ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସଚିତ୍ତକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ସଚିତ୍ତକୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଆପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦେସେତି; ଦେସେନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଆପଜ୍ଜନ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି; ୱୁଟ୍ଠହନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କମ୍ମେନ ଆପଜ୍ଜତି, ଅକମ୍ମେନ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅକମ୍ମେନ ଆପଜ୍ଜତି, କମ୍ମେନ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କମ୍ମେନ ଆପଜ୍ଜତି, କମ୍ମେନ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅକମ୍ମେନ ଆପଜ୍ଜତି, ଅକମ୍ମେନ ୱୁଟ୍ଠାତି।

[ଅ॰ ନି॰ ୪.୨୫୦; ଦୀ॰ ନି॰ ୩.୩୧୩; ୱିଭ॰ ୯୩୯] ଚତ୍ତାରୋ ଅନରିୟୱୋହାରା – ଅଦିଟ୍ଠେ ଦିଟ୍ଠୱାଦିତା, ଅସ୍ସୁତେ ସୁତୱାଦିତା, ଅମୁତେ ମୁତୱାଦିତା, ଅୱିଞ୍ଞାତେ ୱିଞ୍ଞାତୱାଦିତା। ଚତ୍ତାରୋ ଅରିୟୱୋହାରା – ଅଦିଟ୍ଠେ ଅଦିଟ୍ଠୱାଦିତା, ଅସ୍ସୁତେ ଅସ୍ସୁତୱାଦିତା, ଅମୁତେ ଅମୁତୱାଦିତା, ଅୱିଞ୍ଞାତେ ଅୱିଞ୍ଞାତୱାଦିତା। ଅପରେପି ଚତ୍ତାରୋ ଅନରିୟୱୋହାରା – ଦିଟ୍ଠେ ଅଦିଟ୍ଠୱାଦିତା, ସୁତେ ଅସ୍ସୁତୱାଦିତା, ମୁତେ ଅମୁତୱାଦିତା, ୱିଞ୍ଞାତେ ଅୱିଞ୍ଞାତୱାଦିତା। ଚତ୍ତାରୋ ଅରିୟୱୋହାରା – ଦିଟ୍ଠେ ଦିଟ୍ଠୱାଦିତା, ସୁତେ ସୁତୱାଦିତା, ମୁତେ ମୁତୱାଦିତା, ୱିଞ୍ଞାତେ ୱିଞ୍ଞାତୱାଦିତା।

ଚତ୍ତାରୋ ପାରାଜିକା ଭିକ୍ଖୂନଂ ଭିକ୍ଖୁନୀହି ସାଧାରଣା; ଚତ୍ତାରୋ ପାରାଜିକା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଭିକ୍ଖୂହି ଅସାଧାରଣା। ଚତ୍ତାରୋ ପରିକ୍ଖାରା – ଅତ୍ଥି ପରିକ୍ଖାରୋ ରକ୍ଖିତବ୍ବୋ ଗୋପେତବ୍ବୋ ମମାୟିତବ୍ବୋ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବୋ; ଅତ୍ଥି ପରିକ୍ଖାରୋ ରକ୍ଖିତବ୍ବୋ ଗୋପେତବ୍ବୋ ମମାୟିତବ୍ବୋ, ନ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବୋ; ଅତ୍ଥି ପରିକ୍ଖାରୋ ରକ୍ଖିତବ୍ବୋ ଗୋପେତବ୍ବୋ, ନ ମମାୟିତବ୍ବୋ ନ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବୋ; ଅତ୍ଥି ପରିକ୍ଖାରୋ ନ ରକ୍ଖିତବ୍ବୋ ନ ଗୋପେତବ୍ବୋ, ନ ମମାୟିତବ୍ବୋ ନ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବୋ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସମ୍ମୁଖା ଆପଜ୍ଜତି, ପରମ୍ମୁଖା ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପରମ୍ମୁଖା ଆପଜ୍ଜତି , ସମ୍ମୁଖା ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସମ୍ମୁଖା ଆପଜ୍ଜତି, ସମ୍ମୁଖା ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପରମ୍ମୁଖା ଆପଜ୍ଜତି, ପରମ୍ମୁଖା ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅଜାନନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଜାନନ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଜାନନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅଜାନନ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅଜାନନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅଜାନନ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଜାନନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଜାନନ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି।

ଚତୂହାକାରେହି ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି – କାୟେନ ଆପଜ୍ଜତି, ୱାଚାୟ ଆପଜ୍ଜତି, କାୟେନ ୱାଚାୟ ଆପଜ୍ଜତି, କମ୍ମୱାଚାୟ ଆପଜ୍ଜତି। ଅପରେହିପି ଚତୂହାକାରେହି ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି – ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ, ଗଣମଜ୍ଝେ, ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ସନ୍ତିକେ, ଲିଙ୍ଗପାତୁଭାୱେନ। ଚତୂହାକାରେହି ଆପତ୍ତିୟା ୱୁଟ୍ଠାତି – କାୟେନ ୱୁଟ୍ଠାତି, ୱାଚାୟ ୱୁଟ୍ଠାତି, କାୟେନ ୱାଚାୟ ୱୁଟ୍ଠାତି, କମ୍ମୱାଚାୟ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅପରେହିପି ଚତୂହାକାରେହି ଆପତ୍ତିୟା ୱୁଟ୍ଠାତି – ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ, ଗଣମଜ୍ଝେ, ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ସନ୍ତିକେ, ଲିଙ୍ଗପାତୁଭାୱେନ। ସହ ପଟିଲାଭେନ ପୁରିମଂ ଜହତି, ପଚ୍ଛିମେ ପତିଟ୍ଠାତି, ୱିଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭନ୍ତି, ପଣ୍ଣତ୍ତିୟୋ ନିରୁଜ୍ଝନ୍ତି। ସହ ପଟିଲାଭେନ ପଚ୍ଛିମଂ ଜହତି, ପୁରିମେ ପତିଟ୍ଠାତି, ୱିଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭନ୍ତି, ପଣ୍ଣତ୍ତିୟୋ ନିରୁଜ୍ଝନ୍ତି। ଚତସ୍ସୋ ଚୋଦନା – ସୀଲୱିପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତି , ଆଚାରୱିପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତି, ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତି, ଆଜୀୱୱିପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତି। ଚତ୍ତାରୋ ପରିୱାସା – ପଟିଚ୍ଛନ୍ନପରିୱାସୋ , ଅପ୍ପଟିଚ୍ଛନ୍ନପରିୱାସୋ, ସୁଦ୍ଧନ୍ତପରିୱାସୋ, ସମୋଧାନପରିୱାସୋ। ଚତ୍ତାରୋ ମାନତ୍ତା – ପଟିଚ୍ଛନ୍ନମାନତ୍ତଂ, ଅପ୍ପଟିଚ୍ଛନ୍ନମାନତ୍ତଂ, ପକ୍ଖମାନତ୍ତଂ, ସମୋଧାନମାନତ୍ତଂ। ଚତ୍ତାରୋ ମାନତ୍ତଚାରିକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ରତ୍ତିଚ୍ଛେଦା – ସହୱାସୋ, ୱିପ୍ପୱାସୋ, ଅନାରୋଚନା, ଊନେ ଗଣେ ଚରତି। ଚତ୍ତାରୋ ସାମୁକ୍କଂସା । ଚତ୍ତାରୋ ପଟିଗ୍ଗହିତପରିଭୋଗା – ୟାୱକାଲିକଂ, ୟାମକାଲିକଂ, ସତ୍ତାହକାଲିକଂ, ୟାୱଜୀୱିକଂ। ଚତ୍ତାରି ମହାୱିକଟାନି – ଗୂଥୋ, ମୁତ୍ତଂ, ଛାରିକା, ମତ୍ତିକା। ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି – ଅପଲୋକନକମ୍ମଂ, ଞତ୍ତିକମ୍ମଂ, ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମଂ, ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମଂ। ଅପରାନିପି ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି – ଅଧମ୍ମେନ ୱଗ୍ଗକମ୍ମଂ, ଅଧମ୍ମେନ ସମଗ୍ଗକମ୍ମଂ, ଧମ୍ମେନ ୱଗ୍ଗକମ୍ମଂ, ଧମ୍ମେନ ସମଗ୍ଗକମ୍ମଂ। ଚତସ୍ସୋ ୱିପତ୍ତିୟୋ – ସୀଲୱିପତ୍ତି, ଆଚାରୱିପତ୍ତି, ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତି, ଆଜୀୱୱିପତ୍ତି। ଚତ୍ତାରି ଅଧିକରଣାନି – ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। [ଅ॰ ନି॰ ୪.୨୧୧] ଚତ୍ତାରୋ ପରିସଦୂସନା – ଭିକ୍ଖୁ ଦୁସ୍ସୀଲୋ ପାପଧମ୍ମୋ ପରିସଦୂସନୋ, ଭିକ୍ଖୁନୀ ଦୁସ୍ସୀଲା ପାପଧମ୍ମା ପରିସଦୂସନା, ଉପାସକୋ ଦୁସ୍ସୀଲୋ ପାପଧମ୍ମୋ ପରିସଦୂସନୋ, ଉପାସିକା ଦୁସ୍ସୀଲା ପାପଧମ୍ମା ପରିସଦୂସନା। ଚତ୍ତାରୋ ପରିସସୋଭନା [ପରିସସୋଭଣା (ସ୍ୟା॰ କ॰)] – ଭିକ୍ଖୁ ସୀଲୱା କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମୋ ପରିସସୋଭନୋ, ଭିକ୍ଖୁନୀ ସୀଲୱତୀ କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମା ପରିସସୋଭନା, ଉପାସକୋ ସୀଲୱା କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମୋ ପରିସସୋଭନୋ, ଉପାସିକା ସୀଲୱତୀ କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମା ପରିସସୋଭନା।

ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଆଗନ୍ତୁକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଆୱାସିକୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଆୱାସିକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଆଗନ୍ତୁକୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଆଗନ୍ତୁକୋ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ଆୱାସିକୋ ଚ ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନେୱ ଆଗନ୍ତୁକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଆୱାସିକୋ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଗମିକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଆୱାସିକୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଆୱାସିକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଗମିକୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଗମିକୋ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ଆୱାସିକୋ ଚ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନେୱ ଗମିକୋ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ଆୱାସିକୋ। ଅତ୍ଥି ୱତ୍ଥୁନାନତ୍ତତା ନୋ ଆପତ୍ତିନାନତ୍ତତା, ଅତ୍ଥି ଆପତ୍ତିନାନତ୍ତତା ନୋ ୱତ୍ଥୁନାନତ୍ତତା, ଅତ୍ଥି ୱତ୍ଥୁନାନତ୍ତତା ଚେୱ ଆପତ୍ତିନାନତ୍ତତା ଚ, ଅତ୍ଥି ନେୱ ୱତ୍ଥୁନାନତ୍ତତା ନୋ ଆପତ୍ତିନାନତ୍ତତା। ଅତ୍ଥି ୱତ୍ଥୁସଭାଗତା ନୋ ଆପତ୍ତିସଭାଗତା, ଅତ୍ଥି ଆପତ୍ତିସଭାଗତା ନୋ ୱତ୍ଥୁସଭାଗତା, ଅତ୍ଥି ୱତ୍ଥୁସଭାଗତା ଚେୱ ଆପତ୍ତିସଭାଗତା ଚ ଅତ୍ଥି ନେୱ ୱତ୍ଥୁସଭାଗତା ନୋ ଆପତ୍ତିସଭାଗତା। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଉପଜ୍ଝାୟୋ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ସଦ୍ଧିୱିହାରିକୋ, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସଦ୍ଧିୱିହାରିକୋ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ଉପଜ୍ଝାୟୋ, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଉପଜ୍ଝାୟୋ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ସଦ୍ଧିୱିହାରିକୋ ଚ, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନେୱ ଉପଜ୍ଝାୟୋ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ସଦ୍ଧିୱିହାରିକୋ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଆଚରିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ଅନ୍ତେୱାସିକୋ, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅନ୍ତେୱାସିକୋ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ଆଚରିୟୋ, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଆଚରିୟୋ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ଅନ୍ତେୱାସିକୋ ଚ, ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନେୱ ଆଚରିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ଅନ୍ତେୱାସିକୋ। ଚତ୍ତାରୋ ପଚ୍ଚୟା ଅନାପତ୍ତି ୱସ୍ସଚ୍ଛେଦସ୍ସ – ସଙ୍ଘୋ ୱା ଭିନ୍ନୋ ହୋତି, ସଙ୍ଘଂ ୱା ଭିନ୍ଦିତୁକାମା ହୋନ୍ତି, ଜୀୱିତନ୍ତରାୟୋ ୱା ହୋତି, ବ୍ରହ୍ମଚରିୟନ୍ତରାୟୋ ୱା ହୋତି। ଚତ୍ତାରି ୱଚୀଦୁଚ୍ଚରିତାନି – ମୁସାୱାଦୋ, ପିସୁଣା ୱାଚା, ଫରୁସା ୱାଚା, ସମ୍ଫପ୍ପଲାପୋ। ଚତ୍ତାରି ୱଚୀସୁଚରିତାନି – ସଚ୍ଚୱାଚା, ଅପିସୁଣା ୱାଚା, ସଣ୍ହା ୱାଚା, ମନ୍ତା ଭାସା। ଅତ୍ଥି ଆଦିୟନ୍ତୋ ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି, ପୟୋଜେନ୍ତୋ ଲହୁକଂ; ଅତ୍ଥି ଆଦିୟନ୍ତୋ ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି, ପୟୋଜେନ୍ତୋ ଗରୁକଂ, ଅତ୍ଥି ଆଦିୟନ୍ତୋପି ପୟୋଜେନ୍ତୋପି ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି; ଅତ୍ଥି ଆଦିୟନ୍ତୋପି ପୟୋଜେନ୍ତୋପି ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି।

ଅତ୍ଥି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଭିୱାଦନାରହୋ, ନୋ ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠାନାରହୋ; ଅତ୍ଥି ପୁଗ୍ଗଲୋ ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠାନାରହୋ, ନୋ ଅଭିୱାଦନାରହୋ; ଅତ୍ଥି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଭିୱାଦନାରହୋ ଚେୱ ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠାନାରହୋ ଚ; ଅତ୍ଥି ପୁଗ୍ଗଲୋ ନେୱ ଅଭିୱାଦନାରହୋ ନୋ ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠାନାରହୋ। ଅତ୍ଥି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଆସନାରହୋ, ନୋ ଅଭିୱାଦନାରହୋ; ଅତ୍ଥି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଭିୱାଦନାରହୋ, ନୋ ଆସନାରହୋ; ଅତ୍ଥି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଆସନାରହୋ ଚେୱ ଅଭିୱାଦନାରହୋ ଚ; ଅତ୍ଥି ପୁଗ୍ଗଲୋ ନେୱ ଆସନାରହୋ ନୋ ଅଭିୱାଦନାରହୋ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କାଲେ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ୱିକାଲେ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ୱିକାଲେ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ କାଲେ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କାଲେ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ୱିକାଲେ ଚ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନେୱ କାଲେ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ୱିକାଲେ। ଅତ୍ଥି ପଟିଗ୍ଗହିତଂ କାଲେ କପ୍ପତି, ନୋ ୱିକାଲେ; ଅତ୍ଥି ପଟିଗ୍ଗହିତଂ ୱିକାଲେ କପ୍ପତି, ନୋ କାଲେ; ଅତ୍ଥି ପଟିଗ୍ଗହିତଂ କାଲେ ଚେୱ କପ୍ପତି ୱିକାଲେ ଚ; ଅତ୍ଥି ପଟିଗ୍ଗହିତଂ ନେୱ କାଲେ କପ୍ପତି ନୋ ୱିକାଲେ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପଚ୍ଚନ୍ତିମେସୁ ଜନପଦେସୁ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ମଜ୍ଝିମେସୁ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ମଜ୍ଝିମେସୁ ଜନପଦେସୁ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ପଚ୍ଚନ୍ତିମେସୁ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ପଚ୍ଚନ୍ତିମେସୁ ଚେୱ ଜନପଦେସୁ ଆପଜ୍ଜତି ମଜ୍ଝିମେସୁ ଚ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନେୱ ପଚ୍ଚନ୍ତିମେସୁ ଜନପଦେସୁ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ମଜ୍ଝିମେସୁ। ଅତ୍ଥି ପଚ୍ଚନ୍ତିମେସୁ ଜନପଦେସୁ କପ୍ପତି, ନୋ ମଜ୍ଝିମେସୁ; ଅତ୍ଥି ମଜ୍ଝିମେସୁ ଜନପଦେସୁ କପ୍ପତି, ନୋ ପଚ୍ଚନ୍ତିମେସୁ; ଅତ୍ଥି ପଚ୍ଚନ୍ତିମେସୁ ଚେୱ ଜନପଦେସୁ କପ୍ପତି ମଜ୍ଝିମେସୁ ଚ; ଅତ୍ଥି ନେୱ ପଚ୍ଚନ୍ତିମେସୁ ଜନପଦେସୁ କପ୍ପତି ନୋ ମଜ୍ଝିମେସୁ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ବହି; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ବହି ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଅନ୍ତୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ବହି ଚ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନେୱ ଅନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ବହି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋସୀମାୟ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ବହିସୀମାୟ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ବହିସୀମାୟ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଅନ୍ତୋସୀମାୟ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋସୀମାୟ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ବହିସୀମାୟ ଚ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନେୱ ଅନ୍ତୋସୀମାୟ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ବହିସୀମାୟ। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଗାମେ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଅରଞ୍ଞେ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅରଞ୍ଞେ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଗାମେ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଗାମେ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ଅରଞ୍ଞେ ଚ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନେୱ ଗାମେ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ଅରଞ୍ଞେ।

ଚତସ୍ସୋ ଚୋଦନା – ୱତ୍ଥୁସନ୍ଦସ୍ସନା, ଆପତ୍ତିସନ୍ଦସ୍ସନା, ସଂୱାସପଟିକ୍ଖେପୋ , ସାମୀଚିପଟିକ୍ଖେପୋ। ଚତ୍ତାରୋ ପୁବ୍ବକିଚ୍ଚା। ଚତ୍ତାରୋ ପତ୍ତକଲ୍ଲା। ଚତ୍ତାରି ଅନଞ୍ଞପାଚିତ୍ତିୟାନି। ଚତସ୍ସୋ ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟୋ। [ଅ॰ ନି॰ ୪.୧୭; ୱିଭ॰ ୯୩୯; ଦୀ॰ ନି॰ ୩.୩୧୧] ଚତ୍ତାରି ଅଗତିଗମନାନି – ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି। ଚତ୍ତାରି ନାଗତିଗମନାନି – ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି। ଚତୂହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଅଲଜ୍ଜୀ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘଂ ଭିନ୍ଦତି – ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ। ଚତୂହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପେସଲୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘଂ ସମଗ୍ଗଂ କରୋତି – ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ। ଚତୂହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିନୟୋ ନ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ – ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି , ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି। ଚତୂହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୱିନୟୋ ନ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ – ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି। ଚତୂହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିନୟୋ ନ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତବ୍ବୋ – ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି। ଚତୂହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୱିନୟୋ ନ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତବ୍ବୋ – ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି। ଚତୂହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅନୁୟୋଗୋ ନ ଦାତବ୍ବୋ – ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି , ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି। ଚତୂହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ୱିନୟୋ ନ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ – ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଗିଲାନୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଅଗିଲାନୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅଗିଲାନୋ ଆପଜ୍ଜତି, ନୋ ଗିଲାନୋ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଗିଲାନୋ ଚେୱ ଆପଜ୍ଜତି ଅଗିଲାନୋ ଚ; ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ନେୱ ଗିଲାନୋ ଆପଜ୍ଜତି ନୋ ଅଗିଲାନୋ। ଚତ୍ତାରି ଅଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି। ଚତ୍ତାରି ଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି।

ଚତୁକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ସକୱାଚାୟ କାୟେନ, ପସୁତ୍ତୋ ଚ ଅଚିତ୍ତକୋ।

ଆପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଚ କମ୍ମେନ, ୱୋହାରା ଚତୁରୋ ତଥା॥

ଭିକ୍ଖୂନଂ ଭିକ୍ଖୁନୀନଞ୍ଚ, ପରିକ୍ଖାରୋ ଚ ସମ୍ମୁଖା।

ଅଜାନକାୟେ ମଜ୍ଝେ ଚ, ୱୁଟ୍ଠାତି ଦୁୱିଧା ତଥା॥

ପଟିଲାଭେନ ଚୋଦନା, ପରିୱାସା ଚ ୱୁଚ୍ଚତି।

ମାନତ୍ତଚାରିକା ଚାପି, ସାମୁକ୍କଂସା ପଟିଗ୍ଗହି॥

ମହାୱିକଟକମ୍ମାନି, ପୁନ କମ୍ମେ ୱିପତ୍ତିୟୋ।

ଅଧିକରଣା ଦୁସ୍ସୀଲା ଚ, ସୋଭନାଗନ୍ତୁକେନ ଚ॥

ଗମିକୋ ୱତ୍ଥୁନାନତ୍ତା, ସଭାଗୁପଜ୍ଝାୟେନ ଚ।

ଆଚରିୟୋ ପଚ୍ଚୟା ୱା, ଦୁଚ୍ଚରିତଂ ସୁଚରିତଂ॥

ଆଦିୟନ୍ତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଚ, ଅରହୋ ଆସନେନ ଚ।

କାଲେ ଚ କପ୍ପତି ଚେୱ, ପଚ୍ଚନ୍ତିମେସୁ କପ୍ପତି॥

ଅନ୍ତୋ ଅନ୍ତୋ ଚ ସୀମାୟ, ଗାମେ ଚ ଚୋଦନାୟ ଚ।

ପୁବ୍ବକିଚ୍ଚଂ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ଅନଞ୍ଞା ସମ୍ମୁତିୟୋ ଚ॥

ଅଗତି ନାଗତି ଚେୱ, ଅଲଜ୍ଜୀ ପେସଲେନ ଚ।

ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବା ଦୁୱେ ଚେୱ, ୱିସ୍ସଜ୍ଜେୟ୍ୟା ତଥା ଦୁୱେ।

ଅନୁୟୋଗୋ ଚ ସାକଚ୍ଛା, ଗିଲାନୋ ଠପନେନ ଚାତି॥

୫. ପଞ୍ଚକୱାରୋ

୩୨୫ . ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ। ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା। ପଞ୍ଚ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି। ପଞ୍ଚ କମ୍ମାନି ଆନନ୍ତରିକାନି। ପଞ୍ଚ ପୁଗ୍ଗଲା ନିୟତା। ପଞ୍ଚ ଛେଦନକା ଆପତ୍ତିୟୋ। ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ। ମୁସାୱାଦପଚ୍ଚୟା ପଞ୍ଚହାକାରେହି କମ୍ମଂ ନ ଉପେତି – ସୟଂ ୱା କମ୍ମଂ ନ କରୋତି, ପରଂ ୱା ନ ଅଜ୍ଝେସତି, ଛନ୍ଦଂ ୱା ପାରିସୁଦ୍ଧିଂ ୱା ନ ଦେତି, କୟିରମାନେ କମ୍ମେ ପଟିକ୍କୋସତି, କତେ ୱା ପନ କମ୍ମେ ଅଧମ୍ମଦିଟ୍ଠି ହୋତି। ପଞ୍ଚହାକାରେହି କମ୍ମଂ ଉପେତି – ସୟଂ ୱା କମ୍ମଂ କରୋତି, ପରଂ ୱା ଅଜ୍ଝେସତି, ଛନ୍ଦଂ ୱା ପାରିସୁଦ୍ଧିଂ ୱା ଦେତି, କୟିରମାନେ କମ୍ମେ ନପ୍ପଟିକ୍କୋସତି, କତେ ୱା ପନ କମ୍ମେ ଧମ୍ମଦିଟ୍ଠି ହୋତି। ପଞ୍ଚ ପିଣ୍ଡପାତିକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କପ୍ପନ୍ତି – ଅନାମନ୍ତଚାରୋ, ଗଣଭୋଜନଂ, ପରମ୍ପରଭୋଜନଂ, ଅନଧିଟ୍ଠାନଂ, ଅୱିକପ୍ପନା। [ଅ॰ ନି॰ ୫.୧୦୨] ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉସ୍ସଙ୍କିତପରିସଙ୍କିତୋ ହୋତି – ପାପଭିକ୍ଖୁପି ଅକୁପ୍ପଧମ୍ମୋପି ୱେସିୟାଗୋଚରୋ ୱା ହୋତି, ୱିଧୱାଗୋଚରୋ ୱା ହୋତି, ଥୁଲ୍ଲକୁମାରିଗୋଚରୋ ୱା ହୋତି, ପଣ୍ଡକଗୋଚରୋ ୱା ହୋତି, ଭିକ୍ଖୁନିଗୋଚରୋ ୱା ହୋତି। ପଞ୍ଚ ତେଲାନି – ତିଲତେଲଂ, ସାସପତେଲଂ, ମଧୁକତେଲଂ, ଏରଣ୍ଡକତେଲଂ, ୱସାତେଲଂ। ପଞ୍ଚ ୱସାନି – ଅଚ୍ଛୱସଂ, ମଚ୍ଛୱସଂ, ସୁସୁକାୱସଂ, ସୂକରୱସଂ, ଗଦ୍ରଭୱସଂ। [ଅ॰ ନି॰ ୫.୧୩୦; ଦୀ॰ ନି॰ ୩.୩୧୬] ପଞ୍ଚ ବ୍ୟସନାନି – ଞାତିବ୍ୟସନଂ, ଭୋଗବ୍ୟସନଂ, ରୋଗବ୍ୟସନଂ, ସୀଲବ୍ୟସନଂ, ଦିଟ୍ଠିବ୍ୟସନଂ। [ଅ॰ ନି॰ ୫.୧୩୦; ଦୀ॰ ନି॰ ୩.୩୧୬] ପଞ୍ଚ ସମ୍ପଦା – ଞାତିସମ୍ପଦା, ଭୋଗସମ୍ପଦା, ଅରୋଗସମ୍ପଦା, ସୀଲସମ୍ପଦା, ଦିଟ୍ଠିସମ୍ପଦା। ପଞ୍ଚ ନିସ୍ସୟପଟିପ୍ପସ୍ସଦ୍ଧିୟୋ ଉପଜ୍ଝାୟମ୍ହା – ଉପଜ୍ଝାୟୋ ପକ୍କନ୍ତୋ ୱା ହୋତି, ୱିବ୍ଭନ୍ତୋ ୱା, କାଲଙ୍କତୋ ୱା, ପକ୍ଖସଙ୍କନ୍ତୋ ୱା, ଆଣତ୍ତିୟେୱ ପଞ୍ଚମୀ। ପଞ୍ଚ ପୁଗ୍ଗଲା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବା – ଅଦ୍ଧାନହୀନୋ, ଅଙ୍ଗହୀନୋ, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନୋ, କରଣଦୁକ୍କଟକୋ, ଅପରିପୂରୋ। ପଞ୍ଚ ପଂସୁକୂଲାନି – ସୋସାନିକଂ, ପାପଣିକଂ, ଉନ୍ଦୂରକ୍ଖାୟିକଂ, ଉପଚିକକ୍ଖାୟିକଂ, ଅଗ୍ଗିଦଡ୍ଢଂ। ଅପରାନିପି ପଞ୍ଚ ପଂସୁକୂଲାନି – ଗୋଖାୟିକଂ, ଅଜକ୍ଖାୟିକଂ, ଥୂପଚୀୱରଂ, ଆଭିସେକିକଂ, ଗତପଟିୟାଗତଂ [ଭତପଟିୟାଭତଂ (କ॰)] । ପଞ୍ଚ ଅୱହାରା – ଥେୟ୍ୟାୱହାରୋ, ପସୟ୍ହାୱହାରୋ, ପରିକପ୍ପାୱହାରୋ , ପଟିଚ୍ଛନ୍ନାୱହାରୋ, କୁସାୱହାରୋ। ପଞ୍ଚ ମହାଚୋରା ସନ୍ତୋ ସଂୱିଜ୍ଜମାନା ଲୋକସ୍ମିଂ। ପଞ୍ଚ ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜନିୟାନି। ପଞ୍ଚ ଅୱେଭଙ୍ଗିୟାନି। ପଞ୍ଚାପତ୍ତିୟୋ କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ। ପଞ୍ଚାପତ୍ତିୟୋ କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ଚିତ୍ତତୋ। ପଞ୍ଚାପତ୍ତିୟୋ ଦେସନାଗାମିନିୟୋ। ପଞ୍ଚ ସଙ୍ଘା । ପଞ୍ଚ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସା। ସବ୍ବପଚ୍ଚନ୍ତିମେସୁ ଜନପଦେସୁ ୱିନୟଧରପଞ୍ଚମେନ ଗଣେନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚାନିସଂସା କଥିନତ୍ଥାରେ। ପଞ୍ଚ କମ୍ମାନି। ୟାୱତତିୟକେ ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ। ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ପଞ୍ଚ ଅକପ୍ପିୟାନି ନ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବାନି – ଅଦିନ୍ନଞ୍ଚ ହୋତି, ଅୱିଦିତଞ୍ଚ ହୋତି, ଅକପ୍ପିୟଞ୍ଚ ହୋତି, ଅପ୍ପଟିଗ୍ଗହିତଞ୍ଚ ହୋତି, ଅକତାତିରିତ୍ତଞ୍ଚ ହୋତି। ପଞ୍ଚ କପ୍ପିୟାନି ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବାନି – ଦିନ୍ନଞ୍ଚ ହୋତି, ୱିଦିତଞ୍ଚ ହୋତି, କପ୍ପିୟଞ୍ଚ ହୋତି, ପଟିଗ୍ଗହିତଞ୍ଚ ହୋତି, କତାତିରିତ୍ତଞ୍ଚ ହୋତି। ପଞ୍ଚ ଦାନାନି ଅପୁଞ୍ଞାନି ପୁଞ୍ଞସମ୍ମତାନି ଲୋକସ୍ମିଂ [ଲୋକସ୍ସ (ସ୍ୟା॰)] – ମଜ୍ଜଦାନଂ, ସମଜ୍ଜଦାନଂ, ଇତ୍ଥିଦାନଂ, ଉସଭଦାନଂ, ଚିତ୍ତକମ୍ମଦାନଂ। ପଞ୍ଚ ଉପ୍ପନ୍ନା ଦୁପ୍ପଟିୱିନୋଦୟା [ୱିନୋଦିୟା (ସ୍ୟା॰)] – ଉପ୍ପନ୍ନୋ ରାଗୋ ଦୁପ୍ପଟିୱିନୋଦୟୋ, ଉପ୍ପନ୍ନୋ ଦୋସୋ ଦୁପ୍ପଟିୱିନୋଦୟୋ, ଉପ୍ପନ୍ନୋ ମୋହୋ ଦୁପ୍ପଟିୱିନୋଦୟୋ, ଉପ୍ପନ୍ନଂ ପଟିଭାନଂ ଦୁପ୍ପଟିୱିନୋଦୟଂ, ଉପ୍ପନ୍ନଂ ଗମିୟଚିତ୍ତଂ ଦୁପ୍ପଟିୱିନୋଦୟଂ । ପଞ୍ଚାନିସଂସା ସମ୍ମଜ୍ଜନିୟା – ସକଚିତ୍ତଂ ପସୀଦତି, ପରଚିତ୍ତଂ ପସୀଦତି, ଦେୱତା ଅତ୍ତମନା ହୋନ୍ତି, ପାସାଦିକସଂୱତ୍ତନିକକମ୍ମଂ ଉପଚିନତି, କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ସୁଗତିଂ ସଗ୍ଗଂ ଲୋକଂ ଉପପଜ୍ଜତି। ଅପରେପି ପଞ୍ଚାନିସଂସା ସମ୍ମଜ୍ଜନିୟା – ସକଚିତ୍ତଂ ପସୀଦତି, ପରଚିତ୍ତଂ ପସୀଦତି, ଦେୱତା ଅତ୍ତମନା ହୋନ୍ତି, ସତ୍ଥୁସାସନଂ କତଂ ହୋତି, ପଚ୍ଛିମା ଜନତା ଦିଟ୍ଠାନୁଗତିଂ ଆପଜ୍ଜତି।

ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ‘‘ବାଲୋ’’ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଅତ୍ତନୋ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ନ ଉଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ପରସ୍ସ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ନ ଉଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଅତ୍ତନୋ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ନ ଉଗ୍ଗହେତ୍ୱା ପରସ୍ସ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ନ ଉଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଅଧମ୍ମେନ କାରେତି ଅପ୍ପଟିଞ୍ଞାୟ। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ‘‘ପଣ୍ଡିତୋ’’ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଅତ୍ତନୋ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ଉଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ପରସ୍ସ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ଉଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଅତ୍ତନୋ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ଉଗ୍ଗହେତ୍ୱା ପରସ୍ସ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ଉଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଧମ୍ମେନ କାରେତି ପଟିଞ୍ଞାୟ। ଅପରେହିପି ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ବାଲୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ମୂଲଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିସମୁଦୟଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିନିରୋଧଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିନିରୋଧଗାମିନିଂ ପଟିପଦଂ ନ ଜାନାତି। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ପଣ୍ଡିତୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ମୂଲଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିସମୁଦୟଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିନିରୋଧଂ ଜାନାତି , ଆପତ୍ତିନିରୋଧଗାମିନିଂ ପଟିପଦଂ ଜାନାତି। ଅପରେହିପି ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ବାଲୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଅଧିକରଣଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ମୂଲଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସମୁଦୟଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣନିରୋଧଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣନିରୋଧଗାମିନିଂ ପଟିପଦଂ ନ ଜାନାତି। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ପଣ୍ଡିତୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଅଧିକରଣଂ ଜାନାତି , ଅଧିକରଣସ୍ସ ମୂଲଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସମୁଦୟଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣନିରୋଧଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣନିରୋଧଗାମିନିଂ ପଟିପଦଂ ଜାନାତି। ଅପରେହିପି ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ବାଲୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ୱତ୍ଥୁଂ ନ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ନ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ନ ଜାନାତି। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ପଣ୍ଡିତୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ୱତ୍ଥୁଂ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ଜାନାତି। ଅପରେହିପି ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ବାଲୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଞତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଞତ୍ତିୟା କରଣଂ ନ ଜାନାତି, ନ ପୁବ୍ବକୁସଲୋ ହୋତି, ନ ଅପରକୁସଲୋ ହୋତି, ଅକାଲଞ୍ଞୂ ଚ ହୋତି। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ପଣ୍ଡିତୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଞତ୍ତିୟା କରଣଂ ଜାନାତି, ପୁବ୍ବକୁସଲୋ ହୋତି, ଅପରକୁସଲୋ ହୋତି, କାଲଞ୍ଞୂ ଚ ହୋତି। ଅପରେହିପି ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ବାଲୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଆଚରିୟପରମ୍ପରା ଖୋ ପନସ୍ସ ନ ସୁଗ୍ଗହିତା ହୋତି ନ ସୁମନସିକତା ନ ସୂପଧାରିତା। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ପଣ୍ଡିତୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଆଚରିୟପରମ୍ପରା ଖୋ ପନସ୍ସ ସୁଗ୍ଗହିତା ହୋତି ସୁମନସିକତା ସୂପଧାରିତା। ଅପରେହିପି ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ବାଲୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଉଭୟାନି ଖୋ ପନସ୍ସ ପାତିମୋକ୍ଖାନି ନ ୱିତ୍ଥାରେନ ସ୍ୱାଗତାନି ହୋନ୍ତି ନ ସୁୱିଭତ୍ତାନି ନ ସୁପ୍ପୱତ୍ତୀନି ନ ସୁୱିନିଚ୍ଛିତାନି ସୁତ୍ତସୋ ଅନୁବ୍ୟଞ୍ଜନସୋ। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ପଣ୍ଡିତୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଉଭୟାନି ଖୋ ପନସ୍ସ ପାତିମୋକ୍ଖାନି ୱିତ୍ଥାରେନ ସ୍ୱାଗତାନି ହୋନ୍ତି ସୁୱିଭତ୍ତାନି ସୁପ୍ପୱତ୍ତୀନି ସୁୱିନିଚ୍ଛିତାନି ସୁତ୍ତସୋ ଅନୁବ୍ୟଞ୍ଜନସୋ। ଅପରେହିପି ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ବାଲୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣେ ଚ ନ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ପଣ୍ଡିତୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣେ ଚ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି।

[ଅ॰ ନି॰ ୫.୧୮୧; ପରି॰ ୪୪୩] ପଞ୍ଚ ଆରଞ୍ଞିକା – ମନ୍ଦତ୍ତା ମୋମୂହତ୍ତା ଆରଞ୍ଞିକୋ ହୋତି, ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ଆରଞ୍ଞିକୋ ହୋତି, ଉମ୍ମାଦା ଚିତ୍ତକ୍ଖେପା ଆରଞ୍ଞିକୋ ହୋତି, ୱଣ୍ଣିତଂ ବୁଦ୍ଧେହି ବୁଦ୍ଧସାୱକେହୀତି ଆରଞ୍ଞିକୋ ହୋତି, ଅପି ଚ ଅପ୍ପିଚ୍ଛଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ସନ୍ତୁଟ୍ଠିଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ସଲ୍ଲେଖଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ପୱିୱେକଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ଇଦମତ୍ଥିତଞ୍ଞେୱ [ଇଦମଟ୍ଠିତଞ୍ଞେୱ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ନିସ୍ସାୟ ଆରଞ୍ଞିକୋ ହୋତି। ପଞ୍ଚ ପିଣ୍ଡପାତିକା…ପେ॰… ପଞ୍ଚ ପଂସୁକୂଲିକା…ପେ॰… ପଞ୍ଚ ରୁକ୍ଖମୂଲିକା…ପେ॰… ପଞ୍ଚ ସୋସାନିକା…ପେ॰… ପଞ୍ଚ ଅବ୍ଭୋକାସିକା…ପେ॰… ପଞ୍ଚ ତେଚୀୱରିକା…ପେ॰… ପଞ୍ଚ ସପଦାନଚାରିକା…ପେ॰… ପଞ୍ଚ ନେସଜ୍ଜିକା…ପେ॰… ପଞ୍ଚ ୟଥାସନ୍ଥତିକା…ପେ॰… ପଞ୍ଚ ଏକାସନିକା…ପେ॰… ପଞ୍ଚ ଖଲୁପଚ୍ଛାଭତ୍ତିକା…ପେ॰… ପଞ୍ଚ ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକା – ମନ୍ଦତ୍ତା ମୋମୂହତ୍ତା ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକୋ ହୋତି, ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକୋ ହୋତି, ଉମ୍ମାଦା ଚିତ୍ତକ୍ଖେପା ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକୋ ହୋତି, ୱଣ୍ଣିତଂ ବୁଦ୍ଧେହି ବୁଦ୍ଧସାୱକେହୀତି ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକୋ ହୋତି, ଅପି ଚ ଅପ୍ପିଚ୍ଛଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ସନ୍ତୁଟ୍ଠିଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ସଲ୍ଲେଖଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ପୱିୱେକଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ଇଦମତ୍ଥିତଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକୋ ହୋତି।

[ପରି॰ ୪୧୭] ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ଉପୋସଥଂ ନ ଜାନାତି, ଉପୋସଥକମ୍ମଂ ନ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖଂ ନ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସଂ ନ ଜାନାତି, ଊନପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ହୋତି। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ଉପୋସଥଂ ଜାନାତି, ଉପୋସଥକମ୍ମଂ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ୱା। ଅପରେହିପି ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ପୱାରଣଂ ନ ଜାନାତି, ପୱାରଣାକମ୍ମଂ ନ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖଂ ନ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସଂ ନ ଜାନାତି, ଊନପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ହୋତି। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ପୱାରଣଂ ଜାନାତି, ପୱାରଣାକମ୍ମଂ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ୱା। ଅପରେହିପି ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଊନପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ହୋତି। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ୱା। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ନାନିସ୍ସିତାୟ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ଉପୋସଥଂ ନ ଜାନାତି, ଉପୋସଥକମ୍ମଂ ନ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖଂ ନ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସଂ ନ ଜାନାତି, ଊନପଞ୍ଚୱସ୍ସା ହୋତି। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅନିସ୍ସିତାୟ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ଉପୋସଥଂ ଜାନାତି, ଉପୋସଥକମ୍ମଂ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଚୱସ୍ସା ୱା ହୋତି ଅତିରେକପଞ୍ଚୱସ୍ସା ୱା। ଅପରେହିପି ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ନାନିସ୍ସିତାୟ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ପୱାରଣଂ ନ ଜାନାତି, ପୱାରଣାକମ୍ମଂ ନ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖଂ ନ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସଂ ନ ଜାନାତି, ଊନପଞ୍ଚୱସ୍ସା ହୋତି। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅନିସ୍ସିତାୟ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ପୱାରଣଂ ଜାନାତି, ପୱାରଣାକମ୍ମଂ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଚୱସ୍ସା ୱା ହୋତି ଅତିରେକପଞ୍ଚୱସ୍ସା ୱା। ଅପରେହିପି ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ନାନିସ୍ସିତାୟ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଊନପଞ୍ଚୱସ୍ସା ହୋତି। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅନିସ୍ସିତାୟ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ – ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଚୱସ୍ସା ୱା ହୋତି ଅତିରେକପଞ୍ଚୱସ୍ସା ୱା।

ପଞ୍ଚ ଆଦୀନୱା ଅପାସାଦିକେ – ଅତ୍ତାପି ଅତ୍ତାନଂ ଉପୱଦତି, ଅନୁୱିଚ୍ଚପି ୱିଞ୍ଞୂ ଗରହନ୍ତି, ପାପକୋ କିତ୍ତିସଦ୍ଦୋ ଅବ୍ଭୁଗ୍ଗଚ୍ଛତି, ସମ୍ମୂଳ୍ହୋ କାଲଂ କରୋତି, କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ଅପାୟଂ ଦୁଗ୍ଗତିଂ ୱିନିପାତଂ ନିରୟଂ ଉପପଜ୍ଜତି। ପଞ୍ଚାନିସଂସା ପାସାଦିକେ – ଅତ୍ତାପି ଅତ୍ତାନଂ ନ ଉପୱଦତି, ଅନୁୱିଚ୍ଚପି ୱିଞ୍ଞୂ ପସଂସନ୍ତି, କଲ୍ୟାଣୋ କିତ୍ତିସଦ୍ଦୋ ଅବ୍ଭୁଗ୍ଗଚ୍ଛତି, ଅସମ୍ମୂଳ୍ହୋ କାଲଂ କରୋତି, କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ସୁଗତିଂ ସଗ୍ଗଂ ଲୋକଂ ଉପପଜ୍ଜତି। ଅପରେପି ପଞ୍ଚ ଆଦୀନୱା ଅପାସାଦିକେ – ଅପ୍ପସନ୍ନା ନ ପସୀଦନ୍ତି, ପସନ୍ନାନଂ ଏକଚ୍ଚାନଂ ଅଞ୍ଞଥତ୍ତଂ ହୋତି, ସତ୍ଥୁସାସନଂ ଅକତଂ ହୋତି, ପଚ୍ଛିମା ଜନତା ଦିଟ୍ଠାନୁଗତିଂ ନାପଜ୍ଜତି, ଚିତ୍ତମସ୍ସ ନ ପସୀଦତି। ପଞ୍ଚାନିସଂସା ପାସାଦିକେ – ଅପ୍ପସନ୍ନା ପସୀଦନ୍ତି, ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ ହୋତି, ସତ୍ଥୁସାସନଂ କତଂ ହୋତି, ପଚ୍ଛିମା ଜନତା ଦିଟ୍ଠାନୁଗତିଂ ଆପଜ୍ଜତି, ଚିତ୍ତମସ୍ସ ପସୀଦତି। ପଞ୍ଚ ଆଦୀନୱା କୁଲୂପକେ – ଅନାମନ୍ତଚାରେ ଆପଜ୍ଜତି, ରହୋ ନିସଜ୍ଜାୟ ଆପଜ୍ଜତି, ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ଆପଜ୍ଜତି, ମାତୁଗାମସ୍ସ ଉତ୍ତରିଛପ୍ପଞ୍ଚୱାଚାହି ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, କାମସଙ୍କପ୍ପବହୁଲୋ ଚ ୱିହରତି। ପଞ୍ଚ ଆଦୀନୱା କୁଲୂପକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ – ଅତିୱେଲଂ କୁଲେସୁ ସଂସଟ୍ଠସ୍ସ ୱିହରତୋ ମାତୁଗାମସ୍ସ ଅଭିଣ୍ହଦସ୍ସନଂ, ଦସ୍ସନେ ସତି ସଂସଗ୍ଗୋ, ସଂସଗ୍ଗେ ସତି ୱିସ୍ସାସୋ, ୱିସ୍ସାସେ ସତି ଓତାରୋ, ଓତିଣ୍ଣଚିତ୍ତସ୍ସେତଂ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପାଟିକଙ୍ଖଂ ଅନଭିରତୋ ୱା ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିସ୍ସତି ଅଞ୍ଞତରଂ ୱା ସଂକିଲିଟ୍ଠଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜିସ୍ସତି ସିକ୍ଖଂ ୱା ପଚ୍ଚକ୍ଖାୟ ହୀନାୟାୱତ୍ତିସ୍ସତି।

[ପାଚି॰ ୯୨] ପଞ୍ଚ ବୀଜଜାତାନି – ମୂଲବୀଜଂ, ଖନ୍ଧବୀଜଂ, ଫଳୁବୀଜଂ, ଅଗ୍ଗବୀଜଂ, ବୀଜବୀଜଞ୍ଞେୱ [ବୀଜବୀଜମେୱ (କ॰)] ପଞ୍ଚମଂ। ପଞ୍ଚହି ସମଣକପ୍ପେହି ଫଲଂ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ – ଅଗ୍ଗିପରିଜିତଂ, ସତ୍ଥପରିଜିତଂ, ନଖପରିଜିତଂ, ଅବୀଜଂ, ନିବ୍ବତ୍ତବୀଜଞ୍ଞେୱ [ନିବ୍ବଟ୍ଟବୀଜଞ୍ଞେୱ (ସୀ॰), ନିବ୍ବଟବୀଜଞ୍ଞେୱ (ସ୍ୟା॰), ନିପ୍ପଟ୍ଟବୀଜଞ୍ଞେୱ (କ॰)] ପଞ୍ଚମଂ। ପଞ୍ଚ ୱିସୁଦ୍ଧିୟୋ – ନିଦାନଂ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଅୱସେସଂ ସୁତେନ ସାୱେତବ୍ବଂ, ଅୟଂ ପଠମା ୱିସୁଦ୍ଧି; ନିଦାନଂ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଚତ୍ତାରି ପାରାଜିକାନି ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଅୱସେସଂ ସୁତେନ ସାୱେତବ୍ବଂ, ଅୟଂ ଦୁତିୟା ୱିସୁଦ୍ଧି; ନିଦାନଂ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଚତ୍ତାରି ପାରାଜିକାନି ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ତେରସ ସଙ୍ଘାଦିସେସେ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଅୱସେସଂ ସୁତେନ ସାୱେତବ୍ବଂ, ଅୟଂ ତତିୟା ୱିସୁଦ୍ଧି; ନିଦାନଂ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଚତ୍ତାରି ପାରାଜିକାନି ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ତେରସ ସଙ୍ଘାଦିସେସେ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଦ୍ୱେ ଅନିୟତେ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଅୱସେସଂ ସୁତେନ ସାୱେତବ୍ବଂ, ଅୟଂ ଚତୁତ୍ଥା ୱିସୁଦ୍ଧି; ୱିତ୍ଥାରେନେୱ ପଞ୍ଚମୀ। ଅପରାପି ପଞ୍ଚ ୱିସୁଦ୍ଧିୟୋ – ସୁତ୍ତୁଦ୍ଦେସୋ, ପାରିସୁଦ୍ଧିଉପୋସଥୋ, ଅଧିଟ୍ଠାନୁପୋସଥୋ, ପୱାରଣା, ସାମଗ୍ଗୀଉପୋସଥୋୟେୱ ପଞ୍ଚମୋ। ପଞ୍ଚାନିସଂସା ୱିନୟଧରେ – ଅତ୍ତନୋ ସୀଲକ୍ଖନ୍ଧୋ ସୁଗୁତ୍ତୋ ହୋତି ସୁରକ୍ଖିତୋ, କୁକ୍କୁଚ୍ଚପକତାନଂ ପଟିସରଣଂ ହୋତି, ୱିସାରଦୋ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ୱୋହରତି, ପଚ୍ଚତ୍ଥିକେ ସହଧମ୍ମେନ ସୁନିଗ୍ଗହିତଂ ନିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା ପଟିପନ୍ନୋ ହୋତି। ପଞ୍ଚ ଅଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି । ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନୀତି।

ପଞ୍ଚକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଆପତ୍ତି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା, ୱିନୀତାନନ୍ତରେନ ଚ।

ପୁଗ୍ଗଲା ଛେଦନା ଚେୱ, ଆପଜ୍ଜତି ଚ ପଚ୍ଚୟା॥

ନ ଉପେତି ଉପେତି ଚ, କପ୍ପନ୍ତୁସଙ୍କିତେଲଞ୍ଚ।

ୱସଂ ବ୍ୟସନା ସମ୍ପଦା, ପସ୍ସଦ୍ଧି ପୁଗ୍ଗଲେନ ଚ॥

ସୋସାନିକଂ ଖାୟିତଞ୍ଚ, ଥେୟ୍ୟଂ ଚୋରୋ ଚ ୱୁଚ୍ଚତି।

ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜି ଅୱେଭଙ୍ଗି, କାୟତୋ କାୟୱାଚତୋ॥

ଦେସନା ସଙ୍ଘଂ ଉଦ୍ଦେସଂ, ପଚ୍ଚନ୍ତିକଥିନେନ ଚ।

କମ୍ମାନି ୟାୱତତିୟଂ, ପାରାଜିଥୁଲ୍ଲଦୁକ୍କଟଂ॥

ଅକପ୍ପିୟଂ କପ୍ପିୟଞ୍ଚ, ଅପୁଞ୍ଞଦୁୱିନୋଦୟା।

ସମ୍ମଜ୍ଜନୀ ଅପରେ ଚ, ଭାସଂ ଆପତ୍ତିମେୱ ଚ॥

ଅଧିକରଣଂ ୱତ୍ଥୁ ଞତ୍ତି, ଆପତ୍ତା ଉଭୟାନି ଚ।

ଲହୁକଟ୍ଠମକା ଏତେ, କଣ୍ହସୁକ୍କା ୱିଜାନଥ॥

ଅରଞ୍ଞଂ ପିଣ୍ଡପାତଞ୍ଚ, ପଂସୁରୁକ୍ଖସୁସାନିକା।

ଅବ୍ଭୋକାସୋ ଚୀୱରଞ୍ଚ, ସପଦାନୋ ନିସଜ୍ଜିକୋ॥

ସନ୍ଥତି ଖଲୁ ପଚ୍ଛାପି, ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକମେୱ ଚ।

ଉପୋସଥଂ ପୱାରଣଂ, ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିପି ଚ॥

କଣ୍ହସୁକ୍କପଦା ଏତେ, ଭିକ୍ଖୁନୀନମ୍ପି ତେ ତଥା।

ଅପାସାଦିକପାସାଦି, ତଥେୱ ଅପରେ ଦୁୱେ॥

କୁଲୂପକେ ଅତିୱେଲଂ, ବୀଜଂ ସମଣକପ୍ପି ଚ।

ୱିସୁଦ୍ଧି ଅପରେ ଚେୱ, ୱିନୟାଧମ୍ମିକେନ ଚ।

ଧମ୍ମିକା ଚ ତଥା ୱୁତ୍ତା, ନିଟ୍ଠିତା ସୁଦ୍ଧିପଞ୍ଚକାତି॥

୬. ଛକ୍କୱାରୋ

୩୨୬ . [ଦୀ॰ ନି॰ ୩.୩୨୪] ଛ ଅଗାରୱା। ଛ ଗାରୱା। ଛ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି। ଛ ସାମୀଚିୟୋ। ଛ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନା। ଛଚ୍ଛେଦନକା ଆପତ୍ତିୟୋ। ଛହାକାରେହି ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। ଛାନିସଂସା ୱିନୟଧରେ। ଛ ପରମାନି। ଛାରତ୍ତଂ ତିଚୀୱରେନ ୱିପ୍ପୱସିତବ୍ବଂ। ଛ ଚୀୱରାନି । ଛ ରଜନାନି। ଛ ଆପତ୍ତିୟୋ କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି ନ ୱାଚତୋ। ଛ ଆପତ୍ତିୟୋ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି ନ କାୟତୋ। ଛ ଆପତ୍ତିୟୋ କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ଛ କମ୍ମାନି। ଛ ୱିୱାଦମୂଲାନି। ଛ ଅନୁୱାଦମୂଲାନି। ଛ ସାରଣୀୟା ଧମ୍ମା ଦୀଘସୋ। ଛ ୱିଦତ୍ଥିୟୋ, ସୁଗତୱିଦତ୍ଥିୟା, ତିରିୟଂ ଛ ୱିଦତ୍ଥିୟୋ। ଛ ନିସ୍ସୟପଟିପ୍ପସ୍ସଦ୍ଧିୟୋ ଆଚରିୟମ୍ହା। ଛ ନହାନେ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ – ୱିପ୍ପକତଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ପକ୍କମତି, ୱିପ୍ପକତଚୀୱରଂ ସମାଦାୟ ପକ୍କମତି।

[ମହାୱ॰ ୮୫ ଆଦୟୋ] ଛହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ – ଅସେକ୍ଖେନ ସୀଲକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ଅସେକ୍ଖେନ ସମାଧିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ଅସେକ୍ଖେନ ପଞ୍ଞକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ଅସେକ୍ଖେନ ୱିମୁତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ଅସେକ୍ଖେନ ୱିମୁତ୍ତିଞାଣଦସ୍ସନକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ଦସୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକଦସୱସ୍ସୋ ୱା।

ଅପରେହିପି ଛହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ – ଅତ୍ତନା ଅସେକ୍ଖେନ ସୀଲକ୍ଖନ୍ଧେ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ପରଂ ଅସେକ୍ଖେ ସୀଲକ୍ଖନ୍ଧେ ସମାଦପେତା; ଅତ୍ତନା ଅସେକ୍ଖେନ ସମାଧିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ପରଂ ଅସେକ୍ଖେ ସମାଧିକ୍ଖନ୍ଧେ ସମାଦପେତା; ଅତ୍ତନା ଅସେକ୍ଖେନ ପଞ୍ଞକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ପରଂ ଅସେକ୍ଖେ ପଞ୍ଞକ୍ଖନ୍ଧେ ସମାଦପେତା; ଅତ୍ତନା ଅସେକ୍ଖେନ ୱିମୁତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ପରଂ ଅସେକ୍ଖେ ୱିମୁତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେ ସମାଦପେତା; ଅତ୍ତନା ଅସେକ୍ଖେନ ୱିମୁତ୍ତିଞାଣଦସ୍ସନକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ପରଂ ଅସେକ୍ଖେ ୱିମୁତ୍ତିଞାଣଦସ୍ସନକ୍ଖନ୍ଧେ ସମାଦପେତା; ଦସୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକଦସୱସ୍ସୋ ୱା।

ଅପରେହିପି ଛହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ – ସଦ୍ଧୋ ହୋତି, ହିରିମା ହୋତି, ଓତ୍ତପ୍ପୀ ହୋତି, ଆରଦ୍ଧୱୀରିୟୋ ହୋତି , ଉପଟ୍ଠିତସ୍ସତି ହୋତି, ଦସୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକଦସୱସ୍ସୋ ୱା।

ଅପରେହିପି ଛହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ – ନ ଅଧିସୀଲେ ସୀଲୱିପନ୍ନୋ ହୋତି, ନ ଅଜ୍ଝାଚାରେ ଆଚାରୱିପନ୍ନୋ ହୋତି, ନ ଅତିଦିଟ୍ଠିୟା ଦିଟ୍ଠିୱିପନ୍ନୋ ହୋତି, ବହୁସ୍ସୁତୋ ହୋତି, ପଞ୍ଞୱା ହୋତି, ଦସୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକଦସୱସ୍ସୋ ୱା।

ଅପରେହିପି ଛହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ – ପଟିବଲୋ ହୋତି ଅନ୍ତେୱାସିଂ ୱା ସଦ୍ଧିୱିହାରିଂ ୱା ଗିଲାନଂ ଉପଟ୍ଠାତୁଂ ୱା ଉପଟ୍ଠାପେତୁଂ ୱା, ଅନଭିରତଂ ୱୂପକାସେତୁଂ ୱା ୱୂପକାସାପେତୁଂ ୱା [ଅନଭିରତିଂ (କ॰)] , ଉପ୍ପନ୍ନଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଧମ୍ମତୋ ୱିନୋଦେତୁଂ [ୱିନୋଦେତୁଂ ୱା ୱିନୋଦାପେତୁଂ ୱା (ସ୍ୟା॰) ମହାୱ॰ ୮୫] , ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୱୁଟ୍ଠାନଂ ଜାନାତି, ଦସୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକଦସୱସ୍ସୋ ୱା।

ଅପରେହିପି ଛହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ – ପଟିବଲୋ ହୋତି ଅନ୍ତେୱାସିଂ ୱା ସଦ୍ଧିୱିହାରିଂ ୱା ଆଭିସମାଚାରିକାୟ ସିକ୍ଖାୟ ସିକ୍ଖାପେତୁଂ, ଆଦିବ୍ରହ୍ମଚାରିୟକାୟ ସିକ୍ଖାୟ ୱିନେତୁଂ, ଅଭିଧମ୍ମେ ୱିନେତୁଂ, ଅଭିୱିନୟେ ୱିନେତୁଂ, ଉପ୍ପନ୍ନଂ ଦିଟ୍ଠିଗତଂ ଧମ୍ମତୋ ୱିୱେଚେତୁଂ, ଦସୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକଦସୱସ୍ସୋ ୱା।

ଅପରେହିପି ଛହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ – ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଉଭୟାନି ଖୋ ପନସ୍ସ ପାତିମୋକ୍ଖାନି ୱିତ୍ଥାରେନ ସ୍ୱାଗତାନି ହୋନ୍ତି ସୁୱିଭତ୍ତାନି ସୁପ୍ପୱତ୍ତୀନି ସୁୱିନିଚ୍ଛିତାନି ସୁତ୍ତସୋ ଅନୁବ୍ୟଞ୍ଜନସୋ, ଦସୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକଦସୱସ୍ସୋ ୱା।

ଛ ଅଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି, ଛ ଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନୀତି।

ଛକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଅଗାରୱା ଗାରୱା ଚ, ୱିନୀତା ସାମୀଚିପି ଚ।

ସମୁଟ୍ଠାନା ଛେଦନା ଚେୱ, ଆକାରାନିସଂସେନ ଚ॥

ପରମାନି ଚ ଛାରତ୍ତଂ, ଚୀୱରଂ ରଜନାନି ଚ।

କାୟତୋ ଚିତ୍ତତୋ ଚାପି, ୱାଚତୋ ଚିତ୍ତତୋପି ଚ॥

କାୟୱାଚାଚିତ୍ତତୋ ଚ, କମ୍ମୱିୱାଦମେୱ ଚ।

ଅନୁୱାଦା ଦୀଘସୋ ଚ, ତିରିୟଂ ନିସ୍ସୟେନ ଚ॥

ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତି ଆଦାୟ, ସମାଦାୟ ତଥେୱ ଚ।

ଅସେକ୍ଖେ ସମାଦପେତା, ସଦ୍ଧୋ ଅଧିସୀଲେନ ଚ।

ଗିଲାନାଭିସମାଚାରୀ, ଆପତ୍ତାଧମ୍ମଧମ୍ମିକାତି॥

୭. ସତ୍ତକୱାରୋ

୩୨୭ . ସତ୍ତାପତ୍ତିୟୋ । ସତ୍ତାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା। ସତ୍ତ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି। ସତ୍ତ ସାମୀଚିୟୋ। ସତ୍ତ ଅଧମ୍ମିକା ପଟିଞ୍ଞାତକରଣା। ସତ୍ତ ଧମ୍ମିକା ପଟିଞ୍ଞାତକରଣା। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଅନାପତ୍ତି ସତ୍ତାହକରଣୀୟେନ ଗନ୍ତୁଂ। ସତ୍ତାନିସଂସା ୱିନୟଧରେ। ସତ୍ତ ପରମାନି । ସତ୍ତମେ ଅରୁଣୁଗ୍ଗମନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ସତ୍ତ ସମଥା। ସତ୍ତ କମ୍ମାନି। ସତ୍ତ ଆମକଧଞ୍ଞାନି। ତିରିୟଂ ସତ୍ତନ୍ତରା। ଗଣଭୋଜନେ ସତ୍ତ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଭେସଜ୍ଜାନି ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ସତ୍ତାହପରମଂ ସନ୍ନିଧିକାରକଂ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବାନି। କତଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ପକ୍କମତି। କତଚୀୱରଂ ସମାଦାୟ ପକ୍କମତି। ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ନ ହୋତି ଆପତ୍ତି ଦଟ୍ଠବ୍ବା। ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ହୋତି ଆପତ୍ତି ଦଟ୍ଠବ୍ବା। ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ହୋତି ଆପତ୍ତି ଦଟ୍ଠବ୍ବା [ପଟିକାତବ୍ବା (ସବ୍ବତ୍ଥ) ଅଟ୍ଠକଥା ଚ ଚମ୍ପେୟ୍ୟକ୍ଖନ୍ଧକେ ଅଧମ୍ମକମ୍ମାଦିକଥା ଚ ଓଲୋକେତବ୍ବା] । ସତ୍ତ ଅଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି। ସତ୍ତ ଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି।

[ଅ॰ ନି॰ ୭.୭୫] ସତ୍ତହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱିନୟଧରୋ ହୋତି – ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସୀଲୱା ହୋତି, ପାତିମୋକ୍ଖସଂୱରସଂୱୁତୋ ୱିହରତି ଆଚାରଗୋଚରସମ୍ପନ୍ନୋ ଅଣୁମତ୍ତେସୁ ୱଜ୍ଜେସୁ ଭୟଦସ୍ସାୱୀ ସମାଦାୟ ସିକ୍ଖତି ସିକ୍ଖାପଦେସୁ, ଚତୁନ୍ନଂ ଝାନାନଂ ଆଭିଚେତସିକାନଂ ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମସୁଖୱିହାରାନଂ ନିକାମଲାଭୀ ହୋତି ଅକିଚ୍ଛଲାଭୀ ଅକସିରଲାଭୀ, ଆସୱାନଞ୍ଚ ଖୟା ଅନାସୱଂ ଚେତୋୱିମୁତ୍ତିଂ ପଞ୍ଞାୱିମୁତ୍ତିଂ ଦିଟ୍ଠେୱ ଧମ୍ମେ ସୟଂ ଅଭିଞ୍ଞା ସଚ୍ଛିକତ୍ୱା ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହରତି।

ଅପରେହିପି ସତ୍ତହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱିନୟଧରୋ ହୋତି – ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ବହୁସ୍ସୁତୋ ହୋତି ସୁତଧରୋ ସୁତସନ୍ନିଚୟୋ ୟେ ତେ ଧମ୍ମା ଆଦିକଲ୍ୟାଣା ମଜ୍ଝେକଲ୍ୟାଣା ପରିୟୋସାନକଲ୍ୟାଣା ସାତ୍ଥଂ ସବ୍ୟଞ୍ଜନଂ କେୱଲପରିପୁଣ୍ଣଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଅଭିୱଦନ୍ତି ତଥାରୂପସ୍ସ ଧମ୍ମା ବହୁସ୍ସୁତା ହୋନ୍ତି ଧାତା [ଧତା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ୱଚସା ପରିଚିତା ମନସାନୁପେକ୍ଖିତା ଦିଟ୍ଠିୟା ସୁପ୍ପଟିୱିଦ୍ଧା, ଚତୁନ୍ନଂ ଝାନାନଂ ଆଭିଚେତସିକାନଂ ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମସୁଖୱିହାରାନଂ ନିକାମଲାଭୀ ହୋତି ଅକିଚ୍ଛଲାଭୀ ଅକସିରଲାଭୀ, ଆସୱାନଞ୍ଚ ଖୟା ଅନାସୱଂ ଚେତୋୱିମୁତ୍ତିଂ ପଞ୍ଞାୱିମୁତ୍ତିଂ ଦିଟ୍ଠେୱ ଧମ୍ମେ ସୟଂ ଅଭିଞ୍ଞା ସଚ୍ଛିକତ୍ୱା ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହରତି।

ଅପରେହିପି ସତ୍ତହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱିନୟଧରୋ ହୋତି – ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଉଭୟାନି ଖୋ ପନସ୍ସ ପାତିମୋକ୍ଖାନି ୱିତ୍ଥାରେନ ସ୍ୱାଗତାନି ହୋନ୍ତି ସୁୱିଭତ୍ତାନି ସୁପ୍ପୱତ୍ତୀନି ସୁୱିନିଚ୍ଛିତାନି ସୁତ୍ତସୋ ଅନୁବ୍ୟଞ୍ଜନସୋ, ଚତୁନ୍ନଂ ଝାନାନଂ ଆଭିଚେତସିକାନଂ ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମସୁଖୱିହାରାନଂ ନିକାମଲାଭୀ ହୋତି ଅକିଚ୍ଛଲାଭୀ ଅକସିରଲାଭୀ, ଆସୱାନଞ୍ଚ ଖୟା ଅନାସୱଂ ଚେତୋୱିମୁତ୍ତିଂ ପଞ୍ଞାୱିମୁତ୍ତିଂ ଦିଟ୍ଠେୱ ଧମ୍ମେ ସୟଂ ଅଭିଞ୍ଞା ସଚ୍ଛିକତ୍ୱା ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହରତି।

ଅପରେହିପି ସତ୍ତହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱିନୟଧରୋ ହୋତି – ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି; ଅନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି; ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି; ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି; ଅନେକୱିହିତଂ ପୁବ୍ବେନିୱାସଂ ଅନୁସ୍ସରତି, ସେୟ୍ୟଥିଦଂ – ଏକମ୍ପି ଜାତିଂ ଦ୍ୱେପି ଜାତିୟୋ ତିସ୍ସୋପି ଜାତିୟୋ ଚତସ୍ସୋପି ଜାତିୟୋ ପଞ୍ଚପି ଜାତିୟୋ ଦସପି ଜାତିୟୋ ୱୀସମ୍ପି ଜାତିୟୋ ତିଂସମ୍ପି ଜାତିୟୋ ଚତ୍ତାଲୀସମ୍ପି ଜାତିୟୋ ପଞ୍ଞାସମ୍ପି ଜାତିୟୋ ଜାତିସତମ୍ପି ଜାତିସହସ୍ସମ୍ପି ଜାତିସତସହସ୍ସମ୍ପି ଅନେକେପି ସଂୱଟ୍ଟକପ୍ପେ ଅନେକେପି ୱିୱଟ୍ଟକପ୍ପେ ଅନେକେପି ସଂୱଟ୍ଟୱିୱଟ୍ଟକପ୍ପେ – ‘‘ଅମୁତ୍ରାସିଂ ଏୱଂନାମୋ ଏୱଂଗୋତ୍ତୋ ଏୱଂୱଣ୍ଣୋ ଏୱମାହାରୋ ଏୱଂସୁଖଦୁକ୍ଖପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ଏୱମାୟୁପରିୟନ୍ତୋ, ସୋ ତତୋ ଚୁତୋ ଅମୁତ୍ର ଉଦପାଦିଂ; ତତ୍ରାପାସିଂ ଏୱଂନାମୋ ଏୱଂଗୋତ୍ତୋ ଏୱଂୱଣ୍ଣୋ ଏୱମାହାରୋ ଏୱଂସୁଖଦୁକ୍ଖପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ଏୱମାୟୁପରିୟନ୍ତୋ, ସୋ ତତୋ ଚୁତୋ ଇଧୂପପନ୍ନୋ’’ତି ଇତି ସାକାରଂ ସଉଦ୍ଦେସଂ ଅନେକୱିହିତଂ ପୁବ୍ବେନିୱାସଂ ଅନୁସ୍ସରତି; ଦିବ୍ବେନ ଚକ୍ଖୁନା ୱିସୁଦ୍ଧେନ ଅତିକ୍କନ୍ତମାନୁସକେନ [ଅତିକ୍କନ୍ତମାନୁସ୍ସକେନ (କ॰)] ସତ୍ତେ ପସ୍ସତି ଚୱମାନେ ଉପପଜ୍ଜମାନେ ହୀନେ ପଣୀତେ ସୁୱଣ୍ଣେ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣେ, ସୁଗତେ ଦୁଗ୍ଗତେ ୟଥାକମ୍ମୂପଗେ ସତ୍ତେ ପଜାନାତି – ‘‘ଇମେ ୱତ ଭୋନ୍ତୋ ସତ୍ତା କାୟଦୁଚ୍ଚରିତେନ ସମନ୍ନାଗତା ୱଚୀଦୁଚ୍ଚରିତେନ ସମନ୍ନାଗତା ମନୋଦୁଚ୍ଚରିତେନ ସମନ୍ନାଗତା ଅରିୟାନଂ ଉପୱାଦକା ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠିକା ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠିକମ୍ମସମାଦାନା, ତେ କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ଅପାୟଂ ଦୁଗ୍ଗତିଂ ୱିନିପାତଂ ନିରୟଂ ଉପପନ୍ନା, ଇମେ ୱା ପନ ଭୋନ୍ତୋ ସତ୍ତା କାୟସୁଚରିତେନ ସମନ୍ନାଗତା ୱଚୀସୁଚରିତେନ ସମନ୍ନାଗତା ମନୋସୁଚରିତେନ ସମନ୍ନାଗତା ଅରିୟାନଂ ଅନୁପୱାଦକା ସମ୍ମାଦିଟ୍ଠିକା ସମ୍ମାଦିଟ୍ଠିକମ୍ମସମାଦାନା, ତେ କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ସୁଗତିଂ ସଗ୍ଗଂ ଲୋକଂ ଉପପନ୍ନା’’ତି ଇତି ଦିବ୍ବେନ ଚକ୍ଖୁନା ୱିସୁଦ୍ଧେନ ଅତିକ୍କନ୍ତମାନୁସକେନ ସତ୍ତେ ପସ୍ସତି ଚୱମାନେ ଉପପଜ୍ଜମାନେ ହୀନେ ପଣୀତେ ସୁୱଣ୍ଣେ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣେ ସୁଗତେ ଦୁଗ୍ଗତେ ୟଥାକମ୍ମୂପଗେ ସତ୍ତେ ପଜାନାତି; ଆସୱାନଞ୍ଚ ଖୟା ଅନାସୱଂ ଚେତୋୱିମୁତ୍ତିଂ ପଞ୍ଞାୱିମୁତ୍ତିଂ ଦିଟ୍ଠେୱ ଧମ୍ମେ ସୟଂ ଅଭିଞ୍ଞା ସଚ୍ଛିକତ୍ୱା ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହରତି।

ସତ୍ତହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ସୋଭତି – ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସୀଲୱା ହୋତି…ପେ॰… ସମାଦାୟ ସିକ୍ଖତି ସିକ୍ଖାପଦେସୁ, ଚତୁନ୍ନଂ ଝାନାନଂ ଆଭିଚେତସିକାନଂ ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମସୁଖୱିହାରାନଂ ନିକାମଲାଭୀ ହୋତି ଅକିଚ୍ଛଲାଭୀ ଅକସିରଲାଭୀ, ଆସୱାନଞ୍ଚ ଖୟା ଅନାସୱଂ ଚେତୋୱିମୁତ୍ତିଂ ପଞ୍ଞାୱିମୁତ୍ତିଂ ଦିଟ୍ଠେୱ ଧମ୍ମେ ସୟଂ ଅଭିଞ୍ଞା ସଚ୍ଛିକତ୍ୱା ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହରତି।

ଅପରେହିପି ସତ୍ତହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ। ସୋଭତି – ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ବହୁସ୍ସୁତୋ ହୋତି…ପେ॰… ଦିଟ୍ଠିୟା ସୁପ୍ପଟିୱିଦ୍ଧୋ ଚତୁନ୍ନଂ ଝାନାନଂ ଆଭିଚେତସିକାନଂ ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମସୁଖୱିହାରାନଂ ନିକାମଲାଭୀ ହୋତି ଅକିଚ୍ଛଲାଭୀ ଅକସିରଲାଭୀ, ଆସୱାନଞ୍ଚ ଖୟା ଅନାସୱଂ ଚେତୋୱିମୁତ୍ତିଂ ପଞ୍ଞାୱିମୁତ୍ତିଂ ଦିଟ୍ଠେୱ ଧମ୍ମେ ସୟଂ ଅଭିଞ୍ଞା ସଚ୍ଛିକତ୍ୱା ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହରତି।

ଅପରେହିପି ସତ୍ତହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ସୋଭତି – ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଉଭୟାନି ଖୋ ପନସ୍ସ ପାତିମୋକ୍ଖାନି ୱିତ୍ଥାରେନ ସ୍ୱାଗତାନି ହୋନ୍ତି ସୁୱିଭତ୍ତାନି ସୁପ୍ପୱତ୍ତୀନି ସୁୱିନିଚ୍ଛିତାନି ସୁତ୍ତସୋ ଅନୁବ୍ୟଞ୍ଜନସୋ, ଚତୁନ୍ନଂ ଝାନାନଂ ଆଭିଚେତସିକାନଂ ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମସୁଖୱିହାରାନଂ ନିକାମଲାଭୀ ହୋତି ଅକିଚ୍ଛଲାଭୀ ଅକସିରଲାଭୀ, ଆସୱାନଞ୍ଚ ଖୟା ଅନାସୱଂ ଚେତୋୱିମୁତ୍ତିଂ ପଞ୍ଞାୱିମୁତ୍ତିଂ ଦିଟ୍ଠେୱ ଧମ୍ମେ ସୟଂ ଅଭିଞ୍ଞା ସଚ୍ଛିକତ୍ୱା ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହରତି।

ଅପରେହିପି ସତ୍ତହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ସୋଭତି – ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି; ଅନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି; ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି; ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି; ଅନେକୱିହିତଂ ପୁବ୍ବେନିୱାସଂ ଅନୁସ୍ସରତି, ସେୟ୍ୟଥିଦଂ – ଏକମ୍ପି ଜାତିଂ ଦ୍ୱେପି ଜାତିୟୋ…ପେ॰… ଇତି ସାକାରଂ ସଉଦ୍ଦେସଂ ଅନେକୱିହିତଂ ପୁବ୍ବେନିୱାସଂ ଅନୁସ୍ସରତି, ଦିବ୍ବେନ ଚକ୍ଖୁନା ୱିସୁଦ୍ଧେନ ଅତିକ୍କନ୍ତମାନୁସକେନ ସତ୍ତେ ପସ୍ସତି ଚୱମାନେ ଉପପଜ୍ଜମାନେ ହୀନେ ପଣୀତେ ସୁୱଣ୍ଣେ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣେ ସୁଗତେ ଦୁଗ୍ଗତେ ୟଥାକମ୍ମୂପଗେ ସତ୍ତେ ପଜାନାତି…ପେ॰… ଇତି ଦିବ୍ବେନ ଚକ୍ଖୁନା ୱିସୁଦ୍ଧେନ ଅତିକ୍କନ୍ତମାନୁସକେନ ସତ୍ତେ ପସ୍ସତି ଚୱମାନେ ଉପପଜ୍ଜମାନେ ହୀନେ ପଣୀତେ ସୁୱଣ୍ଣେ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣେ ସୁଗତେ ଦୁଗ୍ଗତେ ୟଥାକମ୍ମୂପଗେ ସତ୍ତେ ପଜାନାତି; ଆସୱାନଞ୍ଚ ଖୟା ଅନାସୱଂ ଚେତୋୱିମୁତ୍ତିଂ ପଞ୍ଞାୱିମୁତ୍ତିଂ ଦିଟ୍ଠେୱ ଧମ୍ମେ ସୟଂ ଅଭିଞ୍ଞା ସଚ୍ଛିକତ୍ୱା ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହରତି।

[ଦୀ॰ ନି॰ ୩.୩୩୦] ସତ୍ତ ଅସଦ୍ଧମ୍ମା – ଅସ୍ସଦ୍ଧୋ ହୋତି, ଅହିରିକୋ ହୋତି, ଅନୋତ୍ତପ୍ପୀ ହୋତି, ଅପ୍ପସ୍ସୁତୋ ହୋତି, କୁସୀତୋ ହୋତି, ମୁଟ୍ଠସ୍ସତି ହୋତି, ଦୁପ୍ପଞ୍ଞୋ ହୋତି।

[ଦୀ॰ ନି॰ ୩.୩୩୦] ସତ୍ତ ସଦ୍ଧମ୍ମା – ସଦ୍ଧୋ ହୋତି, ହିରିମା ହୋତି, ଓତ୍ତପ୍ପୀ ହୋତି, ବହୁସ୍ସୁତୋ ହୋତି, ଆରଦ୍ଧୱୀରିୟୋ ହୋତି, ଉପଟ୍ଠିତସ୍ସତି ହୋତି, ପଞ୍ଞୱା ହୋତୀତି।

ସତ୍ତକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଆପତ୍ତି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା, ୱିନୀତା ସାମୀଚିପି ଚ।

ଅଧମ୍ମିକା ଧମ୍ମିକା ଚ, ଅନାପତ୍ତି ଚ ସତ୍ତାହଂ॥

ଆନିସଂସା ପରମାନି, ଅରୁଣସମଥେନ ଚ।

କମ୍ମା ଆମକଧଞ୍ଞା ଚ, ତିରିୟଂ ଗଣଭୋଜନେ॥

ସତ୍ତାହପରମଂ ଆଦାୟ, ସମାଦାୟ ତଥେୱ ଚ।

ନ ହୋତି ହୋତି ହୋତି ଚ, ଅଧମ୍ମା ଧମ୍ମିକାନି ଚ॥

ଚତୁରୋ ୱିନୟଧରା, ଚତୁଭିକ୍ଖୂ ଚ ସୋଭନେ।

ସତ୍ତ ଚେୱ ଅସଦ୍ଧମ୍ମା, ସତ୍ତ ସଦ୍ଧମ୍ମା ଦେସିତାତି॥

୮. ଅଟ୍ଠକୱାରୋ

୩୨୮ . ଅଟ୍ଠାନିସଂସେ ସମ୍ପସ୍ସମାନେନ ନ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଆପତ୍ତିୟା ଅଦସ୍ସନେ ଉକ୍ଖିପିତବ୍ବୋ। ଅଟ୍ଠାନିସଂସେ ସମ୍ପସ୍ସମାନେନ ପରେସମ୍ପି ସଦ୍ଧାୟ ସା ଆପତ୍ତି ଦେସେତବ୍ବା। ଅଟ୍ଠ ୟାୱତତିୟକା। ଅଟ୍ଠହାକାରେହି କୁଲାନି ଦୂସେତି। ଅଟ୍ଠ ମାତିକା ଚୀୱରସ୍ସ ଉପ୍ପାଦାୟ। ଅଟ୍ଠ ମାତିକା କଥିନସ୍ସ ଉବ୍ଭାରାୟ। ଅଟ୍ଠ ପାନାନି। [ଚୂଳୱ॰ ୩୪୮; ଅ॰ ନି॰ ୮.୭] ଅଟ୍ଠହି ଅସଦ୍ଧମ୍ମେହି ଅଭିଭୂତୋ ପରିୟାଦିନ୍ନଚିତ୍ତୋ ଦେୱଦତ୍ତୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ । ଅଟ୍ଠ ଲୋକଧମ୍ମା। ଅଟ୍ଠ ଗରୁଧମ୍ମା। ଅଟ୍ଠ ପାଟିଦେସନୀୟା। ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକୋ ମୁସାୱାଦୋ । ଅଟ୍ଠ ଉପୋସଥଙ୍ଗାନି। ଅଟ୍ଠ ଦୂତେୟ୍ୟଙ୍ଗାନି। ଅଟ୍ଠ ତିତ୍ଥିୟୱତ୍ତାନି। ଅଟ୍ଠ ଅଚ୍ଛରିୟା ଅବ୍ଭୁତଧମ୍ମା ମହାସମୁଦ୍ଦେ। ଅଟ୍ଠ ଅଚ୍ଛରିୟା ଅବ୍ଭୁତଧମ୍ମା ଇମସ୍ମିଂ ଧମ୍ମୱିନୟେ। ଅଟ୍ଠ ଅନତିରିତ୍ତା। ଅଟ୍ଠ ଅତିରିତ୍ତା। ଅଟ୍ଠମେ ଅରୁଣୁଗ୍ଗମନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ଅଟ୍ଠ ପାରାଜିକା। ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରେନ୍ତୀ ନାସେତବ୍ବା। ଅଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ପରିପୂରେନ୍ତିୟା ଦେସିତାପି ଅଦେସିତା ହୋତି। ଅଟ୍ଠୱାଚିକା ଉପସମ୍ପଦା। ଅଟ୍ଠନ୍ନଂ ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠାତବ୍ବଂ। ଅଟ୍ଠନ୍ନଂ ଆସନଂ ଦାତବ୍ବଂ। ଉପାସିକା ଅଟ୍ଠ ୱରାନି ୟାଚତି। ଅଟ୍ଠହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁନୋୱାଦକୋ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ [ସମ୍ମନିତବ୍ବୋ (କ॰)] । ଅଟ୍ଠାନିସଂସା ୱିନୟଧରେ। ଅଟ୍ଠ ପରମାନି। ତସ୍ସପାପିୟସିକକମ୍ମକତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅଟ୍ଠସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସମ୍ମା ୱତ୍ତିତବ୍ବଂ। ଅଟ୍ଠ ଅଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି ଅଟ୍ଠ ଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନୀତି।

ଅଟ୍ଠକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ନ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପରେସମ୍ପି, ୟାୱତତିୟଦୂସନା।

ମାତିକା କଥିନୁବ୍ଭାରା, ପାନା ଅଭିଭୂତେନ ଚ॥

ଲୋକଧମ୍ମା ଗରୁଧମ୍ମା, ପାଟିଦେସନୀୟା ମୁସା।

ଉପୋସଥା ଚ ଦୂତଙ୍ଗା, ତିତ୍ଥିୟା ସମୁଦ୍ଦେପି ଚ॥

ଅବ୍ଭୁତା ଅନତିରିତ୍ତଂ, ଅତିରିତ୍ତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ।

ପାରାଜିକଟ୍ଠମଂ ୱତ୍ଥୁ, ଅଦେସିତୂପସମ୍ପଦା॥

ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠାନାସନଞ୍ଚେୱ, ୱରଂ ଓୱାଦକେନ ଚ।

ଆନିସଂସା ପରମାନି, ଅଟ୍ଠଧମ୍ମେସୁ ୱତ୍ତନା।

ଅଧମ୍ମିକା ଧମ୍ମିକା ଚ, ଅଟ୍ଠକା ସୁପ୍ପକାସିତାତି॥

୯. ନୱକୱାରୋ

୩୨୯ . ନୱ ଆଘାତୱତ୍ଥୂନି। ନୱ ଆଘାତପଟିୱିନୟା। ନୱ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି। ନୱ ପଠମାପତ୍ତିକା। ନୱହି ସଙ୍ଘୋ ଭିଜ୍ଜତି। ନୱ ପଣୀତଭୋଜନାନି । ନୱମଂସେହି ଦୁକ୍କଟଂ। ନୱ ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସା। ନୱ ପରମାନି। ନୱ ତଣ୍ହାମୂଲକା ଧମ୍ମା। ନୱ ୱିଧମାନା। ନୱ ଚୀୱରାନି ଅଧିଟ୍ଠାତବ୍ବାନି। ନୱ ଚୀୱରାନି ନ ୱିକପ୍ପେତବ୍ବାନି। ଦୀଘସୋ ନୱ ୱିଦତ୍ଥିୟୋ ସୁଗତୱିଦତ୍ଥିୟା। ନୱ ଅଧମ୍ମିକାନି ଦାନାନି। ନୱ ଅଧମ୍ମିକା ପଟିଗ୍ଗହା। ନୱ ଅଧମ୍ମିକା ପରିଭୋଗା – ତୀଣି ଧମ୍ମିକାନି ଦାନାନି, ତୟୋ ଧମ୍ମିକା ପଟିଗ୍ଗହା, ତୟୋ ଧମ୍ମିକା ପରିଭୋଗା। ନୱ ଅଧମ୍ମିକା ସଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ [ପଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ (ସବ୍ବତ୍ଥ) ଅଟ୍ଠକଥା ଚ ସମଥକ୍ଖନ୍ଧକେ କଣ୍ହପକ୍ଖନୱକଞ୍ଚ ଓଲୋକେତବ୍ବଂ] । ନୱ ଧମ୍ମିକା ସଞ୍ଞତ୍ତିୟୋ। ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ଦ୍ୱେ ନୱକାନି। ଧମ୍ମକମ୍ମେ ଦ୍ୱେ ନୱକାନି। ନୱ ଅଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି। ନୱ ଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନୀତି।

ନୱକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଆଘାତୱତ୍ଥୁୱିନୟା, ୱିନୀତା ପଠମେନ ଚ।

ଭିଜ୍ଜତି ଚ ପଣୀତଞ୍ଚ, ମଂସୁଦ୍ଦେସପରମାନି ଚ॥

ତଣ୍ହା ମାନା ଅଧିଟ୍ଠାନା, ୱିକପ୍ପେ ଚ ୱିଦତ୍ଥିୟୋ।

ଦାନା ପଟିଗ୍ଗହା ଭୋଗା, ତିୱିଧା ପୁନ ଧମ୍ମିକା॥

ଅଧମ୍ମଧମ୍ମସଞ୍ଞତ୍ତି, ଦୁୱେ ଦ୍ୱେ ନୱକାନି ଚ।

ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି, ଅଧମ୍ମଧମ୍ମିକାନି ଚାତି॥

୧୦. ଦସକୱାରୋ

୩୩୦ . ଦସ ଆଘାତୱତ୍ଥୂନି। ଦସ ଆଘାତପଟିୱିନୟା। ଦସ ୱିନୀତୱତ୍ଥୂନି। ଦସୱତ୍ଥୁକା ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠି। ଦସୱତ୍ଥୁକା ସମ୍ମାଦିଟ୍ଠି। ଦସ ଅନ୍ତଗ୍ଗାହିକା ଦିଟ୍ଠି। ଦସ ମିଚ୍ଛତ୍ତା। ଦସ ସମ୍ମତ୍ତା। ଦସ ଅକୁସଲକମ୍ମପଥା। ଦସ କୁସଲକମ୍ମପଥା। ଦସ ଅଧମ୍ମିକା ସଲାକଗ୍ଗାହା। ଦସ ଧମ୍ମିକା ସଲାକଗ୍ଗାହା। ସାମଣେରାନଂ ଦସ ସିକ୍ଖାପଦାନି। ଦସହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସାମଣେରୋ ନାସେତବ୍ବୋ।

ଦସହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ବାଲୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଅତ୍ତନୋ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ନ ଉଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ପରସ୍ସ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ନ ଉଗ୍ଗଣ୍ହାତି , ଅତ୍ତନୋ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ଅନୁଗ୍ଗହେତ୍ୱା ପରସ୍ସ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ଅନୁଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଅଧମ୍ମେନ କାରେତି, ଅପ୍ପଟିଞ୍ଞାୟ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ମୂଲଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିସମୁଦୟଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିନିରୋଧଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିନିରୋଧଗାମିନିଂ ପଟିପଦଂ ନ ଜାନାତି।

ଦସହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ପଣ୍ଡିତୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଅତ୍ତନୋ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ଉଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ପରସ୍ସ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ଉଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଅତ୍ତନୋ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ଉଗ୍ଗହେତ୍ୱା ପରସ୍ସ ଭାସପରିୟନ୍ତଂ ଉଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଧମ୍ମେନ କାରେତି, ପଟିଞ୍ଞାୟ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ମୂଲଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିସମୁଦୟଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିନିରୋଧଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିନିରୋଧଗାମିନିଂ ପଟିପଦଂ ଜାନାତି।

ଅପରେହିପି ଦସହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ବାଲୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଅଧିକରଣଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ମୂଲଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସମୁଦୟଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣନିରୋଧଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣନିରୋଧଗାମିନିଂ ପଟିପଦଂ ନ ଜାନାତି, ୱତ୍ଥୁଂ ନ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ [ଉଦ୍ଦାନଂ (କ॰)] ନ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି , ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ନ ଜାନାତି।

ଦସହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ପଣ୍ଡିତୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଅଧିକରଣଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ମୂଲଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସମୁଦୟଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣନିରୋଧଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣନିରୋଧଗାମିନିଂ ପଟିପଦଂ ଜାନାତି, ୱତ୍ଥୁଂ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ଜାନାତି।

ଅପରେହିପି ଦସହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ବାଲୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଞତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଞତ୍ତିୟା କରଣଂ ନ ଜାନାତି, ନ ପୁବ୍ବକୁସଲୋ ହୋତି, ନ ଅପରକୁସଲୋ ହୋତି, ଅକାଲଞ୍ଞୂ ଚ ହୋତି, ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଆଚରିୟପରମ୍ପରା ଖୋ ପନସ୍ସ ନ ସୁଗ୍ଗହିତା ହୋତି ନ ସୁମନସିକତା ନ ସୂପଧାରିତା।

ଦସହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ପଣ୍ଡିତୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଞତ୍ତିୟା କରଣଂ ଜାନାତି, ପୁବ୍ବକୁସଲୋ ହୋତି, ଅପରକୁସଲୋ ହୋତି, କାଲଞ୍ଞୂ ଚ ହୋତି, ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଆଚରିୟପରମ୍ପରା ଖୋ ପନସ୍ସ ସୁଗ୍ଗହିତା ହୋତି ସୁମନସିକତା ସୂପଧାରିତା।

ଅପରେହିପି ଦସହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ବାଲୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଉଭୟାନି ଖୋ ପନସ୍ସ ପାତିମୋକ୍ଖାନି ୱିତ୍ଥାରେନ ନ ସ୍ୱାଗତାନି ହୋନ୍ତି ନ ସୁୱିଭତ୍ତାନି ନ ସୁପ୍ପୱତ୍ତୀନି ନ ସୁୱିନିଚ୍ଛିତାନି ସୁତ୍ତସୋ ଅନୁବ୍ୟଞ୍ଜନସୋ , ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣେ ଚ ନ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି।

ଦସହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ୱିନୟଧରୋ ପଣ୍ଡିତୋ ତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି – ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଉଭୟାନି ଖୋ ପନସ୍ସ ପାତିମୋକ୍ଖାନି ୱିତ୍ଥାରେନ ସ୍ୱାଗତାନି ହୋନ୍ତି ସୁୱିଭତ୍ତାନି ସୁପ୍ପୱତ୍ତୀନି ସୁୱିନିଚ୍ଛିତାନି ସୁତ୍ତସୋ ଅନୁବ୍ୟଞ୍ଜନସୋ, ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣେ ଚ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି।

[ଅ॰ ନି॰ ୧୦.୩୩] ଦସହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। ଦସ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦସ ଆଦୀନୱା ରାଜନ୍ତେପୁରପ୍ପୱେସନେ। ଦସ ଦାନୱତ୍ଥୂନି। ଦସ ରତନାନି। ଦସୱଗ୍ଗୋ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘୋ। ଦସୱଗ୍ଗେନ ଗଣେନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ। ଦସ ପଂସୁକୂଲାନି। ଦସ ଚୀୱରଧାରଣା [ଚୀୱରଧାରଣାନି (ସ୍ୟା॰)] । ଦସାହପରମଂ ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଧାରେତବ୍ବଂ । ଦସ ସୁକ୍କାନି। ଦସ ଇତ୍ଥିୟୋ। ଦସ ଭରିୟାୟୋ। ୱେସାଲିୟା ଦସ ୱତ୍ଥୂନି ଦୀପେନ୍ତି। ଦସ ପୁଗ୍ଗଲା ଅୱନ୍ଦିୟା। ଦସ ଅକ୍କୋସୱତ୍ଥୂନି। ଦସହାକାରେହି ପେସୁଞ୍ଞଂ ଉପସଂହରତି। ଦସ ସେନାସନାନି। ଦସ ୱରାନି ୟାଚିଂସୁ। ଦସ ଅଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି। ଦସ ଧମ୍ମିକାନି ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନାନି। ଦସାନିସଂସା ୟାଗୁୟା। ଦସ ମଂସା ଅକପ୍ପିୟା। ଦସ ପରମାନି। ଦସୱସ୍ସେନ ଭିକ୍ଖୁନା ବ୍ୟତ୍ତେନ ପଟିବଲେନ ପବ୍ବାଜେତବ୍ବଂ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ। ଦସୱସ୍ସାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ବ୍ୟତ୍ତାୟ ପଟିବଲାୟ ପବ୍ବାଜେତବ୍ବଂ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ ସାମଣେରୀ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବା। ଦସୱସ୍ସାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ବ୍ୟତ୍ତାୟ ପଟିବଲାୟ ୱୁଟ୍ଠାପନସମ୍ମୁତି ସାଦିତବ୍ବା। ଦସୱସ୍ସାୟ ଗିହିଗତାୟ ସିକ୍ଖା ଦାତବ୍ବାତି।

ଦସକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଆଘାତଂ ୱିନୟଂ ୱତ୍ଥୁ, ମିଚ୍ଛା ସମ୍ମା ଚ ଅନ୍ତଗା।

ମିଚ୍ଛତ୍ତା ଚେୱ ସମ୍ମତ୍ତା, ଅକୁସଲା କୁସଲାପି ଚ॥

ସଲାକା ଅଧମ୍ମା ଧମ୍ମା, ସାମଣେରା ଚ ନାସନା।

ଭାସାଧିକରଣଞ୍ଚେୱ, ଞତ୍ତିଲହୁକମେୱ ଚ॥

ଲହୁକା ଗରୁକା ଏତେ, କଣ୍ହସୁକ୍କା ୱିଜାନଥ।

ଉବ୍ବାହିକା ଚ ସିକ୍ଖା ଚ, ଅନ୍ତେପୁରେ ଚ ୱତ୍ଥୂନି॥

ରତନଂ ଦସୱଗ୍ଗୋ ଚ, ତଥେୱ ଉପସମ୍ପଦା।

ପଂସୁକୂଲଧାରଣା ଚ, ଦସାହସୁକ୍କଇତ୍ଥିୟୋ॥

ଭରିୟା ଦସ ୱତ୍ଥୂନି, ଅୱନ୍ଦିୟକ୍କୋସେନ ଚ।

ପେସୁଞ୍ଞଞ୍ଚେୱ ସେନାନି, ୱରାନି ଚ ଅଧମ୍ମିକା॥

ଧମ୍ମିକା ୟାଗୁମଂସା ଚ, ପରମା ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁନୀ।

ୱୁଟ୍ଠାପନା ଗିହିଗତା, ଦସକା ସୁପ୍ପକାସିତାତି॥

୧୧. ଏକାଦସକୱାରୋ

୩୩୧ . ଏକାଦ ପୁଗ୍ଗଲା ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବା, ଉପସମ୍ପନ୍ନା ନାସେତବ୍ବା। ଏକାଦସ ପାଦୁକା ଅକପ୍ପିୟା। ଏକାଦସ ପତ୍ତା ଅକପ୍ପିୟା। ଏକାଦସ ଚୀୱରାନି ଅକପ୍ପିୟାନି। ଏକାଦସ ୟାୱତତିୟକା। ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଏକାଦସ ଅନ୍ତରାୟିକା ଧମ୍ମା ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବା। ଏକାଦସ ଚୀୱରାନି ଅଧିଟ୍ଠାତବ୍ବାନି। ଏକାଦସ ଚୀୱରାନି ନ ୱିକପ୍ପେତବ୍ବାନି। ଏକାଦସେ ଅରୁଣୁଗ୍ଗମନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ଏକାଦସ ଗଣ୍ଠିକା କପ୍ପିୟା। ଏକାଦସ ୱିଧା [ୱୀଥା (ସ୍ୟା॰)] କପ୍ପିୟା। ଏକାଦସ ପଥୱୀ ଅକପ୍ପିୟା। ଏକାଦସ ପଥୱୀ କପ୍ପିୟା। ଏକାଦସ ନିସ୍ସୟପଟିପ୍ପସ୍ସଦ୍ଧିୟୋ। ଏକାଦସ ପୁଗ୍ଗଲା ଅୱନ୍ଦିୟା। ଏକାଦସ ପରମାନି। ଏକାଦସ ୱରାନି ୟାଚିଂସୁ। ଏକାଦସ ସୀମାଦୋସା। ଅକ୍କୋସକପରିଭାସକେ ପୁଗ୍ଗଲେ ଏକାଦସାଦୀନୱା ପାଟିକଙ୍ଖା। [ଅ॰ ନି॰ ୧୧.୧୫; ମି॰ ପ॰ ୪.୪.୬] ମେତ୍ତାୟ ଚେତୋୱିମୁତ୍ତିୟା ଆସେୱିତାୟ ଭାୱିତାୟ ବହୁଲୀକତାୟ ୟାନୀକତାୟ ୱତ୍ଥୁକତାୟ ଅନୁଟ୍ଠିତାୟ ପରିଚିତାୟ ସୁସମାରଦ୍ଧାୟ ଏକାଦସାନିସଂସା ପାଟିକଙ୍ଖା । ସୁଖଂ ସୁପତି, ସୁଖଂ ପଟିବୁଜ୍ଝତି, ନ ପାପକଂ ସୁପିନଂ ପସ୍ସତି, ମନୁସ୍ସାନଂ ପିୟୋ ହୋତି, ଅମନୁସ୍ସାନଂ ପିୟୋ ହୋତି, ଦେୱତା ରକ୍ଖନ୍ତି, ନାସ୍ସ ଅଗ୍ଗି ୱା ୱିସଂ ୱା ସତ୍ଥଂ ୱା କମତି, ତୁୱଟ୍ଟଂ ଚିତ୍ତଂ ସମାଧିୟତି, ମୁଖୱଣ୍ଣୋ ୱିପ୍ପସୀଦତି, ଅସମ୍ମୂଳ୍ହୋ କାଲଙ୍କରୋତି, ଉତ୍ତରି ଅପ୍ପଟିୱିଜ୍ଝନ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମଲୋକୂପଗୋ ହୋତି – ମେତ୍ତାୟ ଚେତୋୱିମୁତ୍ତିୟା ଆସେୱିତାୟ ଭାୱିତାୟ ବହୁଲୀକତାୟ ୟାନୀକତାୟ ୱତ୍ଥୁକତାୟ ଅନୁଟ୍ଠିତାୟ ପରିଚିତାୟ ସୁସମାରଦ୍ଧାୟ ଇମେ ଏକାଦସାନିସଂସା ପାଟିକଙ୍ଖାତି।

ଏକାଦସକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ନାସେତବ୍ବା ପାଦୁକା ଚ, ପତ୍ତା ଚ ଚୀୱରାନି ଚ।

ତତିୟା ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବା ଚ, ଅଧିଟ୍ଠାନୱିକପ୍ପନା॥

ଅରୁଣା ଗଣ୍ଠିକା ୱିଧା, ଅକପ୍ପିୟା ଚ କପ୍ପିୟଂ।

ନିସ୍ସୟାୱନ୍ଦିୟା ଚେୱ, ପରମାନି ୱରାନି ଚ।

ସୀମାଦୋସା ଚ ଅକ୍କୋସା, ମେତ୍ତାୟେକାଦସା କତାତି॥

ଏକୁତ୍ତରିକନୟୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଏକକା ଚ ଦୁକା ଚେୱ, ତିକା ଚ ଚତୁପଞ୍ଚକା।

ଛସତ୍ତଟ୍ଠନୱକା ଚ, ଦସ ଏକାଦସାନି ଚ॥

ହିତାୟ ସବ୍ବସତ୍ତାନଂ, ଞାତଧମ୍ମେନ ତାଦିନା।

ଏକୁତ୍ତରିକା ୱିମଲା, ମହାୱୀରେନ ଦେସିତାତି॥

ଏକୁତ୍ତରିକନୟୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ଉପୋସଥାଦିପୁଚ୍ଛାୱିସ୍ସଜ୍ଜନା

ଆଦିମଜ୍ଝନ୍ତପୁଚ୍ଛନଂ

୩୩୨ . ଉପୋସଥକମ୍ମସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ପୱାରଣାକମ୍ମସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ତଜ୍ଜନୀୟକମ୍ମସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ନିୟସ୍ସକମ୍ମସ୍ସ…ପେ॰… ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମସ୍ସ…ପେ॰… ପଟିସାରଣୀୟକମ୍ମସ୍ସ…ପେ॰… ଉକ୍ଖେପନୀୟକମ୍ମସ୍ସ…ପେ॰… ପରିୱାସଦାନସ୍ସ…ପେ॰… ମୂଲାୟପଟିକସ୍ସନାୟ…ପେ॰… ମାନତ୍ତଦାନସ୍ସ…ପେ॰… ଅବ୍ଭାନସ୍ସ…ପେ॰… ଉପସମ୍ପଦାକମ୍ମସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ତଜ୍ଜନୀୟକମ୍ମସ୍ସ ପଟିପ୍ପସ୍ସଦ୍ଧିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ନିୟସ୍ସକମ୍ମସ୍ସ ପଟିପ୍ପସ୍ସଦ୍ଧିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମସ୍ସ ପଟିପ୍ପସ୍ସଦ୍ଧିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ପଟିସାରଣୀୟକମ୍ମସ୍ସ ପଟିପ୍ପସ୍ସଦ୍ଧିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ଉକ୍ଖେପନୀୟକମ୍ମସ୍ସ ପଟିପ୍ପସ୍ସଦ୍ଧିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ସତିୱିନୟସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଜେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ଭିକ୍ଖୁନୋୱାଦକସମ୍ମୁତିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ତିଚୀୱରେନ ଅୱିପ୍ପୱାସସମ୍ମୁତିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ସନ୍ଥତସମ୍ମୁତିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ରୂପିୟଛଡ୍ଡକସମ୍ମୁତିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ସାଟିୟଗ୍ଗାହାପକସମ୍ମୁତିୟୋ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ପତ୍ତଗ୍ଗାହାପକସମ୍ମୁତିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ଦଣ୍ଡସମ୍ମୁତିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ସିକ୍କାସମ୍ମୁତିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ଦଣ୍ଡସିକ୍କାସମ୍ମୁତିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ?

ଆଦିମଜ୍ଝନ୍ତୱିସ୍ସଜ୍ଜନା

୩୩୩ . ଉପୋସଥକମ୍ମସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନନ୍ତି? ଉପୋସଥକମ୍ମସ୍ସ ସାମଗ୍ଗୀ ଆଦି, କିରିୟା ମଜ୍ଝେ, ନିଟ୍ଠାନଂ ପରିୟୋସାନଂ।

ପୱାରଣାକମ୍ମସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନନ୍ତି? ପୱାରଣାକମ୍ମସ୍ସ ସାମଗ୍ଗୀ ଆଦି, କିରିୟା ମଜ୍ଝେ, ନିଟ୍ଠାନଂ ପରିୟୋସାନଂ।

ତଜ୍ଜନୀୟକମ୍ମସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନନ୍ତି? ତଜ୍ଜନୀୟକମ୍ମସ୍ସ ୱତ୍ଥୁ ଚ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଚ ଆଦି, ଞତ୍ତି ମଜ୍ଝେ, କମ୍ମୱାଚା ପରିୟୋସାନଂ।

ନିୟସ୍ସକମ୍ମସ୍ସ…ପେ॰… ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମସ୍ସ…ପେ॰… ପଟିସାରଣୀୟକମ୍ମସ୍ସ…ପେ॰… ଉକ୍ଖେପନୀୟକମ୍ମସ୍ସ…ପେ॰… ପରିୱାସଦାନସ୍ସ…ପେ॰… ମୂଲାୟପଟିକସ୍ସନାୟ…ପେ॰… ମାନତ୍ତଦାନସ୍ସ…ପେ॰… ଅବ୍ଭାନସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନନ୍ତି? ଅବ୍ଭାନସ୍ସ ୱତ୍ଥୁ ଚ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଚ ଆଦି, ଞତ୍ତି ମଜ୍ଝେ, କମ୍ମୱାଚା ପରିୟୋସାନଂ।

ଉପସମ୍ପଦାକମ୍ମସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନନ୍ତି? ଉପସମ୍ପଦାକମ୍ମସ୍ସ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଆଦି, ଞତ୍ତି ମଜ୍ଝେ, କମ୍ମୱାଚା ପରିୟୋସାନଂ।

ତଜ୍ଜନୀୟକମ୍ମସ୍ସ ପଟିପ୍ପସ୍ସଦ୍ଧିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନନ୍ତି? ତଜ୍ଜନୀୟକମ୍ମସ୍ସ ପଟିପ୍ପସ୍ସଦ୍ଧିୟା ସମ୍ମାୱତ୍ତନା ଆଦି, ଞତ୍ତି ମଜ୍ଝେ, କମ୍ମୱାଚା ପରିୟୋସାନଂ।

ନିୟସ୍ସକମ୍ମସ୍ସ…ପେ॰… ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମସ୍ସ…ପେ॰… ପଟିସାରଣୀୟକମ୍ମସ୍ସ…ପେ॰… ଉକ୍ଖେପନୀୟକମ୍ମସ୍ସ ପଟିପ୍ପସ୍ସଦ୍ଧିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନନ୍ତି? ଉକ୍ଖେପନୀୟକମ୍ମସ୍ସ ପଟିପ୍ପସ୍ସଦ୍ଧିୟା ସମ୍ମାୱତ୍ତନା ଆଦି, ଞତ୍ତି ମଜ୍ଝେ, କମ୍ମୱାଚା ପରିୟୋସାନଂ।

ସତିୱିନୟସ୍ସ କୋ ଆଦି , କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନନ୍ତି? ସତିୱିନୟସ୍ସ ୱତ୍ଥୁ ଚ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଚ ଆଦି, ଞତ୍ତି ମଜ୍ଝେ, କମ୍ମୱାଚା ପରିୟୋସାନଂ।

ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ …ପେ॰… ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ…ପେ॰… ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୁନୋୱାଦକସମ୍ମୁତିୟା…ପେ॰… ତିଚୀୱରେନ ଅୱିପ୍ପୱାସସମ୍ମୁତିୟା…ପେ॰… ସନ୍ଥତସମ୍ମୁତିୟା…ପେ॰… ରୂପିୟଛଡ୍ଡକସମ୍ମୁତିୟା…ପେ॰… ସାଟିୟଗ୍ଗାହାପକସମ୍ମୁତିୟା…ପେ॰… ପତ୍ତଗ୍ଗାହାପକସମ୍ମୁତିୟା…ପେ॰… ଦଣ୍ଡସମ୍ମୁତିୟା…ପେ॰… ସିକ୍କାସମ୍ମୁତିୟା…ପେ॰… ଦଣ୍ଡସିକ୍କାସମ୍ମୁତିୟା କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନନ୍ତି? ଦଣ୍ଡସିକ୍କାସମ୍ମୁତିୟା ୱତ୍ଥୁ ଚ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଚ ଆଦି, ଞତ୍ତି ମଜ୍ଝେ, କମ୍ମୱାଚା ପରିୟୋସାନଂ।

ଉପୋସଥାଦିପୁଚ୍ଛାୱିସ୍ସଜ୍ଜନା ନିଟ୍ଠିତା।

ଅତ୍ଥୱସପକରଣଂ

୩୩୪ . [ଅ॰ ନି॰ ୧୦.୩୩୪; ପରି॰ ୨୨] ଦସ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ – ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁତାୟ, ସଙ୍ଘଫାସୁତାୟ, ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ, ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ, ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ, ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ।

ୟଂ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁ ତଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ। ୟଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ ତଂ ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ। ୟଂ ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ ତଂ ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ। ୟଂ ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ ତଂ ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ। ୟଂ ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ ତଂ ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ। ୟଂ ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ ତଂ ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ। ୟଂ ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ ତଂ ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ। ୟଂ ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ ତଂ ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା। ୟଂ ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା ତଂ ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ।

ୟଂ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁ ତଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ। ୟଂ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁ ତଂ ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ। ୟଂ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁ ତଂ ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ। ୟଂ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁ ତଂ ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ। ୟଂ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁ ତଂ ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ। ୟଂ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁ ତଂ ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ। ୟଂ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁ ତଂ ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ। ୟଂ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁ ତଂ ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା। ୟଂ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁ ତଂ ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ।

ୟଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ ତଂ ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ। ୟଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ ତଂ ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ । ୟଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ ତଂ ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ। ୟଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ ତଂ ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ। ୟଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ ତଂ ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ। ୟଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ ତଂ ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ। ୟଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ ତଂ ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା। ୟଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ ତଂ ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ। ୟଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ ତଂ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁ।

ୟଂ ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ…ପେ॰… ୟଂ ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ… ୟଂ ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ… ୟଂ ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ… ୟଂ ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ… ୟଂ ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ… ୟଂ ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା… ୟଂ ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ ତଂ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁ। ୟଂ ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ ତଂ ସଙ୍ଘଫାସୁ। ୟଂ ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ ତଂ ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ। ୟଂ ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ ତଂ ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ। ୟଂ ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ ତଂ ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ। ୟଂ ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ ତଂ ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ। ୟଂ ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ ତଂ ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ। ୟଂ ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ ତଂ ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ। ୟଂ ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ ତଂ ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟାତି।

ଅତ୍ଥସତଂ ଧମ୍ମସତଂ, ଦ୍ୱେ ଚ ନିରୁତ୍ତିସତାନି।

ଚତ୍ତାରି ଞାଣସତାନି, ଅତ୍ଥୱସେ ପକରଣେତି॥

ଅତ୍ଥୱସପକରଣଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ମହାୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ପଠମଂ ଅଟ୍ଠପୁଚ୍ଛାୟଂ, ପଚ୍ଚୟେସୁ ପୁନଟ୍ଠ ଚ।

ଭିକ୍ଖୂନଂ ସୋଳସ ଏତେ, ଭିକ୍ଖୁନୀନଞ୍ଚ ସୋଳସ॥

ପେୟ୍ୟାଲଅନ୍ତରା ଭେଦା, ଏକୁତ୍ତରିକମେୱ ଚ।

ପୱାରଣତ୍ଥୱସିକା, ମହାୱଗ୍ଗସ୍ସ ସଙ୍ଗହୋତି॥

ଅତ୍ଥୱସପକରଣଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଗାଥାସଙ୍ଗଣିକଂ

୧. ସତ୍ତନଗରେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତସିକ୍ଖାପଦଂ

୩୩୫ .

ଏକଂସଂ ଚୀୱରଂ କତ୍ୱା, ପଗ୍ଗଣ୍ହିତ୍ୱାନ ଅଞ୍ଜଲିଂ।

ଆସୀସମାନରୂପୋୱ [ଆସିଂସମାନରୂପୋୱ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] , କିସ୍ସ ତ୍ୱଂ ଇଧ ମାଗତୋ॥

ଦ୍ୱୀସୁ ୱିନୟେସୁ ୟେ ପଞ୍ଞତ୍ତା।

ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି ଉପୋସଥେସୁ।

କତି ତେ ସିକ୍ଖାପଦା ହୋନ୍ତି।

କତିସୁ ନଗରେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତା॥

ଭଦ୍ଦକୋ ତେ ଉମ୍ମଙ୍ଗୋ, ୟୋନିସୋ ପରିପୁଚ୍ଛସି।

ତଗ୍ଘ ତେ ଅହମକ୍ଖିସ୍ସଂ, ୟଥାସି କୁସଲୋ ତଥା॥

ଦ୍ୱୀସୁ ୱିନୟେସୁ ୟେ ପଞ୍ଞତ୍ତା।

ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି ଉପୋସଥେସୁ।

ଅଡ୍ଢୁଡ୍ଢସତାନି ତେ ହୋନ୍ତି।

ସତ୍ତସୁ ନଗରେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତା॥

କତମେସୁ ସତ୍ତସୁ ନଗରେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତା।

ଇଙ୍ଘ ମେ ତ୍ୱଂ ବ୍ୟାକର ନଂ [ଇଙ୍ଘ ମେ ତଂ ବ୍ୟାକର (କ॰)] ।

ତଂ ୱଚନପଥଂ [ତୱ ୱଚନପଥଂ (ସ୍ୟା॰)] ନିସାମୟିତ୍ୱା।

ପଟିପଜ୍ଜେମ ହିତାୟ ନୋ ସିୟା॥

ୱେସାଲିୟଂ ରାଜଗହେ, ସାୱତ୍ଥିୟଞ୍ଚ ଆଳୱିୟଂ।

କୋସମ୍ବିୟଞ୍ଚ ସକ୍କେସୁ, ଭଗ୍ଗେସୁ ଚେୱ ପଞ୍ଞତ୍ତା॥

କତି ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତା, କତି ରାଜଗହେ କତା।

ସାୱତ୍ଥିୟଂ କତି ହୋନ୍ତି, କତି ଆଳୱିୟଂ କତା॥

କତି କୋସମ୍ବିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତା, କତି ସକ୍କେସୁ ୱୁଚ୍ଚନ୍ତି।

କତି ଭଗ୍ଗେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତା, ତଂ ମେ ଅକ୍ଖାହି ପୁଚ୍ଛିତୋ॥

ଦସ ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତା, ଏକୱୀସ ରାଜଗହେ କତା।

ଛଊନ ତୀଣିସତାନି, ସବ୍ବେ ସାୱତ୍ଥିୟଂ କତା॥

ଛ ଆଳୱିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତା, ଅଟ୍ଠ କୋସମ୍ବିୟଂ କତା।

ଅଟ୍ଠ ସକ୍କେସୁ ୱୁଚ୍ଚନ୍ତି, ତୟୋ ଭଗ୍ଗେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତା॥

ୟେ ୱେସାଲିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତା, ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ [ୟଥାକଥଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰ ଏୱମୁପରିପି)] ।

ମେଥୁନୱିଗ୍ଗହୁତ୍ତରି, ଅତିରେକଞ୍ଚ କାଳକଂ॥

ଭୂତଂ ପରମ୍ପରଭତ୍ତଂ, ଦନ୍ତପୋନେନ [ଦନ୍ତପୋଣେନ (କ॰)] ଅଚେଲକୋ।

ଭିକ୍ଖୁନୀସୁ ଚ ଅକ୍କୋସୋ, ଦସେତେ ୱେସାଲିୟଂ କତା॥

ୟେ ରାଜଗହେ ପଞ୍ଞତ୍ତା, ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ଅଦିନ୍ନାଦାନଂ ରାଜଗହେ, ଦ୍ୱେ ଅନୁଦ୍ଧଂସନା ଦ୍ୱେପି ଚ ଭେଦା॥

ଅନ୍ତରୱାସକଂ ରୂପିୟଂ ସୁତ୍ତଂ, ଉଜ୍ଝାପନେନ ଚ ପାଚିତପିଣ୍ଡଂ ।

ଗଣଭୋଜନଂ ୱିକାଲେ ଚ, ଚାରିତ୍ତଂ ନହାନଂ ଊନୱୀସତି॥

ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା ୱୋସାସନ୍ତି, ଏତେ ରାଜଗହେ କତା।

ଗିରଗ୍ଗଚରିୟା ତତ୍ଥେୱ, ଛନ୍ଦଦାନେନ ଏକୱୀସତି॥

ୟେ ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତା, ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ପାରାଜିକାନି ଚତ୍ତାରି, ସଙ୍ଘାଦିସେସା ଭୱନ୍ତି ସୋଳସ॥

ଅନିୟତା ଚ ଦ୍ୱେ ହୋନ୍ତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟା ଚତୁୱୀସତି।

ଛପଞ୍ଞାସସତଞ୍ଚେୱ, ଖୁଦ୍ଦକାନି ପୱୁଚ୍ଚନ୍ତି॥

ଦସୟେୱ ଚ ଗାରୟ୍ହା, ଦ୍ୱେସତ୍ତତି ଚ ସେଖିୟା।

ଛଊନ ତୀଣିସତାନି, ସବ୍ବେ ସାୱତ୍ଥିୟଂ କତା॥

ୟେ ଆଳୱିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତା, ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

କୁଟିକୋସିୟସେୟ୍ୟା ଚ, ଖଣନେ ଗଚ୍ଛ ଦେୱତେ।

ସପ୍ପାଣକଞ୍ଚ ସିଞ୍ଚନ୍ତି, ଛ ଏତେ ଆଳୱିୟଂ କତା॥

ୟେ କୋସମ୍ବିୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତା, ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ମହାୱିହାରୋ ଦୋୱଚସ୍ସଂ, ଅଞ୍ଞଂ ଦ୍ୱାରଂ ସୁରାୟ ଚ।

ଅନାଦରିୟଂ ସହଧମ୍ମୋ, ପୟୋପାନେନ ଅଟ୍ଠମଂ॥

ୟେ ସକ୍କେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତା, ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ଏଳକଲୋମାନି ପତ୍ତୋ ଚ, ଓୱାଦୋ ଚେୱ ଭେସଜ୍ଜଂ॥

ସୂଚି ଆରଞ୍ଞିକୋ ଚେୱ, ଅଟ୍ଠେତେ [ଛ ଏତେ (ସବ୍ବତ୍ଥ)] କାପିଲୱତ୍ଥୱେ।

ଉଦକସୁଦ୍ଧିୟା ଓୱାଦୋ, ଭିକ୍ଖୁନୀସୁ ପୱୁଚ୍ଚନ୍ତି॥

ୟେ ଭଗ୍ଗେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତା, ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ସମାଦହିତ୍ୱା ୱିସିବ୍ବେନ୍ତି, ସାମିସେନ ସସିତ୍ଥକଂ॥

ପାରାଜିକାନି ଚତ୍ତାରି, ସଙ୍ଘାଦିସେସାନି ଭୱନ୍ତି।

ସତ୍ତ ଚ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି, ଅଟ୍ଠ ଦ୍ୱତ୍ତିଂସ ଖୁଦ୍ଦକା॥

ଦ୍ୱେ ଗାରୟ୍ହା ତୟୋ ସେକ୍ଖା, ଛପ୍ପଞ୍ଞାସ ସିକ୍ଖାପଦା।

ଛସୁ ନଗରେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

ଛଊନ ତୀଣିସତାନି, ସବ୍ବେ ସାୱତ୍ଥିୟଂ କତା।

କାରୁଣିକେନ ବୁଦ୍ଧେନ, ଗୋତମେନ ୟସସ୍ସିନା॥

୨. ଚତୁୱିପତ୍ତିଂ

୩୩୬ .

ୟଂ ତଂ [ୟଂ ୟଂ (କ॰)] ପୁଚ୍ଛିମ୍ହ ଅକିତ୍ତୟି ନୋ।

ତଂ ତଂ ବ୍ୟାକତଂ ଅନଞ୍ଞଥା।

ଅଞ୍ଞଂ ତଂ ପୁଚ୍ଛାମି ତଦିଙ୍ଘ ବ୍ରୂହି।

ଗରୁକ ଲହୁକଞ୍ଚାପି ସାୱସେସଂ।

ଅନୱସେସଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଞ୍ଚ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ।

ୟେ ଚ ୟାୱତତିୟକା॥

ସାଧାରଣଂ ଅସାଧାରଣଂ।

ୱିଭତ୍ତିୟୋ ଚ [ୱିପତ୍ତିୟୋ ଚ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ୟେହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି।

ସବ୍ବାନିପେତାନି ୱିୟାକରୋହି।

ହନ୍ଦ ୱାକ୍ୟଂ ସୁଣୋମ ତେ॥

ଏକତିଂସା ୟେ ଗରୁକା, ଅଟ୍ଠେତ୍ଥ ଅନୱସେସା।

ୟେ ଗରୁକା ତେ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା, ୟେ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ସା ସୀଲୱିପତ୍ତି।

ପାରାଜିକଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ, ‘‘ସୀଲୱିପତ୍ତୀ’’ତି ୱୁଚ୍ଚତି॥

ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟା, ପାଟିଦେସନୀୟଂ ଦୁକ୍କଟଂ।

ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ୟୋ ଚାୟଂ, ଅକ୍କୋସତି ହସାଧିପ୍ପାୟୋ।

ଅୟଂ ସା ଆଚାରୱିପତ୍ତିସମ୍ମତା॥

ୱିପରୀତଦିଟ୍ଠିଂ ଗଣ୍ହନ୍ତି, ଅସଦ୍ଧମ୍ମେହି ପୁରକ୍ଖତା।

ଅବ୍ଭାଚିକ୍ଖନ୍ତି ସମ୍ବୁଦ୍ଧଂ, ଦୁପ୍ପଞ୍ଞା ମୋହପାରୁତା।

ଅୟଂ ସା ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିସମ୍ମତା॥

ଆଜୀୱହେତୁ ଆଜୀୱକାରଣା ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି, ଆଜୀୱହେତୁ ଆଜୀୱକାରଣା ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜତି, ଆଜୀୱହେତୁ ଆଜୀୱକାରଣା – ‘‘ୟୋ ତେ ୱିହାରେ ୱସତି, ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅରହା’’ତି ଭଣତି, ଆଜୀୱହେତୁ ଆଜୀୱକାରଣା ଭିକ୍ଖୁ ପଣୀତଭୋଜନାନି ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜତି, ଆଜୀୱହେତୁ ଆଜୀୱକାରଣା ଭିକ୍ଖୁନୀ ପଣୀତଭୋଜନାନି ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜତି, ଆଜୀୱହେତୁ ଆଜୀୱକାରଣା ସୂପଂ ୱା ଓଦନଂ ୱା ଅଗିଲାନୋ ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜତି। ଅୟଂ ସା ଆଜୀୱୱିପତ୍ତି ସମ୍ମତା।

ଏକାଦସ ୟାୱତତିୟକା, ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ଉକ୍ଖିତ୍ତାନୁୱତ୍ତିକା, ଅଟ୍ଠ ୟାୱତତିୟକା।

ଅରିଟ୍ଠୋ ଚଣ୍ଡକାଳୀ ଚ, ଇମେ ତେ ୟାୱତତିୟକା॥

୩. ଛେଦନକାଦି

୩୩୭ . କତି ଛେଦନକାନି? କତି ଭେଦନକାନି? କତି ଉଦ୍ଦାଲନକାନି? କତି ଅନଞ୍ଞପାଚିତ୍ତିୟାନି? କତି ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟୋ? କତି ସାମୀଚିୟୋ? କତି ପରମାନି?

କତି ଜାନନ୍ତି ପଞ୍ଞତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

ଛ ଛେଦନକାନି। ଏକଂ ଭେଦନକଂ। ଏକଂ ଉଦ୍ଦାଲନକଂ। ଚତ୍ତାରି ଅନଞ୍ଞପାଚିତ୍ତିୟାନି। ଚତସ୍ସୋ ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟୋ। ସତ୍ତ ସାମୀଚିୟୋ। ଚୁଦ୍ଦସ ପରମାନି।

ସୋଦସ [ସୋଳସ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰) ଅଟ୍ଠକଥା ଓଲୋକେତବ୍ବା] ଜାନନ୍ତି ପଞ୍ଞତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

୪. ଅସାଧାରଣାଦି

୩୩୮ .

ୱୀସଂ ଦ୍ୱେ ସତାନି ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦାନି।

ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି ଉପୋସଥେସୁ।

ତୀଣି ସତାନି ଚତ୍ତାରି ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ସିକ୍ଖାପଦାନି।

ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି ଉପୋସଥେସୁ॥

ଛଚତ୍ତାରୀସା ଭିକ୍ଖୂନଂ, ଭିକ୍ଖୁନୀହି ଅସାଧାରଣା।

ସତଂ ତିଂସା ଚ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ, ଭିକ୍ଖୂହି ଅସାଧାରଣା॥

ସତଂ ସତ୍ତତି ଛଚ୍ଚେୱ, ଉଭିନ୍ନଂ ଅସାଧାରଣା।

ସତଂ ସତ୍ତତି ଚତ୍ତାରି, ଉଭିନ୍ନଂ ସମସିକ୍ଖତା॥

ୱୀସଂ ଦ୍ୱେ ସତାନି ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦାନି।

ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି ଉପୋସଥେସୁ।

ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ॥

ପାରାଜିକାନି ଚତ୍ତାରି, ସଙ୍ଘାଦିସେସାନି ଭୱନ୍ତି ତେରସ।

ଅନିୟତା ଦ୍ୱେ ହୋନ୍ତି॥

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ତିଂସେୱ, ଦ୍ୱେନୱୁତି ଚ ଖୁଦ୍ଦକା।

ଚତ୍ତାରୋ ପାଟିଦେସନୀୟା, ପଞ୍ଚସତ୍ତତି ସେଖିୟା॥

ୱୀସଂ ଦ୍ୱେ ସତାନି ଚିମେ ହୋନ୍ତି ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦାନି।

ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି ଉପୋସଥେସୁ॥

ତୀଣି ସତାନି ଚତ୍ତାରି, ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ସିକ୍ଖାପଦାନି।

ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି ଉପୋସଥେସୁ, ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ॥

ପାରାଜିକାନି ଅଟ୍ଠ, ସଙ୍ଘାଦିସେସାନି ଭୱନ୍ତି ସତ୍ତରସ।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ତିଂସେୱ, ସତଂ ସଟ୍ଠି ଛ ଚେୱ ଖୁଦ୍ଦକାନି ପୱୁଚ୍ଚନ୍ତି॥

ଅଟ୍ଠ ପାଟିଦେସନୀୟା, ପଞ୍ଚସତ୍ତତି ସେଖିୟା।

ତୀଣି ସତାନି ଚତ୍ତାରି ଚିମେ ହୋନ୍ତି ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ସିକ୍ଖାପଦାନି।

ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି ଉପୋସଥେସୁ॥

ଛଚତ୍ତାରୀସା ଭିକ୍ଖୂନଂ, ଭିକ୍ଖୁନୀହି ଅସାଧାରଣା।

ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ॥

ସଙ୍ଘାଦିସେସା, ଦ୍ୱେ ଅନିୟତେହି ଅଟ୍ଠ।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ଦ୍ୱାଦସ, ତେହି ତେ ହୋନ୍ତି ୱୀସତି॥

ଦ୍ୱେୱୀସତି ଖୁଦ୍ଦକା, ଚତୁରୋ ପାଟିଦେସନୀୟା।

ଛଚତ୍ତାରୀସା ଚିମେ ହୋନ୍ତି, ଭିକ୍ଖୂନଂ ଭିକ୍ଖୁନୀହି ଅସାଧାରଣା॥

ସତଂ ତିଂସା ଚ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ, ଭିକ୍ଖୂହି ଅସାଧାରଣା।

ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ॥

ପାରାଜିକାନି ଚତ୍ତାରି, ସଙ୍ଘମ୍ହା ଦସ ନିସ୍ସରେ।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ଦ୍ୱାଦସ, ଛନ୍ନୱୁତି ଚ ଖୁଦ୍ଦକା।

ଅଟ୍ଠ ପାଟିଦେସନୀୟା॥

ସତଂ ତିଂସା ଚିମେ ହୋନ୍ତି ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ, ଭିକ୍ଖୂହି ଅସାଧାରଣା।

ସତଂ ସତ୍ତତି ଛଚ୍ଚେୱ, ଉଭିନ୍ନଂ ଅସାଧାରଣା।

ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ॥

ପାରାଜିକାନି ଚତ୍ତାରି, ସଙ୍ଘାଦିସେସାନି ଭୱନ୍ତି ସୋଳସ।

ଅନିୟତା ଦ୍ୱେ ହୋନ୍ତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ଚତୁୱୀସତି।

ସତଂ ଅଟ୍ଠାରସା ଚେୱ, ଖୁଦ୍ଦକାନି ପୱୁଚ୍ଚନ୍ତି।

ଦ୍ୱାଦସ ପାଟିଦେସନୀୟା॥

ସତଂ ସତ୍ତତି ଛଚ୍ଚେୱିମେ ହୋନ୍ତି, ଉଭିନ୍ନଂ ଅସାଧାରଣା।

ସତଂ ସତ୍ତତି ଚତ୍ତାରି, ଉଭିନ୍ନଂ ସମସିକ୍ଖତା।

ତେ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ॥

ପାରାଜିକାନି ଚତ୍ତାରି, ସଙ୍ଘାଦିସେସାନି ଭୱନ୍ତି ସତ୍ତ।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ଅଟ୍ଠାରସ, ସମସତ୍ତତି ଖୁଦ୍ଦକା।

ପଞ୍ଚସତ୍ତତି ସେଖିୟାନି॥

ସତଂ ସତ୍ତତି ଚତ୍ତାରି ଚିମେ ହୋନ୍ତି, ଉଭିନ୍ନଂ ସମସିକ୍ଖତା।

ଅଟ୍ଠେ ପାରାଜିକା ୟେ ଦୁରାସଦା, ତାଲୱତ୍ଥୁସମୂପମା॥

ପଣ୍ଡୁପଲାସୋ ପୁଥୁସିଲା, ସୀସଚ୍ଛିନ୍ନୋୱ ସୋ ନରୋ।

ତାଲୋୱ ମତ୍ଥକଚ୍ଛିନ୍ନୋ, ଅୱିରୁଳ୍ହୀ ଭୱନ୍ତି ତେ॥

ତେୱୀସତି ସଙ୍ଘାଦିସେସା, ଦ୍ୱେ ଅନିୟତା।

ଦ୍ୱେ ଚତ୍ତାରୀସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟା।

ଅଟ୍ଠାସୀତିସତଂ ପାଚିତ୍ତିୟା, ଦ୍ୱାଦସ ପାଟିଦେସନୀୟା॥

ପଞ୍ଚସତ୍ତତି ସେଖିୟା, ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି।

ସମ୍ମୁଖା ଚ ପଟିଞ୍ଞାୟ, ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ॥

ଦ୍ୱେ ଉପୋସଥା ଦ୍ୱେ ପୱାରଣା।

ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି ଜିନେନ ଦେସିତା।

ପଞ୍ଚେୱ ଉଦ୍ଦେସା ଚତୁରୋ ଭୱନ୍ତି।

ଅନଞ୍ଞଥା ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା ଚ ଭୱନ୍ତି ସତ୍ତ॥

ଅଧିକରଣାନି ଚତ୍ତାରି ସତ୍ତହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି।

ଦ୍ୱୀହି ଚତୂହି ତୀହି କିଚ୍ଚଂ ଏକେନ ସମ୍ମତି॥

୫. ପାରାଜିକାଦିଆପତ୍ତି

୩୩୯ .

‘ପାରାଜିକ’ନ୍ତି ୟଂ ୱୁତ୍ତଂ, ତଂ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ଚୁତୋ ପରଦ୍ଧୋ ଭଟ୍ଠୋ ଚ, ସଦ୍ଧମ୍ମା ହି ନିରଙ୍କତୋ।

ସଂୱାସୋପି ତହିଂ ନତ୍ଥି, ତେନେତଂ ଇତି ୱୁଚ୍ଚତି॥

‘ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’ତି ୟଂ ୱୁତ୍ତଂ, ତଂ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ସଙ୍ଘୋୱ ଦେତି ପରିୱାସଂ, ମୂଲାୟ ପଟିକସ୍ସତି।

ମାନତ୍ତଂ ଦେତି ଅବ୍ଭେତି, ତେନେତଂ ଇତି ୱୁଚ୍ଚତି॥

‘ଅନିୟତୋ’ତି ୟଂ ୱୁତ୍ତଂ, ତଂ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ଅନିୟତୋ ନ ନିୟତୋ, ଅନେକଂସିକତଂ ପଦଂ।

ତିଣ୍ଣମଞ୍ଞତରଂ ଠାନଂ, ‘ଅନିୟତୋ’ତି ପୱୁଚ୍ଚତି॥

‘ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟ’ନ୍ତି ୟଂ ୱୁତ୍ତଂ, ତଂ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ଏକସ୍ସ ମୂଲେ ୟୋ ଦେସେତି, ୟୋ ଚ ତଂ ପଟିଗଣ୍ହତି।

ଅଚ୍ଚୟୋ ତେନ ସମୋ ନତ୍ଥି, ତେନେତଂ ଇତି ୱୁଚ୍ଚତି॥

‘ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟ’ନ୍ତି ୟଂ ୱୁତ୍ତଂ, ତଂ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ଗଣମଜ୍ଝେ, ଏକସ୍ସେୱ ଚ ଏକତୋ।

ନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱାନ ଦେସେତି, ତେନେତଂ ଇତି ୱୁଚ୍ଚତି॥

‘ପାଚିତ୍ତିୟ’ନ୍ତି ୟଂ ୱୁତ୍ତଂ, ତଂ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ପାତେତି କୁସଲଂ ଧମ୍ମଂ, ଅରିୟମଗ୍ଗଂ ଅପରଜ୍ଝତି।

ଚିତ୍ତସଂମୋହନଟ୍ଠାନଂ, ତେନେତଂ ଇତି ୱୁଚ୍ଚତି॥

‘ପାଟିଦେସନୀୟ’ନ୍ତି ୟଂ ୱୁତ୍ତଂ, ତଂ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞାତକୋ ସନ୍ତୋ, କିଚ୍ଛା ଲଦ୍ଧାୟ ଭୋଜନଂ।

ସାମଂ ଗହେତ୍ୱା ଭୁଞ୍ଜେୟ୍ୟ, ‘ଗାରୟ୍ହ’ନ୍ତି ପୱୁଚ୍ଚତି॥

ନିମନ୍ତନାସୁ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତା ଛନ୍ଦାୟ, ୱୋସାସତି ତତ୍ଥ ଭିକ୍ଖୁନିଂ।

ଅନିୱାରେତ୍ୱା ତହିଂ ଭୁଞ୍ଜେ, ଗାରୟ୍ହନ୍ତି ପୱୁଚ୍ଚତି॥

ସଦ୍ଧାଚିତ୍ତଂ କୁଲଂ ଗନ୍ତ୍ୱା, ଅପ୍ପଭୋଗଂ ଅନାଳିୟଂ [ଅନାଳ୍ହିୟଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ।

ଅଗିଲାନୋ ତହିଂ ଭୁଞ୍ଜେ, ଗାରୟ୍ହନ୍ତି ପୱୁଚ୍ଚତି॥

ୟୋ ଚେ ଅରଞ୍ଞେ ୱିହରନ୍ତୋ, ସାସଙ୍କେ ସଭୟାନକେ।

ଅୱିଦିତଂ ତହିଂ ଭୁଞ୍ଜେ, ଗାରୟ୍ହନ୍ତି ପୱୁଚ୍ଚତି॥

ଭିକ୍ଖୁନୀ ଅଞ୍ଞାତିକା ସନ୍ତା, ୟଂ ପରେସଂ ମମାୟିତଂ।

ସପ୍ପି ତେଲଂ ମଧୁଂ ଫାଣିତଂ, ମଚ୍ଛମଂସଂ ଅଥୋ ଖୀରଂ।

ଦଧିଂ ସୟଂ ୱିଞ୍ଞାପେୟ୍ୟ ଭିକ୍ଖୁନୀ, ଗାରୟ୍ହପତ୍ତା ସୁଗତସ୍ସ ସାସନେ॥

‘ଦୁକ୍କଟ’ନ୍ତି ୟଂ ୱୁତ୍ତଂ, ତଂ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ଅପରଦ୍ଧଂ ୱିରଦ୍ଧଞ୍ଚ, ଖଲିତଂ ୟଞ୍ଚ ଦୁକ୍କଟଂ॥

ୟଂ ମନୁସ୍ସୋ କରେ ପାପଂ, ଆୱି ୱା ୟଦି ୱା ରହୋ।

‘ଦୁକ୍କଟ’ନ୍ତି ପୱେଦେନ୍ତି, ତେନେତଂ ଇତି ୱୁଚ୍ଚତି॥

‘ଦୁବ୍ଭାସିତ’ନ୍ତି ୟଂ ୱୁତ୍ତଂ, ତଂ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଦୁରାଭଟ୍ଠଂ, ସଂକିଲିଟ୍ଠଞ୍ଚ ୟଂ ପଦଂ।

ୟଞ୍ଚ ୱିଞ୍ଞୂ ଗରହନ୍ତି, ତେନେତଂ ଇତି ୱୁଚ୍ଚତି॥

‘ସେଖିୟ’ନ୍ତି ୟଂ ୱୁତ୍ତଂ, ତଂ ସୁଣୋହି ୟଥାତଥଂ।

ସେକ୍ଖସ୍ସ ସିକ୍ଖମାନସ୍ସ, ଉଜୁମଗ୍ଗାନୁସାରିନୋ॥

ଆଦି ଚେତଂ ଚରଣଞ୍ଚ, ମୁଖଂ ସଞ୍ଞମସଂୱରୋ।

ସିକ୍ଖା ଏତାଦିସୀ ନତ୍ଥି, ତେନେତଂ ଇତି ୱୁଚ୍ଚତି॥

[ଉଦା॰ ୪୫ ଉଦାନେପି] ଛନ୍ନମତିୱସ୍ସତି , ୱିୱଟଂ ନାତିୱସ୍ସତି।

ତସ୍ମା ଛନ୍ନଂ ୱିୱରେଥ, ଏୱଂ ତଂ ନାତିୱସ୍ସତି॥

ଗତି ମିଗାନଂ ପୱନଂ, ଆକାସୋ ପକ୍ଖିନଂ ଗତି।

ୱିଭୱୋ ଗତି ଧମ୍ମାନଂ, ନିବ୍ବାନଂ ଅରହତୋ ଗତୀତି॥

ଗାଥାସଙ୍ଗଣିକଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ସତ୍ତନଗରେସୁ ପଞ୍ଞତ୍ତା, ୱିପତ୍ତି ଚତୁରୋପି ଚ।

ଭିକ୍ଖୂନଂ ଭିକ୍ଖୁନୀନଞ୍ଚ, ସାଧାରଣା ଅସାଧାରଣା।

ସାସନଂ ଅନୁଗ୍ଗହାୟ, ଗାଥାସଙ୍ଗଣିକଂ ଇଦନ୍ତି॥

ଗାଥାସଙ୍ଗଣିକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଅଧିକରଣଭେଦୋ

୧. ଉକ୍କୋଟନଭେଦାଦି

୩୪୦ . [ଚୂଳୱ॰ ୨୧୫; ପରି॰ ୨୭୫] ଚତ୍ତାରି ଅଧିକରଣାନି। ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ – ଇମାନି ଚତ୍ତାରି ଅଧିକରଣାନି।

ଇମେସଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତି ଉକ୍କୋଟା? ଇମେସଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଦସ ଉକ୍କୋଟା। ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଦ୍ୱେ ଉକ୍କୋଟା, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଚତ୍ତାରୋ ଉକ୍କୋଟା, ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ତୟୋ ଉକ୍କୋଟା, କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ଏକୋ ଉକ୍କୋଟୋ – ଇମେସଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଇମେ ଦସ ଉକ୍କୋଟା।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତୋ କତି ସମଥେ ଉକ୍କୋଟେତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତୋ କତି ସମଥେ ଉକ୍କୋଟେତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତୋ କତି ସମଥେ ଉକ୍କୋଟେତି? କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତୋ କତି ସମଥେ ଉକ୍କୋଟେତି?

ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ସମଥେ ଉକ୍କୋଟେତି। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତୋ ଚତ୍ତାରୋ ସମଥେ ଉକ୍କୋଟେତି। ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତୋ ତୟୋ ସମଥେ ଉକ୍କୋଟେତି। କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତୋ ଏକଂ ସମଥଂ ଉକ୍କୋଟେତି।

୩୪୧ . କତି ଉକ୍କୋଟା? କତିହାକାରେହି ଉକ୍କୋଟନଂ ପସୱତି? କତିହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି? କତି ପୁଗ୍ଗଲା ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତି?

ଦ୍ୱାଦସ ଉକ୍କୋଟା। ଦସହାକାରେହି ଉକ୍କୋଟନଂ ପସୱତି। ଚତୂହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି। ଚତ୍ତାରୋ ପୁଗ୍ଗଲା ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତି?

କତମେ ଦ୍ୱାଦସ ଉକ୍କୋଟା? ଅକତଂ କମ୍ମଂ, ଦୁକ୍କଟଂ କମ୍ମଂ, ପୁନ କାତବ୍ବଂ କମ୍ମଂ, ଅନିହତଂ, ଦୁନ୍ନିହତଂ, ପୁନ ନିହନିତବ୍ବଂ, ଅୱିନିଚ୍ଛିତଂ, ଦୁୱିନିଚ୍ଛିତଂ, ପୁନ ୱିନିଚ୍ଛିତବ୍ବଂ, ଅୱୂପସନ୍ତଂ, ଦୁୱୂପସନ୍ତଂ, ପୁନ ୱୂପସମେତବ୍ବନ୍ତି – ଇମେ ଦ୍ୱାଦସ ଉକ୍କୋଟା।

କତମେହି ଦସହାକାରେହି ଉକ୍କୋଟନଂ ପସୱତି? ତତ୍ଥ ଜାତକଂ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି, ତତ୍ଥ ଜାତକଂ ୱୂପସନ୍ତଂ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି, ଅନ୍ତରାମଗ୍ଗେ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି, ଅନ୍ତରାମଗ୍ଗେ ୱୂପସନ୍ତଂ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି, ତତ୍ଥ ଗତଂ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି, ତତ୍ଥ ଗତଂ ୱୂପସନ୍ତଂ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି, ସତିୱିନୟଂ ଉକ୍କୋଟେତି, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟଂ ଉକ୍କୋଟେତି, ତସ୍ସପାପିୟସିକଂ ଉକ୍କୋଟେତି, ତିଣୱତ୍ଥାରକଂ ଉକ୍କୋଟେତି – ଇମେହି ଦସହାକାରେହି ଉକ୍କୋଟନଂ ପସୱତି।

କତମେହି ଚତୂହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି – ଇମେହି ଚତୂହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେତି।

କତମେ ଚତ୍ତାରୋ ପୁଗ୍ଗଲା ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତି? ତଦହୁପସମ୍ପନ୍ନୋ ଉକ୍କୋଟେତି ଉକ୍କୋଟନକଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ, ଆଗନ୍ତୁକୋ ଉକ୍କୋଟେତି ଉକ୍କୋଟନକଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ, କାରକୋ ଉକ୍କୋଟେତି ଉକ୍କୋଟନକଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ, ଛନ୍ଦଦାୟକୋ ଉକ୍କୋଟେତି ଉକ୍କୋଟନକଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ – ଇମେ ଚତ୍ତାରୋ ପୁଗ୍ଗଲା ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟେନ୍ତା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତି।

୨. ଅଧିକରଣନିଦାନାଦି

୩୪୨ . ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ କିଂନିଦାନଂ, କିଂସମୁଦୟଂ, କିଂଜାତିକଂ, କିଂପଭୱଂ, କିଂସମ୍ଭାରଂ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନଂ? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ କିଂନିଦାନଂ, କିଂସମୁଦୟଂ, କିଂଜାତିକଂ, କିଂପଭୱଂ, କିଂସମ୍ଭାରଂ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନଂ? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ କିଂନିଦାନଂ, କିଂସମୁଦୟଂ, କିଂଜାତିକଂ, କିଂପଭୱଂ, କିଂସମ୍ଭାରଂ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନଂ ? କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ କିଂନିଦାନଂ, କିଂସମୁଦୟଂ, କିଂଜାତିକଂ, କିଂପଭୱଂ, କିଂସମ୍ଭାରଂ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନଂ?

ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ୱିୱାଦନିଦାନଂ ୱିୱାଦସମୁଦୟଂ ୱିୱାଦଜାତିକଂ ୱିୱାଦପଭୱଂ ୱିୱାଦସମ୍ଭାରଂ ୱିୱାଦସମୁଟ୍ଠାନଂ। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଅନୁୱାଦନିଦାନଂ ଅନୁୱାଦସମୁଦୟଂ ଅନୁୱାଦଜାତିକଂ ଅନୁୱାଦପଭୱଂ ଅନୁୱାଦସମ୍ଭାରଂ ଅନୁୱାଦସମୁଟ୍ଠାନଂ। ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତିନିଦାନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଦୟଂ ଆପତ୍ତିଜାତିକଂ ଆପତ୍ତିପଭୱଂ ଆପତ୍ତିସମ୍ଭାରଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନଂ। କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ କିଚ୍ଚୟନିଦାନଂ କିଚ୍ଚୟସମୁଦୟଂ କିଚ୍ଚୟଜାତିକଂ କିଚ୍ଚୟପଭୱଂ କିଚ୍ଚୟସମ୍ଭାରଂ କିଚ୍ଚୟସମୁଟ୍ଠାନଂ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ କିଂନିଦାନଂ, କିଂସମୁଦୟଂ, କିଂଜାତିକଂ, କିଂପଭୱଂ, କିଂସମ୍ଭାରଂ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନଂ? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ…ପେ॰… ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ…ପେ॰… କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ କିଂନିଦାନଂ, କିଂସମୁଦୟଂ, କିଂଜାତିକଂ, କିଂପଭୱଂ, କିଂସମ୍ଭାରଂ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନଂ?

ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ହେତୁନିଦାନଂ, ହେତୁସମୁଦୟଂ, ହେତୁଜାତିକଂ, ହେତୁପଭୱଂ, ହେତୁସମ୍ଭାରଂ, ହେତୁସମୁଟ୍ଠାନଂ। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ…ପେ॰… ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ…ପେ॰… କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ହେତୁନିଦାନଂ, ହେତୁସମୁଦୟଂ, ହେତୁଜାତିକଂ, ହେତୁପଭୱଂ, ହେତୁସମ୍ଭାରଂ, ହେତୁସମୁଟ୍ଠାନଂ।

ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ କିଂନିଦାନଂ, କିଂସମୁଦୟଂ, କିଂଜାତିକଂ, କିଂପଭୱଂ, କିଂସମ୍ଭାରଂ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନଂ? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ …ପେ॰… ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ…ପେ॰… କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ କିଂନିଦାନଂ, କିଂସମୁଦୟଂ, କିଂଜାତିକଂ, କିଂପଭୱଂ, କିଂସମ୍ଭାରଂ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନଂ?

ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ପଚ୍ଚୟନିଦାନଂ, ପଚ୍ଚୟସମୁଦୟଂ, ପଚ୍ଚୟଜାତିକଂ, ପଚ୍ଚୟପଭୱଂ, ପଚ୍ଚୟସମ୍ଭାରଂ, ପଚ୍ଚୟସମୁଟ୍ଠାନଂ। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ…ପେ॰… ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ…ପେ॰… କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ପଚ୍ଚୟନିଦାନଂ, ପଚ୍ଚୟସମୁଦୟଂ, ପଚ୍ଚୟଜାତିକଂ, ପଚ୍ଚୟପଭୱଂ, ପଚ୍ଚୟସମ୍ଭାରଂ, ପଚ୍ଚୟସମୁଟ୍ଠାନଂ।

୩. ଅଧିକରଣମୂଲାଦି

୩୪୩ . ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତି ମୂଲାନି, କତି ସମୁଟ୍ଠାନା? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ତେତ୍ତିଂସ ମୂଲାନି, ତେତ୍ତିଂସ ସମୁଟ୍ଠାନା।

ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମାନି ତେତ୍ତିଂସ ମୂଲାନି? ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଦ୍ୱାଦସ ମୂଲାନି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଚୁଦ୍ଦସ ମୂଲାନି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ଛ ମୂଲାନି, କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ଏକଂ ମୂଲଂ, ସଙ୍ଘୋ – ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଇମାନି ତେତ୍ତିଂସ ମୂଲାନି।

ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମେ ତେତ୍ତିଂସ ସମୁଟ୍ଠାନା? ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅଟ୍ଠାରସଭେଦକରୱତ୍ଥୂନି ସମୁଟ୍ଠାନା, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଚତସ୍ସୋ ୱିପତ୍ତିୟୋ ସମୁଟ୍ଠାନା, ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ସତ୍ତାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା ସମୁଟ୍ଠାନା, କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି ସମୁଟ୍ଠାନା – ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ ଇମେ ତେତ୍ତିଂସ ସମୁଟ୍ଠାନା।

୪. ଅଧିକରଣପଚ୍ଚୟାପତ୍ତି

୩୪୪ . ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତୀତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ନ ଆପତ୍ତି। କିଂ ପନ ୱିୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ଆମ, ୱିୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ। ୱିୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ୱିୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉପସମ୍ପନ୍ନଂ ଓମସତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନଂ ଓମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ୱିୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଇମା ଦ୍ୱେ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? କତିହି ଅଧିକରଣେହି କତିସୁ ଠାନେସୁ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି?

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଏକଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଭଜନ୍ତି – ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ , ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଦ୍ୱୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ଏକେନ ଅଧିକରଣେନ – କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ; ତୀସୁ ଠାନେସୁ – ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ, ଗଣମଜ୍ଝେ, ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ସନ୍ତିକେ; ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୩୪୫ . ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତୀତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ନ ଆପତ୍ତି। କିଂ ପନ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ଆମ, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା, କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଅମୂଲକେନ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ଅମୂଲିକାୟ ଆଚାରୱିପତ୍ତିୟା ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ଅନୁୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଇମା ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? କତିହି ଅଧିକରଣେହି କତିସୁ ଠାନେସୁ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି?

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ତୀହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ୟା ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଗରୁକା ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଏକେନ ଅଧିକରଣେନ – କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ; ଏକମ୍ହି ଠାନେ – ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ; ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ। ୟା ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଲହୁକା ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଏକେନ ଅଧିକରଣେନ – କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ; ତୀସୁ ଠାନେସୁ – ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ଗଣମଜ୍ଝେ ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ସନ୍ତିକେ; ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ , ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୩୪୬ . ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତୀତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତି। କିଂ ପନ ଆପତ୍ତାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ଆମ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ। ଆପତ୍ତାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? ଆପତ୍ତାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଭିକ୍ଖୁନୀ ଜାନଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ [ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନଂ (ସ୍ୟା॰)] ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ୱେମତିକା ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ; ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ – ଆପତ୍ତାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଇମା ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି ? କତିହି ଅଧିକରଣେହି କତିସୁ ଠାନେସୁ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି?

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ – ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ଚତୂହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ୟା ସା ଆପତ୍ତି ଅନୱସେସା ସା ଆପତ୍ତି ନ କତମେନ ଅଧିକରଣେନ, ନ କତମମ୍ହି ଠାନେ, ନ କତମେନ ସମଥେନ ସମ୍ମତି। ୟା ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଲହୁକା ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଏକେନ ଅଧିକରଣେନ – କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ; ତୀସୁ ଠାନେସୁ – ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ, ଗଣମଜ୍ଝେ, ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ସନ୍ତିକେ; ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୩୪୭ . କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତୀତି? କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ନ ଆପତ୍ତି। କିଂ ପନ କିଚ୍ଚାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟାତି? ଆମ, କିଚ୍ଚାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ। କିଚ୍ଚାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା କତି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି? କିଚ୍ଚାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି। ଉକ୍ଖିତ୍ତାନୁୱତ୍ତିକା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ; ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା; କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ଭେଦକାନୁୱତ୍ତକା ଭିକ୍ଖୂ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ପାପିକାୟ ଦିଟ୍ଠିୟା ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ – କିଚ୍ଚାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ଇମା ପଞ୍ଚ ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜତି।

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ କତି ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି? ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ? ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ କତିହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା? ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? କତିହି ଅଧିକରଣେହି କତିସୁ ଠାନେସୁ କତିହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି?

ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଚତୁନ୍ନଂ ୱିପତ୍ତୀନଂ ଦ୍ୱେ ୱିପତ୍ତିୟୋ ଭଜନ୍ତି – ସିୟା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ ସିୟା ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ। ଚତୁନ୍ନଂ ଅଧିକରଣାନଂ – ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ସତ୍ତନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନଂ ପଞ୍ଚହି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେହି ସଙ୍ଗହିତା – ସିୟା ପାରାଜିକାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ, ସିୟା ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ। ଛନ୍ନଂ ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନାନଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି। ୟା ସା ଆପତ୍ତି ଅନୱସେସା ସା ଆପତ୍ତି ନ କତମେନ ଅଧିକରଣେନ, ନ କତମମ୍ହି ଠାନେ, ନ କତମେନ ସମଥେନ ସମ୍ମତି। ୟା ସା ଆପତ୍ତି ଗରୁକା ସା ଆପତ୍ତି ଏକେନ ଅଧିକରଣେନ – କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ; ଏକମ୍ହି ଠାନେ – ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ; ଦ୍ୱୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମତି – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ। ୟା ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଲହୁକା ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଏକେନ ଅଧିକରଣେନ – କିଚ୍ଚାଧିକରଣେନ; ତୀସୁ ଠାନେସୁ – ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ, ଗଣମଜ୍ଝେ, ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ସନ୍ତିକେ; ତୀହି ସମଥେହି ସମ୍ମନ୍ତି – ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ, ସିୟା ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ।

୫. ଅଧିକରଣାଧିପ୍ପାୟୋ

୩୪୮ . ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ହୋତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ହୋତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ହୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ନ ହୋତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ନ ହୋତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ନ ହୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ; ଅପି ଚ, ୱିୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ହୋତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ହୋତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ହୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। ୟଥା କଥଂ ୱିୟ? [ଚୂଳୱ॰ ୨୧୫; ପରି॰ ୩୧୪] ଇଧ ଭିକ୍ଖୂ ୱିୱଦନ୍ତି – ଧମ୍ମୋତି ୱା ଅଧମ୍ମୋତି ୱା ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାପତ୍ତୀତି ୱା ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାପତ୍ତୀତି ୱା। ୟଂ ତତ୍ଥ ଭଣ୍ଡନଂ କଲହୋ ୱିଗ୍ଗହୋ ୱିୱାଦୋ ନାନାୱାଦୋ ଅଞ୍ଞଥାୱାଦୋ ୱିପଚ୍ଚତାୟ ୱୋହାରୋ ମେଧକଂ, ଇଦଂ ୱୁଚ୍ଚତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ। ୱିୱାଦାଧିକରଣେ ସଙ୍ଘୋ ୱିୱଦତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ। ୱିୱଦମାନୋ ଅନୁୱଦତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ। ଅନୁୱଦମାନୋ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ତାୟ ଆପତ୍ତିୟା ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। ଏୱଂ ୱିୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ହୋତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ହୋତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ହୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ।

ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ହୋତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ହୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ, ହୋତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ନ ହୋତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ନ ହୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ, ନ ହୋତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ; ଅପି ଚ, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ହୋତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ହୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ, ହୋତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ। ୟଥା କଥଂ ୱିୟ? ଇଧ ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅନୁୱଦନ୍ତି ସୀଲୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଆଚାରୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଆଜୀୱୱିପତ୍ତିୟା ୱା। ୟୋ ତତ୍ଥ ଅନୁୱାଦୋ ଅନୁୱଦନା ଅନୁଲ୍ଲପନା ଅନୁଭଣନା ଅନୁସମ୍ପୱଙ୍କତା ଅବ୍ଭୁସ୍ସହନତା ଅନୁବଲପ୍ପଦାନଂ, ଇଦଂ ୱୁଚ୍ଚତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣେ ସଙ୍ଘୋ ୱିୱଦତି, ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ। ୱିୱଦମାନୋ ଅନୁୱଦତି, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ। ଅନୁୱଦମାନୋ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ତାୟ ଆପତ୍ତିୟା ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି, କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। ଏୱଂ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ହୋତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ହୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ, ହୋତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ।

ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ହୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ, ହୋତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ହୋତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ। ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ନ ହୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ, ନ ହୋତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ନ ହୋତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ; ଅପି ଚ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ହୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ, ହୋତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ହୋତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ। ୟଥା କଥଂ ୱିୟ? [ଚୂଳୱ॰ ୨୧୫; ପରି॰ ୩୪୮] ପଞ୍ଚପି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ସତ୍ତପି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ଇଦଂ ୱୁଚ୍ଚତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ଆପତ୍ତାଧିକରଣେ ସଙ୍ଘୋ ୱିୱଦତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ। ୱିୱଦମାନୋ ଅନୁୱଦତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ। ଅନୁୱଦମାନୋ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ତାୟ ଆପତ୍ତିୟା ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। ଏୱଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ହୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ, ହୋତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ହୋତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ।

କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ହୋତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ହୋତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ହୋତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ନ ହୋତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ନ ହୋତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ନ ହୋତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ; ଅପି ଚ, କିଚ୍ଚାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ହୋତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ହୋତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ହୋତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ୟଥା କଥଂ ୱିୟ? ୟା ସଙ୍ଘସ୍ସ କିଚ୍ଚୟତା କରଣୀୟତା ଅପଲୋକନକମ୍ମଂ ଞତ୍ତିକମ୍ମଂ ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମଂ ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମଂ, ଇଦଂ ୱୁଚ୍ଚତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। କିଚ୍ଚାଧିକରଣେ ସଙ୍ଘୋ ୱିୱଦତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ। ୱିୱଦମାନୋ ଅନୁୱଦତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ। ଅନୁୱଦମାନୋ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ତାୟ ଆପତ୍ତିୟା ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ। ଏୱଂ କିଚ୍ଚାଧିକରଣପଚ୍ଚୟା ହୋତି ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ହୋତି ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ହୋତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ।

୬. ପୁଚ୍ଛାୱାରୋ

୩୪୯ . ୟତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ? ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ? ୟତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ? ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ? ୟତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ? ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ? ୟତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ? ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା? ୟତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ? ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା? ୟତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ? ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ?

୭. ୱିସ୍ସଜ୍ଜନାୱାରୋ

୩୫୦ . ୟସ୍ମିଂ ସମୟେ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ସତିୱିନୟେନ ଚ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମ୍ମତି – ୟତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ, ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ, ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା, ନ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ। ୟସ୍ମିଂ ସମୟେ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟେନ ଚ…ପେ॰… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣେନ ଚ…ପେ॰… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚ…ପେ॰… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚ…ପେ॰… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟେନ ଚ ତିଣୱତ୍ଥାରକେନ ଚ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମ୍ମତି – ୟତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ତତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ, ୟତ୍ଥ ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ତତ୍ଥ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ, ନ ତତ୍ଥ ସତିୱିନୟୋ, ନ ତତ୍ଥ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ, ନ ତତ୍ଥ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ, ନ ତତ୍ଥ ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା, ନ ତତ୍ଥ ତସ୍ସପାପିୟସିକା।

୮. ସଂସଟ୍ଠୱାରୋ

୩୫୧ . ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ସତିୱିନୟୋତି ୱା – ଇମେ ଧମ୍ମା ସଂସଟ୍ଠା ଉଦାହୁ ୱିସଂସଟ୍ଠା? ଲବ୍ଭା ଚ ପନିମେସଂ ଧମ୍ମାନଂ ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ନାନାକରଣଂ ପଞ୍ଞାପେତୁଂ? ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋତି ୱା…ପେ॰… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ପଟିଞ୍ଞାତକରଣନ୍ତି ୱା… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାତି ୱା… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ତସ୍ସପାପିୟସିକାତି ୱା… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ତିଣୱତ୍ଥାରକୋତି – ଇମେ ଧମ୍ମା ସଂସଟ୍ଠା ଉଦାହୁ ୱିସଂସଟ୍ଠା ? ଲବ୍ଭା ଚ ପନିମେସଂ ଧମ୍ମାନଂ ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ନାନାକରଣଂ ପଞ୍ଞାପେତୁଂ?

ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ସତିୱିନୟୋତି ୱା – ଇମେ ଧମ୍ମା ସଂସଟ୍ଠା, ନୋ ୱିସଂସଟ୍ଠା; ନ ଚ ଲବ୍ଭା ଇମେସଂ ଧମ୍ମାନଂ ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ନାନାକରଣଂ ପଞ୍ଞାପେତୁଂ। ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋତି ୱା…ପେ॰… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ପଟିଞ୍ଞାତକରଣନ୍ତି ୱା… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାତି ୱା… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ତସ୍ସପାପିୟସିକାତି ୱା… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ତିଣୱତ୍ଥାରକୋତି ୱା – ଇମେ ଧମ୍ମା ସଂସଟ୍ଠା, ନୋ ୱିସଂସଟ୍ଠା; ନ ଚ ଲବ୍ଭା ଇମେସଂ ଧମ୍ମାନଂ ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ୱିନିବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା ନାନାକରଣଂ ପଞ୍ଞାପେତୁଂ।

୯. ସତ୍ତସମଥନିଦାନଂ

୩୫୨ . ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ କିଂନିଦାନୋ, କିଂସମୁଦୟୋ, କିଂଜାତିକୋ, କିଂପଭୱୋ, କିଂସମ୍ଭାରୋ କିଂସମୁଟ୍ଠାନୋ? ସତିୱିନୟୋ କିଂନିଦାନୋ, କିଂସମୁଦୟୋ, କିଂଜାତିକୋ, କିଂପଭୱୋ, କିଂସମ୍ଭାରୋ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନୋ? ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ କିଂନିଦାନୋ, କିଂସମୁଦୟୋ, କିଂଜାତିକୋ, କିଂପଭୱୋ, କିଂସମ୍ଭାରୋ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନୋ? ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ କିଂନିଦାନଂ, କିଂସମୁଦୟଂ, କିଂଜାତିକଂ, କିଂପଭୱଂ, କିଂସମ୍ଭାରଂ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନଂ? ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା କିଂନିଦାନା, କିଂସମୁଦୟା, କିଂଜାତିକା, କିଂପଭୱା, କିଂସମ୍ଭାରା, କିଂସମୁଟ୍ଠାନା? ତସ୍ସପାପିୟସିକା କିଂନିଦାନା, କିଂସମୁଦୟା, କିଂଜାତିକା, କିଂପଭୱା, କିଂସମ୍ଭାରା, କିଂସମୁଟ୍ଠାନା ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ କିଂନିଦାନୋ, କିଂସମୁଦୟୋ, କିଂଜାତିକୋ, କିଂପଭୱୋ, କିଂସମ୍ଭାରୋ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନୋ?

ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ନିଦାନନିଦାନୋ, ନିଦାନସମୁଦୟୋ, ନିଦାନଜାତିକୋ, ନିଦାନପଭୱୋ, ନିଦାନସମ୍ଭାରୋ, ନିଦାନସମୁଟ୍ଠାନୋ। ସତିୱିନୟୋ…ପେ॰… ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ…ପେ॰… ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ନିଦାନନିଦାନଂ, ନିଦାନସମୁଦୟଂ, ନିଦାନଜାତିକଂ, ନିଦାନପଭୱଂ, ନିଦାନସମ୍ଭାରଂ, ନିଦାନସମୁଟ୍ଠାନଂ। ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା…ପେ॰… ତସ୍ସପାପିୟସିକା ନିଦାନନିଦାନା, ନିଦାନସମୁଦୟା, ନିଦାନଜାତିକା, ନିଦାନପଭୱା, ନିଦାନସମ୍ଭାରା , ନିଦାନସମୁଟ୍ଠାନା। ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ନିଦାନନିଦାନୋ, ନିଦାନସମୁଦୟୋ, ନିଦାନଜାତିକୋ, ନିଦାନପଭୱୋ, ନିଦାନସମ୍ଭାରୋ, ନିଦାନସମୁଟ୍ଠାନୋ।

ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ କିଂନିଦାନୋ, କିଂସମୁଦୟୋ, କିଂଜାତିକୋ, କିଂପଭୱୋ, କିଂସମ୍ଭାରୋ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନୋ ? ସତିୱିନୟୋ…ପେ॰… ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ…ପେ॰… ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ…ପେ॰… ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା…ପେ॰… ତସ୍ସପାପିୟସିକା…ପେ॰… ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ କିଂନିଦାନୋ, କିଂସମୁଦୟୋ, କିଂଜାତିକୋ, କିଂପଭୱୋ, କିଂସମ୍ଭାରୋ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନୋ?

ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ହେତୁନିଦାନୋ, ହେତୁସମୁଦୟୋ, ହେତୁଜାତିକୋ, ହେତୁପଭୱୋ, ହେତୁସମ୍ଭାରୋ, ହେତୁସମୁଟ୍ଠାନୋ । ସତିୱିନୟୋ…ପେ॰… ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ…ପେ॰… ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ହେତୁନିଦାନଂ, ହେତୁସମୁଦୟଂ, ହେତୁଜାତିକଂ, ହେତୁପଭୱଂ, ହେତୁସମ୍ଭାରଂ, ହେତୁସମୁଟ୍ଠାନଂ। ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା…ପେ॰… ତସ୍ସପାପିୟସିକା ହେତୁନିଦାନା, ହେତୁସମୁଦୟା, ହେତୁଜାତିକା, ହେତୁପଭୱା, ହେତୁସମ୍ଭାରା, ହେତୁସମୁଟ୍ଠାନା। ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ହେତୁନିଦାନୋ, ହେତୁସମୁଦୟୋ, ହେତୁଜାତିକୋ, ହେତୁପଭୱୋ, ହେତୁସମ୍ଭାରୋ, ହେତୁସମୁଟ୍ଠାନୋ।

ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ କିଂନିଦାନୋ, କିଂସମୁଦୟୋ, କିଂଜାତିକୋ, କିଂପଭୱୋ, କିଂସମ୍ଭାରୋ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନୋ? ସତିୱିନୟୋ…ପେ॰… ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ…ପେ॰… ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ…ପେ॰… ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା…ପେ॰… ତସ୍ସପାପିୟସିକା…ପେ॰… ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ କିଂନିଦାନୋ, କିଂସମୁଦୟୋ, କିଂଜାତିକୋ, କିଂପଭୱୋ, କିଂସମ୍ଭାରୋ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନୋ? ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ପଚ୍ଚୟନିଦାନୋ, ପଚ୍ଚୟସମୁଦୟୋ, ପଚ୍ଚୟଜାତିକୋ, ପଚ୍ଚୟପଭୱୋ, ପଚ୍ଚୟସମ୍ଭାରୋ, ପଚ୍ଚୟସମୁଟ୍ଠାନୋ। ସତିୱିନୟୋ…ପେ॰… ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ…ପେ॰… ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ପଚ୍ଚୟନିଦାନଂ, ପଚ୍ଚୟସମୁଦୟଂ, ପଚ୍ଚୟଜାତିକଂ, ପଚ୍ଚୟପଭୱଂ, ପଚ୍ଚୟସମ୍ଭାରଂ, ପଚ୍ଚୟସମୁଟ୍ଠାନଂ। ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା…ପେ॰… ତସ୍ସପାପିୟସିକା ପଚ୍ଚୟନିଦାନା, ପଚ୍ଚୟସମୁଦୟା, ପଚ୍ଚୟଜାତିକା, ପଚ୍ଚୟପଭୱା, ପଚ୍ଚୟସମ୍ଭାରା, ପଚ୍ଚୟସମୁଟ୍ଠାନା। ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଚ୍ଚୟନିଦାନୋ, ପଚ୍ଚୟସମୁଦୟୋ, ପଚ୍ଚୟଜାତିକୋ, ପଚ୍ଚୟପଭୱୋ, ପଚ୍ଚୟସମ୍ଭାରୋ, ପଚ୍ଚୟସମୁଟ୍ଠାନୋ।

୩୫୩ . ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତି ମୂଲାନି, କତି ସମୁଟ୍ଠାନା? ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ଛବ୍ବୀସ ମୂଲାନି, ଛତ୍ତିଂସ ସମୁଟ୍ଠାନା। ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତମାନି ଛବ୍ବୀ ମୂଲାନି? ସମ୍ମୁଖାୱିନୟସ୍ସ ଚତ୍ତାରି ମୂଲାନି। ସଙ୍ଘସମ୍ମୁଖତା, ଧମ୍ମସମ୍ମୁଖତା, ୱିନୟସମ୍ମୁଖତା, ପୁଗ୍ଗଲସମ୍ମୁଖତା; ସତିୱିନୟସ୍ସ ଚତ୍ତାରି ମୂଲାନି; ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ ଚତ୍ତାରି ମୂଲାନି; ପଟିଞ୍ଞାତକରଣସ୍ସ ଦ୍ୱେ ମୂଲାନି – ୟୋ ଚ ଦେସେତି ୟସ୍ସ ଚ ଦେସେତି; ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ ଚତ୍ତାରି ମୂଲାନି; ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ ଚତ୍ତାରି ମୂଲାନି; ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ ଚତ୍ତାରି ମୂଲାନି – ସଙ୍ଘସମ୍ମୁଖତା, ଧମ୍ମସମ୍ମୁଖତା, ୱିନୟସମ୍ମୁଖତା, ପୁଗ୍ଗଲସମ୍ମୁଖତା – ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ଇମାନି ଛବ୍ବୀସ ମୂଲାନି।

ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ କତମେ ଛତ୍ତିଂସ ସମୁଟ୍ଠାନା? ସତିୱିନୟସ୍ସ କମ୍ମସ୍ସ କିରିୟା, କରଣଂ, ଉପଗମନଂ, ଅଜ୍ଝୁପଗମନଂ, ଅଧିୱାସନା, ଅପ୍ପଟିକ୍କୋସନା। ଅମୂଳ୍ହୱିନୟସ୍ସ କମ୍ମସ୍ସ…ପେ॰… ପଟିଞ୍ଞାତକରଣସ୍ସ କମ୍ମସ୍ସ… ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାୟ କମ୍ମସ୍ସ… ତସ୍ସପାପିୟସିକାୟ କମ୍ମସ୍ସ… ତିଣୱତ୍ଥାରକସ୍ସ କମ୍ମସ୍ସ କିରିୟା, କରଣଂ, ଉପଗମନଂ, ଅଜ୍ଝୁପଗମନଂ, ଅଧିୱାସନା, ଅପ୍ପଟିକ୍କୋସନା – ସତ୍ତନ୍ନଂ ସମଥାନଂ ଇମେ ଛତ୍ତିଂସ ସମୁଟ୍ଠାନା।

୧୦. ସତ୍ତସମଥନାନତ୍ଥାଦି

୩୫୪ . ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ସତିୱିନୟୋତି ୱା – ଇମେ ଧମ୍ମା ନାନତ୍ଥା ନାନାବ୍ୟଞ୍ଜନା ଉଦାହୁ ଏକତ୍ଥା ବ୍ୟଞ୍ଜନମେୱ ନାନଂ? ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋତି ୱା…ପେ॰… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ପଟିଞ୍ଞାତକରଣନ୍ତି ୱା… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାତି ୱା… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ତସ୍ସପାପିୟସିକାତି ୱା… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ତିଣୱତ୍ଥାରକୋତି ୱା – ଇମେ ଧମ୍ମା ନାନତ୍ଥା ନାନାବ୍ୟଞ୍ଜନା ଉଦାହୁ ଏକତ୍ଥା ବ୍ୟଞ୍ଜନମେୱ ନାନଂ? ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ସତିୱିନୟୋତି ୱା – ଇମେ ଧମ୍ମା ନାନତ୍ଥା ଚେୱ ନାନାବ୍ୟଞ୍ଜନା ଚ। ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋତି ୱା…ପେ॰… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ପଟିଞ୍ଞାତକରଣନ୍ତି ୱା… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ୟେଭୁୟ୍ୟସିକାତି ୱା… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ତସ୍ସପାପିୟସିକାତି ୱା… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋତି ୱା ତିଣୱତ୍ଥାରକୋତି ୱା – ଇମେ ଧମ୍ମା ନାନତ୍ଥା ଚେୱ ନାନା ବ୍ୟଞ୍ଜନା ଚ।

୩୫୫ . [ଚୂଳୱ॰ ୨୨୪] ୱିୱାଦୋ ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ୱିୱାଦୋ ନୋ ଅଧିକରଣଂ, ଅଧିକରଣଂ ନୋ ୱିୱାଦୋ, ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ ୱିୱାଦୋ ଚ? ସିୟା ୱିୱାଦୋ ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ସିୟା ୱିୱାଦୋ ନୋ ଅଧିକରଣଂ, ସିୟା ଅଧିକରଣଂ ନୋ ୱିୱାଦୋ, ସିୟା ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ ୱିୱାଦୋ ଚ।

ତତ୍ଥ କତମୋ ୱିୱାଦୋ ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ? ଇଧ ଭିକ୍ଖୂ ୱିୱଦନ୍ତି ଧମ୍ମୋତି ୱା ଅଧମ୍ମୋତି ୱା…ପେ॰… ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ୱା ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ୱା। ୟଂ ତତ୍ଥ ଭଣ୍ଡନଂ, କଲହୋ, ୱିଗ୍ଗହୋ, ୱିୱାଦୋ, ନାନାୱାଦୋ, ଅଞ୍ଞଥାୱାଦୋ, ୱିପଚ୍ଚତାୟ ୱୋହାରୋ, ମେଧକଂ – ଅୟଂ ୱିୱାଦୋ ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ।

ତତ୍ଥ କତମୋ ୱିୱାଦୋ ନୋ ଅଧିକରଣଂ? ମାତାପି ପୁତ୍ତେନ ୱିୱଦତି, ପୁତ୍ତୋପି ମାତରା ୱିୱଦତି, ପିତାପି ପୁତ୍ତେନ ୱିୱଦତି, ପୁତ୍ତୋପି ପିତରା ୱିୱଦତି, ଭାତାପି ଭାତରା ୱିୱଦତି, ଭାତାପି ଭଗିନିୟା ୱିୱଦତି, ଭଗିନୀପି ଭାତରା ୱିୱଦତି, ସହାୟୋପି ସହାୟେନ ୱିୱଦତି – ଅୟଂ ୱିୱାଦୋ ନୋ ଅଧିକରଣଂ।

ତତ୍ଥ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ନୋ ୱିୱାଦୋ? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ – ଇଦଂ ଅଧିକରଣଂ ନୋ ୱିୱାଦୋ।

ତତ୍ଥ କତମଂ ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ ୱିୱାଦୋ ଚ? ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ ୱିୱାଦୋ ଚ।

୩୫୬ . [ଚୂଳୱ॰ ୨୨୪ ଆଦୟୋ] ଅନୁୱାଦୋ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ଅନୁୱାଦୋ ନୋ ଅଧିକରଣଂ, ଅଧିକରଣଂ ନୋ ଅନୁୱାଦୋ, ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ ଅନୁୱାଦୋ ଚ? ସିୟା ଅନୁୱାଦୋ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ସିୟା ଅନୁୱାଦୋ ନୋ ଅଧିକରଣଂ, ସିୟା ଅଧିକରଣଂ ନୋ ଅନୁୱାଦୋ, ସିୟା ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ ଅନୁୱାଦୋ ଚ।

ତତ୍ଥ କତମୋ ଅନୁୱାଦୋ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ? ଇଧ ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅନୁୱଦନ୍ତି ସୀଲୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଆଚାରୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଆଜୀୱୱିପତ୍ତିୟା ୱା। ୟୋ ତତ୍ଥ ଅନୁୱାଦୋ, ଅନୁୱଦନା ଅନୁଲ୍ଲପନା ଅନୁଭଣନା ଅନୁସମ୍ପୱଙ୍କତା ଅବ୍ଭୁସ୍ସହନତା ଅନୁବଲପ୍ପଦାନଂ – ଅୟଂ ଅନୁୱାଦୋ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ।

ତତ୍ଥ କତମୋ ଅନୁୱାଦୋ ନୋ ଅଧିକରଣଂ? ମାତାପି ପୁତ୍ତଂ ଅନୁୱଦତି, ପୁତ୍ତୋପି ମାତରଂ ଅନୁୱଦତି, ପିତାପି ପୁତ୍ତଂ ଅନୁୱଦତି, ପୁତ୍ତୋପି ପିତରଂ ଅନୁୱଦତି, ଭାତାପି ଭାତରଂ ଅନୁୱଦତି, ଭାତାପି ଭଗିନିଂ ଅନୁୱଦତି, ଭଗିନୀପି ଭାତରଂ ଅନୁୱଦତି, ସହାୟୋପି ସହାୟଂ ଅନୁୱଦତି – ଅୟଂ ଅନୁୱାଦୋ ନୋ ଅଧିକରଣଂ।

ତତ୍ଥ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ନୋ ଅନୁୱାଦୋ? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ – ଇଦଂ ଅଧିକରଣଂ ନୋ ଅନୁୱାଦୋ।

ତତ୍ଥ କତମଂ ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ ଅନୁୱାଦୋ ଚ? ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ ଅନୁୱାଦୋ ଚ।

୩୫୭ . ଆପତ୍ତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ଆପତ୍ତି ନୋ ଅଧିକରଣଂ, ଅଧିକରଣଂ ନୋ ଆପତ୍ତି, ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ? ସିୟା ଆପତ୍ତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, ସିୟା ଆପତ୍ତି ନୋ ଅଧିକରଣଂ, ସିୟା ଅଧିକରଣଂ ନୋ ଆପତ୍ତି, ସିୟା ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ତତ୍ଥ କତମା ଆପତ୍ତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ? ପଞ୍ଚପି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ । ସତ୍ତପି ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧା ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ। ଅୟଂ ଆପତ୍ତି ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ।

ତତ୍ଥ କତମା ଆପତ୍ତି ନୋ ଅଧିକରଣଂ? ସୋତାପତ୍ତି ସମାପତ୍ତି – ଅୟଂ ଆପତ୍ତି ନୋ ଅଧିକରଣଂ।

ତତ୍ଥ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ନୋ ଆପତ୍ତି? କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ – ଇଦଂ ଅଧିକରଣଂ ନୋ ଆପତ୍ତି।

ତତ୍ଥ କତମଂ ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ? ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

୩୫୮ . [ଚୂଳୱ॰ ୨୨୩] କିଚ୍ଚଂ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ, କିଚ୍ଚଂ ନୋ ଅଧିକରଣଂ, ଅଧିକରଣଂ ନୋ କିଚ୍ଚଂ, ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ କିଚ୍ଚଞ୍ଚ? ସିୟା କିଚ୍ଚଂ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ, ସିୟା କିଚ୍ଚଂ ନୋ ଅଧିକରଣଂ, ସିୟା ଅଧିକରଣଂ ନୋ କିଚ୍ଚଂ, ସିୟା ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ କିଚ୍ଚଞ୍ଚ।

ତତ୍ଥ କତମଂ କିଚ୍ଚଂ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ? ୟା ସଙ୍ଘସ୍ସ କିଚ୍ଚୟତା କରଣୀୟତା ଅପଲୋକନକମ୍ମଂ ଞତ୍ତିକମ୍ମଂ ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମଂ ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମଂ – ଇଦଂ କିଚ୍ଚଂ କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ।

ତତ୍ଥ କତମଂ କିଚ୍ଚଂ ନୋ ଅଧିକରଣଂ? ଆଚରିୟକିଚ୍ଚଂ ଉପଜ୍ଝାୟକିଚ୍ଚଂ [ଉପଜ୍ଝାୟକିଚ୍ଚଂ ସକିଚ୍ଚଂ (କ॰)] ସମାନୁପଜ୍ଝାୟକିଚ୍ଚଂ ସମାନାଚରିୟକିଚ୍ଚଂ – ଇଦଂ କିଚ୍ଚଂ ନୋ ଅଧିକରଣଂ।

ତତ୍ଥ କତମଂ ଅଧିକରଣଂ ନୋ କିଚ୍ଚଂ? ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ – ଇଦଂ ଅଧିକରଣଂ ନୋ କିଚ୍ଚଂ।

ତତ୍ଥ କତମଂ ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ କିଚ୍ଚଞ୍ଚ? କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଅଧିକରଣଞ୍ଚେୱ କିଚ୍ଚଂ ଚାତି।

ଅଧିକରଣଭେଦୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଅଧିକରଣଂ ଉକ୍କୋଟା, ଆକାରା ପୁଗ୍ଗଲେନ ଚ।

ନିଦାନହେତୁପଚ୍ଚୟା, ମୂଲଂ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ଚ॥

ଆପତ୍ତି ହୋତି ୟତ୍ଥ ଚ, ସଂସଟ୍ଠା ନିଦାନେନ ଚ [ସଂସଟ୍ଠା ନିଦାନପଭୱା (ସୀ॰)] ।

ହେତୁପଚ୍ଚୟମୂଲାନି, ସମୁଟ୍ଠାନେନ ବ୍ୟଞ୍ଜନା।

ୱିୱାଦୋ ଅଧିକରଣନ୍ତି, ଭେଦାଧିକରଣେ ଇଦନ୍ତି॥

ଅପରଗାଥାସଙ୍ଗଣିକଂ

୧. ଚୋଦନାଦିପୁଚ୍ଛାୱିସ୍ସଜ୍ଜନା

୩୫୯ .

ଚୋଦନା କିମତ୍ଥାୟ, ସାରଣା କିସ୍ସ କାରଣା।

ସଙ୍ଘୋ କିମତ୍ଥାୟ, ମତିକମ୍ମଂ ପନ କିସ୍ସ କାରଣା॥

ଚୋଦନା ସାରଣତ୍ଥାୟ, ନିଗ୍ଗହତ୍ଥାୟ ସାରଣା।

ସଙ୍ଘୋ ପରିଗ୍ଗହତ୍ଥାୟ, ମତିକମ୍ମଂ ପନ ପାଟିୟେକ୍କଂ॥

ମା ଖୋ ତୁରିତୋ ଅଭଣି, ମା ଖୋ ଚଣ୍ଡିକତୋ ଭଣି।

ମା ଖୋ ପଟିଘଂ ଜନୟି, ସଚେ ଅନୁୱିଜ୍ଜକୋ ତୁୱଂ॥

ମା ଖୋ ସହସା ଅଭଣି, କଥଂ ୱିଗ୍ଗାହିକଂ ଅନତ୍ଥସଂହିତଂ।

ସୁତ୍ତେ ୱିନୟେ ଅନୁଲୋମେ, ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଅନୁଲୋମିକେ॥

ଅନୁୟୋଗୱତ୍ତଂ ନିସାମୟ, କୁସଲେନ ବୁଦ୍ଧିମତା କତଂ।

ସୁୱୁତ୍ତଂ ସିକ୍ଖାପଦାନୁଲୋମିକଂ, ଗତିଂ ନ ନାସେନ୍ତୋ ସମ୍ପରାୟିକଂ।

ହିତେସୀ ଅନୁୟୁଞ୍ଜସ୍ସୁ, କାଲେନତ୍ଥୂପସଂହିତଂ॥

ଚୁଦିତସ୍ସ ଚ ଚୋଦକସ୍ସ ଚ।

ସହସା ୱୋହାରଂ ମା ପଧାରେସି।

ଚୋଦକୋ ଆହ ଆପନ୍ନୋତି।

ଚୁଦିତକୋ ଆହ ଅନାପନ୍ନୋତି॥

ଉଭୋ ଅନୁକ୍ଖିପନ୍ତୋ, ପଟିଞ୍ଞାନୁସନ୍ଧିତେନ କାରୟେ।

ପଟିଞ୍ଞା ଲଜ୍ଜୀସୁ କତା, ଅଲଜ୍ଜୀସୁ ଏୱଂ ନ ୱିଜ୍ଜତି।

ବହୁମ୍ପି ଅଲଜ୍ଜୀ ଭାସେୟ୍ୟ, ୱତ୍ତାନୁସନ୍ଧିତେନ [ୱୁତ୍ତାନୁସନ୍ଧିତେନ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰ କ॰)] କାରୟେ॥

ଅଲଜ୍ଜୀ କୀଦିସୋ ହୋତି, ପଟିଞ୍ଞା ୟସ୍ସ ନ ରୂହତି।

ଏତଞ୍ଚ [ଏୱଞ୍ଚ (କ॰)] ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କୀଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ଅଲଜ୍ଜୀ ପୁଗ୍ଗଲୋ॥

ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତିଂ ପରିଗୂହତି।

ଅଗତିଗମନଞ୍ଚ ଗଚ୍ଛତି, ଏଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ଅଲଜ୍ଜୀପୁଗ୍ଗଲୋ॥

ସଚ୍ଚଂ ଅହମ୍ପି ଜାନାମି, ଏଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ଅଲଜ୍ଜୀପୁଗ୍ଗଲୋ।

ଅଞ୍ଞଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କୀଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ଲଜ୍ଜୀପୁଗ୍ଗଲୋ॥

ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ଆପତ୍ତିଂ ନାପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତିଂ ନ ପରିଗୂହତି।

ଅଗତିଗମନଂ ନ ଗଚ୍ଛତି, ଏଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ଲଜ୍ଜୀପୁଗ୍ଗଲୋ॥

ସଚ୍ଚଂ ଅହମ୍ପି ଜାନାମି, ଏଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ଲଜ୍ଜୀପୁଗ୍ଗଲୋ।

ଅଞ୍ଞଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କୀଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ଅଧମ୍ମଚୋଦକୋ॥

ଅକାଲେ ଚୋଦେତି ଅଭୂତେନ।

ଫରୁସେନ ଅନତ୍ଥସଂହିତେନ।

ଦୋସନ୍ତରୋ ଚୋଦେତି ନୋ ମେତ୍ତାଚିତ୍ତୋ।

ଏଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ଅଧମ୍ମଚୋଦକୋ॥

ସଚ୍ଚଂ ଅହମ୍ପି ଜାନାମି, ଏଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ଅଧମ୍ମଚୋଦକୋ।

ଅଞ୍ଞଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କୀଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ଧମ୍ମଚୋଦକୋ॥

କାଲେନ ଚୋଦେତି ଭୂତେନ, ସଣ୍ହେନ ଅତ୍ଥସଂହିତେନ।

ମେତ୍ତାଚିତ୍ତୋ ଚୋଦେତି ନୋ ଦୋସନ୍ତରୋ।

ଏଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ଧମ୍ମଚୋଦକୋ॥

ସଚ୍ଚଂ ଅହମ୍ପି ଜାନାମି, ଏଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ଧମ୍ମଚୋଦକୋ।

ଅଞ୍ଞଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କୀଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ବାଲଚୋଦକୋ॥

ପୁବ୍ବାପରଂ ନ ଜାନାତି, ପୁବ୍ବାପରସ୍ସ ଅକୋୱିଦୋ।

ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ନ ଜାନାତି।

ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥସ୍ସ ଅକୋୱିଦୋ।

ଏଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ବାଲଚୋଦକୋ॥

ସଚ୍ଚଂ ଅହମ୍ପି ଜାନାମି, ଏଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ବାଲଚୋଦକୋ।

ଅଞ୍ଞଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କୀଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ପଣ୍ଡିତଚୋଦକୋ॥

ପୁବ୍ବାପରମ୍ପି ଜାନାତି, ପୁବ୍ବାପରସ୍ସ କୋୱିଦୋ।

ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥସ୍ସ କୋୱିଦୋ।

ଏଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ପଣ୍ଡିତଚୋଦକୋ॥

ସଚ୍ଚଂ ଅହମ୍ପି ଜାନାମି, ଏଦିସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ପଣ୍ଡିତଚୋଦକୋ।

ଅଞ୍ଞଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, ଚୋଦନା କିନ୍ତି ୱୁଚ୍ଚତି॥

ସୀଲୱିପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତି, ଅଥୋ ଆଚାରଦିଟ୍ଠିୟା।

ଆଜୀୱେନପି ଚୋଦେତି, ଚୋଦନା ତେନ ୱୁଚ୍ଚତୀତି॥

ଅପରଂ ଗାଥାସଙ୍ଗଣିକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଚୋଦନାକଣ୍ଡଂ

୧. ଅନୁୱିଜ୍ଜକଅନୁୟୋଗୋ

୩୬୦ . ଅନୁୱିଜ୍ଜକେ ଚୋଦକୋ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ – ‘‘ୟଂ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋଦେସି, କିମ୍ହି ନଂ ଚୋଦେସି, ସୀଲୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଚୋଦେସି, ଆଚାରୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଚୋଦେସି, ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଚୋଦେସୀ’’ତି? ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ସୀଲୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଚୋଦେମି, ଆଚାରୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଚୋଦେମି, ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଚୋଦେମୀ’’ତି, ସୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଜାନାସି ପନାୟସ୍ମା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ଜାନାସି ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ, ଜାନାସି ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତି’’ନ୍ତି? ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଜାନାମି ଖୋ ଅହଂ, ଆୱୁସୋ, ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ଜାନାମି ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ, ଜାନାମି ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତି’’ନ୍ତି, ସୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘କତମା ପନାୱୁସୋ, ସୀଲୱିପତ୍ତି? କତମା ଆଚାରୱିପତ୍ତି? କତମା ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତୀ’’ତି? ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଚତ୍ତାରି ଚ ପାରାଜିକାନି, ତେରସ ଚ ସଙ୍ଘାଦିସେସା – ଅୟଂ ସୀଲୱିପତ୍ତି। ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ, ପାଚିତ୍ତିୟଂ, ପାଟିଦେସନୀୟଂ, ଦୁକ୍କଟଂ, ଦୁବ୍ଭାସିତଂ, ଅୟଂ ଆଚାରୱିପତ୍ତି। ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠି, ଅନ୍ତଗ୍ଗାହିକା ଦିଟ୍ଠି – ଅୟଂ ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତୀ’’ତି, ସୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ୟଂ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋଦେସି, ଦିଟ୍ଠେନ ୱା ଚୋଦେସି ସୁତେନ ୱା ଚୋଦେସି ପରିସଙ୍କାୟ ୱା ଚୋଦେସୀ’’ତି? ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଦିଟ୍ଠେନ ୱା ଚୋଦେମି ସୁତେନ ୱା ଚୋଦେମି ପରିସଙ୍କାୟ ୱା ଚୋଦେମୀ’’ତି, ସୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ୟଂ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଦିଟ୍ଠେନ ଚୋଦେସି, କିଂ ତେ ଦିଟ୍ଠଂ କିନ୍ତି ତେ ଦିଟ୍ଠଂ, କଦା ତେ ଦିଟ୍ଠଂ, କତ୍ଥ ତେ ଦିଟ୍ଠଂ ପାରାଜିକଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ, ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ, ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ… ପାଚିତ୍ତିୟଂ… ପାଟିଦେସନୀୟଂ… ଦୁକ୍କଟଂ… ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ, କତ୍ଥ ଚ ତ୍ୱଂ ଅହୋସି, କତ୍ଥ ଚାୟଂ ଭିକ୍ଖୁ ଅହୋସି, କିଞ୍ଚ ତ୍ୱଂ କରୋସି, କିଂ ଚାୟଂ ଭିକ୍ଖୁ କରୋତୀ’’ତି? ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ନ ଖୋ ଅହଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଦିଟ୍ଠେନ ଚୋଦେମି, ଅପି ଚ ସୁତେନ ଚୋଦେମୀ’’ତି, ସୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ୟଂ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ସୁତେନ ଚୋଦେସି, କିଂ ତେ ସୁତଂ, କିନ୍ତି ତେ ସୁତଂ, କଦା ତେ ସୁତଂ , କତ୍ଥ ତେ ସୁତଂ, ପାରାଜିକଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋତି ସୁତଂ, ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ… ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ… ପାଚିତ୍ତିୟଂ… ପାଟିଦେସନୀୟଂ… ଦୁକ୍କଟଂ… ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋତି ସୁତଂ, ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସୁତଂ, ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସୁତଂ, ସିକ୍ଖମାନାୟ ସୁତଂ , ସାମଣେରସ୍ସ ସୁତଂ, ସାମଣେରିୟା ସୁତଂ, ଉପାସକସ୍ସ ସୁତଂ, ଉପାସିକାୟ ସୁତଂ, ରାଜୂନଂ ସୁତଂ, ରାଜମହାମତ୍ତାନଂ ସୁତଂ, ତିତ୍ଥିୟାନଂ ସୁତଂ, ତିତ୍ଥିୟସାୱକାନଂ ସୁତ’’ନ୍ତି? ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ନ ଖୋ ଅହଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ସୁତେନ ଚୋଦେମି, ଅପି ଚ ପରିସଙ୍କାୟ ଚୋଦେମୀ’’ତି, ସୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ୟଂ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ପରିସଙ୍କାୟ ଚୋଦେସି, କିଂ ପରିସଙ୍କସି, କିନ୍ତି ପରିସଙ୍କସି, କଦା ପରିସଙ୍କସି, କତ୍ଥ ପରିସଙ୍କସି, ପାରାଜିକଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋତି ପରିସଙ୍କସି, ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋତି ପରିସଙ୍କସି, ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ… ପାଚିତ୍ତିୟଂ… ପାଟିଦେସନୀୟଂ… ଦୁକ୍କଟଂ… ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋତି ପରିସଙ୍କସି, ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ସିକ୍ଖମାନାୟ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ସାମଣେରସ୍ସ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ସାମଣେରିୟା ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ଉପାସକସ୍ସ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ଉପାସିକାୟ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ରାଜୂନଂ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ରାଜମହାମତ୍ତାନଂ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ତିତ୍ଥିୟାନଂ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ତିତ୍ଥିୟସାୱକାନଂ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସୀ’’ତି?

୩୬୧ .

ଦିଟ୍ଠଂ ଦିଟ୍ଠେନ ସମେତି ଦିଟ୍ଠେନ ସଂସନ୍ଦତେ ଦିଟ୍ଠଂ।

ଦିଟ୍ଠଂ ପଟିଚ୍ଚ ନ ଉପେତି ଅସୁଦ୍ଧପରିସଙ୍କିତୋ।

ସୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ପଟିଞ୍ଞାୟ କାତବ୍ବୋ ତେନୁପୋସଥୋ॥

ସୁତଂ ସୁତେନ ସମେତି ସୁତେନ ସଂସନ୍ଦତେ ସୁତଂ।

ସୁତଂ ପଟିଚ୍ଚ ନ ଉପେତି ଅସୁଦ୍ଧପରିସଙ୍କିତୋ।

ସୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ପଟିଞ୍ଞାୟ କାତବ୍ବୋ ତେନୁପୋସଥୋ॥

ମୁତଂ ମୁତେନ ସମେତି ମୁତେନ ସଂସନ୍ଦତେ ମୁତଂ।

ମୁତଂ ପଟିଚ୍ଚ ନ ଉପେତି ଅସୁଦ୍ଧପରିସଙ୍କିତୋ।

ସୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ପଟିଞ୍ଞାୟ କାତବ୍ବୋ ତେନୁପୋସଥୋ॥

୩୬୨ . ଚୋଦନାୟ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? ଚୋଦନାୟ ଓକାସକମ୍ମଂ ଆଦି, କିରିୟା ମଜ୍ଝେ, ସମଥୋ ପରିୟୋସାନଂ। ଚୋଦନାୟ କତି ମୂଲାନି, କତି ୱତ୍ଥୂନି, କତି ଭୂମିୟୋ, କତିହାକାରେହି ଚୋଦେତି? ଚୋଦନାୟ ଦ୍ୱେ ମୂଲାନି, ତୀଣି ୱତ୍ଥୂନି, ପଞ୍ଚ ଭୂମିୟୋ, ଦ୍ୱୀହାକାରେହି ଚୋଦେତି। ଚୋଦନାୟ କତମାନି ଦ୍ୱେ ମୂଲାନି? ସମୂଲିକା ୱା ଅମୂଲିକା ୱା – ଚୋଦନାୟ ଇମାନି ଦ୍ୱେ ମୂଲାନି। ଚୋଦନାୟ କତମାନି ତୀଣି ୱତ୍ଥୂନି? ଦିଟ୍ଠେନ ସୁତେନ ପରିସଙ୍କାୟ – ଚୋଦନାୟ ଇମାନି ତୀଣି ୱତ୍ଥୂନି। ଚୋଦନା କତମା ପଞ୍ଚ ଭୂମିୟୋ? କାଲେନ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଅକାଲେନ, ଭୂତେନ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଅଭୂତେନ, ସଣ୍ହେନ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଫରୁସେନ, ଅତ୍ଥସଂହିତେନ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଅନତ୍ଥସଂହିତେନ, ମେତ୍ତାଚିତ୍ତୋ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଦୋସନ୍ତରୋତି – ଚୋଦନାୟ ଇମା ପଞ୍ଚ ଭୂମିୟୋ।

କତମେହି ଦ୍ୱୀହାକାରେହି ଚୋଦେତି? କାୟେନ ୱା ଚୋଦେତି ୱାଚାୟ ୱା ଚୋଦେତି – ଇମେହି ଦ୍ୱୀହାକାରେହି ଚୋଦେତି।

୨. ଚୋଦକାଦିପଟିପତ୍ତି

୩୬୩ . ଚୋଦକେନ କଥଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ? ଚୁଦିତକେନ କଥଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ? ସଙ୍ଘେନ କଥଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ? ଅନୁୱିଜ୍ଜକେନ କଥଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ? ଚୋଦକେନ କଥଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବନ୍ତି? ଚୋଦକେନ ପଞ୍ଚସୁ ଧମ୍ମେସୁ ପତିଟ୍ଠାୟ ପରୋ ଚୋଦେତବ୍ବୋ। କାଲେନ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଅକାଲେନ, ଭୂତେନ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଅଭୂତେନ, ସଣ୍ହେନ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଫରୁସେନ, ଅତ୍ଥସଂହିତେନ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଅନତ୍ଥସଂହିତେନ, ମେତ୍ତାଚିତ୍ତୋ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଦୋସନ୍ତରୋତି – ଚୋଦକେନ ଏୱଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ। ଚୁଦିତକେନ କଥଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବନ୍ତି? ଚୁଦିତକେନ ଦ୍ୱୀସୁ ଧମ୍ମେସୁ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ। ସଚ୍ଚେ ଚ ଅକୁପ୍ପେ ଚ – ଚୁଦିତକେନ ଏୱଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ। ସଙ୍ଘେନ କଥଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବନ୍ତି? ସଙ୍ଘେନ ଓତିଣ୍ଣାନୋତିଣ୍ଣଂ ଜାନିତବ୍ବଂ। ସଙ୍ଘେନ ଏୱଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ। ଅନୁୱିଜ୍ଜକେନ କଥଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବନ୍ତି? ଅନୁୱିଜ୍ଜକେନ ୟେନ ଧମ୍ମେନ ୟେନ ୱିନୟେନ ୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ତଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମ୍ମତି ତଥା ତଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତବ୍ବଂ। ଅନୁୱିଜ୍ଜକେନ ଏୱଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ।

୩୬୪ .

ଉପୋସଥୋ କିମତ୍ଥାୟ, ପୱାରଣା କିସ୍ସ କାରଣା।

ପରିୱାସୋ କିମତ୍ଥାୟ, ମୂଲାୟପଟିକସ୍ସନା କିସ୍ସ କାରଣା।

ମାନତ୍ତଂ କିମତ୍ଥାୟ, ଅବ୍ଭାନଂ କିସ୍ସ କାରଣା॥

ଉପୋସଥୋ ସାମଗ୍ଗତ୍ଥାୟ, ୱିସୁଦ୍ଧତ୍ଥାୟ ପୱାରଣା।

ପରିୱାସୋ ମାନତ୍ତତ୍ଥାୟ, ମୂଲାୟପଟିକସ୍ସନା ନିଗ୍ଗହତ୍ଥାୟ।

ମାନତ୍ତଂ ଅବ୍ଭାନତ୍ଥାୟ, ୱିସୁଦ୍ଧତ୍ଥାୟ ଅବ୍ଭାନଂ॥

ଛନ୍ଦା ଦୋସା ଭୟା ମୋହା, ଥେରେ ଚ ପରିଭାସତି।

କାୟସ୍ସ ଭେଦା ଦୁପ୍ପଞ୍ଞୋ, ଖତୋ ଉପହତିନ୍ଦ୍ରିୟୋ।

ନିରୟଂ ଗଚ୍ଛତି ଦୁମ୍ମେଧୋ, ନ ଚ ସିକ୍ଖାୟ ଗାରୱୋ॥

ନ ଚ ଆମିସଂ ନିସ୍ସାୟ।

ନ ଚ ନିସ୍ସାୟ ପୁଗ୍ଗଲଂ।

ଉଭୋ ଏତେ ୱିୱଜ୍ଜେତ୍ୱା।

ୟଥାଧମ୍ମୋ ତଥା କରେ॥

୩. ଚୋଦକସ୍ସଅତ୍ତଝାପନଂ

କୋଧନୋ ଉପନାହୀ ଚ।

ଚଣ୍ଡୋ ଚ ପରିଭାସକୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ଉପକଣ୍ଣକଂ ଜପ୍ପତି ଜିମ୍ହଂ ପେକ୍ଖତି।

ୱୀତିହରତି କୁମ୍ମଗ୍ଗଂ ପଟିସେୱତି।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ଅକାଲେନ ଚୋଦେତି ଅଭୂତେନ।

ଫରୁସେନ ଅନତ୍ଥସଂହିତେନ।

ଦୋସନ୍ତରୋ ଚୋଦେତି ନୋ ମେତ୍ତାଚିତ୍ତୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ଧମ୍ମାଧମ୍ମଂ ନ ଜାନାତି।

ଧମ୍ମାଧମ୍ମସ୍ସ ଅକୋୱିଦୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ୱିନୟାୱିନୟଂ ନ ଜାନାତି।

ୱିନୟାୱିନୟସ୍ସ ଅକୋୱିଦୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ଭାସିତାଭାସିତଂ ନ ଜାନାତି।

ଭାସିତାଭାସିତସ୍ସ ଅକୋୱିଦୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ଆଚିଣ୍ଣାନାଚିଣ୍ଣଂ ନ ଜାନାତି।

ଆଚିଣ୍ଣାନାଚିଣ୍ଣସ୍ସ ଅକୋୱିଦୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ପଞ୍ଞତ୍ତାପଞ୍ଞତ୍ତଂ ନ ଜାନାତି।

ପଞ୍ଞତ୍ତାପଞ୍ଞତ୍ତସ୍ସ ଅକୋୱିଦୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି।

ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିୟା ଅକୋୱିଦୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ଲହୁକଗରୁକଂ ନ ଜାନାତି।

ଲହୁକଗରୁକସ୍ସ ଅକୋୱିଦୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ସାୱସେସାନୱସେସଂ ନ ଜାନାତି।

ସାୱସେସାନୱସେସସ୍ସ ଅକୋୱିଦୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ନ ଜାନାତି।

ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲସ୍ସ ଅକୋୱିଦୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ପୁବ୍ବାପରଂ ନ ଜାନାତି।

ପୁବ୍ବାପରସ୍ସ ଅକୋୱିଦୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନଂ॥

ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ନ ଜାନାତି।

ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥସ୍ସ ଅକୋୱିଦୋ।

ଅନାପତ୍ତିୟା ଆପତ୍ତୀତି ରୋପେତି।

ତାଦିସୋ ଚୋଦକୋ ଝାପେତି ଅତ୍ତାନନ୍ତି॥

ଚୋଦନାକଣ୍ଡଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଚୋଦନା ଅନୁୱିଜ୍ଜା ଚ, ଆଦି ମୂଲେନୁପୋସଥୋ।

ଗତି ଚୋଦନକଣ୍ଡମ୍ହି, ସାସନଂ ପତିଟ୍ଠାପୟନ୍ତି॥

ଚୂଳସଙ୍ଗାମୋ

୧. ଅନୁୱିଜ୍ଜକସ୍ସପଟିପତ୍ତି

୩୬୫ . [ପରି॰ ୪୨୧] ସଙ୍ଗାମାୱଚରେ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମନ୍ତେନ ନୀଚଚିତ୍ତେନ ସଙ୍ଘୋ ଉପସଙ୍କମିତବ୍ବୋ ରଜୋହରଣସମେନ ଚିତ୍ତେନ; ଆସନକୁସଲେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ନିସଜ୍ଜକୁସଲେନ; ଥେରେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁପଖଜ୍ଜନ୍ତେନ, ନୱେ ଭିକ୍ଖୂ ଆସନେନ ଅପ୍ପଟିବାହନ୍ତେନ, ୟଥାପତିରୂପେ ଆସନେ ନିସୀଦିତବ୍ବଂ; ଅନାନାକଥିକେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ଅତିରଚ୍ଛାନକଥିକେନ; ସାମଂ ୱା ଧମ୍ମୋ ଭାସିତବ୍ବୋ ପରୋ ୱା ଅଜ୍ଝେସିତବ୍ବୋ ଅରିୟୋ ୱା ତୁଣ୍ହୀଭାୱୋ ନାତିମଞ୍ଞିତବ୍ବୋ।

ସଙ୍ଘେନ ଅନୁମତେନ ପୁଗ୍ଗଲେନ ଅନୁୱିଜ୍ଜକେନ ଅନୁୱିଜ୍ଜିତୁକାମେନ ନ ଉପଜ୍ଝାୟୋ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ, ନ ଆଚରିୟୋ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ, ନ ସଦ୍ଧିୱିହାରିକୋ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ, ନ ଅନ୍ତେୱାସିକୋ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ, ନ ସମାନୁପଜ୍ଝାୟକୋ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ, ନ ସମାନାଚରିୟକୋ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ, ନ ଜାତି ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବା, ନ ନାମଂ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବଂ, ନ ଗୋତ୍ତଂ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବଂ, ନ ଆଗମୋ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ, ନ କୁଲପଦେସୋ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ, ନ ଜାତିଭୂମି ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବା। ତଂ କିଂ କାରଣା? ଅତ୍ରସ୍ସ ପେମଂ ୱା ଦୋସୋ ୱା। ପେମେ ୱା ସତି ଦୋସେ ୱା, ଛନ୍ଦାପି ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଦୋସାପି ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ମୋହାପି ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଭୟାପି ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ।

ସଙ୍ଘେନ ଅନୁମତେନ ପୁଗ୍ଗଲେନ ଅନୁୱିଜ୍ଜକେନ ଅନୁୱିଜ୍ଜିତୁକାମେନ ସଙ୍ଘଗରୁକେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ନୋ ପୁଗ୍ଗଲଗରୁକେନ, ସଦ୍ଧମ୍ମଗରୁକେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ନୋ ଆମିସଗରୁକେନ, ଅତ୍ଥୱସିକେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ନୋ ପରିସକପ୍ପିକେନ, କାଲେନ ଅନୁୱିଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ନୋ ଅକାଲେନ, ଭୂତେନ ଅନୁୱିଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ନୋ ଅଭୂତେନ, ସଣ୍ହେନ ଅନୁୱିଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ନୋ ଫରୁସେନ, ଅତ୍ଥସଂହିତେନ ଅନୁୱିଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ନୋ ଅନତ୍ଥସଂହିତେନ, ମେତ୍ତାଚିତ୍ତେନ ଅନୁୱିଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ନୋ ଦୋସନ୍ତରେନ, ନ ଉପକଣ୍ଣକଜପ୍ପିନା ଭୱିତବ୍ବଂ, ନ ଜିମ୍ହଂ ପେକ୍ଖିତବ୍ବଂ, ନ ଅକ୍ଖି ନିଖଣିତବ୍ବଂ, ନ ଭମୁକଂ ଉକ୍ଖିପିତବ୍ବଂ, ନ ସୀସଂ ଉକ୍ଖିପିତବ୍ବଂ, ନ ହତ୍ଥୱିକାରୋ କାତବ୍ବୋ, ନ ହତ୍ଥମୁଦ୍ଦା ଦସ୍ସେତବ୍ବା।

ଆସନକୁସଲେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ନିସଜ୍ଜକୁସଲେନ, ୟୁଗମତ୍ତଂ ପେକ୍ଖନ୍ତେନ ଅତ୍ଥଂ ଅନୁୱିଧିୟନ୍ତେନ ସକେ ଆସନେ ନିସୀଦିତବ୍ବଂ, ନ ଚ ଆସନା ୱୁଟ୍ଠାତବ୍ବଂ , ନ ୱୀତିହାତବ୍ବଂ, ନ କୁମ୍ମଗ୍ଗୋ ସେୱିତବ୍ବୋ, ନ ବାହାୱିକ୍ଖେପକଂ [ନ ୱାଚା ୱିକ୍ଖେପକଂ (ସ୍ୟା॰)] ଭଣିତବ୍ବଂ, ଅତୁରିତେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ଅସାହସିକେନ, ଅଚଣ୍ଡିକତେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ୱଚନକ୍ଖମେ , ମେତ୍ତାଚିତ୍ତେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ହିତାନୁକମ୍ପିନା, କାରୁଣିକେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ହିତପରିସକ୍କିନା, ଅସମ୍ଫପ୍ପଲାପିନା ଭୱିତବ୍ବଂ ପରିୟନ୍ତଭାଣିନା, ଅୱେରୱସିକେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ଅନସୁରୁତ୍ତେନ, ଅତ୍ତା ପରିଗ୍ଗହେତବ୍ବୋ, ପରୋ ପରିଗ୍ଗହେତବ୍ବୋ, ଚୋଦକୋ ପରିଗ୍ଗହେତବ୍ବୋ, ଚୁଦିତକୋ ପରିଗ୍ଗହେତବ୍ବୋ, ଅଧମ୍ମଚୋଦକୋ ପରିଗ୍ଗହେତବ୍ବୋ, ଅଧମ୍ମଚୁଦିତକୋ ପରିଗ୍ଗହେତବ୍ବୋ, ଧମ୍ମଚୋଦକୋ ପରିଗ୍ଗହେତବ୍ବୋ, ଧମ୍ମଚୁଦିତକୋ ପରିଗ୍ଗହେତବ୍ବୋ, ୱୁତ୍ତଂ ଅହାପେନ୍ତେନ ଅୱୁତ୍ତଂ ଅପକାସେନ୍ତେନ ଓତିଣ୍ଣାନି ପଦବ୍ୟଞ୍ଜନାନି ସାଧୁକଂ ପରିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ପରୋ ପଟିପୁଚ୍ଛିତ୍ୱା ୟଥା ପଟିଞ୍ଞାୟ କାରେତବ୍ବୋ, ମନ୍ଦୋ ହାସେତବ୍ବୋ [ୱେପୋ ପହାସେତବ୍ବୋ (ସ୍ୟା॰)] , ଭୀରୂ ଅସ୍ସାସେତବ୍ବୋ, ଚଣ୍ଡୋ ନିସେଧେତବ୍ବୋ, ଅସୁଚି ୱିଭାୱେତବ୍ବୋ, ଉଜୁମଦ୍ଦୱେନ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗନ୍ତବ୍ବଂ, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗନ୍ତବ୍ବଂ, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗନ୍ତବ୍ବଂ, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗନ୍ତବ୍ବଂ, ମଜ୍ଝତ୍ତେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ଧମ୍ମେସୁ ଚ ପୁଗ୍ଗଲେସୁ ଚ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ ଅନୁୱିଜ୍ଜକୋ ଅନୁୱିଜ୍ଜମାନୋ ସତ୍ଥୁ ଚେୱ ସାସନକରୋ ହୋତି, ୱିଞ୍ଞୂନଞ୍ଚ ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀନଂ ପିୟୋ ଚ ହୋତି ମନାପୋ ଚ ଗରୁ ଚ ଭାୱନୀୟୋ ଚ।

୩୬୬ . ସୁତ୍ତଂ ସଂସନ୍ଦନତ୍ଥାୟ, ଓପମ୍ମଂ ନିଦସ୍ସନତ୍ଥାୟ, ଅତ୍ଥୋ ୱିଞ୍ଞାପନତ୍ଥାୟ, ପଟିପୁଚ୍ଛା ଠପନତ୍ଥାୟ, ଓକାସକମ୍ମଂ ଚୋଦନତ୍ଥାୟ, ଚୋଦନା ସାରଣତ୍ଥାୟ, ସାରଣା ସୱଚନୀୟତ୍ଥାୟ, ସୱଚନୀୟଂ ପଲିବୋଧତ୍ଥାୟ, ପଲିବୋଧୋ ୱିନିଚ୍ଛୟତ୍ଥାୟ, ୱିନିଚ୍ଛୟୋ ସନ୍ତୀରଣତ୍ଥାୟ, ସନ୍ତୀରଣଂ ଠାନାଠାନଗମନତ୍ଥାୟ, ଠାନାଠାନଗମନଂ ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହତ୍ଥାୟ, ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ସମ୍ପଗ୍ଗହତ୍ଥାୟ, ସଙ୍ଘୋ ସମ୍ପରିଗ୍ଗହସମ୍ପଟିଚ୍ଛନତ୍ଥାୟ, ସଙ୍ଘେନ ଅନୁମତା ପୁଗ୍ଗଲା ପଚ୍ଚେକଟ୍ଠାୟିନୋ ଅୱିସଂୱାଦକଟ୍ଠାୟିନୋ।

ୱିନୟୋ ସଂୱରତ୍ଥାୟ, ସଂୱରୋ ଅୱିପ୍ପଟିସାରତ୍ଥାୟ, ଅୱିପ୍ପଟିସାରୋ ପାମୁଜ୍ଜତ୍ଥାୟ, ପାମୁଜ୍ଜଂ ପୀତତ୍ଥାୟ, ପୀତି ପସ୍ସଦ୍ଧତ୍ଥାୟ, ପସ୍ସଦ୍ଧି ସୁଖତ୍ଥାୟ, ସୁଖଂ ସମାଧତ୍ଥାୟ, ସମାଧି ୟଥାଭୂତଞାଣଦସ୍ସନତ୍ଥାୟ, ୟଥାଭୂତଞାଣଦସ୍ସନଂ ନିବ୍ବିଦତ୍ଥାୟ, ନିବ୍ବିଦା ୱିରାଗତ୍ଥାୟ, ୱିରାଗୋ ୱିମୁତ୍ତତ୍ଥାୟ, ୱିମୁତ୍ତି ୱିମୁତ୍ତିଞାଣଦସ୍ସନତ୍ଥାୟ, ୱିମୁତ୍ତିଞାଣଦସ୍ସନଂ ଅନୁପାଦାପରିନିବ୍ବାନତ୍ଥାୟ। ଏତଦତ୍ଥା କଥା, ଏତଦତ୍ଥା ମନ୍ତନା, ଏତଦତ୍ଥା ଉପନିସା, ଏତଦତ୍ଥଂ ସୋତାୱଧାନଂ – ୟଦିଦଂ ଅନୁପାଦାଚିତ୍ତସ୍ସ ୱିମୋକ୍ଖୋତି।

୩୬୭ .

ଅନୁୟୋଗୱତ୍ତଂ ନିସାମୟ, କୁସଲେନ ବୁଦ୍ଧିମତା କତଂ।

ସୁୱୁତ୍ତଂ ସିକ୍ଖାପଦାନୁଲୋମିକଂ, ଗତିଂ ନ ନାସେନ୍ତୋ ସମ୍ପରାୟିକଂ॥

ୱତ୍ଥୁଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଆପତ୍ତିଂ, ନିଦାନଂ ଆକାରଅକୋୱିଦୋ।

ପୁବ୍ବାପରଂ ନ ଜାନାତି, କତାକତଂ ସମେନ ଚ॥

କମ୍ମଞ୍ଚ ଅଧିକରଣଞ୍ଚ, ସମଥେ ଚାପି ଅକୋୱିଦୋ।

ରତ୍ତୋ ଦୁଟ୍ଠୋ ଚ ମୂଳ୍ହୋ ଚ, ଭୟା ମୋହା ଚ ଗଚ୍ଛତି॥

ନ ଚ ସଞ୍ଞତ୍ତିକୁସଲୋ, ନିଜ୍ଝତ୍ତିୟା ଚ ଅକୋୱିଦୋ।

ଲଦ୍ଧପକ୍ଖୋ ଅହିରିକୋ, କଣ୍ହକମ୍ମୋ ଅନାଦରୋ।

ସ ୱେ [ସଚେ (କ॰)] ତାଦିସକୋ ଭିକ୍ଖୁ, ଅପ୍ପଟିକ୍ଖୋତି ୱୁଚ୍ଚତି॥

ୱତ୍ଥୁଂ ୱିପତ୍ତିଂ ଆପତ୍ତିଂ, ନିଦାନଂ ଆକାରକୋୱିଦୋ।

ପୁବ୍ବାପରଞ୍ଚ ଜାନାତି, କତାକତଂ ସମେନ ଚ॥

କମ୍ମଞ୍ଚ ଅଧିକରଣଞ୍ଚ, ସମଥେ ଚାପି କୋୱିଦୋ।

ଅରତ୍ତୋ ଅଦୁଟ୍ଠୋ ଅମୂଳ୍ହୋ, ଭୟା ମୋହା ନ ଗଚ୍ଛତି॥

ସଞ୍ଞତ୍ତିୟା ଚ କୁସଲୋ, ନିଜ୍ଝତ୍ତିୟା ଚ କୋୱିଦୋ।

ଲଦ୍ଧପକ୍ଖୋ ହିରିମନୋ, ସୁକ୍କକମ୍ମୋ ସଗାରୱୋ।

ସ ୱେ ତାଦିସକୋ ଭିକ୍ଖୁ, ସପ୍ପଟିକ୍ଖୋତି ୱୁଚ୍ଚତୀତି॥

ଚୂଳସଙ୍ଗାମୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ନୀଚଚିତ୍ତେନ ପୁଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ଗରୁ ସଙ୍ଘେ ନ ପୁଗ୍ଗଲେ।

ସୁତ୍ତଂ ସଂସନ୍ଦନତ୍ଥାୟ, ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହେନ ଚ।

ଉଦ୍ଦାନଂ ଚୂଳସଙ୍ଗାମେ, ଏକୁଦ୍ଦେସୋ [ଏକୁଦ୍ଦେସଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଇଦଂ କତନ୍ତି॥

ମହାସଙ୍ଗାମୋ

୧. ୱୋହରନ୍ତେନ ଜାନିତବ୍ବାଦି

୩୬୮ . ସଙ୍ଗାମାୱଚରେ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତେନ ୱତ୍ଥୁ ଜାନିତବ୍ବଂ, ୱିପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, ନିଦାନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଆକାରୋ ଜାନିତବ୍ବୋ, ପୁବ୍ବାପରଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, କତାକତଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, କମ୍ମଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଅଧିକରଣଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ସମଥୋ ଜାନିତବ୍ବୋ, ନ ଛନ୍ଦାଗତି ଗନ୍ତବ୍ବା, ନ ଦୋସାଗତି ଗନ୍ତବ୍ବା, ନ ମୋହାଗତି ଗନ୍ତବ୍ବା, ନ ଭୟାଗତି ଗନ୍ତବ୍ବା, ସଞ୍ଞାପନୀୟେ ଠାନେ ସଞ୍ଞାପେତବ୍ବଂ, ନିଜ୍ଝାପନୀୟେ ଠାନେ ନିଜ୍ଝାପେତବ୍ବଂ, ପେକ୍ଖନୀୟେ ଠାନେ ପେକ୍ଖିତବ୍ବଂ, ପସାଦନୀୟେ ଠାନେ ପସାଦେତବ୍ବଂ, ଲଦ୍ଧପକ୍ଖୋମ୍ହୀତି ପରପକ୍ଖୋ ନାୱଜାନିତବ୍ବୋ, ବହୁସ୍ସୁତୋମ୍ହୀତି ଅପ୍ପସ୍ସୁତୋ ନାୱଜାନିତବ୍ବୋ, ଥେରତରୋମ୍ହୀତି ନୱକତରୋ ନାୱଜାନିତବ୍ବୋ, ଅସମ୍ପତ୍ତଂ ନ ବ୍ୟାହାତବ୍ବଂ, ସମ୍ପତ୍ତଂ ଧମ୍ମତୋ ୱିନୟତୋ ନ ପରିହାପେତବ୍ବଂ, ୟେନ ଧମ୍ମେନ ୟେନ ୱିନୟେନ ୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ତଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମ୍ମତି, ତଥା ତଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତବ୍ବଂ।

୩୬୯ . ୱତ୍ଥୁ ଜାନିତବ୍ବ ନ୍ତି ଅଟ୍ଠପାରାଜିକାନଂ [ଅଟ୍ଠନ୍ନଂ ପାରାଜିକାନଂ (ସୀ॰ କ॰)] ୱତ୍ଥୁ ଜାନିତବ୍ବଂ, ତେୱୀସସଙ୍ଘାଦିସେସାନଂ ୱତ୍ଥୁ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଦ୍ୱେଅନିୟତାନଂ ୱତ୍ଥୁ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଦ୍ୱେଚତ୍ତାରୀସନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନଂ ୱତ୍ଥୁ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଅଟ୍ଠାସୀତିସତପାଚିତ୍ତିୟାନଂ ୱତ୍ଥୁ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଦ୍ୱାଦସପାଟିଦେସନୀୟାନଂ ୱତ୍ଥୁ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଦୁକ୍କଟାନଂ ୱତ୍ଥୁ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଦୁବ୍ଭାସିତାନଂ ୱତ୍ଥୁ ଜାନିତବ୍ବଂ।

୩୭୦ . ୱିପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା ତି ସୀଲୱିପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, ଆଚାରୱିପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, ଆଜୀୱୱିପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା।

୩୭୧ . ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା ତି ପାରାଜିକାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, ଦୁବ୍ଭାସିତାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା।

୩୭୨ . ନିଦାନଂ ଜାନିତବ୍ବ ନ୍ତି ଅଟ୍ଠପାରାଜିକାନଂ ନିଦାନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ତେୱୀସସଙ୍ଘାଦିସେସାନଂ ନିଦାନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଦ୍ୱେଅନିୟତାନଂ ନିଦାନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଦ୍ୱେଚତ୍ତାରୀସନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନଂ ନିଦାନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଅଟ୍ଠାସୀତିସତପାଚିତ୍ତିୟାନଂ ନିଦାନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଦ୍ୱାଦସପାଟିଦେସନୀୟାନଂ ନିଦାନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଦୁକ୍କଟାନଂ ନିଦାନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଦୁବ୍ଭାସିତାନଂ ନିଦାନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ।

୩୭୩ . ଆକାରୋ ଜାନିତବ୍ବୋ ତି ସଙ୍ଘୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ, ଗଣୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ, ପୁଗ୍ଗଲୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ, ଚୋଦକୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ, ଚୁଦିତକୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ । ସଙ୍ଘୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ ତି ପଟିବଲୋ ନୁ ଖୋ ଅୟଂ ସଙ୍ଘୋ ଇମଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ ଧମ୍ମେନ ୱିନୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ଉଦାହୁ ନୋତି, ଏୱଂ ସଙ୍ଘୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଗଣୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ ତି ପଟିବଲୋ ନୁ ଖୋ ଅୟଂ ଗଣୋ ଇମଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ ଧମ୍ମେନ ୱିନୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ଉଦାହୁ ନୋତି, ଏୱଂ ଗଣୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ । ପୁଗ୍ଗଲୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ ତି ପଟିବଲୋ ନୁ ଖୋ ଅୟଂ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଇମଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ ଧମ୍ମେନ ୱିନୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ଉଦାହୁ ନୋତି, ଏୱଂ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଚୋଦକୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ ତି କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅୟମାୟସ୍ମା ପଞ୍ଚସୁ ଧମ୍ମେସୁ ପତିଟ୍ଠାୟ ପରଂ ଚୋଦେତି ଉଦାହୁ ନୋତି, ଏୱଂ ଚୋଦକୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ଚୁଦିତକୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ ତି କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅୟମାୟସ୍ମା ଦ୍ୱୀସୁ ଧମ୍ମେସୁ ପତିଟ୍ଠିତୋ ସଚ୍ଚେ ଚ ଅକୁପ୍ପେ ଚ ଉଦାହୁ ନୋତି, ଏୱଂ ଚୁଦିତକୋ ଆକାରତୋ ଜାନିତବ୍ବୋ।

୩୭୪ . ପୁବ୍ବାପରଂ ଜାନିତବ୍ବ ନ୍ତି କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅୟମାୟସ୍ମା ୱତ୍ଥୁତୋ ୱା ୱତ୍ଥୁଂ ସଙ୍କମତି, ୱିପତ୍ତିତୋ ୱା ୱିପତ୍ତିଂ ସଙ୍କମତି, ଆପତ୍ତିତୋ ୱା ଆପତ୍ତିଂ ସଙ୍କମତି, ଅୱଜାନିତ୍ୱା ୱା ପଟିଜାନାତି, ପଟିଜାନିତ୍ୱା ୱା ଅୱଜାନାତି, ଅଞ୍ଞେନ ୱା ଅଞ୍ଞଂ ପଟିଚରତି, ଉଦାହୁ ନୋତି, ଏୱଂ ପୁବ୍ବାପରଂ ଜାନିତବ୍ବଂ।

୩୭୫ . କତାକତଂ ଜାନିତବ୍ବ ନ୍ତି ମେଥୁନଧମ୍ମୋ ଜାନିତବ୍ବୋ, ମେଥୁନଧମ୍ମସ୍ସ ଅନୁଲୋମଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ମେଥୁନଧମ୍ମସ୍ସ ପୁବ୍ବଭାଗୋ ଜାନିତବ୍ବୋ। ମେଥୁନଧମ୍ମୋ ଜାନିତବ୍ବୋ ତି ଦ୍ୱୟଂଦ୍ୱୟସମାପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା। ମେଥୁନଧମ୍ମସ୍ସ ଅନୁଲୋମଂ ଜାନିତବ୍ବ ନ୍ତି ଭିକ୍ଖୁ ଅତ୍ତନୋ ମୁଖେନ ପରସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଗଣ୍ହାତି । ମେଥୁନଧମ୍ମସ୍ସ ପୁବ୍ବଭାଗୋ ଜାନିତବ୍ବୋ ତି ୱଣ୍ଣାୱଣ୍ଣୋ [ୱଣ୍ଣୋ ଅୱଣ୍ଣୋ (ସ୍ୟା॰)] , କାୟସଂସଗ୍ଗୋ, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲୱାଚା, ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟା, ୱଚନମନୁପ୍ପଦାନଂ [ଧନମନୁପ୍ପଦାନଂ (କ॰)] ।

୩୭୬ . କମ୍ମଂ ଜାନିତବ୍ବ ନ୍ତି ସୋଳସକମ୍ମାନି ଜାନିତବ୍ବାନି – ଚତ୍ତାରି ଅପଲୋକନକମ୍ମାନି ଜାନିତବ୍ବାନି, ଚତ୍ତାରି ଞତ୍ତିକମ୍ମାନି ଜାନିତବ୍ବାନି, ଚତ୍ତାରି ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମାନି ଜାନିତବ୍ବାନି, ଚତ୍ତାରି ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମାନି ଜାନିତବ୍ବାନି।

୩୭୭ . ଅଧିକରଣଂ ଜାନିତବ୍ବ ନ୍ତି ଚତ୍ତାରି ଅଧିକରଣାନି ଜାନିତବ୍ବାନି – ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ଜାନିତବ୍ବଂ।

୩୭୮ . ସମଥୋ ଜାନିତବ୍ବୋ ତି ସତ୍ତ ସମଥା ଜାନିତବ୍ବା – ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ଜାନିତବ୍ବୋ, ସତିୱିନୟୋ ଜାନିତବ୍ବୋ, ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ଜାନିତବ୍ବୋ, ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ଜାନିତବ୍ବା, ତସ୍ସପାପିୟସିକା ଜାନିତବ୍ବା, ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ଜାନିତବ୍ବୋ।

୨. ଅଗତିଅଗନ୍ତବ୍ବୋ

୩୭୯ . ନ ଛନ୍ଦାଗତି ଗନ୍ତବ୍ବା ତି ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ କଥଂ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି? ଇଧେକଚ୍ଚୋ – ‘‘ଅୟଂ ମେ ଉପଜ୍ଝାୟୋ ୱା ଆଚରିୟୋ ୱା ସଦ୍ଧିୱିହାରିକୋ ୱା ଅନ୍ତେୱାସିକୋ ୱା ସମାନୁପଜ୍ଝାୟକୋ ୱା ସମାନାଚରିୟକୋ ୱା ସନ୍ଦିଟ୍ଠୋ ୱା ସମ୍ଭତ୍ତୋ ୱା ଞାତିସାଲୋହିତୋ ୱା’’ତି, ତସ୍ସାନୁକମ୍ପାୟ ତସ୍ସାନୁରକ୍ଖାୟ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ଅଭାସିତଂ ଅଲପିତଂ ତଥାଗତେନ ଭାସିତଂ ଲପିତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେତି, ଭାସିତଂ ଲପିତଂ ତଥାଗତେନ ଅଭାସିତଂ ଅଲପିତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେତି, ଅନାଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନ ଆଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେତି, ଆଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନ ଅନାଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେତି, ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେତି, ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନ ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେତି, ଅନାପତ୍ତିଂ ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଆପତ୍ତିଂ ଅନାପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଗରୁକା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଲହୁକା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ସାୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅନୱସେସା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଅନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ସାୱସେସା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି। ଇମେହି ଅଟ୍ଠାରସହି ୱତ୍ଥୂହି ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ବହୁଜନାହିତାୟ ପଟିପନ୍ନୋ ହୋତି ବହୁଜନାସୁଖାୟ ବହୁନୋ ଜନସ୍ସ ଅନତ୍ଥାୟ ଅହିତାୟ ଦୁକ୍ଖାୟ ଦେୱମନୁସ୍ସାନଂ। ଇମେହି ଅଟ୍ଠାରସହି ୱତ୍ଥୂହି ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଖତଂ ଉପହତଂ ଅତ୍ତାନଂ ପରିହରତି, ସାୱଜ୍ଜୋ ଚ ହୋତି ସାନୁୱଜ୍ଜୋ ଚ ୱିଞ୍ଞୂନଂ, ବହୁଞ୍ଚ ଅପୁଞ୍ଞଂ ପସୱତି। ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏୱଂ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି।

୩୮୦ . ନ ଦୋସାଗତି ଗନ୍ତବ୍ବା ତି ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ କଥଂ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି? ଇଧେକଚ୍ଚୋ ଅନତ୍ଥଂ ମେ ଅଚରୀତି ଆଘାତଂ ବନ୍ଧତି, ଅନତ୍ଥଂ ମେ ଚରତୀତି ଆଘାତଂ ବନ୍ଧତି, ଅନତ୍ଥଂ ମେ ଚରିସ୍ସତୀତି ଆଘାତଂ ବନ୍ଧତି, ପିୟସ୍ସ ମେ ମନାପସ୍ସ ଅନତ୍ଥଂ ଅଚରି… ଅନତ୍ଥଂ ଚରତି… ଅନତ୍ଥଂ ଚରିସ୍ସତୀତି ଆଘାତଂ ବନ୍ଧତି, ଅପ୍ପିୟସ୍ସ ମେ ଅମନାପସ୍ସ ଅତ୍ଥଂ ଅଚରି… ଅତ୍ଥଂ ଚରତି… ଅତ୍ଥଂ ଚରିସ୍ସତୀତି ଆଘାତଂ ବନ୍ଧତି। ଇମେହି ନୱହି ଆଘାତୱତ୍ଥୂହି ଆଘାତୋ ପଟିଘାତୋ କୁଦ୍ଧୋ କୋଧାଭିଭୂତୋ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି…ପେ॰… ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି। ଇମେହି ଅଟ୍ଠାରସହି ୱତ୍ଥୂହି ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ବହୁଜନାହିତାୟ ପଟିପନ୍ନୋ ହୋତି ବହୁଜନାସୁଖାୟ ବହୁନୋ ଜନସ୍ସ ଅନତ୍ଥାୟ ଅହିତାୟ ଦୁକ୍ଖାୟ ଦେୱମନୁସ୍ସାନଂ। ଇମେହି ଅଟ୍ଠାରସହି ୱତ୍ଥୂହି ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଖତଂ ଉପହତଂ ଅତ୍ତାନଂ ପରିହରତି, ସାୱଜ୍ଜୋ ଚ ହୋତି ସାନୁୱଜ୍ଜୋ ଚ ୱିଞ୍ଞୂନଂ ବହୁଞ୍ଚ ଅପୁଞ୍ଞଂ ପସୱତି। ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏୱଂ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି।

୩୮୧ . ନ ମୋହାଗତି ଗନ୍ତବ୍ବା ତି ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ କଥଂ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି? ରତ୍ତୋ ରାଗୱସେନ ଗଚ୍ଛତି, ଦୁଟ୍ଠୋ ଦୋସୱସେନ ଗଚ୍ଛତି, ମୂଳ୍ହୋ ମୋହୱସେନ ଗଚ୍ଛତି, ପରାମଟ୍ଠୋ ଦିଟ୍ଠିୱସେନ ଗଚ୍ଛତି, ମୂଳ୍ହୋ ସଂମୂଳ୍ହୋ ମୋହାଭିଭୂତୋ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି…ପେ॰… ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି। ଇମେହି ଅଟ୍ଠାରସହି ୱତ୍ଥୂହି ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ବହୁଜନାହିତାୟ ପଟିପନ୍ନୋ ହୋତି ବହୁଜନାସୁଖାୟ ବହୁନୋ ଜନସ୍ସ ଅନତ୍ଥାୟ ଅହିତାୟ ଦୁକ୍ଖାୟ ଦେୱମନୁସ୍ସାନଂ। ଇମେହି ଅଟ୍ଠାରସହି ୱତ୍ଥୂହି ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଖତଂ ଉପହତଂ ଅତ୍ତାନଂ ପରିହରତି, ସାୱଜ୍ଜୋ ଚ ହୋତି ସାନୁୱଜ୍ଜୋ ଚ ୱିଞ୍ଞୂନଂ, ବହୁଞ୍ଚ ଅପୁଞ୍ଞଂ ପସୱତି। ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏୱଂ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି।

୩୮୨ . ନ ଭୟାଗତି ଗନ୍ତବ୍ବା ତି ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ କଥଂ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି? ଇଧେକଚ୍ଚୋ – ‘‘ଅୟଂ ୱିସମନିସ୍ସିତୋ ୱା ଗହନନିସ୍ସିତୋ ୱା ବଲୱନିସ୍ସିତୋ ୱା କକ୍ଖଳୋ ଫରୁସୋ ଜୀୱିତନ୍ତରାୟଂ ୱା ବ୍ରହ୍ମଚରିୟନ୍ତରାୟଂ ୱା କରିସ୍ସତୀ’’ତି, ତସ୍ସ ଭୟା ଭୀତୋ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ଅଭାସିତଂ ଅଲପିତଂ ତଥାଗତେନ ଭାସିତଂ ଲପିତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେତି, ଭାସିତଂ ଲପିତଂ ତଥାଗତେନ ଅଭାସିତଂ ଅଲପିତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେତି, ଅନାଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନ ଆଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେତି, ଆଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନ ଅନାଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେତି, ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେତି, ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନ ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେତି, ଅନାପତ୍ତିଂ ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଆପତ୍ତିଂ ଅନାପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଗରୁକା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଲହୁକା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ସାୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅନୱସେସା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଅନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ସାୱସେସା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି। ଇମେହି ଅଟ୍ଠାରସହି ୱତ୍ଥୂହି ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ବହୁଜନାହିତାୟ ପଟିପନ୍ନୋ ହୋତି ବହୁଜନାସୁଖାୟ ବହୁନୋ ଜନସ୍ସ ଅନତ୍ଥାୟ ଅହିତାୟ ଦୁକ୍ଖାୟ ଦେୱମନୁସ୍ସାନଂ। ଇମେହି ଅଟ୍ଠାରସହି ୱତ୍ଥୂହି ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଖତଂ ଉପହତଂ ଅତ୍ତାନଂ ପରିହରତି, ସାୱଜ୍ଜୋ ଚ ହୋତି ସାନୁୱଜ୍ଜୋ ଚ ୱିଞ୍ଞୂନଂ, ବହୁଞ୍ଚ ଅପୁଞ୍ଞଂ ପସୱତି। ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଏୱଂ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି।

ଛନ୍ଦା ଦୋସା ଭୟା ମୋହା, ୟୋ ଧମ୍ମଂ ଅତିୱତ୍ତତି।

ନିହୀୟତି ତସ୍ସ ୟସୋ, କାଳପକ୍ଖେୱ ଚନ୍ଦିମାତି॥

୩. ଅଗତିଅଗମନଂ

୩୮୩ . କଥଂ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି ? ଅଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅଭାସିତଂ ଅଲପିତଂ ତଥାଗତେନ ଅଭାସିତଂ ଅଲପିତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭାସିତଂ ଲପିତଂ ତଥାଗତେନ ଭାସିତଂ ଲପିତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅନାଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନ ଅନାଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଆଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନ ଆଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନ ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅନାପତ୍ତିଂ ଅନାପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଆପତ୍ତିଂ ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଲହୁକା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଗରୁକା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ସାୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ସାୱସେସା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅନୱସେସା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି। ଏୱଂ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି।

୩୮୪ . କଥଂ ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି ? ଅଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି…ପେ॰… ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି। ଏୱଂ ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି।

୩୮୫ . କଥଂ ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି ? ଅଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି…ପେ॰… ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି। ଏୱଂ ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି।

୩୮୬ . କଥଂ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି ? ଅଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅଭାସିତଂ ଅଲପିତଂ ତଥାଗତେନ ଅଭାସିତଂ ଅଲପିତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭାସିତଂ ଲପିତଂ ତଥାଗତେନ ଭାସିତଂ ଲପିତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅନାଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନ ଅନାଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଆଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନ ଆଚିଣ୍ଣଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନ ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ତଥାଗତେନାତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅନାପତ୍ତିଂ ଅନାପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଆପତ୍ତିଂ ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଲହୁକା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଗରୁକା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ସାୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ସାୱସେସା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅନୱସେସା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି। ଏୱଂ ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି।

ଛନ୍ଦା ଦୋସା ଭୟା ମୋହା, ୟୋ ଧମ୍ମଂ ନାତିୱତ୍ତତି।

ଆପୂରତି ତସ୍ସ ୟସୋ, ସୁକ୍କପକ୍ଖେୱ ଚନ୍ଦିମାତି॥

୪. ସଞ୍ଞାପନୀୟାଦି

୩୮୭ . କଥଂ ସଞ୍ଞାପନୀୟେ ଠାନେ ସଞ୍ଞାପେତି ? ଅଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ସଞ୍ଞାପନୀୟେ ଠାନେ ସଞ୍ଞାପେତି, ଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ସଞ୍ଞାପନୀୟେ ଠାନେ ସଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ସଞ୍ଞାପନୀୟେ ଠାନେ ସଞ୍ଞାପେତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ସଞ୍ଞାପନୀୟେ ଠାନେ ସଞ୍ଞାପେତି। ଏୱଂ ସଞ୍ଞାପନୀୟେ ଠାନେ ସଞ୍ଞାପେତି।

୩୮୮ . କଥଂ ନିଜ୍ଝାପନୀୟେ ଠାନେ ନିଜ୍ଝାପେତି ? ଅଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନିଜ୍ଝାପନୀୟେ ଠାନେ ନିଜ୍ଝାପେତି, ଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନିଜ୍ଝାପନୀୟେ ଠାନେ ନିଜ୍ଝାପେତି…ପେ॰… ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନିଜ୍ଝାପନୀୟେ ଠାନେ ନିଜ୍ଝାପେତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ନିଜ୍ଝାପନୀୟେ ଠାନେ ନିଜ୍ଝାପେତି। ଏୱଂ ନିଜ୍ଝାପନୀୟେ ଠାନେ ନିଜ୍ଝାପେତି।

୩୮୯ . କଥଂ ପେକ୍ଖନୀୟେ ଠାନେ ପେକ୍ଖତି ? ଅଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ପେକ୍ଖନୀୟେ ଠାନେ ପେକ୍ଖତି, ଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ପେକ୍ଖନୀୟେ ଠାନେ ପେକ୍ଖତି…ପେ॰… ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ପେକ୍ଖନୀୟେ ଠାନେ ପେକ୍ଖତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ପେକ୍ଖନୀୟେ ଠାନେ ପେକ୍ଖତି। ଏୱଂ ପେକ୍ଖନୀୟେ ଠାନେ ପେକ୍ଖତି।

୩୯୦ . କଥଂ ପସାଦନୀୟେ ଠାନେ ପସାଦେତି ? ଅଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ପସାଦନୀୟେ ଠାନେ ପସାଦେତି, ଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେନ୍ତୋ ପସାଦନୀୟେ ଠାନେ ପସାଦେତି…ପେ॰… ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ପସାଦନୀୟେ ଠାନେ ପସାଦେତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେନ୍ତୋ ପସାଦନୀୟେ ଠାନେ ପସାଦେତି। ଏୱଂ ପସାଦନୀୟେ ଠାନେ ପସାଦେତି।

୫. ପରପକ୍ଖାଦିଅୱଜାନନଂ

୩୯୧ . କଥଂ ଲଦ୍ଧପକ୍ଖୋମ୍ହୀତି ପରପକ୍ଖଂ ଅୱଜାନାତି ? ଇଧେକଚ୍ଚୋ ଲଦ୍ଧପକ୍ଖୋ ହୋତି ଲଦ୍ଧପରିୱାରୋ ପକ୍ଖୱା ଞାତିମା। ‘‘ଅୟଂ ଅଲଦ୍ଧପକ୍ଖୋ ଅଲଦ୍ଧପରିୱାରୋ ନ ପକ୍ଖୱା ନ ଞାତିମା’’ତି ତସ୍ସ ଅୱଜାନନ୍ତୋ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି…ପେ॰… ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି। ଏୱଂ ଲଦ୍ଧପକ୍ଖୋମ୍ହୀତି ପରପକ୍ଖଂ ଅୱଜାନାତି।

୩୯୨ . କଥଂ ବହୁସ୍ସୁତୋମ୍ହୀତି ଅପ୍ପସ୍ସୁତଂ ଅୱଜାନାତି ? ଇଧେକଚ୍ଚୋ ବହୁସ୍ସୁତୋ ହୋତି ସୁତଧରୋ ସୁତସନ୍ନିଚୟୋ। ‘‘ଅୟଂ ଅପ୍ପସ୍ସୁତୋ ଅପ୍ପାଗମୋ ଅପ୍ପଧରୋ’’ତି ତସ୍ସ ଅୱଜାନନ୍ତୋ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି…ପେ॰… ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି। ଏୱଂ ବହୁସ୍ସୁତୋମ୍ହୀତି ଅପ୍ପସ୍ସୁତଂ ଅୱଜାନାତି।

୩୯୩ . କଥଂ ଥେରତରୋମ୍ହୀତି ନୱକତରଂ ଅୱଜାନାତି ? ଇଧେକଚ୍ଚୋ ଥେରୋ ହୋତି ରତ୍ତଞ୍ଞୂ ଚିରପବ୍ବଜିତୋ ଅୟଂ ନୱକୋ ଅପ୍ପଞ୍ଞାତୋ ଅପ୍ପକତଞ୍ଞୂ ଇମସ୍ସ ୱଚନଂ ଅକତଂ ଭୱିସ୍ସତୀ’’ତି ତସ୍ସ ଅୱଜାନନ୍ତୋ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି …ପେ॰… ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି, ଅଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ଆପତ୍ତୀତି ଦୀପେତି। ଏୱଂ ଥେରତରୋମ୍ହୀତି ନୱକତରଂ ଅୱଜାନାତି।

୩୯୪ . ଅସମ୍ପତ୍ତଂ ନ ବ୍ୟାହରିତବ୍ବ ନ୍ତି ଅନୋତିଣ୍ଣଂ ଭାରଂ [ଭାସଂ (ସ୍ୟା॰)] ନ ଓତାରେତବ୍ବଂ। ସମ୍ପତ୍ତଂ ଧମ୍ମତୋ ୱିନୟତୋ ନ ପରିହାପେତବ୍ବ ନ୍ତି ୟଂଅତ୍ଥାୟ ସଙ୍ଘୋ ସନ୍ନିପତିତୋ ହୋତି ତଂ ଅତ୍ଥଂ ଧମ୍ମତୋ ୱିନୟତୋ ନ ପରିହାପେତବ୍ବଂ।

୩୯୫ . ୟେନ ଧମ୍ମେନା ତି ଭୂତେନ ୱତ୍ଥୁନା। ୟେନ ୱିନୟେନା ତି ଚୋଦେତ୍ୱା ସାରେତ୍ୱା। ୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନା ତି ଞତ୍ତିସମ୍ପଦାୟ ଅନୁସ୍ସାୱନସମ୍ପଦାୟ, ୟେନ ଧମ୍ମେନ ୟେନ ୱିନୟେନ ୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ତଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମ୍ମତି, ତଥା ତଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତବ୍ବନ୍ତି।

୬. ଅନୁୱିଜ୍ଜକସ୍ସ ଅନୁୟୋଗଂ

୩୯୬ . ଅନୁୱିଜ୍ଜକେନ ଚୋଦକୋ ପୁଚ୍ଛିତବ୍ବୋ – ‘‘ୟଂ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପୱାରଣଂ ଠପେସି, କିମ୍ହି ନଂ ଠପେସି, ସୀଲୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଠପେସି, ଆଚାରୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଠପେସି, ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଠପେସୀ’’ତି? ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ସୀଲୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଠପେମି ଆଚାରୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଠପେମି ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିୟା ୱା ଠପେମୀ’’ତି, ସୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଜାନାତି ପନାୟସ୍ମା ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ଜାନାତି ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ, ଜାନାତି ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତି’’ନ୍ତି? ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଜାନାମି ଖୋ ଅହଂ, ଆୱୁସୋ, ସୀଲୱିପତ୍ତିଂ, ଜାନାମି ଆଚାରୱିପତ୍ତିଂ, ଜାନାମି ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତି’’ନ୍ତି , ସୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘କତମା ପନାୱୁସୋ, ସୀଲୱିପତ୍ତି କତମା ଆଚାରୱିପତ୍ତି କତମା ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତୀ’’ତି? ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଚତ୍ତାରି ପାରାଜିକାନି ତେରସ ସଙ୍ଘାଦିସେସା – ଅୟଂ ସୀଲୱିପତ୍ତି। ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ ପାଟିଦେସନୀୟଂ ଦୁକ୍କଟଂ ଦୁବ୍ଭାସିତଂ – ଅୟଂ ଆଚାରୱିପତ୍ତି। ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠି ଅନ୍ତଗ୍ଗାହିକାଦିଟ୍ଠି – ଅୟଂ ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତୀ’’ତି, ସୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ୟଂ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପୱାରଣଂ ଠପେସି, ଦିଟ୍ଠେନ ୱା ଠପେସି, ସୁତେନ ୱା ଠପେସି, ପରିସଙ୍କାୟ ୱା ଠପେସୀ’’ତି? ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଦିଟ୍ଠେନ ୱା ଠପେମି, ସୁତେନ ୱା ଠପେମି, ପରିସଙ୍କାୟ ୱା ଠପେମୀ’’ତି, ସୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ୟଂ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଦିଟ୍ଠେନ ପୱାରଣଂ ଠପେସି, କିଂ ତେ ଦିଟ୍ଠଂ, କିନ୍ତି ତେ ଦିଟ୍ଠଂ, କଦା ତେ ଦିଟ୍ଠଂ, କତ୍ଥ ତେ ଦିଟ୍ଠଂ, ପାରାଜିକଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ, ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ, ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ… ପାଚିତ୍ତିୟଂ… ପାଟିଦେସନୀୟଂ… ଦୁକ୍କଟଂ… ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ, କତ୍ଥ ଚ ତ୍ୱଂ ଅହୋସି, କତ୍ଥ ଚାୟଂ ଭିକ୍ଖୁ ଅହୋସି, କିଞ୍ଚ ତ୍ୱଂ କରୋସି, କିଂ ଚାୟଂ ଭିକ୍ଖୁ କରୋତୀ’’ତି? ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ନ ଖୋ ଅହଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଦିଟ୍ଠେନ ପୱାରଣଂ ଠପେମି, ଅପି ଚ ସୁତେନ ପୱାରଣଂ ଠପେମୀ’’ତି, ସୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ୟଂ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସୁତେନ ପୱାରଣଂ ଠପେସି କିଂ ତେ ସୁତଂ, କିନ୍ତି ତେ ସୁତଂ, କଦା ତେ ସୁତଂ, କତ୍ଥ ତେ ସୁତଂ, ପାରାଜିକଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋତି ସୁତଂ, ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋତି ସୁତଂ, ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ… ପାଚିତ୍ତିୟଂ… ପାଟିଦେସନୀୟଂ… ଦୁକ୍କଟଂ… ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋତି ସୁତଂ, ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସୁତଂ, ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସୁତଂ, ସିକ୍ଖମାନାୟ ସୁତଂ, ସାମଣେରସ୍ସ ସୁତଂ, ସାମଣେରିୟା ସୁତଂ, ଉପାସକସ୍ସ ସୁତଂ, ଉପାସିକାୟ ସୁତଂ, ରାଜୂନଂ ସୁତଂ, ରାଜମହାମତ୍ତାନଂ ସୁତଂ, ତିତ୍ଥିୟାନଂ ସୁତଂ, ତିତ୍ଥିୟସାୱକାନଂ ସୁତ’’ନ୍ତି? ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ନ ଖୋ ଅହଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସୁତେନ ପୱାରଣଂ ଠପେମି, ଅପି ଚ ପରିସଙ୍କାୟ ପୱାରଣଂ ଠପେମୀ’’ତି, ସୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ୟଂ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପରିସଙ୍କାୟ ପୱାରଣଂ ଠପେସି, କିଂ ପରିସଙ୍କସି, କିନ୍ତି ପରିସଙ୍କସି, କଦା ପରିସଙ୍କସି, କତ୍ଥ ପରିସଙ୍କସି, ପାରାଜିକଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋତି ପରିସଙ୍କସି, ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋତି ପରିସଙ୍କସି, ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ… ପାଚିତ୍ତିୟଂ… ପାଟିଦେସନୀୟଂ… ଦୁକ୍କଟଂ… ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋତି ପରିସଙ୍କସି, ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ସିକ୍ଖମାନାୟ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ସାମଣେରସ୍ସ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ସାମଣେରିୟା ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ଉପାସକସ୍ସ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ଉପାସିକାୟ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ରାଜୂନଂ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି ରାଜମହାମତ୍ତାନଂ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ତିତ୍ଥିୟାନଂ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସି, ତିତ୍ଥିୟସାୱକାନଂ ସୁତ୍ୱା ପରିସଙ୍କସୀ’’ତି?

୩୯୭ .

ଦିଟ୍ଠଂ ଦିଟ୍ଠେନ ସମେତି, ଦିଟ୍ଠେନ ସଂସନ୍ଦତେ ଦିଟ୍ଠଂ।

ଦିଟ୍ଠଂ ପଟିଚ୍ଚ ନ ଉପେତି, ଅସୁଦ୍ଧପରିସଙ୍କିତୋ।

ସୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ପଟିଞ୍ଞାୟ, କାତବ୍ବା ତେନ ପୱାରଣା॥

ସୁତଂ ସୁତେନ ସମେତି, ସୁତେନ ସଂସନ୍ଦତେ ସୁତଂ।

ସୁତଂ ପଟିଚ୍ଚ ନ ଉପେତି, ଅସୁଦ୍ଧପରିସଙ୍କିତୋ।

ସୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ପଟିଞ୍ଞାୟ, କାତବ୍ବା ତେନ ପୱାରଣା॥

ମୁତଂ ମୁତେନ ସମେତି, ମୁତେନ ସଂସନ୍ଦତେ ମୁତଂ।

ମୁତଂ ପଟିଚ୍ଚ ନ ଉପେତି, ଅସୁଦ୍ଧପରିସଙ୍କିତୋ।

ସୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ପଟିଞ୍ଞାୟ, କାତବ୍ବା ତେନ ପୱାରଣାତି॥

୭. ପୁଚ୍ଛାୱିଭାଗୋ

୩୯୮ . କିଂ ତେ ଦିଟ୍ଠନ୍ତି କତମା ପୁଚ୍ଛା? କିନ୍ତି ତେ ଦିଟ୍ଠନ୍ତି କତମା ପୁଚ୍ଛା? କଦା ତେ ଦିଟ୍ଠନ୍ତି କତମା ପୁଚ୍ଛା? କତ୍ଥ ତେ ଦିଟ୍ଠନ୍ତି କତମା ପୁଚ୍ଛା?

୩୯୯ . କିଂ ତେ ଦିଟ୍ଠ ନ୍ତି ୱତ୍ଥୁପୁଚ୍ଛା, ୱିପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା, ଆପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା, ଅଜ୍ଝାଚାରପୁଚ୍ଛା। ୱତ୍ଥୁପୁଚ୍ଛାତି – ଅଟ୍ଠପାରାଜିକାନଂ ୱତ୍ଥୁପୁଚ୍ଛା, ତେୱୀସସଙ୍ଘାଦିସେସାନଂ ୱତ୍ଥୁପୁଚ୍ଛା, ଦ୍ୱେଅନିୟତାନଂ ୱତ୍ଥୁପୁଚ୍ଛା, ଦ୍ୱେଚତ୍ତାରୀସନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନଂ ୱତ୍ଥୁପୁଚ୍ଛା, ଅଟ୍ଠାସୀତିସତପାଚିତ୍ତିୟାନଂ ୱତ୍ଥୁପୁଚ୍ଛା, ଦ୍ୱାଦସପାଟିଦେସନୀୟାନଂ ୱତ୍ଥୁପୁଚ୍ଛା, ଦୁକ୍କଟାନଂ ୱତ୍ଥୁପୁଚ୍ଛା, ଦୁବ୍ଭାସିତାନଂ ୱତ୍ଥୁପୁଚ୍ଛା। ୱିପତ୍ତିପୁଚ୍ଛାତି – ସୀଲୱିପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା, ଆଚାରୱିପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା, ଦିଟ୍ଠିୱିପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା , ଆଜୀୱୱିପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା। ଆପତ୍ତିପୁଚ୍ଛାତି – ପାରାଜିକାପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା, ସଙ୍ଘାଦିସେସାପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା, ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା, ପାଚିତ୍ତିୟାପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା, ପାଟିଦେସନୀୟାପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା, ଦୁକ୍କଟାପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା, ଦୁବ୍ଭାସିତାପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା। ଅଜ୍ଝାଚାରପୁଚ୍ଛାତି – ଦ୍ୱୟଂଦ୍ୱୟସମାପତ୍ତିପୁଚ୍ଛା।

୪୦୦ . କିନ୍ତି ତେ ଦିଟ୍ଠ ନ୍ତି ଲିଙ୍ଗପୁଚ୍ଛା, ଇରିୟାପଥପୁଚ୍ଛା, ଆକାରପୁଚ୍ଛା, ୱିପ୍ପକାରପୁଚ୍ଛା। ଲିଙ୍ଗପୁଚ୍ଛାତି – ଦୀଘଂ ୱା ରସ୍ସଂ ୱା କଣ୍ହଂ ୱା ଓଦାତଂ ୱା। ଇରିୟାପଥପୁଚ୍ଛାତି ଗଚ୍ଛନ୍ତଂ ୱା ଠିତଂ ୱା ନିସିନ୍ନଂ ୱା ନିପନ୍ନଂ ୱା। ଆକାରପୁଚ୍ଛାତି ଗିହିଲିଙ୍ଗେ ୱା ତିତ୍ଥିୟଲିଙ୍ଗେ ୱା ପବ୍ବଜିତଲିଙ୍ଗେ ୱା। ୱିପ୍ପକାରପୁଚ୍ଛାତି ଗଚ୍ଛନ୍ତଂ ୱା ଠିତଂ ୱା ନିସିନ୍ନଂ ୱା ନିପନ୍ନଂ ୱା।

୪୦୧ . କଦା ତେ ଦିଟ୍ଠ ନ୍ତି କାଲପୁଚ୍ଛା, ସମୟପୁଚ୍ଛା, ଦିୱସପୁଚ୍ଛା, ଉତୁପୁଚ୍ଛା। କାଲପୁଚ୍ଛାତି ପୁବ୍ବଣ୍ହକାଲେ ୱା ମଜ୍ଝନ୍ହିକକାଲେ ୱା ସାୟନ୍ହକାଲେ ୱା। ସମୟପୁଚ୍ଛାତି ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟେ ୱା ମଜ୍ଝନ୍ହିକସମୟେ ୱା ସାୟନ୍ହସମୟେ ୱା। ଦିୱସପୁଚ୍ଛାତି ପୁରେଭତ୍ତଂ ୱା ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ ୱା ରତ୍ତିଂ ୱା ଦିୱା ୱା କାଳେ ୱା ଜୁଣ୍ହେ ୱା। ଉତୁପୁଚ୍ଛାତି ହେମନ୍ତେ ୱା ଗିମ୍ହେ ୱା ୱସ୍ସେ ୱା [ୱସ୍ସାନେ ୱା (ସୀ॰)] ।

୪୦୨ . କତ୍ଥ ତେ ଦିଟ୍ଠ ନ୍ତି ଠାନପୁଚ୍ଛା, ଭୂମିପୁଚ୍ଛା, ଓକାସପୁଚ୍ଛା, ପଦେସପୁଚ୍ଛା। ଠାନପୁଚ୍ଛାତି ଭୂମିୟା ୱା ପଥୱିୟା ୱା ଧରଣିୟା ୱା ଜଗତିୟା ୱା। ଭୂମିପୁଚ୍ଛାତି ଭୂମିୟା ୱା ପଥୱିୟା ୱା ପବ୍ବତେ ୱା ପାସାଣେ ୱା ପାସାଦେ ୱା। ଓକାସପୁଚ୍ଛାତି ପୁରତ୍ଥିମେ ୱା ଓକାସେ ପଚ୍ଛିମେ ୱା ଓକାସେ ଉତ୍ତରେ ୱା ଓକାସେ ଦକ୍ଖିଣେ ୱା ଓକାସେ। ପଦେସପୁଚ୍ଛାତି ପୁରତ୍ଥିମେ ୱା ପଦେସେ ପଚ୍ଛିମେ ୱା ପଦେସେ ଉତ୍ତରେ ୱା ପଦେସେ ଦକ୍ଖିଣେ ୱା ପଦେସେତି।

ମହାସଙ୍ଗାମୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ୱତ୍ଥୁ ନିଦାନଂ ଆକାରୋ, ପୁବ୍ବାପରଂ କତାକତଂ।

କମ୍ମାଧିକରଣଞ୍ଚେୱ, ସମଥୋ ଛନ୍ଦଗାମି ଚ॥

ଦୋସା ମୋହା ଭୟା ଚେୱ, ସଞ୍ଞା ନିଜ୍ଝାପନେନ ଚ।

ପେକ୍ଖା ପସାଦେ ପକ୍ଖୋମ୍ହି, ସୁତଥେରତରେନ ଚ॥

ଅସମ୍ପତ୍ତଞ୍ଚ ସମ୍ପତ୍ତଂ, ଧମ୍ମେନ ୱିନୟେନ ଚ।

ସତ୍ଥୁସ୍ସ ସାସନେନାପି, ମହାସଙ୍ଗାମଞାପନାତି॥

କଥିନଭେଦୋ

୧. କଥିନଅତ୍ଥତାଦି

୪୦୩ . କସ୍ସ କଥିନଂ [କଠିନଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଅନତ୍ଥତଂ? କସ୍ସ କଥିନଂ ଅତ୍ଥତଂ? କିନ୍ତି କଥିନଂ ଅନତ୍ଥତଂ? କିନ୍ତି କଥିନଂ ଅତ୍ଥତଂ?

କସ୍ସ କଥିନଂ ଅନତ୍ଥତ ନ୍ତି? ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଅନତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ – ଅନତ୍ଥାରକସ୍ସ ଚ ଅନନୁମୋଦକସ୍ସ ଚ। ଇମେସଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଅନତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ।

କସ୍ସ କଥିନଂ ଅତ୍ଥତ ନ୍ତି? ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ – ଅତ୍ଥାରକସ୍ସ ଚ ଅନୁମୋଦକସ୍ସ ଚ। ଇମେସଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ।

କିନ୍ତି କଥିନଂ ଅନତ୍ଥତ ନ୍ତି? ଚତୁୱୀସତିୟା ଆକାରେହି ଅନତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଉଲ୍ଲିଖିତମତ୍ତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଧୋୱନମତ୍ତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଚୀୱରୱିଚାରଣମତ୍ତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଛେଦନମତ୍ତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ବନ୍ଧନମତ୍ତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଓୱଟ୍ଟିୟକରଣମତ୍ତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ କଣ୍ଡୁସକରଣମତ୍ତେନ [ନ ଗଣ୍ଡୁସକରଣମତ୍ତେନ (କ॰)] ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଦଳ୍ହୀକମ୍ମକରଣମତ୍ତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଅନୁୱାତକରଣମତ୍ତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ପରିଭଣ୍ଡକରଣମତ୍ତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଓୱଦ୍ଧେୟ୍ୟକରଣମତ୍ତେନ [ନ ଓୱଟ୍ଟେୟ୍ୟକରଣମତ୍ତେନ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰), ନ ଓୱଦେୟ୍ୟକରଣମତ୍ତେନ (କ॰)] ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ କମ୍ବଲମଦ୍ଦନମତ୍ତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ନିମିତ୍ତକତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ପରିକଥାକତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ କୁକ୍କୁକତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ସନ୍ନିଧିକତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଅକପ୍ପକତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଅଞ୍ଞତ୍ର ସଙ୍ଘାଟିୟା ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଅଞ୍ଞତ୍ର ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଅଞ୍ଞତ୍ର ଅନ୍ତରୱାସକେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ , ନ ଅଞ୍ଞତ୍ର ପଞ୍ଚକେନ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚକେନ ୱା ତଦହେୱ ସଞ୍ଛିନ୍ନେନ ସମଣ୍ଡଲୀକତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ନ ଅଞ୍ଞତ୍ର ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ଅତ୍ଥାରା ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ସମ୍ମା ଚେ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ ତଂ ଚେ ନିସ୍ସୀମଟ୍ଠୋ ଅନୁମୋଦତି। ଏୱମ୍ପି ଅନତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ।

ନିମିତ୍ତକମ୍ମଂ ନାମ ନିମିତ୍ତଂ କରୋତି – ‘‘ଇମିନା ଦୁସ୍ସେନ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିସ୍ସାମୀ’’ତି। ପରିକଥା ନାମ ପରିକଥଂ କରୋତି – ‘‘ଇମାୟ ପରିକଥାୟ କଥିନଦୁସ୍ସଂ ନିବ୍ବତ୍ତେସ୍ସାମୀ’’ତି। କୁକ୍କୁକତଂ ନାମ ଅନାଦିୟଦାନଂ ୱୁଚ୍ଚତି। ସନ୍ନିଧି ନାମ ଦ୍ୱେ ସନ୍ନିଧିୟୋ – କରଣସନ୍ନିଧି ୱା ନିଚୟସନ୍ନିଧି ୱା। ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ନାମ କୟିରମାନେ ଅରୁଣଂ ଉଟ୍ଠହତି [ଉଦ୍ରିୟତି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] । ଇମେହି ଚତୁୱୀସତିୟା ଆକାରେହି ଅନତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ।

କିନ୍ତି କଥିନଂ ଅତ୍ଥତ ନ୍ତି? ସତ୍ତରସହି ଆକାରେହି ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ। ଅହତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ଅହତକପ୍ପେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ପିଲୋତିକାୟ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ପଂସୁକୂଲେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ପାପଣିକେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ଅନିମିତ୍ତକତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ଅପରିକଥାକତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ଅକୁକ୍କୁକତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ଅସନ୍ନିଧିକତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ଅନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, କପ୍ପକତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ସଙ୍ଘାଟିୟା ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ଅନ୍ତରୱାସକେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ପଞ୍ଚକେନ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚକେନ ୱା ତଦହେୱ ସଞ୍ଛିନ୍ନେନ ସମଣ୍ଡଲୀକତେନ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ଅତ୍ଥାରା ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ସମ୍ମା ଚେ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ତଂ ଚେ ସୀମଟ୍ଠୋ ଅନୁମୋଦତି, ଏୱମ୍ପି ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ। ଇମେହି ସତ୍ତରସହି ଆକାରେହି ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ।

ସହ କଥିନସ୍ସ ଅତ୍ଥାରା କତି ଧମ୍ମା ଜାୟନ୍ତି? ସହ କଥିନସ୍ସ ଅତ୍ଥାରା ପନ୍ନରସ ଧମ୍ମା ଜାୟନ୍ତି – ଅଟ୍ଠ ମାତିକା, ଦ୍ୱେ ପଲିବୋଧା, ପଞ୍ଚାନିସଂସା। ସହ କଥିନସ୍ସ ଅତ୍ଥାରା ଇମେ ପନ୍ନରସ ଧମ୍ମା ଜାୟନ୍ତି।

୨. କଥିନଅନନ୍ତରପଚ୍ଚୟାଦି

୪୦୪ . ପୟୋଗସ୍ସ କତମେ ଧମ୍ମା ଅନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ସମନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ଉପନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ , ପୁରେଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ପଚ୍ଛାଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ସହଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ? ପୁବ୍ବକରଣସ୍ସ କତମେ ଧମ୍ମା ଅନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ…ପେ॰… ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରସ୍ସ କତମେ ଧମ୍ମା… ଅଧିଟ୍ଠାନସ୍ସ କତମେ ଧମ୍ମା… ଅତ୍ଥାରସ୍ସ କତମେ ଧମ୍ମା… ମାତିକାନଞ୍ଚ ପଲିବୋଧାନଞ୍ଚ କତମେ ଧମ୍ମା… ୱତ୍ଥୁସ୍ସ କତମେ ଧମ୍ମା ଅନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ସମନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ଉପନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ପୁରେଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ପଚ୍ଛାଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ସହଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ?

ପୁବ୍ବକରଣଂ ପୟୋଗସ୍ସ ଅନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ସମନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ଉପନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ପୟୋଗୋ ପୁବ୍ବକରଣସ୍ସ ପୁରେଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ପୁବ୍ବକରଣଂ ପୟୋଗସ୍ସ ପଚ୍ଛାଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ପନ୍ନରସ ଧମ୍ମା ସହଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରୋ ପୁବ୍ବକରଣସ୍ସ ଅନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ସମନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ଉପନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ପୁବ୍ବକରଣଂ ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରସ୍ସ ପୁରେଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରୋ ପୁବ୍ବକରଣସ୍ସ ପଚ୍ଛାଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ପନ୍ନରସ ଧମ୍ମା ସହଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ଅଧିଟ୍ଠାନଂ ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରସ୍ସ ଅନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ସମନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ଉପନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରୋ ଅଧିଟ୍ଠାନସ୍ସ ପୁରେଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ଅଧିଟ୍ଠାନଂ ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରସ୍ସ ପଚ୍ଛାଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ପନ୍ନରସ ଧମ୍ମା ସହଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ଅତ୍ଥାରୋ ଅଧିଟ୍ଠାନସ୍ସ ଅନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ସମନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ଉପନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ଅଧିଟ୍ଠାନଂ ଅତ୍ଥାରସ୍ସ ପୁରେଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ଅତ୍ଥାରୋ ଅଧିଟ୍ଠାନସ୍ସ ପଚ୍ଛାଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ପନ୍ନରସ ଧମ୍ମା ସହଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ମାତିକା ଚ ପଲିବୋଧା ଚ ଅତ୍ଥାରସ୍ସ ଅନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ସମନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ଉପନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ଅତ୍ଥାରୋ ମାତିକାନଞ୍ଚ ପଲିବୋଧାନଞ୍ଚ ପୁରେଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ମାତିକା ଚ ପଲିବୋଧା ଚ ଅତ୍ଥାରସ୍ସ ପଚ୍ଛାଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ପନ୍ନରସ ଧମ୍ମା ସହଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ଆସା ଚ ଅନାସା ଚ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ଅନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ସମନନ୍ତରପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ, ନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ , ଉପନିସ୍ସୟପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ୱତ୍ଥୁ ଆସାନଞ୍ଚ ଅନାସାନଞ୍ଚ ପୁରେଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ଆସା ଚ ଅନାସା ଚ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଚ୍ଛାଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ। ପନ୍ନରସ ଧମ୍ମା ସହଜାତପଚ୍ଚୟେନ ପଚ୍ଚୟୋ।

୩. ପୁବ୍ବକରଣନିଦାନାଦିୱିଭାଗୋ

୪୦୫ . ପୁବ୍ବକରଣଂ କିଂନିଦାନଂ, କିଂସମୁଦୟଂ, କିଂଜାତିକଂ, କିଂପଭୱଂ, କିଂସମ୍ଭାରଂ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନଂ ? ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରୋ କିଂନିଦାନୋ, କିଂସମୁଦୟୋ, କିଂଜାତିକୋ, କିଂପଭୱୋ, କିଂସମ୍ଭାରୋ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନୋ? ଅଧିଟ୍ଠାନଂ କିଂନିଦାନଂ, କିଂସମୁଦୟଂ, କିଂଜାତିକଂ, କିଂପଭୱଂ, କିଂସମ୍ଭାରଂ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନଂ? ଅତ୍ଥାରୋ କିଂନିଦାନୋ, କିଂସମୁଦୟୋ, କିଂଜାତିକୋ, କିଂପଭୱୋ, କିଂସମ୍ଭାରୋ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନୋ? ମାତିକା ଚ ପଲିବୋଧା ଚ କିଂନିଦାନା, କିଂସମୁଦୟା, କିଂଜାତିକା, କିଂପଭୱା, କିଂସମ୍ଭାରା କିଂସମୁଟ୍ଠାନା? ଆସା ଚ ଅନାସା ଚ କିଂନିଦାନା, କିଂସମୁଦୟା, କିଂଜାତିକା, କିଂପଭୱା, କିଂସମ୍ଭାରା, କିଂସମୁଟ୍ଠାନା?

ପୁବ୍ବକରଣଂ ପୟୋଗନିଦାନଂ, ପୟୋଗସମୁଦୟଂ, ପୟୋଗଜାତିକଂ, ପୟୋଗପଭୱଂ, ପୟୋଗସମ୍ଭାରଂ, ପୟୋଗସମୁଟ୍ଠାନଂ। ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରୋ ପୁବ୍ବକରଣନିଦାନୋ, ପୁବ୍ବକରଣସମୁଦୟୋ, ପୁବ୍ବକରଣଜାତିକୋ, ପୁବ୍ବକରଣପଭୱୋ, ପୁବ୍ବକରଣସମ୍ଭାରୋ, ପୁବ୍ବକରଣସମୁଟ୍ଠାନୋ। ଅଧିଟ୍ଠାନଂ ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରନିଦାନଂ, ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରସମୁଦୟଂ, ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରଜାତିକଂ, ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରପଭୱଂ, ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରସମ୍ଭାରଂ, ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରସମୁଟ୍ଠାନଂ। ଅତ୍ଥାରୋ ଅଧିଟ୍ଠାନନିଦାନୋ, ଅଧିଟ୍ଠାନସମୁଦୟୋ, ଅଧିଟ୍ଠାନଜାତିକୋ, ଅଧିଟ୍ଠାନପଭୱୋ, ଅଧିଟ୍ଠାନସମ୍ଭାରୋ, ଅଧିଟ୍ଠାନସମୁଟ୍ଠାନୋ। ମାତିକା ଚ ପଲିବୋଧା ଚ ଅତ୍ଥାରନିଦାନା, ଅତ୍ଥାରସମୁଦୟା, ଅତ୍ଥାରଜାତିକା, ଅତ୍ଥାରପଭୱା, ଅତ୍ଥାରସମ୍ଭାରା, ଅତ୍ଥାରସମୁଟ୍ଠାନା। ଆସା ଚ ଅନାସା ଚ ୱତ୍ଥୁନିଦାନା, ୱତ୍ଥୁସମୁଦୟା, ୱତ୍ଥୁଜାତିକା, ୱତ୍ଥୁପଭୱା, ୱତ୍ଥୁସମ୍ଭାରା, ୱତ୍ଥୁସମୁଟ୍ଠାନା।

୪୦୬ . ପୟୋଗୋ କିଂନିଦାନୋ, କିଂସମୁଦୟୋ, କିଂଜାତିକୋ, କିଂପଭୱୋ, କିଂସମ୍ଭାରୋ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନୋ, ପୁବ୍ବକରଣଂ…ପେ॰… ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରୋ… ଅଧିଟ୍ଠାନଂ… ଅତ୍ଥାରୋ… ମାତିକା ଚ ପଲିବୋଧା ଚ… ୱତ୍ଥୁ… ଆସା ଚ ଅନାସା ଚ କିଂନିଦାନା, କିଂସମୁଦୟା, କିଂଜାତିକା, କିଂପଭୱା, କିଂସମ୍ଭାରା, କିଂସମୁଟ୍ଠାନା?

ପୟୋଗୋ ହେତୁନିଦାନୋ, ହେତୁସମୁଦୟୋ, ହେତୁଜାତିକୋ, ହେତୁପଭୱୋ, ହେତୁସମ୍ଭାରୋ, ହେତୁସମୁଟ୍ଠାନୋ। ପୁବ୍ବକରଣଂ…ପେ॰… ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରୋ… ଅଧିଟ୍ଠାନଂ… ଅତ୍ଥାରୋ … ମାତିକା ଚ ପଲିବୋଧା ଚ… ୱତ୍ଥୁ… ଆସା ଚ ଅନାସା ଚ ହେତୁନିଦାନା, ହେତୁସମୁଦୟା, ହେତୁଜାତିକା, ହେତୁପଭୱା, ହେତୁସମ୍ଭାରା, ହେତୁସମୁଟ୍ଠାନା।

୪୦୭ . ପୟୋଗୋ କିଂନିଦାନୋ, କିଂସମୁଦୟୋ, କିଂଜାତିକୋ, କିଂପଭୱୋ, କିଂସମ୍ଭାରୋ, କିଂସମୁଟ୍ଠାନୋ? ପୁବ୍ବକରଣଂ…ପେ॰… ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରୋ… ଅଧିଟ୍ଠାନଂ… ଅତ୍ଥାରୋ… ମାତିକା ଚ ପଲିବୋଧା ଚ… ୱତ୍ଥୁ… ଆସା ଚ ଅନାସା ଚ କିଂନିଦାନା, କିଂସମୁଦୟା, କିଂଜାତିକା, କିଂପଭୱା, କିଂସମ୍ଭାରା, କିଂସମୁଟ୍ଠାନା?

ପୟୋଗୋ ପଚ୍ଚୟନିଦାନୋ, ପଚ୍ଚୟସମୁଦୟୋ, ପଚ୍ଚୟଜାତିକୋ, ପଚ୍ଚୟପଭୱୋ, ପଚ୍ଚୟସମ୍ଭାରୋ, ପଚ୍ଚୟସମୁଟ୍ଠାନୋ। ପୁବ୍ବକରଣଂ…ପେ॰… ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରୋ… ଅଧିଟ୍ଠାନଂ… ଅତ୍ଥାରୋ… ମାତିକା ଚ ପଲିବୋଧା ଚ… ୱତ୍ଥୁ… ଆସା ଚ ଅନାସା ଚ ପଚ୍ଚୟନିଦାନା, ପଚ୍ଚୟସମୁଦୟା, ପଚ୍ଚୟଜାତିକା, ପଚ୍ଚୟପଭୱା, ପଚ୍ଚୟସମ୍ଭାରା, ପଚ୍ଚୟସମୁଟ୍ଠାନା।

୪୦୮ . ପୁବ୍ବକରଣଂ କତିହି ଧମ୍ମେହି ସଙ୍ଗହିତଂ? ପୁବ୍ବକରଣଂ ସତ୍ତହି ଧମ୍ମେହି ସଙ୍ଗହିତଂ। ଧୋୱନେନ, ୱିଚାରଣେନ, ଛେଦନେନ, ବନ୍ଧନେନ, ସିବ୍ବନେନ, ରଜନେନ, କପ୍ପକରଣେନ – ପୁବ୍ବକରଣଂ ଇମେହି ସତ୍ତହି ଧମ୍ମେହି ସଙ୍ଗହିତଂ।

ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରୋ କତିହି ଧମ୍ମେହି ସଙ୍ଗହିତୋ? ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରୋ ତୀହି ଧମ୍ମେହି ସଙ୍ଗହିତୋ – ସଙ୍ଘାଟିୟା, ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗେନ, ଅନ୍ତରୱାସକେନ।

ଅଧିଟ୍ଠାନଂ କତିହି ଧମ୍ମେହି ସଙ୍ଗହିତଂ? ଅଧିଟ୍ଠାନଂ ତୀହି ଧମ୍ମେହି ସଙ୍ଗହିତଂ – ସଙ୍ଘାଟିୟା, ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗେନ, ଅନ୍ତରୱାସକେନ।

ଅତ୍ଥାରୋ କତିହି ଧମ୍ମେହି ସଙ୍ଗହିତୋ? ଅତ୍ଥାରୋ ଏକେନ ଧମ୍ମେନ ସଙ୍ଗହିତୋ – ୱଚୀଭେଦେନ।

କଥିନସ୍ସ କତି ମୂଲାନି, କତି ୱତ୍ଥୂନି, କତି ଭୂମିୟୋ? କଥିନସ୍ସ ଏକଂ ମୂଲଂ – ସଙ୍ଘୋ; ତୀଣି ୱତ୍ଥୂନି – ସଙ୍ଘାଟି, ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗୋ, ଅନ୍ତରୱାସକୋ, ଛ ଭୂମିୟୋ – ଖୋମଂ, କପ୍ପାସିକଂ, କୋସେୟ୍ୟଂ, କମ୍ବଲଂ, ସାଣଂ, ଭଙ୍ଗଂ।

କଥିନସ୍ସ କୋ ଆଦି, କିଂ ମଜ୍ଝେ, କିଂ ପରିୟୋସାନଂ? କଥିନସ୍ସ ପୁବ୍ବକରଣଂ ଆଦି, କ୍ରିୟା ମଜ୍ଝେ, ଅତ୍ଥାରୋ ପରିୟୋସାନଂ।

୪୦୯ . କତିହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଭବ୍ବୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିତୁଂ? କତିହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଭବ୍ବୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିତୁଂ? ଅଟ୍ଠହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଭବ୍ବୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିତୁଂ। ଅଟ୍ଠହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଭବ୍ବୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିତୁଂ। କତମେହି ଅଟ୍ଠହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଭବ୍ବୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିତୁଂ? ପୁବ୍ବକରଣଂ ନ ଜାନାତି, ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିଟ୍ଠାନଂ ନ ଜାନାତି, ଅତ୍ଥାରଂ ନ ଜାନାତି, ମାତିକଂ ନ ଜାନାତି, ପଲିବୋଧଂ ନ ଜାନାତି, ଉଦ୍ଧାରଂ ନ ଜାନାତି, ଆନିସଂସଂ ନ ଜାନାତି – ଇମେହି ଅଟ୍ଠହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଭବ୍ବୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିତୁଂ। କତମେହି ଅଟ୍ଠହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଭବ୍ବୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିତୁଂ? ପୁବ୍ବକରଣଂ ଜାନାତି, ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧାରଂ ଜାନାତି, ଅଧିଟ୍ଠାନଂ ଜାନାତି, ଅତ୍ଥାରଂ ଜାନାତି, ମାତିକଂ ଜାନାତି, ପଲିବୋଧଂ ଜାନାତି, ଉଦ୍ଧାରଂ ଜାନାତି, ଆନିସଂସଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଅଟ୍ଠହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ପୁଗ୍ଗଲୋ ଭବ୍ବୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିତୁଂ।

୪୧୦ . କତିନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ କଥିନତ୍ଥାରା ନ ରୁହନ୍ତି? କତିନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ କଥିନତ୍ଥାରା ରୁହନ୍ତି? ତିଣ୍ଣଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ କଥିନତ୍ଥାରା ନ ରୁହନ୍ତି। ତିଣ୍ଣଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ କଥିନତ୍ଥାରା ରୁହନ୍ତି। କତମେସଂ ତିଣ୍ଣଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ କଥିନତ୍ଥାରା ନ ରୁହନ୍ତି? ନିସ୍ସୀମଟ୍ଠୋ ଅନୁମୋଦତି, ଅନୁମୋଦେନ୍ତୋ ନ ୱାଚଂ ଭିନ୍ଦତି, ୱାଚଂ ଭିନ୍ଦନ୍ତୋ ନ ପରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତି – ଇମେସଂ ତିଣ୍ଣଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ କଥିନତ୍ଥାରା ନ ରୁହନ୍ତି। କତମେସଂ ତିଣ୍ଣଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ କଥିନତ୍ଥାରା ରୁହନ୍ତି? ସୀମଟ୍ଠୋ ଅନୁମୋଦତି, ଅନୁମୋଦେନ୍ତୋ ୱାଚଂ ଭିନ୍ଦତି, ୱାଚଂ ଭିନ୍ଦନ୍ତୋ ପରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତି – ଇମେସଂ ତିଣ୍ଣଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ କଥିନତ୍ଥାରା ରୁହନ୍ତି।

୪୧୧ . କତି କଥିନତ୍ଥାରା ନ ରୁହନ୍ତି? କତି କଥିନତ୍ଥାରା ରୁହନ୍ତି? ତୟୋ କଥିନତ୍ଥାରା ନ ରୁହନ୍ତି। ତୟୋ କଥିନତ୍ଥାରା ରୁହନ୍ତି। କତମେ ତୟୋ କଥିନତ୍ଥାରା ନ ରୁହନ୍ତି? ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଞ୍ଚେୱ ହୋତି, କାଲୱିପନ୍ନଞ୍ଚ, କରଣୱିପନ୍ନଞ୍ଚ – ଇମେ ତୟୋ କଥିନତ୍ଥାରା ନ ରୁହନ୍ତି। କତମେ ତୟୋ କଥିନତ୍ଥାରା ରୁହନ୍ତି? ୱତ୍ଥୁସମ୍ପନ୍ନଞ୍ଚେୱ ହୋତି, କାଲସମ୍ପନ୍ନଞ୍ଚ, କରଣସମ୍ପନ୍ନଞ୍ଚ – ଇମେ ତୟୋ କଥିନତ୍ଥାରା ରୁହନ୍ତି।

୪. କଥିନାଦିଜାନିତବ୍ବୱିଭାଗୋ

୪୧୨ . କଥିନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, କଥିନତ୍ଥାରୋ ଜାନିତବ୍ବୋ, କଥିନସ୍ସ ଅତ୍ଥାରମାସୋ ଜାନିତବ୍ବୋ, କଥିନସ୍ସ ଅତ୍ଥାରୱିପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, କଥିନସ୍ସ ଅତ୍ଥାରସମ୍ପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା, ନିମିତ୍ତକମ୍ମଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ପରିକଥା ଜାନିତବ୍ବା, କୁକ୍କୁକତଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ସନ୍ନିଧି ଜାନିତବ୍ବା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଜାନିତବ୍ବଂ।

କଥିନଂ ଜାନିତବ୍ବ ନ୍ତି ତେସଞ୍ଞେୱ ଧମ୍ମାନଂ ସଙ୍ଗହୋ ସମୱାୟୋ ନାମଂ ନାମକମ୍ମଂ ନାମଧେୟ୍ୟଂ ନିରୁତ୍ତି ବ୍ୟଞ୍ଜନଂ ଅଭିଲାପୋ ୟଦିଦଂ କଥିନନ୍ତି।

କଥିନସ୍ସ ଅତ୍ଥାରମାସୋ ଜାନିତବ୍ବୋ ତି ୱସ୍ସାନସ୍ସ ପଚ୍ଛିମୋ ମାସୋ ଜାନିତବ୍ବୋ।

କଥିନସ୍ସ ଅତ୍ଥାରୱିପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା ତି ଚତୁୱୀସତିୟା ଆକାରେହି କଥିନସ୍ସ ଅତ୍ଥାରୱିପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା।

କଥିନସ୍ସ ଅତ୍ଥାରସମ୍ପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା ତି ସତ୍ତରସହି ଆକାରେହି କଥିନସ୍ସ ଅତ୍ଥାରସମ୍ପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା।

ନିମିତ୍ତକମ୍ମଂ ଜାନିତବ୍ବ ନ୍ତି ନିମିତ୍ତଂ କରୋତି ଇମିନା ଦୁସ୍ସେନ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିସ୍ସାମୀତି।

ପରିକଥା ଜାନିତବ୍ବା ତି ପରିକଥଂ କରୋତି ଇମାୟ ପରିକଥାୟ କଥିନଦୁସ୍ସଂ ନିବ୍ବତ୍ତେସ୍ସାମୀତି।

କୁକ୍କୁକତଂ ଜାନିତବ୍ବ ନ୍ତି ଅନାଦିୟଦାନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ।

ସନ୍ନିଧି ଜାନିତବ୍ବା ତି ଦ୍ୱେ ସନ୍ନିଧିୟୋ ଜାନିତବ୍ବା – କରଣସନ୍ନିଧି ୱା ନିଚୟସନ୍ନିଧି ୱା।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଜାନିତବ୍ବ ନ୍ତି କରିୟମାନେ ଅରୁଣଂ ଉଟ୍ଠହତି।

କଥିନତ୍ଥାରୋ ଜାନିତବ୍ବୋ ତି ସଚେ ସଙ୍ଘସ୍ସ କଥିନଦୁସ୍ସଂ ଉପ୍ପନ୍ନଂ ହୋତି, ସଙ୍ଘେନ କଥଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ, ଅତ୍ଥାରକେନ କଥଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ, ଅନୁମୋଦକେନ କଥଂ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ।

୪୧୩ . ସଙ୍ଘେନ ଞତ୍ତିଦୁତିୟେନ କମ୍ମେନ କଥିନତ୍ଥାରକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଦାତବ୍ବଂ, ତେନ କଥିନତ୍ଥାରକେନ ଭିକ୍ଖୁନା ତଦହେୱ ଧୋୱିତ୍ୱା ୱିମଜ୍ଜିତ୍ୱା ୱିଚାରେତ୍ୱା ଛିନ୍ଦିତ୍ୱା ସିବ୍ବେତ୍ୱା ରଜିତ୍ୱା କପ୍ପଂ କତ୍ୱା କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିତବ୍ବଂ। ସଚେ ସଙ୍ଘାଟିୟା କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିତୁକାମୋ ହୋତି, ପୋରାଣିକା ସଙ୍ଘାଟି ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧରିତବ୍ବା , ନୱା ସଙ୍ଘାଟି ଅଧିଟ୍ଠାତବ୍ବା। ଇମାୟ ସଙ୍ଘାଟିୟା କଥିନଂ ଅତ୍ଥରାମୀତି ୱାଚା ଭିନ୍ଦିତବ୍ବା। ସଚେ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗେନ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିତୁକାମୋ ହୋତି, ପୋରାଣକୋ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗୋ ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧରିତବ୍ବୋ, ନୱୋ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗୋ ଅଧିଟ୍ଠାତବ୍ବୋ। ଇମିନା ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗେନ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରାମୀତି ୱାଚା ଭିନ୍ଦିତବ୍ବା। ସଚେ ଅନ୍ତରୱାସକେନ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରିତୁକାମୋ ହୋତି, ପୋରାଣକୋ ଅନ୍ତରୱାସକୋ ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧରିତବ୍ବୋ, ନୱୋ ଅନ୍ତରୱାସକୋ ଅଧିଟ୍ଠାତବ୍ବୋ। ଇମିନା ଅନ୍ତରୱାସକେନ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରାମୀତି ୱାଚା ଭିନ୍ଦିତବ୍ବା। ତେନ କଥିନତ୍ଥାରକେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅତ୍ଥତଂ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘସ୍ସ କଥିନଂ, ଧମ୍ମିକୋ କଥିନତ୍ଥାରୋ, ଅନୁମୋଦଥା’’ତି। ତେହି ଅନୁମୋଦକେହି ଭିକ୍ଖୂହି ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅତ୍ଥତଂ, ଆୱୁସୋ, ସଙ୍ଘସ୍ସ କଥିନଂ, ଧମ୍ମିକୋ କଥିନତ୍ଥାରୋ, ଅନୁମୋଦାମା’’ତି। ତେନ କଥିନତ୍ଥାରକେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସୁ ୱଚନୀୟା – ‘‘ଅତ୍ଥତଂ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘସ୍ସ କଥିନଂ, ଧମ୍ମିକୋ କଥିନତ୍ଥାରୋ, ଅନୁମୋଦଥା’’ତି। ତେହି ଅନୁମୋଦକେହି ଭିକ୍ଖୂହି ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅତ୍ଥତଂ, ଆୱୁସୋ, ସଙ୍ଘସ୍ସ କଥିନଂ, ଧମ୍ମିକୋ କଥିନତ୍ଥାରୋ ଅନୁମୋଦାମା’’ତି। ତେନ କଥିନତ୍ଥାରକେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଏକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅତ୍ଥତଂ, ଆୱୁସୋ, ସଙ୍ଘସ୍ସ କଥିନଂ, ଧମ୍ମିକୋ କଥିନତ୍ଥାରୋ, ଅନୁମୋଦାହୀ’’ତି। ତେନ ଅନୁମୋଦକେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅତ୍ଥତଂ, ଆୱୁସୋ, ସଙ୍ଘସ୍ସ କଥିନଂ, ଧମ୍ମିକୋ କଥିନତ୍ଥାରୋ, ଅନୁମୋଦାମୀ’’ତି।

୫. ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସେୱକଥିନତ୍ଥାରୋ

୪୧୪ . ସଙ୍ଘୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରତି, ଗଣୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରତି, ପୁଗ୍ଗଲୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରତୀତି। ନ ସଙ୍ଘୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରତି, ନ ଗଣୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରତି, ପୁଗ୍ଗଲୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରତୀତି। ହଞ୍ଚି ନ ସଙ୍ଘୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରତି, ନ ଗଣୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରତି, ପୁଗ୍ଗଲୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରତି। ସଙ୍ଘସ୍ସ ଅନତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ଗଣସ୍ସ ଅନତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ। ସଙ୍ଘୋ ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଉଦ୍ଦିସତି ଗଣୋ ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଉଦ୍ଦିସତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଉଦ୍ଦିସତୀତି ନ ସଙ୍ଘୋ ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଉଦ୍ଦିସତି, ନ ଗଣୋ ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଉଦ୍ଦିସତି, ପୁଗ୍ଗଲୋ ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଉଦ୍ଦିସତୀତି। ହଞ୍ଚି ନ ସଙ୍ଘୋ ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଉଦ୍ଦିସତି, ନ ଗଣୋ ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଉଦ୍ଦିସତି, ପୁଗ୍ଗଲୋ ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଉଦ୍ଦିସତି। ସଙ୍ଘସ୍ସ ଅନୁଦ୍ଦିଟ୍ଠଂ ହୋତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ, ଗଣସ୍ସ ଅନୁଦ୍ଦିଟ୍ଠଂ ହୋତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ, ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠଂ ହୋତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ। ସଙ୍ଘସ୍ସ ସାମଗ୍ଗିୟା ଗଣସ୍ସ ସାମଗ୍ଗିୟା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ଉଦ୍ଦେସା ସଙ୍ଘସ୍ସ ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠଂ ହୋତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ, ଗଣସ୍ସ ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠଂ ହୋତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ, ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠଂ ହୋତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ। ଏୱମେୱ ନ ସଙ୍ଘୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରତି, ନ ଗଣୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରତି, ପୁଗ୍ଗଲୋ କଥିନଂ ଅତ୍ଥରତି। ସଙ୍ଘସ୍ସ ଅନୁମୋଦନାୟ ଗଣସ୍ସ ଅନୁମୋଦନାୟ ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ଅତ୍ଥାରା ସଙ୍ଘସ୍ସ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ଗଣସ୍ସ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନଂ, ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ଅତ୍ଥତଂ ହୋତି କଥିନନ୍ତି।

୬. ପଲିବୋଧପଞ୍ହାବ୍ୟାକରଣଂ

୪୧୫ .

ପକ୍କମନନ୍ତିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କତମୋ ପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି॥

ପକ୍କମନନ୍ତିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ, ଚୀୱରପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି।

ତସ୍ସ ସହ ବହିସୀମଗମନା, ଆୱାସପଲିବୋଧୋ ଛିଜ୍ଜତି॥

ନିଟ୍ଠାନନ୍ତିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କତମୋ ପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି॥

ନିଟ୍ଠାନନ୍ତିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ, ଆୱାସପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି।

ଚୀୱରେ ନିଟ୍ଠିତେ ଚୀୱରପଲିବୋଧୋ ଛିଜ୍ଜତି॥

ସନ୍ନିଟ୍ଠାନନ୍ତିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କତମୋ ପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି॥

ସନ୍ନିଟ୍ଠାନନ୍ତିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ, ଦ୍ୱେ ପଲିବୋଧା ଅପୁବ୍ବଂ ଅଚରିମଂ ଛିଜ୍ଜନ୍ତି॥

ନାସନନ୍ତିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କତମୋ ପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି॥

ନାସନନ୍ତିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ, ଆୱାସପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି।

ଚୀୱରେ ନଟ୍ଠେ ଚୀୱରପଲିବୋଧୋ ଛିଜ୍ଜତି॥

ସୱନନ୍ତିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କତମୋ ପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି॥

ସୱନନ୍ତିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ, ଚୀୱରପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି।

ତସ୍ସ ସହ ସୱନେନ, ଆୱାସପଲିବୋଧୋ ଛିଜ୍ଜତି॥

ଆସାୱଚ୍ଛେଦିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କତମୋ ପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି॥

ଆସାୱଚ୍ଛେଦିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ, ଆୱାସପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି।

ଚୀୱରାସାୟ ଉପଚ୍ଛିନ୍ନାୟ ଚୀୱରପଲିବୋଧୋ ଛିଜ୍ଜତି॥

ସୀମାତିକ୍କମନନ୍ତିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କତମୋ ପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି॥

ସୀମାତିକ୍କମନନ୍ତିକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ, ଚୀୱରପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି।

ତସ୍ସ ବହିସୀମେ [ବହିସୀମଗତସ୍ସ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଆୱାସପଲିବୋଧୋ ଛିଜ୍ଜତି॥

ସହୁବ୍ଭାରୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ [ସଉବ୍ଭାରୋ (କ॰)] , ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ପୁଚ୍ଛାମି, କତମୋ ପଲିବୋଧୋ ପଠମଂ ଛିଜ୍ଜତି॥

ସହୁବ୍ଭାରୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ, ୱୁତ୍ତୋ ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଏତଞ୍ଚ ତାହଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିସ୍ସଂ, ଦ୍ୱେ ପଲିବୋଧା ଅପୁବ୍ବଂ ଅଚରିମଂ ଛିଜ୍ଜନ୍ତୀତି॥

୪୧୬ . କତି କଥିନୁଦ୍ଧାରା ସଙ୍ଘାଧୀନା? କତି କଥିନୁଦ୍ଧାରା ପୁଗ୍ଗଲାଧୀନା? କତି କଥିନୁଦ୍ଧାରା ନେୱ ସଙ୍ଘାଧୀନା ନ ପୁଗ୍ଗଲାଧୀନା? ଏକୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରୋ ସଙ୍ଘାଧୀନୋ – ଅନ୍ତରୁବ୍ଭାରୋ। ଚତ୍ତାରୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରା ପୁଗ୍ଗଲାଧୀନା – ପକ୍କମନନ୍ତିକୋ, ନିଟ୍ଠାନନ୍ତିକୋ, ସନ୍ନିଟ୍ଠାନନ୍ତିକୋ, ସୀମାତିକ୍କମନନ୍ତିକୋ । ଚତ୍ତାରୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରା ନେୱ ସଙ୍ଘାଧୀନା ନ ପୁଗ୍ଗଲାଧୀନା – ନାସନନ୍ତିକୋ, ସୱନନ୍ତିକୋ, ଆସାୱଚ୍ଛେଦିକୋ, ସହୁବ୍ଭାରୋ। କତି କଥିନୁଦ୍ଧାରା ଅନ୍ତୋସୀମାୟ ଉଦ୍ଧରିୟ୍ୟନ୍ତି? କତି କଥିନୁଦ୍ଧାରା ବହିସୀମାୟ ଉଦ୍ଧରିୟ୍ୟନ୍ତି? କତି କଥିନୁଦ୍ଧାରା ସିୟା ଅନ୍ତୋସୀମାୟ ଉଦ୍ଧରିୟ୍ୟନ୍ତି ସିୟା ବହିସୀମାୟ ଉଦ୍ଧରିୟ୍ୟନ୍ତି? ଦ୍ୱେ କଥିନୁଦ୍ଧାରା ଅନ୍ତୋସୀମାୟ ଉଦ୍ଧରିୟ୍ୟନ୍ତି – ଅନ୍ତରୁବ୍ଭାରୋ, ସହୁବ୍ଭାରୋ। ତୟୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରା ବହିସୀମାୟ ଉଦ୍ଧରିୟ୍ୟନ୍ତି – ପକ୍କମନନ୍ତିକୋ, ସୱନନ୍ତିକୋ, ସୀମାତିକ୍କମନନ୍ତିକୋ। ଚତ୍ତାରୋ କଥିନୁଦ୍ଧାରା ସିୟା ଅନ୍ତୋସୀମାୟ ଉଦ୍ଧରିୟ୍ୟନ୍ତି ସିୟା ବହିସୀମାୟ ଉଦ୍ଧରିୟ୍ୟନ୍ତି – ନିଟ୍ଠାନନ୍ତିକୋ, ସନ୍ନିଟ୍ଠାନନ୍ତିକୋ, ନାସନନ୍ତିକୋ, ଆସାୱଚ୍ଛେଦିକୋ।

କତି କଥିନୁଦ୍ଧାରା ଏକୁପ୍ପାଦା ଏକନିରୋଧା? କତି କଥିନୁଦ୍ଧାରା ଏକୁପ୍ପାଦା ନାନାନିରୋଧା? ଦ୍ୱେ କଥିନୁଦ୍ଧାରା ଏକୁପ୍ପାଦା ଏକନିରୋଧା – ଅନ୍ତରୁବ୍ଭାରୋ, ସହୁବ୍ଭାରୋ। ଅୱସେସା କଥିନୁଦ୍ଧାରା ଏକୁପ୍ପାଦା ନାନାନିରୋଧାତି।

କଥିନଭେଦୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

କସ୍ସ କିନ୍ତି ପନ୍ନରସ, ଧମ୍ମା ନିଦାନହେତୁ ଚ।

ପଚ୍ଚୟସଙ୍ଗହମୂଲା, ଆଦି ଚ ଅତ୍ଥାରପୁଗ୍ଗଲା [ଅଟ୍ଠପୁଗ୍ଗଲା (ସୀ॰)] ॥

ତିଣ୍ଣଂ [ଭେଦତୋ ତିଣ୍ଣଂ (କ॰)] ତୟୋ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଅତ୍ଥାରଂ ଉଦ୍ଦେସେନ ଚ।

ପଲିବୋଧାଧିନା, ସୀମାୟ ଉପ୍ପାଦନିରୋଧେନ ଚାତି [ଇତୋ ପରଂ ‘‘ପରିୱାରଂ ନିଟ୍ଠିତଂ’’ ଇତିପାଠୋ କେସୁଚି ପୋତ୍ଥକେସୁ ଦିସ୍ସତି] ॥

ଉପାଲିପଞ୍ଚକଂ

୧. ଅନିସ୍ସିତୱଗ୍ଗୋ

୪୧୭ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପାଲି ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପାଲି ଭଗୱନ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ନାନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବ’’ନ୍ତି?

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ନାନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। [ପରି॰ ୩୨୫] କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଉପୋସଥଂ ନ ଜାନାତି, ଉପୋସଥକମ୍ମଂ ନ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖଂ ନ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସଂ ନ ଜାନାତି, ଊନପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ନାନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ଅନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଉପୋସଥଂ ଜାନାତି, ଉପୋସଥକମ୍ମଂ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ୱା – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ଅନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ନାନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ପୱାରଣଂ ନ ଜାନାତି, ପୱାରଣାକମ୍ମଂ ନ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖଂ ନ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସଂ ନ ଜାନାତି, ଊନପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ନାନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ଅନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ପୱାରଣଂ ଜାନାତି , ପୱାରଣାକମ୍ମଂ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖଂ ଜାନାତି, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ୱା – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ଅନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ନାନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଊନପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ନାନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ଅନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ୱା ହୋତି ଅତିରେକପଞ୍ଚୱସ୍ସୋ ୱା – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୟାୱଜୀୱଂ ଅନିସ୍ସିତେନ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ’’।

୪୧୮ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ, ନ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ, ନ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ’’ତି?

[ମହାୱ॰ ୮୪] ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ, ନ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ, ନ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ପଟିବଲୋ ହୋତି ଅନ୍ତେୱାସିଂ ୱା ସଦ୍ଧିୱିହାରିଂ ୱା ଗିଲାନଂ ଉପଟ୍ଠାତୁଂ ୱା ଉପଟ୍ଠାପେତୁଂ ୱା, ଅନଭିରତଂ ୱୂପକାସେତୁଂ ୱା ୱୂପକାସାପେତୁଂ ୱା, ଉପ୍ପନ୍ନଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଧମ୍ମତୋ ୱିନୋଦେତୁଂ [ଇମସ୍ମିଂ ଠାନେ ସବ୍ବତ୍ଥ ‘‘ୱିନୋଦେତୁଂ ୱା ୱିନୋଦାପେତୁଂ ୱା’’ତି ପାଠୋ ଦିସ୍ସତି, ୱିମତିୱିନୋଦନୀଟୀକାୟ ମହାୱଗ୍ଗୱଣ୍ଣନା ଓଲୋକେତବ୍ବା] , ଅଭିଧମ୍ମେ ୱିନେତୁଂ, ଅଭିୱିନୟେ ୱିନେତୁଂ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ, ନ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ, ନ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ, ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ, ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ପଟିବଲୋ ହୋତି ଅନ୍ତେୱାସିଂ ୱା ସଦ୍ଧିୱିହାରିଂ ୱା ଗିଲାନଂ ଉପଟ୍ଠାତୁଂ ୱା ଉପଟ୍ଠାପେତୁଂ ୱା, ଅନଭିରତଂ ୱୂପକାସେତୁଂ ୱା ୱୂପକାସାପେତୁଂ ୱା, ଉପ୍ପନ୍ନଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଧମ୍ମତୋ ୱିନୋଦେତୁଂ, ଅଭିଧମ୍ମେ ୱିନେତୁଂ, ଅଭିୱିନୟେ ୱିନେତୁଂ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ, ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ, ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ, ନ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ, ନ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି ? ନ ପଟିବଲୋ ହୋତି ଅନ୍ତେୱାସିଂ ୱା ସଦ୍ଧିୱିହାରିଂ ୱା ଅଭିସମାଚାରିକାୟ ସିକ୍ଖାୟ ସିକ୍ଖାପେତୁଂ, ଆଦିବ୍ରହ୍ମଚାରିୟକାୟ ସିକ୍ଖାୟ ୱିନେତୁଂ, ଅଧିସୀଲେ ୱିନେତୁଂ, ଅଧିଚିତ୍ତେ ୱିନେତୁଂ, ଅଧିପଞ୍ଞାୟ ୱିନେତୁଂ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ, ନ ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ, ନ ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ, ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ, ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ପଟିବଲୋ ହୋତି ଅନ୍ତେୱାସିଂ ୱା ସଦ୍ଧିୱିହାରିଂ ୱା ଅଭିସମାଚାରିକାୟ ସିକ୍ଖାୟ ସିକ୍ଖାପେତୁଂ, ଆଦିବ୍ରହ୍ମଚାରିୟକାୟ ସିକ୍ଖାୟ ୱିନେତୁଂ, ଅଧିସୀଲେ ୱିନେତୁଂ, ଅଧିଚିତ୍ତେ ୱିନେତୁଂ, ଅଧିପଞ୍ଞାୟ ୱିନେତୁଂ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବଂ, ନିସ୍ସୟୋ ଦାତବ୍ବୋ, ସାମଣେରୋ ଉପଟ୍ଠାପେତବ୍ବୋ’’ତି।

୪୧୯ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବ’’ନ୍ତି?

ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ, ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠିକୋ ଚ ହୋତି, ଆଜୀୱୱିପନ୍ନୋ ଚ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଧିସୀଲେ ସୀଲୱିପନ୍ନୋ ହୋତି, ଅଜ୍ଝାଚାରେ ଆଚାରୱିପନ୍ନୋ ହୋତି, ଅତିଦିଟ୍ଠିୟା ଦିଟ୍ଠିୱିପନ୍ନୋ ହୋତି , ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠିକୋ ଚ ହୋତି, ଆଜୀୱୱିପନ୍ନୋ ଚ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? କାୟିକେନ ଦୱେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ୱାଚସିକେନ ଦୱେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, କାୟିକୱାଚସିକେନ ଦୱେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠିକୋ ଚ ହୋତି, ଆଜୀୱୱିପନ୍ନୋ ଚ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? କାୟିକେନ ଅନାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି , ୱାଚସିକେନ ଅନାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, କାୟିକୱାଚସିକେନ ଅନାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠିକୋ ଚ ହୋତି, ଆଜୀୱୱିପନ୍ନୋ ଚ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? କାୟିକେନ ଉପଘାତିକେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ୱାଚସିକେନ ଉପଘାତିକେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, କାୟିକୱାଚସିକେନ ଉପଘାତିକେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠିକୋ ଚ ହୋତି, ଆଜୀୱୱିପନ୍ନୋ ଚ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? କାୟିକେନ ମିଚ୍ଛାଜୀୱେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ୱାଚସିକେନ ମିଚ୍ଛାଜୀୱେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, କାୟିକୱାଚସିକେନ ମିଚ୍ଛାଜୀୱେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠିକୋ ଚ ହୋତି, ଆଜୀୱୱିପନ୍ନୋ ଚ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ କମ୍ମକତୋ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ନିସ୍ସୟଂ ଦେତି, ସାମଣେରଂ ଉପଟ୍ଠାପେତି, ଭିକ୍ଖୁନୋୱାଦକସମ୍ମୁତିଂ ସାଦିୟତି, ସମ୍ମତୋପି ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୟାୟ ଆପତ୍ତିୟା ସଙ୍ଘେନ କମ୍ମଂ କତଂ ହୋତି ତଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି, ଅଞ୍ଞଂ ୱା ତାଦିସିକଂ, ତତୋ ୱା ପାପିଟ୍ଠତରଂ, କମ୍ମଂ ଗରହତି, କମ୍ମିକେ ଗରହତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ବୁଦ୍ଧସ୍ସ ଅୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଧମ୍ମସ୍ସ ଅୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ସଙ୍ଘସ୍ସ ଅୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠିକୋ ଚ ହୋତି, ଆଜୀୱୱିପନ୍ନୋ ଚ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବ’’ନ୍ତି।

ଅନିସ୍ସିତୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଠମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଉପୋସଥଂ ପୱାରଣଂ, ଆପତ୍ତି ଚ ଗିଲାନକଂ।

ଅଭିସମାଚାରଲଜ୍ଜୀ ଚ, ଅଧିସୀଲେ ଦୱେନ ଚ॥

ଅନାଚାରଂ ଉପଘାତି, ମିଚ୍ଛା ଆପତ୍ତିମେୱ ଚ।

ୟାୟାପତ୍ତିୟା ବୁଦ୍ଧସ୍ସ, ପଠମୋ ୱଗ୍ଗସଙ୍ଗହୋତି॥

୨. ନପ୍ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭନୱଗ୍ଗୋ

୪୨୦ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ ନପ୍ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭେତବ୍ବ’’ନ୍ତି?

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ ନପ୍ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭେତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି ? ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ କମ୍ମକତୋ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ନିସ୍ସୟଂ ଦେତି, ସାମଣେରଂ ଉପଟ୍ଠାପେତି, ଭିକ୍ଖୁନୋୱାଦକସମ୍ମୁତିଂ ସାଦିୟତି, ସମ୍ମତୋପି ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଓୱଦତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ ନପ୍ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭେତବ୍ବଂ।

[ଚୂଳୱ॰ ୮-୯, ୧୮, ୩୦-୩୧, ୪୩, ୫୩, ୬୨, ୭୨] ‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ ନପ୍ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭେତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୟାୟ ଆପତ୍ତିୟା ସଙ୍ଘେନ କମ୍ମଂ କତଂ ହୋତି ତଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି, ଅଞ୍ଞଂ ୱା ତାଦିସିକଂ, ତତୋ ୱା ପାପିଟ୍ଠତରଂ, କମ୍ମଂ ଗରହତି, କମ୍ମିକେ ଗରହତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ ନପ୍ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭେତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ ନପ୍ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭେତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ବୁଦ୍ଧସ୍ସ ଅୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଧମ୍ମସ୍ସ ଅୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ସଙ୍ଘସ୍ସ ଅୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠିକୋ ଚ ହୋତି, ଆଜୀୱୱିପନ୍ନୋ ଚ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ ନପ୍ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭେତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ ନପ୍ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭେତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ, ଓମଦ୍ଦକାରକୋ ଚ ହୋତି, ୱତ୍ତେସୁ ସିକ୍ଖାୟ ଚ ନ ପରିପୂରକାରୀ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କମ୍ମଂ ନପ୍ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭେତବ୍ବ’’ନ୍ତି।

୪୨୧ . ‘‘ସଙ୍ଗାମାୱଚରେନ, ଭନ୍ତେ, ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମନ୍ତେନ କତି ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ସଙ୍ଘୋ ଉପସଙ୍କମିତବ୍ବୋ’’ତି?

[ପରି॰ ୩୬୫] ‘‘ସଙ୍ଗାମାୱଚରେନ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମନ୍ତେନ ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ସଙ୍ଘୋ ଉପସଙ୍କମିତବ୍ବୋ। କତମେ ପଞ୍ଚ? ସଙ୍ଗାମାୱଚରେନ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମନ୍ତେନ ନୀଚଚିତ୍ତେନ ସଙ୍ଘୋ ଉପସଙ୍କମିତବ୍ବୋ, ରଜୋହରଣସମେନ ଚିତ୍ତେନ, ଆସନକୁସଲେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ନିସ୍ସଜ୍ଜକୁସଲେନ, ଥେରେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁପଖଜ୍ଜନ୍ତେନ, ନୱେ ଭିକ୍ଖୂ ଆସନେନ ଅପ୍ପଟିବାହନ୍ତେନ ୟଥାପତିରୂପେ ଆସନେ ନିସୀଦିତବ୍ବଂ, ଅନାନାକଥିକେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ଅତିରଚ୍ଛାନକଥିକେନ, ସାମଂ ୱା ଧମ୍ମୋ ଭାସିତବ୍ବୋ, ପରୋ ୱା ଅଜ୍ଝେସିତବ୍ବୋ, ଅରିୟୋ ୱା ତୁଣ୍ହିଭାୱୋ ନାତିମଞ୍ଞିତବ୍ବୋ, ସଚେ, ଉପାଲି, ସଙ୍ଘୋ ସମଗ୍ଗକରଣୀୟାନି କମ୍ମାନି କରୋତି ତତ୍ର ଚେ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନୋ ନକ୍ଖମତି, ଅପି ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମଂ କତ୍ୱା ଞାପେତବ୍ବା ସାମଗ୍ଗୀ। ତଂ କିସ୍ସହେତୁ? ମାହଂ ସଙ୍ଘେନ ନାନତ୍ତୋ ଅସ୍ସନ୍ତି। ସଙ୍ଗାମାୱଚରେନୁପାଲି , ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମନ୍ତେନ ଇମେ ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ସଙ୍ଘୋ ଉପସଙ୍କମିତବ୍ବୋ’’ତି।

୪୨୨ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନଅକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନଅମନାପୋ ଚ ବହୁଜନଅରୁଚିତୋ ଚା’’ତି?

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନଅକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନଅମନାପୋ ଚ ବହୁଜନଅରୁଚିତୋ ଚ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଉସ୍ସିତମନ୍ତୀ ଚ ହୋତି, ନିସ୍ସିତଜପ୍ପୀ ଚ, ନ ଚ ଭାସାନୁସନ୍ଧିକୁସଲୋ ହୋତି, ନ ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତା ହୋତି, ନ ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା କାରେତା ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନଅକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନଅମନାପୋ ଚ ବହୁଜନଅରୁଚିତୋ ଚ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନମନାପୋ ଚ ବହୁଜନଅରୁଚିତୋ ଚ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଉସ୍ସିତମନ୍ତୀ ଚ ହୋତି, ନ ନିସ୍ସିତଜପ୍ପୀ ଚ, ଭାସାନୁସନ୍ଧିକୁସଲୋ ଚ ହୋତି, ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତା ହୋତି, ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା କାରେତା ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନମନାପୋ ଚ ବହୁଜନରୁଚିତୋ ଚ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନଅକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନଅମନାପୋ ଚ ବହୁଜନଅରୁଚିତୋ ଚ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଉସ୍ସାଦେତା ଚ ହୋତି, ଅପସାଦେତା ଚ, ଅଧମ୍ମଂ ଗଣ୍ହାତି, ଧମ୍ମଂ ପଟିବାହତି, ସମ୍ଫଞ୍ଚ ବହୁଂ ଭାସତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନଅକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନଅମନାପୋ ଚ ବହୁଜନଅରୁଚିତୋ ଚ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନମନାପୋ ଚ ବହୁଜନରୁଚିତୋ ଚ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଉସ୍ସାଦେତା ଚ ହୋତି, ନ ଅପସାଦେତା ଚ, ଧମ୍ମଂ ଗଣ୍ହାତି, ଅଧମ୍ମଂ ପଟିବାହତି, ସମ୍ଫଞ୍ଚ ନ ବହୁଂ ଭାସତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନମନାପୋ ଚ ବହୁଜନରୁଚିତୋ ଚ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନଅକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନଅମନାପୋ ଚ ବହୁଜନଅରୁଚିତୋ ଚ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ପସୟ୍ହପୱତ୍ତା ହୋତି, ଅନୋକାସକମ୍ମଂ କାରେତ୍ୱା ପୱତ୍ତା ହୋତି, ନ ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତା ହୋତି, ନ ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା କାରେତା ହୋତି, ନ ୟଥାଦିଟ୍ଠିୟା ବ୍ୟାକତା ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନଅକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନଅମନାପୋ ଚ ବହୁଜନଅରୁଚିତୋ ଚ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନମନାପୋ ଚ ବହୁଜନରୁଚିତୋ ଚ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ପସୟ୍ହପୱତ୍ତା ହୋତି, ଓକାସକମ୍ମଂ କାରେତ୍ୱା ପୱତ୍ତା ହୋତି, ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତା ହୋତି, ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା କାରେତା ହୋତି, ୟଥାଦିଟ୍ଠିୟା ବ୍ୟାକତା ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେ ୱୋହରନ୍ତୋ ବହୁଜନକନ୍ତୋ ଚ ହୋତି ବହୁଜନମନାପୋ ଚ ବହୁଜନରୁଚିତୋ ଚା’’ତି।

୪୨୩ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆନିସଂସା ୱିନୟପରିୟତ୍ତିୟା’’ତି?

‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଆନିସଂସା ୱିନୟପରିୟତ୍ତିୟା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଅତ୍ତନୋ ସୀଲକ୍ଖନ୍ଧୋ ସୁଗୁତ୍ତୋ ହୋତି ସୁରକ୍ଖିତୋ, କୁକ୍କୁଚ୍ଚପକତାନଂ ପଟିସରଣଂ ହୋତି, ୱିସାରଦୋ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ୱୋହରତି, ପଚ୍ଚତ୍ଥିକେ ସହଧମ୍ମେନ ସୁନିଗ୍ଗହିତଂ ନିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା ପଟିପନ୍ନୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚାନିସଂସା ୱିନୟପରିୟତ୍ତିୟା’’।

ନପ୍ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭନୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଦୁତିୟୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଆପନ୍ନୋ ୟାୟୱଣ୍ଣଞ୍ଚ, ଅଲଜ୍ଜୀ ସଙ୍ଗାମେନ ଚ।

ଉସ୍ସିତା ଉସ୍ସାଦେତା ଚ, ପସୟ୍ହ ପରିୟତ୍ତିୟାତି॥

ପଠମୟମକପଞ୍ଞତ୍ତି।

୩. ୱୋହାରୱଗ୍ଗୋ

୪୨୪ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବ’’ନ୍ତି?

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ପୟୋଗଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ୱୂପସମଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ନ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ପୟୋଗଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ୱୂପସମଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଧିକରଣଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସମୁଟ୍ଠାନଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ପୟୋଗଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ୱୂପସମଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ନ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଧିକରଣଂ ଜାନାତି , ଅଧିକରଣସମୁଟ୍ଠାନଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ପୟୋଗଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ୱୂପସମଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ପସୟ୍ହପୱତ୍ତା ହୋତି, ଅନୋକାସକମ୍ମଂ କାରେତ୍ୱା ପୱତ୍ତା ହୋତି, ନ ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତା ହୋତି, ନ ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା କାରେତା ହୋତି, ନ ୟଥାଦିଟ୍ଠିୟା ବ୍ୟାକତା ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ପସୟ୍ହପୱତ୍ତା ହୋତି, ଓକାସକମ୍ମଂ କାରେତ୍ୱା ପୱତ୍ତା ହୋତି, ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତା ହୋତି, ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା କାରେତା ହୋତି, ୟଥାଦିଟ୍ଠିୟା ବ୍ୟାକତା ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସପ୍ପଟିକମ୍ମଂ ଅପ୍ପଟିକମ୍ମଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସପ୍ପଟିକମ୍ମଂ ଅପ୍ପଟିକମ୍ମଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? କମ୍ମଂ ନ ଜାନାତି, କମ୍ମସ୍ସ କରଣଂ ନ ଜାନାତି, କମ୍ମସ୍ସ ୱତ୍ଥୁଂ ନ ଜାନାତି, କମ୍ମସ୍ସ ୱତ୍ତଂ ନ ଜାନାତି, କମ୍ମସ୍ସ ୱୂପସମଂ ନ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି , ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? କମ୍ମଂ ଜାନାତି, କମ୍ମସ୍ସ କରଣଂ ଜାନାତି, କମ୍ମସ୍ସ ୱତ୍ଥୁଂ ଜାନାତି, କମ୍ମସ୍ସ ୱତ୍ତଂ ଜାନାତି, କମ୍ମସ୍ସ ୱୂପସମଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱତ୍ଥୁଂ ନ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ନ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ପଦପଚ୍ଚାଭଟ୍ଠଂ ନ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ନ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱତ୍ଥୁଂ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ପଦପଚ୍ଚାଭଟ୍ଠଂ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ । କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅକୁସଲୋ ଚ ହୋତି ୱିନୟେ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, କୁସଲୋ ଚ ହୋତି ୱିନୟେ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଞତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଞତ୍ତିୟା କରଣଂ ନ ଜାନାତି, ଞତ୍ତିୟା ଅନୁସ୍ସାୱନଂ ନ ଜାନାତି, ଞତ୍ତିୟା ସମଥଂ ନ ଜାନାତି, ଞତ୍ତିୟା ୱୂପସମଂ ନ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି , ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଞତ୍ତିୟା କରଣଂ ଜାନାତି, ଞତ୍ତିୟା ଅନୁସ୍ସାୱନଂ ଜାନାତି, ଞତ୍ତିୟା ସମଥଂ ଜାନାତି, ଞତ୍ତିୟା ୱୂପସମଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ସୁତ୍ତଂ ନ ଜାନାତି, ସୁତ୍ତାନୁଲୋମଂ ନ ଜାନାତି, ୱିନୟଂ ନ ଜାନାତି, ୱିନୟାନୁଲୋମଂ ନ ଜାନାତି, ନ ଚ ଠାନାଠାନକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ସୁତ୍ତଂ ଜାନାତି, ସୁତ୍ତାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ୱିନୟଂ ଜାନାତି, ୱିନୟାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ଠାନାଠାନକୁସଲୋ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଧମ୍ମଂ ନ ଜାନାତି, ଧମ୍ମାନୁଲୋମଂ ନ ଜାନାତି, ୱିନୟଂ ନ ଜାନାତି, ୱିନୟାନୁଲୋମଂ ନ ଜାନାତି, ନ ଚ ପୁବ୍ବାପରକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ନ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଧମ୍ମଂ ଜାନାତି, ଧମ୍ମାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ୱିନୟଂ ଜାନାତି, ୱିନୟାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ପୁବ୍ବାପରକୁସଲୋ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘେ ୱୋହରିତବ୍ବ’’ନ୍ତି।

ୱୋହାରୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ତତିୟୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଆପତ୍ତି ଅଧିକରଣଂ, ପସୟ୍ହାପତ୍ତି ଜାନନା।

କମ୍ମଂ ୱତ୍ଥୁଂ ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ, ଅକୁସଲୋ ଚ ଞତ୍ତିୟା।

ସୁତ୍ତଂ ନ ଜାନାତି ଧମ୍ମଂ, ତତିୟୋ ୱଗ୍ଗସଙ୍ଗହୋତି॥

୪. ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମୱଗ୍ଗୋ

୪୨୫ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଧମ୍ମିକା ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଅଧମ୍ମିକା ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଅନାପତ୍ତିୟା ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ଅଦେସନାଗାମିନିୟା ଆପତ୍ତିୟା ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ଦେସିତାୟ ଆପତ୍ତିୟା ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ଚତୂହି ପଞ୍ଚହି ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ମନୋ ମାନସେନ ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅଧମ୍ମିକା ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମା।

‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଧମ୍ମିକା ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଆପତ୍ତିୟା ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ଦେସନାଗାମିନିୟା ଆପତ୍ତିୟା ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ଅଦେସିତାୟ ଆପତ୍ତିୟା ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ନ ଚତୂହି ପଞ୍ଚହି ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ନ ମନୋ ମାନସେନ ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମିକା ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମା।

‘‘ଅପରେପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅଧମ୍ମିକା ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ନାନାସଂୱାସକସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ନାନାସୀମାୟ ଠିତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ଅପକତତ୍ତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ଚତୂହି ପଞ୍ଚହି ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ମନୋ ମାନସେନ ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅଧମ୍ମିକା ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମା।

‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଧମ୍ମିକା ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ସମାନସଂୱାସକସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ସମାନସୀମାୟ ଠିତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ପକତତ୍ତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ନ ଚତୂହି ପଞ୍ଚହି ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି, ନ ମନୋ ମାନସେନ ଦିଟ୍ଠିଂ ଆୱି କରୋତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମିକା ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମାତି।

୪୨୬ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଧମ୍ମିକା ପଟିଗ୍ଗହା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଅଧମ୍ମିକା ପଟିଗ୍ଗହା। କତମେ ପଞ୍ଚ? କାୟେନ ଦିୟ୍ୟମାନଂ କାୟେନ ଅପ୍ପଟିଗ୍ଗହିତଂ, କାୟେନ ଦିୟ୍ୟମାନଂ କାୟପ୍ପଟିବଦ୍ଧେନ ଅପ୍ପଟିଗ୍ଗହିତଂ, କାୟପ୍ପଟିବଦ୍ଧେନ ଦିୟ୍ୟମାନଂ କାୟେନ ଅପ୍ପଟିଗ୍ଗହିତଂ, କାୟପ୍ପଟିବଦ୍ଧେନ ଦିୟ୍ୟମାନଂ କାୟପ୍ପଟିବଦ୍ଧେନ ଅପ୍ପଟିଗ୍ଗହିତଂ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଦିୟ୍ୟମାନଂ କାୟେନ ୱା କାୟପ୍ପଟିବଦ୍ଧେନ ୱା ଅପ୍ପଟିଗ୍ଗହିତଂ – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅଧମ୍ମିକା ପଟିଗ୍ଗହା।

‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଧମ୍ମିକା ପଟିଗ୍ଗହା। କତମେ ପଞ୍ଚ? କାୟେନ ଦିୟ୍ୟମାନଂ କାୟେନ ପଟିଗ୍ଗହିତଂ, କାୟେନ ଦିୟ୍ୟମାନଂ କାୟପ୍ପଟିବଦ୍ଧେନ ପଟିଗ୍ଗହିତଂ, କାୟପ୍ପଟିବଦ୍ଧେନ ଦିୟ୍ୟମାନଂ କାୟେନ ପଟିଗ୍ଗହିତଂ, କାୟପ୍ପଟିବଦ୍ଧେନ ଦିୟ୍ୟମାନଂ କାୟପ୍ପଟିବଦ୍ଧେନ ପଟିଗ୍ଗହିତଂ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଦିୟ୍ୟମାନଂ କାୟେନ ୱା କାୟପ୍ପଟିବଦ୍ଧେନ ୱା ପଟିଗ୍ଗହିତଂ – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମିକା ପଟିଗ୍ଗହା’’ତି।

୪୨୭ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅନତିରିତ୍ତା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଅନତିରିତ୍ତା। କତମେ ପଞ୍ଚ? [ପାଚି॰ ୨୩୯] ଅକପ୍ପିୟକତଂ ହୋତି, ଅପ୍ପଟିଗ୍ଗହିତକତଂ ହୋତି ଅନୁଚ୍ଚାରିତକତଂ ହୋତି, ଅହତ୍ଥପାସେ କତଂ ହୋତି, ଅଲମେତଂ ସବ୍ବନ୍ତି ଅୱୁତ୍ତଂ ହୋତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅନତିରିତ୍ତା।

‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଅତିରିତ୍ତା। କତମେ ପଞ୍ଚ? [ପାଚି॰ ୨୩୯] କପ୍ପିୟକତଂ ହୋତି, ପଟିଗ୍ଗହିତକତଂ ହୋତି, ଉଚ୍ଚାରିତକତଂ ହୋତି, ହତ୍ଥପାସେ କତଂ ହୋତି, ଅଲମେତଂ ସବ୍ବନ୍ତି ୱୁତ୍ତଂ ହୋତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅତିରିତ୍ତା’’ତି।

୪୨୮ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆକାରେହି ପୱାରଣା ପଞ୍ଞାୟତୀ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଆକାରେହି ପୱାରଣା ପଞ୍ଞାୟତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? [ପାଚି॰ ୨୩୯] ଅସନଂ ପଞ୍ଞାୟତି, ଭୋଜନଂ ପଞ୍ଞାୟତି, ହତ୍ଥପାସେ ଠିତୋ ଅଭିହରତି, ପଟିକ୍ଖେପୋ ପଞ୍ଞାୟତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହାକାରେହି ପୱାରଣା ପଞ୍ଞାୟତୀ’’ତି।

୪୨୯ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଧମ୍ମିକା ପଟିଞ୍ଞାତକରଣା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଅଧମ୍ମିକା ପଟିଞ୍ଞାତକରଣା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଭିକ୍ଖୁ ପାରାଜିକଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ହୋତି, ପାରାଜିକେନ ଚୋଦିୟମାନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ପଟିଜାନାତି, ତଂ ସଙ୍ଘୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ କାରେତି, ଅଧମ୍ମିକଂ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ । ଭିକ୍ଖୁ ପାରାଜିକଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ହୋତି, ପାରାଜିକେନ ଚୋଦିୟମାନୋ ପାଚିତ୍ତିୟଂ…ପେ॰… ପାଟିଦେସନୀୟଂ… ଦୁକ୍କଟଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ପଟିଜାନାତି, ତଂ ସଙ୍ଘୋ ଦୁକ୍କଟେନ କାରେତି, ଅଧମ୍ମିକଂ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ। ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ…ପେ॰… ପାଚିତ୍ତିୟଂ… ପାଟିଦେସନୀୟଂ… ଦୁକ୍କଟଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ହୋତି। ଦୁକ୍କଟେନ ଚୋଦିୟମାନୋ ପାରାଜିକଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ପଟିଜାନାତି, ତଂ ସଙ୍ଘୋ ପାରାଜିକେନ କାରେତି, ଅଧମ୍ମିକଂ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ। ଭିକ୍ଖୁ ଦୁକ୍କଟଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ହୋତି, ଦୁକ୍କଟେନ ଚୋଦିୟମାନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ…ପେ॰… ପାଚିତ୍ତିୟଂ… ପାଟିଦେସନୀୟଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ପଟିଜାନାତି, ତଂ ସଙ୍ଘୋ ପାଟିଦେସନୀୟେନ କାରେତି – ଅଧମ୍ମିକଂ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ। ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅଧମ୍ମିକା ପଟିଞ୍ଞାତକରଣା।

‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଧମ୍ମିକା ପଟିଞ୍ଞାତକରଣା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଭିକ୍ଖୁ ପାରାଜିକଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ହୋତି, ପାରାଜିକେନ ଚୋଦିୟମାନୋ ପାରାଜିକଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ପଟିଜାନାତି, ତଂ ସଙ୍ଘୋ ପାରାଜିକେନ କାରେତି, ଧମ୍ମିକଂ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ। ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ…ପେ॰… ପାଚିତ୍ତିୟଂ… ପାଟିଦେସନୀୟଂ… ଦୁକ୍କଟଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ହୋତି, ଦୁକ୍କଟେନ ଚୋଦିୟମାନୋ ଦୁକ୍କଟଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ପଟିଜାନାତି , ତଂ ସଙ୍ଘୋ ଦୁକ୍କଟେନ କାରେତି, ଧମ୍ମିକଂ ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ। ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମିକା ପଟିଞ୍ଞାତକରଣା’’ତି।

୪୩୦ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଓକାସକମ୍ମଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ନାଲଂ ଓକାସକମ୍ମଂ କାତୁ’’ନ୍ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଓକାସକମ୍ମଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ନାଲଂ ଓକାସକମ୍ମଂ କାତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ, ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱତ୍ତା ହୋତି, ନୋ ୱୁଟ୍ଠାନାଧିପ୍ପାୟୋ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଓକାସକମ୍ମଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ନାଲଂ ଓକାସକମ୍ମଂ କାତୁଂ।

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଓକାସକମ୍ମଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ଅଲଂ ଓକାସକମ୍ମଂ କାତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ପଣ୍ଡିତୋ ଚ, ପକତତ୍ତୋ ଚ, ୱୁଟ୍ଠାନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱତ୍ତା ହୋତି, ନୋ ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଓକାସକମ୍ମଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ଅଲଂ ଓକାସକମ୍ମଂ କାତୁ’’ନ୍ତି।

୪୩୧ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ୱିନୟୋ ନ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ୱିନୟୋ ନ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱତ୍ଥୁଂ ନ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ନ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ପଦପଚ୍ଚାଭଟ୍ଠଂ ନ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ନ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ୱିନୟୋ ନ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ।

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ୱିନୟୋ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱତ୍ଥୁଂ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ପଦପଚ୍ଚାଭଟ୍ଠଂ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ୱିନୟୋ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ’’ତି।

୪୩୨ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ପଞ୍ହାପୁଚ୍ଛା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମା, ଉପାଲି, ପଞ୍ହାପୁଚ୍ଛା। କତମା ପଞ୍ଚ? ମନ୍ଦତ୍ତା ମୋମୂହତ୍ତା ପଞ୍ହଂ ପୁଚ୍ଛତି, ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ପଞ୍ହଂ ପୁଚ୍ଛତି, ପରିଭୱା ପଞ୍ହଂ ପୁଚ୍ଛତି , ଅଞ୍ଞାତୁକାମୋ ପଞ୍ହଂ ପୁଚ୍ଛତି, ସଚେ ମେ ପଞ୍ହଂ ପୁଟ୍ଠୋ ସମ୍ମଦେୱ ବ୍ୟାକରିସ୍ସତି ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ ନୋ ଚେ ପଞ୍ହଂ ପୁଟ୍ଠୋ ସମ୍ମଦେୱ ବ୍ୟାକରିସ୍ସତି ଅହମସ୍ସ ସମ୍ମଦେୱ ବ୍ୟାକରିସ୍ସାମୀତି ପଞ୍ହଂ ପୁଚ୍ଛତି – ଇମା ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ପଞ୍ହାପୁଚ୍ଛା’’ତି।

୪୩୩ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଞ୍ଞବ୍ୟାକରଣା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଅଞ୍ଞବ୍ୟାକରଣା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ମନ୍ଦତ୍ତା ମୋମୂହତ୍ତା ଅଞ୍ଞଂ ବ୍ୟାକରୋତି, ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ଅଞ୍ଞଂ ବ୍ୟାକରୋତି, ଉମ୍ମାଦା ଚିତ୍ତକ୍ଖେପା ଅଞ୍ଞଂ ବ୍ୟାକରୋତି , ଅଧିମାନେନ ଅଞ୍ଞଂ ବ୍ୟାକରୋତି, ଭୂତଂ ଅଞ୍ଞଂ ବ୍ୟାକରୋତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅଞ୍ଞବ୍ୟାକରଣା’’ତି।

୪୩୪ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ୱିସୁଦ୍ଧିୟୋ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମା, ଉପାଲି, ୱିସୁଦ୍ଧିୟୋ। କତମା ପଞ୍ଚ? ନିଦାନଂ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଅୱସେସଂ ସୁତେନ ସାୱେତବ୍ବଂ ଅୟଂ ପଠମା ୱିସୁଦ୍ଧି, ନିଦାନଂ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଚତ୍ତାରି ପାରାଜିକାନି ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଅୱସେସଂ ସୁତେନ ସାୱେତବ୍ବଂ ଅୟଂ ଦୁତିୟା ୱିସୁଦ୍ଧି, ନିଦାନଂ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଚତ୍ତାରି ପାରାଜିକାନି ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ତେରସ ସଙ୍ଘାଦିସେସେ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଅୱସେସଂ ସୁତେନ ସାୱେତବ୍ବଂ ଅୟଂ ତତିୟା ୱିସୁଦ୍ଧି, ନିଦାନଂ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଚତ୍ତାରି ପାରାଜିକାନି ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ତେରସ ସଙ୍ଘାଦିସେସେ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଦ୍ୱେ ଅନିୟତେ ଉଦ୍ଦିସିତ୍ୱା ଅୱସେସଂ ସୁତେନ ସାୱେତବ୍ବଂ ଅୟଂ ଚତୁତ୍ଥା ୱିସୁଦ୍ଧି, ୱିତ୍ଥାରେନେୱ ପଞ୍ଚମୀ – ଇମା ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ୱିସୁଦ୍ଧିୟୋ’’ତି।

୪୩୫ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଭୋଜନା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଭୋଜନା । କତମେ ପଞ୍ଚ? ଓଦନୋ, କୁମ୍ମାସୋ, ସତ୍ତୁ, ମଚ୍ଛୋ, ମଂସଂ – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଭୋଜନା’’ତି।

ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଦିଟ୍ଠାୱିକମ୍ମା ଅପରେ, ପଟିଗ୍ଗହାନତିରିତ୍ତା।

ପୱାରଣା ପଟିଞ୍ଞାତଂ, ଓକାସଂ ସାକଚ୍ଛେନ ଚ।

ପଞ୍ହଂ ଅଞ୍ଞବ୍ୟାକରଣା, ୱିସୁଦ୍ଧି ଚାପି ଭୋଜନାତି॥

୫. ଅତ୍ତାଦାନୱଗ୍ଗୋ

୪୩୬ . [ଚୂଳୱ॰ ୩୯୯; ଅ॰ ନି॰ ୧୦.୪୪] ‘‘ଚୋଦକେନ, ଭନ୍ତେ, ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ କତି ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତ୍ୱା ପରୋ ଚୋଦେତବ୍ବୋ’’ତି? ‘‘ଚୋଦକେନୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତ୍ୱା ପରୋ ଚୋଦେତବ୍ବୋ। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଚୋଦକେନୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ ଏୱଂ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତବ୍ବଂ – ପରିସୁଦ୍ଧକାୟସମାଚାରୋ ନୁ ଖୋମ୍ହି, ପରିସୁଦ୍ଧେନମ୍ହି କାୟସମାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ଅଚ୍ଛିଦ୍ଦେନ ଅପ୍ପଟିମଂସେନ, ସଂୱିଜ୍ଜତି ନୁ ଖୋ ମେ ଏସୋ ଧମ୍ମୋ ଉଦାହୁ ନୋ’’ତି। ନୋ ଚେ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ପରିସୁଦ୍ଧକାୟସମାଚାରୋ ହୋତି, ପରିସୁଦ୍ଧେନ କାୟସମାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ଅଚ୍ଛିଦ୍ଦେନ ଅପ୍ପଟିମଂସେନ, ତସ୍ସ ଭୱନ୍ତି ୱତ୍ତାରୋ – ‘ଇଙ୍ଘ, ତାୱ ଆୟସ୍ମା କାୟିକଂ ସିକ୍ଖସ୍ସୂ’ତି ଇତିସ୍ସ ଭୱନ୍ତି ୱତ୍ତାରୋ।

‘‘ପୁନ ଚପରଂ, ଉପାଲି, ଚୋଦକେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ ଏୱଂ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତବ୍ବଂ – ‘ପରିସୁଦ୍ଧୱଚୀସମାଚାରୋ ନୁ ଖୋମ୍ହି, ପରିସୁଦ୍ଧେନମ୍ହି ୱଚୀସମାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ଅଚ୍ଛିଦ୍ଦେନ ଅପ୍ପଟିମଂସେନ, ସଂୱିଜ୍ଜତି ନୁ ଖୋ ମେ ଏସୋ ଧମ୍ମୋ ଉଦାହୁ ନୋ’ତି। ନୋ ଚେ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ପରିସୁଦ୍ଧୱଚୀସମାଚାରୋ ହୋତି, ପରିସୁଦ୍ଧେନ ୱଚୀସମାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ଅଚ୍ଛିଦ୍ଦେନ ଅପ୍ପଟିମଂସେନ, ତସ୍ସ ଭୱନ୍ତି ୱତ୍ତାରୋ – ‘ଇଙ୍ଘ, ତାୱ ଆୟସ୍ମା ୱାଚସିକଂ ସିକ୍ଖସ୍ସୂ’ତି ଇତିସ୍ସ ଭୱନ୍ତି ୱତ୍ତାରୋ।

‘‘ପୁନ ଚପରଂ, ଉପାଲି, ଚୋଦକେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ ଏୱଂ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତବ୍ବଂ – ‘ମେତ୍ତଂ ନୁ ଖୋ ମେ ଚିତ୍ତଂ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀସୁ ଅନାଘାତଂ, ସଂୱିଜ୍ଜତି ନୁ ଖୋ ମେ ଏସୋ ଧମ୍ମୋ ଉଦାହୁ ନୋ’ତି। ନୋ ଚେ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନୋ ମେତ୍ତଂ ଚିତ୍ତଂ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀସୁ ଅନାଘାତଂ, ତସ୍ସ ଭୱନ୍ତି ୱତ୍ତାରୋ – ‘ଇଙ୍ଘ, ତାୱ ଆୟସ୍ମା ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀସୁ ମେତ୍ତଂ ଚିତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠାପେହୀ’ତି ଇତିସ୍ସ ଭୱନ୍ତି ୱତ୍ତାରୋ।

‘‘ପୁନ ଚପରଂ, ଉପାଲି, ଚୋଦକେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ ଏୱଂ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତବ୍ବଂ – ‘ବହୁସ୍ସୁତୋ ନୁ ଖୋମ୍ହି ସୁତଧରୋ ସୁତସନ୍ନିଚୟୋ, ୟେ ତେ ଧମ୍ମା ଆଦିକଲ୍ୟାଣା ମଜ୍ଝେକଲ୍ୟାଣା ପରିୟୋସାନକଲ୍ୟାଣା ସାତ୍ଥଂ ସବ୍ୟଞ୍ଜନଂ କେୱଲପରିପୁଣ୍ଣଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଅଭିୱଦନ୍ତି, ତଥାରୂପା ମେ ଧମ୍ମା ବହୁସ୍ସୁତା ହୋନ୍ତି ଧାତା ୱଚସା ପରିଚିତା ମନସାନୁପେକ୍ଖିତା ଦିଟ୍ଠିୟା ସୁପ୍ପଟିୱିଦ୍ଧା, ସଂୱିଜ୍ଜତି ନୁ ଖୋ ମେ ଏସୋ ଧମ୍ମୋ ଉଦାହୁ ନୋ’ତି। ନୋ ଚେ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ବହୁସ୍ସୁତୋ ହୋତି ସୁତଧରୋ ସୁତସନ୍ନିଚୟୋ, ୟେ ତେ ଧମ୍ମା ଆଦିକଲ୍ୟାଣା ମଜ୍ଝେକଲ୍ୟାଣା ପରିୟୋସାନକଲ୍ୟାଣା ସାତ୍ଥଂ ସବ୍ୟଞ୍ଜନଂ କେୱଲପରିପୁଣ୍ଣଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଅଭିୱଦନ୍ତି, ତଥାରୂପସ୍ସ ଧମ୍ମା ନ ବହୁସ୍ସୁତା ହୋନ୍ତି ଧାତା ୱଚସା ପରିଚିତା ମନସାନୁପେକ୍ଖିତା ଦିଟ୍ଠିୟା ସୁପ୍ପଟିୱିଦ୍ଧା, ତସ୍ସ ଭୱନ୍ତି ୱତ୍ତାରୋ – ‘ଇଙ୍ଘ, ତାୱ ଆୟସ୍ମା ଆଗମଂ ପରିୟାପୁଣସ୍ସୂ’ତି ଇତିସ୍ସ ଭୱନ୍ତି ୱତ୍ତାରୋ।

‘‘ପୁନ ଚପରଂ, ଉପାଲି, ଚୋଦକେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ ଏୱଂ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତବ୍ବଂ – ‘ଉଭୟାନି ଖୋ ମେ ପାତିମୋକ୍ଖାନି ୱିତ୍ଥାରେନ ସ୍ୱାଗତାନି ହୋନ୍ତି ସୁୱିଭତ୍ତାନି ସୁପ୍ପୱତ୍ତୀନି ସୁୱିନିଚ୍ଛିତାନି ସୁତ୍ତସୋ ଅନୁବ୍ୟଞ୍ଜନସୋ, ସଂୱିଜ୍ଜତି ନୁ ଖୋ ମେ ଏସୋ ଧମ୍ମୋ ଉଦାହୁ ନୋ’ତି। ନୋ ଚେ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନୋ ଉଭୟାନି ପାତିମୋକ୍ଖାନି ୱିତ୍ଥାରେନ ସ୍ୱାଗତାନି ହୋନ୍ତି ସୁୱିଭତ୍ତାନି ସୁପ୍ପୱତ୍ତୀନି ସୁୱିନିଚ୍ଛିତାନି ସୁତ୍ତସୋ ଅନୁବ୍ୟଞ୍ଜନସୋ, ‘ଇଦଂ ପନାୱୁସୋ କତ୍ଥ ୱୁତ୍ତଂ ଭଗୱତା’ତି ଇତି ପୁଟ୍ଠୋ ନ ସମ୍ପାୟତି [ନ ସମ୍ପାଦୟତି (କ॰), ନ ସମ୍ପାଦେତି (ସ୍ୟା॰)] , ତସ୍ସ ଭୱନ୍ତି ୱତ୍ତାରୋ – ‘ଇଙ୍ଘ, ତାୱ ଆୟସ୍ମା ୱିନୟଂ ପରିୟାପୁଣସ୍ସୂ’ତି ଇତିସ୍ସ ଭୱନ୍ତି ୱତ୍ତାରୋ। ଚୋଦକେନୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ ଇମେ ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତ୍ୱା ପରୋ ଚୋଦେତବ୍ବୋ’’ତି।

୪୩୭ . ‘‘ଚୋଦକେନ, ଭନ୍ତେ, ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ କତି ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ପରୋ ଚୋଦେତବ୍ବୋ’’ତି? ‘‘ଚୋଦକେନୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ପରୋ ଚୋଦେତବ୍ବୋ। କତମେ ପଞ୍ଚ? କାଲେନ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଅକାଲେନ , ଭୂତେନ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଅଭୂତେନ, ସଣ୍ହେନ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଫରୁସେନ, ଅତ୍ଥସଂହିତେନ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଅନତ୍ଥସଂହିତେନ, ମେତ୍ତାଚିତ୍ତୋ ୱକ୍ଖାମି ନୋ ଦୋସନ୍ତରୋତି – ଚୋଦକେନୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ ଇମେ ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ପରୋ ଚୋଦେତବ୍ବୋ’’ତି।

୪୩୮ . [ଚୂଳୱ॰ ୪୦୦] ‘‘ଚୋଦକେନ, ଭନ୍ତେ, ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ କତି ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ମନସି କରିତ୍ୱା ପରୋ ଚୋଦେତବ୍ବୋ’’ତି? ‘‘ଚୋଦକେନୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ମନସି କରିତ୍ୱା ପରୋ ଚୋଦେତବ୍ବୋ। କତମେ ପଞ୍ଚ? କାରୁଞ୍ଞତା, ହିତେସିତା, ଅନୁକମ୍ପତା, ଆପତ୍ତିୱୁଟ୍ଠାନତା, ୱିନୟପୁରେକ୍ଖାରତା – ଚୋଦକେନୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ପରଂ ଚୋଦେତୁକାମେନ ଇମେ ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ମନସି କରିତ୍ୱା ପରୋ ଚୋଦେତବ୍ବୋ’’ତି।

୪୩୯ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଓକାସକମ୍ମଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ନାଲଂ ଓକାସକମ୍ମଂ କାତୁ’’ନ୍ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଓକାସକମ୍ମଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ନାଲଂ ଓକାସକମ୍ମଂ କାତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅପରିସୁଦ୍ଧକାୟସମାଚାରୋ ହୋତି , ଅପରିସୁଦ୍ଧୱଚୀସମାଚାରୋ ହୋତି, ଅପରିସୁଦ୍ଧାଜୀୱୋ ହୋତି, ବାଲୋ ହୋତି ଅବ୍ୟତ୍ତୋ, ନ ପଟିବଲୋ ଅନୁୟୁଞ୍ଜିୟମାନୋ ଅନୁୟୋଗଂ ଦାତୁଂ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଓକାସକମ୍ମଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ନାଲଂ ଓକାସକମ୍ମଂ କାତୁଂ।

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି , ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଓକାସକମ୍ମଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ଅଲଂ ଓକାସକମ୍ମଂ କାତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ପରିସୁଦ୍ଧକାୟସମାଚାରୋ ହୋତି, ପରିସୁଦ୍ଧୱଚୀସମାଚାରୋ ହୋତି, ପରିସୁଦ୍ଧାଜୀୱୋ ହୋତି, ପଣ୍ଡିତୋ ହୋତି ବ୍ୟତ୍ତୋ ପଟିବଲୋ ଅନୁୟୁଞ୍ଜିୟମାନୋ ଅନୁୟୋଗଂ ଦାତୁଂ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଓକାସକମ୍ମଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ଅଲଂ ଓକାସକମ୍ମଂ କାତୁ’’ନ୍ତି।

୪୪୦ . [ଚୂଳୱ॰ ୩୯୮] ‘‘ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତୁକାମେନ, ଭନ୍ତେ, ଭିକ୍ଖୁନା କତିହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତବ୍ବ’’ନ୍ତି? ‘‘ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତୁକାମେନୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ପଞ୍ଚଙ୍ଗସମନ୍ନାଗତଂ [ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତବ୍ବଂ। କତମେ ପଞ୍ଚ [କତମେହି ପଞ୍ଚହି (ସ୍ୟା॰)] ? ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତୁକାମେନ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ଏୱଂ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତବ୍ବଂ – ‘ୟଂ ଖୋ ଅହଂ ଇମଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତୁକାମୋ, କାଲୋ ନୁ ଖୋ ଇମଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତୁଂ ଉଦାହୁ ନୋ’ତି। ସଚେ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖମାନୋ ଏୱଂ ଜାନାତି – ‘ଅକାଲୋ ଇମଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତୁଂ ନୋ କାଲୋ’ତି, ନ ତଂ, ଉପାଲି, ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତବ୍ବଂ।

‘‘ସଚେ ପନୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖମାନୋ ଏୱଂ ଜାନାତି – ‘କାଲୋ ଇମଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତୁଂ ନୋ ଅକାଲୋ’ତି, ତେନୁପାଲି ଭିକ୍ଖୁନା ଉତ୍ତରି ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତବ୍ବଂ – ‘ୟଂ ଖୋ ଅହଂ ଇମଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତୁକାମୋ ଭୂତଂ ନୁ ଖୋ ଇଦଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଉଦାହୁ ନୋ’ତି। ସଚେ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖମାନୋ ଏୱଂ ଜାନାତି – ‘ଅଭୂତଂ ଇଦଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ନୋ ଭୂତ’ନ୍ତି, ନ ତଂ, ଉପାଲି, ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତବ୍ବଂ।

‘‘ସଚେ ପନୁପାଲି ଭିକ୍ଖୁ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖମାନୋ ଏୱଂ ଜାନାତି – ‘ଭୂତଂ ଇଦଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ନୋ ଅଭୂତ’ନ୍ତି, ତେନୁପାଲି ଭିକ୍ଖୁନା ଉତ୍ତରି ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତବ୍ବଂ – ‘ୟଂ ଖୋ ଅହଂ ଇମଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତୁକାମୋ, ଅତ୍ଥସଂହିତଂ ନୁ ଖୋ ଇଦଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଉଦାହୁ ନୋ’ତି। ସଚେ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖମାନୋ ଏୱଂ ଜାନାତି –’ ଅନତ୍ଥସଂହିତଂ ଇଦଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ନୋ ଅତ୍ଥସଂହିତ’ନ୍ତି, ନ ତଂ, ଉପାଲି, ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତବ୍ବଂ।

‘‘ସଚେ ପନୁପାଲି ଭିକ୍ଖୁ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖମାନୋ ଏୱଂ ଜାନାତି – ‘ଅତ୍ଥସଂହିତଂ ଇଦଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ନୋ ଅନତ୍ଥସଂହିତ’ନ୍ତି, ତେନୁପାଲି ଭିକ୍ଖୁନା ଉତ୍ତରି ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତବ୍ବଂ – ‘ଇମଂ ଖୋ ଅହଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦିୟମାନୋ ଲଭିସ୍ସାମି ସନ୍ଦିଟ୍ଠେ ସମ୍ଭତ୍ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଧମ୍ମତୋ ୱିନୟତୋ ପକ୍ଖେ ଉଦାହୁ ନୋ’ତି। ସଚେ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖମାନୋ ଏୱଂ ଜାନାତି – ‘ଇମଂ ଖୋ ଅହଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦିୟମାନୋ ନ ଲଭିସ୍ସାମି ସନ୍ଦିଟ୍ଠେ ସମ୍ଭତ୍ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଧମ୍ମତୋ ୱିନୟତୋ ପକ୍ଖେ’ତି, ନ ତଂ, ଉପାଲି, ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତବ୍ବଂ।

‘‘ସଚେ ପନୁପାଲି ଭିକ୍ଖୁ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖମାନୋ ଏୱଂ ଜାନାତି – ‘ଇଦଂ ଖୋ ଅହଂ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦିୟମାନୋ ଲଭିସ୍ସାମି ସନ୍ଦିଟ୍ଠେ ସମ୍ଭତ୍ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଧମ୍ମତୋ ୱିନୟତୋ ପକ୍ଖେ’ତି, ତେନୁପାଲି ଭିକ୍ଖୁନା ଉତ୍ତରି ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତବ୍ବଂ – ‘ଇମଂ ଖୋ ମେ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦିୟତୋ ଭୱିସ୍ସତି ସଙ୍ଘସ୍ସ ତତୋନିଦାନଂ ଭଣ୍ଡନଂ କଲହୋ ୱିଗ୍ଗହୋ ୱିୱାଦୋ ସଙ୍ଘଭେଦୋ ସଙ୍ଘରାଜି ସଙ୍ଘୱୱତ୍ଥାନଂ ସଙ୍ଘନାନାକରଣଂ ଉଦାହୁ ନୋ’ତି। ସଚେ, ଉପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖମାନୋ ଏୱଂ ଜାନାତି – ‘ଇମଂ ଖୋ ମେ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦିୟତୋ ଭୱିସ୍ସତି ସଙ୍ଘସ୍ସ ତତୋନିଦାନଂ ଭଣ୍ଡନଂ କଲହୋ ୱିଗ୍ଗହୋ ୱିୱାଦୋ ସଙ୍ଘଭେଦୋ ସଙ୍ଘରାଜି ସଙ୍ଘୱୱତ୍ଥାନଂ ସଙ୍ଘନାନାକରଣ’ନ୍ତି, ନ ତଂ, ଉପାଲି, ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦାତବ୍ବଂ।

‘‘ସଚେ ପନୁପାଲି ଭିକ୍ଖୁ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖମାନୋ ଏୱଂ ଜାନାତି – ‘ଇମଂ ଖୋ ମେ ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦିୟତୋ ନ ଭୱିସ୍ସତି ସଙ୍ଘସ୍ସ ତତୋନିଦାନଂ ଭଣ୍ଡନଂ କଲହୋ ୱିଗ୍ଗହୋ ୱିୱାଦୋ ସଙ୍ଘଭେଦୋ ସଙ୍ଘରାଜି ସଙ୍ଘୱୱତ୍ଥାନଂ ସଙ୍ଘନାନାକରଣ’ନ୍ତି, ତଂ ଆଦାତବ୍ବଂ, ଉପାଲି, ଅତ୍ତାଦାନଂ। ଏୱଂ ପଞ୍ଚଙ୍ଗସମନ୍ନାଗତଂ ଖୋ, ଉପାଲି, ଅତ୍ତାଦାନଂ ଆଦିନ୍ନଂ ପଚ୍ଛାପି ଅୱିପ୍ପଟିସାରକରଂ ଭୱିସ୍ସତୀ’’ତି।

୪୪୧ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଧିକରଣଜାତାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ବହୂପକାରୋ ହୋତୀ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଧିକରଣଜାତାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ବହୂପକାରୋ ହୋତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ସୀଲୱା ହୋତି, ପାତିମୋକ୍ଖସଂୱରସଂୱୁତୋ ୱିହରତି ଆଚାରଗୋଚରସମ୍ପନ୍ନୋ ଅଣୁମତ୍ତେସୁ ୱଜ୍ଜେସୁ ଭୟଦସ୍ସାୱୀ, ସମାଦାୟ ସିକ୍ଖତି ସିକ୍ଖାପଦେସୁ; ବହୁସ୍ସୁତୋ ହୋତି ସୁତଧରୋ ସୁତସନ୍ନିଚୟୋ; ୟେ ତେ ଧମ୍ମା ଆଦିକଲ୍ୟାଣା ମଜ୍ଝେକଲ୍ୟାଣା ପରିୟୋସାନକଲ୍ୟାଣା ସାତ୍ଥଂ ସବ୍ୟଞ୍ଜନଂ କେୱଲପରିପୁଣ୍ଣଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଅଭିୱଦନ୍ତି ତଥାରୂପସ୍ସ ଧମ୍ମା ବହୁସ୍ସୁତା ହୋନ୍ତି ଧାତା ୱଚସା ପରିଚିତା ମନସାନୁପେକ୍ଖିତା ଦିଟ୍ଠିୟା ସୁପ୍ପଟିୱିଦ୍ଧା, ଉଭୟାନି ଖୋ ପନସ୍ସ ପାତିମୋକ୍ଖାନି ୱିତ୍ଥାରେନ ସ୍ୱାଗତାନି ହୋନ୍ତି ସୁୱିଭତ୍ତାନି ସୁପ୍ପୱତ୍ତୀନି ସୁୱିନିଚ୍ଛିତାନି ସୁତ୍ତସୋ ଅନୁବ୍ୟଞ୍ଜନସୋ; ୱିନୟେ ଖୋ ପନ ଠିତୋ ହୋତି ଅସଂହୀରୋ; ପଟିବଲୋ ହୋତି ଉଭୋ ଅତ୍ଥପଚ୍ଚତ୍ଥିକେ ଅସ୍ସାସେତୁଂ ସଞ୍ଞାପେତୁଂ ନିଜ୍ଝାପେତୁଂ ପେକ୍ଖେତୁଂ ପସାଦେତୁଂ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଧିକରଣଜାତାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ବହୂପକାରୋ ହୋତି।

‘‘ଅପରେହିପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଧିକରଣଜାତାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ବହୂପକାରୋ ହୋତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ପରିସୁଦ୍ଧକାୟସମାଚାରୋ ହୋତି, ପରିସୁଦ୍ଧୱଚୀସମାଚାରୋ ହୋତି, ପରିସୁଦ୍ଧାଜୀୱୋ ହୋତି, ପଣ୍ଡିତୋ ହୋତି ବ୍ୟତ୍ତୋ, ପଟିବଲୋ ଅନୁୟୁଞ୍ଜିୟମାନୋ ଅନୁୟୋଗଂ ଦାତୁଂ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଧିକରଣଜାତାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ବହୂପକାରୋ ହୋତି।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଧିକରଣଜାତାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ବହୂପକାରୋ ହୋତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱତ୍ଥୁଂ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି , ପଦପଚ୍ଚାଭଟ୍ଠଂ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଧିକରଣଜାତାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ବହୂପକାରୋ ହୋତୀ’’ତି।

୪୪୨ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବ’’ନ୍ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ସୁତ୍ତଂ ନ ଜାନାତି, ସୁତ୍ତାନୁଲୋମଂ ନ ଜାନାତି, ୱିନୟଂ ନ ଜାନାତି, ୱିନୟାନୁଲୋମଂ ନ ଜାନାତି, ନ ଚ ଠାନାଠାନକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ।

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ସୁତ୍ତଂ ଜାନାତି, ସୁତ୍ତାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ୱିନୟଂ ଜାନାତି, ୱିନୟାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ଠାନାଠାନକୁସଲୋ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଧମ୍ମଂ ନ ଜାନାତି, ଧମ୍ମାନୁଲୋମଂ ନ ଜାନାତି, ୱିନୟଂ ନ ଜାନାତି, ୱିନୟାନୁଲୋମଂ ନ ଜାନାତି, ନ ଚ ପୁବ୍ବାପରକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ।

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଧମ୍ମଂ ଜାନାତି, ଧମ୍ମାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ୱିନୟଂ ଜାନାତି, ୱିନୟାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ପୁବ୍ବାପରକୁସଲୋ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱତ୍ଥୁଂ ନ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ନ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ପଦପଚ୍ଚାଭଟ୍ଠଂ ନ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ନ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ।

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱତ୍ଥୁଂ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ପଦପଚ୍ଚାଭଟ୍ଠଂ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ପୟୋଗଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ୱୂପସମଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ନ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ।

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ପୟୋଗଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ୱୂପସମଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଧିକରଣଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସମୁଟ୍ଠାନଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ପୟୋଗଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ୱୂପସମଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ନ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ନାନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ।

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଧିକରଣଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସମୁଟ୍ଠାନଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ପୟୋଗଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ୱୂପସମଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନୁୟୁଞ୍ଜିତବ୍ବ’’ନ୍ତି।

ଅତ୍ତାଦାନୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଞ୍ଚମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ପରିସୁଦ୍ଧଞ୍ଚ କାଲେନ, କାରୁଞ୍ଞଂ ଓକାସେନ ଚ।

ଅତ୍ତାଦାନଂ ଅଧିକରଣଂ, ଅପରେହିପି ୱତ୍ଥୁଞ୍ଚ।

ସୁତ୍ତଂ ଧମ୍ମଂ ପୁନ ୱତ୍ଥୁଞ୍ଚ, ଆପତ୍ତି ଅଧିକରଣେନ ଚାତି॥

୬. ଧୁତଙ୍ଗୱଗ୍ଗୋ

୪୪୩ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆରଞ୍ଞିକା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଆରଞ୍ଞିକା [ଅ॰ ନି॰ ୫.୧୮୧; ପରି॰ ୩୨୫] । କତମେ ପଞ୍ଚ? ମନ୍ଦତ୍ତା ମୋମୂହତ୍ତା ଆରଞ୍ଞିକୋ ହୋତି, ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ଆରଞ୍ଞିକୋ ହୋତି, ଉମ୍ମାଦା ଚିତ୍ତକ୍ଖେପା ଆରଞ୍ଞିକୋ ହୋତି, ୱଣ୍ଣିତଂ ବୁଦ୍ଧେହି ବୁଦ୍ଧସାୱକେହୀତି ଆରଞ୍ଞିକୋ ହୋତି, ଅପି ଚ ଅପ୍ପିଚ୍ଛଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ସନ୍ତୁଟ୍ଠିଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ – ସଲ୍ଲେଖଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ପୱିୱେକଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ଇଦମତ୍ଥିତଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ଆରଞ୍ଞିକୋ ହୋତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଆରଞ୍ଞିକା’’ତି।

‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ପିଣ୍ଡପାତିକାତି…ପେ॰… କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ପଂସୁକୂଲିକାତି…ପେ॰… କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ରୁକ୍ଖମୂଲିକାତି…ପେ॰… କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ସୋସାନିକାତି…ପେ॰… କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅବ୍ଭୋକାସିକାତି…ପେ॰… କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ତେଚୀୱରିକାତି…ପେ॰… କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ସପଦାନଚାରିକାତି…ପେ॰… କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ନେସଜ୍ଜିକାତି…ପେ॰… କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ୟଥାସନ୍ଥତିକାତି…ପେ॰… କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଏକାସନିକାତି…ପେ॰… କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଖଲୁପଚ୍ଛାଭତ୍ତିକାତି…ପେ॰… କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକାତି? ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ମନ୍ଦତ୍ତା ମୋମୂହତ୍ତା ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକୋ ହୋତି, ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକୋ ହୋତି, ଉମ୍ମାଦା ଚିତ୍ତକ୍ଖେପା ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକୋ ହୋତି, ୱଣ୍ଣିତଂ ବୁଦ୍ଧେହି ବୁଦ୍ଧସାୱକେହୀତି ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକୋ ହୋତି, ଅପି ଚ ଅପ୍ପିଚ୍ଛଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ସନ୍ତୁଟ୍ଠିଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ସଲ୍ଲେଖଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ପୱିୱେକଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ଇଦମତ୍ଥିତଞ୍ଞେୱ ନିସ୍ସାୟ ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକୋ ହୋତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକା’’ତି।

ଧୁତଙ୍ଗୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଛଟ୍ଠୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଆରଞ୍ଞିକୋ ପିଣ୍ଡିପଂସୁ, ରୁକ୍ଖସୁସାନପଞ୍ଚମଂ।

ଅବ୍ଭୋ ତେଚୀୱରଞ୍ଚେୱ, ସପଦାନନେସଜ୍ଜିକା।

ସନ୍ଥତେକାସନଞ୍ଚେୱ, ଖଲୁପଚ୍ଛା ପତ୍ତପିଣ୍ଡିକାତି॥

୭. ମୁସାୱାଦୱଗ୍ଗୋ

୪୪୪ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ମୁସାୱାଦା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ମୁସାୱାଦା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଅତ୍ଥି ମୁସାୱାଦୋ ପାରାଜିକଗାମୀ, ଅତ୍ଥି ମୁସାୱାଦୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସଗାମୀ, ଅତ୍ଥି ମୁସାୱାଦୋ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଗାମୀ, ଅତ୍ଥି ମୁସାୱାଦୋ ପାଚିତ୍ତିୟଗାମୀ, ଅତ୍ଥି ମୁସାୱାଦୋ ଦୁକ୍କଟଗାମୀ – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ମୁସାୱାଦା’’ତି।

୪୪୫ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ଉପୋସଥଂ ୱା ପୱାରଣଂ ୱା ଠପେନ୍ତସ୍ସ – ‘ଅଲଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ମା ଭଣ୍ଡନଂ, ମା କଲହଂ, ମା ୱିଗ୍ଗହଂ, ମା ୱିୱାଦ’ନ୍ତି ଓମଦ୍ଦିତ୍ୱା ସଙ୍ଘେନ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା କାତବ୍ବା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ଉପୋସଥଂ ୱା ପୱାରଣଂ ୱା ଠପେନ୍ତସ୍ସ – ‘ଅଲଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ମା ଭଣ୍ଡନଂ, ମା କଲହଂ, ମା ୱିଗ୍ଗହଂ, ମା ୱିୱାଦ’ନ୍ତି ଓମଦ୍ଦିତ୍ୱା ସଙ୍ଘେନ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା କାତବ୍ବା। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ, ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱତ୍ତା ହୋତି, ନୋ ୱୁଟ୍ଠାନାଧିପ୍ପାୟୋ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ଉପୋସଥଂ ୱା ପୱାରଣଂ ୱା ଠପେନ୍ତସ୍ସ – ‘ଅଲଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ମା ଭଣ୍ଡନଂ, ମା କଲହଂ, ମା ୱିଗ୍ଗହଂ, ମା ୱିୱାଦ’ନ୍ତି ଓମଦ୍ଦିତ୍ୱା ସଙ୍ଘେନ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା କାତବ୍ବା।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ଉପୋସଥଂ ୱା ପୱାରଣଂ ୱା ଠପେନ୍ତସ୍ସ – ‘ଅଲଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ମା ଭଣ୍ଡନଂ, ମା କଲହଂ, ମା ୱିଗ୍ଗହଂ, ମା ୱିୱାଦ’ନ୍ତି ଓମଦ୍ଦିତ୍ୱା ସଙ୍ଘେନ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା କାତବ୍ବା। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅପରିସୁଦ୍ଧକାୟସମାଚାରୋ ହୋତି, ଅପରିସୁଦ୍ଧୱଚୀସମାଚାରୋ ହୋତି, ଅପରିସୁଦ୍ଧାଜୀୱୋ ହୋତି, ବାଲୋ ହୋତି ଅବ୍ୟତ୍ତୋ, ଭଣ୍ଡନକାରକୋ ହୋତି କଲହକାରକୋ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ଉପୋସଥଂ ୱା ପୱାରଣଂ ୱା ଠପେନ୍ତସ୍ସ – ‘ଅଲଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ମା ଭଣ୍ଡନଂ, ମା କଲହଂ, ମା ୱିଗ୍ଗହଂ, ମା ୱିୱାଦ’ନ୍ତି ଓମଦ୍ଦିତ୍ୱା ସଙ୍ଘେନ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା କାତବ୍ବା’’ତି।

୪୪୬ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅନୁୟୋଗୋ ନ ଦାତବ୍ବୋ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅନୁୟୋଗୋ ନ ଦାତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ସପ୍ପଟିକମ୍ମାପଟିକମ୍ମଂ ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅନୁୟୋଗୋ ନ ଦାତବ୍ବୋ।

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅନୁୟୋଗୋ ଦାତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତାନାପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଲହୁକଗରୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସାୱସେସାନୱସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ସପ୍ପଟିକମ୍ମାପଟିକମ୍ମଂ ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅନୁୟୋଗୋ ଦାତବ୍ବୋ’’ତି।

୪୪୭ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆକାରେହି ଭିକ୍ଖୁ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତୀ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଆକାରେହି ଭିକ୍ଖୁ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଲଜ୍ଜିତା, ଅଞ୍ଞାଣତା, କୁକ୍କୁଚ୍ଚପକତତା, ଅକପ୍ପିୟେ କପ୍ପିୟସଞ୍ଞିତା, କପ୍ପିୟେ ଅକପ୍ପିୟସଞ୍ଞିତା – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଭିକ୍ଖୁ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଭିକ୍ଖୁ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି ? ଅଦସ୍ସନେନ, ଅସ୍ସୱନେନ, ପସୁତ୍ତକତା, ତଥାସଞ୍ଞୀ, ସତିସମ୍ମୋସା – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଭିକ୍ଖୁ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜତୀ’’ତି।

୪୪୮ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ୱେରା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ୱେରା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ପାଣାତିପାତୋ , ଅଦିନ୍ନାଦାନଂ, କାମେସୁମିଚ୍ଛାଚାରୋ, ମୁସାୱାଦୋ, ସୁରାମେରୟମଜ୍ଜପ୍ପମାଦଟ୍ଠାନଂ – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ୱେରା’’ତି।

‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ୱେରମଣିୟୋ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମା, ଉପାଲି, ୱେରମଣିୟୋ। କତମା ପଞ୍ଚ? ପାଣାତିପାତା ୱେରମଣୀ [ୱେରମଣି (କ॰)] , ଅଦିନ୍ନାଦାନା ୱେରମଣୀ, କାମେସୁମିଚ୍ଛାଚାରା ୱେରମଣୀ, ମୁସାୱାଦା ୱେରମଣୀ, ସୁରାମେରୟମଜ୍ଜପ୍ପମାଦଟ୍ଠାନା ୱେରମଣୀ – ଇମା ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ୱେରମଣିୟୋ’’ତି।

୪୪୯ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ବ୍ୟସନାନୀ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମାନି, ଉପାଲି, ବ୍ୟସନାନି। [ପରି॰ ୩୨୫; ଅ॰ ନି॰ ୫.୧୩୦] କତମାନି ପଞ୍ଚ? ଞାତିବ୍ୟସନଂ, ଭୋଗବ୍ୟସନଂ, ରୋଗବ୍ୟସନଂ, ସୀଲବ୍ୟସନଂ, ଦିଟ୍ଠିବ୍ୟସନଂ – ଇମାନି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ବ୍ୟସନାନୀ’’ତି।

‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ସମ୍ପଦା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମା, ଉପାଲି, ସମ୍ପଦା। [ପରି॰ ୩୨୫; ଅ॰ ନି॰ ୫.୧୩୦] କତମା ପଞ୍ଚ? ଞାତିସମ୍ପଦା, ଭୋଗସମ୍ପଦା, ଆରୋଗ୍ୟସମ୍ପଦା, ସୀଲସମ୍ପଦା, ଦିଟ୍ଠିସମ୍ପଦା – ଇମା ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ସମ୍ପଦା’’ତି।

ମୁସାୱାଦୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ସତ୍ତମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ମୁସାୱାଦୋ ଚ ଓମଦ୍ଦି, ଅପରେହି ଅନୁୟୋଗୋ।

ଆପତ୍ତିଞ୍ଚ ଅପରେହି, ୱେରା ୱେରମଣୀପି ଚ।

ବ୍ୟସନଂ ସମ୍ପଦା ଚେୱ, ସତ୍ତମୋ ୱଗ୍ଗସଙ୍ଗହୋତି॥

୮. ଭିକ୍ଖୁନୋୱାଦୱଗ୍ଗୋ

୪୫୦ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନେୱ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବ’’ନ୍ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନେୱ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ, ଅୱନ୍ଦିୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱିୱରିତ୍ୱା କାୟଂ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଦସ୍ସେତି, ଊରୁଂ ଦସ୍ସେତି, ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଦସ୍ସେତି, ଉଭୋ ଅଂସକୂଟେ ଦସ୍ସେତି, ଓଭାସତି, ଗିହୀ ସମ୍ପୟୋଜେତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନେୱ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। ଅୱନ୍ଦିୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନେୱ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ, ଅୱନ୍ଦିୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଅଲାଭାୟ ପରିସକ୍କତି, ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଅନତ୍ଥାୟ ପରିସକ୍କତି, ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଅୱାସାୟ ପରିସକ୍କତି, ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅକ୍କୋସତି ପରିଭାସତି, ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁନୀହି ଭେଦେତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନେୱ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ, ଅୱନ୍ଦିୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନେୱ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ, ଅୱନ୍ଦିୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଅଲାଭାୟ ପରିସକ୍କତି, ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଅନତ୍ଥାୟ ପରିସକ୍କତି, ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଅୱାସାୟ ପରିସକ୍କତି, ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅକ୍କୋସତି ପରିଭାସତି, ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁନୀହି ସମ୍ପୟୋଜେତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନେୱ କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ, ଅୱନ୍ଦିୟୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁନିସଙ୍ଘେନା’’ତି।

୪୫୧ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା କମ୍ମଂ କାତବ୍ବ’’ନ୍ତି? ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱିୱରିତ୍ୱା କାୟଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଦସ୍ସେତି, ଊରୁଂ ଦସ୍ସେତି, ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଦସ୍ସେତି, ଉଭୋ ଅଂସକୂଟେ ଦସ୍ସେତି, ଓଭାସତି, ଗିହୀ ସମ୍ପୟୋଜେତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅଲାଭାୟ ପରିସକ୍କତି, ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅନତ୍ଥାୟ ପରିସକ୍କତି, ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅୱାସାୟ ପରିସକ୍କତି, ଭିକ୍ଖୂ ଅକ୍କୋସତି ପରିଭାସତି, ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଭିକ୍ଖୂହି ଭେଦେତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା କମ୍ମଂ କାତବ୍ବଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅଲାଭାୟ ପରିସକ୍କତି, ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅନତ୍ଥାୟ ପରିସକ୍କତି, ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅୱାସାୟ ପରିସକ୍କତି, ଭିକ୍ଖୂ ଅକ୍କୋସତି ପରିଭାସତି, ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଭିକ୍ଖୂହି ସମ୍ପୟୋଜେତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା କମ୍ମଂ କାତବ୍ବ’’ନ୍ତି।

୪୫୨ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଠପେତବ୍ବୋ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଠପେତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ, ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱତ୍ତା ହୋତି, ନୋ ୱୁଟ୍ଠାନାଧିପ୍ପାୟୋ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଠପେତବ୍ବୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଠପେତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅପରିସୁଦ୍ଧକାୟସମାଚାରୋ ହୋତି, ଅପରିସୁଦ୍ଧୱଚୀସମାଚାରୋ ହୋତି, ଅପରିସୁଦ୍ଧାଜୀୱୋ ହୋତି, ବାଲୋ ହୋତି, ଅବ୍ୟତ୍ତୋ, ନ ପଟିବଲୋ ଅନୁୟୁଞ୍ଜିୟମାନୋ ଅନୁୟୋଗଂ ଦାତୁଂ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଠପେତବ୍ବୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଠପେତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? କାୟିକେନ ଅନାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ୱାଚସିକେନ ଅନାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, କାୟିକୱାଚସିକେନ ଅନାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଅକ୍କୋସକପରିଭାସକୋ ହୋତି, ଭିକ୍ଖୁନୀହି ସଦ୍ଧିଂ ସଂସଟ୍ଠୋ ୱିହରତି ଅନନୁଲୋମିକେନ ସଂସଗ୍ଗେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଠପେତବ୍ବୋ।

‘‘ଅପରେହିପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଠପେତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ, ଭଣ୍ଡନକାରକୋ ଚ ହୋତି କଲହକାରକୋ, ସିକ୍ଖାୟ ଚ ନ ପରିପୂରିକାରୀ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଠପେତବ୍ବୋ’’ତି।

୪୫୩ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଗହେତବ୍ବୋ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଗହେତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? କାୟିକେନ ଅନାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ୱାଚସିକେନ ଅନାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, କାୟିକୱାଚସିକେନ ଅନାଚାରେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଅକ୍କୋସକପରିଭାସକୋ ହୋତି, ଭିକ୍ଖୁନୀହି ସଦ୍ଧିଂ ସଂସଟ୍ଠୋ ୱିହରତି ଅନନୁଲୋମିକେନ ସଂସଗ୍ଗେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଗହେତବ୍ବୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଗହେତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି, ବାଲୋ ଚ, ଅପକତତ୍ତୋ ଚ, ଗମିକୋ ୱା ହୋତି, ଗିଲାନୋ ୱା – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଓୱାଦୋ ନ ଗହେତବ୍ବୋ’’ତି।

୪୫୪ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ନ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ନ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଅସେକ୍ଖେନ ସୀଲକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ନ ଅସେକ୍ଖେନ ସମାଧିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ନ ଅସେକ୍ଖେନ ପଞ୍ଞାକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ନ ଅସେକ୍ଖେନ ୱିମୁତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ନ ଅସେକ୍ଖେନ ୱିମୁତ୍ତିଞାଣଦସ୍ସନକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ନ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅସେକ୍ଖେନ ସୀଲକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ଅସେକ୍ଖେନ ସମାଧିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ଅସେକ୍ଖେନ ପଞ୍ଞାକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି , ଅସେକ୍ଖେନ ୱିମୁତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି, ଅସେକ୍ଖେନ ୱିମୁତ୍ତିଞାଣଦସ୍ସନକ୍ଖନ୍ଧେନ ସମନ୍ନାଗତୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ନ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଅତ୍ଥପଟିସମ୍ଭିଦାପତ୍ତୋ ହୋତି, ନ ଧମ୍ମପଟିସମ୍ଭିଦାପତ୍ତୋ ହୋତି, ନ ନିରୁତ୍ତିପଟିସମ୍ଭିଦାପତ୍ତୋ ହୋତି, ନ ପଟିଭାନପଟିସମ୍ଭିଦାପତ୍ତୋ ହୋତି, ୟଥାୱିମୁତ୍ତଂ ଚିତ୍ତଂ ନ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତା – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ନ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି , ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅତ୍ଥପଟିସମ୍ଭିଦାପତ୍ତୋ ହୋତି, ଧମ୍ମପଟିସମ୍ଭିଦାପତ୍ତୋ ହୋତି, ନିରୁତ୍ତିପଟିସମ୍ଭିଦାପତ୍ତୋ ହୋତି, ପଟିଭାନପଟିସମ୍ଭିଦାପତ୍ତୋ ହୋତି, ୟଥାୱିମୁତ୍ତଂ ଚିତ୍ତଂ ପଚ୍ଚୱେକ୍ଖିତା – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ସାକଚ୍ଛିତବ୍ବୋ’’ତି।

ଭିକ୍ଖୁନୋୱାଦୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଅଟ୍ଠମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଭିକ୍ଖୁନୀହେୱ କାତବ୍ବଂ, ଅପରେହି ତଥା ଦୁୱେ।

ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ତୟୋ କମ୍ମା, ନ ଠପେତବ୍ବା ଦ୍ୱେ ଦୁକା।

ନ ଗହେତବ୍ବା ଦ୍ୱେ ୱୁତ୍ତା, ସାକଚ୍ଛାସୁ ଚ ଦ୍ୱେ ଦୁକାତି॥

୯. ଉବ୍ବାହିକୱଗ୍ଗୋ

୪୫୫ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଅତ୍ଥକୁସଲୋ ହୋତି, ନ ଧମ୍ମକୁସଲୋ ହୋତି, ନ ନିରୁତ୍ତିକୁସଲୋ ହୋତି, ନ ବ୍ୟଞ୍ଜନକୁସଲୋ ହୋତି, ନ ପୁବ୍ବାପରକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅତ୍ଥକୁସଲୋ ହୋତି, ଧମ୍ମକୁସଲୋ ହୋତି, ନିରୁତ୍ତିକୁସଲୋ ହୋତି, ବ୍ୟଞ୍ଜନକୁସଲୋ ହୋତି, ପୁବ୍ବାପରକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? କୋଧନୋ ହୋତି କୋଧାଭିଭୂତୋ, ମକ୍ଖୀ ହୋତି ମକ୍ଖାଭିଭୂତୋ, ପଳାସୀ ହୋତି ପଳାସାଭିଭୂତୋ, ଇସ୍ସୁକୀ ହୋତି ଇସ୍ସାଭିଭୂତୋ, ସନ୍ଦିଟ୍ଠିପରାମାସୀ ହୋତି ଆଧାନଗ୍ଗାହୀ ଦୁପ୍ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗୀ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ କୋଧନୋ ହୋତି ନ କୋଧାଭିଭୂତୋ, ନ ମକ୍ଖୀ ହୋତି ନ ମକ୍ଖାଭିଭୂତୋ, ନ ପଳାସୀ ହୋତି ନ ପଳାସାଭିଭୂତୋ, ନ ଇସ୍ସୁକୀ ହୋତି ନ ଇସ୍ସାଭିଭୂତୋ, ଅସନ୍ଦିଟ୍ଠିପରାମାସୀ ହୋତି ଅନାଧାନଗ୍ଗାହୀ ସୁପ୍ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗୀ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ।

‘‘ଅପରେହିପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? କୁପ୍ପତି, ବ୍ୟାପଜ୍ଜତି, ପତିଟ୍ଠିୟତି, କୋପଂ ଜନେତି, ଅଖମୋ ହୋତି ଅପଦକ୍ଖିଣଗ୍ଗାହୀ ଅନୁସାସନିଂ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ । କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ କୁପ୍ପତି, ନ ବ୍ୟାପଜ୍ଜତି, ନ ପତିଟ୍ଠିୟତି, ନ କୋପଂ ଜନେତି, ଖମୋ ହୋତି ପଦକ୍ଖିଣଗ୍ଗାହୀ ଅନୁସାସନିଂ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ପସାରେତା ହୋତି ନୋ ସାରେତା, ଅନୋକାସକମ୍ମଂ କାରେତ୍ୱା ପୱତ୍ତା ହୋତି, ନ ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତା ହୋତି, ନ ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା କାରେତା ହୋତି, ନ ୟଥାଦିଟ୍ଠିୟା ବ୍ୟାକତା ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ସାରେତା ହୋତି ନୋ ପସାରେତା, ଓକାସକମ୍ମଂ କାରେତ୍ୱା ପୱତ୍ତା ହୋତି, ୟଥାଧମ୍ମଂ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା ଚୋଦେତା ହୋତି, ୟଥାଧମ୍ମେ ୟଥାୱିନୟେ ୟଥାପତ୍ତିୟା କାରେତା ହୋତି, ୟଥାଦିଟ୍ଠିୟା ବ୍ୟାକତା ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅକୁସଲୋ ଚ ହୋତି ୱିନୟେ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ନ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, କୁସଲୋ ଚ ହୋତି ୱିନୟେ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉବ୍ବାହିକାୟ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ’’ତି।

୪୫୬ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ବାଲୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତୀ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ବାଲୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ସୁତ୍ତଂ ନ ଜାନାତି, ସୁତ୍ତାନୁଲୋମଂ ନ ଜାନାତି, ୱିନୟଂ ନ ଜାନାତି, ୱିନୟାନୁଲୋମଂ ନ ଜାନାତି, ନ ଚ ଠାନଠାନକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ବାଲୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣ୍ଡିତୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ସୁତ୍ତଂ ଜାନାତି, ସୁତ୍ତାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ୱିନୟଂ ଜାନାତି, ୱିନୟାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ଠାନାଠାନକୁସଲୋ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣ୍ଡିତୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ବାଲୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଧମ୍ମଂ ନ ଜାନାତି, ଧମ୍ମାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ୱିନୟଂ ନ ଜାନାତି, ୱିନୟାନୁଲୋମଂ ନ ଜାନାତି, ନ ଚ ପୁବ୍ବାପରକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ବାଲୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣ୍ଡିତୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଧମ୍ମଂ ଜାନାତି, ଧମ୍ମାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ୱିନୟଂ ଜାନାତି, ୱିନୟାନୁଲୋମଂ ଜାନାତି, ପୁବ୍ବାପରକୁସଲୋ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣ୍ଡିତୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ବାଲୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱତ୍ଥୁଂ ନ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ନ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ପଦପଚ୍ଚାଭଟ୍ଠଂ ନ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ନ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ବାଲୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣ୍ଡିତୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱତ୍ଥୁଂ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ପଦପଚ୍ଚାଭଟ୍ଠଂ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣ୍ଡିତୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ବାଲୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ପୟୋଗଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ୱୂପସମଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ନ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ବାଲୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣ୍ଡିତୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି , ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ପୟୋଗଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ୱୂପସମଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣ୍ଡିତୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି।

‘‘ଅପରେହିପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ବାଲୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଧିକରଣଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସମୁଟ୍ଠାନଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ପୟୋଗଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ୱୂପସମଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ନ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ବାଲୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣ୍ଡିତୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଧିକରଣଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସମୁଟ୍ଠାନଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ପୟୋଗଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ୱୂପସମଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣ୍ଡିତୋତ୍ୱେୱ ସଙ୍ଖଂ ଗଚ୍ଛତୀ’’ତି।

ଉବ୍ବାହିକୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ନୱମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ନ ଅତ୍ଥକୁସଲୋ ଚେୱ, କୋଧନୋ କୁପ୍ପତୀ ଚ ୟୋ।

ପସାରେତା ଛନ୍ଦାଗତିଂ, ଅକୁସଲୋ ତଥେୱ ଚ॥

ସୁତ୍ତଂ ଧମ୍ମଞ୍ଚ ୱତ୍ଥୁଞ୍ଚ, ଆପତ୍ତି ଅଧିକରଣଂ।

ଦ୍ୱେ ଦ୍ୱେ ପକାସିତା ସବ୍ବେ, କଣ୍ହସୁକ୍କଂ ୱିଜାନଥାତି॥

୧୦. ଅଧିକରଣୱୂପସମୱଗ୍ଗୋ

୪୫୭ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁ’’ନ୍ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ପୟୋଗଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ୱୂପସମଂ ନ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ନ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଆପତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ପୟୋଗଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ୱୂପସମଂ ଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଧିକରଣଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସମୁଟ୍ଠାନଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ପୟୋଗଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ୱୂପସମଂ ନ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ନ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ।

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଅଧିକରଣଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସମୁଟ୍ଠାନଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ପୟୋଗଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ୱୂପସମଂ ଜାନାତି, ଅଧିକରଣସ୍ସ ୱିନିଚ୍ଛୟକୁସଲୋ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଲଜ୍ଜୀ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି , ଅପ୍ପସ୍ସୁତୋ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ବହୁସ୍ସୁତୋ ଚ ହୋତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ।

‘‘ଅପରେହିପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱତ୍ଥୁଂ ନ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ନ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ନ ଜାନାତି, ପଦପଚ୍ଚାଭଟ୍ଠଂ ନ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ନ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ୱତ୍ଥୁଂ ଜାନାତି, ନିଦାନଂ ଜାନାତି, ପଞ୍ଞତ୍ତିଂ ଜାନାତି, ପଦପଚ୍ଚାଭଟ୍ଠଂ ଜାନାତି, ଅନୁସନ୍ଧିୱଚନପଥଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଅକୁସଲୋ ଚ ହୋତି ୱିନୟେ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, କୁସଲୋ ଚ ହୋତି ୱିନୟେ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ପୁଗ୍ଗଲଗରୁ ହୋତି ନୋ ସଙ୍ଘଗରୁ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି , ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ । କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ସଙ୍ଘଗରୁ ହୋତି ନୋ ପୁଗ୍ଗଲଗରୁ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଆମିସଗରୁ ହୋତି ନୋ ସଦ୍ଧମ୍ମଗରୁ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁଂ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ସଦ୍ଧମ୍ମଗରୁ ହୋତି ନୋ ଆମିସଗରୁ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଲଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତୁ’’ନ୍ତି।

୪୫୮ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆକାରେହି ସଙ୍ଘୋ ଭିଜ୍ଜତୀ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଆକାରେହି ସଙ୍ଘୋ ଭିଜ୍ଜତି। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? କମ୍ମେନ, ଉଦ୍ଦେସେନ, ୱୋହରନ୍ତୋ, ଅନୁସ୍ସାୱନେନ, ସଲାକଗ୍ଗାହେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହାକାରେହି ସଙ୍ଘୋ ଭିଜ୍ଜତୀ’’ତି।

‘‘ସଙ୍ଘରାଜି ସଙ୍ଘରାଜୀତି, ଭନ୍ତେ, ୱୁଚ୍ଚତି। କିତ୍ତାୱତା ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘରାଜି ହୋତି ନୋ ଚ ସଙ୍ଘଭେଦୋ? କିତ୍ତାୱତା ଚ ପନ ସଙ୍ଘରାଜି ଚେୱ ହୋତି ସଙ୍ଘଭେଦୋ ଚା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଞତ୍ତେତଂ, ଉପାଲି, ମୟା ଆଗନ୍ତୁକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଆଗନ୍ତୁକୱତ୍ତଂ। ଏୱଂ ସୁପଞ୍ଞତ୍ତେ ଖୋ, ଉପାଲି, ମୟା ସିକ୍ଖାପଦେ ଆଗନ୍ତୁକା ଭିକ୍ଖୂ ଆଗନ୍ତୁକୱତ୍ତେ ନ ୱତ୍ତନ୍ତି। ଏୱମ୍ପି ଖୋ, ଉପାଲି, ସଙ୍ଘରାଜି ହୋତି ନୋ ଚ ସଙ୍ଘଭେଦୋ। ପଞ୍ଞତ୍ତେତଂ, ଉପାଲି, ମୟା ଆୱାସିକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଆୱାସିକୱତ୍ତଂ। ଏୱଂ ସୁପଞ୍ଞତ୍ତେ ଖୋ, ଉପାଲି, ମୟା ସିକ୍ଖାପଦେ ଆୱାସିକା ଭିକ୍ଖୂ ଆୱାସିକୱତ୍ତେ ନ ୱତ୍ତନ୍ତି। ଏୱମ୍ପି ଖୋ, ଉପାଲି, ସଙ୍ଘରାଜି ହୋତି ନୋ ଚ ସଙ୍ଘଭେଦୋ। ପଞ୍ଞତ୍ତେତଂ ଉପାଲି ମୟା ଭିକ୍ଖୂନଂ ଭତ୍ତଗ୍ଗେ ଭତ୍ତଗ୍ଗୱତ୍ତଂ – ୟଥାୱୁଡ୍ଢଂ ୟଥାରତ୍ତଂ ୟଥାପତିରୂପଂ ଅଗ୍ଗାସନଂ ଅଗ୍ଗୋଦକଂ ଅଗ୍ଗପିଣ୍ଡଂ। ଏୱଂ ସୁପଞ୍ଞତ୍ତେ ଖୋ, ଉପାଲି, ମୟା ସିକ୍ଖାପଦେ ନୱା ଭିକ୍ଖୂ ଭତ୍ତଗ୍ଗେ ଥେରାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଆସନଂ ପଟିବାହନ୍ତି। ଏୱମ୍ପି ଖୋ, ଉପାଲି, ସଙ୍ଘରାଜି ହୋତି ନୋ ଚ ସଙ୍ଘଭେଦୋ। ପଞ୍ଞତ୍ତେତଂ, ଉପାଲି, ମୟା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସେନାସନେ ସେନାସନୱତ୍ତଂ – ୟଥାୱୁଡ୍ଢଂ ୟଥାରତ୍ତଂ ୟଥାପତିରୂପଂ। ଏୱଂ ସୁପଞ୍ଞତ୍ତେ ଖୋ, ଉପାଲି, ମୟା ସିକ୍ଖାପଦେ ନୱା ଭିକ୍ଖୂ ଥେରାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ସେନାସନଂ ପଟିବାହନ୍ତି। ଏୱମ୍ପି ଖୋ, ଉପାଲି, ସଙ୍ଘରାଜି ହୋତି ନୋ ଚ ସଙ୍ଘଭେଦୋ। ପଞ୍ଞତ୍ତେତଂ, ଉପାଲି, ମୟା ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅନ୍ତୋସୀମାୟ ଏକଂ ଉପୋସଥଂ ଏକଂ ପୱାରଣଂ ଏକଂ ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ ଏକଂ କମ୍ମାକମ୍ମଂ। ଏୱଂ ସୁପଞ୍ଞତ୍ତେ ଖୋ, ଉପାଲି, ମୟା ସିକ୍ଖାପଦେ ତତ୍ଥେୱ ଅନ୍ତୋସୀମାୟ ଆୱେନିଭାୱଂ [ଆୱେଣିଭାୱଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] କରିତ୍ୱା ଗଣଂ ବନ୍ଧିତ୍ୱା ଆୱେନିଂ [ଆୱେଣି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଉପୋସଥଂ କରୋନ୍ତି ଆୱେନିଂ ପୱାରଣଂ କରୋନ୍ତି ଆୱେନିଂ ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତି ଆୱେନିଂ କମ୍ମାକମ୍ମାନି କରୋନ୍ତି। ଏୱଂ ଖୋ, ଉପାଲି, ସଙ୍ଘରାଜି ଚେୱ ହୋତି ସଙ୍ଘଭେଦୋ ଚା’’ତି।

ଅଧିକରଣୱୂପସମୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଦସମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଆପତ୍ତିଂ ଅଧିକରଣଂ, ଛନ୍ଦା ଅପ୍ପସ୍ସୁତେନ ଚ।

ୱତ୍ଥୁଞ୍ଚ ଅକୁସଲୋ ଚ, ପୁଗ୍ଗଲୋ ଆମିସେନ ଚ।

ଭିଜ୍ଜତି ସଙ୍ଘରାଜି ଚ, ସଙ୍ଘଭେଦୋ ତଥେୱ ଚାତି॥

୧୧. ସଙ୍ଘଭେଦକୱଗ୍ଗୋ

୪୫୯ . [ଚୂଳୱ॰ ୩୫୪-୩୫୫; ଅ॰ ନି॰ ୧୦.୩୮ ଆଦୟୋ] ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ କମ୍ମେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ ଉଦ୍ଦେସେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠି ୱୋହରନ୍ତୋ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ ଅନୁସ୍ସାୱନେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି , ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ ସଲାକଗ୍ଗାହେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ କମ୍ମେନ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ ଉଦ୍ଦେସେନ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ ୱୋହରନ୍ତୋ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ ଅନୁସ୍ସାୱନେନ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ ସଲାକଗ୍ଗାହେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ କମ୍ମେନ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ ଉଦ୍ଦେସେନ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ ୱୋହରନ୍ତୋ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ ଅନୁସ୍ସାୱନେନ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ ସଲାକଗ୍ଗାହେନ – ଇମେହି ଖୋ , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି , ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନିଧାୟ ସଞ୍ଞଂ କମ୍ମେନ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ସଞ୍ଞଂ ଉଦ୍ଦେସେନ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ସଞ୍ଞଂ ୱୋହରନ୍ତୋ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ସଞ୍ଞଂ ଅନୁସ୍ସାୱନେନ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ସଞ୍ଞଂ ସଲାକଗ୍ଗାହେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଆପାୟିକୋ ନେରୟିକୋ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ଅତେକିଚ୍ଛୋ’’ତି।

ସଙ୍ଘଭେଦକୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଏକାଦସମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ କମ୍ମେନ, ଉଦ୍ଦେସେ ୱୋହରେନ ଚ।

ଅନୁସ୍ସାୱନେ ସଲାକେନ, ପଞ୍ଚେତେ ଦିଟ୍ଠିନିସ୍ସିତା।

ଖନ୍ତିଂ ରୁଚିଞ୍ଚ ସଞ୍ଞଞ୍ଚ, ତୟୋ ତେ ପଞ୍ଚଧା ନୟାତି॥

୧୨. ଦୁତିୟସଙ୍ଘଭେଦକୱଗ୍ଗୋ

୪୬୦ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି , ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ କମ୍ମେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ ଉଦ୍ଦେସେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ ୱୋହରନ୍ତୋ। ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ ଅନୁସ୍ସାୱନେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ ସଲାକଗ୍ଗାହେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ କମ୍ମେନ…ପେ॰… ଅୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ ଉଦ୍ଦେସେନ…ପେ॰… ଅୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ ୱୋହରନ୍ତୋ…ପେ॰… ଅୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ ଅନୁସ୍ସାୱନେନ…ପେ॰… ଅୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ ସଲାକଗ୍ଗାହେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ କମ୍ମେନ…ପେ॰… ଅୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ ଉଦ୍ଦେସେନ…ପେ॰… ଅୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ ୱୋହରନ୍ତୋ…ପେ॰… ଅୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ ଅନୁସ୍ସାୱନେନ…ପେ॰… ଅୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ ସଲାକଗ୍ଗାହେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ।

‘‘ଅପରେହିପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ଦୀପେତି, ଅୱିନିଧାୟ ସଞ୍ଞଂ କମ୍ମେନ…ପେ॰… ଅୱିନିଧାୟ ସଞ୍ଞଂ ଉଦ୍ଦେସେନ…ପେ॰… ଅୱିନିଧାୟ ସଞ୍ଞଂ ୱୋହରନ୍ତୋ…ପେ॰… ଅୱିନିଧାୟ ସଞ୍ଞଂ ଅନୁସ୍ସାୱନେନ…ପେ॰… ଅୱିନିଧାୟ ସଞ୍ଞଂ ସଲାକଗ୍ଗାହେନ – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ନ ଆପାୟିକୋ ନ ନେରୟିକୋ ନ କପ୍ପଟ୍ଠୋ ନ ଅତେକିଚ୍ଛୋ’’ତି।

ଦୁତିୟସଙ୍ଘଭେଦକୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଦ୍ୱାଦସମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଅୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ କମ୍ମେନ, ଉଦ୍ଦେସେ ୱୋହରେନ ଚ।

ଅନୁସ୍ସାୱନେ ସଲାକେନ, ପଞ୍ଚେତେ ଦିଟ୍ଠିନିସ୍ସିତା॥

ଖନ୍ତିଂ ରୁଚିଞ୍ଚ ସଞ୍ଞଞ୍ଚ, ତୟୋ ତେ ପଞ୍ଚଧା ନୟା॥

ହେଟ୍ଠିମେ କଣ୍ହପକ୍ଖମ୍ହି, ସମୱୀସତି ୱିଧୀ ୟଥା।

ତଥେୱ ସୁକ୍କପକ୍ଖମ୍ହି, ସମୱୀସତି ଜାନଥାତି॥

୧୩. ଆୱାସିକୱଗ୍ଗୋ

୪୬୧ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଆୱାସିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ନିରୟେ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଆୱାସିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ନିରୟେ । କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ସଙ୍ଘିକଂ ପୁଗ୍ଗଲିକପରିଭୋଗେନ ପରିଭୁଞ୍ଜତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଆୱାସିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ନିରୟେ।

‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଆୱାସିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ସଗ୍ଗେ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ସଙ୍ଘିକଂ ନ ପୁଗ୍ଗଲିକପରିଭୋଗେନ ପରିଭୁଞ୍ଜତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଆୱାସିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ସଗ୍ଗେ’’ତି।

୪୬୨ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଧମ୍ମିକା ୱିନୟବ୍ୟାକରଣା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଅଧମ୍ମିକା ୱିନୟବ୍ୟାକରଣା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ପରିଣାମେତି, ଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ପରିଣାମେତି, ଅୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ପରିଣାମେତି, ୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ପରିଣାମେତି , ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ପଞ୍ଞାପେତି, ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ସମୁଚ୍ଛିନ୍ଦତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅଧମ୍ମିକା ୱିନୟବ୍ୟାକରଣା। ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଧମ୍ମିକା ୱିନୟବ୍ୟାକରଣା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଇଧୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁ ଅଧମ୍ମଂ ଅଧମ୍ମୋତି ପରିଣାମେତି, ଧମ୍ମଂ ଧମ୍ମୋତି ପରିଣାମେତି, ଅୱିନୟଂ ଅୱିନୟୋତି ପରିଣାମେତି, ୱିନୟଂ ୱିନୟୋତି ପରିଣାମେତି, ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ନ ପଞ୍ଞପେତି, ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ନ ସମୁଚ୍ଛିନ୍ଦତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମିକା ୱିନୟବ୍ୟାକରଣା’’ତି।

୪୬୩ . [ଅ॰ ନି॰ ୫.୨୭୨-୨୮୫] ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭତ୍ତୁଦ୍ଦେସକୋ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ନିରୟେ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭତ୍ତୁଦ୍ଦେସକୋ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ନିରୟେ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠାନୁଦ୍ଦିଟ୍ଠଂ ନ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭତ୍ତୁଦ୍ଦେସକୋ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ନିରୟେ।

[ଅ॰ ନି॰ ୫.୨୭୨-୨୮୫] ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭତ୍ତୁଦ୍ଦେସକୋ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ସଗ୍ଗେ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠାନୁଦ୍ଦିଟ୍ଠଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭତ୍ତୁଦ୍ଦେସକୋ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ସଗ୍ଗେ’’ତି।

୪୬୪ . ‘‘କତିହି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସେନାସନପଞ୍ଞାପକୋ…ପେ॰… ଭଣ୍ଡାଗାରିକୋ…ପେ॰… ଚୀୱରପଟିଗ୍ଗାହକୋ…ପେ॰… ଚୀୱରଭାଜକୋ…ପେ॰… ୟାଗୁଭାଜକୋ…ପେ॰… ଫଲଭାଜକୋ…ପେ॰… ଖଜ୍ଜଭାଜକୋ…ପେ॰… ଅପ୍ପମତ୍ତକୱିସ୍ସଜ୍ଜକୋ…ପେ॰… ସାଟିୟଗ୍ଗାହାପକୋ…ପେ॰… ପତ୍ତଗ୍ଗାହାପକୋ…ପେ॰… ଆରାମିକପେସକୋ…ପେ॰… ସାମଣେରପେସକୋ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ନିରୟେ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସାମଣେରପେସକୋ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ନିରୟେ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ପେସିତାପେସିତଂ ନ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସାମଣେରପେସକୋ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ନିରୟେ। ପଞ୍ଚହୁପାଲି, ଅଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସାମଣେରପେସକୋ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ସଗ୍ଗେ। କତମେହି ପଞ୍ଚହି? ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛତି, ପେସିତାପେସିତଂ ଜାନାତି – ଇମେହି ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ସାମଣେରପେସକୋ ୟଥାଭତଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଏୱଂ ସଗ୍ଗେ’’ତି।

ଆୱାସିକୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ତେରସମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଆୱାସିକବ୍ୟାକରଣା , ଭତ୍ତୁସେନାସନାନି ଚ।

ଭଣ୍ଡଚୀୱରଗ୍ଗାହୋ ଚ, ଚୀୱରସ୍ସ ଚ ଭାଜକୋ॥

ୟାଗୁ ଫଲଂ ଖଜ୍ଜକଞ୍ଚ, ଅପ୍ପସାଟିୟଗାହକୋ।

ପତ୍ତୋ ଆରାମିକୋ ଚେୱ, ସାମଣେରେନ ପେସକୋତି॥

୧୪. କଥିନତ୍ଥାରୱଗ୍ଗୋ

୪୬୫ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆନିସଂସା କଥିନତ୍ଥାରେ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଆନିସଂସା କଥିନତ୍ଥାରେ। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଅନାମନ୍ତଚାରୋ, ଅସମାଦାନଚାରୋ, ଗଣଭୋଜନଂ, ୟାୱଦତ୍ଥଚୀୱରଂ, ୟୋ ଚ ତତ୍ଥ ଚୀୱରୁପ୍ପାଦୋ ସୋ ନେସଂ ଭୱିସ୍ସତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଆନିସଂସା କଥିନତ୍ଥାରେ’’ତି।

୪୬୬ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆଦୀନୱା ମୁଟ୍ଠସ୍ସତିସ୍ସ ଅସମ୍ପଜାନସ୍ସ ନିଦ୍ଦଂ ଓକ୍କମତୋ’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଆଦୀନୱା ମୁଟ୍ଠସ୍ସତିସ୍ସ ଅସମ୍ପଜାନସ୍ସ ନିଦ୍ଦଂ ଓକ୍କମତୋ। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଦୁକ୍ଖଂ ସୁପତି, ଦୁକ୍ଖଂ ପଟିବୁଜ୍ଝତି, ପାପକଂ ସୁପିନଂ ପସ୍ସତି, ଦେୱତା ନ ରକ୍ଖନ୍ତି, ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଆଦୀନୱା ମୁଟ୍ଠସ୍ସତିସ୍ସ ଅସମ୍ପଜାନସ୍ସ ନିଦ୍ଦଂ ଓକ୍କମତୋ। ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଆନିସଂସା ଉପଟ୍ଠିତସ୍ସତିସ୍ସ ସମ୍ପଜାନସ୍ସ ନିଦ୍ଦଂ ଓକ୍କମତୋ। କତମେ ପଞ୍ଚ? ସୁଖଂ ସୁପତି, ସୁଖଂ ପଟିବୁଜ୍ଝତି, ନ ପାପକଂ ସୁପିନଂ ପସ୍ସତି, ଦେୱତା ରକ୍ଖନ୍ତି, ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚତି – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଆନିସଂସା ଉପଟ୍ଠିତସ୍ସତିସ୍ସ ସମ୍ପଜାନସ୍ସ ନିଦ୍ଦଂ ଓକ୍କମତୋ’’ତି।

୪୬୭ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅୱନ୍ଦିୟା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ଅୱନ୍ଦିୟା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଅନ୍ତରଘରଂ ପୱିଟ୍ଠୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ରଚ୍ଛଗତୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ଓତମସିକୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ଅସମନ୍ନାହରନ୍ତୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ସୁତ୍ତୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅୱନ୍ଦିୟା।

‘‘ଅପରେପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅୱନ୍ଦିୟା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ୟାଗୁପାନେ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ଭତ୍ତଗ୍ଗେ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ଏକାୱତ୍ତୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ଅଞ୍ଞୱିହିତୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ନଗ୍ଗୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅୱନ୍ଦିୟା।

‘‘ଅପରେପି , ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅୱନ୍ଦିୟା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଖାଦନ୍ତୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ଉଚ୍ଚାରଂ କରୋନ୍ତୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ପସ୍ସାୱଂ କରୋନ୍ତୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ଉକ୍ଖିତ୍ତକୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅୱନ୍ଦିୟା।

‘‘ଅପରେପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅୱନ୍ଦିୟା । କତମେ ପଞ୍ଚ? ପୁରେ ଉପସମ୍ପନ୍ନେନ ପଚ୍ଛା ଉପସମ୍ପନ୍ନୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ନାନାସଂୱାସକୋ ୱୁଡ୍ଢତରୋ ଅଧମ୍ମୱାଦୀ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ମାତୁଗାମୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ପଣ୍ଡକୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅୱନ୍ଦିୟା।

‘‘ଅପରେପି, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅୱନ୍ଦିୟା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ପାରିୱାସିକୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ମୂଲାୟପଟିକସ୍ସନାରହୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ମାନତ୍ତାରହୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ମାନତ୍ତଚାରିକୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ, ଅବ୍ଭାନାରହୋ ଅୱନ୍ଦିୟୋ – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ଅୱନ୍ଦିୟା’’ତି।

୪୬୮ . ‘‘କତି ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ୱନ୍ଦିୟା’’ତି? ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଉପାଲି, ୱନ୍ଦିୟା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ପଚ୍ଛା ଉପସମ୍ପନ୍ନେନ ପୁରେ ଉପସମ୍ପନ୍ନୋ ୱନ୍ଦିୟୋ, ନାନାସଂୱାସକୋ ୱୁଡ୍ଢତରୋ ଧମ୍ମୱାଦୀ ୱନ୍ଦିୟୋ, ଆଚରିୟୋ ୱନ୍ଦିୟୋ, ଉପଜ୍ଝାୟୋ ୱନ୍ଦିୟୋ, ସଦେୱକେ ଲୋକେ ସମାରକେ ସବ୍ରହ୍ମକେ ସସ୍ସମଣବ୍ରାହ୍ମଣିୟା ପଜାୟ ସଦେୱମନୁସ୍ସାୟ ତଥାଗତୋ ଅରହଂ ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧୋ ୱନ୍ଦିୟୋ – ଇମେ ଖୋ, ଉପାଲି, ପଞ୍ଚ ୱନ୍ଦିୟା’’ତି।

୪୬୯ . ‘‘ନୱକତରେନ, ଭନ୍ତେ, ଭିକ୍ଖୁନା ୱୁଡ୍ଢତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପାଦେ ୱନ୍ଦନ୍ତେନ କତି ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ପାଦା ୱନ୍ଦିତବ୍ବା’’ତି? ‘‘ନୱକତରେନୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ୱୁଡ୍ଢତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପାଦେ ୱନ୍ଦନ୍ତେନ ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ପାଦା ୱନ୍ଦିତବ୍ବା। କତମେ ପଞ୍ଚ? ନୱକତରେନୁପାଲି, ଭିକ୍ଖୁନା ୱୁଡ୍ଢତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପାଦେ ୱନ୍ଦନ୍ତେନ ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା, ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା , ଉଭୋହି ପାଣିତଲେହି ପାଦାନି ପରିସମ୍ବାହନ୍ତେନ, ପେମଞ୍ଚ ଗାରୱଞ୍ଚ ଉପଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ପାଦା ୱନ୍ଦିତବ୍ବା – ନୱକତରେନୁପାଲି ଭିକ୍ଖୁନା ୱୁଡ୍ଢତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପାଦେ ୱନ୍ଦନ୍ତେନ ଇମେ ପଞ୍ଚ ଧମ୍ମେ ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠାପେତ୍ୱା ପାଦା ୱନ୍ଦିତବ୍ବା’’ତି।

କଥିନତ୍ଥାରୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଚୁଦ୍ଦସମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

କଥିନତ୍ଥାରନିଦ୍ଦା ଚ, ଅନ୍ତରା ୟାଗୁଖାଦନେ।

ପୁରେ ଚ ପାରିୱାସି ଚ, ୱନ୍ଦିୟୋ ୱନ୍ଦିତବ୍ବକନ୍ତି॥

ଉପାଲିପଞ୍ଚକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତେସଂ ୱଗ୍ଗାନଂ ଉଦ୍ଦାନଂ

ଅନିସ୍ସିତେନ କମ୍ମଞ୍ଚ, ୱୋହାରାୱିକମ୍ମେନ ଚ।

ଚୋଦନା ଚ ଧୁତଙ୍ଗା ଚ, ମୁସା ଭିକ୍ଖୁନିମେୱ ଚ॥

ଉବ୍ବାହିକାଧିକରଣଂ, ଭେଦକା ପଞ୍ଚମା ପୁରେ।

ଆୱାସିକା କଥିନଞ୍ଚ, ଚୁଦ୍ଦସା ସୁପ୍ପକାସିତାତି॥

ଅତ୍ଥାପତ୍ତିସମୁଟ୍ଠାନଂ

୧. ପାରାଜିକଂ

୪୭୦ . ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅଚିତ୍ତକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ସଚିତ୍ତକୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସଚିତ୍ତକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅଚିତ୍ତକୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅଚିତ୍ତକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅଚିତ୍ତକୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ସଚିତ୍ତକୋ ଆପଜ୍ଜତି, ସଚିତ୍ତକୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କୁସଲଚିତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, କୁସଲଚିତ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କୁସଲଚିତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅକୁସଲଚିତ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି କୁସଲଚିତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅବ୍ୟାକତଚିତ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅକୁସଲଚିତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, କୁସଲଚିତ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅକୁସଲଚିତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅକୁସଲଚିତ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅକୁସଲଚିତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅବ୍ୟାକତଚିତ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅବ୍ୟାକତଚିତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, କୁସଲଚିତ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅବ୍ୟାକତଚିତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅକୁସଲଚିତ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି। ଅତ୍ଥାପତ୍ତି ଅବ୍ୟାକତଚିତ୍ତୋ ଆପଜ୍ଜତି, ଅବ୍ୟାକତଚିତ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାତି।

ପଠମଂ ପାରାଜିକଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ପଠମଂ ପାରାଜିକଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି। କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ।

ଦୁତିୟଂ ପାରାଜିକଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଦୁତିୟଂ ପାରାଜିକଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି।

ତତିୟଂ ପାରାଜିକଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ତତିୟଂ ପାରାଜିକଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି।

ଚତୁତ୍ଥଂ ପାରାଜିକଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଚତୁତ୍ଥଂ ପାରାଜିକଂ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି , ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି।

ଚତ୍ତାରୋ ପାରାଜିକା ନିଟ୍ଠିତା।

୨. ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ

୪୭୧ . ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ।

ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ।

ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି।

ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି , ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି।

ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କାରାପେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚି ଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚି ଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି…ପେ॰…।

ସଙ୍ଘଭେଦକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ସଙ୍ଘଭେଦକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି।

ଭେଦକାନୁୱତ୍ତକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତାନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଭେଦକାନୁୱତ୍ତକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତାନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି।

ଦୁବ୍ବଚସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଦୁବ୍ବଚସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି।

କୁଲଦୂସକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? କୁଲଦୂସକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି।

ତେରସ ସଙ୍ଘାଦିସେସା ନିଟ୍ଠିତା।

୪୭୨ . …ପେ॰… ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠାତି? ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରୋନ୍ତସ୍ସ ଦୁକ୍କଟଂ ଏକେନ ସମୁଟ୍ଠାନେନ ସମୁଟ୍ଠାତି – କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠାତି, ନ ୱାଚତୋ।

ସେଖିୟା ନିଟ୍ଠିତା।

୩. ପାରାଜିକାଦି

୪୭୩ . ଚତ୍ତାରୋ ପାରାଜିକା କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଚତ୍ତାରୋ ପାରାଜିକା ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି।

ତେରସ ସଙ୍ଘାଦିସେସା କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ତେରସ ସଙ୍ଘାଦିସେସା ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ନ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି।

ଦ୍ୱେ ଅନିୟତା କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଦ୍ୱେ ଅନିୟତା ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି।

ତିଂସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟା ପାଚିତ୍ତିୟା କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ତିଂସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟା ପାଚିତ୍ତିୟା ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି।

ଦ୍ୱେନୱୁତି ପାଚିତ୍ତିୟା କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଦ୍ୱେନୱୁତି ପାଚିତ୍ତିୟା ଛହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି।

ଚତ୍ତାରୋ ପାଟିଦେସନୀୟା କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ଚତ୍ତାରୋ ପାଟିଦେସନୀୟା ଚତୂହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ଚିତ୍ତତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି।

ପଞ୍ଚସତ୍ତତି ସେଖିୟା କତିହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି? ପଞ୍ଚସତ୍ତତି ସେଖିୟା ତୀହି ସମୁଟ୍ଠାନେହି ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି – ସିୟା କାୟତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ ୱାଚତୋ; ସିୟା ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି, ନ କାୟତୋ; ସିୟା କାୟତୋ ଚ ୱାଚତୋ ଚ ଚିତ୍ତତୋ ଚ ସମୁଟ୍ଠନ୍ତି।

ସମୁଟ୍ଠାନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଅଚିତ୍ତକୁସଲା ଚେୱ, ସମୁଟ୍ଠାନଞ୍ଚ ସବ୍ବଥା।

ୟଥାଧମ୍ମେନ ଞାୟେନ, ସମୁଟ୍ଠାନଂ ୱିଜାନଥାତି॥

ଦୁତିୟଗାଥାସଙ୍ଗଣିକଂ

୧. କାୟିକାଦିଆପତ୍ତି

୪୭୪ . କତି ଆପତ୍ତିୟୋ କାୟିକା, କତି ୱାଚସିକା କତା।

ଛାଦେନ୍ତସ୍ସ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ, କତି ସଂସଗ୍ଗପଚ୍ଚୟା॥

ଛାପତ୍ତିୟୋ କାୟିକା, ଛ ୱାଚସିକା କତା।

ଛାଦେନ୍ତସ୍ସ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ, ପଞ୍ଚ ସଂସଗ୍ଗପଚ୍ଚୟା॥

ଅରୁଣୁଗ୍ଗେ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ, କତି ୟାୱତତିୟକା।

କତେତ୍ଥ ଅଟ୍ଠ ୱତ୍ଥୁକା, କତିହି ସବ୍ବସଙ୍ଗହୋ॥

ଅରୁଣୁଗ୍ଗେ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ, ଦ୍ୱେ ୟାୱତତିୟକା।

ଏକେତ୍ଥ ଅଟ୍ଠ ୱତ୍ଥୁକା, ଏକେନ ସବ୍ବସଙ୍ଗହୋ॥

ୱିନୟସ୍ସ କତି ମୂଲାନି, ୟାନି ବୁଦ୍ଧେନ ପଞ୍ଞତ୍ତା।

ୱିନୟଗରୁକା କତି ୱୁତ୍ତା, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଚ୍ଛାଦନା କତି॥

ୱିନୟସ୍ସ ଦ୍ୱେ ମୂଲାନି, ୟାନି ବୁଦ୍ଧେନ ପଞ୍ଞତ୍ତା।

ୱିନୟଗରୁକା ଦ୍ୱେ ୱୁତ୍ତା, ଦ୍ୱେ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଚ୍ଛାଦନା॥

ଗାମନ୍ତରେ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ, କତି ନଦିପାରପଚ୍ଚୟା।

କତିମଂସେସୁ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ, କତିମଂସେସୁ ଦୁକ୍କଟଂ॥

ଗାମନ୍ତରେ ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ, ଚତସ୍ସୋ ନଦିପାରପଚ୍ଚୟା।

ଏକମଂସେ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ, ନୱମଂସେସୁ ଦୁକ୍କଟଂ॥

କତି ୱାଚସିକା ରତ୍ତିଂ, କତି ୱାଚସିକା ଦିୱା।

ଦଦମାନସ୍ସ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ, ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତସ୍ସ କିତ୍ତକା॥

ଦ୍ୱେ ୱାଚସିକା ରତ୍ତିଂ, ଦ୍ୱେ ୱାଚସିକା ଦିୱା।

ଦଦମାନସ୍ସ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ, ଚତ୍ତାରୋ ଚ ପଟିଗ୍ଗହେ॥

୨. ଦେସନାଗାମିନିୟାଦିଆପତ୍ତି

୪୭୫ .

କତି ଦେସନାଗାମିନିୟୋ, କତି ସପ୍ପଟିକମ୍ମା କତା।

କତେତ୍ଥ ଅପ୍ପଟିକମ୍ମା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

ପଞ୍ଚ ଦେସନାଗାମିନିୟୋ, ଛ ସପ୍ପଟିକମ୍ମା କତା।

ଏକେତ୍ଥ ଅପ୍ପଟିକମ୍ମା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

ୱିନୟଗରୁକା କତି ୱୁତ୍ତା, କାୟୱାଚସିକାନି ଚ।

କତି ୱିକାଲେ ଧଞ୍ଞରସୋ, କତି ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥେନ ସମ୍ମୁତି॥

ୱିନୟଗରୁକା ଦ୍ୱେ ୱୁତ୍ତା, କାୟୱାଚସିକାନି ଚ।

ଏକୋ ୱିକାଲେ ଧଞ୍ଞରସୋ, ଏକା ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥେନ ସମ୍ମୁତି॥

ପାରାଜିକା କାୟିକା କତି, କତି ସଂୱାସକଭୂମିୟୋ।

କତିନଂ ରତ୍ତିଚ୍ଛେଦୋ, ପଞ୍ଞତ୍ତା ଦ୍ୱଙ୍ଗୁଲା କତି॥

ପାରାଜିକା କାୟିକା ଦ୍ୱେ, ଦ୍ୱେ ସଂୱାସକଭୂମିୟୋ।

ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ରତ୍ତିଚ୍ଛେଦୋ, ପଞ୍ଞତ୍ତା ଦ୍ୱଙ୍ଗୁଲା ଦୁୱେ॥

କତତ୍ତାନଂ ୱଧିତ୍ୱାନ, କତିହି ସଙ୍ଘୋ ଭିଜ୍ଜତି।

କତେତ୍ଥ ପଠମାପତ୍ତିକା, ଞତ୍ତିୟା କରଣା କତି॥

ଦ୍ୱେ ଅତ୍ତାନଂ ୱଧିତ୍ୱାନ, ଦ୍ୱୀହି ସଙ୍ଘୋ ଭିଜ୍ଜତି।

ଦ୍ୱେତ୍ଥ ପଠମାପତ୍ତିକା, ଞତ୍ତିୟା କରଣା ଦୁୱେ॥

ପାଣାତିପାତେ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ, ୱାଚା ପାରାଜିକା କତି।

ଓଭାସନା କତି ୱୁତ୍ତା, ସଞ୍ଚରିତ୍ତେନ ୱା କତି॥

ପାଣାତିପାତେ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ।

ୱାଚା ପାରାଜିକା ତୟୋ।

ଓଭାସନା ତୟୋ ୱୁତ୍ତା।

ସଞ୍ଚରିତ୍ତେନ ୱା ତୟୋ॥

କତି ପୁଗ୍ଗଲା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବା, କତି କମ୍ମାନଂ ସଙ୍ଗହା।

ନାସିତକା କତି ୱୁତ୍ତା, କତିନଂ ଏକୱାଚିକା॥

ତୟୋ ପୁଗ୍ଗଲା ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବା, ତୟୋ କମ୍ମାନଂ ସଙ୍ଗହା।

ନାସିତକା ତୟୋ ୱୁତ୍ତା, ତିଣ୍ଣନ୍ନଂ ଏକୱାଚିକା॥

ଅଦିନ୍ନାଦାନେ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ, କତି ମେଥୁନପଚ୍ଚୟା।

ଛିନ୍ଦନ୍ତସ୍ସ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ, କତି ଛଡ୍ଡିତପଚ୍ଚୟା॥

ଅଦିନ୍ନାଦାନେ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ, ଚତସ୍ସୋ ମେଥୁନପଚ୍ଚୟା।

ଛିନ୍ଦନ୍ତସ୍ସ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ, ପଞ୍ଚ ଛଡ୍ଡିତପଚ୍ଚୟା॥

ଭିକ୍ଖୁନୋୱାଦକୱଗ୍ଗସ୍ମିଂ , ପାଚିତ୍ତିୟେନ ଦୁକ୍କଟା।

କତେତ୍ଥ ନୱକା ୱୁତ୍ତା, କତିନଂ ଚୀୱରେନ ଚ॥

ଭିକ୍ଖୁନୋୱାଦକୱଗ୍ଗସ୍ମିଂ , ପାଚିତ୍ତିୟେନ ଦୁକ୍କଟା କତା।

ଚତୁରେତ୍ଥ ନୱକା ୱୁତ୍ତା, ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଚୀୱରେନ ଚ॥

ଭିକ୍ଖୁନୀନଞ୍ଚ ଅକ୍ଖାତା, ପାଟିଦେସନିୟା କତି।

ଭୁଞ୍ଜନ୍ତାମକଧଞ୍ଞେନ, ପାଚିତ୍ତିୟେନ ଦୁକ୍କଟା କତି॥

ଭିକ୍ଖୁନୀନଞ୍ଚ ଅକ୍ଖାତା, ଅଟ୍ଠ ପାଟିଦେସନୀୟା କତା।

ଭୁଞ୍ଜନ୍ତାମକଧଞ୍ଞେନ, ପାଚିତ୍ତିୟେନ ଦୁକ୍କଟା କତା॥

ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ, ଠିତସ୍ସ ଚାପି କିତ୍ତକା।

ନିସିନ୍ନସ୍ସ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ, ନିପନ୍ନସ୍ସାପି କିତ୍ତକା॥

ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ, ଠିତସ୍ସ ଚାପି ତତ୍ତକା।

ନିସିନ୍ନସ୍ସ ଚତସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ, ନିପନ୍ନସ୍ସାପି ତତ୍ତକା॥

୩. ପାଚିତ୍ତିୟଂ

୪୭୬ .

କତି ପାଚିତ୍ତିୟାନି, ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

ଅପୁବ୍ବଂ ଅଚରିମଂ, ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ଏକତୋ॥

ପଞ୍ଚ ପାଚିତ୍ତିୟାନି, ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

ଅପୁବ୍ବଂ ଅଚରିମଂ, ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ଏକତୋ॥

କତି ପାଚିତ୍ତିୟାନି, ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

ଅପୁବ୍ବଂ ଅଚରିମଂ, ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ଏକତୋ॥

ନ ପାଚିତ୍ତିୟାନି, ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

ଅପୁବ୍ବଂ ଅଚରିମଂ, ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ଏକତୋ॥

କତି ପାଚିତ୍ତିୟାନି, ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

କତି ୱାଚାୟ ଦେସେୟ୍ୟ, ୱୁତ୍ତା ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

ପଞ୍ଚ ପାଚିତ୍ତିୟାନି, ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

ଏକୱାଚାୟ ଦେସେୟ୍ୟ, ୱୁତ୍ତା ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

କତି ପାଚିତ୍ତିୟାନି, ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

କତି ୱାଚାୟ ଦେସେୟ୍ୟ, ୱୁତ୍ତା ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

ନୱ ପାଚିତ୍ତିୟାନି, ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

ଏକୱାଚାୟ ଦେସେୟ୍ୟ, ୱୁତ୍ତା ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

କତି ପାଚିତ୍ତିୟାନି, ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

କିଞ୍ଚ କିତ୍ତେତ୍ୱା ଦେସେୟ୍ୟ, ୱୁତ୍ତା ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

ପଞ୍ଚ ପାଚିତ୍ତିୟାନି, ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

ୱତ୍ଥୁଂ କିତ୍ତେତ୍ୱା ଦେସେୟ୍ୟ, ୱୁତ୍ତା ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

କତି ପାଚିତ୍ତିୟାନି, ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

କିଞ୍ଚ କିତ୍ତେତ୍ୱା ଦେସେୟ୍ୟ, ୱୁତ୍ତା ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

ନୱ ପାଚିତ୍ତିୟାନି, ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

ୱତ୍ଥୁଂ କିତ୍ତେତ୍ୱା ଦେସେୟ୍ୟ, ୱୁତ୍ତା ଆଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

ୟାୱତତିୟକେ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ, କତି ୱୋହାରପଚ୍ଚୟା।

ଖାଦନ୍ତସ୍ସ କତି ଆପତ୍ତିୟୋ, କତି ଭୋଜନପଚ୍ଚୟା॥

ୟାୱତତିୟକେ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ, ଛ ୱୋହାରପଚ୍ଚୟା।

ଖାଦନ୍ତସ୍ସ ତିସ୍ସୋ ଆପତ୍ତିୟୋ, ପଞ୍ଚ ଭୋଜନପଚ୍ଚୟା॥

ସବ୍ବା ୟାୱତତିୟକା, କତି ଠାନାନି ଗଚ୍ଛନ୍ତି।

କତିନଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି, କତିନଂ ଅଧିକରଣେନ ଚ॥

ସବ୍ବା ୟାୱତତିୟକା, ପଞ୍ଚ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛନ୍ତି।

ପଞ୍ଚନ୍ନଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି, ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ଅଧିକରଣେନ ଚ॥

କତିନଂ ୱିନିଚ୍ଛୟୋ ହୋତି, କତିନଂ ୱୂପସମେନ ଚ।

କତିନଞ୍ଚେୱ ଅନାପତ୍ତି, କତିହି ଠାନେହି ସୋଭତି॥

ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ୱିନିଚ୍ଛୟୋ ହୋତି, ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ୱୂପସମେନ ଚ।

ପଞ୍ଚନ୍ନଞ୍ଚେୱ ଅନାପତ୍ତି, ତୀହି ଠାନେହି ସୋଭତି॥

କତି କାୟିକା ରତ୍ତିଂ, କତି କାୟିକା ଦିୱା।

ନିଜ୍ଝାୟନ୍ତସ୍ସ କତି ଆପତ୍ତି, କତି ପିଣ୍ଡପାତପଚ୍ଚୟା॥

ଦ୍ୱେ କାୟିକା ରତ୍ତିଂ, ଦ୍ୱେ କାୟିକା ଦିୱା।

ନିଜ୍ଝାୟନ୍ତସ୍ସ ଏକା ଆପତ୍ତି, ଏକା ପିଣ୍ଡପାତପଚ୍ଚୟା॥

କତାନିସଂସେ ସମ୍ପସ୍ସଂ, ପରେସଂ ସଦ୍ଧାୟ ଦେସୟେ।

ଉକ୍ଖିତ୍ତକା କତି ୱୁତ୍ତା, କତି ସମ୍ମାୱତ୍ତନା॥

ଅଟ୍ଠାନିସଂସେ ସମ୍ପସ୍ସଂ, ପରେସଂ ସଦ୍ଧାୟ ଦେସୟେ।

ଉକ୍ଖିତ୍ତକା ତୟୋ ୱୁତ୍ତା, ତେଚତ୍ତାଲୀସ ସମ୍ମାୱତ୍ତନା॥

କତି ଠାନେ ମୁସାୱାଦୋ, କତି ପରମନ୍ତି ୱୁଚ୍ଚତି।

କତି ପାଟିଦେସନୀୟା, କତିନଂ ଦେସନାୟ ଚ॥

ପଞ୍ଚ ଠାନେ ମୁସାୱାଦୋ, ଚୁଦ୍ଦସ ପରମନ୍ତି ୱୁଚ୍ଚତି।

ଦ୍ୱାଦସ ପାଟିଦେସନୀୟା, ଚତୁନ୍ନଂ ଦେସନାୟ ଚ॥

କତଙ୍ଗିକୋ ମୁସାୱାଦୋ, କତି ଉପୋସଥଙ୍ଗାନି।

କତି ଦୂତେୟ୍ୟଙ୍ଗାନି, କତି ତିତ୍ଥିୟୱତ୍ତନା॥

ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକୋ ମୁସାୱାଦୋ, ଅଟ୍ଠ ଉପୋସଥଙ୍ଗାନି।

ଅଟ୍ଠ ଦୂତେୟ୍ୟଙ୍ଗାନି, ଅଟ୍ଠ ତିତ୍ଥିୟୱତ୍ତନା॥

କତିୱାଚିକା ଉପସମ୍ପଦା, କତିନଂ ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠାତବ୍ବଂ।

କତିନଂ ଆସନଂ ଦାତବ୍ବଂ, ଭିକ୍ଖୁନୋୱାଦକୋ କତିହି॥

ଅଟ୍ଠୱାଚିକା ଉପସମ୍ପଦା, ଅଟ୍ଠନ୍ନଂ ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠାତବ୍ବଂ।

ଅଟ୍ଠନ୍ନଂ ଆସନଂ ଦାତବ୍ବଂ, ଭିକ୍ଖୁନୋୱାଦକୋ ଅଟ୍ଠହି॥

କତିନଂ ଛେଜ୍ଜଂ ହୋତି, କତିନଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ।

କତିନଞ୍ଚେୱ ଅନାପତ୍ତି, ସବ୍ବେସଂ ଏକୱତ୍ଥୁକା॥

ଏକସ୍ସ ଛେଜ୍ଜଂ ହୋତି, ଚତୁନ୍ନଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ।

ଚତୁନ୍ନଞ୍ଚେୱ ଅନାପତ୍ତି, ସବ୍ବେସଂ ଏକୱତ୍ଥୁକା॥

କତି ଆଘାତୱତ୍ଥୂନି, କତିହି ସଙ୍ଘୋ ଭିଜ୍ଜତି।

କତେତ୍ଥ ପଠମାପତ୍ତିକା, ଞତ୍ତିୟା କରଣା କତି॥

ନୱ ଆଘାତୱତ୍ଥୂନି, ନୱହି ସଙ୍ଘୋ ଭିଜ୍ଜତି।

ନୱେତ୍ଥ ପଠମାପତ୍ତିକା, ଞତ୍ତିୟା କରଣା ନୱ॥

୪. ଅୱନ୍ଦନୀୟପୁଗ୍ଗଲାଦି

୪୭୭ .

କତି ପୁଗ୍ଗଲା ନାଭିୱାଦେତବ୍ବା, ଅଞ୍ଜଲିସାମିଚେନ ଚ।

କତିନଂ ଦୁକ୍କଟଂ ହୋତି, କତି ଚୀୱରଧାରଣା॥

ଦସ ପୁଗ୍ଗଲା ନାଭିୱାଦେତବ୍ବା, ଅଞ୍ଜଲିସାମିଚେନ ଚ।

ଦସନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟଂ ହୋତି, ଦସ ଚୀୱରଧାରଣା॥

କତିନଂ ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠାନଂ, ଦାତବ୍ବଂ ଇଧ ଚୀୱରଂ।

କତିନଂ ଭନ୍ତେ ଦାତବ୍ବଂ, କତିନଞ୍ଚେୱ ନ ଦାତବ୍ବଂ॥

ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠାନଂ, ଦାତବ୍ବଂ ଇଧ ଚୀୱରଂ।

ସତ୍ତନ୍ନଂ ସନ୍ତେ ଦାତବ୍ବଂ, ସୋଳସନ୍ନଂ ନ ଦାତବ୍ବଂ॥

କତିସତଂ ରତ୍ତିସତଂ, ଆପତ୍ତିୟୋ ଛାଦୟିତ୍ୱାନ।

କତି ରତ୍ତିୟୋ ୱସିତ୍ୱାନ, ମୁଚ୍ଚେୟ୍ୟ ପାରିୱାସିକୋ॥

ଦସସତଂ ରତ୍ତିସତଂ, ଆପତ୍ତିୟୋ ଛାଦୟିତ୍ୱାନ।

ଦସ ରତ୍ତିୟୋ ୱସିତ୍ୱାନ, ମୁଚ୍ଚେୟ୍ୟ ପାରିୱାସିକୋ॥

କତି କମ୍ମଦୋସା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଚମ୍ପାୟଂ ୱିନୟୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ, ସବ୍ବେୱ ଅଧମ୍ମିକା [ସବ୍ବେ ଅଧମ୍ମିକା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] କତି॥

ଦ୍ୱାଦସ କମ୍ମଦୋସା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଚମ୍ପାୟଂ ୱିନୟୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ, ସବ୍ବେୱ ଅଧମ୍ମିକା [ସବ୍ବେୱାଧମ୍ମିକା (ସୀ॰), ସବ୍ବେ ଅଧମ୍ମିକା (ସ୍ୟା॰)] କତା॥

କତି କମ୍ମସମ୍ପତ୍ତିୟୋ ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଚମ୍ପାୟଂ ୱିନୟୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ, ସବ୍ବେୱ ଧମ୍ମିକା କତି॥

ଚତସ୍ସୋ କମ୍ମସମ୍ପତ୍ତିୟୋ ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଚମ୍ପାୟଂ ୱିନୟୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ, ସବ୍ବେୱ ଧମ୍ମିକା କତା॥

କତି କମ୍ମାନି ୱୁତ୍ତାନି, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଚମ୍ପାୟଂ ୱିନୟୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ, ଧମ୍ମିକା ଅଧମ୍ମିକା କତି॥

ଛ କମ୍ମାନି ୱୁତ୍ତାନି, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଚମ୍ପାୟଂ ୱିନୟୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ, ଏକେତ୍ଥ ଧମ୍ମିକା କତା।

ପଞ୍ଚ ଅଧମ୍ମିକା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

କତି କମ୍ମାନି ୱୁତ୍ତାନି, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଚମ୍ପାୟଂ ୱିନୟୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ, ଧମ୍ମିକା ଅଧମ୍ମିକା କତି॥

ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି ୱୁତ୍ତାନି, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଚମ୍ପାୟଂ ୱିନୟୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ, ଏକେତ୍ଥ ଧମ୍ମିକା କତା।

ତୟୋ ଅଧମ୍ମିକା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା॥

ୟଂ ଦେସିତଂନନ୍ତଜିନେନ ତାଦିନା।

ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନି ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

କତେତ୍ଥ ସମ୍ମନ୍ତି ୱିନା ସମଥେହି।

ପୁଚ୍ଛାମି ତଂ ବ୍ରୂହି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

ୟଂ ଦେସିତଂନନ୍ତଜିନେନ ତାଦିନା।

ଆପତ୍ତିକ୍ଖନ୍ଧାନି ୱିୱେକଦସ୍ସିନା।

ଏକେତ୍ଥ ସମ୍ମତି ୱିନା ସମଥେହି।

ଏତଂ ତେ ଅକ୍ଖାମି ୱିଭଙ୍ଗକୋୱିଦ॥

କତି ଆପାୟିକା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି [ୱିସୟାନି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰ ଏୱମୁପରିପି)] ସୁଣୋମ ତେ॥

ଛଊନଦିୟଡ୍ଢସତା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ଆପାୟିକା ନେରୟିକା, କପ୍ପଟ୍ଠା ସଙ୍ଘଭେଦକା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି ନାପାୟିକା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ଅଟ୍ଠାରସ ନାପାୟିକା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି ଅଟ୍ଠକା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ଅଟ୍ଠାରସ ଅଟ୍ଠକା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

୫. ସୋଳସକମ୍ମାଦି

୪୭୮ .

କତି କମ୍ମାନି ୱୁତ୍ତାନି, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ସୋଳସ କମ୍ମାନି ୱୁତ୍ତାନି, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି କମ୍ମଦୋସା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ଦ୍ୱାଦସ କମ୍ମଦୋସା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି କମ୍ମସମ୍ପତ୍ତିୟୋ ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ଚତସ୍ସୋ କମ୍ମସମ୍ପତ୍ତିୟୋ ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି କମ୍ମାନି ୱୁତ୍ତାନି, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ଛ କମ୍ମାନି ୱୁତ୍ତାନି, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି କମ୍ମାନି ୱୁତ୍ତାନି, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି ୱୁତ୍ତାନି, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି ପାରାଜିକା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ଅଟ୍ଠ ପାରାଜିକା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି ସଙ୍ଘାଦିସେସା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ତେୱୀସ ସଙ୍ଘାଦିସେସା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି ଅନିୟତା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ଦ୍ୱେ ଅନିୟତା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ଦ୍ୱେଚତ୍ତାଲୀସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି ପାଚିତ୍ତିୟା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ଅଟ୍ଠାସୀତିସତଂ ପାଚିତ୍ତିୟା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି ପାଟିଦେସନୀୟା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ଦ୍ୱାଦସ ପାଟିଦେସନୀୟା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

କତି ସେଖିୟା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋମ ତେ॥

ପଞ୍ଚସତ୍ତତି ସେଖିୟା ୱୁତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧେନାଦିଚ୍ଚବନ୍ଧୁନା।

ୱିନୟଂ ପଟିଜାନନ୍ତସ୍ସ, ୱିନୟାନି ସୁଣୋହି ମେ॥

ୟାୱ ସୁପୁଚ୍ଛିତଂ ତୟା, ୟାୱ ସୁୱିସ୍ସଜ୍ଜିତଂ ମୟା।

ପୁଚ୍ଛାୱିସ୍ସଜ୍ଜନାୟ ୱା, ନତ୍ଥି କିଞ୍ଚି ଅସୁତ୍ତକନ୍ତି॥

ଦୁତିୟଗାଥାସଙ୍ଗଣିକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ସେଦମୋଚନଗାଥା

୧. ଅୱିପ୍ପୱାସପଞ୍ହା

୪୭୯ .

ଅସଂୱାସୋ ଭିକ୍ଖୂହି ଚ ଭିକ୍ଖୁନୀହି ଚ।

ସମ୍ଭୋଗୋ ଏକଚ୍ଚୋ ତହିଂ ନ ଲବ୍ଭତି।

ଅୱିପ୍ପୱାସେନ ଅନାପତ୍ତି।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜିୟଂ ଅୱେଭଙ୍ଗିୟଂ।

ପଞ୍ଚ ୱୁତ୍ତା ମହେସିନା।

ୱିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଦସ ପୁଗ୍ଗଲେ ନ ୱଦାମି, ଏକାଦସ ୱିୱଜ୍ଜିୟ।

ୱୁଡ୍ଢଂ ୱନ୍ଦନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି, ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ନ ଉକ୍ଖିତ୍ତକୋ ନ ଚ ପନ ପାରିୱାସିକୋ।

ନ ସଙ୍ଘଭିନ୍ନୋ ନ ଚ ପନ ପକ୍ଖସଙ୍କନ୍ତୋ।

ସମାନସଂୱାସକଭୂମିୟା ଠିତୋ।

କଥଂ ନୁ ସିକ୍ଖାୟ ଅସାଧାରଣୋ ସିୟା।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଉପେତି ଧମ୍ମଂ ପରିପୁଚ୍ଛମାନୋ, କୁସଲଂ ଅତ୍ଥୂପସଞ୍ହିତଂ।

ନ ଜୀୱତି ନ ମତୋ ନ ନିବ୍ବୁତୋ, ତଂ ପୁଗ୍ଗଲଂ କତମଂ ୱଦନ୍ତି ବୁଦ୍ଧା।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଉବ୍ଭକ୍ଖକେ ନ ୱଦାମି, ଅଧୋ ନାଭିଂ ୱିୱଜ୍ଜିୟ।

ମେଥୁନଧମ୍ମପଚ୍ଚୟା, କଥଂ ପାରାଜିକୋ ସିୟା।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଭିକ୍ଖୁ ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କରୋତି।

ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ।

ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ ଅନାପତ୍ତି।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଭିକ୍ଖୁ ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କରୋତି।

ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣିକଂ।

ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ ଆପତ୍ତି।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ନ କାୟିକଂ କିଞ୍ଚି ପୟୋଗମାଚରେ।

ନ ଚାପି ୱାଚାୟ ପରେ ଭଣେୟ୍ୟ।

ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ଗରୁକଂ ଛେଜ୍ଜୱତ୍ଥୁଂ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ନ କାୟିକଂ ୱାଚସିକଞ୍ଚ କିଞ୍ଚି।

ମନସାପି ସନ୍ତୋ ନ କରେୟ୍ୟ ପାପଂ।

ସୋ ନାସିତୋ କିନ୍ତି ସୁନାସିତୋ ଭୱେ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଅନାଲପନ୍ତୋ ମନୁଜେନ କେନଚି।

ୱାଚାଗିରଂ ନୋ ଚ ପରେ ଭଣେୟ୍ୟ।

ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ୱାଚସିକଂ ନ କାୟିକଂ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ସିକ୍ଖାପଦା ବୁଦ୍ଧୱରେନ ୱଣ୍ଣିତା।

ସଙ୍ଘାଦିସେସା ଚତୁରୋ ଭୱେୟ୍ୟୁଂ।

ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ଏକପୟୋଗେନ ସବ୍ବେ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଉଭୋ ଏକତୋ ଉପସମ୍ପନ୍ନା।

ଉଭିନ୍ନଂ ହତ୍ଥତୋ ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହେୟ୍ୟ।

ସିୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ନାନା।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଚତୁରୋ ଜନା ସଂୱିଧାୟ।

ଗରୁଭଣ୍ଡଂ ଅୱାହରୁଂ।

ତୟୋ ପାରାଜିକା ଏକୋ ନ ପାରାଜିକୋ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

୨. ପାରାଜିକାଦିପଞ୍ହା

୪୮୦ .

ଇତ୍ଥୀ ଚ ଅବ୍ଭନ୍ତରେ ସିୟା,

ଭିକ୍ଖୁ ଚ ବହିଦ୍ଧା ସିୟା।

ଛିଦ୍ଦଂ ତସ୍ମିଂ ଘରେ ନତ୍ଥି।

ମେଥୁନଧମ୍ମପଚ୍ଚୟା।

କଥଂ ପାରାଜିକୋ ସିୟା।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ତେଲଂ ମଧୁଂ ଫାଣିତଞ୍ଚାପି ସପ୍ପିଂ।

ସାମଂ ଗହେତ୍ୱାନ ନିକ୍ଖିପେୟ୍ୟ।

ଅୱୀତିୱତ୍ତେ ସତ୍ତାହେ।

ସତି ପଚ୍ଚୟେ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି।

ସୁଦ୍ଧକେନ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଆପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଏକତୋ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଭିକ୍ଖୂ ସିୟା ୱୀସତିୟା ସମାଗତା।

କମ୍ମଂ କରେୟ୍ୟୁଂ ସମଗ୍ଗସଞ୍ଞିନୋ।

ଭିକ୍ଖୁ ସିୟା ଦ୍ୱାଦସୟୋଜନେ ଠିତୋ।

କମ୍ମଞ୍ଚ ତଂ କୁପ୍ପେୟ୍ୟ ୱଗ୍ଗପଚ୍ଚୟା।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ପଦୱୀତିହାରମତ୍ତେନ ୱାଚାୟ ଭଣିତେନ ଚ।

ସବ୍ବାନି ଗରୁକାନି ସପ୍ପଟିକମ୍ମାନି।

ଚତୁସଟ୍ଠି ଆପତ୍ତିୟୋ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ଏକତୋ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ନିୱତ୍ଥୋ ଅନ୍ତରୱାସକେନ।

ଦିଗୁଣଂ ସଙ୍ଘାଟିଂ ପାରୁତୋ।

ସବ୍ବାନି ତାନି ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ହୋନ୍ତି।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ନ ଚାପି ଞତ୍ତି ନ ଚ ପନ କମ୍ମୱାଚା।

ନ ଚେହି ଭିକ୍ଖୂତି ଜିନୋ ଅୱୋଚ।

ସରଣଗମନମ୍ପି ନ ତସ୍ସ ଅତ୍ଥି।

ଉପସମ୍ପଦା ଚସ୍ସ ଅକୁପ୍ପା।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଇତ୍ଥିଂ ହନେ ନ ମାତରଂ, ପୁରିସଞ୍ଚ ନ ପିତରଂ ହନେ।

ହନେୟ୍ୟ ଅନରିୟଂ ମନ୍ଦୋ, ତେନ ଚାନନ୍ତରଂ ଫୁସେ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଇତ୍ଥିଂ ହନେ ଚ ମାତରଂ, ପୁରିସଞ୍ଚ ପିତରଂ ହନେ।

ମାତରଂ ପିତରଂ ହନ୍ତ୍ୱା, ନ ତେନାନନ୍ତରଂ ଫୁସେ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଅଚୋଦୟିତ୍ୱା ଅସ୍ସାରୟିତ୍ୱା।

ଅସମ୍ମୁଖୀଭୂତସ୍ସ କରେୟ୍ୟ କମ୍ମଂ।

କତଞ୍ଚ କମ୍ମଂ ସୁକତଂ ଭୱେୟ୍ୟ।

କାରକୋ ଚ ସଙ୍ଘୋ ଅନାପତ୍ତିକୋ ସିୟା।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଚୋଦୟିତ୍ୱା ସାରୟିତ୍ୱା।

ସମ୍ମୁଖୀଭୂତସ୍ସ କରେୟ୍ୟ କମ୍ମଂ।

କତଞ୍ଚ କମ୍ମଂ ଅକତଂ ଭୱେୟ୍ୟ।

କାରକୋ ଚ ସଙ୍ଘୋ ସାପତ୍ତିକୋ ସିୟା।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଛିନ୍ଦନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି, ଛିନ୍ଦନ୍ତସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି।

ଛାଦେନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି, ଛାଦେନ୍ତସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ସଚ୍ଚଂ ଭଣନ୍ତୋ ଗରୁକଂ, ମୁସା ଚ ଲହୁ ଭାସତୋ।

ମୁସା ଭଣନ୍ତୋ ଗରୁକଂ, ସଚ୍ଚଞ୍ଚ ଲହୁ ଭାସତୋ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

୩. ପାଚିତ୍ତିୟାଦିପଞ୍ହା

୪୮୧ .

ଅଧିଟ୍ଠିତଂ ରଜନାୟ ରତ୍ତଂ।

କପ୍ପକତମ୍ପି ସନ୍ତଂ।

ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଅତ୍ଥଙ୍ଗତେ ସୂରିୟେ ଭିକ୍ଖୁ ମଂସାନି ଖାଦତି।

ନ ଉମ୍ମତ୍ତକୋ ନ ଚ ପନ ଖିତ୍ତଚିତ୍ତୋ।

ନ ଚାପି ସୋ ୱେଦନାଟ୍ଟୋ ଭୱେୟ୍ୟ।

ନ ଚସ୍ସ ହୋତି ଆପତ୍ତି।

ସୋ ଚ ଧମ୍ମୋ ସୁଗତେନ ଦେସିତୋ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ନ ରତ୍ତଚିତ୍ତୋ ନ ଚ ପନ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ।

ନ ଚାପି ସୋ ପରଂ ମରଣାୟ ଚେତୟି।

ସଲାକଂ ଦେନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ଛେଜ୍ଜଂ।

ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତସ୍ସ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ନ ଚାପି ଆରଞ୍ଞକଂ ସାସଙ୍କସମ୍ମତଂ।

ନ ଚାପି ସଙ୍ଘେନ ସମ୍ମୁତି ଦିନ୍ନା।

ନ ଚସ୍ସ କଥିନଂ ଅତ୍ଥତଂ ତତ୍ଥେୱ।

ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଅଡ୍ଢୟୋଜନଂ।

ତତ୍ଥେୱ ଅରୁଣଂ ଉଗ୍ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

କାୟିକାନି ନ ୱାଚସିକାନି।

ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

ଅପୁବ୍ବଂ ଅଚରିମଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ଏକତୋ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ୱାଚସିକାନି ନ କାୟିକାନି।

ସବ୍ବାନି ନାନାୱତ୍ଥୁକାନି।

ଅପୁବ୍ବଂ ଅଚରିମଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ଏକତୋ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ତିସ୍ସିତ୍ଥିୟୋ ମେଥୁନଂ ତଂ ନ ସେୱେ।

ତୟୋ ପୁରିସେ ତୟୋ ଅନରିୟପଣ୍ଡକେ।

ନ ଚାଚରେ ମେଥୁନଂ ବ୍ୟଞ୍ଜନସ୍ମିଂ।

ଛେଜ୍ଜଂ ସିୟା ମେଥୁନଧମ୍ମପଚ୍ଚୟା।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ମାତରଂ ଚୀୱରଂ ୟାଚେ, ନୋ ଚ ସଙ୍ଘେ [ନୋ ସଂଘସ୍ସ (କ॰), ନୋ ଚ ସଂଘସ୍ସ (ସ୍ୟା॰), ନୋ ଚେ ସଂଘସ୍ସ (ସୀ॰)] ପରିଣତଂ।

କେନସ୍ସ ହୋତି ଆପତ୍ତି, ଅନାପତ୍ତି ଚ ଞାତକେ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

କୁଦ୍ଧୋ ଆରାଧକୋ ହୋତି, କୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ଗରହିୟୋ।

ଅଥ କୋ ନାମ ସୋ ଧମ୍ମୋ, ୟେନ କୁଦ୍ଧୋ ପସଂସିୟୋ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ତୁଟ୍ଠୋ ଆରାଧକୋ ହୋତି, ତୁଟ୍ଠୋ ହୋତି ଗରହିୟୋ।

ଅଥ କୋ ନାମ ସୋ ଧମ୍ମୋ, ୟେନ ତୁଟ୍ଠୋ ଗରହିୟୋ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ।

ପାଚିତ୍ତିୟଂ ପାଟିଦେସନୀୟଂ।

ଦୁକ୍କଟଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ଏକତୋ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଉଭୋ ପରିପୁଣ୍ଣୱୀସତିୱସ୍ସା।

ଉଭିନ୍ନଂ ଏକୁପଜ୍ଝାୟୋ।

ଏକାଚରିୟୋ ଏକା କମ୍ମୱାଚା।

ଏକୋ ଉପସମ୍ପନ୍ନୋ ଏକୋ ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନୋ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଅକପ୍ପକତଂ ନାପି ରଜନାୟ ରତ୍ତଂ।

ତେନ ନିୱତ୍ଥୋ ୟେନ କାମଂ ୱଜେୟ୍ୟ।

ନ ଚସ୍ସ ହୋତି ଆପତ୍ତି।

ସୋ ଚ ଧମ୍ମୋ ସୁଗତେନ ଦେସିତୋ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ନ ଦେତି ନ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ପଟିଗ୍ଗହୋ ତେନ ନ ୱିଜ୍ଜତି।

ଆପଜ୍ଜତି ଗରୁକଂ ନ ଲହୁକଂ, ତଞ୍ଚ ପରିଭୋଗପଚ୍ଚୟା।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ନ ଦେତି ନ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ପଟିଗ୍ଗହୋ ତେନ ନ ୱିଜ୍ଜତି।

ଆପଜ୍ଜତି ଲହୁକଂ ନ ଗରୁକଂ, ତଞ୍ଚ ପରିଭୋଗପଚ୍ଚୟା।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ଆପଜ୍ଜତି ଗରୁକଂ ସାୱସେସଂ।

ଛାଦେତି ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ।

ନ ଭିକ୍ଖୁନୀ ନୋ ଚ ଫୁସେୟ୍ୟ ୱଜ୍ଜଂ।

ପଞ୍ହା ମେସା କୁସଲେହି ଚିନ୍ତିତା॥

ସେଦମୋଚନଗାଥା ନିଟ୍ଠିତା।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଅସଂୱାସୋ ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜି, ଦସ ଚ ଅନୁକ୍ଖିତ୍ତକୋ।

ଉପେତି ଧମ୍ମଂ ଉବ୍ଭକ୍ଖକଂ, ତତୋ ସଞ୍ଞାଚିକା ଚ ଦ୍ୱେ॥

ନ କାୟିକଞ୍ଚ ଗରୁକଂ, ନ କାୟିକଂ ନ ୱାଚସିକଂ [ନ କାୟିକଂ ସୁନାସିତଂ (ସ୍ୟା॰)] ।

ଅନାଲପନ୍ତୋ ସିକ୍ଖା ଚ, ଉଭୋ ଚ ଚତୁରୋ ଜନା॥

ଇତ୍ଥୀ ତେଲଞ୍ଚ ନିସ୍ସଗ୍ଗି, ଭିକ୍ଖୁ ଚ ପଦୱୀତିୟୋ।

ନିୱତ୍ଥୋ ଚ ନ ଚ ଞତ୍ତି, ନ ମାତରଂ ପିତରଂ ହନେ॥

ଅଚୋଦୟିତ୍ୱା ଚୋଦୟିତ୍ୱା, ଛିନ୍ଦନ୍ତଂ ସଚ୍ଚମେୱ ଚ।

ଅଧିଟ୍ଠିତଞ୍ଚତ୍ଥଙ୍ଗତେ, ନ ରତ୍ତଂ ନ ଚାରଞ୍ଞକଂ॥

କାୟିକା ୱାଚସିକା ଚ, ତିସ୍ସିତ୍ଥୀ ଚାପି ମାତରଂ।

କୁଦ୍ଧୋ ଆରାଧକୋ ତୁଟ୍ଠୋ, ସଙ୍ଘାଦିସେସା ଚ ଉଭୋ॥

ଅକପ୍ପକତଂ ନ ଦେତି, ନ ଦେତାପଜ୍ଜତୀ ଗରୁଂ।

ସେଦମୋଚନିକା ଗାଥା, ପଞ୍ହା ୱିଞ୍ଞୂହି ୱିଭାୱିତାତି [ୱିଞ୍ଞୂୱିଭାୱିତା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ॥

ପଞ୍ଚୱଗ୍ଗୋ

୧. କମ୍ମୱଗ୍ଗୋ

୪୮୨ . ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି। ଅପଲୋକନକମ୍ମଂ, ଞତ୍ତିକମ୍ମଂ, ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମଂ, ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମଂ – ଇମାନି ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି। କତିହାକାରେହି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି? ଇମାନି ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି ପଞ୍ଚହାକାରେହି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି – ୱତ୍ଥୁତୋ ୱା ଞତ୍ତିତୋ ୱା ଅନୁସ୍ସାୱନତୋ ୱା ସୀମତୋ ୱା ପରିସତୋ ୱା।

୪୮୩ . କଥଂ ୱତ୍ଥୁତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି ? ସମ୍ମୁଖାକରଣୀୟଂ କମ୍ମଂ ଅସମ୍ମୁଖା କରୋତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ପଟିପୁଚ୍ଛାକରଣୀୟଂ କମ୍ମଂ ଅପଟିପୁଚ୍ଛା କରୋତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ପଟିଞ୍ଞାୟ କରଣୀୟଂ କମ୍ମଂ ଅପଟିଞ୍ଞାୟ କରୋତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ସତିୱିନୟାରହସ୍ସ ଅମୂଳ୍ହୱିନୟଂ ଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ଅମୂଳ୍ହୱିନୟାରହସ୍ସ ତସ୍ସପାପିୟସିକାକମ୍ମଂ କରୋତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ତସ୍ସପାପିୟସିକାକମ୍ମାରହସ୍ସ ତଜ୍ଜନୀୟକମ୍ମଂ କରୋତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ତଜ୍ଜନୀୟକମ୍ମାରହସ୍ସ ନିୟସ୍ସକମ୍ମଂ କରୋତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ନିୟସ୍ସକମ୍ମାରହସ୍ସ ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମଂ କରୋତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମାରହସ୍ସ ପଟିସାରଣୀୟକମ୍ମଂ କରୋତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ପଟିସାରଣୀୟକମ୍ମାରହସ୍ସ ଉକ୍ଖେପନୀୟକମ୍ମଂ କରୋତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ଉକ୍ଖେପନୀୟକମ୍ମାରହସ୍ସ ପରିୱାସଂ ଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ ; ପରିୱାସାରହଂ ମୂଲାୟ ପଟିକସ୍ସତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ମୂଲାୟପଟିକସ୍ସନାରହସ୍ସ ମାନତ୍ତଂ ଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ମାନତ୍ତାରହଂ ଅବ୍ଭେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ଅବ୍ଭାନାରହଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ଅନୁପୋସଥେ ଉପୋସଥଂ କରୋତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ; ଅପୱାରଣାୟ ପୱାରେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ଏୱଂ ୱତ୍ଥୁତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି।

୪୮୪ . କଥଂ ଞତ୍ତିତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି ? ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଞତ୍ତିତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି – ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପରାମସତି, ସଙ୍ଘଂ ନ ପରାମସତି, ପୁଗ୍ଗଲଂ ନ ପରାମସତି, ଞତ୍ତିଂ ନ ପରାମସତି, ପଚ୍ଛା ୱା ଞତ୍ତିଂ ଠପେତି – ଇମେହି ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଞତ୍ତିତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି।

୪୮୫ . କଥଂ ଅନୁସ୍ସାୱନତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି ? ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଅନୁସ୍ସାୱନତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି – ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପରାମସତି, ସଙ୍ଘଂ ନ ପରାମସତି, ପୁଗ୍ଗଲଂ ନ ପରାମସତି, ସାୱନଂ ହାପେତି, ଅକାଲେ ୱା ସାୱେତି – ଇମେହି ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଅନୁସ୍ସାୱନତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି।

୪୮୬ . କଥଂ ସୀମତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି ? ଏକାଦସହି ଆକାରେହି ସୀମତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି – ଅତିଖୁଦ୍ଦକଂ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ଅତିମହତିଂ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ଖଣ୍ଡନିମିତ୍ତଂ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ଛାୟାନିମିତ୍ତଂ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ଅନିମିତ୍ତଂ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ବହିସୀମେ ଠିତୋ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ନଦିୟା ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ସମୁଦ୍ଦେ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ଜାତସ୍ସରେ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ସୀମାୟ ସୀମଂ ସମ୍ଭିନ୍ଦତି, ସୀମାୟ ସୀମଂ ଅଜ୍ଝୋତ୍ଥରତି – ଇମେହି ଏକାଦସହି ଆକାରେହି ସୀମତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି।

୪୮୭ . କଥଂ ପରିସତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି ? ଦ୍ୱାଦସହି ଆକାରେହି ପରିସତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି – ଚତୁୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ କମ୍ମପତ୍ତା ତେ ଅନାଗତା ହୋନ୍ତି, ଛନ୍ଦାରହାନଂ ଛନ୍ଦୋ ଅନାହଟୋ ହୋତି, ସମ୍ମୁଖୀଭୂତା ପଟିକ୍କୋସନ୍ତି, ଚତୁୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ କମ୍ମପତ୍ତା ତେ ଆଗତା ହୋନ୍ତି, ଛନ୍ଦାରହାନଂ ଛନ୍ଦୋ ଅନାହଟୋ ହୋତି, ସମ୍ମୁଖୀଭୂତା ପଟିକ୍କୋସନ୍ତି, ଚତୁୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ କମ୍ମପତ୍ତା ତେ ଆଗତା ହୋନ୍ତି, ଛନ୍ଦାରହାନଂ ଛନ୍ଦୋ ଆହଟୋ ହୋତି, ସମ୍ମୁଖୀଭୂତା ପଟିକ୍କୋସନ୍ତି। ପଞ୍ଚୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ…ପେ॰… ଦସୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ…ପେ॰… ୱୀସତିୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ କମ୍ମପତ୍ତା ତେ ଅନାଗତା ହୋନ୍ତି, ଛନ୍ଦାରହାନଂ ଛନ୍ଦୋ ଅନାହଟୋ ହୋତି, ସମ୍ମୁଖୀଭୂତା ପଟିକ୍କୋସନ୍ତି, ୱୀସତିୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ କମ୍ମପତ୍ତା, ତେ ଆଗତା ହୋନ୍ତି, ଛନ୍ଦାରହାନଂ ଛନ୍ଦୋ ଅନାହଟୋ ହୋତି, ସମ୍ମୁଖୀଭୂତା ପଟିକ୍କୋସନ୍ତି, ୱୀସତିୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ କମ୍ମପତ୍ତା, ତେ ଆଗତା ହୋନ୍ତି, ଛନ୍ଦାରହାନଂ ଛନ୍ଦୋ ଆହଟୋ ହୋତି ସମ୍ମୁଖୀଭୂତା ପଟିକ୍କୋସନ୍ତି – ଇମେହି ଦ୍ୱାଦସହି ଆକାରେହି ପରିସତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି।

୪୮୮ . ଚତୁୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ଚତ୍ତାରୋ ଭିକ୍ଖୂ ପକତତ୍ତା କମ୍ମପତ୍ତା, ଅୱସେସା ପକତତ୍ତା ଛନ୍ଦାରହା । ୟସ୍ସ ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି ସୋ ନେୱ କମ୍ମପତ୍ତୋ ନାପି ଛନ୍ଦାରହୋ, ଅପି ଚ କମ୍ମାରହୋ। ପଞ୍ଚୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ପଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୂ ପକତତ୍ତା କମ୍ମପତ୍ତା, ଅୱସେସା ପକତତ୍ତା ଛନ୍ଦାରହା। ୟସ୍ସ ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି ସୋ ନେୱ କମ୍ମପତ୍ତୋ ନାପି ଛନ୍ଦାରହୋ, ଅପି ଚ କମ୍ମାରହୋ। ଦସୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ଦସ ଭିକ୍ଖୂ ପକତତ୍ତା କମ୍ମପତ୍ତା, ଅୱସେସା ପକତତ୍ତା ଛନ୍ଦାରହା। ୟସ୍ସ ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି ସୋ ନେୱ କମ୍ମପତ୍ତୋ ନାପି ଛନ୍ଦାରହୋ, ଅପି ଚ କମ୍ମାରହୋ। ୱୀସତିୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୱୀସତି ଭିକ୍ଖୂ ପକତତ୍ତା କମ୍ମପତ୍ତା, ଅୱସେସା ପକତତ୍ତା ଛନ୍ଦାରହା। ୟସ୍ସ ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି ସୋ ନେୱ କମ୍ମପତ୍ତୋ ନାପି ଛନ୍ଦାରହୋ, ଅପି ଚ କମ୍ମାରହୋ।

୪୮୯ . ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି – ଅପଲୋକନକମ୍ମଂ, ଞତ୍ତିକମ୍ମଂ, ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମଂ, ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମଂ। ଇମାନି ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି କତିହାକାରେହି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି? ଇମାନି ଚତ୍ତାରି କମ୍ମାନି ପଞ୍ଚହାକାରେହି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି – ୱତ୍ଥୁତୋ ୱା ଞତ୍ତିତୋ ୱା ଅନୁସ୍ସାୱନତୋ ୱା ସୀମତୋ ୱା ପରିସତୋ ୱା।

୪୯୦ . କଥଂ ୱତ୍ଥୁତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି ? ପଣ୍ଡକଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି , ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ଥେୟ୍ୟସଂୱାସକଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ତିତ୍ଥିୟପକ୍କନ୍ତକଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ତିରଚ୍ଛାନଗତଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ମାତୁଘାତକଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ପିତୁଘାତକଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ଅରହନ୍ତଘାତକଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ଭିକ୍ଖୁନିଦୂସକଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ସଙ୍ଘଭେଦକଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ଲୋହିତୁପ୍ପାଦକଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ଉଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ଊନୱୀସତିୱସ୍ସଂ ପୁଗ୍ଗଲଂ ଉପସମ୍ପାଦେତି, ୱତ୍ଥୁୱିପନ୍ନଂ ଅଧମ୍ମକମ୍ମଂ। ଏୱଂ ୱତ୍ଥୁତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି।

୪୯୧ . କଥଂ ଞତ୍ତିତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି ? ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଞତ୍ତିତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି। ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପରାମସତି, ସଙ୍ଘଂ ନ ପରାମସତି, ପୁଗ୍ଗଲଂ ନ ପରାମସତି, ଞତ୍ତିଂ ନ ପରାମସତି, ପଚ୍ଛା ୱା ଞତ୍ତିଂ ଠପେତି – ଇମେହି ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଞତ୍ତିତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି।

୪୯୨ . କଥଂ ଅନୁସ୍ସାୱନତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି ? ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଅନୁସ୍ସାୱନତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି – ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପରାମସତି, ସଙ୍ଘଂ ନ ପରାମସତି, ପୁଗ୍ଗଲଂ ନ ପରାମସତି, ସାୱନଂ ହାପେତି, ଅକାଲେ ୱା ସାୱେତି – ଇମେହି ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଅନୁସ୍ସାୱନତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି।

୪୯୩ . କଥଂ ସୀମତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି ? ଏକାଦସହି ଆକାରେହି ସୀମତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି। ଅତିଖୁଦ୍ଦକଂ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ଅତିମହତିଂ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ଖଣ୍ଡନିମିତ୍ତଂ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ଛାୟାନିମିତ୍ତଂ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ଅନିମିତ୍ତଂ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ବହିସୀମେ ଠିତୋ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ନଦିୟା ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ସମୁଦ୍ଦେ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ଜାତସ୍ସରେ ସୀମଂ ସମ୍ମନ୍ନତି, ସୀମାୟ ସୀମଂ ସମ୍ଭିନ୍ଦତି, ସୀମାୟ ସୀମଂ ଅଜ୍ଝୋତ୍ଥରତି – ଇମେହି ଏକାଦସହି ଆକାରେହି ସୀମତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି।

୪୯୪ . କଥଂ ପରିସତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି ? ଦ୍ୱାଦସହି ଆକାରେହି ପରିସତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି – ଚତୁୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ କମ୍ମପତ୍ତା ତେ ଅନାଗତା ହୋନ୍ତି, ଛନ୍ଦାରହାନଂ ଛନ୍ଦୋ ଅନାହଟୋ ହୋତି, ସମ୍ମୁଖୀଭୂତା ପଟିକ୍କୋସନ୍ତି, ଚତୁୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ କମ୍ମପତ୍ତା ତେ ଆଗତା ହୋନ୍ତି, ଛନ୍ଦାରହାନଂ ଛନ୍ଦୋ ଅନାହଟୋ ହୋତି, ସମ୍ମୁଖୀଭୂତା ପଟିକ୍କୋସନ୍ତି। ଚତୁୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ କମ୍ମପତ୍ତା ତେ ଆଗତା ହୋନ୍ତି, ଛନ୍ଦାରହାନଂ ଛନ୍ଦୋ ଆହଟୋ ହୋତି ସମ୍ମୁଖୀଭୂତା ପଟିକ୍କୋସନ୍ତି। ପଞ୍ଚୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ…ପେ॰… ଦସୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ…ପେ॰… ୱୀସତିୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ କମ୍ମପତ୍ତା ତେ ଅନାଗତା ହୋନ୍ତି, ଛନ୍ଦାରହାନଂ ଛନ୍ଦୋ ଅନାହଟୋ ହୋତି, ସମ୍ମୁଖୀଭୂତା ପଟିକ୍କୋସନ୍ତି। ୱୀସତିୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ କମ୍ମପତ୍ତା ତେ ଆଗତା ହୋନ୍ତି, ଛନ୍ଦାରହାନଂ ଛନ୍ଦୋ ଅନାହଟୋ ହୋତି, ସମ୍ମୁଖୀଭୂତା ପଟିକ୍କୋସନ୍ତି। ୱୀସତିୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ କମ୍ମପତ୍ତା ତେ ଆଗତା ହୋନ୍ତି, ଛନ୍ଦାରହାନଂ ଛନ୍ଦୋ ଆହଟୋ ହୋତି, ସମ୍ମୁଖୀଭୂତା ପଟିକ୍କୋସନ୍ତି – ଇମେହି ଦ୍ୱାଦସହି ଆକାରେହି ପରିସତୋ କମ୍ମାନି ୱିପଜ୍ଜନ୍ତି।

୪୯୫ . ଅପଲୋକନକମ୍ମଂ କତି ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି? ଞତ୍ତିକମ୍ମଂ କତି ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି? ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମଂ କତି ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି? ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମଂ କତି ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି? ଅପଲୋକନକମ୍ମଂ ପଞ୍ଚ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି। ଞତ୍ତିକମ୍ମଂ ନୱ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି। ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମଂ ସତ୍ତ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି। ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମଂ ସତ୍ତ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି।

୪୯୬ . ଅପଲୋକନକମ୍ମଂ କତମାନି ପଞ୍ଚ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି? ଓସାରଣଂ, ନିସ୍ସାରଣଂ, ଭଣ୍ଡୁକମ୍ମଂ, ବ୍ରହ୍ମଦଣ୍ଡଂ, କମ୍ମଲକ୍ଖଣଞ୍ଞେୱ ପଞ୍ଚମଂ – ଅପଲୋକନକମ୍ମଂ ଇମାନି ପଞ୍ଚ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି । ଞତ୍ତିକମ୍ମଂ କତମାନି ନୱ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି? ଓସାରଣଂ, ନିସ୍ସାରଣଂ, ଉପୋସଥଂ, ପୱାରଣଂ, ସମ୍ମୁତିଂ, ଦାନଂ, ପଟିଗ୍ଗହଂ, ପଚ୍ଚୁକ୍କଡ୍ଢନଂ, କମ୍ମଲକ୍ଖଣଞ୍ଞେୱ ନୱମଂ – ଞତ୍ତିକମ୍ମଂ ଇମାନି ନୱ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି। ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମଂ କତମାନି ସତ୍ତ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି? ଓସାରଣଂ, ନିସ୍ସାରଣଂ, ସମ୍ମୁତିଂ, ଦାନଂ, ଉଦ୍ଧରଣଂ, ଦେସନଂ, କମ୍ମଲକ୍ଖଣଞ୍ଞେୱ ସତ୍ତମଂ – ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମଂ ଇମାନି ସତ୍ତ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି। ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମଂ କତମାନି ସତ୍ତ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି? ଓସାରଣଂ, ନିସ୍ସାରଣଂ, ସମ୍ମୁତିଂ, ଦାନଂ, ନିଗ୍ଗହଂ, ସମନୁଭାସନଂ, କମ୍ମଲକ୍ଖଣଞ୍ଞେୱ ସତ୍ତମଂ – ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମଂ ଇମାନି ସତ୍ତ ଠାନାନି ଗଚ୍ଛତି।

୪୯୭ . ଚତୁୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ଚତ୍ତାରୋ ଭିକ୍ଖୂ ପକତତ୍ତା କମ୍ମପତ୍ତା, ଅୱସେସା ପକତତ୍ତା ଛନ୍ଦାରହା। ୟସ୍ସ ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି ସୋ ନେୱ କମ୍ମପତ୍ତୋ ନାପି ଛନ୍ଦାରହୋ, ଅପି ଚ କମ୍ମାରହୋ। ପଞ୍ଚୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ପଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୂ ପକତତ୍ତା କମ୍ମପତ୍ତା, ଅୱସେସା ପକତତ୍ତା ଛନ୍ଦାରହା। ୟସ୍ସ ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି ସୋ ନେୱ କମ୍ମପତ୍ତୋ ନାପି ଛନ୍ଦାରହୋ, ଅପି ଚ କମ୍ମାରହୋ। ଦସୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ଦସ ଭିକ୍ଖୂ ପକତତ୍ତା କମ୍ମପତ୍ତା, ଅୱସେସା ପକତତ୍ତା ଛନ୍ଦାରହା। ୟସ୍ସ ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି ସୋ ନେୱ କମ୍ମପତ୍ତୋ ନାପି ଛନ୍ଦାରହୋ, ଅପି ଚ କମ୍ମାରହୋ। ୱୀସତିୱଗ୍ଗକରଣେ କମ୍ମେ ୱୀସତି ଭିକ୍ଖୂ ପକତତ୍ତା କମ୍ମପତ୍ତା, ଅୱସେସା ପକତତ୍ତା ଛନ୍ଦାରହା। ୟସ୍ସ ସଙ୍ଘୋ କମ୍ମଂ କରୋତି ସୋ ନେୱ କମ୍ମପତ୍ତୋ ନାପି ଛନ୍ଦାରହୋ, ଅପି ଚ କମ୍ମାରହୋ।

କମ୍ମୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଠମୋ।

୨. ଅତ୍ଥୱସୱଗ୍ଗୋ

୪୯୮ . [ଅ॰ ନି॰ ୨.୨୦୧-୨୩୦] ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁତାୟ, ସଙ୍ଘଫାସୁତାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ, ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ୱେରାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ୱେରାନଂ ପଟିଘାତାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ୱଜ୍ଜାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ୱଜ୍ଜାନଂ ପଟିଘାତାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଭୟାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଭୟାନଂ ପଟିଘାତାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଅକୁସଲାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଅକୁସଲାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ପଟିଘାତାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଗିହୀନଂ ଅନୁକମ୍ପାୟ, ପାପିଚ୍ଛାନଂ ପକ୍ଖୁପଚ୍ଛେଦାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା, ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ।

ଅତ୍ଥୱସୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଦୁତିୟୋ।

୩. ପଞ୍ଞତ୍ତୱଗ୍ଗୋ

୪୯୯ . ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ପାତିମୋକ୍ଖଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ…ପେ॰… ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ… ପାତିମୋକ୍ଖଟ୍ଠପନଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ପୱାରଣା ପଞ୍ଞତ୍ତା… ପୱାରଣାଠପନଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ତଜ୍ଜନୀୟକମ୍ମଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ନିୟସ୍ସକମ୍ମଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ପଟିସାରଣୀୟକମ୍ମଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ଉକ୍ଖେପନୀୟକମ୍ମଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ପରିୱାସଦାନଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ମୂଲାୟପଟିକସ୍ସନା ପଞ୍ଞତ୍ତା… ମାନତ୍ତଦାନଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ଅବ୍ଭାନଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ଓସାରଣୀୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ନିସ୍ସାରଣୀୟଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ଉପସମ୍ପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ଅପଲୋକନକମ୍ମଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ଞତ୍ତିକମ୍ମଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ଞତ୍ତିଦୁତିୟକମ୍ମଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ… ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥକମ୍ମଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ…ପେ॰…।

ପଞ୍ଞତ୍ତୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ତତିୟୋ।

୪. ଅପଞ୍ଞତ୍ତେ ପଞ୍ଞତ୍ତୱଗ୍ଗୋ

୫୦୦ . …ପେ॰… ଅପଞ୍ଞତ୍ତେ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଅନୁପଞ୍ଞତ୍ତଂ…ପେ॰… ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ…ପେ॰… ସତିୱିନୟୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ…ପେ॰… ଅମୂଳ୍ହୱିନୟୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ…ପେ॰… ପଟିଞ୍ଞାତକରଣଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ…ପେ॰… ୟେଭୁୟ୍ୟସିକା ପଞ୍ଞତ୍ତା…ପେ॰… ତସ୍ସପାପିୟସିକା ପଞ୍ଞତ୍ତା…ପେ॰… ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁତାୟ, ସଙ୍ଘଫାସୁତାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ, ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ୱେରାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ୱେରାନଂ ପଟିଘାତାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ୱଜ୍ଜାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ୱଜ୍ଜାନଂ ପଟିଘାତାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଭୟାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଭୟାନଂ ପଟିଘାତାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଅକୁସଲାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଅକୁସଲାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ପଟିଘାତାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଗିହୀନଂ ଅନୁକମ୍ପାୟ, ପାପିଚ୍ଛାନଂ ପକ୍ଖୁପଚ୍ଛେଦାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ। ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା, ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ – ଇମେ ଦ୍ୱେ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ ତଥାଗତେନ ସାୱକାନଂ ତିଣୱତ୍ଥାରକୋ ପଞ୍ଞତ୍ତୋ।

ଅପଞ୍ଞତ୍ତେ ପଞ୍ଞତ୍ତୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ଚତୁତ୍ଥୋ।

୫. ନୱସଙ୍ଗହୱଗ୍ଗୋ

୫୦୧ . ନୱସଙ୍ଗହା – ୱତ୍ଥୁସଙ୍ଗହୋ, ୱିପତ୍ତିସଙ୍ଗହୋ ଆପତ୍ତିସଙ୍ଗହୋ, ନିଦାନସଙ୍ଗହୋ, ପୁଗ୍ଗଲସଙ୍ଗହୋ, ଖନ୍ଧସଙ୍ଗହୋ, ସମୁଟ୍ଠାନସଙ୍ଗହୋ, ଅଧିକରଣସଙ୍ଗହୋ, ସମଥସଙ୍ଗହୋତି।

ଅଧିକରଣେ ସମୁପ୍ପନ୍ନେ ସଚେ ଉଭୋ ଅତ୍ଥପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି ଉଭିନ୍ନମ୍ପି ୱତ୍ଥୁ ଆରୋଚାପେତବ୍ବଂ। ଉଭିନ୍ନମ୍ପି ୱତ୍ଥୁ ଆରୋଚାପେତ୍ୱା ଉଭିନ୍ନମ୍ପି ପଟିଞ୍ଞା ସୋତବ୍ବା। ଉଭିନ୍ନମ୍ପି ପଟିଞ୍ଞଂ ସୁତ୍ୱା ଉଭୋପି ୱତ୍ତବ୍ବା – ‘‘ଅମ୍ହାକଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅଧିକରଣେ ୱୂପସମିତେ [ୱୂପସମେପି (କ॰)] ଉଭୋପି ତୁଟ୍ଠା ଭୱିସ୍ସଥା’’ତି। ସଚେ ଆହଂସୁ – ‘‘ଉଭୋପି ତୁଟ୍ଠା ଭୱିସ୍ସାମା’’ତି, ସଙ୍ଘେନ ତଂ ଅଧିକରଣଂ ସମ୍ପଟିଚ୍ଛିତବ୍ବଂ। ସଚେ ଅଲଜ୍ଜୁସ୍ସନ୍ନା ହୋତି, ପରିସା ଉବ୍ବାହିକାୟ ୱୂପସମେତବ୍ବଂ। ସଚେ ବାଲୁସ୍ସନ୍ନା ହୋତି, ପରିସା ୱିନୟଧରୋ ପରିୟେସିତବ୍ବୋ ୟେନ ଧମ୍ମେନ ୟେନ ୱିନୟେନ ୟେନ ସତ୍ଥୁସାସନେନ ତଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମ୍ମତି। ତଥା ତଂ ଅଧିକରଣଂ ୱୂପସମେତବ୍ବଂ।

ୱତ୍ଥୁ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଗୋତ୍ତଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ନାମଂ ଜାନିତବ୍ବଂ, ଆପତ୍ତି ଜାନିତବ୍ବା।

ମେଥୁନଧମ୍ମୋତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ପାରାଜିକନ୍ତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ଅଦିନ୍ନାଦାନନ୍ତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ପାରାଜିକନ୍ତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହୋତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ପାରାଜିକନ୍ତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମୋତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ପାରାଜିକନ୍ତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ସୁକ୍କୱିସ୍ସଟ୍ଠୀତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

କାୟସଂସଗ୍ଗୋତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲୱାଚାତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ଅତ୍ତକାମନ୍ତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ସଞ୍ଚରିତ୍ତନ୍ତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କାରାପନନ୍ତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କାରାପନନ୍ତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସନନ୍ତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚି ଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସନନ୍ତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ସଙ୍ଘଭେଦକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନନ୍ତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ଭେଦକାନୁୱତ୍ତକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନନ୍ତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

ଦୁବ୍ବଚସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନନ୍ତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ।

କୁଲଦୂସକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସନାୟ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନନ୍ତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚ…ପେ॰…।

ଅନାଦରିୟଂ ପଟିଚ୍ଚ ଉଦକେ ଉଚ୍ଚାରଂ ୱା ପସ୍ସାୱଂ ୱା ଖେଳଂ ୱା କରଣନ୍ତି ୱତ୍ଥୁ ଚେୱ ଗୋତ୍ତଞ୍ଚ – ଦୁକ୍କଟନ୍ତି ନାମଞ୍ଚେୱ ଆପତ୍ତି ଚାତି।

ନୱସଙ୍ଗହୱଗ୍ଗୋ ନିଟ୍ଠିତୋ ପଞ୍ଚମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଅପଲୋକନଂ ଞତ୍ତି ଚ, ଦୁତିୟଂ ଚତୁତ୍ଥେନ ଚ।

ୱତ୍ଥୁ ଞତ୍ତି ଅନୁସ୍ସାୱନଂ, ସୀମା ପରିସମେୱ ଚ॥

ସମ୍ମୁଖା ପଟିପୁଚ୍ଛା ଚ, ପଟିଞ୍ଞା ୱିନୟାରହୋ।

ୱତ୍ଥୁ ସଙ୍ଘପୁଗ୍ଗଲଞ୍ଚ, ଞତ୍ତିଂ ନ ପଚ୍ଛା ଞତ୍ତି ଚ॥

ୱତ୍ଥୁଂ ସଙ୍ଘପୁଗ୍ଗଲଞ୍ଚ, ସାୱନଂ ଅକାଲେନ ଚ।

ଅତିଖୁଦ୍ଦକା ମହନ୍ତା ଚ, ଖଣ୍ଡଚ୍ଛାୟା ନିମିତ୍ତକା॥

ବହିନଦୀ ସମୁଦ୍ଦେ ଚ, ଜାତସ୍ସରେ ଚ ଭିନ୍ଦତି।

ଅଜ୍ଝୋତ୍ଥରତି ସୀମାୟ, ଚତୁ ପଞ୍ଚ ଚ ୱଗ୍ଗିକା॥

ଦସ ୱୀସତିୱଗ୍ଗା ଚ, ଅନାହଟା ଚ ଆହଟା।

କମ୍ମପତ୍ତା ଛନ୍ଦାରହା, କମ୍ମାରହା ଚ ପୁଗ୍ଗଲା॥

ଅପଲୋକନଂ ପଞ୍ଚଟ୍ଠାନଂ, ଞତ୍ତି ଚ ନୱଠାନିକା।

ଞତ୍ତି ଦୁତିୟଂ ସତ୍ତଟ୍ଠାନଂ, ଚତୁତ୍ଥା ସତ୍ତଠାନିକା॥

ସୁଟ୍ଠୁ ଫାସୁ ଚ ଦୁମ୍ମଙ୍କୁ, ପେସଲା ଚାପି ଆସୱା।

ୱେରୱଜ୍ଜଭୟଞ୍ଚେୱ, ଅକୁସଲଂ ଗିହୀନଞ୍ଚ॥

ପାପିଚ୍ଛା ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ, ପସନ୍ନା ଧମ୍ମଟ୍ଠପନା।

ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହା ଚେୱ, ପାତିମୋକ୍ଖୁଦ୍ଦେସେନ ଚ॥

ପାତିମୋକ୍ଖଞ୍ଚ ଠପନା, ପୱାରଣଞ୍ଚ ଠପନଂ।

ତଜ୍ଜନୀୟା ନିୟସ୍ସଞ୍ଚ, ପବ୍ବାଜନୀୟ ପଟିସାରଣୀ।

ଉକ୍ଖେପନ ପରିୱାସଂ, ମୂଲମାନତ୍ତଅବ୍ଭାନଂ।

ଓସାରଣଂ ନିସ୍ସାରଣଂ, ତଥେୱ ଉପସମ୍ପଦା॥

ଅପଲୋକନଞତ୍ତି ଚ, ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଚତୁତ୍ଥକଂ।

ଅପଞ୍ଞତ୍ତେନୁପଞ୍ଞତ୍ତଂ, ସମ୍ମୁଖାୱିନୟୋ ସତି॥

ଅମୂଳ୍ହପଟିୟେଭୁୟ୍ୟ, ପାପିୟ ତିଣୱତ୍ଥାରକଂ।

ୱତ୍ଥୁ ୱିପତ୍ତି ଆପତ୍ତି, ନିଦାନଂ ପୁଗ୍ଗଲେନ ଚ॥

ଖନ୍ଧା ଚେୱ ସମୁଟ୍ଠାନା, ଅଧିକରଣମେୱ ଚ।

ସମଥା ସଙ୍ଗହା ଚେୱ, ନାମଆପତ୍ତିକା ତଥାତି॥

ପରିୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ପରିୱାରପାଳି ନିଟ୍ଠିତା।