ପାରାଜିକ

॥ ନମୋ ତସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଅରହତୋ ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧସ୍ସ॥

ୱିନୟପିଟକେ

ପାରାଜିକ

ୱେରଞ୍ଜକଣ୍ଡଂ

୧ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ୱେରଞ୍ଜାୟଂ ୱିହରତି ନଳେରୁପୁଚିମନ୍ଦମୂଲେ ମହତା ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘେନ ସଦ୍ଧିଂ ପଞ୍ଚମତ୍ତେହି ଭିକ୍ଖୁସତେହି। ଅସ୍ସୋସି ଖୋ ୱେରଞ୍ଜୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ – ‘‘ସମଣୋ ଖଲୁ, ଭୋ, ଗୋତମୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ସକ୍ୟକୁଲା ପବ୍ବଜିତୋ ୱେରଞ୍ଜାୟଂ ୱିହରତି ନଳେରୁପୁଚିମନ୍ଦମୂଲେ ମହତା ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘେନ ସଦ୍ଧିଂ ପଞ୍ଚମତ୍ତେହି ଭିକ୍ଖୁସତେହି। ତଂ ଖୋ ପନ ଭୱନ୍ତଂ ଗୋତମଂ ଏୱଂ କଲ୍ୟାଣୋ କିତ୍ତିସଦ୍ଦୋ ଅବ୍ଭୁଗ୍ଗତୋ – ‘ଇତିପି ସୋ ଭଗୱା ଅରହଂ ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧୋ ୱିଜ୍ଜାଚରଣସମ୍ପନ୍ନୋ ସୁଗତୋ ଲୋକୱିଦୂ ଅନୁତ୍ତରୋ ପୁରିସଦମ୍ମସାରଥି ସତ୍ଥା ଦେୱମନୁସ୍ସାନଂ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା [ଭଗୱାତି (ସ୍ୟା॰), ଦୀ॰ ନି॰ ୧.୧୫୭, ଅବ୍ଭୁଗ୍ଗତାକାରେନ ପନ ସମେତି] । ସୋ ଇମଂ ଲୋକଂ ସଦେୱକଂ ସମାରକଂ ସବ୍ରହ୍ମକଂ ସସ୍ସମଣବ୍ରାହ୍ମଣିଂ ପଜଂ ସଦେୱମନୁସ୍ସଂ ସୟଂ ଅଭିଞ୍ଞା ସଚ୍ଛିକତ୍ୱା ପୱେଦେତି। ସୋ ଧମ୍ମଂ ଦେସେତି ଆଦିକଲ୍ୟାଣଂ ମଜ୍ଝେକଲ୍ୟାଣଂ ପରିୟୋସାନକଲ୍ୟାଣଂ ସାତ୍ଥଂ ସବ୍ୟଞ୍ଜନଂ; କେୱଲପରିପୁଣ୍ଣଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ପକାସେତି; ସାଧୁ ଖୋ ପନ ତଥାରୂପାନଂ ଅରହତଂ ଦସ୍ସନଂ ହୋତୀ’’’ତି।

୨ . [ଇତୋ ପରଂ ୟାୱ ପାରା॰ ୧୫-୧୬ ପଦକ୍ଖିଣଂ କତ୍ୱା ପକ୍କାମୀତି ପାଠୋ ଅ॰ ନି॰ ୮.୧୧] ଅଥ ଖୋ ୱେରଞ୍ଜୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱତା ସଦ୍ଧିଂ ସମ୍ମୋଦି। ସମ୍ମୋଦନୀୟଂ କଥଂ ସାରଣୀୟଂ ୱୀତିସାରେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି । ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ୱେରଞ୍ଜୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସୁତଂ ମେତଂ, ଭୋ ଗୋତମ – ‘ନ ସମଣୋ ଗୋତମୋ ବ୍ରାହ୍ମଣେ ଜିଣ୍ଣେ ୱୁଡ୍ଢେ ମହଲ୍ଲକେ ଅଦ୍ଧଗତେ ୱୟୋଅନୁପ୍ପତ୍ତେ ଅଭିୱାଦେତି ୱା ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠେତି ୱା ଆସନେନ ୱା ନିମନ୍ତେତୀ’ତି। ତୟିଦଂ, ଭୋ ଗୋତମ, ତଥେୱ? ନ ହି ଭୱଂ ଗୋତମୋ ବ୍ରାହ୍ମଣେ ଜିଣ୍ଣେ ୱୁଡ୍ଢେ ମହଲ୍ଲକେ ଅଦ୍ଧଗତେ ୱୟୋଅନୁପ୍ପତ୍ତେ ଅଭିୱାଦେତି ୱା ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠେତି ୱା ଆସନେନ ୱା ନିମନ୍ତେତି? ତୟିଦଂ, ଭୋ ଗୋତମ, ନ ସମ୍ପନ୍ନମେୱା’’ତି।

‘‘ନାହଂ ତଂ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପସ୍ସାମି ସଦେୱକେ ଲୋକେ ସମାରକେ ସବ୍ରହ୍ମକେ ସସ୍ସମଣବ୍ରାହ୍ମଣିୟା ପଜାୟ ସଦେୱମନୁସ୍ସାୟ ୟମହଂ ଅଭିୱାଦେୟ୍ୟଂ ୱା ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠେୟ୍ୟଂ ୱା ଆସନେନ ୱା ନିମନ୍ତେୟ୍ୟଂ। ୟଞ୍ହି, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ତଥାଗତୋ ଅଭିୱାଦେୟ୍ୟ ୱା ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠେୟ୍ୟ ୱା ଆସନେନ ୱା ନିମନ୍ତେୟ୍ୟ, ମୁଦ୍ଧାପି ତସ୍ସ ୱିପତେୟ୍ୟା’’ତି।

୩ . ‘‘ଅରସରୂପୋ ଭୱଂ ଗୋତମୋ’’ତି? ‘‘ଅତ୍ଥି ଖ୍ୱେସ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଅରସରୂପୋ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି। ୟେ ତେ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ରୂପରସା ସଦ୍ଦରସା ଗନ୍ଧରସା ରସରସା ଫୋଟ୍ଠବ୍ବରସା ତେ ତଥାଗତସ୍ସ ପହୀନା ଉଚ୍ଛିନ୍ନମୂଲା ତାଲାୱତ୍ଥୁକତା ଅନଭାୱଂକତା [ଅନଭାୱକତା (ସୀ॰) ଅନଭାୱଂଗତା (ସ୍ୟା॰)] ଆୟତିଂ ଅନୁପ୍ପାଦଧମ୍ମା। ଅୟଂ ଖୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଅରସରୂପୋ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି, ନୋ ଚ ଖୋ ୟଂ ତ୍ୱଂ ସନ୍ଧାୟ ୱଦେସୀ’’ତି।

୪ . ‘‘ନିବ୍ଭୋଗୋ ଭୱଂ ଗୋତମୋ’’ତି? ‘‘ଅତ୍ଥି ଖ୍ୱେସ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ନିବ୍ଭୋଗୋ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି। ୟେ ତେ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ରୂପଭୋଗା ସଦ୍ଦଭୋଗା ଗନ୍ଧଭୋଗା ରସଭୋଗା ଫୋଟ୍ଠବ୍ବଭୋଗା ତେ ତଥାଗତସ୍ସ ପହୀନା ଉଚ୍ଛିନ୍ନମୂଲା ତାଲାୱତ୍ଥୁକତା ଅନଭାୱଂକତା ଆୟତିଂ ଅନୁପ୍ପାଦଧମ୍ମା। ଅୟଂ ଖୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ନିବ୍ଭୋଗୋ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି, ନୋ ଚ ଖୋ ୟଂ ତ୍ୱଂ ସନ୍ଧାୟ ୱଦେସୀ’’ତି।

୫ . ‘‘ଅକିରିୟୱାଦୋ ଭୱଂ ଗୋତମୋ’’ତି? ‘‘ଅତ୍ଥି ଖ୍ୱେସ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଅକିରିୟୱାଦୋ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି। ଅହଞ୍ହି, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ଅକିରିୟଂ ୱଦାମି କାୟଦୁଚ୍ଚରିତସ୍ସ ୱଚୀଦୁଚ୍ଚରିତସ୍ସ ମନୋଦୁଚ୍ଚରିତସ୍ସ। ଅନେକୱିହିତାନଂ ପାପକାନଂ ଅକୁସଲାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ଅକିରିୟଂ ୱଦାମି। ଅୟଂ ଖୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଅକିରିୟୱାଦୋ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି, ନୋ ଚ ଖୋ ୟଂ ତ୍ୱଂ ସନ୍ଧାୟ ୱଦେସୀ’’ତି।

୬ . ‘‘ଉଚ୍ଛେଦୱାଦୋ ଭୱଂ ଗୋତମୋ’’ତି? ‘‘ଅତ୍ଥି ଖ୍ୱେସ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଉଚ୍ଛେଦୱାଦୋ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି। ଅହଞ୍ହି, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ଉଚ୍ଛେଦଂ ୱଦାମି ରାଗସ୍ସ ଦୋସସ୍ସ ମୋହସ୍ସ। ଅନେକୱିହିତାନଂ ପାପକାନଂ ଅକୁସଲାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ଉଚ୍ଛେଦଂ ୱଦାମି। ଅୟଂ ଖୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଉଚ୍ଛେଦୱାଦୋ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି, ନୋ ଚ ଖୋ ୟଂ ତ୍ୱଂ ସନ୍ଧାୟ ୱଦେସୀ’’ତି।

୭ . ‘‘ଜେଗୁଚ୍ଛୀ ଭୱଂ ଗୋତମୋ’’ତି? ‘‘ଅତ୍ଥି ଖ୍ୱେସ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଜେଗୁଚ୍ଛୀ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି। ଅହଞ୍ହି, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ଜିଗୁଚ୍ଛାମି କାୟଦୁଚ୍ଚରିତେନ ୱଚୀଦୁଚ୍ଚରିତେନ ମନୋଦୁଚ୍ଚରିତେନ। ଅନେକୱିହିତାନଂ ପାପକାନଂ ଅକୁସଲାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ସମାପତ୍ତିୟା ଜିଗୁଚ୍ଛାମି। ଅୟଂ ଖୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଜେଗୁଚ୍ଛୀ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି, ନୋ ଚ ଖୋ ୟଂ ତ୍ୱଂ ସନ୍ଧାୟ ୱଦେସୀ’’ତି।

୮ . ‘‘ୱେନୟିକୋ ଭୱଂ ଗୋତମୋ’’ତି? ‘‘ଅତ୍ଥି ଖ୍ୱେସ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ୱେନୟିକୋ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି। ଅହଞ୍ହି, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ୱିନୟାୟ ଧମ୍ମଂ ଦେସେମି ରାଗସ୍ସ ଦୋସସ୍ସ ମୋହସ୍ସ। ଅନେକୱିହିତାନଂ ପାପକାନଂ ଅକୁସଲାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ୱିନୟାୟ ଧମ୍ମଂ ଦେସେମି। ଅୟଂ ଖୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ୱେନୟିକୋ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି, ନୋ ଚ ଖୋ ୟଂ ତ୍ୱଂ ସନ୍ଧାୟ ୱଦେସୀ’’ତି।

୯ . ‘‘ତପସ୍ସୀ ଭୱଂ ଗୋତମୋ’’ତି? ‘‘ଅତ୍ଥି ଖ୍ୱେସ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ତପସ୍ସୀ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି । ତପନୀୟାହଂ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପାପକେ ଅକୁସଲେ ଧମ୍ମେ ୱଦାମି, କାୟଦୁଚ୍ଚରିତଂ ୱଚୀଦୁଚ୍ଚରିତଂ ମନୋଦୁଚ୍ଚରିତଂ। ୟସ୍ସ ଖୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ , ତପନୀୟା ପାପକା ଅକୁସଲା ଧମ୍ମା ପହୀନା ଉଚ୍ଛିନ୍ନମୂଲା ତାଲାୱତ୍ଥୁକତା ଅନଭାୱଂକତା ଆୟତିଂ ଅନୁପ୍ପାଦଧମ୍ମା ତମହଂ ତପସ୍ସୀତି ୱଦାମି। ତଥାଗତସ୍ସ ଖୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ତପନୀୟା ପାପକା ଅକୁସଲା ଧମ୍ମା ପହୀନା ଉଚ୍ଛିନ୍ନମୂଲା ତାଲାୱତ୍ଥୁକତା ଅନଭାୱଂକତା ଆୟତିଂ ଅନୁପ୍ପାଦଧମ୍ମା। ଅୟଂ ଖୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ତପସ୍ସୀ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି, ନୋ ଚ ଖୋ ୟଂ ତ୍ୱଂ ସନ୍ଧାୟ ୱଦେସୀ’’ତି।

୧୦ . ‘‘ଅପଗବ୍ଭୋ ଭୱଂ ଗୋତମୋ’’ତି? ‘‘ଅତ୍ଥି ଖ୍ୱେସ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଅପଗବ୍ଭୋ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି। ୟସ୍ସ ଖୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ଆୟତିଂ ଗବ୍ଭସେୟ୍ୟା ପୁନବ୍ଭୱାଭିନିବ୍ବତ୍ତି ପହୀନା ଉଚ୍ଛିନ୍ନମୂଲା ତାଲାୱତ୍ଥୁକତା ଅନଭାୱଂକତା ଆୟତିଂ ଅନୁପ୍ପାଦଧମ୍ମା ତମହଂ ଅପଗବ୍ଭୋତି ୱଦାମି। ତଥାଗତସ୍ସ ଖୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ଆୟତିଂ ଗବ୍ଭସେୟ୍ୟା ପୁନବ୍ଭୱାଭିନିବ୍ବତ୍ତି ପହୀନା ଉଚ୍ଛିନ୍ନମୂଲା ତାଲାୱତ୍ଥୁକତା ଅନଭାୱଂକତା ଆୟତିଂ ଅନୁପ୍ପାଦଧମ୍ମା। ଅୟଂ ଖୋ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପରିୟାୟୋ ୟେନ ମଂ ପରିୟାୟେନ ସମ୍ମା ୱଦମାନୋ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଅପଗବ୍ଭୋ ସମଣୋ ଗୋତମୋ’ତି, ନୋ ଚ ଖୋ ୟଂ ତ୍ୱଂ ସନ୍ଧାୟ ୱଦେସି’’।

୧୧ . ‘‘ସେୟ୍ୟଥାପି, ବ୍ରାହ୍ମଣ, କୁକ୍କୁଟିୟା ଅଣ୍ଡାନି ଅଟ୍ଠ ୱା ଦସ ୱା ଦ୍ୱାଦସ ୱା। ତାନସ୍ସୁ କୁକ୍କୁଟିୟା ସମ୍ମା ଅଧିସୟିତାନି ସମ୍ମା ପରିସେଦିତାନି ସମ୍ମା ପରିଭାୱିତାନି। ୟୋ ନୁ ଖୋ ତେସଂ କୁକ୍କୁଟଚ୍ଛାପକାନଂ ପଠମତରଂ ପାଦନଖସିଖାୟ ୱା ମୁଖତୁଣ୍ଡକେନ ୱା ଅଣ୍ଡକୋସଂ ପଦାଲେତ୍ୱା ସୋତ୍ଥିନା ଅଭିନିବ୍ଭିଜ୍ଜେୟ୍ୟ, କିନ୍ତି ସ୍ୱାସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଜେଟ୍ଠୋ ୱା କନିଟ୍ଠୋ ୱା’’ତି? ‘‘ଜେଟ୍ଠୋତିସ୍ସ, ଭୋ ଗୋତମ, ୱଚନୀୟୋ। ସୋ ହି ନେସଂ ଜେଟ୍ଠୋ ହୋତୀ’’ତି। ‘‘ଏୱମେୱ ଖୋ ଅହଂ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ଅୱିଜ୍ଜାଗତାୟ ପଜାୟ ଅଣ୍ଡଭୂତାୟ ପରିୟୋନଦ୍ଧାୟ ଅୱିଜ୍ଜଣ୍ଡକୋସଂ ପଦାଲେତ୍ୱା ଏକୋୱ ଲୋକେ ଅନୁତ୍ତରଂ ସମ୍ମାସମ୍ବୋଧିଂ ଅଭିସମ୍ବୁଦ୍ଧୋ। ସ୍ୱାହଂ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ଜେଟ୍ଠୋ ସେଟ୍ଠୋ ଲୋକସ୍ସ’’।

‘‘ଆରଦ୍ଧଂ ଖୋ ପନ ମେ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ୱୀରିୟଂ [ୱିରିୟଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଅହୋସି ଅସଲ୍ଲୀନଂ, ଉପଟ୍ଠିତା ସତି ଅସମ୍ମୁଟ୍ଠା [ଅପ୍ପମୁଟ୍ଠା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] , ପସ୍ସଦ୍ଧୋ କାୟୋ ଅସାରଦ୍ଧୋ, ସମାହିତଂ ଚିତ୍ତଂ ଏକଗ୍ଗଂ। ସୋ ଖୋ ଅହଂ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ୱିୱିଚ୍ଚେୱ କାମେହି ୱିୱିଚ୍ଚ ଅକୁସଲେହି ଧମ୍ମେହି ସୱିତକ୍କଂ ସୱିଚାରଂ ୱିୱେକଜଂ ପୀତିସୁଖଂ ପଠମଂ ଝାନଂ ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହାସିଂ। ୱିତକ୍କୱିଚାରାନଂ ୱୂପସମା ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ସମ୍ପସାଦନଂ ଚେତସୋ ଏକୋଦିଭାୱଂ ଅୱିତକ୍କଂ ଅୱିଚାରଂ ସମାଧିଜଂ ପୀତିସୁଖଂ ଦୁତିୟଂ ଝାନଂ ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହାସିଂ। ପୀତିୟା ଚ ୱିରାଗା ଉପେକ୍ଖକୋ ଚ ୱିହାସିଂ ସତୋ ଚ ସମ୍ପଜାନୋ, ସୁଖଞ୍ଚ କାୟେନ ପଟିସଂୱେଦେସିଂ , ୟଂ ତଂ ଅରିୟା ଆଚିକ୍ଖନ୍ତି – ‘ଉପେକ୍ଖକୋ ସତିମା ସୁଖୱିହାରୀ’ତି ତତିୟଂ ଝାନଂ ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହାସିଂ। ସୁଖସ୍ସ ଚ ପହାନା ଦୁକ୍ଖସ୍ସ ଚ ପହାନା ପୁବ୍ବେୱ ସୋମନସ୍ସଦୋମନସ୍ସାନଂ ଅତ୍ଥଙ୍ଗମା ଅଦୁକ୍ଖମସୁଖଂ ଉପେକ୍ଖାସତିପାରିସୁଦ୍ଧିଂ ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହାସିଂ।

୧୨ . ‘‘ସୋ ଏୱଂ ସମାହିତେ ଚିତ୍ତେ ପରିସୁଦ୍ଧେ ପରିୟୋଦାତେ ଅନଙ୍ଗଣେ ୱିଗତୂପକ୍କିଲେସେ ମୁଦୁଭୂତେ କମ୍ମନିୟେ ଠିତେ ଆନେଞ୍ଜପ୍ପତ୍ତେ ପୁବ୍ବେନିୱାସାନୁସ୍ସତିଞାଣାୟ ଚିତ୍ତଂ ଅଭିନିନ୍ନାମେସିଂ। ସୋ ଅନେକୱିହିତଂ ପୁବ୍ବେନିୱାସଂ ଅନୁସ୍ସରାମି , ସେୟ୍ୟଥିଦଂ – ଏକମ୍ପି ଜାତିଂ ଦ୍ୱେପି ଜାତିୟୋ ତିସ୍ସୋପି ଜାତିୟୋ ଚତସ୍ସୋପି ଜାତିୟୋ ପଞ୍ଚପି ଜାତିୟୋ ଦସପି ଜାତିୟୋ ୱୀସମ୍ପି ଜାତିୟୋ ତିଂସମ୍ପି ଜାତିୟୋ ଚତ୍ତାଲୀସମ୍ପି ଜାତିୟୋ ପଞ୍ଞାସମ୍ପି ଜାତିୟୋ ଜାତିସତମ୍ପି, ଜାତିସହସ୍ସମ୍ପି ଜାତିସତସହସ୍ସମ୍ପି, ଅନେକେପି ସଂୱଟ୍ଟକପ୍ପେ ଅନେକେପି ୱିୱଟ୍ଟକପ୍ପେ ଅନେକେପି ସଂୱଟ୍ଟୱିୱଟ୍ଟକପ୍ପେ – ‘ଅମୁତ୍ରାସିଂ ଏୱଂନାମୋ ଏୱଂଗୋତ୍ତୋ ଏୱଂୱଣ୍ଣୋ ଏୱମାହାରୋ ଏୱଂସୁଖଦୁକ୍ଖପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ଏୱମାୟୁପରିୟନ୍ତୋ; ସୋ ତତୋ ଚୁତୋ ଅମୁତ୍ର ଉଦପାଦିଂ; ତତ୍ରାପାସିଂ ଏୱଂନାମୋ ଏୱଂଗୋତ୍ତୋ ଏୱଂୱଣ୍ଣୋ ଏୱମାହାରୋ ଏୱଂସୁଖଦୁକ୍ଖପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ଏୱମାୟୁପରିୟନ୍ତୋ; ସୋ ତତୋ ଚୁତୋ ଇଧୂପପନ୍ନୋତି। ଇତି ସାକାରଂ ସଉଦ୍ଦେସଂ ଅନେକୱିହିତଂ ପୁବ୍ବେନିୱାସଂ ଅନୁସ୍ସରାମି। ଅୟଂ ଖୋ ମେ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ରତ୍ତିୟା ପଠମେ ୟାମେ ପଠମା ୱିଜ୍ଜା ଅଧିଗତା, ଅୱିଜ୍ଜା ୱିହତା, ୱିଜ୍ଜା ଉପ୍ପନ୍ନା, ତମୋ ୱିହତୋ, ଆଲୋକୋ ଉପ୍ପନ୍ନୋ – ୟଥା ତଂ ଅପ୍ପମତ୍ତସ୍ସ ଆତାପିନୋ ପହିତତ୍ତସ୍ସ ୱିହରତୋ। ଅୟଂ ଖୋ ମେ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପଠମାଭିନିବ୍ଭିଦା ଅହୋସି କୁକ୍କୁଟଚ୍ଛାପକସ୍ସେୱ ଅଣ୍ଡକୋସମ୍ହା।

୧୩ . ‘‘ସୋ ଏୱଂ ସମାହିତେ ଚିତ୍ତେ ପରିସୁଦ୍ଧେ ପରିୟୋଦାତେ ଅନଙ୍ଗଣେ ୱିଗତୂପକ୍କିଲେସେ ମୁଦୁଭୂତେ କମ୍ମନିୟେ ଠିତେ ଆନେଞ୍ଜପ୍ପତ୍ତେ ସତ୍ତାନଂ ଚୁତୂପପାତଞାଣାୟ ଚିତ୍ତଂ ଅଭିନିନ୍ନାମେସିଂ । ସୋ ଦିବ୍ବେନ ଚକ୍ଖୁନା ୱିସୁଦ୍ଧେନ ଅତିକ୍କନ୍ତମାନୁସକେନ [ଅତିକ୍କନ୍ତମାନୁସ୍ସକେନ (କ॰)] ସତ୍ତେ ପସ୍ସାମି ଚୱମାନେ ଉପପଜ୍ଜମାନେ ହୀନେ ପଣୀତେ ସୁୱଣ୍ଣେ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣେ। ସୁଗତେ ଦୁଗ୍ଗତେ ୟଥାକମ୍ମୂପଗେ ସତ୍ତେ ପଜାନାମି – ‘ଇମେ ୱତ ଭୋନ୍ତୋ ସତ୍ତା କାୟଦୁଚ୍ଚରିତେନ ସମନ୍ନାଗତା ୱଚୀଦୁଚ୍ଚରିତେନ ସମନ୍ନାଗତା ମନୋଦୁଚ୍ଚରିତେନ ସମନ୍ନାଗତା ଅରିୟାନଂ ଉପୱାଦକା ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠିକା ମିଚ୍ଛାଦିଟ୍ଠିକମ୍ମସମାଦାନା; ତେ କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ଅପାୟଂ ଦୁଗ୍ଗତିଂ ୱିନିପାତଂ ନିରୟଂ ଉପପନ୍ନା। ଇମେ ୱା ପନ ଭୋନ୍ତୋ ସତ୍ତା କାୟସୁଚରିତେନ ସମନ୍ନାଗତା ୱଚୀସୁଚରିତେନ ସମନ୍ନାଗତା ମନୋସୁଚରିତେନ ସମନ୍ନାଗତା ଅରିୟାନଂ ଅନୁପୱାଦକା ସମ୍ମାଦିଟ୍ଠିକା ସମ୍ମାଦିଟ୍ଠିକମ୍ମସମାଦାନା; ତେ କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ସୁଗତିଂ ସଗ୍ଗଂ ଲୋକଂ ଉପପନ୍ନା’ତି। ଇତି ଦିବ୍ବେନ ଚକ୍ଖୁନା ୱିସୁଦ୍ଧେନ ଅତିକ୍କନ୍ତମାନୁସକେନ ସତ୍ତେ ପସ୍ସାମି ଚୱମାନେ ଉପପଜ୍ଜମାନେ ହୀନେ ପଣୀତେ ସୁୱଣ୍ଣେ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣେ। ସୁଗତେ ଦୁଗ୍ଗତେ ୟଥାକମ୍ମୂପଗେ ସତ୍ତେ ପଜାନାମି। ଅୟଂ ଖୋ ମେ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ରତ୍ତିୟା ମଜ୍ଝିମେ ୟାମେ ଦୁତିୟା ୱିଜ୍ଜା ଅଧିଗତା, ଅୱିଜ୍ଜା ୱିହତା, ୱିଜ୍ଜା ଉପ୍ପନ୍ନା, ତମୋ ୱିହତୋ, ଆଲୋକୋ ଉପ୍ପନ୍ନୋ – ୟଥା ତଂ ଅପ୍ପମତ୍ତସ୍ସ ଆତାପିନୋ ପହିତତ୍ତସ୍ସ ୱିହରତୋ। ଅୟଂ ଖୋ ମେ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ଦୁତିୟାଭିନିବ୍ଭିଦା ଅହୋସି କୁକ୍କୁଟଚ୍ଛାପକସ୍ସେୱ ଅଣ୍ଡକୋସମ୍ହା।

୧୪ . ‘‘ସୋ ଏୱଂ ସମାହିତେ ଚିତ୍ତେ ପରିସୁଦ୍ଧେ ପରିୟୋଦାତେ ଅନଙ୍ଗଣେ ୱିଗତୂପକ୍କିଲେସେ ମୁଦୁଭୂତେ କମ୍ମନିୟେ ଠିତେ ଆନେଞ୍ଜପ୍ପତ୍ତେ ଆସୱାନଂ ଖୟଞାଣାୟ ଚିତ୍ତଂ ଅଭିନିନ୍ନାମେସିଂ। ସୋ ‘ଇଦଂ ଦୁକ୍ଖ’ନ୍ତି ୟଥାଭୂତଂ ଅବ୍ଭଞ୍ଞାସିଂ, ‘ଅୟଂ ଦୁକ୍ଖସମୁଦୟୋ’ତି ୟଥାଭୂତଂ ଅବ୍ଭଞ୍ଞାସିଂ, ‘ଅୟଂ ଦୁକ୍ଖନିରୋଧୋ’ତି ୟଥାଭୂତଂ ଅବ୍ଭଞ୍ଞାସିଂ, ‘ଅୟଂ ଦୁକ୍ଖନିରୋଧଗାମିନୀ ପଟିପଦା’ତି ୟଥାଭୂତଂ ଅବ୍ଭଞ୍ଞାସିଂ; ‘ଇମେ ଆସୱା’ତି ୟଥାଭୂତଂ ଅବ୍ଭଞ୍ଞାସିଂ, ‘ଅୟଂ ଆସୱସମୁଦୟୋ’ତି ୟଥାଭୂତଂ ଅବ୍ଭଞ୍ଞାସିଂ, ‘ଅୟଂ ଆସୱନିରୋଧୋ’ତି ୟଥାଭୂତଂ ଅବ୍ଭଞ୍ଞାସିଂ, ‘ଅୟଂ ଆସୱନିରୋଧଗାମିନୀ ପଟିପଦା’ତି ୟଥାଭୂତଂ ଅବ୍ଭଞ୍ଞାସିଂ। ତସ୍ସ ମେ ଏୱଂ ଜାନତୋ ଏୱଂ ପସ୍ସତୋ କାମାସୱାପି ଚିତ୍ତଂ ୱିମୁଚ୍ଚିତ୍ଥ ଭୱାସୱାପି ଚିତ୍ତଂ ୱିମୁଚ୍ଚିତ୍ଥ ଅୱିଜ୍ଜାସୱାପି ଚିତ୍ତଂ ୱିମୁଚ୍ଚିତ୍ଥ। ୱିମୁତ୍ତସ୍ମିଂ ୱିମୁତ୍ତମିତି ଞାଣଂ ଅହୋସି। ‘ଖୀଣା ଜାତି, ୱୁସିତଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ, କତଂ କରଣୀୟଂ, ନାପରଂ ଇତ୍ଥତ୍ତାୟା’ତି ଅବ୍ଭଞ୍ଞାସିଂ। ଅୟଂ ଖୋ ମେ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ରତ୍ତିୟା ପଚ୍ଛିମେ ୟାମେ ତତିୟା ୱିଜ୍ଜା ଅଧିଗତା, ଅୱିଜ୍ଜା ୱିହତା, ୱିଜ୍ଜା ଉପ୍ପନ୍ନା, ତମୋ ୱିହତୋ, ଆଲୋକୋ ଉପ୍ପନ୍ନୋ – ୟଥା ତଂ ଅପ୍ପମତ୍ତସ୍ସ ଆତାପିନୋ ପହିତତ୍ତସ୍ସ ୱିହରତୋ। ଅୟଂ ଖୋ ମେ, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ତତିୟାଭିନିବ୍ଭିଦା ଅହୋସି – କୁକ୍କୁଟଚ୍ଛାପକସ୍ସେୱ ଅଣ୍ଡକୋସମ୍ହା’’ତି।

୧୫ . ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ, ୱେରଞ୍ଜୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଜେଟ୍ଠୋ ଭୱଂ ଗୋତମୋ, ସେଟ୍ଠୋ ଭୱଂ ଗୋତମୋ! ଅଭିକ୍କନ୍ତଂ, ଭୋ ଗୋତମ, ଅଭିକ୍କନ୍ତଂ, ଭୋ ଗୋତମ!! ସେୟ୍ୟଥାପି, ଭୋ ଗୋତମ, ନିକ୍କୁଜ୍ଜିତଂ ୱା ଉକ୍କୁଜ୍ଜେୟ୍ୟ, ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ ୱା ୱିୱରେୟ୍ୟ, ମୂଳ୍ହସ୍ସ ୱା ମଗ୍ଗଂ ଆଚିକ୍ଖେୟ୍ୟ, ଅନ୍ଧକାରେ ୱା ତେଲପଜ୍ଜୋତଂ ଧାରେୟ୍ୟ – ଚକ୍ଖୁମନ୍ତୋ ରୂପାନି ଦକ୍ଖନ୍ତୀତି, ଏୱମେୱଂ ଭୋତା ଗୋତମେନ ଅନେକପରିୟାୟେନ ଧମ୍ମୋ ପକାସିତୋ । ଏସାହଂ ଭୱନ୍ତଂ ଗୋତମଂ ସରଣଂ ଗଚ୍ଛାମି ଧମ୍ମଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଞ୍ଚ। ଉପାସକଂ ମଂ ଭୱଂ ଗୋତମୋ ଧାରେତୁ ଅଜ୍ଜତଗ୍ଗେ ପାଣୁପେତଂ ସରଣଂ ଗତଂ। ଅଧିୱାସେତୁ ଚ ମେ ଭୱଂ ଗୋତମୋ ୱେରଞ୍ଜାୟଂ ୱସ୍ସାୱାସଂ ସଦ୍ଧିଂ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘେନା’’ତି। ଅଧିୱାସେସି ଭଗୱା ତୁଣ୍ହୀଭାୱେନ। ଅଥ ଖୋ ୱେରଞ୍ଜୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭଗୱତୋ ଅଧିୱାସନଂ ୱିଦିତ୍ୱା ଉଟ୍ଠାୟାସନା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ପଦକ୍ଖିଣଂ କତ୍ୱା ପକ୍କାମି।

୧୬ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ୱେରଞ୍ଜା ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖା ହୋତି ଦ୍ୱୀହିତିକା ସେତଟ୍ଠିକା ସଲାକାୱୁତ୍ତା ନ ସୁକରା ଉଞ୍ଛେନ ପଗ୍ଗହେନ ୟାପେତୁଂ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଉତ୍ତରାପଥକା [ଉତ୍ତରାହକା (ସୀ॰)] ଅସ୍ସୱାଣିଜା [ଅସ୍ସୱଣିଜା (କ॰)] ପଞ୍ଚମତ୍ତେହି ଅସ୍ସସତେହି ୱେରଞ୍ଜଂ ୱସ୍ସାୱାସଂ ଉପଗତା ହୋନ୍ତି। ତେହି ଅସ୍ସମଣ୍ଡଲିକାସୁ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପତ୍ଥପତ୍ଥପୁଲକଂ [ପତ୍ଥପତ୍ଥମୂଲକଂ (କ॰)] ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି। ଭିକ୍ଖୂ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ ୱେରଞ୍ଜଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିସିତ୍ୱା ପିଣ୍ଡଂ ଅଲଭମାନା ଅସ୍ସମଣ୍ଡଲିକାସୁ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରିତ୍ୱା ପତ୍ଥପତ୍ଥପୁଲକଂ ଆରାମଂ ଆହରିତ୍ୱା ଉଦୁକ୍ଖଲେ କୋଟ୍ଟେତ୍ୱା କୋଟ୍ଟେତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତି। ଆୟସ୍ମା ପନାନନ୍ଦୋ ପତ୍ଥପୁଲକଂ ସିଲାୟଂ ପିସିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଉପନାମେତି। ତଂ ଭଗୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି।

ଅସ୍ସୋସି ଖୋ ଭଗୱା ଉଦୁକ୍ଖଲସଦ୍ଦଂ। ଜାନନ୍ତାପି ତଥାଗତା ପୁଚ୍ଛନ୍ତି, ଜାନନ୍ତାପି ନ ପୁଚ୍ଛନ୍ତି; କାଲଂ ୱିଦିତ୍ୱା ପୁଚ୍ଛନ୍ତି, କାଲଂ ୱିଦିତ୍ୱା ନ ପୁଚ୍ଛନ୍ତି; ଅତ୍ଥସଂହିତଂ ତଥାଗତା ପୁଚ୍ଛନ୍ତି, ନୋ ଅନତ୍ଥସଂହିତଂ। ଅନତ୍ଥସଂହିତେ ସେତୁଘାତୋ ତଥାଗତାନଂ। ଦ୍ୱୀହି ଆକାରେହି ବୁଦ୍ଧା ଭଗୱନ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୂ ପଟିପୁଚ୍ଛନ୍ତି – ଧମ୍ମଂ ୱା ଦେସେସ୍ସାମ, ସାୱକାନଂ ୱା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞପେସ୍ସାମାତି [ପଞ୍ଞାପେସ୍ସାମାତି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] । ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଆନନ୍ଦଂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘କିଂ ନୁ ଖୋ ସୋ, ଆନନ୍ଦ, ଉଦୁକ୍ଖଲସଦ୍ଦୋ’’ତି? ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି । ‘‘ସାଧୁ ସାଧୁ, ଆନନ୍ଦ! ତୁମ୍ହେହି, ଆନନ୍ଦ ସପ୍ପୁରିସେହି ୱିଜିତଂ। ପଚ୍ଛିମା ଜନତା ସାଲିମଂସୋଦନଂ ଅତିମଞ୍ଞିସ୍ସତୀ’’ତି।

୧୭ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ [ମହାମୋଗ୍ଗଲାନୋ (କ॰)] ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏତରହି, ଭନ୍ତେ, ୱେରଞ୍ଜା ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖା ଦ୍ୱୀହିତିକା ସେତଟ୍ଠିକା ସଲାକାୱୁତ୍ତା। ନ ସୁକରା ଉଞ୍ଛେନ ପଗ୍ଗହେନ ୟାପେତୁଂ। ଇମିସ୍ସା, ଭନ୍ତେ, ମହାପଥୱିୟା ହେଟ୍ଠିମତଲଂ ସମ୍ପନ୍ନଂ – ସେୟ୍ୟଥାପି ଖୁଦ୍ଦମଧୁଂ ଅନୀଲକଂ ଏୱମସ୍ସାଦଂ। ସାଧାହଂ, ଭନ୍ତେ, ପଥୱିଂ ପରିୱତ୍ତେୟ୍ୟଂ। ଭିକ୍ଖୂ ପପ୍ପଟକୋଜଂ ପରିଭୁଞ୍ଜିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି। ‘‘ୟେ ପନ ତେ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନ, ପଥୱିନିସ୍ସିତା ପାଣା ତେ କଥଂ କରିସ୍ସସୀ’’ତି? ‘‘ଏକାହଂ, ଭନ୍ତେ, ପାଣିଂ ଅଭିନିମ୍ମିନିସ୍ସାମି – ସେୟ୍ୟଥାପି ମହାପଥୱୀ। ୟେ ପଥୱିନିସ୍ସିତା ପାଣା ତେ ତତ୍ଥ ସଙ୍କାମେସ୍ସାମି। ଏକେନ ହତ୍ଥେନ ପଥୱିଂ ପରିୱତ୍ତେସ୍ସାମୀ’’ତି। ‘‘ଅଲଂ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନ, ମା ତେ ରୁଚ୍ଚି ପଥୱିଂ ପରିୱତ୍ତେତୁଂ। ୱିପଲ୍ଲାସମ୍ପି ସତ୍ତା ପଟିଲଭେୟ୍ୟୁ’’ନ୍ତି। ‘‘ସାଧୁ, ଭନ୍ତେ, ସବ୍ବୋ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘୋ ଉତ୍ତରକୁରୁଂ ପିଣ୍ଡାୟ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟା’’ତି। ‘‘ଅଲଂ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନ, ମା ତେ ରୁଚ୍ଚି ସବ୍ବସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘସ୍ସ ଉତ୍ତରକୁରୁଂ ପିଣ୍ଡାୟ ଗମନ’’ନ୍ତି।

୧୮ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସାରିପୁତ୍ତସ୍ସ ରହୋଗତସ୍ସ ପଟିସଲ୍ଲୀନସ୍ସ ଏୱଂ ଚେତସୋ ପରିୱିତକ୍କୋ ଉଦପାଦି – ‘‘କତମେସାନଂ ଖୋ ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ନ ଚିରଟ୍ଠିତିକଂ ଅହୋସି; କତମେସାନଂ ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚିରଟ୍ଠିତିକଂ ଅହୋସୀ’’ତି? ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସାରିପୁତ୍ତୋ ସାୟନ୍ହସମୟଂ [ସାୟଣ୍ହସମୟଂ (ସୀ॰)] ପଟିସଲ୍ଲାନା ୱୁଟ୍ଠିତୋ ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସାରିପୁତ୍ତୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଧ ମୟ୍ହଂ, ଭନ୍ତେ, ରହୋଗତସ୍ସ ପଟିସଲ୍ଲୀନସ୍ସ ଏୱଂ ଚେତସୋ ପରିୱିତକ୍କୋ ଉଦପାଦି – ‘କତମେସାନଂ ଖୋ ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ନ ଚିରଟ୍ଠିତିକଂ ଅହୋସି, କତମେସାନଂ ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚିରଟ୍ଠିତିକଂ ଅହୋସୀ’ତି। ‘କତମେସାନଂ ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ନ ଚିରଟ୍ଠିତିକଂ ଅହୋସି, କତମେସାନଂ ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚିରଟ୍ଠିତିକଂ ଅହୋସୀ’’’ତି?

‘‘ଭଗୱତୋ ଚ, ସାରିପୁତ୍ତ, ୱିପସ୍ସିସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଚ ସିଖିସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଚ ୱେସ୍ସଭୁସ୍ସ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ନ ଚିରଟ୍ଠିତିକଂ ଅହୋସି। ଭଗୱତୋ ଚ, ସାରିପୁତ୍ତ, କକୁସନ୍ଧସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଚ କୋଣାଗମନସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଚ କସ୍ସପସ୍ସ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚିରଟ୍ଠିତିକଂ ଅହୋସୀ’’ତି।

୧୯ . ‘‘କୋ ନୁ ଖୋ , ଭନ୍ତେ, ହେତୁ କୋ ପଚ୍ଚୟୋ, ୟେନ ଭଗୱତୋ ଚ ୱିପସ୍ସିସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଚ ସିଖିସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଚ ୱେସ୍ସଭୁସ୍ସ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ନ ଚିରଟ୍ଠିତିକଂ ଅହୋସୀ’’ତି? ‘‘ଭଗୱା ଚ, ସାରିପୁତ୍ତ, ୱିପସ୍ସୀ ଭଗୱା ଚ ସିଖୀ ଭଗୱା ଚ ୱେସ୍ସଭୂ କିଲାସୁନୋ ଅହେସୁଂ ସାୱକାନଂ ୱିତ୍ଥାରେନ ଧମ୍ମଂ ଦେସେତୁଂ। ଅପ୍ପକଞ୍ଚ ନେସଂ ଅହୋସି ସୁତ୍ତଂ ଗେୟ୍ୟଂ ୱେୟ୍ୟାକରଣଂ ଗାଥା ଉଦାନଂ ଇତିୱୁତ୍ତକଂ ଜାତକଂ ଅବ୍ଭୁତଧମ୍ମଂ ୱେଦଲ୍ଲଂ। ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ। ଅନୁଦ୍ଦିଟ୍ଠଂ ପାତିମୋକ୍ଖଂ। ତେସଂ ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ଅନ୍ତରଧାନେନ ବୁଦ୍ଧାନୁବୁଦ୍ଧାନଂ ସାୱକାନଂ ଅନ୍ତରଧାନେନ ୟେ ତେ ପଚ୍ଛିମା ସାୱକା ନାନାନାମା ନାନାଗୋତ୍ତା ନାନାଜଚ୍ଚା ନାନାକୁଲା ପବ୍ବଜିତା ତେ ତଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଖିପ୍ପଞ୍ଞେୱ ଅନ୍ତରଧାପେସୁଂ। ସେୟ୍ୟଥାପି, ସାରିପୁତ୍ତ, ନାନାପୁପ୍ଫାନି ଫଲକେ ନିକ୍ଖିତ୍ତାନି ସୁତ୍ତେନ ଅସଙ୍ଗହିତାନି ତାନି ୱାତୋ ୱିକିରତି ୱିଧମତି ୱିଦ୍ଧଂସେତି। ତଂ କିସ୍ସ ହେତୁ? ୟଥା ତଂ ସୁତ୍ତେନ ଅସଙ୍ଗହିତତ୍ତା। ଏୱମେୱ ଖୋ, ସାରିପୁତ୍ତ, ତେସଂ ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ଅନ୍ତରଧାନେନ ବୁଦ୍ଧାନୁବୁଦ୍ଧାନଂ ସାୱକାନଂ ଅନ୍ତରଧାନେନ ୟେ ତେ ପଚ୍ଛିମା ସାୱକା ନାନାନାମା ନାନାଗୋତ୍ତା ନାନାଜଚ୍ଚା ନାନାକୁଲା ପବ୍ବଜିତା ତେ ତଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଖିପ୍ପଞ୍ଞେୱ ଅନ୍ତରଧାପେସୁଂ।

‘‘ଅକିଲାସୁନୋ ଚ ତେ ଭଗୱନ୍ତୋ ଅହେସୁଂ ସାୱକେ ଚେତସା ଚେତୋ ପରିଚ୍ଚ ଓୱଦିତୁଂ। ଭୂତପୁବ୍ବଂ, ସାରିପୁତ୍ତ, ୱେସ୍ସଭୂ ଭଗୱା ଅରହଂ ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧୋ ଅଞ୍ଞତରସ୍ମିଂ ଭିଂସନକେ [ଭୀସନକେ (କ॰)] ୱନସଣ୍ଡେ ସହସ୍ସଂ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ଚେତସା ଚେତୋ ପରିଚ୍ଚ ଓୱଦତି ଅନୁସାସତି – ‘ଏୱଂ ୱିତକ୍କେଥ, ମା ଏୱଂ ୱିତକ୍କୟିତ୍ଥ; ଏୱଂ ମନସିକରୋଥ, ମା ଏୱଂ ମନସାକତ୍ଥ [ମନସାକରିତ୍ଥ (କ॰)] ; ଇଦଂ ପଜହଥ, ଇଦଂ ଉପସମ୍ପଜ୍ଜ ୱିହରଥା’ତି। ଅଥ ଖୋ, ସାରିପୁତ୍ତ, ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁସହସ୍ସସ୍ସ ୱେସ୍ସଭୁନା ଭଗୱତା ଅରହତା ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧେନ ଏୱଂ ଓୱଦିୟମାନାନଂ ଏୱଂ ଅନୁସାସିୟମାନାନଂ ଅନୁପାଦାୟ ଆସୱେହି ଚିତ୍ତାନି ୱିମୁଚ୍ଚିଂସୁ। ତତ୍ର ସୁଦଂ, ସାରିପୁତ୍ତ, ଭିଂସନକସ୍ସ ୱନସଣ୍ଡସ୍ସ ଭିଂସନକତସ୍ମିଂ ହୋତି – ୟୋ କୋଚି ଅୱୀତରାଗୋ ତଂ ୱନସଣ୍ଡଂ ପୱିସତି, ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଲୋମାନି ହଂସନ୍ତି। ଅୟଂ ଖୋ, ସାରିପୁତ୍ତ, ହେତୁ ଅୟଂ ପଚ୍ଚୟୋ ୟେନ ଭଗୱତୋ ଚ ୱିପସ୍ସିସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଚ ସିଖିସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଚ ୱେସ୍ସଭୁସ୍ସ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ନ ଚିରଟ୍ଠିତିକଂ ଅହୋସୀ’’ତି।

୨୦ . ‘‘କୋ ପନ, ଭନ୍ତେ, ହେତୁ କୋ ପଚ୍ଚୟୋ ୟେନ ଭଗୱତୋ ଚ କକୁସନ୍ଧସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଚ କୋଣାଗମନସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଚ କସ୍ସପସ୍ସ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚିରଟ୍ଠିତିକଂ ଅହୋସୀ’’ତି? ‘‘ଭଗୱା ଚ, ସାରିପୁତ୍ତ, କକୁସନ୍ଧୋ ଭଗୱା ଚ କୋଣାଗମନୋ ଭଗୱା ଚ କସ୍ସପୋ ଅକିଲାସୁନୋ ଅହେସୁଂ ସାୱକାନଂ ୱିତ୍ଥାରେନ ଧମ୍ମଂ ଦେସେତୁଂ। ବହୁଞ୍ଚ ନେସଂ ଅହୋସି ସୁତ୍ତଂ ଗେୟ୍ୟଂ ୱେୟ୍ୟାକରଣଂ ଗାଥା ଉଦାନଂ ଇତିୱୁତ୍ତକଂ ଜାତକଂ ଅବ୍ଭୁତଧମ୍ମଂ ୱେଦଲ୍ଲଂ, ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ, ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠଂ ପାତିମୋକ୍ଖଂ। ତେସଂ ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ଅନ୍ତରଧାନେନ ବୁଦ୍ଧାନୁବୁଦ୍ଧାନଂ ସାୱକାନଂ ଅନ୍ତରଧାନେନ ୟେ ତେ ପଚ୍ଛିମା ସାୱକା ନାନାନାମା ନାନାଗୋତ୍ତା ନାନାଜଚ୍ଚା ନାନାକୁଲା ପବ୍ବଜିତା ତେ ତଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚିରଂ ଦୀଘମଦ୍ଧାନଂ ଠପେସୁଂ। ସେୟ୍ୟଥାପି, ସାରିପୁତ୍ତ, ନାନାପୁପ୍ଫାନି ଫଲକେ ନିକ୍ଖିତ୍ତାନି ସୁତ୍ତେନ ସୁସଙ୍ଗହିତାନି ତାନି ୱାତୋ ନ ୱିକିରତି ନ ୱିଧମତି ନ ୱିଦ୍ଧଂସେତି। ତଂ କିସ୍ସ ହେତୁ? ୟଥା ତଂ ସୁତ୍ତେନ ସୁସଙ୍ଗହିତତ୍ତା। ଏୱମେୱ ଖୋ, ସାରିପୁତ୍ତ, ତେସଂ ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ଅନ୍ତରଧାନେନ ବୁଦ୍ଧାନୁବୁଦ୍ଧାନଂ ସାୱକାନଂ ଅନ୍ତରଧାନେନ ୟେ ତେ ପଚ୍ଛିମା ସାୱକା ନାନାନାମା ନାନାଗୋତ୍ତା ନାନାଜଚ୍ଚା ନାନାକୁଲା ପବ୍ବଜିତା ତେ ତଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚିରଂ ଦୀଘମଦ୍ଧାନଂ ଠପେସୁଂ। ଅୟଂ ଖୋ, ସାରିପୁତ୍ତ, ହେତୁ ଅୟଂ ପଚ୍ଚୟୋ ୟେନ ଭଗୱତୋ ଚ କକୁସନ୍ଧସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଚ କୋଣାଗମନସ୍ସ ଭଗୱତୋ ଚ କସ୍ସପସ୍ସ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚିରଟ୍ଠିତିକଂ ଅହୋସୀ’’ତି।

୨୧ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସାରିପୁତ୍ତୋ ଉଟ୍ଠାୟାସନା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୟେନ ଭଗୱା ତେନଞ୍ଜଲିଂ ପଣାମେତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏତସ୍ସ, ଭଗୱା, କାଲୋ! ଏତସ୍ସ, ସୁଗତ, କାଲୋ! ୟଂ ଭଗୱା ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞପେୟ୍ୟ [ପଞ୍ଞାପେୟ୍ୟ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] , ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟ ପାତିମୋକ୍ଖଂ, ୟଥୟିଦଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଅଦ୍ଧନିୟଂ ଅସ୍ସ ଚିରଟ୍ଠିତିକ’’ନ୍ତି। ‘‘ଆଗମେହି ତ୍ୱଂ, ସାରିପୁତ୍ତ ! ଆଗମେହି ତ୍ୱଂ, ସାରିପୁତ୍ତ! ତଥାଗତୋୱ ତତ୍ଥ କାଲଂ ଜାନିସ୍ସତି। ନ ତାୱ, ସାରିପୁତ୍ତ, ସତ୍ଥା ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞପେତି ଉଦ୍ଦିସତି [ନ ଉଦ୍ଦିସତି (ସୀ॰)] ପାତିମୋକ୍ଖଂ ୟାୱ ନ ଇଧେକଚ୍ଚେ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟା ଧମ୍ମା ସଙ୍ଘେ ପାତୁଭୱନ୍ତି। ୟତୋ ଚ ଖୋ, ସାରିପୁତ୍ତ, ଇଧେକଚ୍ଚେ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟା ଧମ୍ମା ସଙ୍ଘେ ପାତୁଭୱନ୍ତି, ଅଥ ସତ୍ଥା ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞପେତି ଉଦ୍ଦିସ୍ସତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ ତେସଂୟେୱ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ପଟିଘାତାୟ। ନ ତାୱ, ସାରିପୁତ୍ତ, ଇଧେକଚ୍ଚେ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟା ଧମ୍ମା ସଙ୍ଘେ ପାତୁଭୱନ୍ତି ୟାୱ ନ ସଙ୍ଘୋ ରତ୍ତଞ୍ଞୁମହତ୍ତଂ ପତ୍ତୋ ହୋତି। ୟତୋ ଚ ଖୋ, ସାରିପୁତ୍ତ, ସଙ୍ଘୋ ରତ୍ତଞ୍ଞୁମହତ୍ତଂ ପତ୍ତୋ ହୋତି ଅଥ ଇଧେକଚ୍ଚେ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟା ଧମ୍ମା ସଙ୍ଘେ ପାତୁଭୱନ୍ତି, ଅଥ, ସତ୍ଥା ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞପେତି ଉଦ୍ଦିସତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ ତେସଂୟେୱ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ପଟିଘାତାୟ। ନ ତାୱ, ସାରିପୁତ୍ତ, ଇଧେକଚ୍ଚେ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟା ଧମ୍ମା ସଙ୍ଘେ ପାତୁଭୱନ୍ତି, ୟାୱ ନ ସଙ୍ଘୋ ୱେପୁଲ୍ଲମହତ୍ତଂ ପତ୍ତୋ ହୋତି। ୟତୋ ଚ ଖୋ, ସାରିପୁତ୍ତ, ସଙ୍ଘୋ ୱେପୁଲ୍ଲମହତ୍ତଂ ପତ୍ତୋ ହୋତି, ଅଥ ଇଧେକଚ୍ଚେ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟା ଧମ୍ମା ସଙ୍ଘେ ପାତୁଭୱନ୍ତି, ଅଥ ସତ୍ଥା ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞପେତି ଉଦ୍ଦିସତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ ତେସଂୟେୱ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ପଟିଘାତାୟ। ନ ତାୱ, ସାରିପୁତ୍ତ, ଇଧେକଚ୍ଚେ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟା ଧମ୍ମା ସଙ୍ଘେ ପାତୁଭୱନ୍ତି, ୟାୱ ନ ସଙ୍ଘୋ ଲାଭଗ୍ଗମହତ୍ତଂ ପତ୍ତୋ ହୋତି। ୟତୋ ଚ ଖୋ, ସାରିପୁତ୍ତ, ସଙ୍ଘୋ ଲାଭଗ୍ଗମହତ୍ତଂ ପତ୍ତୋ ହୋତି, ଅଥ ଇଧେକଚ୍ଚେ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟା ଧମ୍ମା ସଙ୍ଘେ ପାତୁଭୱନ୍ତି, ଅଥ ସତ୍ଥା ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞପେତି ଉଦ୍ଦିସତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ ତେସଂୟେୱ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ପଟିଘାତାୟ। ନ ତାୱ, ସାରିପୁତ୍ତ, ଇଧେକଚ୍ଚେ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟା ଧମ୍ମା ସଙ୍ଘେ ପାତୁଭୱନ୍ତି, ୟାୱ ନ ସଙ୍ଘୋ ବାହୁସଚ୍ଚମହତ୍ତଂ ପତ୍ତୋ ହୋତି। ୟତୋ ଚ ଖୋ, ସାରିପୁତ୍ତ, ସଙ୍ଘୋ ବାହୁସଚ୍ଚମହତ୍ତଂ ପତ୍ତୋ ହୋତି, ଅଥ ଇଧେକଚ୍ଚେ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟା ଧମ୍ମା ସଙ୍ଘେ ପାତୁଭୱନ୍ତି, ଅଥ ସତ୍ଥା ସାୱକାନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞପେତି ଉଦ୍ଦିସତି ପାତିମୋକ୍ଖଂ ତେସଂୟେୱ ଆସୱଟ୍ଠାନୀୟାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ପଟିଘାତାୟ। ନିରବ୍ବୁଦୋ ହି, ସାରିପୁତ୍ତ, ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘୋ ନିରାଦୀନୱୋ ଅପଗତକାଳକୋ ସୁଦ୍ଧୋ ସାରେ ପତିଟ୍ଠିତୋ। ଇମେସଞ୍ହି, ସାରିପୁତ୍ତ, ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ଭିକ୍ଖୁସତାନଂ ୟୋ ପଚ୍ଛିମକୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୋ ସୋତାପନ୍ନୋ ଅୱିନିପାତଧମ୍ମୋ ନିୟତୋ ସମ୍ବୋଧିପରାୟଣୋ’’ତି।

୨୨ . ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଆନନ୍ଦଂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଆଚିଣ୍ଣଂ ଖୋ ପନେତଂ, ଆନନ୍ଦ, ତଥାଗତାନଂ ୟେହି ନିମନ୍ତିତା ୱସ୍ସଂ ୱସନ୍ତି, ନ ତେ ଅନପଲୋକେତ୍ୱା ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମନ୍ତି। ଆୟାମାନନ୍ଦ, ୱେରଞ୍ଜଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ଅପଲୋକେସ୍ସାମା’’ତି। ‘‘ଏୱଂ ଭନ୍ତେ’’ତି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ଭଗୱତୋ ପଚ୍ଚସ୍ସୋସି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ ଆୟସ୍ମତା ଆନନ୍ଦେନ ପଚ୍ଛାସମଣେନ ୟେନ ୱେରଞ୍ଜସ୍ସ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ସ ନିୱେସନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଆସନେ ନିସୀଦି। ଅଥ ଖୋ ୱେରଞ୍ଜୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନଂ ଖୋ ୱେରଞ୍ଜଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ଭଗୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ନିମନ୍ତିତମ୍ହ ତୟା, ବ୍ରାହ୍ମଣ , ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠା [ୱସ୍ସଂୱୁତ୍ଥା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰ କ॰)] , ଅପଲୋକେମ ତଂ, ଇଚ୍ଛାମ ମୟଂ ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିତୁ’’ନ୍ତି। ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭୋ ଗୋତମ, ନିମନ୍ତିତତ୍ଥ ମୟା ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠା; ଅପି ଚ, ୟୋ ଦେୟ୍ୟଧମ୍ମୋ ସୋ ନ ଦିନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚ ଖୋ ନୋ ଅସନ୍ତଂ, ନୋପି ଅଦାତୁକମ୍ୟତା, ତଂ କୁତେତ୍ଥ ଲବ୍ଭା ବହୁକିଚ୍ଚା ଘରାୱାସା ବହୁକରଣୀୟା। ଅଧିୱାସେତୁ ମେ ଭୱଂ ଗୋତମୋ ସ୍ୱାତନାୟ ଭତ୍ତଂ ସଦ୍ଧିଂ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘେନା’’ତି। ଅଧିୱାସେସି ଭଗୱା ତୁଣ୍ହୀଭାୱେନ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ୱେରଞ୍ଜଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସେତ୍ୱା ସମାଦପେତ୍ୱା ସମୁତ୍ତେଜେତ୍ୱା ସମ୍ପହଂସେତ୍ୱା ଉଟ୍ଠାୟାସନା ପକ୍କାମି। ଅଥ ଖୋ ୱେରଞ୍ଜୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ତସ୍ସା ରତ୍ତିୟା ଅଚ୍ଚୟେନ ସକେ ନିୱେସନେ ପଣୀତଂ ଖାଦନୀୟଂ ଭୋଜନୀୟଂ ପଟିୟାଦାପେତ୍ୱା ଭଗୱତୋ କାଲଂ ଆରୋଚାପେସି – ‘‘କାଲୋ, ଭୋ ଗୋତମ, ନିଟ୍ଠିତଂ ଭତ୍ତ’’ନ୍ତି।

୨୩ . ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ ୟେନ ୱେରଞ୍ଜସ୍ସ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ସ ନିୱେସନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଆସନେ ନିସୀଦି ସଦ୍ଧିଂ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘେନ। ଅଥ ଖୋ ୱେରଞ୍ଜୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ବୁଦ୍ଧପ୍ପମୁଖଂ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ପଣୀତେନ ଖାଦନୀୟେନ ଭୋଜନୀୟେନ ସହତ୍ଥା ସନ୍ତପ୍ପେତ୍ୱା ସମ୍ପୱାରେତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଭୁତ୍ତାୱିଂ ଓନୀତପତ୍ତପାଣିଂ [ଓଣୀତପତ୍ତପାଣିଂ (କ॰)] ତିଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସି, ଏକମେକଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏକମେକେନ ଦୁସ୍ସୟୁଗେନ ଅଚ୍ଛାଦେସି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ୱେରଞ୍ଜଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସେତ୍ୱା ସମାଦପେତ୍ୱା ସମୁତ୍ତେଜେତ୍ୱା ସମ୍ପହଂସେତ୍ୱା ଉଟ୍ଠାୟାସନା ପକ୍କାମି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ୱେରଞ୍ଜାୟଂ ୟଥାଭିରନ୍ତଂ ୱିହରିତ୍ୱା ଅନୁପଗମ୍ମ ସୋରେୟ୍ୟଂ ସଙ୍କସ୍ସଂ କଣ୍ଣକୁଜ୍ଜଂ ୟେନ ପୟାଗପତିଟ୍ଠାନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପୟାଗପତିଟ୍ଠାନେ ଗଙ୍ଗଂ ନଦିଂ ଉତ୍ତରିତ୍ୱା ୟେନ ବାରାଣସୀ ତଦୱସରି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ବାରାଣସିୟଂ ୟଥାଭିରନ୍ତଂ ୱିହରିତ୍ୱା ୟେନ ୱେସାଲୀ ତେନ ଚାରିକଂ ପକ୍କାମି। ଅନୁପୁବ୍ବେନ ଚାରିକଂ ଚରମାନୋ ୟେନ ୱେସାଲୀ ତଦୱସରି। ତତ୍ର ସୁଦଂ ଭଗୱା ୱେସାଲିୟଂ ୱିହରତି ମହାୱନେ କୂଟାଗାରସାଲାୟନ୍ତି।

ୱେରଞ୍ଜଭାଣୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

୧. ପାରାଜିକକଣ୍ଡଂ

୧. ପଠମପାରାଜିକଂ

ସୁଦିନ୍ନଭାଣୱାରୋ

୨୪ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ୱେସାଲିୟା ଅୱିଦୂରେ କଲନ୍ଦଗାମୋ ନାମ ଅତ୍ଥି [କଲନ୍ଦଗାମୋ ନାମ ହୋତି (ସୀ॰), କଲନ୍ଦଗାମୋ ହୋତି (ସ୍ୟା॰)] । ତତ୍ଥ ସୁଦିନ୍ନୋ ନାମ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତୋ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ସମ୍ବହୁଲେହି [ସମ୍ପହୂଲେହି (ସୀ॰)] ସହାୟକେହି ସଦ୍ଧିଂ ୱେସାଲିଂ ଅଗମାସି କେନଚିଦେୱ କରଣୀୟେନ । ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭଗୱା ମହତିୟା ପରିସାୟ ପରିୱୁତୋ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତୋ ନିସିନ୍ନୋ ହୋତି। ଅଦ୍ଦସ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ମହତିୟା ପରିସାୟ ପରିୱୁତଂ ଧମ୍ମଂ ଦେସେନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନଂ। ଦିସ୍ୱାନସ୍ସ ଏତଦହୋସି – ‘‘ୟଂନୂନାହମ୍ପି ଧମ୍ମଂ ସୁଣେୟ୍ୟ’’ନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ୟେନ ସା ପରିସା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନସ୍ସ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତସ୍ସ ଏତଦହୋସି – ‘‘ୟଥା ୟଥା ଖୋ ଅହଂ ଭଗୱତା ଧମ୍ମଂ ଦେସିତଂ ଆଜାନାମି, ନୟିଦଂ ସୁକରଂ ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତା ଏକନ୍ତପରିପୁଣ୍ଣଂ ଏକନ୍ତପରିସୁଦ୍ଧଂ ସଙ୍ଖଲିଖିତଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିତୁଂ; ୟଂନୂନାହଂ କେସମସ୍ସୁଂ ଓହାରେତ୍ୱା କାସାୟାନି ୱତ୍ଥାନି ଅଚ୍ଛାଦେତ୍ୱା ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜେୟ୍ୟ’’ନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ସା ପରିସା ଭଗୱତା ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସିତା ସମାଦପିତା ସମୁତ୍ତେଜିତା ସମ୍ପହଂସିତା ଉଟ୍ଠାୟାସନା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ପଦକ୍ଖିଣଂ କତ୍ୱା ପକ୍କାମି।

୨୫ . ଅଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ଅଚିରୱୁଟ୍ଠିତାୟ ପରିସାୟ ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୟଥା ୟଥାହଂ, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱତା ଧମ୍ମଂ ଦେସିତଂ ଆଜାନାମି , ନୟିଦଂ ସୁକରଂ ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତା ଏକନ୍ତପରିପୁଣ୍ଣଂ ଏକନ୍ତପରିସୁଦ୍ଧଂ ସଙ୍ଖଲିଖିତଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିତୁଂ; ଇଚ୍ଛାମହଂ, ଭନ୍ତେ, କେସମସ୍ସୁଂ ଓହାରେତ୍ୱା କାସାୟାନି ୱତ୍ଥାନି ଅଚ୍ଛାଦେତ୍ୱା ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜିତୁଂ। ପବ୍ବାଜେତୁ ମଂ ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନୁଞ୍ଞାତୋସି ପନ ତ୍ୱଂ, ସୁଦ୍ଦିନ୍ନ, ମାତାପିତୂହି ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି? ‘‘ନ ଖୋ ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ଅନୁଞ୍ଞାତୋ ମାତାପିତୂହି ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି। ‘‘ନ ଖୋ, ସୁଦିନ୍ନ, ତଥାଗତା ଅନନୁଞ୍ଞାତଂ ମାତାପିତୂହି ପୁତ୍ତଂ ପବ୍ବାଜେନ୍ତୀ’’ତି। ‘‘ସୋହଂ, ଭନ୍ତେ, ତଥା କରିସ୍ସାମି ୟଥା ମଂ ମାତାପିତରୋ ଅନୁଜାନିସ୍ସନ୍ତି ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି।

୨୬ . ଅଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ୱେସାଲିୟଂ ତଂ କରଣୀୟଂ ତୀରେତ୍ୱା ୟେନ କଲନ୍ଦଗାମୋ ୟେନ ମାତାପିତରୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ମାତାପିତରୋ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅମ୍ମତାତା, ୟଥା ୟଥାହଂ ଭଗୱତା ଧମ୍ମଂ ଦେସିତଂ ଆଜାନାମି, ନୟିଦଂ ସୁକରଂ ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତା ଏକନ୍ତପରିପୁଣ୍ଣଂ ଏକନ୍ତପରିସୁଦ୍ଧଂ ସଙ୍ଖଲିଖିତଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିତୁଂ; ଇଚ୍ଛାମହଂ କେସମସ୍ସୁଂ ଓହାରେତ୍ୱା କାସାୟାନି ୱତ୍ଥାନି ଅଚ୍ଛାଦେତ୍ୱା ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜିତୁଂ। ଅନୁଜାନାଥ ମଂ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି। ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତସ୍ସ ମାତାପିତରୋ ସୁଦିନ୍ନଂ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ତ୍ୱଂ ଖୋସି, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ଅମ୍ହାକଂ ଏକପୁତ୍ତକୋ ପିୟୋ ମନାପୋ ସୁଖେଧିତୋ ସୁଖପରିହତୋ। ନ ତ୍ୱଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, କିଞ୍ଚି ଦୁକ୍ଖସ୍ସ ଜାନାସି। ମରଣେନପି ମୟଂ ତେ ଅକାମକା ୱିନା ଭୱିସ୍ସାମ, କିଂ ପନ ମୟଂ ତଂ ଜୀୱନ୍ତଂ ଅନୁଜାନିସ୍ସାମ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ମାତାପିତରୋ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅମ୍ମତାତା, ୟଥା ୟଥାହଂ ଭଗୱତା ଧମ୍ମଂ ଦେସିତଂ ଆଜାନାମି, ନୟିଦଂ ସୁକରଂ ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତା ଏକନ୍ତପରିପୁଣ୍ଣଂ ଏକନ୍ତପରିସୁଦ୍ଧଂ ସଙ୍ଖଲିଖିତଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିତୁଂ; ଇଚ୍ଛାମହଂ କେସମସ୍ସୁଂ ଓହାରେତ୍ୱା କାସାୟାନି ୱତ୍ଥାନି ଅଚ୍ଛାଦେତ୍ୱା ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜିତୁଂ। ଅନୁଜାନାଥ ମଂ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତସ୍ସ ମାତାପିତରୋ ସୁଦିନ୍ନଂ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ତ୍ୱଂ ଖୋସି, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ଅମ୍ହାକଂ ଏକପୁତ୍ତକୋ ପିୟୋ ମନାପୋ ସୁଖେଧିତୋ ସୁଖପରିହତୋ। ନ ତ୍ୱଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, କିଞ୍ଚି ଦୁକ୍ଖସ୍ସ ଜାନାସି। ମରଣେନପି ମୟଂ ତେ ଅକାମକା ୱିନା ଭୱିସ୍ସାମ, କିଂ ପନ ମୟଂ ତଂ ଜୀୱନ୍ତଂ ଅନୁଜାନିସ୍ସାମ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି! ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ମାତାପିତରୋ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅମ୍ମତାତା , ୟଥା ୟଥାହଂ ଭଗୱତା ଧମ୍ମଂ ଦେସିତଂ ଆଜାନାମି, ନୟିଦଂ ସୁକରଂ ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତା ଏକନ୍ତପରିପୁଣ୍ଣଂ ଏକନ୍ତପରିସୁଦ୍ଧଂ ସଙ୍ଖଲିଖିତଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିତୁଂ; ଇଚ୍ଛାମହଂ କେସମସ୍ସୁଂ ଓହାରେତ୍ୱା କାସାୟାନି ୱତ୍ଥାନି ଅଚ୍ଛାଦେତ୍ୱା ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜିତୁଂ । ଅନୁଜାନାଥ ମଂ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି। ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତସ୍ସ ମାତାପିତରୋ ସୁଦିନ୍ନଂ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ତ୍ୱଂ ଖୋସି, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ଅମ୍ହାକଂ ଏକପୁତ୍ତକୋ ପିୟୋ ମନାପୋ ସୁଖେଧିତୋ ସୁଖପରିହତୋ। ନ ତ୍ୱଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, କିଞ୍ଚି ଦୁକ୍ଖସ୍ସ ଜାନାସି। ମରଣେନପି ମୟଂ ତେ ଅକାମକା ୱିନା ଭୱିସ୍ସାମ, କିଂ ପନ ମୟଂ ତଂ ଜୀୱନ୍ତଂ ଅନୁଜାନିସ୍ସାମ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି!

୨୭ . ଅଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ – ‘‘ନ ମଂ ମାତାପିତରୋ ଅନୁଜାନନ୍ତି ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି, ତତ୍ଥେୱ ଅନନ୍ତରହିତାୟ ଭୂମିୟା ନିପଜ୍ଜି – ଇଧେୱ ମେ ମରଣଂ ଭୱିସ୍ସତି ପବ୍ବଜ୍ଜା ୱାତି। ଅଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ଏକମ୍ପି ଭତ୍ତଂ ନ ଭୁଞ୍ଜି, ଦ୍ୱେପି ଭତ୍ତାନି ନ ଭୁଞ୍ଜି, ତୀଣିପି ଭତ୍ତାନି ନ ଭୁଞ୍ଜି, ଚତ୍ତାରିପି ଭତ୍ତାନି ନ ଭୁଞ୍ଜି, ପଞ୍ଚପି ଭତ୍ତାନି ନ ଭୁଞ୍ଜି, ଛପି ଭତ୍ତାନି ନ ଭୁଞ୍ଜି, ସତ୍ତପି ଭତ୍ତାନି ନ ଭୁଞ୍ଜି।

୨୮ . ଅଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତସ୍ସ ମାତାପିତରୋ ସୁଦିନ୍ନଂ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ତ୍ୱଂ ଖୋସି, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ଅମ୍ହାକଂ ଏକପୁତ୍ତକୋ ପିୟୋ ମନାପୋ ସୁଖେଧିତୋ ସୁଖପରିହତୋ। ନ ତ୍ୱଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, କିଞ୍ଚି ଦୁକ୍ଖସ୍ସ ଜାନାସି। ମରଣେନପି ମୟଂ ତେ ଅକାମକା ୱିନା ଭୱିସ୍ସାମ, କିଂ ପନ ମୟଂ ତଂ ଜୀୱନ୍ତଂ ଅନୁଜାନିସ୍ସାମ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟ? ଉଟ୍ଠେହି, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ଭୁଞ୍ଜ ଚ ପିୱ ଚ ପରିଚାରେହି ଚ, ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ପିୱନ୍ତୋ ପରିଚାରେନ୍ତୋ କାମେ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ପୁଞ୍ଞାନି କରୋନ୍ତୋ ଅଭିରମସ୍ସୁ। ନ ତଂ ମୟଂ ଅନୁଜାନାମ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି। ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ତୁଣ୍ହୀ ଅହୋସି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତସ୍ସ ମାତାପିତରୋ ସୁଦିନ୍ନଂ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ତ୍ୱଂ ଖୋସି, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ଅମ୍ହାକଂ ଏକପୁତ୍ତକୋ ପିୟୋ ମନାପୋ ସୁଖେଧିତୋ ସୁଖପରିହତୋ। ନ ତ୍ୱଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, କିଞ୍ଚି ଦୁକ୍ଖସ୍ସ ଜାନାସି। ମରଣେନପି ମୟଂ ତେ ଅକାମକା ୱିନା ଭୱିସ୍ସାମ, କିଂ ପନ ମୟଂ ତଂ ଜୀୱନ୍ତଂ ଅନୁଜାନିସ୍ସାମ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟ! ଉଟ୍ଠେହି, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ଭୁଞ୍ଜ ଚ ପିୱ ଚ ପରିଚାରେହି ଚ, ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ପିୱନ୍ତୋ ପରିଚାରେନ୍ତୋ କାମେ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ପୁଞ୍ଞାନି କରୋନ୍ତୋ ଅଭିରମସ୍ସୁ। ନ ତଂ ମୟଂ ଅନୁଜାନାମ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି। ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ତୁଣ୍ହୀ ଅହୋସି।

ଅଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତସ୍ସ ସହାୟକା ୟେନ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ସୁଦିନ୍ନଂ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ତ୍ୱଂ ଖୋସି, ସମ୍ମ ସୁଦିନ୍ନ, ମାତାପିତୂନଂ ଏକପୁତ୍ତକୋ ପିୟୋ ମନାପୋ ସୁଖେଧିତୋ ସୁଖପରିହତୋ। ନ ତ୍ୱଂ, ସମ୍ମ ସୁଦିନ୍ନ, କିଞ୍ଚି ଦୁକ୍ଖସ୍ସ ଜାନାସି। ମରଣେନପି ତେ ମାତାପିତରୋ ଅକାମକା ୱିନା ଭୱିସ୍ସନ୍ତି, କିଂ ପନ ତଂ ଜୀୱନ୍ତଂ ଅନୁଜାନିସ୍ସନ୍ତି ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜାୟ! ଉଟ୍ଠେହି, ସମ୍ମ ସୁଦିନ୍ନ, ଭୁଞ୍ଜ ଚ ପିୱ ଚ ପରିଚାରେହି ଚ, ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ପିୱନ୍ତୋ ପରିଚାରେନ୍ତୋ କାମେ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତୋ ପୁଞ୍ଞାନି କରୋନ୍ତୋ ଅଭିରମସ୍ସୁ, ନ ତଂ ମାତାପିତରୋ ଅନୁଜାନିସ୍ସନ୍ତି ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି। ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ, ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ତୁଣ୍ହୀ ଅହୋସି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତସ୍ସ ସହାୟକା ସୁଦିନ୍ନଂ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ତ୍ୱଂ ଖୋସି, ସମ୍ମ ସୁଦିନ୍ନ…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ତୁଣ୍ହୀ ଅହୋସି।

୨୯ . ଅଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତସ୍ସ ସହାୟକା ୟେନ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତସ୍ସ ମାତାପିତରୋ ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତସ୍ସ ମାତାପିତରୋ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଅମ୍ମତାତା, ଏସୋ ସୁଦିନ୍ନୋ ଅନନ୍ତରହିତାୟ ଭୂମିୟା ନିପନ୍ନୋ – ‘ଇଧେୱ ମେ ମରଣଂ ଭୱିସ୍ସତି ପବ୍ବଜ୍ଜା ୱା’ତି। ସଚେ ତୁମ୍ହେ ସୁଦିନ୍ନଂ ନାନୁଜାନିସ୍ସଥ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟ, ତତ୍ଥେୱ ମରଣଂ ଆଗମିସ୍ସତି। ସଚେ ପନ ତୁମ୍ହେ ସୁଦିନ୍ନଂ ଅନୁଜାନିସ୍ସଥ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟ, ପବ୍ବଜିତମ୍ପି ନଂ ଦକ୍ଖିସ୍ସଥ। ସଚେ ସୁଦିନ୍ନୋ ନାଭିରମିସ୍ସତି ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟ, କା ତସ୍ସ ଅଞ୍ଞା ଗତି ଭୱିସ୍ସତି, ଇଧେୱ ପଚ୍ଚାଗମିସ୍ସତି। ଅନୁଜାନାଥ ସୁଦିନ୍ନଂ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି। ‘‘ଅନୁଜାନାମ , ତାତା, ସୁଦିନ୍ନଂ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତସ୍ସ ସହାୟକା ୟେନ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ସୁଦିନ୍ନଂ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଉଟ୍ଠେହି, ସମ୍ମ ସୁଦିନ୍ନ, ଅନୁଞ୍ଞାତୋସି ମାତାପିତୂହି ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି।

୩୦ . ଅଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ – ‘‘ଅନୁଞ୍ଞାତୋମ୍ହି କିର ମାତାପିତୂହି ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟା’’ତି, ହଟ୍ଠୋ ଉଦଗ୍ଗୋ ପାଣିନା ଗତ୍ତାନି ପରିପୁଞ୍ଛନ୍ତୋ ୱୁଟ୍ଠାସି। ଅଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ କତିପାହଂ ବଲଂ ଗାହେତ୍ୱା ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସନ୍ନୋ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅନୁଞ୍ଞାତୋ [ଅନୁଞ୍ଞାତୋମ୍ହି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ମାତାପିତୂହି ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜ୍ଜାୟ। ପବ୍ବାଜେତୁ ମଂ ଭଗୱା’’ତି । ଅଲତ୍ଥ ଖୋ ସୁଦିନ୍ନୋ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ଭଗୱତୋ ସନ୍ତିକେ ପବ୍ବଜ୍ଜଂ, ଅଲତ୍ଥ ଉପସମ୍ପଦଂ। ଅଚିରୂପସମ୍ପନ୍ନୋ ଚ ପନାୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ଏୱରୂପେ ଧୁତଗୁଣେ ସମାଦାୟ ୱତ୍ତତି, ଆରଞ୍ଞିକୋ ହୋତି ପିଣ୍ଡପାତିକୋ ପଂସୁକୂଲିକୋ ସପଦାନଚାରିକୋ, ଅଞ୍ଞତରଂ ୱଜ୍ଜିଗାମଂ ଉପନିସ୍ସାୟ ୱିହରତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ୱଜ୍ଜୀ ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖା ହୋତି ଦ୍ୱୀହିତିକା ସେତଟ୍ଠିକା ସଲାକାୱୁତ୍ତା, ନ ସୁକରା ଉଞ୍ଛେନ ପଗ୍ଗହେନ ୟାପେତୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ଏତଦହୋସି – ‘‘ଏତରହି ଖୋ ୱଜ୍ଜୀ ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖା ଦ୍ୱୀହିତିକା ସେତଟ୍ଠିକା ସଲାକାୱୁତ୍ତା, ନ ସୁକରା ଉଞ୍ଛେନ ପଗ୍ଗହେନ ୟାପେତୁଂ। ବହୂ ଖୋ ପନ ମେ ୱେସାଲିୟଂ ଞାତୀ ଅଡ୍ଢା ମହଦ୍ଧନା ମହାଭୋଗା ପହୂତଜାତରୂପରଜତା ପହୂତୱିତ୍ତୂପକରଣା ପହୂତଧନଧଞ୍ଞା। ୟଂନୂନାହଂ ଞାତୀ ଉପନିସ୍ସାୟ ୱିହରେୟ୍ୟଂ! ଞାତୀ ମଂ [ଞାତକାପି ମଂ (ସ୍ୟା॰)] ନିସ୍ସାୟ ଦାନାନି ଦସ୍ସନ୍ତି ପୁଞ୍ଞାନି କରିସ୍ସନ୍ତି, ଭିକ୍ଖୂ ଚ ଲାଭଂ ଲଚ୍ଛନ୍ତି, ଅହଞ୍ଚ ପିଣ୍ଡକେନ ନ କିଲମିସ୍ସାମୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ସେନାସନଂ ସଂସାମେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ ୟେନ ୱେସାଲୀ ତେନ ପକ୍କାମି। ଅନୁପୁବ୍ବେନ ୟେନ ୱେସାଲୀ ତଦୱସରି। ତତ୍ର ସୁଦଂ ଆୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ୱେସାଲିୟଂ ୱିହରତି ମହାୱନେ କୂଟାଗାରସାଲାୟଂ। ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ଞାତକା – ‘‘ସୁଦିନ୍ନୋ କିର କଲନ୍ଦପୁତ୍ତୋ ୱେସାଲିଂ ଅନୁପ୍ପତ୍ତୋ’’ତି। ତେ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ସଟ୍ଠିମତ୍ତେ ଥାଲିପାକେ ଭତ୍ତାଭିହାରଂ ଅଭିହରିଂସୁ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ତେ ସଟ୍ଠିମତ୍ତେ ଥାଲିପାକେ ଭିକ୍ଖୂନଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତ୍ୱା ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ କଲନ୍ଦଗାମଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପାୱିସି। କଲନ୍ଦଗାମେ ସପଦାନଂ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରମାନୋ ୟେନ ସକପିତୁ ନିୱେସନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି।

୩୧ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ଞାତିଦାସୀ ଆଭିଦୋସିକଂ କୁମ୍ମାସଂ ଛଡ୍ଡେତୁକାମା [ଛଟ୍ଟେତୁକାମା (କ॰)] ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ତଂ ଞାତିଦାସିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସଚେ ତଂ, ଭଗିନି, ଛଡ୍ଡନୀୟଧମ୍ମଂ , ଇଧ ମେ ପତ୍ତେ ଆକିରା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ଞାତିଦାସୀ ତଂ ଆଭିଦୋସିକଂ କୁମ୍ମାସଂ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପତ୍ତେ ଆକିରନ୍ତୀ ହତ୍ଥାନଞ୍ଚ ପାଦାନଞ୍ଚ ସରସ୍ସ ଚ ନିମିତ୍ତଂ ଅଗ୍ଗହେସି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ଞାତିଦାସୀ ୟେନାୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତରଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୟଗ୍ଘେୟ୍ୟେ, ଜାନେୟ୍ୟାସି, ଅୟ୍ୟପୁତ୍ତୋ ସୁଦିନ୍ନୋ ଅନୁପ୍ପତ୍ତୋ’’ତି। ‘‘ସଚେ, ଜେ, ତ୍ୱଂ ସଚ୍ଚଂ ଭଣସି, ଅଦାସିଂ ତଂ କରୋମୀ’’ତି।

୩୨ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ତଂ ଆଭିଦୋସିକଂ କୁମ୍ମାସଂ ଅଞ୍ଞତରଂ କୁଟ୍ଟମୂଲଂ [କୁଡ୍ଡମୂଲଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ନିସ୍ସାୟ ପରିଭୁଞ୍ଜତି। ପିତାପି ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ କମ୍ମନ୍ତା ଆଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ତଂ ଆଭିଦୋସିକଂ କୁମ୍ମାସଂ ଅଞ୍ଞତରଂ କୁଟ୍ଟମୂଲଂ ନିସ୍ସାୟ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତଂ । ଦିସ୍ୱାନ ୟେନାୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅତ୍ଥି ନାମ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ଆଭିଦୋସିକଂ କୁମ୍ମାସଂ ପରିଭୁଞ୍ଜିସ୍ସସି! ନନୁ ନାମ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ସକଂ ଗେହଂ ଗନ୍ତବ୍ବ’’ନ୍ତି? ‘‘ଅଗମିମ୍ହ [ଅଗମମ୍ହା (କ॰)] ଖୋ ତେ ଗହପତି, ଗେହଂ। ତତୋୟଂ ଆଭିଦୋସିକୋ କୁମ୍ମାସୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପିତା ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ବାହାୟଂ ଗହେତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏହି, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ଘରଂ ଗମିସ୍ସାମା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ୟେନ ସକପିତୁ ନିୱେସନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଆସନେ ନିସୀଦି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପିତା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଭୁଞ୍ଜ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନା’’ତି। ‘‘ଅଲଂ, ଗହପତି, କତଂ ମେ ଅଜ୍ଜ ଭତ୍ତକିଚ୍ଚ’’ନ୍ତି। ‘‘ଅଧିୱାସେହି, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ସ୍ୱାତନାୟ ଭତ୍ତ’’ନ୍ତି। ଅଧିୱାସେସି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ତୁଣ୍ହୀଭାୱେନ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ଉଟ୍ଠାୟାସନା ପକ୍କାମି।

୩୩ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତା ତସ୍ସା ରତ୍ତିୟା ଅଚ୍ଚୟେନ ହରିତେନ ଗୋମୟେନ ପଥୱିଂ ଓପୁଞ୍ଜାପେତ୍ୱା [ଓପୁଚ୍ଛାପେତ୍ୱା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଦ୍ୱେ ପୁଞ୍ଜେ କାରାପେସି – ଏକଂ ହିରଞ୍ଞସ୍ସ, ଏକଂ ସୁୱଣ୍ଣସ୍ସ। ତାୱ ମହନ୍ତା ପୁଞ୍ଜା ଅହେସୁଂ, ଓରତୋ ଠିତୋ ପୁରିସୋ ପାରତୋ ଠିତଂ ପୁରିସଂ ନ ପସ୍ସତି; ପାରତୋ ଠିତୋ ପୁରିସୋ ଓରତୋ ଠିତଂ ପୁରିସଂ ନ ପସ୍ସତି। ତେ ପୁଞ୍ଜେ କିଲଞ୍ଜେହି ପଟିଚ୍ଛାଦାପେତ୍ୱା ମଜ୍ଝେ ଆସନଂ ପଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତିରୋକରଣୀୟଂ ପରିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକଂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ତେନ ହି, ୱଧୁ, ୟେନ ଅଲଙ୍କାରେନ ଅଲଙ୍କତା ପୁତ୍ତସ୍ସ ମେ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପିୟା ଅହୋସି ମନାପା ତେନ ଅଲଙ୍କାରେନ ଅଲଙ୍କରା’’ତି। ‘‘ଏୱଂ, ଅୟ୍ୟେ’’ତି, ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକା ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତୁୟା ପଚ୍ଚସ୍ସୋସି।

୩୪ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ ୟେନ ସକପିତୁ ନିୱେସନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଆସନେ ନିସୀଦି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପିତା ୟେନାୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତେ ପୁଞ୍ଜେ ୱିୱରାପେତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଦଂ ତେ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ମାତୁ ମତ୍ତିକଂ ଇତ୍ଥିକାୟ ଇତ୍ଥିଧନଂ, ଅଞ୍ଞଂ ପେତ୍ତିକଂ ଅଞ୍ଞଂ ପିତାମହଂ। ଲବ୍ଭା, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ହୀନାୟାୱତ୍ତିତ୍ୱା ଭୋଗା ଚ ଭୁଞ୍ଜିତୁଂ ପୁଞ୍ଞାନି ଚ କାତୁଂ। ଏହି ତ୍ୱଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ହୀନାୟାୱତ୍ତିତ୍ୱା ଭୋଗେ ଚ ଭୁଞ୍ଜସ୍ସୁ ପୁଞ୍ଞାନି ଚ କରୋହୀ’’ତି । ‘‘ତାତ, ନ ଉସ୍ସହାମି ନ ୱିସହାମି, ଅଭିରତୋ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରାମୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପିତା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଦଂ ତେ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ମାତୁ ମତ୍ତିକଂ, ଇତ୍ଥିକାୟ ଇତ୍ଥିଧନଂ, ଅଞ୍ଞଂ ପେତ୍ତିକଂ , ଅଞ୍ଞଂ ପିତାମହଂ। ଲବ୍ଭା, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ହୀନାୟାୱତ୍ତିତ୍ୱା ଭୋଗା ଚ ଭୁଞ୍ଜିତୁଂ ପୁଞ୍ଞାନି ଚ କାତୁଂ। ଏହି ତ୍ୱଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ହୀନାୟାୱତ୍ତିତ୍ୱା ଭୋଗେ ଚ ଭୁଞ୍ଜସ୍ସୁ ପୁଞ୍ଞାନି ଚ କରୋହୀ’’ତି। ‘‘ୱଦେୟ୍ୟାମ ଖୋ ତଂ, ଗହପତି, ସଚେ ତ୍ୱଂ ନାତିକଡ୍ଢେୟ୍ୟାସୀ’’ତି। ‘‘ୱଦେହି, ତାତ ସୁଦିନ୍ନା’’ତି। ତେନ ହି ତ୍ୱଂ, ଗହପତି, ମହନ୍ତେ ମହନ୍ତେ ସାଣିପସିବ୍ବକେ କାରାପେତ୍ୱା ହିରଞ୍ଞସୁୱଣ୍ଣସ୍ସ ପୂରାପେତ୍ୱା ସକଟେହି ନିବ୍ବାହାପେତ୍ୱା ମଜ୍ଝେ ଗଙ୍ଗାୟ ସୋତେ ଓପାତେହି [ଓସାଦେହି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] । ତଂ କିସ୍ସ ହେତୁ? ୟଞ୍ହି ତେ, ଗହପତି, ଭୱିସ୍ସତି ତତୋନିଦାନଂ ଭୟଂ ୱା ଛମ୍ଭିତତ୍ତଂ ୱା ଲୋମହଂସୋ ୱା ଆରକ୍ଖୋ ୱା ସୋ ତେ ନ ଭୱିସ୍ସତୀ’’ତି। ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ, ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପିତା ଅନତ୍ତମନୋ ଅହୋସି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ପୁତ୍ତୋ ସୁଦିନ୍ନୋ ଏୱଂ ୱକ୍ଖତୀ’’ତି!

୩୫ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପିତା ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକଂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ତେନ ହି, ୱଧୁ, ତ୍ୱଂ ପିୟା ଚ ମନାପା ଚ [ତ୍ୱମ୍ପି ୟାଚ (ସୀ॰)] । ଅପ୍ପେୱ ନାମ ପୁତ୍ତୋ ସୁଦିନ୍ନୋ ତୁୟ୍ହମ୍ପି ୱଚନଂ କରେୟ୍ୟା’’ତି! ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକା ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପାଦେସୁ ଗହେତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କୀଦିସା ନାମ ତା, ଅୟ୍ୟପୁତ୍ତ, ଅଚ୍ଛରାୟୋ ୟାସଂ ତ୍ୱଂ ହେତୁ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରସୀ’’ତି? ‘‘ନ ଖୋ ଅହଂ, ଭଗିନି, ଅଚ୍ଛରାନଂ ହେତୁ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରାମୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକା – ‘‘ଅଜ୍ଜତଗ୍ଗେ ମଂ ଅୟ୍ୟପୁତ୍ତୋ ସୁଦିନ୍ନୋ ଭଗିନିୱାଦେନ ସମୁଦାଚରତୀ’’ତି, ତତ୍ଥେୱ ମୁଚ୍ଛିତା ପପତା।

ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ପିତରଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସଚେ, ଗହପତି, ଭୋଜନଂ ଦାତବ୍ବଂ ଦେଥ, ମା ନୋ ୱିହେଠୟିତ୍ଥା’’ତି। ‘‘ଭୁଞ୍ଜ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତା ଚ ପିତା ଚ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ପଣୀତେନ ଖାଦନୀୟେନ ଭୋଜନୀୟେନ ସହତ୍ଥା ସନ୍ତପ୍ପେସୁଂ ସମ୍ପୱାରେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଭୁତ୍ତାୱିଂ ଓନୀତପତ୍ତପାଣିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଦଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, କୁଲଂ ଅଡ୍ଢଂ ମହଦ୍ଧନଂ ମହାଭୋଗଂ ପହୂତଜାତରୂପରଜତଂ ପହୂତୱିତ୍ତୂପକରଣଂ ପହୂତଧନଧଞ୍ଞଂ। ଲବ୍ଭା, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ହୀନାୟାୱତ୍ତିତ୍ୱା ଭୋଗା ଚ ଭୁଞ୍ଜିତୁଂ ପୁଞ୍ଞାନି ଚ କାତୁଂ। ଏହି ତ୍ୱଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ହୀନାୟାୱତ୍ତିତ୍ୱା ଭୋଗେ ଚ ଭୁଞ୍ଜସ୍ସୁ ପୁଞ୍ଞାନି ଚ କରୋହୀ’’ତି। ‘‘ଅମ୍ମ, ନ ଉସ୍ସହାମି ନ ୱିସହାମି , ଅଭିରତୋ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରାମୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଦଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, କୁଲଂ ଅଡ୍ଢଂ ମହଦ୍ଧନଂ ମହାଭୋଗଂ ପହୂତଜାତରୂପରଜତଂ ପହୂତୱିତ୍ତୂପକରଣଂ ପହୂତଧନଧଞ୍ଞଂ [ପହୂତଧନଧଞ୍ଞଂ (ପ॰ ଚରାମୀତି) ଇତିପାଠୋ ସବ୍ବତ୍ଥ ନତ୍ଥି, ଊନୋ ମଞ୍ଞେ] । ତେନ ହି, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ବୀଜକମ୍ପି ଦେହି – ମା ନୋ ଅପୁତ୍ତକଂ ସାପତେୟ୍ୟଂ ଲିଚ୍ଛୱୟୋ ଅତିହରାପେସୁ’’ନ୍ତି। ‘‘ଏତଂ ଖୋ ମେ, ଅମ୍ମ, ସକ୍କା କାତୁ’’ନ୍ତି। ‘‘କହଂ ପନ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ଏତରହି ୱିହରସୀ’’ତି? ‘‘ମହାୱନେ, ଅମ୍ମା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ଉଟ୍ଠାୟାସନା ପକ୍କାମି।

୩୬ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତା ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକଂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ତେନ ହି, ୱଧୁ, ୟଦା ଉତୁନୀ ହୋସି, ପୁପ୍ଫଂ ତେ ଉପ୍ପନ୍ନଂ ହୋତି, ଅଥ ମେ ଆରୋଚେୟ୍ୟାସୀ’’ତି। ‘‘ଏୱଂ ଅୟ୍ୟେ’’ତି ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକା ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତୁୟା ପଚ୍ଚସ୍ସୋସି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକା ନଚିରସ୍ସେୱ ଉତୁନୀ ଅହୋସି, ପୁପ୍ଫଂସା ଉପ୍ପଜ୍ଜି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକା ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତରଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଉତୁନୀମ୍ହି, ଅୟ୍ୟେ, ପୁପ୍ଫଂ ମେ ଉପ୍ପନ୍ନ’’ନ୍ତି। ‘‘ତେନ ହି, ୱଧୁ, ୟେନ ଅଲଙ୍କାରେନ ଅଲଙ୍କତା ପୁତ୍ତସ୍ସ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପିୟା ଅହୋସି ମନାପା ତେନ ଅଲଙ୍କାରେନ ଅଲଙ୍କରା’’ତି। ‘‘ଏୱଂ ଅୟ୍ୟେ’’ତି ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକା ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତୁୟା ପଚ୍ଚସ୍ସୋସି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତା ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକଂ ଆଦାୟ ୟେନ ମହାୱନଂ ୟେନାୟସ୍ମା ସୁଦିନ୍ନୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଦଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, କୁଲଂ ଅଡ୍ଢଂ ମହଦ୍ଧନଂ ମହାଭୋଗଂ ପହୂତଜାତରୂପରଜତଂ ପହୂତୱିତ୍ତୂପକରଣଂ ପହୂତଧନଧଞ୍ଞଂ। ଲବ୍ଭା, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ହୀନାୟାୱତ୍ତିତ୍ୱା ଭୋଗା ଚ ଭୁଞ୍ଜିତୁଂ ପୁଞ୍ଞାନି ଚ କାତୁଂ। ଏହି ତ୍ୱଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ହୀନାୟାୱତ୍ତିତ୍ୱା ଭୋଗେ ଚ ଭୁଞ୍ଜସ୍ସୁ ପୁଞ୍ଞାନି ଚ କରୋହୀ’’ତି। ‘‘ଅମ୍ମ, ନ ଉସ୍ସହାମି ନ ୱିସହାମି, ଅଭିରତୋ ଅହଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରାମୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ମାତା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଦଂ, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, କୁଲଂ ଅଡ୍ଢଂ ମହଦ୍ଧନଂ ମହାଭୋଗଂ ପହୂତଜାତରୂପରଜତଂ ପହୂତୱିତ୍ତୂପକରଣଂ ପହୂତଧନଧଞ୍ଞଂ। ତେନ ହି, ତାତ ସୁଦିନ୍ନ, ବୀଜକମ୍ପି ଦେହି – ମା ନୋ ଅପୁତ୍ତକଂ ସାପତେୟ୍ୟଂ ଲିଚ୍ଛୱୟୋ ଅତିହରାପେସୁ’’ନ୍ତି। ‘‘ଏତଂ ଖୋ ମେ, ଅମ୍ମ, ସକ୍କା କାତୁ’’ନ୍ତି, ପୁରାଣଦୁତିୟିକାୟ ବାହାୟଂ ଗହେତ୍ୱା ମହାୱନଂ ଅଜ୍ଝୋଗାହେତ୍ୱା ଅପଞ୍ଞତ୍ତେ ସିକ୍ଖାପଦେ ଅନାଦୀନୱଦସ୍ସୋ ପୁରାଣଦୁତିୟିକାୟ ତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ଅଭିୱିଞ୍ଞାପେସି। ସା ତେନ ଗବ୍ଭଂ ଗଣ୍ହି। ଭୁମ୍ମା ଦେୱା ସଦ୍ଦମନୁସ୍ସାୱେସୁଂ – ‘‘ନିରବ୍ବୁଦୋ ୱତ, ଭୋ, ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘୋ ନିରାଦୀନୱୋ; ସୁଦିନ୍ନେନ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତେନ ଅବ୍ବୁଦଂ ଉପ୍ପାଦିତଂ, ଆଦୀନୱୋ ଉପ୍ପାଦିତୋ’’ତି। ଭୁମ୍ମାନଂ ଦେୱାନଂ ସଦ୍ଦଂ ସୁତ୍ୱା ଚାତୁମହାରାଜିକା [ଚାତୁମ୍ମହାରାଜିକା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଦେୱା ସଦ୍ଦମନୁସ୍ସାୱେସୁଂ…ପେ॰… ତାୱତିଂସା ଦେୱା… ୟାମା ଦେୱା … ତୁସିତା ଦେୱା… ନିମ୍ମାନରତୀ ଦେୱା… ପରନିମ୍ମିତୱସୱତ୍ତୀ ଦେୱା… ବ୍ରହ୍ମକାୟିକା ଦେୱା ସଦ୍ଦମନୁସ୍ସାୱେସୁଂ – ‘‘ନିରବ୍ବୁଦୋ ୱତ, ଭୋ, ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘୋ ନିରାଦୀନୱୋ; ସୁଦିନ୍ନେନ କଲନ୍ଦପୁତ୍ତେନ ଅବ୍ବୁଦଂ ଉପ୍ପାଦିତଂ, ଆଦୀନୱୋ ଉପ୍ପାଦିତୋ’’ତି। ଇତିହ ତେନ ଖଣେନ ତେନ ମୁହୁତ୍ତେନ ୟାୱ ବ୍ରହ୍ମଲୋକା ସଦ୍ଦୋ ଅବ୍ଭୁଗ୍ଗଚ୍ଛି।

ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକା ତସ୍ସ ଗବ୍ଭସ୍ସ ପରିପାକମନ୍ୱାୟ ପୁତ୍ତଂ ୱିଜାୟି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ସହାୟକା ତସ୍ସ ଦାରକସ୍ସ ‘ବୀଜକୋ’ତି ନାମଂ ଅକଂସୁ। ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକାୟ ବୀଜକମାତାତି ନାମଂ ଅକଂସୁ। ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ବୀଜକପିତାତି ନାମଂ ଅକଂସୁ। ତେ ଅପରେନ ସମୟେନ ଉଭୋ ଅଗାରସ୍ମା ଅନଗାରିୟଂ ପବ୍ବଜିତ୍ୱା ଅରହତ୍ତଂ ସଚ୍ଛାକଂସୁ।

୩୭ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ଅହୁଦେୱ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ, ଅହୁ ୱିପ୍ପଟିସାରୋ – ‘‘ଅଲାଭା ୱତ ମେ, ନ ୱତ ମେ ଲାଭା! ଦୁଲ୍ଲଦ୍ଧଂ ୱତ ମେ, ନ ୱତ ମେ ସୁଲଦ୍ଧଂ! ୟୋହଂ ଏୱଂ ସ୍ୱାକ୍ଖାତେ ଧମ୍ମୱିନୟେ ପବ୍ବଜିତ୍ୱା ନାସକ୍ଖିଂ ୟାୱଜୀୱଂ ପରିପୁଣ୍ଣଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିତୁ’’ନ୍ତି। ସୋ ତେନେୱ କୁକ୍କୁଚ୍ଚେନ ତେନ ୱିପ୍ପଟିସାରେନ କିସୋ ଅହୋସି ଲୂଖୋ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣୋ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତୋ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତୋ ଅନ୍ତୋମନୋ ଲୀନମନୋ ଦୁକ୍ଖୀ ଦୁମ୍ମନୋ ୱିପ୍ପଟିସାରୀ ପଜ୍ଝାୟି।

୩୮ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସୁଦିନ୍ନସ୍ସ ସହାୟକା ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ପୁବ୍ବେ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ସୁଦିନ୍ନ, ୱଣ୍ଣୱା ଅହୋସି ପୀଣିନ୍ଦ୍ରିୟୋ ପସନ୍ନମୁଖୱଣ୍ଣୋ ୱିପ୍ପସନ୍ନଛୱିୱଣ୍ଣୋ; ସୋ ଦାନି ତ୍ୱଂ ଏତରହି କିସୋ ଲୂଖୋ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣୋ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତୋ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତୋ ଅନ୍ତୋମନୋ ଲୀନମନୋ ଦୁକ୍ଖୀ ଦୁମ୍ମନୋ ୱିପ୍ପଟିସାରୀ ପଜ୍ଝାୟସି। କଚ୍ଚି ନୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ସୁଦିନ୍ନ, ଅନଭିରତୋ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରସୀ’’ତି? ‘‘ନ ଖୋ ଅହଂ, ଆୱୁସୋ, ଅନଭିରତୋ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରାମି। ଅତ୍ଥି ମେ ପାପକମ୍ମଂ କତଂ; ପୁରାଣଦୁତିୟିକାୟ ମେଥୁନୋ ଧମ୍ମୋ ପଟିସେୱିତୋ; ତସ୍ସ ମୟ୍ହଂ, ଆୱୁସୋ, ଅହୁଦେୱ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୁ ୱିପ୍ପଟିସାରୋ – ‘ଅଲାଭା ୱତ ମେ, ନ ୱତ ମେ ଲାଭା; ଦୁଲ୍ଲଦ୍ଧଂ ୱତ ମେ, ନ ୱତ ମେ ସୁଲଦ୍ଧଂ; ୟୋହଂ ଏୱଂ ସ୍ୱାକ୍ଖାତେ ଧମ୍ମୱିନୟେ ପବ୍ବଜିତ୍ୱା ନାସକ୍ଖିଂ ୟାୱଜୀୱଂ ପରିପୁଣ୍ଣଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିତୁ’’ନ୍ତି। ‘‘ଅଲଞ୍ହି ତେ, ଆୱୁସୋ ସୁଦିନ୍ନ, କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟ ଅଲଂ ୱିପ୍ପଟିସାରାୟ ୟଂ ତ୍ୱଂ ଏୱଂ ସ୍ୱାକ୍ଖାତେ ଧମ୍ମୱିନୟେ ପବ୍ବଜିତ୍ୱା ନ ସକ୍ଖିସ୍ସସି ୟାୱଜୀୱଂ ପରିପୁଣ୍ଣଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିତୁଂ। ନନୁ, ଆୱୁସୋ, ଭଗୱତା ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ, ନୋ ସରାଗାୟ; ୱିସଂୟୋଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ, ନୋ ସଂୟୋଗାୟ; ଅନୁପାଦାନାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ, ନୋ ସଉପାଦାନାୟ। ତତ୍ଥ ନାମ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଭଗୱତା ୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମେ ଦେସିତେ ସରାଗାୟ ଚେତେସ୍ସସି, ୱିସଂୟୋଗାୟ ଧମ୍ମେ ଦେସିତେ ସଂୟୋଗାୟ ଚେତେସ୍ସସି, ଅନୁପାଦାନାୟ ଧମ୍ମେ ଦେସିତେ ସଉପାଦାନାୟ ଚେତେସ୍ସସି! ନନୁ, ଆୱୁସୋ, ଭଗୱତା ଅନେକପରିୟାୟେନ ରାଗୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ, ମଦନିମ୍ମଦନାୟ ପିପାସୱିନୟାୟ ଆଲୟସମୁଗ୍ଘାତାୟ ୱଟ୍ଟୁପଚ୍ଛେଦାୟ ତଣ୍ହାକ୍ଖୟାୟ ୱିରାଗାୟ ନିରୋଧାୟ ନିବ୍ବାନାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ! ନନୁ, ଆୱୁସୋ, ଭଗୱତା ଅନେକପରିୟାୟେନ କାମାନଂ ପହାନଂ ଅକ୍ଖାତଂ, କାମସଞ୍ଞାନଂ ପରିଞ୍ଞା ଅକ୍ଖାତା, କାମପିପାସାନଂ ପଟିୱିନୟୋ ଅକ୍ଖାତୋ, କାମୱିତକ୍କାନଂ ସମୁଗ୍ଘାତୋ ଅକ୍ଖାତୋ, କାମପରିଳାହାନଂ ୱୂପସମୋ ଅକ୍ଖାତୋ! ନେତଂ, ଆୱୁସୋ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଂ ୱା ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ। ଅଥ ଖ୍ୱେତଂ, ଆୱୁସୋ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଞ୍ଚେୱ ଅପ୍ପସାଦାୟ ପସନ୍ନାନଞ୍ଚ ଏକଚ୍ଚାନଂ ଅଞ୍ଞଥତ୍ତାୟା’’ତି।

୩୯ . ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ସୁଦିନ୍ନ, ପୁରାଣଦୁତିୟିକାୟ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା – ‘‘ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ [ଅନନୁଚ୍ଛୱିୟଂ (ସୀ॰)] , ମୋଘପୁରିସ, ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପଟିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଏୱଂ ସ୍ୱାକ୍ଖାତେ ଧମ୍ମୱିନୟେ ପବ୍ବଜିତ୍ୱା ନ ସକ୍ଖିସ୍ସସି ୟାୱଜୀୱଂ ପରିପୁଣ୍ଣଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିତୁଂ! ନନୁ ମୟା, ମୋଘପୁରିସ, ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ, ନୋ ସରାଗାୟ; ୱିସଂୟୋଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ, ନୋ ସଂୟୋଗାୟ; ଅନୁପାଦାନାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ, ନୋ ସଉପାଦାନାୟ! ତତ୍ଥ ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ମୟା ୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମେ ଦେସିତେ ସରାଗାୟ ଚେତେସ୍ସସି , ୱିସଂୟୋଗାୟ ଧମ୍ମେ ଦେସିତେ ସଂୟୋଗାୟ ଚେତେସ୍ସସି, ଅନୁପାଦାନାୟ ଧମ୍ମେ ଦେସିତେ ସଉପାଦାନାୟ ଚେତେସ୍ସସି! ନନୁ ମୟା, ମୋଘପୁରିସ, ଅନେକପରିୟାୟେନ ରାଗୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ! ମଦନିମ୍ମଦନାୟ ପିପାସୱିନୟାୟ ଆଲୟସମୁଗ୍ଘାତାୟ ୱଟ୍ଟୁପଚ୍ଛେଦାୟ ତଣ୍ହାକ୍ଖୟାୟ ୱିରାଗାୟ ନିରୋଧାୟ ନିବ୍ବାନାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ! ନନୁ ମୟା, ମୋଘପୁରିସ, ଅନେକପରିୟାୟେନ କାମାନଂ ପହାନଂ ଅକ୍ଖାତଂ, କାମସଞ୍ଞାନଂ ପରିଞ୍ଞା ଅକ୍ଖାତା, କାମପିପାସାନଂ ପଟିୱିନୟୋ ଅକ୍ଖାତୋ, କାମୱିତକ୍କାନଂ ସମୁଗ୍ଘାତୋ ଅକ୍ଖାତୋ, କାମପରିଳାହାନଂ ୱୂପସମୋ ଅକ୍ଖାତୋ! ୱରଂ ତେ, ମୋଘପୁରିସ, ଆସିୱିସସ୍ସ [ଆସୀୱିସସ୍ସ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଘୋରୱିସସ୍ସ ମୁଖେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପକ୍ଖିତ୍ତଂ, ନ ତ୍ୱେୱ ମାତୁଗାମସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପକ୍ଖିତ୍ତଂ। ୱରଂ ତେ, ମୋଘପୁରିସ, କଣ୍ହସପ୍ପସ୍ସ ମୁଖେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପକ୍ଖିତ୍ତଂ, ନ ତ୍ୱେୱ ମାତୁଗାମସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପକ୍ଖିତ୍ତଂ। ୱରଂ ତେ, ମୋଘପୁରିସ, ଅଙ୍ଗାରକାସୁୟା ଆଦିତ୍ତାୟ ସମ୍ପଜ୍ଜଲିତାୟ ସଜୋତିଭୂତାୟ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପକ୍ଖିତ୍ତଂ, ନ ତ୍ୱେୱ ମାତୁଗାମସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପକ୍ଖିତ୍ତଂ। ତଂ କିସ୍ସ ହେତୁ? ତତୋନିଦାନଞ୍ହି, ମୋଘପୁରିସ, ମରଣଂ ୱା ନିଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ମରଣମତ୍ତଂ ୱା ଦୁକ୍ଖଂ, ନ ତ୍ୱେୱ ତପ୍ପଚ୍ଚୟା କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ଅପାୟଂ ଦୁଗ୍ଗତିଂ ୱିନିପାତଂ ନିରୟଂ ଉପପଜ୍ଜେୟ୍ୟ। ଇତୋନିଦାନଞ୍ଚ ଖୋ, ମୋଘପୁରିସ, କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ଅପାୟଂ ଦୁଗ୍ଗତିଂ ୱିନିପାତଂ ନିରୟଂ ଉପପଜ୍ଜେୟ୍ୟ। ତତ୍ଥ ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ୟଂ ତ୍ୱଂ ଅସଦ୍ଧମ୍ମଂ ଗାମଧମ୍ମଂ ୱସଲଧମ୍ମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଓଦକନ୍ତିକଂ ରହସ୍ସଂ ଦ୍ୱୟଂଦ୍ୱୟସମାପତ୍ତିଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସସି, ବହୂନଂ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅକୁସଲାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ଆଦିକତ୍ତା ପୁବ୍ବଙ୍ଗମୋ। ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଂ ୱା ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ; ଅଥ ଖ୍ୱେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଞ୍ଚେୱ ଅପ୍ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଞ୍ଚ ଏକଚ୍ଚାନଂ ଅଞ୍ଞଥତ୍ତାୟା’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସୁଦିନ୍ନଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଦୁବ୍ଭରତାୟ ଦୁପ୍ପୋସତାୟ ମହିଚ୍ଛତାୟ ଅସନ୍ତୁଟ୍ଠିତାୟ [ଅସନ୍ତୁଟ୍ଠତାୟ (ସ୍ୟା॰)] ସଙ୍ଗଣିକାୟ କୋସଜ୍ଜସ୍ସ ଅୱଣ୍ଣଂ ଭାସିତ୍ୱା ଅନେକପରିୟାୟେନ ସୁଭରତାୟ ସୁପୋସତାୟ ଅପ୍ପିଚ୍ଛସ୍ସ ସନ୍ତୁଟ୍ଠସ୍ସ ସଲ୍ଲେଖସ୍ସ ଧୁତସ୍ସ ପାସାଦିକସ୍ସ ଅପଚୟସ୍ସ ୱୀରିୟାରମ୍ଭସ୍ସ [ୱୀରିୟାରବ୍ଭସ୍ସ (କ॰)] ୱଣ୍ଣଂ ଭାସିତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂନଂ ତଦନୁଚ୍ଛୱିକଂ ତଦନୁଲୋମିକଂ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ତେନ ହି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞପେସ୍ସାମି [ପଞ୍ଞାପେସ୍ସାମି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଦସ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ – ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁତାୟ, ସଙ୍ଘଫାସୁତାୟ, ଦୁମ୍ମଙ୍କୂନଂ ପୁଗ୍ଗଲାନଂ ନିଗ୍ଗହାୟ, ପେସଲାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଫାସୁୱିହାରାୟ, ଦିଟ୍ଠଧମ୍ମିକାନଂ ଆସୱାନଂ ସଂୱରାୟ, ସମ୍ପରାୟିକାନଂ ଆସୱାନଂ ପଟିଘାତାୟ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଂ ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ, ସଦ୍ଧମ୍ମଟ୍ଠିତିୟା, ୱିନୟାନୁଗ୍ଗହାୟ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱେୟ୍ୟ, ପାରାଜିକୋ ହୋତି ଅସଂୱାସୋ’’ ତି।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

ସୁଦିନ୍ନଭାଣୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ମକ୍କଟୀୱତ୍ଥୁ

୪୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱେସାଲିୟଂ ମହାୱନେ ମକ୍କଟିଂ ଆମିସେନ ଉପଲାପେତ୍ୱା ତସ୍ସା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ୱେସାଲିଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପାୱିସି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ସେନାସନଚାରିକଂ ଆହିଣ୍ଡନ୍ତା ୟେନ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିହାରୋ ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ। ଅଦ୍ଦସ ଖୋ ସା ମକ୍କଟୀ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଦୂରତୋୱ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତେ। ଦିସ୍ୱାନ ୟେନ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତେସଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପୁରତୋ କଟିମ୍ପି ଚାଲେସି ଛେପ୍ପମ୍ପି ଚାଲେସି, କଟିମ୍ପି ଓଡ୍ଡି, ନିମିତ୍ତମ୍ପି ଅକାସି। ଅଥ ଖୋ ତେସଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତଦହୋସି – ‘‘ନିସ୍ସଂସୟଂ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଇମିସ୍ସା ମକ୍କଟିୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତୀ’’ତି। ଏକମନ୍ତଂ ନିଲୀୟିଂସୁ। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱେସାଲିୟଂ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରିତ୍ୱା ପିଣ୍ଡପାତଂ ଆଦାୟ ପଟିକ୍କମି।

୪୧ . ଅଥ ଖୋ ସା ମକ୍କଟୀ ୟେନ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତେନୁପସଙ୍କମି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ଏକଦେସଂ ଭୁଞ୍ଜିତ୍ୱା ଏକଦେସଂ ତସ୍ସା ମକ୍କଟିୟା ଅଦାସି। ଅଥ ଖୋ ସା ମକ୍କଟୀ ତଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ଭୁଞ୍ଜିତ୍ୱା ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କଟିଂ ଓଡ୍ଡି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତସ୍ସା ମକ୍କଟିୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି। ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ନନୁ, ଆୱୁସୋ, ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ; କିସ୍ସ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ମକ୍କଟିୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଆୱୁସୋ, ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ; ତଞ୍ଚ ଖୋ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା , ନୋ ତିରଚ୍ଛାନଗତାୟା’’ତି। ‘‘ନନୁ, ଆୱୁସୋ, ତଥେୱ ତଂ ହୋତି। ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ଆୱୁସୋ, ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପଟିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଏୱଂ ସ୍ୱାକ୍ଖାତେ ଧମ୍ମୱିନୟେ ପବ୍ବଜିତ୍ୱା ନ ସକ୍ଖିସ୍ସସି ୟାୱଜୀୱଂ ପରିପୁଣ୍ଣଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିତୁଂ! ନନୁ, ଆୱୁସୋ, ଭଗୱତା ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ, ନୋ ସରାଗାୟ…ପେ॰… କାମପରିଳାହାନଂ ୱୂପସମୋ ଅକ୍ଖାତୋ! ନେତଂ, ଆୱୁସୋ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ ପସନ୍ନାନଂ ୱା ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ। ଅଥ ଖ୍ୱେତଂ, ଆୱୁସୋ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଞ୍ଚେୱ ଅପ୍ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଞ୍ଚ ଏକଚ୍ଚାନଂ ଅଞ୍ଞଥତ୍ତାୟା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଅରୋଚେସୁଂ।

୪୨ . ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ମକ୍କଟିୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା – ‘‘ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପତିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଏୱଂ ସ୍ୱାକ୍ଖାତେ ଧମ୍ମୱିନୟେ ପବ୍ବଜିତ୍ୱା ନ ସକ୍ଖିସ୍ସସି ୟାୱଜୀୱଂ ପରିପୁଣ୍ଣଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିତୁଂ! ନନୁ ମୟା, ମୋଘପୁରିସ, ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ, ନୋ ସରାଗାୟ …ପେ॰… କାମପରିଳାହାନଂ ୱୂପସମୋ ଅକ୍ଖାତୋ! ୱରଂ ତେ, ମୋଘପୁରିସ, ଆସୀୱିସସ୍ସ ଘୋରୱିସସ୍ସ ମୁଖେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପକ୍ଖିତ୍ତଂ, ନ ତ୍ୱେୱ ମକ୍କଟିୟା ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପକ୍ଖିତ୍ତଂ। ୱରଂ ତେ, ମୋଘପୁରିସ, କଣ୍ହସପ୍ପସ୍ସ ମୁଖେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପକ୍ଖିତ୍ତଂ, ନ ତ୍ୱେୱ ମକ୍କଟିୟା ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପକ୍ଖିତ୍ତଂ। ୱରଂ ତେ, ମୋଘପୁରିସ, ଅଙ୍ଗାରକାସୁୟା ଆଦିତ୍ତାୟ ସମ୍ପଜ୍ଜଲିତାୟ ସଜୋତିଭୂତାୟ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପକ୍ଖିତ୍ତଂ, ନ ତ୍ୱେୱ ମକ୍କଟିୟା ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପକ୍ଖିତ୍ତଂ। ତଂ କିସ୍ସ ହେତୁ? ତତୋନିଦାନଞ୍ହି, ମୋଘପୁରିସ, ମରଣଂ ୱା ନିଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ମରଣମତ୍ତଂ ୱା ଦୁକ୍ଖଂ; ନ ତ୍ୱେୱ ତପ୍ପଚ୍ଚୟା କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ଅପାୟଂ ଦୁଗ୍ଗତିଂ ୱିନିପାତଂ ନିରୟଂ ଉପପଜ୍ଜେୟ୍ୟ। ଇତୋନିଦାନଞ୍ଚ ଖୋ, ମୋଘପୁରିସ, କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ଅପାୟଂ ଦୁଗ୍ଗତିଂ ୱିନିପାତଂ ନିରୟଂ ଉପପଜ୍ଜେୟ୍ୟ। ତତ୍ଥ ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ୟଂ ତ୍ୱଂ ଅସଦ୍ଧମ୍ମଂ ଗାମଧମ୍ମଂ ୱସଲଧମ୍ମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଓଦକନ୍ତିକଂ ରହସ୍ସଂ ଦ୍ୱୟଂଦ୍ୱୟସମାପତ୍ତିଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱେୟ୍ୟ ଅନ୍ତମସୋ ତିରଚ୍ଛାନଗତାୟପି, ପାରାଜିକୋ ହୋତି ଅସଂୱାସୋ’’ତି।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

ମକ୍କଟୀୱତ୍ଥୁ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ସନ୍ଥତଭାଣୱାରୋ

୪୩ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ୱେସାଲିକା ୱଜ୍ଜିପୁତ୍ତକା ଭିକ୍ଖୂ ୟାୱଦତ୍ଥଂ ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ, ୟାୱଦତ୍ଥଂ ସୁପିଂସୁ, ୟାୱଦତ୍ଥଂ ନ୍ହାୟିଂସୁ। ୟାୱଦତ୍ଥଂ ଭୁଞ୍ଜିତ୍ୱା ୟାୱଦତ୍ଥଂ ସୁପିତ୍ୱା ୟାୱଦତ୍ଥଂ ନ୍ହାୟିତ୍ୱା ଅୟୋନିସୋ ମନସି କରିତ୍ୱା ସିକ୍ଖଂ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାୟ ଦୁବ୍ବଲ୍ୟଂ ଅନାୱିକତ୍ୱା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱିଂସୁ। ତେ ଅପରେନ ସମୟେନ ଞାତିବ୍ୟସନେନପି ଫୁଟ୍ଠା ଭୋଗବ୍ୟସନେନପି ଫୁଟ୍ଠା ରୋଗବ୍ୟସନେନପି ଫୁଟ୍ଠା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଆନନ୍ଦଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦନ୍ତି – ‘‘ନ ମୟଂ, ଭନ୍ତେ ଆନନ୍ଦ, ବୁଦ୍ଧଗରହିନୋ ନ ଧମ୍ମଗରହିନୋ ନ ସଙ୍ଘଗରହିନୋ; ଅତ୍ତଗରହିନୋ ମୟଂ, ଭନ୍ତେ ଆନନ୍ଦ, ଅନଞ୍ଞଗରହିନୋ। ମୟମେୱମ୍ହା ଅଲକ୍ଖିକା ମୟଂ ଅପ୍ପପୁଞ୍ଞା, ୟେ ମୟଂ ଏୱଂ ସ୍ୱାକ୍ଖାତେ ଧମ୍ମୱିନୟେ ପବ୍ବଜିତ୍ୱା ନାସକ୍ଖିମ୍ହା ୟାୱଜୀୱଂ ପରିପୁଣ୍ଣଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରିତୁଂ। ଇଦାନି ଚେପି [ଇଦାନିପି ଚେ (ସ୍ୟା॰)] ମୟଂ, ଭନ୍ତେ ଆନନ୍ଦ, ଲଭେୟ୍ୟାମ ଭଗୱତୋ ସନ୍ତିକେ ପବ୍ବଜ୍ଜଂ ଲଭେୟ୍ୟାମ ଉପସମ୍ପଦଂ, ଇଦାନିପି ମୟଂ ୱିପସ୍ସକା କୁସଲାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ପୁବ୍ବରତ୍ତାପରରତ୍ତଂ ବୋଧିପକ୍ଖିକାନଂ ଧମ୍ମାନଂ ଭାୱନାନୁୟୋଗମନୁୟୁତ୍ତା ୱିହରେୟ୍ୟାମ। ସାଧୁ, ଭନ୍ତେ ଆନନ୍ଦ, ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେହୀ’’ତି। ‘‘ଏୱମାୱୁସୋ’’ତି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ୱେସାଲିକାନଂ ୱଜ୍ଜିପୁତ୍ତକାନଂ ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି।

‘‘ଅଟ୍ଠାନମେତଂ, ଆନନ୍ଦ, ଅନୱକାସୋ ୟଂ ତଥାଗତୋ ୱଜ୍ଜୀନଂ ୱା ୱଜ୍ଜିପୁତ୍ତକାନଂ ୱା କାରଣା ସାୱକାନଂ ପାରାଜିକଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ସମୂହନେୟ୍ୟା’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ୟୋ, ଭିକ୍ଖୱେ [ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୱେ ଭିକ୍ଖୁ (ସୀ॰) ୟୋ ଖୋ ଭିକ୍ଖୱେ ଭିକ୍ଖୁ (ସ୍ୟା॰)] , ସିକ୍ଖଂ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାୟ ଦୁବ୍ବଲ୍ୟଂ ଅନାୱିକତ୍ୱା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି ସୋ ଆଗତୋ ନ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବୋ ; ୟୋ ଚ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ [ୟୋ ଚ ଖୋ ଭିକ୍ଖୱେ ଭିକ୍ଖୁ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] , ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାୟ ଦୁବ୍ବଲ୍ୟଂ ଆୱିକତ୍ୱା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱତି ସୋ ଆଗତୋ ଉପସମ୍ପାଦେତବ୍ବୋ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୪୪ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାସାଜୀୱସମାପନ୍ନୋ ସିକ୍ଖଂ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାୟ ଦୁବ୍ବଲ୍ୟଂ ଅନାୱିକତ୍ୱା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱେୟ୍ୟ ଅନ୍ତମସୋ ତିରଚ୍ଛାନଗତାୟପି, ପାରାଜିକୋ ହୋତି ଅସଂୱାସୋ’’ ତି।

୪୫ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ ୟଥାୟୁତ୍ତୋ ୟଥାଜଚ୍ଚୋ ୟଥାନାମୋ ୟଥାଗୋତ୍ତୋ ୟଥାସୀଲୋ ୟଥାୱିହାରୀ ୟଥାଗୋଚରୋ ଥେରୋ ୱା ନୱୋ ୱା ମଜ୍ଝିମୋ ୱା। ଏସୋ ୱୁଚ୍ଚତି ‘ୟୋ ପନା’ତି।

[ୱିଭ॰ ୫୧୦, ଝାନୱିଭଙ୍ଗେପି] ଭିକ୍ଖୂ ତି ଭିକ୍ଖକୋତି ଭିକ୍ଖୁ, ଭିକ୍ଖାଚରିୟଂ ଅଜ୍ଝୁପଗତୋତି ଭିକ୍ଖୁ, ଭିନ୍ନପଟଧରୋତି ଭିକ୍ଖୁ, ସମଞ୍ଞାୟ ଭିକ୍ଖୁ, ପଟିଞ୍ଞାୟ ଭିକ୍ଖୁ, ଏହି ଭିକ୍ଖୂତି ଭିକ୍ଖୁ, ତୀହି ସରଣଗମନେହି ଉପସମ୍ପନ୍ନୋତି ଭିକ୍ଖୁ, ଭଦ୍ରୋ ଭିକ୍ଖୁ, ସାରୋ ଭିକ୍ଖୁ, ସେଖୋ ଭିକ୍ଖୁ, ଅସେଖୋ ଭିକ୍ଖୁ, ସମଗ୍ଗେନ ସଙ୍ଘେନ ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥେନ କମ୍ମେନ ଅକୁପ୍ପେନ ଠାନାରହେନ ଉପସମ୍ପନ୍ନୋତି ଭିକ୍ଖୁ। ତତ୍ର ୟ୍ୱାୟଂ ଭିକ୍ଖୁ ସମଗ୍ଗେନ ସଙ୍ଘେନ ଞତ୍ତିଚତୁତ୍ଥେନ କମ୍ମେନ ଅକୁପ୍ପେନ ଠାନାରହେନ ଉପସମ୍ପନ୍ନୋ, ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

[ଦୀ॰ ନି॰ ୩.୩୦୫] ସିକ୍ଖା ତି ତିସ୍ସୋ ସିକ୍ଖା – ଅଧିସୀଲସିକ୍ଖା, ଅଧିଚିତ୍ତସିକ୍ଖା, ଅଧିପଞ୍ଞାସିକ୍ଖା । ତତ୍ର ୟାୟଂ ଅଧିସୀଲସିକ୍ଖା, ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତା ସିକ୍ଖାତି।

ସାଜୀୱଂ ନାମ ୟଂ ଭଗୱତା ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ, ଏତଂ ସାଜୀୱଂ ନାମ। ତସ୍ମିଂ ସିକ୍ଖତି, ତେନ ୱୁଚ୍ଚତି ସାଜୀୱସମାପନ୍ନୋତି।

ସିକ୍ଖଂ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାୟ ଦୁବ୍ବଲ୍ୟଂ ଅନାୱିକତ୍ୱା ତି ଅତ୍ଥି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା; ଅତ୍ଥି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତା।

‘‘କଥଞ୍ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା। ଇଧ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୁ ଉକ୍କଣ୍ଠିତୋ ଅନଭିରତୋ ସାମଞ୍ଞା ଚୱିତୁକାମୋ ଭିକ୍ଖୁଭାୱଂ ଅଟ୍ଟୀୟମାନୋ ହରାୟମାନୋ ଜିଗୁଚ୍ଛମାନୋ ଗିହିଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ ଉପାସକଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ ଆରାମିକଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ ସାମଣେରଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ ତିତ୍ଥିୟଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ ତିତ୍ଥିୟସାୱକଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ ଅସ୍ସମଣଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ – ‘ୟଂନୂନାହଂ ବୁଦ୍ଧଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖେୟ୍ୟ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ଏୱମ୍ପି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା।

‘‘ଅଥ ୱା ପନ ଉକ୍କଣ୍ଠିତୋ ଅନଭିରତୋ ସାମଞ୍ଞା ଚୱିତୁକାମୋ ଭିକ୍ଖୁଭାୱଂ ଅଟ୍ଟୀୟମାନୋ ହରାୟମାନୋ ଜିଗୁଚ୍ଛମାନୋ ଗିହିଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ…ପେ॰… ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ – ‘ୟଂନୂନାହଂ ଧମ୍ମଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖେୟ୍ୟ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ୟଂନୂନାହଂ ସଙ୍ଘଂ… ୟଂନୂନାହଂ ସିକ୍ଖଂ… ୟଂନୂନାହଂ ୱିନୟଂ… ୟଂନୂନାହଂ ପାତିମୋକ୍ଖଂ… ୟଂନୂନାହଂ ଉଦ୍ଦେସଂ… ୟଂନୂନାହଂ ଉପଜ୍ଝାୟଂ… ୟଂନୂନାହଂ ଆଚରିୟଂ… ୟଂନୂନାହଂ ସଦ୍ଧିୱିହାରିକଂ… ୟଂନୂନାହଂ ଅନ୍ତେୱାସିକଂ… ୟଂନୂନାହଂ ସମାନୁପଜ୍ଝାୟକଂ… ୟଂନୂନାହଂ ସମାନାଚରିୟକଂ ୟଂନୂନାହଂ ସବ୍ରହ୍ମଚାରିଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖେୟ୍ୟ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ‘ୟଂନୂନାହଂ ଗିହୀ ଅସ୍ସ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ‘ୟଂନୂନାହଂ ଉପାସକୋ ଅସ୍ସ’ନ୍ତି… ‘ୟଂନୂନାହଂ ଆରାମିକୋ ଅସ୍ସ’ନ୍ତି… ‘ୟଂନୂନାହଂ ସାମଣେରୋ ଅସ୍ସ’ନ୍ତି… ‘ୟଂନୂନାହଂ ତିତ୍ଥିୟୋ ଅସ୍ସ’ନ୍ତି… ‘ୟଂନୂନାହଂ ତିତ୍ଥିୟସାୱକୋ ଅସ୍ସ’ନ୍ତି… ‘ୟଂନୂନାହଂ ଅସ୍ସମଣୋ ଅସ୍ସ’ନ୍ତି… ‘ୟଂନୂନାହଂ ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋ ଅସ୍ସ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ଏୱମ୍ପି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା।

୪୬ . ‘‘ଅଥ ୱା ପନ ଉକ୍କଣ୍ଠିତୋ ଅନଭିରତୋ ସାମଞ୍ଞା ଚୱିତୁକାମୋ ଭିକ୍ଖୁଭାୱଂ ଅଟ୍ଟୀୟମାନୋ ହରାୟମାନୋ ଜିଗୁଚ୍ଛମାନୋ ଗିହିଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ…ପେ॰… ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ – ‘ୟଦି ପନାହଂ ବୁଦ୍ଧଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖେୟ୍ୟ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ‘ୟଦି ପନାହଂ ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋ ଅସ୍ସ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ‘ଅପାହଂ ବୁଦ୍ଧଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖେୟ୍ୟ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ‘ଅପାହଂ ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋ ଅସ୍ସ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ‘ହନ୍ଦାହଂ ବୁଦ୍ଧଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖେୟ୍ୟ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ‘ହନ୍ଦାହଂ ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋ ଅସ୍ସ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ‘ହୋତି ମେ ବୁଦ୍ଧଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖେୟ୍ୟ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ‘ହୋତି ମେ ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋ ଅସ୍ସ’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ଏୱମ୍ପି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା।

୪୭ . ‘‘ଅଥ ୱା ପନ ଉକ୍କଣ୍ଠିତୋ ଅନଭିରତୋ ସାମଞ୍ଞା ଚୱିତୁକାମୋ ଭିକ୍ଖୁଭାୱଂ ଅଟ୍ଟୀୟମାନୋ ହରାୟମାନୋ ଜିଗୁଚ୍ଛମାନୋ ଗିହିଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ…ପେ॰… ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ ‘ମାତରଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ପିତରଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଭାତରଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଭଗିନିଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ପୁତ୍ତଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଧୀତରଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ପଜାପତିଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଞାତକେ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ମିତ୍ତେ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଗାମଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ନିଗମଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଖେତ୍ତଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ୱତ୍ଥୁଂ ସରାମି’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ହିରଞ୍ଞଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ସୁୱଣ୍ଣଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ସିପ୍ପଂ ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ପୁବ୍ବେ ହସିତଂ ଲପିତଂ କୀଳିତଂ ସମନୁସ୍ସରାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ଏୱମ୍ପି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା।

୪୮ . ‘‘ଅଥ ୱା ପନ ଉକ୍କଣ୍ଠିତୋ ଅନଭିରତୋ ସାମଞ୍ଞା ଚୱିତୁକାମୋ ଭିକ୍ଖୁଭାୱଂ ଅଟ୍ଟୀୟମାନୋ ହରାୟମାନୋ ଜିଗୁଚ୍ଛମାନୋ ଗିହିଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ…ପେ॰… ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ – ‘ମାତା ମେ ଅତ୍ଥି, ସା ମୟା ପୋସେତବ୍ବା’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ପିତା ମେ ଅତ୍ଥି, ସୋ ମୟା ପୋସେତବ୍ବୋ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଭାତା ମେ ଅତ୍ଥି, ସୋ ମୟା ପୋସେତବ୍ବୋ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଭଗିନୀ ମେ ଅତ୍ଥି, ସା ମୟା ପୋସେତବ୍ବା’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ପୁତ୍ତୋ ମେ ଅତ୍ଥି, ସୋ ମୟା ପୋସେତବ୍ବୋ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଧୀତା ମେ ଅତ୍ଥି, ସା ମୟା ପୋସେତବ୍ବା’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ପଜାପତି ମେ ଅତ୍ଥି, ସା ମୟା ପୋସେତବ୍ବା’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି … ‘ଞାତକା ମେ ଅତ୍ଥି, ତେ ମୟା ପୋସେତବ୍ବା’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ମିତ୍ତା ମେ ଅତ୍ଥି, ତେ ମୟା ପୋସେତବ୍ବା’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ଏୱମ୍ପି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା।

୪୯ . ‘‘ଅଥ ୱା ପନ ଉକ୍କଣ୍ଠିତୋ ଅନଭିରତୋ ସାମଞ୍ଞା ଚୱିତୁକାମୋ ଭିକ୍ଖୁଭାୱଂ ଅଟ୍ଟୀୟମାନୋ ହରାୟମାନୋ ଜିଗୁଚ୍ଛମାନୋ ଗିହିଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ…ପେ॰… ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ – ‘ମାତା ମେ ଅତ୍ଥି, ସା ମଂ ପୋସେସ୍ସତୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ପିତା ମେ ଅତ୍ଥି, ସୋ ମଂ ପୋସେସ୍ସତୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଭାତା ମେ ଅତ୍ଥି, ସୋ ମଂ ପୋସେସ୍ସତୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଭଗିନୀ ମେ ଅତ୍ଥି, ସା ମଂ ପୋସେସ୍ସତୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ପୁତ୍ତୋ ମେ ଅତ୍ଥି, ସୋ ମଂ ପୋସେସ୍ସତୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଧୀତା ମେ ଅତ୍ଥି, ସା ମଂ ପୋସେସ୍ସତୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ପଜାପତି ମେ ଅତ୍ଥି, ସା ମଂ ପୋସେସ୍ସତୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଞାତକା ମେ ଅତ୍ଥି, ତେ ମଂ ପୋସେସ୍ସନ୍ତୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ମିତ୍ତା ମେ ଅତ୍ଥି, ତେ ମଂ ପୋସେସ୍ସନ୍ତୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଗାମୋ ମେ ଅତ୍ଥି, ତେନାହଂ ଜୀୱିସ୍ସାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ନିଗମୋ ମେ ଅତ୍ଥି, ତେନାହଂ ଜୀୱିସ୍ସାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଖେତ୍ତଂ ମେ ଅତ୍ଥି, ତେନାହଂ ଜୀୱିସ୍ସାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ୱତ୍ଥୁ ମେ ଅତ୍ଥି, ତେନାହଂ ଜୀୱିସ୍ସାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ହିରଞ୍ଞଂ ମେ ଅତ୍ଥି, ତେନାହଂ ଜୀୱିସ୍ସାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ସୁୱଣ୍ଣଂ ମେ ଅତ୍ଥି, ତେନାହଂ ଜୀୱିସ୍ସାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ସିପ୍ପଂ ମେ ଅତ୍ଥି, ତେନାହଂ ଜୀୱିସ୍ସାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ଏୱମ୍ପି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା।

୫୦ . ‘‘ଅଥ ୱା ପନ ଉକ୍କଣ୍ଠିତୋ ଅନଭିରତୋ ସାମଞ୍ଞା ଚୱିତୁକାମୋ ଭିକ୍ଖୁଭାୱଂ ଅଟ୍ଟୀୟମାନୋ ହରାୟମାନୋ ଜିଗୁଚ୍ଛମାନୋ ଗିହିଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ…ପେ॰… ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ ‘ଦୁକ୍କର’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ନ ସୁକର’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଦୁଚ୍ଚର’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ନ ସୁଚର’ନ୍ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ନ ଉସ୍ସହାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ନ ୱିସହାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ନ ରମାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ନାଭିରମାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ଏୱମ୍ପି ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା।

୫୧ . ‘‘କଥଞ୍ଚ , ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତା? ଇଧ , ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୁ ଉକ୍କଣ୍ଠିତୋ ଅନଭିରତୋ ସାମଞ୍ଞା ଚୱିତୁକାମୋ ଭିକ୍ଖୁଭାୱଂ ଅଟ୍ଟୀୟମାନୋ ହରାୟମାନୋ ଜିଗୁଚ୍ଛମାନୋ ଗିହିଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ…ପେ॰… ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ – ‘ବୁଦ୍ଧଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ଏୱମ୍ପି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତା।

‘‘ଅଥ ୱା ପନ ଉକ୍କଣ୍ଠିତୋ ଅନଭିରତୋ ସାମଞ୍ଞା ଚୱିତୁକାମୋ ଭିକ୍ଖୁଭାୱଂ ଅଟ୍ଟୀୟମାନୋ ହରାୟମାନୋ ଜିଗୁଚ୍ଛମାନୋ ଗିହିଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ…ପେ॰… ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ – ‘ଧମ୍ମଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ସଙ୍ଘଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ୱିନୟଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ପାତିମୋକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଉଦ୍ଦେସଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଉପଜ୍ଝାୟଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଆଚରିୟଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ସଦ୍ଧିୱିହାରିକଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଅନ୍ତେୱାସିକଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ସମାନୁପଜ୍ଝାୟକଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ସମାନାଚରିୟକଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ସବ୍ରହ୍ମଚାରିଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାମୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଗିହୀତି ମଂ ଧାରେହୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଉପାସକୋତି ମଂ ଧାରେହୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଆରାମିକୋତି ମଂ ଧାରେହୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ସାମଣେରୋତି ମଂ ଧାରେହୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ତିତ୍ଥିୟୋତି ମଂ ଧାରେହୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ତିତ୍ଥିୟସାୱକୋତି ମଂ ଧାରେହୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଅସ୍ସମଣୋତି ମଂ ଧାରେହୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋତି ମଂ ଧାରେହୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ଏୱମ୍ପି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତା।

୫୨ . ‘‘ଅଥ ୱା ପନ ଉକ୍କଣ୍ଠିତୋ ଅନଭିରତୋ ସାମଞ୍ଞା ଚୱିତୁକାମୋ ଭିକ୍ଖୁଭାୱଂ ଅଟ୍ଟୀୟମାନୋ ହରାୟମାନୋ ଜିଗୁଚ୍ଛମାନୋ ଗିହିଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ…ପେ॰… ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟଭାୱଂ ପତ୍ଥୟମାନୋ – ‘ଅଲଂ ମେ ବୁଦ୍ଧେନା’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ‘ଅଲଂ ମେ ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀହୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ଏୱମ୍ପି…ପେ॰… ଅଥ ୱା ପନ…ପେ॰… ‘କିଂ ନୁ ମେ ବୁଦ୍ଧେନା’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ‘କିଂ ନୁ ମେ ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀହୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ନ ମମତ୍ଥୋ ବୁଦ୍ଧେନା’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ‘ନ ମମତ୍ଥୋ ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀହୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି… ‘ସୁମୁତ୍ତାହଂ ବୁଦ୍ଧେନା’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି…ପେ॰… ‘ସୁମୁତ୍ତାହଂ ସବ୍ରହ୍ମଚାରୀହୀ’ତି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ଏୱମ୍ପି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତା।

୫୩ . ‘‘ୟାନି ୱା ପନଞ୍ଞାନିପି ଅତ୍ଥି ବୁଦ୍ଧୱେୱଚନାନି ୱା ଧମ୍ମୱେୱଚନାନି ୱା ସଙ୍ଘୱେୱଚନାନି ୱା ସିକ୍ଖାୱେୱଚନାନି ୱା ୱିନୟୱେୱଚନାନି ୱା ପାତିମୋକ୍ଖୱେୱଚନାନି ୱା ଉଦ୍ଦେସୱେୱଚନାନି ୱା ଉପଜ୍ଝାୟୱେୱଚନାନି ୱା ଆଚରିୟୱେୱଚନାନି ୱା ସଦ୍ଧିୱିହାରିକୱେୱଚନାନି ୱା ଅନ୍ତେୱାସିକୱେୱଚନାନି ୱା ସମାନୁପଜ୍ଝାୟକୱେୱଚନାନି ୱା ସମାନାଚରିୟକୱେୱଚନାନି ୱା ସବ୍ରହ୍ମଚାରିୱେୱଚନାନି ୱା ଗିହିୱେୱଚନାନି ୱା ଉପାସକୱେୱଚନାନି ୱା ଆରାମିକୱେୱଚନାନି ୱା ସାମଣେରୱେୱଚନାନି ୱା ତିତ୍ଥିୟୱେୱଚନାନି ୱା ତିତ୍ଥିୟସାୱକୱେୱଚନାନି ୱା ଅସ୍ସମଣୱେୱଚନାନି ୱା ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୱେୱଚନାନି ୱା, ତେହି ଆକାରେହି ତେହି ଲିଙ୍ଗେହି ତେହି ନିମିତ୍ତେହି ୱଦତି ୱିଞ୍ଞାପେତି। ଏୱଂ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁବ୍ବଲ୍ୟାୱିକମ୍ମଞ୍ଚେୱ ହୋତି ସିକ୍ଖା ଚ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତା।

୫୪ . ‘‘କଥଞ୍ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା? ଇଧ, ଭିକ୍ଖୱେ, ୟେହି ଆକାରେହି ୟେହି ଲିଙ୍ଗେହି ୟେହି ନିମିତ୍ତେହି ସିକ୍ଖା ପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ତେହି ଆକାରେହି ତେହି ଲିଙ୍ଗେହି ତେହି ନିମିତ୍ତେହି ଉମ୍ମତ୍ତକୋ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ଖିତ୍ତଚିତ୍ତୋ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ଖିତ୍ତଚିତ୍ତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ୱେଦନାଟ୍ଟୋ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ୱେଦନାଟ୍ଟସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ଦେୱତାୟ ସନ୍ତିକେ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ତିରଚ୍ଛାନଗତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ଅରିୟକେନ ମିଲକ୍ଖସ୍ସ [ମିଲକ୍ଖକସ୍ସ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰) ମିଲକ୍ଖୁସ୍ସ (କ॰)] ସନ୍ତିକେ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ସୋ ଚ ନ ପଟିୱିଜାନାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ମିଲକ୍ଖକେନ ଅରିୟକସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ସୋ ଚ ନ ପଟିୱିଜାନାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ଅରିୟକେନ ଅରିୟସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ସୋ ଚ ନ ପଟିୱିଜାନାତି , ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ମିଲକ୍ଖକେନ ମିଲକ୍ଖସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ସୋ ଚ ନ ପଟିୱିଜାନାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ଦୱାୟ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ରୱାୟ ସିକ୍ଖଂ ପଚ୍ଚକ୍ଖାତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ଅସାୱେତୁକାମୋ ସାୱେତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ସାୱେତୁକାମୋ ନ ସାୱେତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ଅୱିଞ୍ଞୁସ୍ସ ସାୱେତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ୱିଞ୍ଞୁସ୍ସ ନ ସାୱେତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ସବ୍ବସୋ ୱା ପନ ନ ସାୱେତି, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା। ଏୱଂ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାତା ହୋତି ସିକ୍ଖା’’।

୫୫ . [ମହାନି॰ ୪୯, ୫୦, ୫୧] ମେଥୁନଧମ୍ମୋ ନାମ ୟୋ ସୋ ଅସଦ୍ଧମ୍ମୋ ଗାମଧମ୍ମୋ ୱସଲଧମ୍ମୋ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଓଦକନ୍ତିକଂ ରହସ୍ସଂ ଦ୍ୱୟଂଦ୍ୱୟସମାପତ୍ତି, ଏସୋ ମେଥୁନଧମ୍ମୋ ନାମ।

ପଟିସେୱତି ନାମ ୟୋ ନିମିତ୍ତେନ ନିମିତ୍ତଂ ଅଙ୍ଗଜାତେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅନ୍ତମସୋ ତିଲଫଲମତ୍ତମ୍ପି ପୱେସେତି, ଏସୋ ପଟିସେୱତି ନାମ।

ଅନ୍ତମସୋ ତିରଚ୍ଛାନଗତାୟପୀ ତି ତିରଚ୍ଛାନଗତିତ୍ଥିୟାପି ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱିତ୍ୱା ଅସ୍ସମଣୋ ହୋତି ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋ, ପଗେୱ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା। ତେନ ୱୁଚ୍ଚତି – ‘ଅନ୍ତମସୋ ତିରଚ୍ଛାନଗତାୟପୀ’ତି।

ପାରାଜିକୋ ହୋତୀ ତି ସେୟ୍ୟଥାପି ନାମ ପୁରିସୋ ସୀସଚ୍ଛିନ୍ନୋ ଅଭବ୍ବୋ ତେନ ସରୀରବନ୍ଧନେନ ଜୀୱିତୁଂ, ଏୱମେୱ ଭିକ୍ଖୁ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱିତ୍ୱା ଅସ୍ସମଣୋ ହୋତି ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋ। ତେନ ୱୁଚ୍ଚତି – ‘ପାରାଜିକୋ ହୋତୀ’ତି।

ଅସଂୱାସୋ ତି ସଂୱାସୋ ନାମ ଏକକମ୍ମଂ ଏକୁଦ୍ଦେସୋ ସମସିକ୍ଖତା – ଏସୋ ସଂୱାସୋ ନାମ। ସୋ ତେନ ସଦ୍ଧିଂ ନତ୍ଥି। ତେନ ୱୁଚ୍ଚତି – ‘ଅସଂୱାସୋ’ତି।

୫୬ . ତିସ୍ସୋ ଇତ୍ଥିୟୋ – ମନୁସ୍ସିତ୍ଥୀ, ଅମନୁସ୍ସିତ୍ଥୀ, ତିରଚ୍ଛାନଗତିତ୍ଥୀ। ତୟୋ ଉଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକା – ମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକୋ, ଅମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକୋ, ତିରଚ୍ଛାନଗତୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକୋ। ତୟୋ ପଣ୍ଡକା – ମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକୋ, ଅମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକୋ , ତିରଚ୍ଛାନଗତପଣ୍ଡକୋ। ତୟୋ ପୁରିସା – ମନୁସ୍ସପୁରିସୋ, ଅମନୁସ୍ସପୁରିସୋ, ତିରଚ୍ଛାନଗତପୁରିସୋ।

ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା ତୟୋ ମଗ୍ଗେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେ, ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗେ, ମୁଖେ। ଅମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା…ପେ॰… ତିରଚ୍ଛାନଗତିତ୍ଥିୟା ତୟୋ ମଗ୍ଗେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେ, ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗେ, ମୁଖେ। ମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକସ୍ସ… ଅମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକସ୍ସ… ତିରଚ୍ଛାନଗତୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକସ୍ସ ତୟୋ ମଗ୍ଗେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେ, ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗେ, ମୁଖେ। ମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକସ୍ସ ଦ୍ୱେ ମଗ୍ଗେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେ, ମୁଖେ। ଅମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକସ୍ସ… ତିରଚ୍ଛାନଗତପଣ୍ଡକସ୍ସ… ମନୁସ୍ସପୁରିସସ୍ସ… ଅମନୁସ୍ସପୁରିସସ୍ସ… ତିରଚ୍ଛାନଗତପୁରିସସ୍ସ ଦ୍ୱେ ମଗ୍ଗେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେ, ମୁଖେ।

୫୭ . ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସେୱନଚିତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠିତେ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସେୱନଚିତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠିତେ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ… ମୁଖଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସେୱନଚିତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠିତେ ଅମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା… ତିରଚ୍ଛାନଗତିତ୍ଥିୟା… ମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକସ୍ସ… ଅମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକସ୍ସ… ତିରଚ୍ଛାନଗତୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକସ୍ସ… ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ ମୁଖଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସେୱନଚିତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠିତେ ମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକସ୍ସ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ମୁଖଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସେୱନଚିତ୍ତଂ ଉପଟ୍ଠିତେ ଅମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକସ୍ସ… ତିରଚ୍ଛାନଗତପଣ୍ଡକସ୍ସ… ମନୁସ୍ସପୁରିସସ୍ସ… ଅମନୁସ୍ସପୁରିସସ୍ସ… ତିରଚ୍ଛାନଗତପୁରିସସ୍ସ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ମୁଖଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୫୮ . ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି [ପୱିସନଂ ସାଦୟତି (କ॰)] , ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ନ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ନ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ନ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ନ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ନ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ନ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ନ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ନ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ନ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

୫୯ . ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିଂ ଜାଗରନ୍ତିଂ… ସୁତ୍ତଂ… ମତ୍ତଂ… ଉମ୍ମତ୍ତଂ… ପମତ୍ତଂ… ମତଂ ଅକ୍ଖାୟିତଂ… ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଅକ୍ଖାୟିତଂ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ଅମନୁସ୍ସିତ୍ଥିଂ… ତିରଚ୍ଛାନଗତିତ୍ଥିଂ… ମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକଂ… ଅମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକଂ… ତିରଚ୍ଛାନଗତୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ତିରଚ୍ଛାନଗତୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକଂ ଜାଗରନ୍ତଂ… ସୁତ୍ତଂ… ମତ୍ତଂ… ଉମ୍ମତ୍ତଂ… ପମତ୍ତଂ… ମତଂ ଅକ୍ଖାୟିତଂ… ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଅକ୍ଖାୟିତଂ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି , ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକଂ… ଅମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକଂ… ତିରଚ୍ଛାନଗତପଣ୍ଡକଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ତିରଚ୍ଛାନଗତପଣ୍ଡକଂ ଜାଗରନ୍ତଂ… ସୁତ୍ତଂ… ମତ୍ତଂ… ଉମ୍ମତ୍ତଂ… ପମତ୍ତଂ… ମତଂ ଅକ୍ଖାୟିତଂ … ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଅକ୍ଖାୟିତଂ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

୬୦ . ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ମନୁସ୍ସପୁରିସଂ… ଅମନୁସ୍ସପୁରିସଂ… ତିରଚ୍ଛାନଗତପୁରିସଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ତିରଚ୍ଛାନଗତପୁରିସଂ ଜାଗରନ୍ତଂ… ସୁତ୍ତଂ… ମତ୍ତଂ… ଉମ୍ମତ୍ତଂ… ପମତ୍ତଂ… ମତଂ ଅକ୍ଖାୟିତଂ… ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଅକ୍ଖାୟିତଂ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

୬୧ . ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି ସନ୍ଥତାୟ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତାୟ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ସନ୍ଥତାୟ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତାୟ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି ।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିଂ ଜାଗରନ୍ତିଂ… ସୁତ୍ତଂ… ମତ୍ତଂ… ଉମ୍ମତ୍ତଂ… ପମତ୍ତଂ… ମତଂ ଅକ୍ଖାୟିତଂ… ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଅକ୍ଖାୟିତଂ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି, ସନ୍ଥତାୟ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତାୟ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ସନ୍ଥତାୟ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତାୟ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ଅମନୁସ୍ସିତ୍ଥିଂ… ତିରଚ୍ଛାନଗତିତ୍ଥିଂ… ମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକଂ… ଅମନସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକଂ … ତିରଚ୍ଛାନଗତୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି ସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ତିରଚ୍ଛାନଗତୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକଂ ଜାଗରନ୍ତଂ… ସୁତ୍ତଂ… ମତ୍ତଂ… ଉମ୍ମତ୍ତଂ… ପମତ୍ତଂ… ମତଂ ଅକ୍ଖାୟିତଂ… ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଅକ୍ଖାୟିତଂ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି, ସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି , ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

୬୨ . ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକଂ… ଅମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକଂ… ତିରଚ୍ଛାନଗତପଣ୍ଡକଂ… ମନୁସ୍ସପୁରିସଂ… ଅମନୁସ୍ସପୁରିସଂ… ତିରଚ୍ଛାନଗତପୁରିସଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି ସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ତିରଚ୍ଛାନଗତପୁରିସଂ ଜାଗରନ୍ତଂ… ସୁତ୍ତଂ… ମତ୍ତଂ… ଉମ୍ମତ୍ତଂ… ପମତ୍ତଂ… ମତଂ ଅକ୍ଖାୟିତଂ… ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଅକ୍ଖାୟିତଂ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମତଂ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗେନ… ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି, ସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ। ସୋ ଚ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି , ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

୬୩ . ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ଭିକ୍ଖୁଂ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେନ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ… ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ… ମୁଖଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି , ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ଭିକ୍ଖୁଂ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା ଜାଗରନ୍ତିୟା… ସୁତ୍ତାୟ… ମତ୍ତାୟ… ଉମ୍ମତ୍ତାୟ… ପମତ୍ତାୟ … ମତାୟ ଅକ୍ଖାୟିତାୟ… ମତାୟ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଅକ୍ଖାୟିତାୟ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମତାୟ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତାୟ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେନ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ… ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ… ମୁଖଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା… ତିରଚ୍ଛାନଗତିତ୍ଥିୟା… ମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକସ୍ସ… ଅମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକସ୍ସ… ତିରଚ୍ଛାନଗତୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକସ୍ସ… ମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକସ୍ସ… ଅମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକସ୍ସ… ତିରଚ୍ଛାନଗତପଣ୍ଡକସ୍ସ… ମନୁସ୍ସପୁରିସସ୍ସ… ଅମନୁସ୍ସପୁରିସସ୍ସ… ତିରଚ୍ଛାନଗତପୁରିସସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେନ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ… ମୁଖଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ଭିକ୍ଖୁଂ ତିରଚ୍ଛାନଗତପୁରିସସ୍ସ ଜାଗରନ୍ତସ୍ସ… ସୁତ୍ତସ୍ସ… ମତ୍ତସ୍ସ… ଉମ୍ମତ୍ତସ୍ସ… ପମତ୍ତସ୍ସ… ମତସ୍ସ ଅକ୍ଖାୟିତସ୍ସ… ମତସ୍ସ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଅକ୍ଖାୟିତସ୍ସ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମତସ୍ସ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେନ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ… ମୁଖଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

୬୪ . ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ଭିକ୍ଖୁଂ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେନ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ… ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ… ମୁଖଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି ସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତାୟ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତାୟ, ସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତାୟ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତାୟ। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ଭିକ୍ଖୁଂ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା ଜାଗରନ୍ତିୟା… ସୁତ୍ତାୟ… ମତ୍ତାୟ… ଉମ୍ମତ୍ତାୟ… ପମତ୍ତାୟ… ମତାୟ ଅକ୍ଖାୟିତାୟ… ମତାୟ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଅକ୍ଖାୟିତାୟ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମତାୟ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତାୟ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେନ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ… ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ… ମୁଖଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି ସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତାୟ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତାୟ, ସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତାୟ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତାୟ। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ଭିକ୍ଖୁଂ ଅମନୁସ୍ସିତ୍ଥିୟା… ତିରଚ୍ଛାନଗତିତ୍ଥିୟା… ମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକସ୍ସ… ଅମନୁସ୍ସୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକସ୍ସ… ତିରଚ୍ଛାନଗତୁଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନକସ୍ସ… ମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକସ୍ସ… ଅମନୁସ୍ସପଣ୍ଡକସ୍ସ… ତିରଚ୍ଛାନଗତପଣ୍ଡକସ୍ସ… ମନୁସ୍ସପୁରିସସ୍ସ… ଅମନୁସ୍ସପୁରିସସ୍ସ… ତିରଚ୍ଛାନଗତପୁରିସସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେନ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ… ମୁଖଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି ସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

୬୫ . ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ଭିକ୍ଖୁଂ ତିରଚ୍ଛାନଗତପୁରିସସ୍ସ ଜାଗରନ୍ତସ୍ସ… ସୁତ୍ତସ୍ସ… ମତ୍ତସ୍ସ… ଉମ୍ମତ୍ତସ୍ସ… ପମତ୍ତସ୍ସ… ମତସ୍ସ ଅକ୍ଖାୟିତସ୍ସ… ମତସ୍ସ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଅକ୍ଖାୟିତସ୍ସ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମତସ୍ସ ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଆନେତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେନ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ… ମୁଖଂ ଅଭିନିସୀଦେନ୍ତି ସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ସନ୍ଥତସ୍ସ ସନ୍ଥତସ୍ସ, ଅସନ୍ଥତସ୍ସ ଅସନ୍ଥତସ୍ସ। ସୋ ଚେ ପୱେସନଂ ସାଦିୟତି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟତି, ଠିତଂ ସାଦିୟତି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ନ ସାଦିୟତି, ଅନାପତ୍ତି।

ୟଥା ଭିକ୍ଖୁପଚ୍ଚତ୍ଥିକା ୱିତ୍ଥାରିତା, ଏୱଂ ୱିତ୍ଥାରେତବ୍ବା।

ରାଜପଚ୍ଚତ୍ଥିକା… ଚୋରପଚ୍ଚତ୍ଥିକା… ଧୁତ୍ତପଚ୍ଚତ୍ଥିକା… ଉପ୍ପଳଗନ୍ଧପଚ୍ଚତ୍ଥିକା। ସଂଖିତ୍ତଂ।

୬୬ . ମଗ୍ଗେନ ମଗ୍ଗଂ ପୱେସେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମଗ୍ଗେନ ଅମଗ୍ଗଂ ପୱେସେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଅମଗ୍ଗେନ ମଗ୍ଗଂ ପୱେସେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଅମଗ୍ଗେନ ଅମଗ୍ଗଂ ପୱେସେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସୁତ୍ତଭିକ୍ଖୁମ୍ହି ୱିପ୍ପଟିପଜ୍ଜତି; ପଟିବୁଦ୍ଧୋ ସାଦିୟତି, ଉଭୋ ନାସେତବ୍ବା। ପଟିବୁଦ୍ଧୋ ନ ସାଦିୟତି, ଦୂସକୋ ନାସେତବ୍ବୋ। ଭିକ୍ଖୁ ସୁତ୍ତସାମଣେରମ୍ହି ୱିପ୍ପଟିପଜ୍ଜତି; ପଟିବୁଦ୍ଧୋ ସାଦିୟତି, ଉଭୋ ନାସେତବ୍ବା। ପଟିବୁଦ୍ଧୋ ନ ସାଦିୟତି, ଦୂସକୋ ନାସେତବ୍ବୋ। ସାମଣେରୋ ସୁତ୍ତଭିକ୍ଖୁମ୍ହି ୱିପ୍ପଟିପଜ୍ଜତି; ପଟିବୁଦ୍ଧୋ ସାଦିୟତି, ଉଭୋ ନାସେତବ୍ବା। ପଟିବୁଦ୍ଧୋ ନ ସାଦିୟତି, ଦୂସକୋ ନାସେତବ୍ବୋ। ସାମଣେରୋ ସୁତ୍ତସାମଣେରମ୍ହି ୱିପ୍ପଟିପଜ୍ଜତି; ପଟିବୁଦ୍ଧୋ ସାଦିୟତି, ଉଭୋ ନାସେତବ୍ବା । ପଟିବୁଦ୍ଧୋ ନ ସାଦିୟତି, ଦୂସକୋ ନାସେତବ୍ବୋ।

ଅନାପତ୍ତି ଅଜାନନ୍ତସ୍ସ, ଅସାଦିୟନ୍ତସ୍ସ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଖିତ୍ତଚିତ୍ତସ୍ସ, ୱେଦନାଟ୍ଟସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ସନ୍ଥତଭାଣୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁଉଦ୍ଦାନଗାଥା

ମକ୍କଟୀ ୱଜ୍ଜିପୁତ୍ତା ଚ, ଗିହୀ ନଗ୍ଗୋ ଚ ତିତ୍ଥିୟା।

ଦାରିକୁପ୍ପଲୱଣ୍ଣା ଚ, ବ୍ୟଞ୍ଜନେହିପରେ ଦୁୱେ॥

ମାତା ଧୀତା ଭଗିନୀ ଚ, ଜାୟା ଚ ମୁଦୁ ଲମ୍ବିନା।

ଦ୍ୱେ ୱଣା ଲେପଚିତ୍ତଞ୍ଚ, ଦାରୁଧୀତଲିକାୟ ଚ॥

ସୁନ୍ଦରେନ ସହ ପଞ୍ଚ, ପଞ୍ଚ ସିୱଥିକଟ୍ଠିକା।

ନାଗୀ ୟକ୍ଖୀ ଚ ପେତୀ ଚ, ପଣ୍ଡକୋପହତୋ ଛୁପେ॥

ଭଦ୍ଦିୟେ ଅରହଂ ସୁତ୍ତୋ, ସାୱତ୍ଥିୟା ଚତୁରୋ ପରେ।

ୱେସାଲିୟା ତୟୋ ମାଲା, ସୁପିନେ ଭାରୁକଚ୍ଛକୋ॥

ସୁପବ୍ବା ସଦ୍ଧା ଭିକ୍ଖୁନୀ, ସିକ୍ଖମାନା ସାମଣେରୀ ଚ।

ୱେସିୟା ପଣ୍ଡକୋ ଗିହୀ, ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞଂ ୱୁଡ୍ଢପବ୍ବଜିତୋ ମିଗୋତି॥

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁ

୬୭ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମକ୍କଟିୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅହଂ ପାରାଜିକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ୱେସାଲିକା ୱଜ୍ଜିପୁତ୍ତକା ଭିକ୍ଖୂ ସିକ୍ଖଂ ଅପଚ୍ଚକ୍ଖାୟ ଦୁବ୍ବଲ୍ୟଂ ଅନାୱିକତ୍ୱା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱିଂସୁ। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ମୟଂ ପାରାଜିକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନା’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆପନ୍ନା ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘ଏୱଂ ମେ ଅନାପତ୍ତି ଭୱିସ୍ସତୀ’ତି, ଗିହିଲିଙ୍ଗେନ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅହଂ ପାରାଜିକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘ଏୱଂ ମେ ଅନାପତ୍ତି ଭୱିସ୍ସତୀ’ତି, ନଗ୍ଗୋ ହୁତ୍ୱା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘ଏୱଂ ମେ ଅନାପତ୍ତି ଭୱିସ୍ସତୀ’ତି, କୁସଚୀରଂ ନିୱାସେତ୍ୱା… ୱାକଚୀରଂ ନିୱାସେତ୍ୱା… ଫଲକଚୀରଂ ନିୱାସେତ୍ୱା… କେସକମ୍ବଲଂ ନିୱାସେତ୍ୱା… ୱାଲକମ୍ବଲଂ ନିୱାସେତ୍ୱା… ଉଲୂକପକ୍ଖିକଂ ନିୱାସେତ୍ୱା… ଅଜିନକ୍ଖିପଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପିଣ୍ଡଚାରିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୀଠକେ ନିପନ୍ନଂ ଦାରିକଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ସାରତ୍ତୋ ଅଙ୍ଗୁଟ୍ଠଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେସି। ସା କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି , ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସା’’ତି।

୬୮ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ମାଣୱକୋ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ପଟିବଦ୍ଧଚିତ୍ତୋ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ମାଣୱକୋ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଗାମଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିଟ୍ଠାୟ କୁଟିକଂ ପୱିସିତ୍ୱା ନିଲୀନୋ ଅଚ୍ଛି। ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣା ଭିକ୍ଖୁନୀ ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ ପିଣ୍ଡପାତପଟିକ୍କନ୍ତା ପାଦେ ପକ୍ଖାଲେତ୍ୱା କୁଟିକଂ ପୱିସିତ୍ୱା ମଞ୍ଚକେ ନିସୀଦି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ମାଣୱକୋ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଉଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଦୂସେସି। ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅସାଦିୟନ୍ତିୟା’’ତି।

୬୯ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଇତ୍ଥିଲିଙ୍ଗଂ ପାତୁଭୂତଂ ହୋତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ତଂୟେୱ ଉପଜ୍ଝଂ ତମେୱ ଉପସମ୍ପଦଂ ତାନିୟେୱ [ତାନି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ୱସ୍ସାନି ଭିକ୍ଖୁନୀହି ସଙ୍ଗମିତୁଂ [ସଙ୍କମିତୁଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] । ୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଭିକ୍ଖୁନୀହି ସାଧାରଣା ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ସନ୍ତିକେ ୱୁଟ୍ଠାତୁଂ। ୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଭିକ୍ଖୁନୀହି ଅସାଧାରଣା ତାହି ଆପତ୍ତୀହି ଅନାପତ୍ତୀ’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରିସ୍ସା ଭିକ୍ଖୁନିୟା ପୁରିସଲିଙ୍ଗଂ ପାତୁଭୂତଂ ହୋତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ତଂୟେୱ ଉପଜ୍ଝଂ ତମେୱ ଉପସମ୍ପଦଂ ତାନିୟେୱ [ତାନି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ୱସ୍ସାନି ଭିକ୍ଖୂହି ସଙ୍ଗମିତୁଂ [ସଙ୍କମିତୁଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] । ୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଭିକ୍ଖୂହି ସାଧାରଣା ତା ଆପତ୍ତିୟୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ସନ୍ତିକେ ୱୁଟ୍ଠାତୁଂ। ୟା ଆପତ୍ତିୟୋ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଭିକ୍ଖୂହି ଅସାଧାରଣା ତାହି ଆପତ୍ତୀହି ଅନାପତ୍ତୀ’’ତି।

୭୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘ଏୱଂ ମେ ଅନାପତ୍ତି ଭୱିସ୍ସତୀ’ତି, ମାତୁୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି… ଧୀତୁୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି… ଭଗିନିୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି… ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୁରାଣଦୁତିୟିକାୟ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୭୧ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମୁଦୁପିଟ୍ଠିକୋ ହୋତି। ସୋ ଅନଭିରତିୟା ପୀଳିତୋ ଅତ୍ତନୋ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ମୁଖେନ ଅଗ୍ଗହେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଲମ୍ବୀ ହୋତି। ସୋ ଅନଭିରତିୟା ପୀଳିତୋ ଅତ୍ତନୋ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅତ୍ତନୋ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପୱେସେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମତସରୀରଂ ପସ୍ସି। ତସ୍ମିଞ୍ଚ ସରୀରେ ଅଙ୍ଗଜାତସାମନ୍ତା ୱଣୋ ହୋତି। ସୋ – ‘ଏୱଂ ମେ ଅନାପତ୍ତି ଭୱିସ୍ସତୀ’ତି, ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେତ୍ୱା ୱଣେନ ନୀହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମତସରୀରଂ ପସ୍ସି। ତସ୍ମିଞ୍ଚ ସରୀରେ ଅଙ୍ଗଜାତସାମନ୍ତା ୱଣୋ ହୋତି। ସୋ – ‘ଏୱଂ ମେ ଅନାପତ୍ତି ଭୱିସ୍ସତୀ’ତି, ୱଣେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେନ ନୀହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ଲେପଚିତ୍ତସ୍ସ ନିମିତ୍ତଂ ଅଙ୍ଗଜାତେନ ଛୁପି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ଦାରୁଧୀତଲିକାୟ ନିମିତ୍ତଂ ଅଙ୍ଗଜାତେନ ଛୁପି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

୭୨ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସୁନ୍ଦରୋ ନାମ ଭିକ୍ଖୁ ରାଜଗହା ପବ୍ବଜିତୋ ରଥିକାୟ [ରଥିୟାୟ (କ॰)] ଗଚ୍ଛତି। ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ – ‘ମୁହୁତ୍ତଂ [ଇତ୍ଥୀ ତଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ ମୁହୁତ୍ତଂ (ସ୍ୟା॰)] , ଭନ୍ତେ, ଆଗମେହି, ୱନ୍ଦିସ୍ସାମୀ’ତି ସା ୱନ୍ଦନ୍ତୀ ଅନ୍ତରୱାସକଂ ଉକ୍ଖିପିତ୍ୱା ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଗ୍ଗହେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ସାଦିୟି ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ସାଦିୟି’’ନ୍ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅସାଦିୟନ୍ତସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ଭିକ୍ଖୁଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱା’’ତି। ‘‘ଅଲଂ, ଭଗିନି, ନେତଂ କପ୍ପତୀ’’ତି। ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ଅହଂ ୱାୟମିସ୍ସାମି, ତ୍ୱଂ ମା ୱାୟମି, ଏୱଂ ତେ ଅନାପତ୍ତି ଭୱିସ୍ସତୀ’’ତି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତଥା ଅକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ଭିକ୍ଖୁଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱା’’ତି। ‘‘ଅଲଂ, ଭଗିନି, ନେତଂ କପ୍ପତୀ’’ତି। ‘‘ଏହି ଭନ୍ତେ, ତ୍ୱଂ ୱାୟମ, ଅହଂ ନ ୱାୟମିସ୍ସାମି, ଏୱଂ ତେ ଅନାପତ୍ତି ଭୱିସ୍ସତୀ’’ତି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତଥା ଅକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ଭିକ୍ଖୁଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱା’’ତି। ‘‘ଅଲଂ, ଭଗିନି, ନେତଂ କପ୍ପତୀ’’ତି। ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ଅବ୍ଭନ୍ତରଂ ଘଟ୍ଟେତ୍ୱା ବହି ମୋଚେହି…ପେ॰… ବହି ଘଟ୍ଟେତ୍ୱା ଅବ୍ଭନ୍ତରଂ ମୋଚେହି, ଏୱଂ ତେ ଅନାପତ୍ତି ଭୱିସ୍ସତୀ’’ତି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତଥା ଅକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୭୩ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସିୱଥିକଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଅକ୍ଖାୟିତଂ ସରୀରଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ତସ୍ମିଂ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସିୱଥିକଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଅକ୍ଖାୟିତଂ ସରୀରଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ତସ୍ମିଂ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସିୱଥିକଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ୟେଭୁୟ୍ୟେନ ଖାୟିତଂ ସରୀରଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ତସ୍ମିଂ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସିୱଥିକଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଛିନ୍ନସୀସଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ୱଟ୍ଟକତେ ମୁଖେ ଛୁପନ୍ତଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସିୱଥିକଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଛିନ୍ନସୀସଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ୱଟ୍ଟକତେ ମୁଖେ ଅଚ୍ଛୁପନ୍ତଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରିସ୍ସା ଇତ୍ଥିୟା ପଟିବଦ୍ଧଚିତ୍ତୋ ହୋତି। ସା କାଲଙ୍କତା [କାଲକତା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ସୁସାନେ ଛଡ୍ଡିତା। ଅଟ୍ଠିକାନି ୱିପ୍ପକିଣ୍ଣାନି ହୋନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସିୱଥିକଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଅଟ୍ଠିକାନି ସଙ୍କଡ୍ଢିତ୍ୱା ନିମିତ୍ତେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପଟିପାଦେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ନାଗିୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି… ୟକ୍ଖିନିୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି… ପେତିୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି … ପଣ୍ଡକସ୍ସ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉପହତିନ୍ଦ୍ରିୟୋ ହୋତି। ସୋ – ‘ନାହଂ ୱେଦିୟାମି [ୱେଦୟାମି (କ॰)] ସୁଖଂ ୱା ଦୁକ୍ଖଂ ୱା, ଅନାପତ୍ତି ମେ ଭୱିସ୍ସତୀ’ତି, ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ୱେଦୟି ୱା ସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଘପୁରିସୋ ନ ୱା ୱେଦୟି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘ଇତ୍ଥିୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱିସ୍ସାମୀ’ତି, ଛୁପିତମତ୍ତେ ୱିପ୍ପଟିସାରୀ ଅହୋସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସା’’ତି।

୭୪ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭଦ୍ଦିୟେ ଜାତିୟାୱନେ ଦିୱାୱିହାରଗତୋ ନିପନ୍ନୋ ହୋତି। ତସ୍ସ ଅଙ୍ଗମଙ୍ଗାନି ୱାତୂପତ୍ଥଦ୍ଧାନି ହୋନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଭିନିସୀଦିତ୍ୱା ୟାୱଦତ୍ଥଂ କତ୍ୱା ପକ୍କାମି। ଭିକ୍ଖୂ କିଲିନ୍ନଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ପଞ୍ଚହି , ଭିକ୍ଖୱେ, ଆକାରେହି ଅଙ୍ଗଜାତଂ କମ୍ମନିୟଂ ହୋତି – ରାଗେନ, ୱଚ୍ଚେନ, ପସ୍ସାୱେନ, ୱାତେନ, ଉଚ୍ଚାଲିଙ୍ଗପାଣକଦଟ୍ଠେନ। ଇମେହି ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଅଙ୍ଗଜାତଂ କମ୍ମନିୟଂ ହୋତି । ଅଟ୍ଠାନମେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅନୱକାସୋ ୟଂ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ରାଗେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ କମ୍ମନିୟଂ ଅସ୍ସ। ଅରହଂ ସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୁ। ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାୱତ୍ଥିୟା ଅନ୍ଧୱନେ ଦିୱାୱିହାରଗତୋ ନିପନ୍ନୋ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରା ଗୋପାଲିକା ପସ୍ସିତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଭିନିସୀଦି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୱେସନଂ ସାଦିୟି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟି, ଠିତଂ ସାଦିୟି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାୱତ୍ଥିୟା ଅନ୍ଧୱନେ ଦିୱାୱିହାରଗତୋ ନିପନ୍ନୋ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରା ଅଜପାଲିକା ପସ୍ସିତ୍ୱା… ଅଞ୍ଞତରା କଟ୍ଠହାରିକା ପସ୍ସିତ୍ୱା… ଅଞ୍ଞତରା ଗୋମୟହାରିକା ପସ୍ସିତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଭିନିସୀଦି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୱେସନଂ ସାଦିୟି, ପୱିଟ୍ଠଂ ସାଦିୟି, ଠିତଂ ସାଦିୟି, ଉଦ୍ଧରଣଂ ସାଦିୟି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୭୫ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱେସାଲିୟଂ ମହାୱନେ ଦିୱାୱିହାରଗତୋ ନିପନ୍ନୋ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଭିନିସୀଦିତ୍ୱା ୟାୱଦତ୍ଥଂ କତ୍ୱା ସାମନ୍ତା ହସମାନା ଠିତା ହୋତି । ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଟିବୁଜ୍ଝିତ୍ୱା ତଂ ଇତ୍ଥିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ତୁୟ୍ହିଦଂ କମ୍ମ’’ନ୍ତି? ‘‘ଆମ, ମୟ୍ହଂ କମ୍ମ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ସାଦିୟି ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ଜାନାମୀ’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅଜାନନ୍ତସ୍ସା’’ତି।

୭୬ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱେସାଲିୟଂ ମହାୱନେ ଦିୱାୱିହାରଗତୋ ରୁକ୍ଖଂ ଅପସ୍ସାୟ ନିପନ୍ନୋ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଭିନିସୀଦି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସହସା ୱୁଟ୍ଠାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ସାଦିୟି ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ସାଦିୟି’’ନ୍ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅସାଦିୟନ୍ତସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱେସାଲିୟଂ ମହାୱନେ ଦିୱାୱିହାରଗତୋ ରୁକ୍ଖଂ ଅପସ୍ସାୟ ନିପନ୍ନୋ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଭିନିସୀଦି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅକ୍କମିତ୍ୱା ପୱତ୍ତେସି [ପୱଟ୍ଟେସି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] । ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ସାଦିୟି ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ସାଦିୟି’’ନ୍ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅସାଦିୟନ୍ତସ୍ସା’’ତି।

୭୭ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱେସାଲିୟଂ ମହାୱନେ କୂଟାଗାରସାଲାୟଂ ଦିୱାୱିହାରଗତୋ ଦ୍ୱାରଂ ୱିୱରିତ୍ୱା ନିପନ୍ନୋ ହୋତି। ତସ୍ସ ଅଙ୍ଗମଙ୍ଗାନି ୱାତୂପତ୍ଥଦ୍ଧାନି ହୋନ୍ତି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଇତ୍ଥିୟୋ ଗନ୍ଧଞ୍ଚ ମାଲଞ୍ଚ ଆଦାୟ ଆରାମଂ ଆଗମଂସୁ ୱିହାରପେକ୍ଖିକାୟୋ। ଅଥ ଖୋ ତା ଇତ୍ଥିୟୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଅଙ୍ଗଜାତେ ଅଭିନିସୀଦିତ୍ୱା ୟାୱଦତ୍ଥଂ କତ୍ୱା, ପୁରିସୂସଭୋ ୱତାୟନ୍ତି ୱତ୍ୱା ଗନ୍ଧଞ୍ଚ ମାଲଞ୍ଚ ଆରୋପେତ୍ୱା ପକ୍କମିଂସୁ। ଭିକ୍ଖୂ କିଲିନ୍ନଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ପଞ୍ଚହି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆକାରେହି ଅଙ୍ଗଜାତଂ କମ୍ମନିୟଂ ହୋତି – ରାଗେନ, ୱଚ୍ଚେନ, ପସ୍ସାୱେନ, ୱାତେନ, ଉଚ୍ଚାଲିଙ୍ଗପାଣକଦଟ୍ଠେନ। ଇମେହି ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଞ୍ଚହାକାରେହି ଅଙ୍ଗଜାତଂ କମ୍ମନିୟଂ ହୋତି। ଅଟ୍ଠାନମେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅନୱକାସୋ, ୟଂ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ରାଗେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ କମ୍ମନିୟଂ ଅସ୍ସ। ଅରହଂ ସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୁ। ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ। ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦିୱା ପଟିସଲ୍ଲୀୟନ୍ତେନ ଦ୍ୱାରଂ ସଂୱରିତ୍ୱା ପଟିସଲ୍ଲୀୟିତୁ’’ନ୍ତି।

୭୮ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭାରୁକଚ୍ଛକୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୁପିନନ୍ତେ [ସୁପିନନ୍ତେନ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ପୁରାଣଦୁତିୟିକାୟ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱିତ୍ୱା – ‘ଅସ୍ସମଣୋ ଅହଂ, ୱିବ୍ଭମିସ୍ସାମୀ’ତି, ଭାରୁକଚ୍ଛଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଅନ୍ତରାମଗ୍ଗେ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପାଲିଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ଆୟସ୍ମା ଉପାଲି ଏୱମାହ – ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଆୱୁସୋ, ସୁପିନନ୍ତେନା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ରାଜଗହେ ସୁପବ୍ବା ନାମ ଉପାସିକା ମୁଧପ୍ପସନ୍ନା [ମୁଦ୍ଧପ୍ପସନ୍ନା (ସୀ॰)] ହୋତି। ସା ଏୱଂଦିଟ୍ଠିକା ହୋତି – ‘‘ୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ଦେତି ସା ଅଗ୍ଗଦାନଂ ଦେତୀ’’ତି। ସା ଭିକ୍ଖୁଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱା’’ତି। ‘‘ଅଲଂ, ଭଗିନି, ନେତଂ କପ୍ପତୀ’’ତି। ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ଊରୁନ୍ତରିକାୟ [ଊରନ୍ତରିକାୟ (ସୀ॰)] ଘଟ୍ଟେହି, ଏୱଂ ତେ ଅନାପତ୍ତି ଭୱିସ୍ସତୀ’’ତି…ପେ॰… ଏହି, ଭନ୍ତେ, ନାଭିୟଂ ଘଟ୍ଟେହି… ଏହି, ଭନ୍ତେ, ଉଦରୱଟ୍ଟିୟଂ ଘଟ୍ଟେହି… ଏହି, ଭନ୍ତେ, ଉପକଚ୍ଛକେ ଘଟ୍ଟେହି… ଏହି, ଭନ୍ତେ, ଗୀୱାୟଂ ଘଟ୍ଟେହି… ଏହି, ଭନ୍ତେ, କଣ୍ଣଚ୍ଛିଦ୍ଦେ ଘଟ୍ଟେହି… ଏହି, ଭନ୍ତେ, କେସୱଟ୍ଟିୟଂ ଘଟ୍ଟେହି… ଏହି, ଭନ୍ତେ, ଅଙ୍ଗୁଲନ୍ତରିକାୟ ଘଟ୍ଟେହି… ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ହତ୍ଥେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ମୋଚେସ୍ସାମି, ଏୱଂ ତେ ଅନାପତ୍ତି ଭୱିସ୍ସତୀ’’ତି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତଥା ଅକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସା’’ତି।

୭୯ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସାୱତ୍ଥିୟଂ ସଦ୍ଧା ନାମ ଉପାସିକା ମୁଧପ୍ପସନ୍ନା ହୋତି। ସା ଏୱଂଦିଟ୍ଠିକା ହୋତି – ‘‘ୟା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ଦେତି ସା ଅଗ୍ଗଦାନଂ ଦେତୀ’’ତି। ସା ଭିକ୍ଖୁଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱା’’ତି। ‘‘ଅଲଂ, ଭଗିନି, ନେତଂ କପ୍ପତୀ’’ତି। ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ଊରୁନ୍ତରିକାୟ ଘଟ୍ଟେହି…ପେ॰… ଏହି, ଭନ୍ତେ, ହତ୍ଥେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ମୋଚେସ୍ସାମି, ଏୱଂ ତେ ଅନାପତ୍ତି ଭୱିସ୍ସତୀ’’ତି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତଥା ଅକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସା’’ତି।

୮୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ୱେସାଲିୟଂ ଲିଚ୍ଛୱିକୁମାରକା ଭିକ୍ଖୁଂ ଗହେତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୱିପ୍ପଟିପାଦେସୁଂ… ସିକ୍ଖମାନାୟ ୱିପ୍ପଟିପାଦେସୁଂ… ସାମଣେରିୟା ୱିପ୍ପଟିପାଦେସୁଂ। ଉଭୋ ସାଦିୟିଂସୁ। ଉଭୋ ନାସେତବ୍ବା। ଉଭୋ ନ ସାଦିୟିଂସୁ। ଉଭିନ୍ନଂ ଅନାପତ୍ତି।

୮୧ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ୱେସାଲିୟଂ ଲିଚ୍ଛୱିକୁମାରକା ଭିକ୍ଖୁଂ ଗହେତ୍ୱା ୱେସିୟା ୱିପ୍ପଟିପାଦେସୁଂ… ପଣ୍ଡକେ ୱିପ୍ପଟିପାଦେସୁଂ… ଗିହିନିୟା ୱିପ୍ପଟିପାଦେସୁଂ। ଭିକ୍ଖୁ ସାଦିୟି। ଭିକ୍ଖୁ ନାସେତବ୍ବୋ। ଭିକ୍ଖୁ ନ ସାଦିୟି। ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ୱେସାଲିୟଂ ଲିଚ୍ଛୱିକୁମାରକା ଭିକ୍ଖୂ ଗହେତ୍ୱା ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞଂ ୱିପ୍ପଟିପାଦେସୁଂ। ଉଭୋ ସାଦିୟିଂସୁ। ଉଭୋ ନାସେତବ୍ବା। ଉଭୋ ନ ସାଦିୟିଂସୁ। ଉଭିନ୍ନଂ ଅନାପତ୍ତି।

୮୨ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ୱୁଡ୍ଢପବ୍ବଜିତୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୁରାଣଦୁତିୟିକାୟ ଦସ୍ସନଂ ଅଗମାସି। ସା – ‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ୱିବ୍ଭମା’ତି ଅଗ୍ଗହେସି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଟିକ୍କମନ୍ତୋ ଉତ୍ତାନୋ ପରିପତି। ସା ଉବ୍ଭଜିତ୍ୱା [ଉବ୍ଭୁଜିତ୍ୱା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଅଙ୍ଗଜାତେ [ଅଙ୍ଗଜାତେନ (ସୀ॰)] ଅଭିନିସୀଦି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି …ପେ॰… ‘‘ସାଦିୟି ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ସାଦିୟି’’ନ୍ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅସାଦିୟନ୍ତସ୍ସା’’ତି।

୮୩ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅରଞ୍ଞେ ୱିହରତି। ମିଗପୋତକୋ ତସ୍ସ ପସ୍ସାୱଟ୍ଠାନଂ ଆଗନ୍ତ୍ୱା ପସ୍ସାୱଂ ପିୱନ୍ତୋ ମୁଖେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଗ୍ଗହେସି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାଦିୟି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ପଠମପାରାଜିକଂ ସମତ୍ତଂ।

୨. ଦୁତିୟପାରାଜିକଂ

୮୪ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ରାଜଗହେ ୱିହରତି ଗିଜ୍ଝକୂଟେ ପବ୍ବତେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ସନ୍ଦିଟ୍ଠା ସମ୍ଭତ୍ତା ଭିକ୍ଖୂ ଇସିଗିଲିପସ୍ସେ ତିଣକୁଟିୟୋ କରିତ୍ୱା ୱସ୍ସଂ ଉପଗଚ୍ଛିଂସୁ। ଆୟସ୍ମାପି ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ତିଣକୁଟିକଂ କରିତ୍ୱା ୱସ୍ସଂ ଉପଗଚ୍ଛି। ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠା ତେମାସଚ୍ଚୟେନ ତିଣକୁଟିୟୋ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ତିଣଞ୍ଚ କଟ୍ଠଞ୍ଚ ପଟିସାମେତ୍ୱା ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିଂସୁ। ଆୟସ୍ମା ପନ ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ତତ୍ଥେୱ ୱସ୍ସଂ ୱସି, ତତ୍ଥ ହେମନ୍ତଂ, ତତ୍ଥ ଗିମ୍ହଂ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଧନିୟସ୍ସ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତସ୍ସ ଗାମଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିଟ୍ଠସ୍ସ ତିଣହାରିୟୋ କଟ୍ଠହାରିୟୋ ତିଣକୁଟିକଂ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ତିଣଞ୍ଚ କଟ୍ଠଞ୍ଚ ଆଦାୟ ଅଗମଂସୁ। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ତିଣଞ୍ଚ କଟ୍ଠଞ୍ଚ ସଂକଡ୍ଢିତ୍ୱା ତିଣକୁଟିକଂ ଅକାସି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଧନିୟସ୍ସ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତସ୍ସ ଗାମଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିଟ୍ଠସ୍ସ ତିଣହାରିୟୋ କଟ୍ଠହାରିୟୋ ତିଣକୁଟିକଂ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ତିଣଞ୍ଚ କଟ୍ଠଞ୍ଚ ଆଦାୟ ଅଗମଂସୁ। ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ତିଣଞ୍ଚ କଟ୍ଠଞ୍ଚ ସଂକଡ୍ଢିତ୍ୱା ତିଣକୁଟିକଂ ଅକାସି। ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଧନିୟସ୍ସ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତସ୍ସ ଗାମଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିଟ୍ଠସ୍ସ ତିଣହାରିୟୋ କଟ୍ଠହାରିୟୋ ତିଣକୁଟିକଂ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ତିଣଞ୍ଚ କଟ୍ଠଞ୍ଚ ଆଦାୟ ଅଗମଂସୁ।

ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଧନିୟସ୍ସ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତସ୍ସ ଏତଦହୋସି – ‘‘ୟାୱତତିୟକଂ ଖୋ ମେ ଗାମଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିଟ୍ଠସ୍ସ ତିଣହାରିୟୋ କଟ୍ଠହାରିୟୋ ତିଣକୁଟିକଂ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ତିଣଞ୍ଚ କଟ୍ଠଞ୍ଚ ଆଦାୟ ଅଗମଂସୁ। ଅହଂ ଖୋ ପନ ସୁସିକ୍ଖିତୋ ଅନୱୟୋ ସକେ ଆଚରିୟକେ କୁମ୍ଭକାରକମ୍ମେ ପରିୟୋଦାତସିପ୍ପୋ । ୟଂନୂନାହଂ ସାମଂ ଚିକ୍ଖଲ୍ଲଂ ମଦ୍ଦିତ୍ୱା ସବ୍ବମତ୍ତିକାମୟଂ କୁଟିକଂ କରେୟ୍ୟ’’ନ୍ତି! ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ସାମଂ ଚିକ୍ଖଲ୍ଲଂ ମଦ୍ଦିତ୍ୱା ସବ୍ବମତ୍ତିକାମୟଂ କୁଟିକଂ କରିତ୍ୱା ତିଣଞ୍ଚ କଟ୍ଠଞ୍ଚ ଗୋମୟଞ୍ଚ ସଂକଡ୍ଢିତ୍ୱା ତଂ କୁଟିକଂ ପଚି। ସା ଅହୋସି କୁଟିକା ଅଭିରୂପା ଦସ୍ସନୀୟା ପାସାଦିକା ଲୋହିତିକା [ଲୋହିତକା (ସ୍ୟା॰)] , ସେୟ୍ୟଥାପି ଇନ୍ଦଗୋପକୋ। ସେୟ୍ୟଥାପି ନାମ କିଙ୍କଣିକସଦ୍ଦୋ [କିଙ୍କିଣିକସଦ୍ଦୋ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଏୱମେୱଂ ତସ୍ସା କୁଟିକାୟ ସଦ୍ଦୋ ଅହୋସି।

୮୫ . ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ସମ୍ବହୁଲେହି ଭିକ୍ଖୂହି ସଦ୍ଧିଂ ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସ ତଂ କୁଟିକଂ ଅଭିରୂପଂ ଦସ୍ସନୀୟଂ ପାସାଦିକଂ ଲୋହିତିକଂ। ଦିସ୍ୱାନ ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘କିଂ ଏତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅଭିରୂପଂ ଦସ୍ସନୀୟଂ ପାସାଦିକଂ ଲୋହିତିକଂ, ସେୟ୍ୟଥାପି ଇନ୍ଦଗୋପକୋ’’ତି? ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା – ‘‘ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ତସ୍ସ ମୋଘପୁରିସସ୍ସ ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପତିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଘପୁରିସୋ ସବ୍ବମତ୍ତିକାମୟଂ କୁଟିକଂ କରିସ୍ସତି! ନ ହି ନାମ, ଭିକ୍ଖୱେ, ତସ୍ସ ମୋଘପୁରିସସ୍ସ ପାଣେସୁ ଅନୁଦ୍ଦୟା ଅନୁକମ୍ପା ଅୱିହେସା ଭୱିସ୍ସତି! ଗଚ୍ଛଥେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, କୁଟିକଂ ଭିନ୍ଦଥ। ମା ପଚ୍ଛିମା ଜନତା ପାଣେସୁ ପାତବ୍ୟତଂ ଆପଜ୍ଜି। ନ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସବ୍ବମତ୍ତିକାମୟା କୁଟିକା କାତବ୍ବା। ୟୋ କରେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି। ‘‘ଏୱଂ, ଭନ୍ତେ’’ତି, ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ୟେନ ସା କୁଟିକା ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତଂ କୁଟିକଂ ଭିନ୍ଦିଂସୁ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିସ୍ସ ମେ ତୁମ୍ହେ, ଆୱୁସୋ, କୁଟିକଂ ଭିନ୍ଦଥା’’ତି? ‘‘ଭଗୱା, ଆୱୁସୋ, ଭେଦାପେତୀ’’ତି। ‘‘ଭିନ୍ଦଥାୱୁସୋ, ସଚେ ଧମ୍ମସ୍ସାମୀ ଭେଦାପେତୀ’’ତି।

୮୬ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଧନିୟସ୍ସ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତସ୍ସ ଏତଦହୋସି – ‘‘ୟାୱତତିୟକଂ ଖୋ ମେ ଗାମଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିଟ୍ଠସ୍ସ ତିଣହାରିୟୋ କଟ୍ଠହାରିୟୋ ତିଣକୁଟିକଂ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ତିଣଞ୍ଚ କଟ୍ଠଞ୍ଚ ଆଦାୟ ଅଗମଂସୁ। ୟାପି ମୟା ସବ୍ବମତ୍ତିକାମୟା କୁଟିକା କତା ସାପି ଭଗୱତା ଭେଦାପିତା। ଅତ୍ଥି ଚ ମେ ଦାରୁଗହେ ଗଣକୋ ସନ୍ଦିଟ୍ଠୋ। ୟଂନୂନାହଂ ଦାରୁଗହେ ଗଣକଂ ଦାରୂନି ୟାଚିତ୍ୱା ଦାରୁକୁଟିକଂ କରେୟ୍ୟ’’ନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ୟେନ ଦାରୁଗହେ ଗଣକୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଦାରୁଗହେ ଗଣକଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୟାୱତତିୟକଂ ଖୋ ମେ, ଆୱୁସୋ, ଗାମଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିଟ୍ଠସ୍ସ ତିଣହାରିୟୋ କଟ୍ଠହାରିୟୋ ତିଣକୁଟିକଂ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ତିଣଞ୍ଚ କଟ୍ଠଞ୍ଚ ଆଦାୟ ଅଗମଂସୁ। ୟାପି ମୟା ସବ୍ବମତ୍ତିକାମୟା କୁଟିକା କତା ସାପି ଭଗୱତା ଭେଦାପିତା । ଦେହି ମେ, ଆୱୁସୋ, ଦାରୂନି। ଇଚ୍ଛାମି ଦାରୁକୁଟିକଂ [ଦାରୁକୁଡ୍ଡିକଂ କୁଟିକଂ (ସୀ॰)] କାତୁ’’ନ୍ତି। ‘‘ନତ୍ଥି, ଭନ୍ତେ, ତାଦିସାନି ଦାରୂନି ୟାନାହଂ ଅୟ୍ୟସ୍ସ ଦଦେୟ୍ୟଂ। ଅତ୍ଥି , ଭନ୍ତେ, ଦେୱଗହଦାରୂନି ନଗରପଟିସଙ୍ଖାରିକାନି ଆପଦତ୍ଥାୟ ନିକ୍ଖିତ୍ତାନି। ସଚେ ତାନି ଦାରୂନି ରାଜା ଦାପେତି ହରାପେଥ, ଭନ୍ତେ’’ତି। ‘‘ଦିନ୍ନାନି, ଆୱୁସୋ, ରଞ୍ଞା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଦାରୁଗହେ ଗଣକସ୍ସ ଏତଦହୋସି – ‘‘ଇମେ ଖୋ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଧମ୍ମଚାରିନୋ ସମଚାରିନୋ [ସମ୍ମଚାରିନୋ (କ॰)] ବ୍ରହ୍ମଚାରିନୋ ସଚ୍ଚୱାଦିନୋ ସୀଲୱନ୍ତୋ କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମା। ରାଜାପିମେସଂ ଅଭିପ୍ପସନ୍ନୋ। ନାରହତି ଅଦିନ୍ନଂ ଦିନ୍ନନ୍ତି ୱତ୍ତୁ’’ନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ଦାରୁଗହେ ଗଣକୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଧନିୟଂ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ହରାପେଥ, ଭନ୍ତେ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ତାନି ଦାରୂନି ଖଣ୍ଡାଖଣ୍ଡିକଂ ଛେଦାପେତ୍ୱା ସକଟେହି ନିବ୍ବାହାପେତ୍ୱା ଦାରୁକୁଟିକଂ ଅକାସି।

୮୭ . ଅଥ ଖୋ ୱସ୍ସକାରୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ମଗଧମହାମତ୍ତୋ ରାଜଗହେ କମ୍ମନ୍ତେ ଅନୁସଞ୍ଞାୟମାନୋ ୟେନ ଦାରୁଗହେ ଗଣକୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଦାରୁଗହେ ଗଣକଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୟାନି ତାନି, ଭଣେ, ଦେୱଗହଦାରୂନି ନଗରପଟିସଙ୍ଖାରିକାନି ଆପଦତ୍ଥାୟ ନିକ୍ଖିତ୍ତାନି କହଂ ତାନି ଦାରୂନୀ’’ତି? ‘‘ତାନି, ସାମି, ଦାରୂନି ଦେୱେନ ଅୟ୍ୟସ୍ସ ଧନିୟସ୍ସ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତସ୍ସ ଦିନ୍ନାନୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ୱସ୍ସକାରୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ମଗଧମହାମତ୍ତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅହୋସି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଦେୱୋ ଦେୱଗହଦାରୂନି ନଗରପଟିସଙ୍ଖାରିକାନି ଆପଦତ୍ଥାୟ ନିକ୍ଖିତ୍ତାନି ଧନିୟସ୍ସ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତସ୍ସ ଦସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ୱସ୍ସକାରୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ମଗଧମହାମତ୍ତୋ ୟେନ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ରାଜାନଂ ମାଗଧଂ ସେନିୟଂ ବିମ୍ବିସାରଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର, ଦେୱେନ [ସଚ୍ଚଂ କିର ଦେୱ ଦେୱେନ (ସୀ॰)] ଦେୱଗହଦାରୂନି ନଗରପଟିସଙ୍ଖାରିକାନି ଆପଦତ୍ଥାୟ ନିକ୍ଖିତ୍ତାନି ଧନିୟସ୍ସ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତସ୍ସ ଦିନ୍ନାନୀ’’ତି? ‘‘କୋ ଏୱମାହା’’ତି? ‘‘ଦାରୁଗହେ ଗଣକୋ, ଦେୱା’’ତି। ‘‘ତେନ ହି, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ଦାରୁଗହେ ଗଣକଂ ଆଣାପେହୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ୱସ୍ସକାରୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ମଗଧମହାମତ୍ତୋ ଦାରୁଗହେ ଗଣକଂ ବନ୍ଧଂ [ବଦ୍ଧଂ (ସୀ॰)] ଆଣାପେସି। ଅଦ୍ଦସ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ଦାରୁଗହେ ଗଣକଂ ବନ୍ଧଂ ନିୟ୍ୟମାନଂ। ଦିସ୍ୱାନ ଦାରୁଗହେ ଗଣକଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିସ୍ସ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ବନ୍ଧୋ ନିୟ୍ୟାସୀ’’ତି? ‘‘ତେସଂ, ଭନ୍ତେ, ଦାରୂନଂ କିଚ୍ଚା’’ତି। ‘‘ଗଚ୍ଛାୱୁସୋ, ଅହମ୍ପି ଆଗଚ୍ଛାମୀ’’ତି। ‘‘ଏୟ୍ୟାସି, ଭନ୍ତେ, ପୁରାହଂ ହଞ୍ଞାମୀ’’ତି।

୮୮ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ୟେନ ରଞ୍ଞୋ ମାଗଧସ୍ସ ସେନିୟସ୍ସ ବିମ୍ବିସାରସ୍ସ ନିୱେସନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଆସନେ ନିସୀଦି। ଅଥ ଖୋ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ୟେନାୟସ୍ମା ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଧନିୟଂ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଧନିୟଂ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ମୟା, ଭନ୍ତେ, ଦେୱଗହଦାରୂନି ନଗରପଟିସଙ୍ଖାରିକାନି ଆପଦତ୍ଥାୟ ନିକ୍ଖିତ୍ତାନି ଅୟ୍ୟସ୍ସ ଦିନ୍ନାନୀ’’ତି? ‘‘ଏୱଂ, ମହାରାଜା’’ତି। ‘‘ମୟଂ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ରାଜାନୋ ନାମ ବହୁକିଚ୍ଚା ବହୁକରଣୀୟା, ଦତ୍ୱାପି ନ ସରେୟ୍ୟାମ; ଇଙ୍ଘ, ଭନ୍ତେ, ସରାପେହୀ’’ତି। ‘‘ସରସି ତ୍ୱଂ, ମହାରାଜ, ପଠମାଭିସିତ୍ତୋ ଏୱରୂପିଂ ୱାଚଂ ଭାସିତା – ‘‘ଦିନ୍ନଞ୍ଞେୱ ସମଣବ୍ରାହ୍ମଣାନଂ ତିଣକଟ୍ଠୋଦକଂ ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତୂ’’ତି। ‘‘ସରାମହଂ, ଭନ୍ତେ। ସନ୍ତି, ଭନ୍ତେ, ସମଣବ୍ରାହ୍ମଣା ଲଜ୍ଜିନୋ କୁକ୍କୁଚ୍ଚକା ସିକ୍ଖାକାମା। ତେସଂ ଅପ୍ପମତ୍ତକେପି କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଉପ୍ପଜ୍ଜତି। ତେସଂ ମୟା ସନ୍ଧାୟ ଭାସିତଂ, ତଞ୍ଚ ଖୋ ଅରଞ୍ଞେ ଅପରିଗ୍ଗହିତଂ। ସୋ ତ୍ୱଂ, ଭନ୍ତେ, ତେନ ଲେସେନ ଦାରୂନି ଅଦିନ୍ନଂ ହରିତୁଂ ମଞ୍ଞସି! କଥଞ୍ହି ନାମ ମାଦିସୋ ସମଣଂ ୱା ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ୱା ୱିଜିତେ ୱସନ୍ତଂ ହନେୟ୍ୟ ୱା ବନ୍ଧେୟ୍ୟ ୱା ପବ୍ବାଜେୟ୍ୟ ୱା! ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଲୋମେନ ତ୍ୱଂ ମୁତ୍ତୋସି। ମାସ୍ସୁ ପୁନପି ଏୱରୂପଂ ଅକାସୀ’’ତି। ମନୁସ୍ସା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘ଅଲଜ୍ଜିନୋ ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଦୁସ୍ସୀଲା ମୁସାୱାଦିନୋ। ଇମେ ହି ନାମ ଧମ୍ମଚାରିନୋ ସମଚାରିନୋ ବ୍ରାହ୍ମଚାରିନୋ ସଚ୍ଚୱାଦିନୋ ସୀଲୱନ୍ତୋ କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମା ପଟିଜାନିସ୍ସନ୍ତି! ନତ୍ଥି ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ, ନତ୍ଥି ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ। ନଟ୍ଠଂ ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ, ନଟ୍ଠଂ ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ। କୁତୋ ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ, କୁତୋ ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ! ଅପଗତା ଇମେ ସାମଞ୍ଞା, ଅପଗତା ଇମେ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞା। ରାଜାନମ୍ପି ଇମେ ୱଞ୍ଚେନ୍ତି, କିଂ ପନଞ୍ଞେ ମନୁସ୍ସେ’’ତି! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା ସନ୍ତୁଟ୍ଠା ଲଜ୍ଜିନୋ କୁକ୍କୁଚ୍ଚକା ସିକ୍ଖାକାମା ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଧନିୟୋ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତୋ ରଞ୍ଞୋ ଦାରୂନି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଧନିୟଂ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଧନିୟଂ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତଂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଧନିୟ, ରଞ୍ଞୋ ଦାରୂନି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା – ‘‘ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପତିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ , ରଞ୍ଞୋ ଦାରୂନି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟିସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ ପସନ୍ନାନଂ ୱା ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ; ଅଥଖ୍ୱେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଞ୍ଚେୱ ଅପ୍ପସାଦାୟ ପସନ୍ନାନଞ୍ଚ ଏକଚ୍ଚାନଂ ଅଞ୍ଞଥତ୍ତାୟା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରାଣୱୋହାରିକୋ ମହାମତ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୂସୁ ପବ୍ବଜିତୋ ଭଗୱତୋ ଅୱିଦୂରେ ନିସିନ୍ନୋ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିତ୍ତକେନ ଖୋ ଭିକ୍ଖୁ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ଚୋରଂ ଗହେତ୍ୱା ହନତି ୱା ବନ୍ଧତି ୱା ପବ୍ବାଜେତି ୱା’’ତି? ‘‘ପାଦେନ ୱା, ଭଗୱା, ପାଦାରହେନ ୱା’’ତି [ପାଦାରହେନୱା ଅତିରେକପାଦେନୱାତି (ସ୍ୟା॰)] । ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ରାଜଗହେ ପଞ୍ଚମାସକୋ ପାଦୋ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଧନିୟଂ କୁମ୍ଭକାରପୁତ୍ତଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଦୁବ୍ଭରତାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୮୯ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଅଦିନ୍ନଂ ଥେୟ୍ୟସଙ୍ଖାତଂ ଆଦିୟେୟ୍ୟ, ୟଥାରୂପେ ଅଦିନ୍ନାଦାନେ ରାଜାନୋ ଚୋରଂ ଗହେତ୍ୱା ହନେୟ୍ୟୁଂ ୱା ବନ୍ଧେୟ୍ୟୁଂ ୱା ପବ୍ବାଜେୟ୍ୟୁଂ ୱା – ‘ଚୋରୋସି ବାଲୋସି ମୂଳ୍ହୋସି ଥେନୋସୀ’ତି, ତଥାରୂପଂ ଭିକ୍ଖୁ ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟମାନୋ ଅୟମ୍ପି ପାରାଜିକୋ ହୋତି ଅସଂୱାସୋ’’ ତି।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

୯୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ରଜକତ୍ଥରଣଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ରଜକଭଣ୍ଡିକଂ ଅୱହରିତ୍ୱା ଆରାମଂ ହରିତ୍ୱା ଭାଜେସୁଂ। ଭିକ୍ଖୂ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ମହାପୁଞ୍ଞତ୍ଥ ତୁମ୍ହେ, ଆୱୁସୋ। ବହୁଂ ତୁମ୍ହାକଂ ଚୀୱରଂ ଉପ୍ପନ୍ନ’’ନ୍ତି। ‘‘କୁତୋ ଆୱୁସୋ, ଅମ୍ହାକଂ ପୁଞ୍ଞଂ, ଇଦାନି ମୟଂ ରଜକତ୍ଥରଣଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ରଜକଭଣ୍ଡିକଂ ଅୱହରିମ୍ହା’’ତି। ‘‘ନନୁ, ଆୱୁସୋ, ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କିସ୍ସ ତୁମ୍ହେ, ଆୱୁସୋ, ରଜକଭଣ୍ଡିକଂ ଅୱହରିତ୍ଥା’’ତି ? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଆୱୁସୋ, ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ତଞ୍ଚ ଖୋ ଗାମେ, ନୋ ଅରଞ୍ଞେ’’ତି। ‘‘ନନୁ, ଆୱୁସୋ, ତଥେୱେତଂ ହୋତି। ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ଆୱୁସୋ, ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପତିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ଆୱୁସୋ, ରଜକଭଣ୍ଡିକଂ ଅୱହରିସ୍ସଥ! ନେତଂ, ଆୱୁସୋ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ ପସନ୍ନାନଂ ୱା ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ; ଅଥଖ୍ୱେତଂ, ଆୱୁସୋ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଞ୍ଚେୱ ଅପ୍ପସାଦାୟ ପସନ୍ନାନଞ୍ଚ ଏକଚ୍ଚାନଂ ଅଞ୍ଞଥତ୍ତାୟା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ରଜକତ୍ଥରଣଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ରଜକଭଣ୍ଡିକଂ ଅୱହରିତ୍ଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା – ‘‘ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପଟିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ରଜକଭଣ୍ଡିକଂ ଅୱହରିସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ ପସନ୍ନାନଂ ୱା ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ; ଅଥ ଖ୍ୱେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଞ୍ଚେୱ ଅପ୍ପସାଦାୟ ପସନ୍ନାନଞ୍ଚ ଏକଚ୍ଚାନଂ ଅଞ୍ଞଥତ୍ତାୟା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଦୁବ୍ଭରତାୟ…ପେ॰… ୱୀରିୟାରମ୍ଭସ୍ସ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସିତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂନଂ ତଦନୁଚ୍ଛୱିକଂ ତଦନୁଲୋମିକଂ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି…ପେ॰… ‘‘ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୯୧ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଗାମା ୱା ଅରଞ୍ଞା ୱା ଅଦିନ୍ନଂ ଥେୟ୍ୟସଙ୍ଖାତଂ ଆଦିୟେୟ୍ୟ, ୟଥାରୂପେ ଅଦିନ୍ନାଦାନେ ରାଜାନୋ ଚୋରଂ ଗହେତ୍ୱା ହନେୟ୍ୟୁଂ ୱା ବନ୍ଧେୟ୍ୟୁଂ ୱା ପବ୍ବାଜେୟ୍ୟୁଂ ୱା – ‘ଚୋରୋସି ବାଲୋସି ମୂଳ୍ହୋସି ଥେନୋସୀ’ତି, ତଥାରୂପଂ ଭିକ୍ଖୁ ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟମାନୋ ଅୟମ୍ପି ପାରାଜିକୋ ହୋତି ଅସଂୱାସୋ’’ ତି।

୯୨ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଗାମୋ ନାମ ଏକକୁଟିକୋପି ଗାମୋ, ଦ୍ୱିକୁଟିକୋପି ଗାମୋ, ତିକୁଟିକୋପି ଗାମୋ, ଚତୁକୁଟିକୋପି ଗାମୋ, ସମନୁସ୍ସୋପି ଗାମୋ, ଅମନୁସ୍ସୋପି ଗାମୋ, ପରିକ୍ଖିତ୍ତୋପି ଗାମୋ, ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତୋପି ଗାମୋ, ଗୋନିସାଦିନିୱିଟ୍ଠୋପି ଗାମୋ, ୟୋପି ସତ୍ଥୋ ଅତିରେକଚତୁମାସନିୱିଟ୍ଠୋ ସୋପି ୱୁଚ୍ଚତି ଗାମୋ।

ଗାମୂପଚାରୋ ନାମ ପରିକ୍ଖିତ୍ତସ୍ସ ଗାମସ୍ସ ଇନ୍ଦଖୀଲେ [ଇନ୍ଦଖିଲେ (କ॰)] ଠିତସ୍ସ ମଜ୍ଝିମସ୍ସ ପୁରିସସ୍ସ ଲେଡ୍ଡୁପାତୋ, ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତସ୍ସ ଗାମସ୍ସ ଘରୂପଚାରେ ଠିତସ୍ସ ମଜ୍ଝିମସ୍ସ ପୁରିସସ୍ସ ଲେଡ୍ଡୁପାତୋ।

ଅରଞ୍ଞଂ ନାମ ଠପେତ୍ୱା ଗାମଞ୍ଚ ଗାମୂପଚାରଞ୍ଚ ଅୱସେସଂ ଅରଞ୍ଞଂ ନାମ।

ଅଦିନ୍ନଂ ନାମଂ ୟଂ ଅଦିନ୍ନଂ ଅନିସ୍ସଟ୍ଠଂ ଅପରିଚ୍ଚତ୍ତଂ ରକ୍ଖିତଂ ଗୋପିତଂ ମମାୟିତଂ ପରପରିଗ୍ଗହିତଂ। ଏତଂ ଅଦିନ୍ନଂ ନାମ।

ଥେୟ୍ୟସଙ୍ଖାତ ନ୍ତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରଣଚିତ୍ତୋ।

ଆଦିୟେୟ୍ୟା ତି ଆଦିୟେୟ୍ୟ ହରେୟ୍ୟ ଅୱହରେୟ୍ୟ ଇରିୟାପଥଂ ୱିକୋପେୟ୍ୟ ଠାନା ଚାୱେୟ୍ୟ ସଙ୍କେତଂ ୱୀତିନାମେୟ୍ୟ।

ୟଥାରୂପଂ ନାମ ପାଦଂ ୱା ପାଦାରହଂ ୱା ଅତିରେକପାଦଂ ୱା।

ରାଜାନୋ ନାମ ପଥବ୍ୟାରାଜା ପଦେସରାଜା ମଣ୍ଡଲିକା ଅନ୍ତରଭୋଗିକା ଅକ୍ଖଦସ୍ସା ମହାମତ୍ତା, ୟେ ୱା ପନ ଛେଜ୍ଜଭେଜ୍ଜଂ କରୋନ୍ତା ଅନୁସାସନ୍ତି। ଏତେ ରାଜାନୋ ନାମ।

ଚୋରୋ ନାମ ୟୋ ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଅଦିନ୍ନଂ ଥେୟ୍ୟସଙ୍ଖାତଂ ଆଦିୟତି। ଏସୋ ଚୋରୋ ନାମ।

ହନେୟ୍ୟୁଂ ୱା ତି ହତ୍ଥେନ ୱା ପାଦେନ ୱା କସାୟ ୱା ୱେତ୍ତେନ ୱା ଅଡ୍ଢଦଣ୍ଡକେନ ୱା ଛେଜ୍ଜାୟ ୱା ହନେୟ୍ୟୁଂ।

ବନ୍ଧେୟ୍ୟୁଂ ୱା ତି ରଜ୍ଜୁବନ୍ଧନେନ ୱା ଅନ୍ଦୁବନ୍ଧନେନ ୱା ସଙ୍ଖଲିକବନ୍ଧନେନ ୱା ଘରବନ୍ଧନେନ ୱା ନଗରବନ୍ଧନେନ ୱା ଗାମବନ୍ଧନେନ ୱା ନିଗମବନ୍ଧନେନ ୱା ବନ୍ଧେୟ୍ୟୁଂ, ପୁରିସଗୁତ୍ତିଂ ୱା କରେୟ୍ୟୁଂ।

ପବ୍ବାଜେୟ୍ୟୁଂ ୱା ତି ଗାମା ୱା ନିଗମା ୱା ନଗରା ୱା ଜନପଦା ୱା ଜନପଦପଦେସା ୱା ପବ୍ବାଜେୟ୍ୟୁଂ।

ଚୋରୋସି ବାଲୋସି ମୂଳ୍ହୋସି ଥେନୋସୀ ତି ପରିଭାସୋ ଏସୋ।

ତଥାରୂପଂ ନାମ ପାଦଂ ୱା ପାଦାରହଂ ୱା ଅତିରେକପାଦଂ ୱା।

ଆଦିୟମାନୋ ତି ଆଦିୟମାନୋ ହରମାନୋ ଅୱହରମାନୋ ଇରିୟାପଥଂ ୱିକୋପୟମାନୋ ଠାନା ଚାୱୟମାନୋ ସଙ୍କେତଂ ୱୀତିନାମୟମାନୋ।

ଅୟମ୍ପୀ ତି ପୁରିମଂ ଉପାଦାୟ ୱୁଚ୍ଚତି।

ପାରାଜିକୋ ହୋତୀ ତି ସେୟ୍ୟଥାପି ନାମ ପଣ୍ଡୁପଲାସୋ ବନ୍ଧନା ପୱୁତ୍ତୋ [ହରିତତ୍ତାୟ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଅଭବ୍ବୋ ହରିତତ୍ଥାୟ [ହରିତତ୍ତାୟ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] , ଏୱମେୱ ଭିକ୍ଖୁ ପାଦଂ ୱା ପାଦାରହଂ ୱା ଅତିରେକପାଦଂ ୱା ଅଦିନ୍ନଂ ଥେୟ୍ୟସଙ୍ଖାତଂ ଆଦିୟିତ୍ୱା ଅସ୍ସମଣୋ ହୋତି ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋ। ତେନ ୱୁଚ୍ଚତି – ‘ପାରାଜିକୋ ହୋତୀ’ତି।

ଅସଂୱାସୋ ତି ସଂୱାସୋ ନାମ ଏକକମ୍ମଂ ଏକୁଦ୍ଦେସୋ ସମସିକ୍ଖତା। ଏସୋ ସଂୱାସୋ ନାମ। ସୋ ତେନ ସଦ୍ଧିଂ ନତ୍ଥି। ତେନ ୱୁଚ୍ଚତି – ‘ଅସଂୱାସୋ’ତି।

୯୩ . ଭୂମଟ୍ଠଂ ଥଲଟ୍ଠଂ ଆକାସଟ୍ଠଂ ୱେହାସଟ୍ଠଂ ଉଦକଟ୍ଠଂ ନାୱଟ୍ଠଂ ୟାନଟ୍ଠଂ ଭାରଟ୍ଠଂ ଆରାମଟ୍ଠଂ ୱିହାରଟ୍ଠଂ ଖେତ୍ତଟ୍ଠଂ ୱତ୍ଥୁଟ୍ଠଂ ଗାମଟ୍ଠଂ ଅରଞ୍ଞଟ୍ଠଂ ଉଦକଂ ଦନ୍ତପୋଣଂ [ଦନ୍ତପୋନଂ (ସୀ॰ କ॰)] ୱନପ୍ପତି ହରଣକଂ ଉପନିଧି ସୁଙ୍କଘାତଂ ପାଣୋ ଅପଦଂ ଦ୍ୱିପଦଂ ଚତୁପ୍ପଦଂ ବହୁପ୍ପଦଂ ଓଚରକୋ ଓଣିରକ୍ଖୋ ସଂୱିଦାୱହାରୋ ସଙ୍କେତକମ୍ମଂ ନିମିତ୍ତକମ୍ମନ୍ତି।

୯୪ . ଭୂମଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ଭୂମିୟଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ନିଖାତଂ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ। ଭୂମଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି କୁଦାଲଂ ୱା ପିଟକଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତତ୍ଥ ଜାତକଂ କଟ୍ଠଂ ୱା ଲତଂ ୱା ଛିନ୍ଦତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତତ୍ଥ ପଂସୁଂ ଖଣତି ୱା ବ୍ୟୂହତି [ୱିୟୂହତି (ସ୍ୟା॰)] ୱା ଉଦ୍ଧରତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। କୁମ୍ଭିଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଅତ୍ତନୋ ଭାଜନଂ ପୱେସେତ୍ୱା ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଅତ୍ତନୋ ଭାଜନଗତଂ ୱା କରୋତି ମୁଟ୍ଠିଂ ୱା ଛିନ୍ଦତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ସୁତ୍ତାରୁଳ୍ହଂ ଭଣ୍ଡଂ ପାମଙ୍ଗଂ ୱା କଣ୍ଠସୁତ୍ତକଂ ୱା କଟିସୁତ୍ତକଂ ୱା ସାଟକଂ ୱା ୱେଠନଂ ୱା ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। କୋଟିୟଂ ଗହେତ୍ୱା ଉଚ୍ଚାରେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଘଂସନ୍ତୋ ନୀହରତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଅନ୍ତମସୋ କେସଗ୍ଗମତ୍ତମ୍ପି କୁମ୍ଭିମୁଖା ମୋଚେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ସପ୍ପିଂ ୱା ତେଲଂ ୱା ମଧୁଂ ୱା ଫାଣିତଂ ୱା ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଏକେନ ପୟୋଗେନ ପିୱତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ତତ୍ଥେୱ ଭିନ୍ଦତି ୱା ଛଡ୍ଡେତି ୱା ଝାପେତି ୱା ଅପରିଭୋଗଂ ୱା କରୋତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୯୫ . ଥଲଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ଥଲେ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି। ଥଲଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୯୬ . ଆକାସଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ଆକାସଗତଂ ହୋତି। ମୋରୋ ୱା କପିଞ୍ଜରୋ ୱା ତିତ୍ତିରୋ ୱା ୱଟ୍ଟକୋ ୱା, ସାଟକଂ ୱା ୱେଠନଂ ୱା ହିରଞ୍ଞଂ ୱା ସୁୱଣ୍ଣଂ ୱା ଛିଜ୍ଜମାନଂ ପତତି। ଆକାସଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ । ଗମନଂ ଉପଚ୍ଛିନ୍ଦତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୯୭ . ୱେହାସଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ୱେହାସଗତଂ ହୋତି। ମଞ୍ଚେ ୱା ପୀଠେ ୱା ଚୀୱରୱଂସେ ୱା ଚୀୱରରଜ୍ଜୁୟା ୱା ଭିତ୍ତିଖିଲେ ୱା ନାଗଦନ୍ତେ ୱା ରୁକ୍ଖେ ୱା ଲଗ୍ଗିତଂ ହୋତି, ଅନ୍ତମସୋ ପତ୍ତାଧାରକେପି। ୱେହାସଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୯୮ . ଉଦକଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ଉଦକେ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି। ଉଦକଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ନିମୁଜ୍ଜତି ୱା ଉମ୍ମୁଜ୍ଜତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ତତ୍ଥ ଜାତକଂ ଉପ୍ପଲଂ ୱା ପଦୁମଂ ୱା ପୁଣ୍ଡରୀକଂ ୱା ଭିସଂ ୱା ମଚ୍ଛଂ ୱା କଚ୍ଛପଂ ୱା ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୯୯ . ନାୱା ନାମ ୟାୟ ତରତି। ନାୱଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ନାୱାୟ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି। ‘‘ନାୱଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀ’’ତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ନାୱଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ବନ୍ଧନଂ ମୋଚେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ବନ୍ଧନଂ ମୋଚେତ୍ୱା ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଉଦ୍ଧଂ ୱା ଅଧୋ ୱା ତିରିୟଂ ୱା ଅନ୍ତମସୋ କେସଗ୍ଗମତ୍ତମ୍ପି ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୦୦ . ୟାନଂ ନାମ ୱୟ୍ହଂ ରଥୋ ସକଟଂ ସନ୍ଦମାନିକା। ୟାନଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ୟାନେ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି। ୟାନଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ୟାନଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୦୧ . ଭାରୋ ନାମ ସୀସଭାରୋ ଖନ୍ଧଭାରୋ କଟିଭାରୋ ଓଲମ୍ବକୋ। ସୀସେ ଭାରଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଖନ୍ଧଂ ଓରୋପେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଖନ୍ଧେ ଭାରଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। କଟିଂ ଓରୋପେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। କଟିୟା ଭାରଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ହତ୍ଥେନ ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ହତ୍ଥେ ଭାରଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଭୂମିୟଂ ନିକ୍ଖିପତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଭୂମିତୋ ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୦୨ . ଆରାମୋ ନାମ ପୁପ୍ଫାରାମୋ ଫଲାରାମୋ। ଆରାମଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ଆରାମେ ଚତୂହି ଠାନେହି ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି – ଭୂମଟ୍ଠଂ ଥଲଟ୍ଠଂ, ଆକାସଟ୍ଠଂ, ୱେହାସଟ୍ଠଂ। ଆରାମଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ତତ୍ଥ ଜାତକଂ ମୂଲଂ ୱା ତଚଂ ୱା ପତ୍ତଂ ୱା ପୁପ୍ଫଂ ୱା ଫଲଂ ୱା ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆରାମଂ ଅଭିୟୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସାମିକସ୍ସ ୱିମତିଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ସାମିକୋ ନ ମୟ୍ହଂ ଭୱିସ୍ସତୀତି ଧୁରଂ ନିକ୍ଖିପତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଧମ୍ମଂ ଚରନ୍ତୋ ସାମିକଂ ପରାଜେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଧମ୍ମଂ ଚରନ୍ତୋ ପରଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

୧୦୩ . ୱିହାରଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ୱିହାରେ ଚତୂହି ଠାନେହି ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି – ଭୂମଟ୍ଠଂ, ଥଲଟ୍ଠଂ, ଆକାସଟ୍ଠଂ, ୱେହାସଟ୍ଠଂ। ୱିହାରଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ୱିହାରଂ ଅଭିୟୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସାମିକସ୍ସ ୱିମତିଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ସାମିକୋ ନ ମୟ୍ହଂ ଭୱିସ୍ସତୀତି ଧୁରଂ ନିକ୍ଖିପତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଧମ୍ମଂ ଚରନ୍ତୋ ସାମିକଂ ପରାଜେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଧମ୍ମଂ ଚରନ୍ତୋ ପରଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

୧୦୪ . ଖେତ୍ତଂ ନାମ ୟତ୍ଥ ପୁବ୍ବଣ୍ଣଂ ୱା ଅପରଣ୍ଣଂ ୱା ଜାୟତି। ଖେତ୍ତଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ଖେତ୍ତେ ଚତୂହି ଠାନେହି ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି – ଭୂମଟ୍ଠଂ, ଥଲଟ୍ଠଂ, ଆକାସଟ୍ଠଂ, ୱେହାସଟ୍ଠଂ। ଖେତ୍ତଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି, ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ତତ୍ଥ ଜାତକଂ ପୁବ୍ବଣ୍ଣଂ ୱା ଅପରଣ୍ଣଂ ୱା ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଖେତ୍ତଂ ଅଭିୟୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସାମିକସ୍ସ ୱିମତିଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ସାମିକୋ ନ ମୟ୍ହଂ ଭୱିସ୍ସତୀତି ଧୁରଂ ନିକ୍ଖିପତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଧମ୍ମଂ ଚରନ୍ତୋ ସାମିକଂ ପରାଜେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଧମ୍ମଂ ଚରନ୍ତୋ ପରଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଖିଲଂ ୱା ରଜ୍ଜୁଂ ୱା ୱତିଂ ୱା ମରିୟାଦଂ ୱା ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଏକଂ ପୟୋଗଂ ଅନାଗତେ, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ତସ୍ମିଂ ପୟୋଗେ ଆଗତେ, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୦୫ . ୱତ୍ଥୁ ନାମ ଆରାମୱତ୍ଥୁ ୱିହାରୱତ୍ଥୁ। ୱତ୍ଥୁଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ ଚତୂହି ଠାନେହି ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି – ଭୂମଟ୍ଠଂ, ଥଲଟ୍ଠଂ, ଆକାସଟ୍ଠଂ, ୱେହାସଟ୍ଠଂ। ୱତ୍ଥୁଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ୱତ୍ଥୁଂ ଅଭିୟୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସାମିକସ୍ସ ୱିମତିଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ସାମିକୋ ନ ମୟ୍ହଂ ଭୱିସ୍ସତୀତି ଧୁରଂ ନିକ୍ଖିପତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଧମ୍ମଂ ଚରନ୍ତୋ ସାମିକଂ ପରାଜେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଧମ୍ମଂ ଚରନ୍ତୋ ପରଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଖୀଲଂ ୱା ରଜ୍ଜୁଂ ୱା ୱତିଂ ୱା ପାକାରଂ ୱା ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଏକଂ ପୟୋଗଂ ଅନାଗତେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ତସ୍ମିଂ ପୟୋଗେ ଆଗତେ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୦୬ . ଗାମଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ଗାମେ ଚତୂହି ଠାନେହି ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି – ଭୂମଟ୍ଠଂ, ଥଲଟ୍ଠଂ, ଆକାସଟ୍ଠଂ, ୱେହାସଟ୍ଠଂ। ଗାମଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୦୭ . ଅରଞ୍ଞଂ ନାମ ୟଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ପରିଗ୍ଗହିତଂ ହୋତି, ତଂ ଅରଞ୍ଞଂ। ଅରଞ୍ଞଟ୍ଠଂ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ଅରଞ୍ଞେ ଚତୂହି ଠାନେହି ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି – ଭୂମଟ୍ଠଂ, ଥଲଟ୍ଠଂ, ଆକାସଟ୍ଠଂ, ୱେହାସଟ୍ଠଂ। ଅରଞ୍ଞଟ୍ଠଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଦୁତିୟଂ ୱା ପରିୟେସତି ଗଚ୍ଛତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ତତ୍ଥ ଜାତକଂ କଟ୍ଠଂ ୱା ଲତଂ ୱା ତିଣଂ ୱା ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୦୮ . ଉଦକଂ ନାମ ଭାଜନଗତଂ ୱା ହୋତି ପୋକ୍ଖରଣିୟା ୱା ତଳାକେ ୱା। ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ । ଅତ୍ତନୋ ଭାଜନଂ ପୱେସେତ୍ୱା ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଉଦକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଅତ୍ତନୋ ଭାଜନଗତଂ କରୋତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମରିୟାଦଂ ଭିନ୍ଦତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ମରିୟାଦଂ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଉଦକଂ ନିକ୍ଖାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଅତିରେକମାସକଂ ୱା ଊନପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଉଦକଂ ନିକ୍ଖାମେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମାସକଂ ୱା ଊନମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଉଦକଂ ନିକ୍ଖାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୧୦୯ . ଦନ୍ତପୋଣଂ ନାମ ଛିନ୍ନଂ ୱା ଅଚ୍ଛିନ୍ନଂ ୱା। ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୧୦ . ୱନପ୍ପତି ନାମ ୟୋ ମନୁସ୍ସାନଂ ପରିଗ୍ଗହିତୋ ହୋତି ରୁକ୍ଖୋ ପରିଭୋଗୋ। ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଛିନ୍ଦତି, ପହାରେ ପହାରେ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଏକଂ ପହାରଂ ଅନାଗତେ, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ତସ୍ମିଂ ପହାରେ ଆଗତେ, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୧୧ . ହରଣକଂ ନାମ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ହରଣକଂ ଭଣ୍ଡଂ। ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ସହଭଣ୍ଡହାରକଂ ପଦସା ନେସ୍ସାମୀତି ପଠମଂ ପାଦଂ ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ପତିତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଗହେସ୍ସାମୀତି ପାତାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ପତିତଂ ଭଣ୍ଡଂ ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୧୨ . ଉପନିଧି ନାମ ଉପନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ଭଣ୍ଡଂ। ଦେହି ମେ ଭଣ୍ଡନ୍ତି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ନାହଂ ଗଣ୍ହାମୀତି ଭଣତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସାମିକସ୍ସ ୱିମତିଂ ଉପ୍ପାଦେତି , ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ । ସାମିକୋ ନ ମୟ୍ହଂ ଦସ୍ସତୀତି ଧୁରଂ ନିକ୍ଖିପତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଧମ୍ମଂ ଚରନ୍ତୋ ସାମିକଂ ପରାଜେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଧମ୍ମଂ ଚରନ୍ତୋ ପରଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

୧୧୩ . ସୁଙ୍କଘାତଂ ନାମ ରଞ୍ଞା ଠପିତଂ ହୋତି ପବ୍ବତଖଣ୍ଡେ ୱା ନଦୀତିତ୍ଥେ ୱା ଗାମଦ୍ୱାରେ ୱା – ‘ଅତ୍ର ପୱିଟ୍ଠସ୍ସ ସୁଙ୍କଂ ଗଣ୍ହନ୍ତୂ’ତି। ତତ୍ର ପୱିସିତ୍ୱା ରାଜଗ୍ଗଂ [ରାଜଗ୍ଘଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଭଣ୍ଡଂ ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ପଠମଂ ପାଦଂ ସୁଙ୍କଘାତଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଅନ୍ତୋସୁଙ୍କଘାତେ ଠିତୋ ବହିସୁଙ୍କଘାତଂ ପାତେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ସୁଙ୍କଂ ପରିହରତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୧୧୪ . ପାଣୋ ନାମ ମନୁସ୍ସପାଣୋ ୱୁଚ୍ଚତି। ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ପଦସା ନେସ୍ସାମୀତି ପଠମଂ ପାଦଂ ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଅପଦଂ ନାମ ଅହି ମଚ୍ଛା। ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୧୫ . ଦ୍ୱିପଦଂ ନାମ ମନୁସ୍ସା, ପକ୍ଖଜାତା। ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ପଦସା ନେସ୍ସାମୀତି ପଠମଂ ପାଦଂ ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୧୬ . ଚତୁପ୍ପଦଂ ନାମ – ହତ୍ଥୀ ଅସ୍ସା ଓଟ୍ଠା ଗୋଣା ଗଦ୍ରଭା ପସୁକା। ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ପଦସା ନେସ୍ସାମୀତି ପଠମଂ ପାଦଂ ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ତତିୟଂ ପାଦଂ ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଚତୁତ୍ଥଂ ପାଦଂ ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୧୭ . ବହୁପ୍ପଦଂ ନାମ – ୱିଚ୍ଛିକା ସତପଦୀ ଉଚ୍ଚାଲିଙ୍ଗପାଣକା। ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ପଦସା ନେସ୍ସାମୀତି ସଙ୍କାମେତି, ପଦେ ପଦେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ପଚ୍ଛିମଂ ପାଦଂ ସଙ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୧୮ . ଓଚରକୋ ନାମ ଭଣ୍ଡଂ ଓଚରିତ୍ୱା ଆଚିକ୍ଖତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଓଣିରକ୍ଖୋ ନାମ ଆହଟଂ ଭଣ୍ଡଂ ଗୋପେନ୍ତୋ ପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକଂ ୱା ଅଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ସଂୱିଦାୱହାରୋ ନାମ ସମ୍ବହୁଲା ସଂୱିଦହିତ୍ୱା ଏକୋ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତି, ଆପତ୍ତି ସବ୍ବେସଂ ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୧୯ . ସଙ୍କେତକମ୍ମଂ ନାମ ସଙ୍କେତଂ କରୋତି – ‘‘ପୁରେଭତ୍ତଂ ୱା ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ ୱା ରତ୍ତିଂ ୱା ଦିୱା ୱା ତେନ ସଙ୍କେତେନ ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତେନ ସଙ୍କେତେନ ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ। ତଂ ସଙ୍କେତଂ ପୁରେ ୱା ପଚ୍ଛା ୱା ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି। ଅୱହାରକସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୨୦ . ନିମିତ୍ତକମ୍ମଂ ନାମ ନିମିତ୍ତଂ କରୋତି। ଅକ୍ଖିଂ ୱା ନିଖଣିସ୍ସାମି ଭମୁକଂ ୱା ଉକ୍ଖିପିସ୍ସାମି ସୀସଂ ୱା ଉକ୍ଖିପିସ୍ସାମି, ତେନ ନିମିତ୍ତେନ ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତେନ ନିମିତ୍ତେନ ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ। ତଂ ନିମିତ୍ତଂ ପୁରେ ୱା ପଚ୍ଛା ୱା ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି। ଅୱହାରକସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୨୧ . ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ତଂ ଅୱହରତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଅଞ୍ଞଂ ଅୱହରତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି। ଅୱହାରକସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଅଞ୍ଞଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ତଂ ଅୱହରତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଅଞ୍ଞଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଅଞ୍ଞଂ ଅୱହରତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି। ଅୱହାରକସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ପାୱଦ – ‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ପାୱଦତୁ – ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତୂ’’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଇତରସ୍ସ ଆରୋଚେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅୱହାରକୋ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ସୋ ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତି, ଆପତ୍ତି ସବ୍ବେସଂ ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ପାୱଦ – ‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ପାୱଦତୁ – ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତୂ’’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଅଞ୍ଞଂ ଆଣାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅୱହାରକୋ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି। ଆଣାପକସ୍ସ ଚ ଅୱହାରକସ୍ସ ଚ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଗନ୍ତ୍ୱା ପୁନ ପଚ୍ଚାଗଚ୍ଛତି – ‘‘ନାହଂ ସକ୍କୋମି ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିତୁ’’ନ୍ତି। ସୋ ପୁନ ଆଣାପେତି – ‘‘ୟଦା ସକ୍କୋସି ତଦା ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଆଣାପେତ୍ୱା ୱିପ୍ପଟିସାରୀ ନ ସାୱେତି – ‘‘ମା ଅୱହରୀ’’ତି। ସୋ ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଆଣାପେତ୍ୱା ୱିପ୍ପଟିସାରୀ ସାୱେତି – ‘‘ମା ଅୱହରୀ’’ତି। ସୋ ‘‘ଆଣତ୍ତୋ ଅହଂ ତୟା’’ତି, ତଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି। ଅୱହାରକସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଆଣାପେତ୍ୱା ୱିପ୍ପଟିସାରୀ ସାୱେତି – ‘‘ମା ଅୱହରୀ’’ତି। ସୋ ‘‘ସାଧୂ’’ତି [ସୁଟ୍ଠୂତି (କ॰)] ? ଓରମତି, ଉଭିନ୍ନଂ ଅନାପତ୍ତି।

୧୨୨ . ପଞ୍ଚହି ଆକାରେହି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପରପରିଗ୍ଗହିତଞ୍ଚ ହୋତି, ପରପରିଗ୍ଗହିତସଞ୍ଞୀ ଚ, ଗରୁକୋ ଚ ହୋତି ପରିକ୍ଖାରୋ, ପଞ୍ଚମାସକୋ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକୋ ୱା, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତଞ୍ଚ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୨୩ . ପଞ୍ଚହି ଆକାରେହି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ – ପରପରିଗ୍ଗହିତଞ୍ଚ ହୋତି, ପରପରିଗ୍ଗହିତସଞ୍ଞୀ ଚ, ଲହୁକୋ ଚ ହୋତି ପରିକ୍ଖାରୋ, ଅତିରେକମାସକୋ ୱା ଊନପଞ୍ଚମାସକୋ ୱା, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତଞ୍ଚ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

୧୨୪ . ପଞ୍ଚହି ଆକାରେହି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ପରପରିଗ୍ଗହିତଞ୍ଚ ହୋତି, ପରପରିଗ୍ଗହିତସଞ୍ଞୀ ଚ, ଲହୁକୋ ଚ ହୋତି ପରିକ୍ଖାରୋ, ମାସକୋ ୱା ଊନମାସକୋ ୱା, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତଞ୍ଚ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୧୨୫ . ଛହି ଆକାରେହି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ନ ଚ ସକସଞ୍ଞୀ, ନ ଚ ୱିସ୍ସାସଗ୍ଗାହୀ, ନ ଚ ତାୱକାଲିକଂ, ଗରୁକୋ ଚ ହୋତି ପରିକ୍ଖାରୋ, ପଞ୍ଚମାସକୋ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକୋ ୱା, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତଞ୍ଚ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୨୬ . ଛହି ଆକାରେହି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ନ ଚ ସକସଞ୍ଞୀ, ନ ଚ ୱିସ୍ସାସଗ୍ଗାହୀ, ନ ଚ ତାୱକାଲିକଂ, ଲହୁକୋ ଚ ହୋତି ପରିକ୍ଖାରୋ ଅତିରେକମାସକୋ ୱା ଊନପଞ୍ଚମାସକୋ ୱା, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତଞ୍ଚ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

୧୨୭ . ଛହି ଆକାରେହି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ନ ଚ ସକସଞ୍ଞୀ, ନ ଚ ୱିସ୍ସାସଗ୍ଗାହୀ, ନ ଚ ତାୱକାଲିକଂ, ଲହୁକୋ ଚ ହୋତି ପରିକ୍ଖାରୋ, ମାସକୋ ୱା ଊନମାସକୋ ୱା, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତଞ୍ଚ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୧୨୮ . ପଞ୍ଚହି ଆକାରେହି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ନ ଚ ପରପରିଗ୍ଗହିତଂ ହୋତି, ପରପରିଗ୍ଗହିତସଞ୍ଞୀ ଚ, ଗରୁକୋ ଚ ହୋତି ପରିକ୍ଖାରୋ, ପଞ୍ଚମାସକୋ ୱା ଅତିରେକପଞ୍ଚମାସକୋ ୱା, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତଞ୍ଚ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୧୨୯ . ପଞ୍ଚହି ଆକାରେହି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ନ ଚ ପରପରିଗ୍ଗହିତଂ ହୋତି, ପରପରିଗ୍ଗହିତସଞ୍ଞୀ ଚ, ଲହୁକୋ ଚ ହୋତି ପରିକ୍ଖାରୋ, ଅତିରେକମାସକୋ ୱା ଊନପଞ୍ଚମାସକୋ ୱା, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତଞ୍ଚ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୧୩୦ . ପଞ୍ଚହି ଆକାରେହି ଅଦିନ୍ନଂ ଆଦିୟନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ନ ଚ ପରପରିଗ୍ଗହିତଂ ହୋତି, ପରପରିଗ୍ଗହିତସଞ୍ଞୀ ଚ, ଲହୁକୋ ଚ ହୋତି ପରିକ୍ଖାରୋ, ମାସକୋ ୱା ଊନମାସକୋ ୱା, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତଞ୍ଚ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତଂ ହୋତି। ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଫନ୍ଦାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଠାନା ଚାୱେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୧୩୧ . ଅନାପତ୍ତି ସସଞ୍ଞିସ୍ସ, ୱିସ୍ସାସଗ୍ଗାହେ, ତାୱକାଲିକେ, ପେତପରିଗ୍ଗହେ, ତିରଚ୍ଛାନଗତପରିଗ୍ଗହେ, ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିସ୍ସ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, (ଖିତ୍ତଚିତ୍ତସ୍ସ ୱେଦନାଟ୍ଟସ୍ସ) [(ଖିତ୍ତଚିତ୍ତସ୍ସ ୱେଦନାଟ୍ଟସ୍ସ) କତ୍ଥଚି ନତ୍ଥି] ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଅଦିନ୍ନାଦାନମ୍ହି ପଠମଭାଣୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁଉଦ୍ଦାନଗାଥା

ରଜକେହି ପଞ୍ଚ ଅକ୍ଖାତା, ଚତୁରୋ ଅତ୍ଥରଣେହି ଚ।

ଅନ୍ଧକାରେନ ୱେ ପଞ୍ଚ, ପଞ୍ଚ ହାରଣକେନ ଚ॥

ନିରୁତ୍ତିୟା ପଞ୍ଚ ଅକ୍ଖାତା, ୱାତେହି ଅପରେ ଦୁୱେ।

ଅସମ୍ଭିନ୍ନେ କୁସାପାତୋ, ଜନ୍ତଗ୍ଗେନ [ଜନ୍ତାଘରେନ (ସ୍ୟା॰)] ସହା ଦସ॥

ୱିଘାସେହି ପଞ୍ଚ ଅକ୍ଖାତା, ପଞ୍ଚ ଚେୱ ଅମୂଲକା।

ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖେ କୁରମଂସଞ୍ଚ [କୂରମଂସଞ୍ଚ (ସ୍ୟା॰)] , ପୂୱସକ୍ଖଲିମୋଦକା॥

ଛପରିକ୍ଖାରଥୱିକା , ଭିସିୱଂସା ନ ନିକ୍ଖମେ।

ଖାଦନୀୟଞ୍ଚ ୱିସ୍ସାସଂ, ସସଞ୍ଞାୟପରେ ଦୁୱେ॥

ସତ୍ତ ନାୱହରାମାତି, ସତ୍ତ ଚେୱ ଅୱାହରୁଂ।

ସଙ୍ଘସ୍ସ ଅୱହରୁଂ ସତ୍ତ, ପୁପ୍ଫେହି ଅପରେ ଦୁୱେ॥

ତୟୋ ଚ ୱୁତ୍ତୱାଦିନୋ, ମଣି ତୀଣି ଅତିକ୍କମେ।

ସୂକରା ଚ ମିଗା ମଚ୍ଛା, ୟାନଞ୍ଚାପି ପୱତ୍ତୟି॥

ଦୁୱେ ପେସୀ ଦୁୱେ ଦାରୂ, ପଂସୁକୂଲଂ ଦୁୱେ ଦକା।

ଅନୁପୁବ୍ବୱିଧାନେନ , ତଦଞ୍ଞୋ ନ ପରିପୂରୟି॥

ସାୱତ୍ଥିୟା ଚତୁରୋ ମୁଟ୍ଠୀ, ଦ୍ୱେ ୱିଘାସା ଦୁୱେ ତିଣା।

ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭାଜୟୁଂ ସତ୍ତ, ସତ୍ତ ଚେୱ ଅସ୍ସାମିକା॥

ଦାରୁଦକା ମତ୍ତିକା ଦ୍ୱେ ତିଣାନି।

ସଙ୍ଘସ୍ସ ସତ୍ତ ଅୱହାସି ସେୟ୍ୟଂ।

ସସ୍ସାମିକଂ ନ ଚାପି ନୀହରେୟ୍ୟ।

ହରେୟ୍ୟ ସସ୍ସାମିକଂ ତାୱକାଲିକଂ॥

ଚମ୍ପା ରାଜଗହେ ଚେୱ, ୱେସାଲିୟା ଚ ଅଜ୍ଜୁକୋ।

ବାରାଣସୀ ଚ କୋସମ୍ବୀ, ସାଗଲା ଦଳ୍ହିକେନ ଚାତି॥

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁ

୧୩୨ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ରଜକତ୍ଥରଣଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ରଜକଭଣ୍ଡିକଂ ଅୱହରିଂସୁ। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ମୟଂ ପାରାଜିକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନା’’ତି । ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆପନ୍ନା ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ରଜକତ୍ଥରଣଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ମହଗ୍ଘଂ ଦୁସ୍ସଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତଂ ଉପ୍ପାଦେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅହଂ ପାରାଜିକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଚିତ୍ତୁପ୍ପାଦେ’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ରଜକତ୍ଥରଣଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ମହଗ୍ଘଂ ଦୁସ୍ସଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ରଜକତ୍ଥରଣଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ମହଗ୍ଘଂ ଦୁସ୍ସଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଫନ୍ଦାପେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ରଜକତ୍ଥରଣଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ମହଗ୍ଘଂ ଦୁସ୍ସଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଠାନା ଚାୱେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୩୩ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପିଣ୍ଡଚାରିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ମହଗ୍ଘଂ ଉତ୍ତରତ୍ଥରଣଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତଂ ଉପ୍ପାଦେସି…ପେ॰… ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସି…ପେ॰… ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଫନ୍ଦାପେସି…ପେ॰… ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଠାନା ଚାୱେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୩୪ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଦିୱା ଭଣ୍ଡଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ନିମିତ୍ତଂ ଅକାସି – ‘ରତ୍ତିଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀ’ତି। ସୋ ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ତଂ ଅୱହରି…ପେ॰… ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଅଞ୍ଞଂ ଅୱହରି…ପେ॰… ଅଞ୍ଞଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ତଂ ଅୱହରି…ପେ॰… ଅଞ୍ଞଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଅଞ୍ଞଂ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି ।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଦିୱା ଭଣ୍ଡଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ନିମିତ୍ତଂ ଅକାସି – ‘‘ରତ୍ତିଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀ’’ତି। ସୋ ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଅତ୍ତନୋ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ଭଣ୍ଡଂ ହରନ୍ତୋ ସୀସେ ଭାରଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସି…ପେ॰… ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଫନ୍ଦାପେସି…ପେ॰… ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଖନ୍ଧଂ ଓରୋପେସି…ପେ॰… ଖନ୍ଧେ ଭାରଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସି…ପେ॰… ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଫନ୍ଦାପେସି…ପେ॰… ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ କଟିଂ ଓରୋପେସି…ପେ॰… କଟିୟା ଭାରଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଆମସି…ପେ॰… ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଫନ୍ଦାପେସି…ପେ॰… ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ହତ୍ଥେନ ଅଗ୍ଗହେସି…ପେ॰… ହତ୍ଥେ ଭାରଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଭୂମିୟଂ ନିକ୍ଖିପି…ପେ॰… ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଭୂମିତୋ ଅଗ୍ଗହେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୩୫ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଜ୍ଝୋକାସେ ଚୀୱରଂ ପତ୍ଥରିତ୍ୱା ୱିହାରଂ ପାୱିସି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘ମାୟିଦଂ ଚୀୱରଂ ନସ୍ସୀ’ତି, ପଟିସାମେସି। ସୋ ନିକ୍ଖମିତ୍ୱା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ପୁଚ୍ଛି – ‘‘ଆୱୁସୋ, ମୟ୍ହଂ ଚୀୱରଂ କେନ ଅୱହଟ’’ନ୍ତି ? ସୋ ଏୱମାହ – ‘‘ମୟା ଅୱହଟ’’ନ୍ତି। ‘‘ସୋ ତଂ ଆଦିୟି, ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰…। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନିରୁତ୍ତିପଥୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନିରୁତ୍ତିପଥେ’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୀଠେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା। ପୀଠେ ନିସୀଦନଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା… ହେଟ୍ଠାପୀଠେ ପତ୍ତଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ୱିହାରଂ ପାୱିସି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘‘ମାୟଂ ପତ୍ତୋ ନସ୍ସୀ’’ତି ପଟିସାମେସି। ସୋ ନିକ୍ଖମିତ୍ୱା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ପୁଚ୍ଛି – ‘‘ଆୱୁସୋ, ମୟ୍ହଂ ପତ୍ତୋ କେନ ଅୱହଟୋ’’ତି? ସୋ ଏୱମାହ – ‘‘ମୟା ଅୱହଟୋ’’ତି। ‘‘ସୋ ତଂ ଆଦିୟି, ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନିରୁତ୍ତିପଥେ’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୱତିୟା ଚୀୱରଂ ପତ୍ଥରିତ୍ୱା ୱିହାରଂ ପାୱିସି। ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ – ‘ମାୟିଦଂ ଚୀୱରଂ ନସ୍ସୀ’ତି ପଟିସାମେସି। ସା ନିକ୍ଖମିତ୍ୱା ତଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ପୁଚ୍ଛି – ‘‘ଅୟ୍ୟେ, ମୟ୍ହଂ ଚୀୱରଂ କେନ ଅୱହଟ’’ନ୍ତି? ସା ଏୱମାହ – ‘‘ମୟା ଅୱହଟ’’ନ୍ତି। ‘‘ସା ତଂ ଆଦିୟି, ଅସ୍ସମଣୀସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସା କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି। ଅଥ ଖୋ ସା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିରୁତ୍ତିପଥେ’’ତି।

୧୩୬ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱାତମଣ୍ଡଲିକାୟ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ସାଟକଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ସାମିକାନଂ ଦସ୍ସାମୀତି, ଅଗ୍ଗହେସି। ସାମିକା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ଅଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱାତମଣ୍ଡଲିକାୟ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ୱେଠନଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ‘ପୁରେ ସାମିକା ପସ୍ସନ୍ତୀ’ତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅଗ୍ଗହେସି। ସାମିକା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୩୭ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୁସାନଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଅଭିନ୍ନେ ସରୀରେ ପଂସୁକୂଲଂ ଅଗ୍ଗହେସି। ତସ୍ମିଞ୍ଚ ସରୀରେ ପେତୋ ଅଧିୱତ୍ଥୋ ହୋତି । ଅଥ ଖୋ ସୋ ପେତୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ମା, ଭନ୍ତେ, ମୟ୍ହଂ ସାଟକଂ ଅଗ୍ଗହେସୀ’’ତି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅନାଦିୟନ୍ତୋ ଅଗମାସି । ଅଥ ଖୋ ତଂ ସରୀରଂ ଉଟ୍ଠହିତ୍ୱା ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପିଟ୍ଠିତୋ ପିଟ୍ଠିତୋ ଅନୁବନ୍ଧି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱିହାରଂ ପୱିସିତ୍ୱା ଦ୍ୱାରଂ ଥକେସି। ଅଥ ଖୋ ତଂ ସରୀରଂ ତତ୍ଥେୱ ପରିପତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ନ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅଭିନ୍ନେ ସରୀରେ ପଂସୁକୂଲଂ ଗହେତବ୍ବଂ। ସୋ ଗଣ୍ହେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

୧୩୮ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଚୀୱରେ ଭାଜୀୟମାନେ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ କୁସଂ ସଙ୍କାମେତ୍ୱା ଚୀୱରଂ ଅଗ୍ଗହେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୩୯ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ଜନ୍ତାଘରେ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅନ୍ତରୱାସକଂ ଅତ୍ତନୋ ମଞ୍ଞମାନୋ ନିୱାସେସି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଆନନ୍ଦଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିସ୍ସ ମେ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ଆନନ୍ଦ, ଅନ୍ତରୱାସକଂ ନିୱାସେସୀ’’ତି? ‘‘ସକସଞ୍ଞୀ ଅହଂ, ଆୱୁସୋ’’ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ସକସଞ୍ଞିସ୍ସା’’ତି।

୧୪୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତା ସୀହୱିଘାସଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ପଚାପେତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ସୀହୱିଘାସେ’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତା ବ୍ୟଗ୍ଘୱିଘାସଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା… ଦୀପିୱିଘାସଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା… ତରଚ୍ଛୱିଘାସଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା… କୋକୱିଘାସଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ପଚାପେତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ତିରଚ୍ଛାନଗତପରିଗ୍ଗହେ’’ତି।

୧୪୧ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଓଦନେ ଭାଜୀୟମାନେ – ‘ଅପରସ୍ସ ଭାଗଂ ଦେହୀ’ତି ଅମୂଲକଂ ଅଗ୍ଗହେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସାୱାଦେ ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଖାଦନୀୟେ ଭାଜିୟମାନେ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ପୂୱେ ଭାଜିୟମାନେ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ଉଚ୍ଛୁମ୍ହି ଭାଜିୟମାନେ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ତିମ୍ବରୂସକେ ଭାଜିୟମାନେ – ‘ଅପରସ୍ସ ଭାଗଂ ଦେହୀ’ତି ଅମୂଲକଂ ଅଗ୍ଗହେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰…। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସାୱାଦେ ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସା’’ତି।

୧୪୨ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖେ ଓଦନୀୟଘରଂ ପୱିସିତ୍ୱା ପତ୍ତପୂରଂ ଓଦନଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖେ ସୂନଘରଂ [ସୂନାଘରଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା)] ପୱିସିତ୍ୱା ପତ୍ତପୂରଂ ମଂସଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖେ ପୂୱଘରଂ ପୱିସିତ୍ୱା ପତ୍ତପୂରଂ ପୂୱଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି…ପେ॰… ପତ୍ତପୂରା ସକ୍ଖଲିୟୋ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି…ପେ॰… ପତ୍ତପୂରେ ମୋଦକେ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୪୩ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଦିୱା ପରିକ୍ଖାରଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ନିମିତ୍ତଂ ଅକାସି – ‘‘ରତ୍ତିଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀ’’ତି। ସୋ ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ତଂ ଅୱହରି…ପେ॰… ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଅଞ୍ଞଂ ଅୱହରି…ପେ॰… ଅଞ୍ଞଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ତଂ ଅୱହରି…ପେ॰… ଅଞ୍ଞଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଅଞ୍ଞଂ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଦିୱା ପରିକ୍ଖାରଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ନିମିତ୍ତଂ ଅକାସି – ‘‘ରତ୍ତିଂ ଅୱହରିସ୍ସାମୀ’’ତି। ସୋ ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଅତ୍ତନୋ ପରିକ୍ଖାରଂ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

୧୪୪ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୀଠେ ଥୱିକଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା – ‘‘ଇତୋ ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ପାରାଜିକୋ ଭୱିସ୍ସାମୀ’’ତି ସହ ପୀଠକେନ ସଙ୍କାମେତ୍ୱା ଅଗ୍ଗହେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭିସିଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୪୫ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଚୀୱରୱଂସେ ଚୀୱରଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱିହାରେ ଚୀୱରଂ ଅୱହରିତ୍ୱା – ‘‘ଇତୋ ନିକ୍ଖମନ୍ତୋ ପାରାଜିକୋ ଭୱିସ୍ସାମୀ’’ତି ୱିହାରା ନ ନିକ୍ଖମି…ପେ॰… ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ନିକ୍ଖମି [ନିକ୍ଖମେୟ୍ୟ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ୱା ସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଘପୁରିସୋ ନ ୱା ନିକ୍ଖମି [ନିକ୍ଖମେୟ୍ୟ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] , ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସା’’ତି।

୧୪୬ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଦ୍ୱେ ଭିକ୍ଖୂ ସହାୟକା ହୋନ୍ତି। ଏକୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗାମଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପାୱିସି। ଦୁତିୟୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଖାଦନୀୟେ ଭାଜୀୟମାନେ ସହାୟକସ୍ସ ଭାଗଂ ଗହେତ୍ୱା ତସ୍ସ ୱିସ୍ସସନ୍ତୋ ପରିଭୁଞ୍ଜି। ସୋ ଜାନିତ୍ୱା ତଂ ଚୋଦେସି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂ ଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ୱିସ୍ସାସଗ୍ଗାହୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ୱିସ୍ସାସଗ୍ଗାହେ’’ତି।

୧୪୭ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଚୀୱରକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତି। ସଙ୍ଘସ୍ସ ଖାଦନୀୟେ ଭାଜୀୟମାନେ ସବ୍ବେସଂ ପଟିୱିସା ଆହରିତ୍ୱା ଉପନିକ୍ଖିତ୍ତା ହୋନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପଟିୱିସଂ ଅତ୍ତନୋ ମଞ୍ଞମାନୋ ପରିଭୁଞ୍ଜି। ସୋ ଜାନିତ୍ୱା ତଂ ଚୋଦେସି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ସକସଞ୍ଞୀ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସକସଞ୍ଞିସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଚୀୱରକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତି। ସଙ୍ଘସ୍ସ ଖାଦନୀୟେ ଭାଜିୟମାନେ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପତ୍ତେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପଟିୱିସୋ ଆହରିତ୍ୱା ଉପନିକ୍ଖିତ୍ତୋ ହୋତି। ପତ୍ତସାମିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅତ୍ତନୋ ମଞ୍ଞମାନୋ ପରିଭୁଞ୍ଜି। ସୋ ଜାନିତ୍ୱା ତଂ ଚୋଦେସି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସକସଞ୍ଞିସ୍ସା’’ତି।

୧୪୮ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅମ୍ବଚୋରକା ଅମ୍ବଂ ପାତେତ୍ୱା ଭଣ୍ଡିକଂ ଆଦାୟ ଅଗମଂସୁ। ସାମିକା ତେ ଚୋରକେ ଅନୁବନ୍ଧିଂସୁ। ଚୋରକା ସାମିକେ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଭଣ୍ଡିକଂ ପାତେତ୍ୱା ପଲାୟିଂସୁ। ଭିକ୍ଖୂ ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିନୋ ପଟିଗ୍ଗହାପେତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ସାମିକା ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣାତ୍ଥ ତୁମ୍ହେ’’ତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘କିଂଚିତ୍ତା ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ’’ତି? ‘‘ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିନୋ ମୟଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଜମ୍ବୁଚୋରକା… ଲବୁଜଚୋରକା… ପନସଚୋରକା… ତାଲପକ୍କଚୋରକା… ଉଚ୍ଛୁଚୋରକା… ତିମ୍ବରୂସକଚୋରକା ତିମ୍ବରୂସକେ ଉଚ୍ଚିନିତ୍ୱା ଭଣ୍ଡିକଂ ଆଦାୟ ଅଗମଂସୁ। ସାମିକା ତେ ଚୋରକେ ଅନୁବନ୍ଧିଂସୁ। ଚୋରକା ସାମିକେ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଭଣ୍ଡିକଂ ପାତେତ୍ୱା ପଲାୟିଂସୁ। ଭିକ୍ଖୂ ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିନୋ ପଟିଗ୍ଗହାପେତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ସାମିକା ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣାତ୍ଥ ତୁମ୍ହେ’’ତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅମ୍ବଚୋରକା ଅମ୍ବଂ ପାତେତ୍ୱା ଭଣ୍ଡିକଂ ଆଦାୟ ଅଗମଂସୁ। ସାମିକା ତେ ଚୋରକେ ଅନୁବନ୍ଧିଂସୁ। ଚୋରକା ସାମିକେ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଭଣ୍ଡିକଂ ପାତେତ୍ୱା ପଲାୟିଂସୁ। ଭିକ୍ଖୂ – ‘ପୁରେ ସାମିକା ପସ୍ସନ୍ତୀ’ତି, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତା ପରିଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ସାମିକା ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣାତ୍ଥ ତୁମ୍ହେ’’ତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆପନ୍ନା ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଜମ୍ବୁଚୋରକା… ଲବୁଜଚୋରକା… ପନସଚୋରକା… ତାଲପକ୍କଚୋରକା… ଉଚ୍ଛୁଚୋରକା… ତିମ୍ବରୂସକଚୋରକା ତିମ୍ବରୂସକେ ଉଚ୍ଚିନିତ୍ୱା ଭଣ୍ଡିକଂ ଆଦାୟ ଅଗମଂସୁ। ସାମିକା ତେ ଚୋରକେ ଅନୁବନ୍ଧିଂସୁ। ଚୋରକା ସାମିକେ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଭଣ୍ଡିକଂ ପାତେତ୍ୱା ପଲାୟିଂସୁ। ଭିକ୍ଖୂ – ‘ପୁରେ ସାମିକା ପସ୍ସନ୍ତୀ’ତି, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତା ପରିଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ସାମିକା ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣାତ୍ଥ ତୁମ୍ହେ’’ତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆପନ୍ନା ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଅମ୍ବଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି… ସଙ୍ଘସ୍ସ ଜମ୍ବୁଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ଲବୁଜଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ପନସଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ତାଲପକ୍କଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ଉଚ୍ଛୁଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ତିମ୍ବରୂସକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୪୯ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୁପ୍ଫାରାମଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଓଚିତଂ ପୁପ୍ଫଂ ପଞ୍ଚମାସଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୁପ୍ଫାରାମଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ପୁପ୍ଫଂ ଓଚିନିତ୍ୱା ପଞ୍ଚମାସଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୫୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗାମକଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ତୁୟ୍ହଂ ଉପଟ୍ଠାକକୁଲଂ ୱୁତ୍ତୋ ୱଜ୍ଜେମୀ’’ତି। ସୋ ଗନ୍ତ୍ୱା ଏକଂ ସାଟକଂ ଆହରାପେତ୍ୱା ଅତ୍ତନା ପରିଭୁଞ୍ଜି। ସୋ ଜାନିତ୍ୱା ତଂ ଚୋଦେସି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ନ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ୱୁତ୍ତୋ ୱଜ୍ଜେମୀତି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ୟୋ ୱଦେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗାମକଂ ଗଚ୍ଛତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ମୟ୍ହଂ ଉପଟ୍ଠାକକୁଲଂ ୱୁତ୍ତୋ ୱଜ୍ଜେହୀ’’ତି। ସୋ ଗନ୍ତ୍ୱା ୟୁଗସାଟକଂ ଆହରାପେତ୍ୱା ଏକଂ ଅତ୍ତନା ପରିଭୁଞ୍ଜି, ଏକଂ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅଦାସି। ସୋ ଜାନିତ୍ୱା ତଂ ଚୋଦେସି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ନ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ୱୁତ୍ତୋ ୱଜ୍ଜେହୀତି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ୟୋ ୱଦେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗାମକଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ତୁୟ୍ହଂ ଉପଟ୍ଠାକକୁଲଂ ୱୁତ୍ତୋ ୱଜ୍ଜେମୀ’’ତି। ସୋପି ଏୱମାହ – ‘‘ୱୁତ୍ତୋ ୱଜ୍ଜେହୀ’’ତି। ସୋ ଗନ୍ତ୍ୱା ଆଳ୍ହକଂ ସପ୍ପିଂ ତୁଲଂ ଗୁଳଂ ଦୋଣଂ ତଣ୍ଡୁଲଂ ଆହରାପେତ୍ୱା ଅତ୍ତନା ପରିଭୁଞ୍ଜି। ସୋ ଜାନିତ୍ୱା ତଂ ଚୋଦେସି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ନ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ୱୁତ୍ତୋ ୱଜ୍ଜେମୀତି ୱତ୍ତବ୍ବୋ, ନ ଚ ୱୁତ୍ତୋ ୱଜ୍ଜେହୀତି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ୟୋ ୱଦେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

୧୫୧ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ମହଗ୍ଘଂ ମଣିଂ ଆଦାୟ ଅଞ୍ଞତରେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ଅଦ୍ଧାନମଗ୍ଗପ୍ପଟିପନ୍ନୋ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ପୁରିସୋ ସୁଙ୍କଟ୍ଠାନଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅଜାନନ୍ତସ୍ସ ଥୱିକାୟ ମଣିଂ ପକ୍ଖିପିତ୍ୱା ସୁଙ୍କଟ୍ଠାନଂ ଅତିକ୍କମିତ୍ୱା ଅଗ୍ଗହେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ଜାନାମୀ’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅଜାନନ୍ତସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ମହଗ୍ଘଂ ମଣିଂ ଆଦାୟ ଅଞ୍ଞତରେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଦ୍ଧିଂ ଅଦ୍ଧାନମଗ୍ଗପ୍ପଟିପନ୍ନୋ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ପୁରିସୋ ସୁଙ୍କଟ୍ଠାନଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଗିଲାନାଲୟଂ କରିତ୍ୱା ଅତ୍ତନୋ ଭଣ୍ଡିକଂ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅଦାସି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ପୁରିସୋ ସୁଙ୍କଟ୍ଠାନଂ ଅତିକ୍କମିତ୍ୱା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆହର ମେ, ଭନ୍ତେ, ଭଣ୍ଡିକଂ; ନାହଂ ଅକଲ୍ଲକୋ’’ତି। ‘‘କିସ୍ସ ପନ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଏୱରୂପଂ ଅକାସୀ’’ତି? ଅଥ ଖୋ ସୋ ପୁରିସୋ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ଜାନାମୀ’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅଜାନନ୍ତସ୍ସା’’ତି।

୧୫୨ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସତ୍ଥେନ ସଦ୍ଧିଂ ଅଦ୍ଧାନମଗ୍ଗପ୍ପଟିପନ୍ନୋ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆମିସେନ ଉପଲାପେତ୍ୱା ସୁଙ୍କଟ୍ଠାନଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ମହଗ୍ଘଂ ମଣିଂ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅଦାସି – ‘‘ଇମଂ, ଭନ୍ତେ, ମଣିଂ ସୁଙ୍କଟ୍ଠାନଂ ଅତିକ୍କାମେହୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତଂ ମଣିଂ ସୁଙ୍କଟ୍ଠାନଂ ଅତିକ୍କାମେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୫୩ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପାସେ ବନ୍ଧଂ ସୂକରଂ କାରୁଞ୍ଞେନ ମୁଞ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘କାରୁଞ୍ଞାଧିପ୍ପାୟୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, କାରୁଞ୍ଞାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପାସେ ବନ୍ଧଂ ସୂକରଂ – ‘‘ପୁରେ ସାମିକା ପସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ମୁଞ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପାସେ ବନ୍ଧଂ ମିଗଂ କାରୁଞ୍ଞେନ ମୁଞ୍ଚି… ପାସେ ବନ୍ଧଂ ମିଗଂ – ‘‘ପୁରେ ସାମିକା ପସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ମୁଞ୍ଚି … କୁମିନେ ବନ୍ଧେ ମଚ୍ଛେ କାରୁଞ୍ଞେନ ମୁଞ୍ଚି… କୁମିନେ ବନ୍ଧେ ମଚ୍ଛେ – ‘‘ପୁରେ ସାମିକା ପସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ମୁଞ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟାନେ ଭଣ୍ଡଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା – ‘‘ଇତୋ ଗଣ୍ହନ୍ତୋ ପାରାଜିକୋ ଭୱିସ୍ସାମୀ’’ତି, ଅତିକ୍କମିତ୍ୱା ପୱଟ୍ଟେତ୍ୱା [ପୱତ୍ତେତ୍ୱା (କ॰)] ଅଗ୍ଗହେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ , ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ କୁଲଲେନ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ମଂସପେସିଂ – ‘‘ସାମିକାନଂ ଦସ୍ସାମୀ’’ତି ଅଗ୍ଗହେସି। ସାମିକା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ କୁଲଲେନ ଉକ୍ଖିତ୍ତଂ ମଂସପେସିଂ – ‘‘ପୁରେ ସାମିକା ପସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅଗ୍ଗହେସି। ସାମିକା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୫୪ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ମନୁସ୍ସା ଉଳୁମ୍ପଂ ବନ୍ଧିତ୍ୱା ଅଚିରୱତିୟା ନଦିୟା ଓସାରେନ୍ତି। ବନ୍ଧନେ ଛିନ୍ନେ କଟ୍ଠାନି ୱିପ୍ପକିଣ୍ଣାନି ଅଗମଂସୁ। ଭିକ୍ଖୂ ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିନୋ ଉତ୍ତାରେସୁଂ। ସାମିକା ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣାତ୍ଥ ତୁମ୍ହେ’’ତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ମନୁସ୍ସା ଉଳୁମ୍ପଂ ବନ୍ଧିତ୍ୱା ଅଚିରୱତିୟା ନଦିୟା ଓସାରେନ୍ତି। ବନ୍ଧନେ ଛିନ୍ନେ କଟ୍ଠାନି ୱିପ୍ପକିଣ୍ଣାନି ଅଗମଂସୁ। ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ପୁରେ ସାମିକା ପସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତା ଉତ୍ତାରେସୁଂ। ସାମିକା ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣାତ୍ଥ ତୁମ୍ହେ’’ତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆପନ୍ନା ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଗୋପାଲକୋ ରୁକ୍ଖେ ସାଟକଂ ଆଲଗ୍ଗେତ୍ୱା ଉଚ୍ଚାରଂ ଅଗମାସି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞୀ ଅଗ୍ଗହେସି । ଅଥ ଖୋ ସୋ ଗୋପାଲକୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋଦେସି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ନଦିଂ ତରନ୍ତସ୍ସ ରଜକାନଂ ହତ୍ଥତୋ ମୁତ୍ତଂ ସାଟକଂ ପାଦେ ଲଗ୍ଗଂ ହୋତି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘‘ସାମିକାନଂ ଦସ୍ସାମୀ’’ତି ଅଗ୍ଗହେସି। ସାମିକା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ନଦିଂ ତରନ୍ତସ୍ସ ରଜକାନଂ ହତ୍ଥତୋ ମୁତ୍ତଂ ସାଟକଂ ପାଦେ ଲଗ୍ଗଂ ହୋତି । ସୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘‘ପୁରେ ସାମିକା ପସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି, ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅଗ୍ଗହେସି। ସାମିକା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୫୫ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସପ୍ପିକୁମ୍ଭିଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଥୋକଂ ଥୋକଂ ପରିଭୁଞ୍ଜି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ସଂୱିଦହିତ୍ୱା ଅଗମଂସୁ – ‘‘ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିସ୍ସାମା’’ତି। ଏକୋ ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରି। ତେ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ନ ମୟଂ ପାରାଜିକା। ୟୋ ଅୱହଟୋ ସୋ ପାରାଜିକୋ’’ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆପନ୍ନା ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ସଂୱିଦହିତ୍ୱା ଭଣ୍ଡଂ ଅୱହରିତ୍ୱା ଭାଜେସୁଂ । ତେହି ଭାଜୀୟମାନେ ଏକମେକସ୍ସ ପଟିୱିସୋ ନ ପଞ୍ଚମାସକୋ ପୂରି। ତେ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ନ ମୟଂ ପାରାଜିକା’’ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆପନ୍ନା ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାୱତ୍ଥିୟଂ ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖେ ଆପଣିକସ୍ସ ତଣ୍ଡୁଲମୁଟ୍ଠିଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାୱତ୍ଥିୟଂ ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖେ ଆପଣିକସ୍ସ ମୁଗ୍ଗମୁଟ୍ଠିଂ… ମାସମୁଟ୍ଠିଂ… ତିଲମୁଟ୍ଠିଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସାୱତ୍ଥିୟଂ ଅନ୍ଧୱନେ ଚୋରକା ଗାୱିଂ ହନ୍ତ୍ୱା ମଂସଂ ଖାଦିତ୍ୱା ସେସକଂ ପଟିସାମେତ୍ୱା ଅଗମଂସୁ। ଭିକ୍ଖୂ ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିନୋ ପଟିଗ୍ଗହାପେତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ଚୋରକା ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣାତ୍ଥ ତୁମ୍ହେ’’ତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସାୱତ୍ଥିୟଂ ଅନ୍ଧୱନେ ଚୋରକା ସୂକରଂ ହନ୍ତ୍ୱା ମଂସଂ ଖାଦିତ୍ୱା ସେସକଂ ପଟିସାମେତ୍ୱା ଅଗମଂସୁ। ଭିକ୍ଖୂ ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିନୋ ପଟିଗ୍ଗହାପେତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ଚୋରକା ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣାତ୍ଥ ତୁମ୍ହେ’’ତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଂସୁକୂଲସଞ୍ଞିସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ତିଣକ୍ଖେତ୍ତଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଲୂତଂ ତିଣଂ ପଞ୍ଚମାସଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି …ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ତିଣକ୍ଖେତ୍ତଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ତିଣଂ ଲାୟିତ୍ୱା ପଞ୍ଚମାସଗ୍ଘନକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୫୬ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଗନ୍ତୁକା ଭିକ୍ଖୂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଅମ୍ବଂ ଭାଜାପେତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ଆୱାସିକା ଭିକ୍ଖୂ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣାତ୍ଥ ତୁମ୍ହେ’’ତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘କିଂଚିତ୍ତା ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ’’ତି? ‘‘ପରିଭୋଗତ୍ଥାୟ [ପରିଭୋଗତ୍ଥା (ସୀ॰)] ମୟଂ ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପରିଭୋଗତ୍ଥାୟା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଗନ୍ତୁକା ଭିକ୍ଖୂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଜମ୍ବୁଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ଲବୁଜଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ପନସଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ତାଲପକ୍କଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ଉଚ୍ଛୁଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ତିମ୍ବରୂସକଂ ଭାଜାପେତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ଆୱାସିକା ଭିକ୍ଖୂ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣାତ୍ଥ, ତୁମ୍ହେ’’ତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପରିଭୋଗତ୍ଥାୟା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅମ୍ବପାଲକା ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅମ୍ବଫଲଂ ଦେନ୍ତି। ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଗୋପେତୁଂ ଇମେ ଇସ୍ସରା, ନୟିମେ ଦାତୁ’’ନ୍ତି, କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟନ୍ତା ନ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଗୋପକସ୍ସ ଦାନେ’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଜମ୍ବୁପାଲକା… ଲବୁଜପାଲକା… ପନସପାଲକା… ତାଲପକ୍କପାଲକା… ଉଚ୍ଛୁପାଲକା… ତିମ୍ବରୂସକପାଲକା ଭିକ୍ଖୂନଂ ତିମ୍ବରୂସକଂ ଦେନ୍ତି। ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଗୋପେତୁଂ ଇମେ ଇସ୍ସରା, ନୟିମେ ଦାତୁ’’ନ୍ତି, କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟନ୍ତା ନ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଗୋପକସ୍ସ ଦାନେ’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଦାରୁଂ ତାୱକାଲିକଂ ହରିତ୍ୱା ଅତ୍ତନୋ ୱିହାରସ୍ସ କୁଟ୍ଟଂ ଉପତ୍ଥମ୍ଭେସି। ଭିକ୍ଖୂ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ତାୱକାଲିକୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ତାୱକାଲିକେ’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଉଦକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି… ସଙ୍ଘସ୍ସ ମତ୍ତିକଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି… ସଙ୍ଘସ୍ସ ପୁଞ୍ଜକିତଂ ତିଣଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି… ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘସ୍ସ ପୁଞ୍ଜକିତଂ ତିଣଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଝାପେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘସ୍ସ ମଞ୍ଚଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି… ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘସ୍ସ ପୀଠଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭିସିଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ବିବ୍ବୋହନଂ [ବିମ୍ବୋହନଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] … ସଙ୍ଘସ୍ସ କୱାଟଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ଆଲୋକସନ୍ଧିଂ… ସଙ୍ଘସ୍ସ ଗୋପାନସିଂ ଥେୟ୍ୟଚିତ୍ତୋ ଅୱହରି… ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୧୫୭ . [ଚୂଳୱ॰ ୩୨୪] ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭିକ୍ଖୂ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଉପାସକସ୍ସ ୱିହାରପରିଭୋଗଂ ସେନାସନଂ ଅଞ୍ଞତ୍ର ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଉପାସକୋ ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଭଦନ୍ତା ଅଞ୍ଞତ୍ର ପରିଭୋଗଂ ଅଞ୍ଞତ୍ର ପରିଭୁଞ୍ଜିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ପରିଭୋଗୋ ଅଞ୍ଞତ୍ର ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବୋ। ୟୋ ପରିଭୁଞ୍ଜେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

[ଚୂଳୱ॰ ୩୨୪] ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭିକ୍ଖୂ ଉପୋସଥଗ୍ଗମ୍ପି ସନ୍ନିସଜ୍ଜମ୍ପି ହରିତୁଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟନ୍ତା ଛମାୟଂ ନିସୀଦନ୍ତି। ଗତ୍ତାନିପି ଚୀୱରାନିପି ପଂସୁକିତାନି ହୋନ୍ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ତାୱକାଲିକଂ ହରିତୁ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଚମ୍ପାୟଂ ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅନ୍ତେୱାସିନୀ ଭିକ୍ଖୁନୀ ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଉପଟ୍ଠାକକୁଲଂ ଗନ୍ତ୍ୱା – ‘‘ଅୟ୍ୟା ଇଚ୍ଛତି ତେକଟୁଲୟାଗୁଂ ପାତୁ’’ନ୍ତି, ପଚାପେତ୍ୱା ହରିତ୍ୱା ଅତ୍ତନା ପରିଭୁଞ୍ଜି। ସା ଜାନିତ୍ୱା ତଂ ଚୋଦେସି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୀସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସା କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି। ଅଥ ଖୋ ସା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସାୱାଦେ ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ରାଜଗହେ ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅନ୍ତେୱାସିନୀ ଭିକ୍ଖୁନୀ ଥୁଲ୍ଲନନ୍ଦାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଉପଟ୍ଠାକକୁଲଂ ଗନ୍ତ୍ୱା – ‘‘ଅୟ୍ୟା ଇଚ୍ଛତି ମଧୁଗୋଳକଂ ଖାଦିତୁ’’ନ୍ତି, ପଚାପେତ୍ୱା ହରିତ୍ୱା ଅତ୍ତନା ପରିଭୁଞ୍ଜି। ସା ଜାନିତ୍ୱା ତଂ ଚୋଦେସି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୀସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସା କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସାୱାଦେ ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସା’’ତି।

୧୫୮ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ୱେସାଲିୟଂ ଆୟସ୍ମତୋ ଅଜ୍ଜୁକସ୍ସ ଉପଟ୍ଠାକସ୍ସ ଗହପତିନୋ ଦ୍ୱେ ଦାରକା ହୋନ୍ତି – ପୁତ୍ତୋ ଚ ଭାଗିନେୟ୍ୟୋ ଚ। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଗହପତି ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଅଜ୍ଜୁକଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇମଂ, ଭନ୍ତେ, ଓକାସଂ ୟୋ ଇମେସଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦାରକାନଂ ସଦ୍ଧୋ ହୋତି ପସନ୍ନୋ ତସ୍ସ ଆଚିକ୍ଖେୟ୍ୟାସୀ’’ତି [ଆଚିକ୍ଖେୟ୍ୟାସୀତି ସୋ କାଲମକାସି (ସ୍ୟା॰)] । ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ତସ୍ସ ଗହପତିନୋ ଭାଗିନେୟ୍ୟୋ ସଦ୍ଧୋ ହୋତି ପସନ୍ନୋ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଅଜ୍ଜୁକୋ ତଂ ଓକାସଂ ତସ୍ସ ଦାରକସ୍ସ ଆଚିକ୍ଖି। ସୋ ତେନ ସାପତେୟ୍ୟେନ କୁଟୁମ୍ବଞ୍ଚ ସଣ୍ଠପେସି ଦାନଞ୍ଚ ପଟ୍ଠପେସି। ଅଥ ଖୋ ତସ୍ସ ଗହପତିନୋ ପୁତ୍ତୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଆନନ୍ଦଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କୋ ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ ଆନନ୍ଦ, ପିତୁନୋ ଦାୟଜ୍ଜୋ – ପୁତ୍ତୋ ୱା ଭାଗିନେୟ୍ୟୋ ୱା’’ତି? ‘‘ପୁତ୍ତୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ପିତୁନୋ ଦାୟଜ୍ଜୋ’’ତି। ‘‘ଅୟଂ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟୋ ଅଜ୍ଜୁକୋ ଅମ୍ହାକଂ ସାପତେୟ୍ୟଂ ଅମ୍ହାକଂ ମେଥୁନକସ୍ସ ଆଚିକ୍ଖୀ’’ତି। ‘‘ଅସ୍ସମଣୋ, ଆୱୁସୋ, ଆୟସ୍ମା ଅଜ୍ଜୁକୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଅଜ୍ଜୁକୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଆନନ୍ଦଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଦେହି ମେ, ଆୱୁସୋ ଆନନ୍ଦ, ୱିନିଚ୍ଛୟ’’ନ୍ତି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଉପାଲି ଆୟସ୍ମତୋ ଅଜ୍ଜୁକସ୍ସ ପକ୍ଖୋ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପାଲି ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଆନନ୍ଦଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୟୋ ନୁ ଖୋ, ଆୱୁସୋ ଆନନ୍ଦ, ସାମିକେନ ‘ଇମଂ ଓକାସଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଆଚିକ୍ଖେୟ୍ୟାସୀ’ତି ୱୁତ୍ତୋ ତସ୍ସ ଆଚିକ୍ଖତି, କିଂ ସୋ ଆପଜ୍ଜତୀ’’ତି? ‘‘ନ, ଭନ୍ତେ, କିଞ୍ଚି ଆପଜ୍ଜତି, ଅନ୍ତମସୋ ଦୁକ୍କଟମତ୍ତମ୍ପୀ’’ତି। ‘‘ଅୟଂ, ଆୱୁସୋ, ଆୟସ୍ମା ଅଜ୍ଜୁକୋ ସାମିକେନ – ‘ଇମଂ ଓକାସଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଆଚିକ୍ଖା’ତି ୱୁତ୍ତୋ ତସ୍ସ ଆଚିକ୍ଖତି; ଅନାପତ୍ତି, ଆୱୁସୋ, ଆୟସ୍ମତୋ ଅଜ୍ଜୁକସ୍ସା’’ତି।

୧୫୯ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ବାରାଣସିୟଂ ଆୟସ୍ମତୋ ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛସ୍ସ ଉପଟ୍ଠାକକୁଲଂ ଚୋରେହି ଉପଦ୍ଦୁତଂ ହୋତି। ଦ୍ୱେ ଚ ଦାରକା ନୀତା ହୋନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ତେ ଦାରକେ ଇଦ୍ଧିୟା ଆନେତ୍ୱା ପାସାଦେ ଠପେସି। ମନୁସ୍ସା ତେ ଦାରକେ ପସ୍ସିତ୍ୱା – ‘‘ଅୟ୍ୟସ୍ସାୟଂ ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛସ୍ସ ଇଦ୍ଧାନୁଭାୱୋ’’ତି, ଆୟସ୍ମନ୍ତେ ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛେ ଅଭିପ୍ପସୀଦିଂସୁ। ଭିକ୍ଖୂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ଚୋରେହି ନୀତେ ଦାରକେ ଆନେସ୍ସତୀ’’ତି! ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ [ଇଦ୍ଧିମତୋ (ସୀ॰), ଇଦ୍ଧିମନ୍ତସ୍ସ (ସ୍ୟା॰)] , ଇଦ୍ଧିମସ୍ସ ଇଦ୍ଧିୱିସୟେ’’ତି।

୧୬୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଦ୍ୱେ ଭିକ୍ଖୂ ସହାୟକା ହୋନ୍ତି – ପଣ୍ଡୁକୋ ଚ କପିଲୋ ଚ। ଏକୋ ଗାମକେ ୱିହରତି, ଏକୋ କୋସମ୍ବିୟଂ। ଅଥ ଖୋ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଗାମକା କୋସମ୍ବିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଅନ୍ତରାମଗ୍ଗେ ନଦିଂ ତରନ୍ତସ୍ସ ସୂକରିକାନଂ ହତ୍ଥତୋ ମୁତ୍ତା ମେଦୱଟ୍ଟି ପାଦେ ଲଗ୍ଗା ହୋତି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘‘ସାମିକାନଂ ଦସ୍ସାମୀ’’ତି ଅଗ୍ଗହେସି। ସାମିକା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋଦେସୁଂ – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି ତ୍ୱ’’ନ୍ତି। ତଂ ଉତ୍ତିଣ୍ଣଂ ଗୋପାଲିକା [ଅଞ୍ଞତରା ଗୋପାଲିକା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ପସ୍ସିତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱା’’ତି। ସୋ – ‘‘ପକତିୟାପାହଂ ଅସ୍ସମଣୋ’’ତି ତସ୍ସା ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱିତ୍ୱା କୋସମ୍ବିଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଓରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅଦିନ୍ନାଦାନେ ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ମେଥୁନଧମ୍ମସମାୟୋଗେ ପାରାଜିକସ୍ସା’’ତି।

୧୬୧ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସାଗଲାୟଂ ଆୟସ୍ମତୋ ଦଳ୍ହିକସ୍ସ ସଦ୍ଧିୱିହାରିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅନଭିରତିୟା ପୀଳିତୋ ଆପଣିକସ୍ସ ୱେଠନଂ ଅୱହରିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦଳ୍ହିକଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋ ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ୱିବ୍ଭମିସ୍ସାମୀ’’ତି। ‘‘କିଂ ତୟା, ଆୱୁସୋ, କତ’’ନ୍ତି? ସୋ ତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ଆହରାପେତ୍ୱା ଅଗ୍ଘାପେସି। ତଂ ଅଗ୍ଘାପେନ୍ତଂ ନ ପଞ୍ଚମାସକେ ଅଗ୍ଘତି । ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଆୱୁସୋ, ପାରାଜିକସ୍ସା’’ତି। ଧମ୍ମକଥଂ ଅକାସି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଭିରମତୀତି [ଅଭିରମୀତି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ।

ଦୁତିୟପାରାଜିକଂ ସମତ୍ତଂ।

୩. ତତିୟପାରାଜିକଂ

୧୬୨ . [ଇଦଂ ୱତ୍ଥୁ ସଂ॰ ନି॰ ୫.୯୮୫] ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ୱେସାଲିୟଂ ୱିହରତି ମହାୱନେ କୂଟାଗାରସାଲାୟଂ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭଗୱା ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ଅସୁଭକଥଂ କଥେତି, ଅସୁଭାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଅସୁଭଭାୱନାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆଦିସ୍ସ ଆଦିସ୍ସ ଅସୁଭସମାପତ୍ତିୟା ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଇଚ୍ଛାମହଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅଦ୍ଧମାସଂ ପଟିସଲ୍ଲୀୟିତୁଂ। ନମ୍ହି କେନଚି ଉପସଙ୍କମିତବ୍ବୋ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଏକେନ ପିଣ୍ଡପାତନୀହାରକେନା’’ତି। ‘‘ଏୱଂ, ଭନ୍ତେ’’ତି, ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ନାସ୍ସୁଧ କୋଚି ଭଗୱନ୍ତଂ ଉପସଙ୍କମତି, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଏକେନ ପିଣ୍ଡପାତନୀହାରକେନ। ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଭଗୱା ଖୋ ଅନେକପରିୟାୟେନ ଅସୁଭକଥଂ କଥେତି, ଅସୁଭାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଅସୁଭଭାୱନାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆଦିସ୍ସ ଆଦିସ୍ସ ଅସୁଭସମାପତ୍ତିୟା ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତୀ’’ତି (ତେ) [( ) (?) ଏୱମୁପରିପି ଈଦିସେସୁ ଠାନେସୁ] ଅନେକାକାରୱୋକାରଂ ଅସୁଭଭାୱନାନୁୟୋଗମନୁୟୁତ୍ତା ୱିହରନ୍ତି। ତେ ସକେନ କାୟେନ ଅଟ୍ଟୀୟନ୍ତି ହରାୟନ୍ତି ଜିଗୁଚ୍ଛନ୍ତି। ସେୟ୍ୟଥାପି ନାମ ଇତ୍ଥୀ ୱା ପୁରିସୋ ୱା ଦହରୋ ୟୁୱା ମଣ୍ଡନକଜାତିକୋ ସୀସଂନ୍ହାତୋ ଅହିକୁଣପେନ ୱା କୁକ୍କୁରକୁଣପେନ ୱା ମନୁସ୍ସକୁଣପେନ ୱା କଣ୍ଠେ ଆସତ୍ତେନ ଅଟ୍ଟୀୟେୟ୍ୟ ହରାୟେୟ୍ୟ ଜିଗୁଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ଏୱମେୱ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ସକେନ କାୟେନ ଅଟ୍ଟୀୟନ୍ତା ହରାୟନ୍ତା ଜିଗୁଚ୍ଛନ୍ତା ଅତ୍ତନାପି ଅତ୍ତାନଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତି, ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞମ୍ପି ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତି, ମିଗଲଣ୍ଡିକମ୍ପି ସମଣକୁତ୍ତକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦନ୍ତି – ‘‘ସାଧୁ ନୋ, ଆୱୁସୋ, ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହି । ଇଦଂ ତେ ପତ୍ତଚୀୱରଂ ଭୱିସ୍ସତୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ମିଗଲଣ୍ଡିକୋ ସମଣକୁତ୍ତକୋ ପତ୍ତଚୀୱରେହି ଭଟୋ ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତ୍ୱା ଲୋହିତକଂ [ଲୋହିତଗତଂ (କ॰)] ଅସିଂ ଆଦାୟ ୟେନ ୱଗ୍ଗମୁଦା ନଦୀ ତେନୁପସଙ୍କମି।

୧୬୩ . ଅଥ ଖୋ ମିଗଲଣ୍ଡିକସ୍ସ ସମଣକୁତ୍ତକସ୍ସ ଲୋହିତକଂ ତଂ ଅସିଂ ଧୋୱନ୍ତସ୍ସ ଅହୁଦେୱ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୁ ୱିପ୍ପଟିସାରୋ – ‘‘ଅଲାଭା ୱତ ମେ, ନ ୱତ ମେ ଲାଭା; ଦୁଲ୍ଲଦ୍ଧଂ ୱତ ମେ, ନ ୱତ ମେ ସୁଲଦ୍ଧଂ । ବହୁଂ ୱତ ମୟା ଅପୁଞ୍ଞଂ ପସୁତଂ, ୟୋହଂ ଭିକ୍ଖୂ ସୀଲୱନ୍ତେ କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମେ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି’’ନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ଅଞ୍ଞତରା ମାରକାୟିକା ଦେୱତା ଅଭିଜ୍ଜମାନେ ଉଦକେ ଆଗନ୍ତ୍ୱା ମିଗଲଣ୍ଡିକଂ ସମଣକୁତ୍ତକଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସାଧୁ ସାଧୁ ସପ୍ପୁରିସ, ଲାଭା ତେ ସପ୍ପୁରିସ, ସୁଲଦ୍ଧଂ ତେ ସପ୍ପୁରିସ। ବହୁଂ ତୟା ସପ୍ପୁରିସ ପୁଞ୍ଞଂ ପସୁତଂ, ୟଂ ତ୍ୱଂ ଅତିଣ୍ଣେ ତାରେସୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ମିଗଲଣ୍ଡିକୋ ସମଣକୁତ୍ତକୋ – ‘‘ଲାଭା କିର ମେ, ସୁଲଦ୍ଧଂ କିର ମେ, ବହୁଂ କିର ମୟା ପୁଞ୍ଞଂ ପସୁତଂ, ଅତିଣ୍ଣୋ କିରାହଂ ତାରେମୀ’’ତି ତିଣ୍ହଂ ଅସିଂ ଆଦାୟ ୱିହାରେନ ୱିହାରଂ ପରିୱେଣେନ ପରିୱେଣଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦେତି – ‘‘କୋ ଅତିଣ୍ଣୋ, କଂ ତାରେମୀ’’ତି? ତତ୍ଥ ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅୱୀତରାଗା ତେସଂ ତସ୍ମିଂ ସମୟେ ହୋତିୟେୱ ଭୟଂ ହୋତି ଛମ୍ଭିତତ୍ତଂ ହୋତି ଲୋମହଂସୋ। ୟେ ପନ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ୱୀତରାଗା ତେସଂ ତସ୍ମିଂ ସମୟେ ନ ହୋତି ଭୟଂ ନ ହୋତି ଛମ୍ଭିତତ୍ତଂ ନ ହୋତି ଲୋମହଂସୋ। ଅଥ ଖୋ ମିଗଲଣ୍ଡିକୋ ସମଣକୁତ୍ତକୋ ଏକମ୍ପି ଭିକ୍ଖୁଂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି, ଦ୍ୱେପି ଭିକ୍ଖୂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି, ତୟୋପି ଭିକ୍ଖୂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି, ଚତ୍ତାରୋପି ଭିକ୍ଖୂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି, ପଞ୍ଚପି ଭିକ୍ଖୂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି, ଦସପି ଭିକ୍ଖୂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି, ୱୀସମ୍ପି ଭିକ୍ଖୂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି, ତିଂସମ୍ପି ଭିକ୍ଖୂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି, ଚତ୍ତାଲୀସମ୍ପି ଭିକ୍ଖୂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି, ପଞ୍ଞାସମ୍ପି ଭିକ୍ଖୂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି, ସଟ୍ଠିମ୍ପି ଭିକ୍ଖୂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି।

୧୬୪ . ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ତସ୍ସ ଅଦ୍ଧମାସସ୍ସ ଅଚ୍ଚୟେନ ପଟିସଲ୍ଲାନା ୱୁଟ୍ଠିତୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଆନନ୍ଦଂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘କିଂ ନୁ ଖୋ, ଆନନ୍ଦ, ତନୁଭୂତୋ ୱିୟ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘୋ’’ତି? ‘‘ତଥା ହି ପନ, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱା ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ଅସୁଭକଥଂ କଥେତି, ଅସୁଭାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଅସୁଭଭାୱନାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆଦିସ୍ସ ଆଦିସ୍ସ ଅସୁଭସମାପତ୍ତିୟା ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି। ତେ ଚ, ଭନ୍ତେ, ଭିକ୍ଖୂ – ‘ଭଗୱା ଖୋ ଅନେକପରିୟାୟେନ ଅସୁଭକଥଂ କଥେତି, ଅସୁଭାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଅସୁଭଭାୱନାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆଦିସ୍ସ ଆଦିସ୍ସ ଅସୁଭସମାପତ୍ତିୟା ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତୀ’ତି, ତେ ଅନେକାକାରୱୋକାରଂ ଅସୁଭଭାୱନାନୁୟୋଗମନୁୟୁତ୍ତା ୱିହରନ୍ତି। ତେ ସକେନ କାୟେନ ଅଟ୍ଟୀୟନ୍ତି ହରାୟନ୍ତି ଜିଗୁଚ୍ଛନ୍ତି। ସେୟ୍ୟଥାପି ନାମ ଇତ୍ଥୀ ୱା ପୁରିସୋ ୱା ଦହରୋ ୟୁୱା ମଣ୍ଡନକଜାତିକୋ ସୀସଂନ୍ହାତୋ ଅହିକୁଣପେନ ୱା କୁକ୍କୁରକୁଣପେନ ୱା ମନୁସ୍ସକୁଣପେନ ୱା କଣ୍ଠେ ଆସତ୍ତେନ ଅଟ୍ଟୀୟେୟ୍ୟ ହରାୟେୟ୍ୟ ଜିଗୁଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ଏୱମେୱ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ସକେନ କାୟେନ ଅଟ୍ଟୀୟନ୍ତା ହରାୟନ୍ତା ଜିଗୁଚ୍ଛନ୍ତା ଅତ୍ତନାପି ଅତ୍ତାନଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତି, ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞମ୍ପି ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତି, ମିଗଲଣ୍ଡିକମ୍ପି ସମଣକୁତ୍ତକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦନ୍ତି – ‘ସାଧୁ ନୋ, ଆୱୁସୋ, ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହି। ଇଦଂ ତେ ପତ୍ତଚୀୱରଂ ଭୱିସ୍ସତୀ’ତି। ଅଥ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ମିଗଲଣ୍ଡିକୋ ସମଣକୁତ୍ତକୋ ପତ୍ତଚୀୱରେହି ଭଟୋ ଏକମ୍ପି ଭିକ୍ଖୁଂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି…ପେ॰… ସଟ୍ଠିମ୍ପି ଭିକ୍ଖୂ ଏକାହେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି। ସାଧୁ, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱା ଅଞ୍ଞଂ ପରିୟାୟଂ ଆଚିକ୍ଖତୁ ୟଥାୟଂ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘୋ ଅଞ୍ଞାୟ ସଣ୍ଠହେୟ୍ୟା’’ତି। ‘‘ତେନହାନନ୍ଦ, ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ ୱେସାଲିଂ ଉପନିସ୍ସାୟ ୱିହରନ୍ତି ତେ ସବ୍ବେ ଉପଟ୍ଠାନସାଲାୟଂ ସନ୍ନିପାତେହୀ’’ତି । ‘‘ଏୱଂ, ଭନ୍ତେ’’ତି, ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ଭଗୱତୋ ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ୟାୱତିକା ଭିକ୍ଖୂ ୱେସାଲିଂ ଉପନିସ୍ସାୟ ୱିହରନ୍ତି ତେ ସବ୍ବେ ଉପଟ୍ଠାନସାଲାୟଂ ସନ୍ନିପାତେତ୍ୱା ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସନ୍ନିପତିତୋ, ଭନ୍ତେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘୋ; ୟସ୍ସ ଦାନି, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱା କାଲଂ ମଞ୍ଞତୀ’’ତି।

୧୬୫ . ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ୟେନ ଉପଟ୍ଠାନସାଲା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଆସନେ ନିସୀଦି। ନିସଜ୍ଜ ଖୋ ଭଗୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅୟମ୍ପି ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆନାପାନସ୍ସତିସମାଧି ଭାୱିତୋ ବହୁଲୀକତୋ ସନ୍ତୋ ଚେୱ ପଣୀତୋ ଚ ଅସେଚନକୋ ଚ ସୁଖୋ ଚ ୱିହାରୋ ଉପ୍ପନ୍ନୁପ୍ପନ୍ନେ ଚ ପାପକେ ଅକୁସଲେ ଧମ୍ମେ ଠାନସୋ ଅନ୍ତରଧାପେତି ୱୂପସମେତି। ସେୟ୍ୟଥାପି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଗିମ୍ହାନଂ ପଚ୍ଛିମେ ମାସେ ଉହତଂ [ଊହତଂ (କ॰)] ରଜୋଜଲ୍ଲଂ ତମେନଂ ମହା ଅକାଲମେଘୋ ଠାନସୋ ଅନ୍ତରଧାପେତି ୱୂପସମେତି, ଏୱମେୱ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆନାପାନସ୍ସତିସମାଧି ଭାୱିତୋ ବହୁଲୀକତୋ ସନ୍ତୋ ଚେୱ ପଣୀତୋ ଚ ଅସେଚନକୋ ଚ ସୁଖୋ ଚ ୱିହାରୋ ଉପ୍ପନ୍ନୁପ୍ପନ୍ନେ ଚ ପାପକେ ଅକୁସଲେ ଧମ୍ମେ ଠାନସୋ ଅନ୍ତରଧାପେତି ୱୂପସମେତି। କଥଂ ଭାୱିତୋ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆନାପାନସ୍ସତିସମାଧି କଥଂ ବହୁଲୀକତୋ ସନ୍ତୋ ଚେୱ ପଣୀତୋ ଚ ଅସେଚନକୋ ଚ ସୁଖୋ ଚ ୱିହାରୋ ଉପ୍ପନ୍ନୁପ୍ପନ୍ନେ ଚ ପାପକେ ଅକୁସଲେ ଧମ୍ମେ ଠାନସୋ ଅନ୍ତରଧାପେତି ୱୂପସମେତି? ଇଧ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୁ ଅରଞ୍ଞଗତୋ ୱା ରୁକ୍ଖମୂଲଗତୋ ୱା ସୁଞ୍ଞାଗାରଗତୋ ୱା ନିସୀଦତି ପଲ୍ଲଙ୍କଂ ଆଭୁଜିତ୍ୱା ଉଜୁଂ କାୟଂ ପଣିଧାୟ ପରିମୁଖଂ ସତିଂ ଉପଟ୍ଠପେତ୍ୱା। ସୋ ସତୋୱ ଅସ୍ସସତି ସତୋ ପସ୍ସସତି। ଦୀଘଂ ୱା ଅସ୍ସସନ୍ତୋ ଦୀଘଂ ଅସ୍ସସାମୀତି ପଜାନାତି, ଦୀଘଂ ୱା ପସ୍ସସନ୍ତୋ ଦୀଘଂ ପସ୍ସସାମୀତି ପଜାନାତି। ରସ୍ସଂ ୱା ଅସ୍ସସନ୍ତୋ ରସ୍ସଂ ଅସ୍ସସାମୀତି ପଜାନାତି, ରସ୍ସଂ ୱା ପସ୍ସସନ୍ତୋ ରସ୍ସଂ ପସ୍ସସାମୀତି ପଜାନାତି। ସବ୍ବକାୟପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ଅସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ସବ୍ବକାୟପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ପସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ପସ୍ସମ୍ଭୟଂ କାୟସଙ୍ଖାରଂ ଅସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ପସ୍ସମ୍ଭୟଂ କାୟସଙ୍ଖାରଂ ପସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ପୀତିପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ଅସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ପୀତିପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ପସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ସୁଖପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ଅସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ସୁଖପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ପସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ଚିତ୍ତସଙ୍ଖାରପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ଅସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ଚିତ୍ତସଙ୍ଖାରପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ପସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ପସ୍ସମ୍ଭୟଂ ଚିତ୍ତସଙ୍ଖାରଂ ଅସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ପସ୍ସମ୍ଭୟଂ ଚିତ୍ତସଙ୍ଖାରଂ ପସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ଚିତ୍ତପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ଅସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ଚିତ୍ତପ୍ପଟିସଂୱେଦୀ ପସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ଅଭିପ୍ପମୋଦୟଂ ଚିତ୍ତଂ…ପେ॰… ସମାଦହଂ ଚିତ୍ତଂ…ପେ॰… ୱିମୋଚୟଂ ଚିତ୍ତଂ…ପେ॰… ଅନିଚ୍ଚାନୁପସ୍ସୀ…ପେ॰… ୱିରାଗାନୁପସ୍ସୀ…ପେ॰… ନିରୋଧାନୁପସ୍ସୀ…ପେ॰… ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାନୁପସ୍ସୀ ଅସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାନୁପସ୍ସୀ ପସ୍ସସିସ୍ସାମୀତି ସିକ୍ଖତି। ଏୱଂ ଭାୱିତୋ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆନାପାନସ୍ସତିସମାଧି ଏୱଂ ବହୁଲୀକତୋ ସନ୍ତୋ ଚେୱ ପଣୀତୋ ଚ ଅସେଚନକୋ ଚ ସୁଖୋ ଚ ୱିହାରୋ ଉପ୍ପନ୍ନୁପ୍ପନ୍ନେ ଚ ପାପକେ ଅକୁସଲେ ଧମ୍ମେ ଠାନସୋ ଅନ୍ତରଧାପେତି ୱୂପସମେତୀ’’ତି।

୧୬୬ . ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୂ ଅତ୍ତନାପି ଅତ୍ତାନଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତି, ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞମ୍ପି ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେନ୍ତି ମିଗଲଣ୍ଡିକମ୍ପି ସମଣକୁତ୍ତକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦନ୍ତି – ‘ସାଧୁ ନୋ, ଆୱୁସୋ , ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହି, ଇଦଂ ତେ ପତ୍ତଚୀୱରଂ ଭୱିସ୍ସତୀ’’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା – ‘‘ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ତେସଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପଟିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୂ ଅତ୍ତନାପି ଅତ୍ତାନଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସ୍ସନ୍ତି, ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞମ୍ପି ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସ୍ସନ୍ତି, ମିଗଲଣ୍ଡିକମ୍ପି ସମଣକୁତ୍ତକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱକ୍ଖନ୍ତି – ‘ସାଧୁ ନୋ, ଆୱୁସୋ, ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହି, ଇଦଂ ତେ ପତ୍ତଚୀୱରଂ ଭୱିସ୍ସତୀ’ତି। ନେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୧୬୭ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେୟ୍ୟ ସତ୍ଥହାରକଂ ୱାସ୍ସ ପରିୟେସେୟ୍ୟ, ଅୟମ୍ପି ପାରାଜିକୋ ହୋତି ଅସଂୱାସୋ’’ତି ।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

୧୬୮ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଉପାସକୋ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତସ୍ସ ପଜାପତି ଅଭିରୂପା ହୋତି ଦସ୍ସନୀୟା ପାସାଦିକା। ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ତସ୍ସା ଇତ୍ଥିୟା ପଟିବଦ୍ଧଚିତ୍ତା ହୋନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତଦହୋସି – ‘‘ସଚେ ଖୋ ସୋ, ଆୱୁସୋ , ଉପାସକୋ ଜୀୱିସ୍ସତି ନ ମୟଂ ତଂ ଇତ୍ଥିଂ ଲଭିସ୍ସାମ। ହନ୍ଦ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ତସ୍ସ ଉପାସକସ୍ସ ମରଣୱଣ୍ଣଂ ସଂୱଣ୍ଣେମା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ୟେନ ସୋ ଉପାସକୋ ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତଂ ଉପାସକଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ତ୍ୱଂ ଖୋସି, ଉପାସକ, କତକଲ୍ୟାଣୋ କତକୁସଲୋ କତଭୀରୁତ୍ତାଣୋ ଅକତପାପୋ ଅକତଲୁଦ୍ଦୋ ଅକତକିବ୍ବିସୋ। କତଂ ତୟା କଲ୍ୟାଣଂ, ଅକତଂ ତୟା ପାପଂ । କିଂ ତୁୟ୍ହିମିନା ପାପକେନ ଦୁଜ୍ଜୀୱିତେନ! ମତଂ ତେ ଜୀୱିତା ସେୟ୍ୟୋ। ଇତୋ ତ୍ୱଂ କାଲଙ୍କତୋ କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ସୁଗତିଂ ସଗ୍ଗଂ ଲୋକଂ ଉପପଜ୍ଜିସ୍ସସି। ତତ୍ଥ ଦିବ୍ବେହି ପଞ୍ଚହି କାମଗୁଣେହି ସମପ୍ପିତୋ ସମଙ୍ଗୀଭୂତୋ ପରିଚାରେସ୍ସସୀ’’ତି।

୧୬୯ . ଅଥ ଖୋ ସୋ ଉପାସକୋ – ‘‘ସଚ୍ଚଂ ଖୋ ଅୟ୍ୟା ଆହଂସୁ। ଅହଞ୍ହି କତକଲ୍ୟାଣୋ କତକୁସଲୋ କତଭୀରୁତ୍ତାଣୋ ଅକତପାପୋ ଅକତଲୁଦ୍ଦୋ ଅକତକିବ୍ବିସୋ। କତଂ ମୟା କଲ୍ୟାଣଂ, ଅକତଂ ମୟା ପାପଂ । କିଂ ମୟ୍ହିମିନା ପାପକେନ ଦୁଜ୍ଜୀୱିତେନ! ମତଂ ମେ ଜୀୱିତା ସେୟ୍ୟୋ। ଇତୋ ଅହଂ କାଲଙ୍କତୋ କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ସୁଗତିଂ ସଗ୍ଗଂ ଲୋକଂ ଉପପଜ୍ଜିସ୍ସାମି। ତତ୍ଥ ଦିବ୍ବେହି ପଞ୍ଚହି କାମଗୁଣେହି ସମପ୍ପିତୋ ସମଙ୍ଗୀଭୂତୋ ପରିଚାରେସ୍ସାମୀ’’ତି, ସୋ ଅସପ୍ପାୟାନି ଚେୱ ଭୋଜନାନି ଭୁଞ୍ଜି ଅସପ୍ପାୟାନି ଚ ଖାଦନୀୟାନି ଖାଦି ଅସପ୍ପାୟାନି ଚ ସାୟନୀୟାନି ସାୟି ଅସପ୍ପାୟାନି ଚ ପାନାନି ପିୱି। ତସ୍ସ ଅସପ୍ପାୟାନି ଚେୱ ଭୋଜନାନି ଭୁଞ୍ଜତୋ ଅସପ୍ପାୟାନି ଚ ଖାଦନୀୟାନି ଖାଦତୋ ଅସପ୍ପାୟାନି ଚ ସାୟନୀୟାନି ସାୟତୋ ଅସପ୍ପାୟାନି ଚ ପାନାନି ପିୱତୋ ଖରୋ ଆବାଧୋ ଉପ୍ପଜ୍ଜି। ସୋ ତେନେୱ ଆବାଧେନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ ପଜାପତି ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘ଅଲଜ୍ଜିନୋ ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଦୁସ୍ସୀଲା ମୁସାୱାଦିନୋ। ଇମେ ହି ନାମ ଧମ୍ମଚାରିନୋ ସମଚାରିନୋ ବ୍ରହ୍ମଚାରିନୋ ସଚ୍ଚୱାଦିନୋ ସୀଲୱନ୍ତୋ କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମା ପଟିଜାନିସ୍ସନ୍ତି! ନତ୍ଥି ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ ନତ୍ଥି ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ, ନଟ୍ଠଂ ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ ନଟ୍ଠଂ ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ, କୁତୋ ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ କୁତୋ ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ, ଅପଗତା ଇମେ ସାମଞ୍ଞା ଅପଗତା ଇମେ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞା। ଇମେ ମେ ସାମିକସ୍ସ ମରଣୱଣ୍ଣଂ ସଂୱଣ୍ଣେସୁଂ। ଇମେହି ମେ ସାମିକୋ ମାରିତୋ’’ତି। ଅଞ୍ଞେପି ମନୁସ୍ସା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘ଅଲଜ୍ଜିନୋ ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଦୁସ୍ସୀଲା ମୁସାୱାଦିନୋ। ଇମେ ହି ନାମ ଧମ୍ମଚାରିନୋ ସମଚାରିନୋ ବ୍ରହ୍ମଚାରିନୋ ସଚ୍ଚୱାଦିନୋ ସୀଲୱନ୍ତୋ କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମା ପଟିଜାନିସ୍ସନ୍ତି! ନତ୍ଥି ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ ନତ୍ଥି ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ, ନଟ୍ଠଂ ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ ନଟ୍ଠଂ ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ, କୁତୋ ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ କୁତୋ ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ, ଅପଗତା ଇମେ ସାମଞ୍ଞା ଅପଗତା ଇମେ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞା। ଇମେ ଉପାସକସ୍ସ ମରଣୱଣ୍ଣଂ ସଂୱଣ୍ଣେସୁଂ। ଇମେହି ଉପାସକୋ ମାରିତୋ’’ତି। ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଉପାସକସ୍ସ ମରଣୱଣ୍ଣଂ ସଂୱଣ୍ଣିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି!

୧୭୦ . ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଉପାସକସ୍ସ ମରଣୱଣ୍ଣଂ ସଂୱଣ୍ଣେଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା – ‘‘ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପଟିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ଉପାସକସ୍ସ ମରଣୱଣ୍ଣଂ ସଂୱଣ୍ଣିସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୧୭୧ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେୟ୍ୟ ସତ୍ଥହାରକଂ ୱାସ୍ସ ପରିୟେସେୟ୍ୟ ମରଣୱଣ୍ଣଂ ୱା ସଂୱଣ୍ଣେୟ୍ୟ ମରଣାୟ ୱା ସମାଦପେୟ୍ୟ – ‘ଅମ୍ଭୋ ପୁରିସ, କିଂ ତୁୟ୍ହିମିନା ପାପକେନ ଦୁଜ୍ଜୀୱିତେନ, ମତଂ ତେ ଜୀୱିତା ସେୟ୍ୟୋ’ତି, ଇତି ଚିତ୍ତମନୋ ଚିତ୍ତସଙ୍କପ୍ପୋ ଅନେକପରିୟାୟେନ ମରଣୱଣ୍ଣଂ ୱା ସଂୱଣ୍ଣେୟ୍ୟ, ମରଣାୟ ୱା ସମାଦପେୟ୍ୟ, ଅୟମ୍ପି ପାରାଜିକୋ ହୋତି ଅସଂୱାସୋ’’ତି ।

୧୭୨ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ସଞ୍ଚିଚ୍ଚା ତି ଜାନନ୍ତୋ ସଞ୍ଜାନନ୍ତୋ ଚେଚ୍ଚ ଅଭିୱିତରିତ୍ୱା ୱୀତିକ୍କମୋ।

ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହୋ ନାମ ୟଂ ମାତୁକୁଚ୍ଛିସ୍ମିଂ ପଠମଂ ଚିତ୍ତଂ ଉପ୍ପନ୍ନଂ ପଠମଂ ୱିଞ୍ଞାଣଂ ପାତୁଭୂତଂ, ୟାୱ ମରଣକାଲା ଏତ୍ଥନ୍ତରେ ଏସୋ ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହୋ ନାମ।

ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେୟ୍ୟା ତି ଜୀୱିତିନ୍ଦ୍ରିୟଂ ଉପଚ୍ଛିନ୍ଦତି ଉପରୋଧେତି ସନ୍ତତିଂ ୱିକୋପେତି।

ସତ୍ଥହାରକଂ ୱାସ୍ସ ପରିୟେସେୟ୍ୟା ତି ଅସିଂ ୱା ସତ୍ତିଂ ୱା ଭେଣ୍ଡିଂ ୱା [ଭେନ୍ଦିଂ ୱା (କ॰)] ଲଗୁଳଂ ୱା [ସୂଲଂୱା ଲଗୁଳଂୱା (ସ୍ୟା॰)] ପାସାଣଂ ୱା ସତ୍ଥଂ ୱା ୱିସଂ ୱା ରଜ୍ଜୁଂ ୱା।

ମରଣୱଣ୍ଣଂ ୱା ସଂୱଣ୍ଣେୟ୍ୟା ତି ଜୀୱିତେ ଆଦୀନୱଂ ଦସ୍ସେତି, ମରଣେ ୱଣ୍ଣଂ ଭଣତି।

ମରଣାୟ ୱା ସମାଦପେୟ୍ୟା ତି ସତ୍ଥଂ ୱା ଆହର, ୱିସଂ ୱା ଖାଦ, ରଜ୍ଜୁୟା ୱା ଉବ୍ବନ୍ଧିତ୍ୱା କାଲଙ୍କରୋହୀତି।

ଅମ୍ଭୋ ପୁରିସା ତି ଆଲପନାଧିୱଚନମେତଂ।

କିଂ ତୁୟ୍ହିମିନା ପାପକେନ ଦୁଜ୍ଜୀୱିତେନା ତି ପାପକଂ ନାମ ଜୀୱିତଂ ଅଡ୍ଢାନଂ ଜୀୱିତଂ ଉପାଦାୟ ଦଲିଦ୍ଦାନଂ ଜୀୱିତଂ ପାପକଂ ଲାମକଂ, ସଧନାନଂ ଜୀୱିତଂ ଉପାଦାୟ ଅଧନାନଂ ଜୀୱିତଂ ପାପକଂ, ଦେୱାନଂ ଜୀୱିତଂ ଉପାଦାୟ ମନୁସ୍ସାନଂ ଜୀୱିତଂ ପାପକଂ ।

ଦୁଜ୍ଜୀୱିତଂ ନାମ ହତ୍ଥଚ୍ଛିନ୍ନସ୍ସ ପାଦଚ୍ଛିନ୍ନସ୍ସ ହତ୍ଥପାଦଚ୍ଛିନ୍ନସ୍ସ କଣ୍ଣଚ୍ଛିନ୍ନସ୍ସ ନାସଚ୍ଛିନ୍ନସ୍ସ କଣ୍ଣନାସଚ୍ଛିନ୍ନସ୍ସ, ଇମିନା ଚ ପାପକେନ ଇମିନା ଚ ଦୁଜ୍ଜୀୱିତେନ ମତଂ ତେ ଜୀୱିତା ସେୟ୍ୟୋତି।

ଇତି ଚିତ୍ତମନୋ ତି ୟଂ ଚିତ୍ତଂ ତଂ ମନୋ, ୟଂ ମନୋ ତଂ ଚିତ୍ତଂ।

ଚିତ୍ତସଙ୍କପ୍ପୋ ତି ମରଣସଞ୍ଞୀ ମରଣଚେତନୋ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ।

ଅନେକପରିୟାୟେନା ତି ଉଚ୍ଚାୱଚେହି ଆକାରେହି।

ମରଣୱଣ୍ଣଂ ୱା ସଂୱଣ୍ଣେୟ୍ୟା ତି ଜୀୱିତେ ଆଦୀନୱଂ ଦସ୍ସେତି, ମରଣେ ୱଣ୍ଣଂ ଭଣତି – ‘‘ଇତୋ ତ୍ୱଂ କାଲଙ୍କତୋ କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ସୁଗତିଂ ସଗ୍ଗଂ ଲୋକଂ ଉପପଜ୍ଜିସ୍ସସି, ତତ୍ଥ ଦିବ୍ବେହି ପଞ୍ଚହି କାମଗୁଣେହି ସମପ୍ପିତୋ ସମଙ୍ଗୀଭୂତୋ ପରିଚାରେସ୍ସସୀ’’ତି।

ମରଣାୟ ୱା ସମାଦପେୟ୍ୟା ତି ସତ୍ଥଂ ୱା ଆହର, ୱିସଂ ୱା ଖାଦ, ରଜ୍ଜୁୟା ୱା ଉବ୍ବନ୍ଧିତ୍ୱା କାଲଙ୍କରୋହି, ସୋବ୍ଭେ ୱା ନରକେ ୱା ପପାତେ ୱା ପପତାତି।

ଅୟମ୍ପୀ ତି ପୁରିମେ ଉପାଦାୟ ୱୁଚ୍ଚତି।

ପାରାଜିକୋ ହୋତୀ ତି ସେୟ୍ୟଥାପି ନାମ ପୁଥୁସିଲା ଦ୍ୱିଧା ଭିନ୍ନା [ଦ୍ୱେଧା ଭିନ୍ନା (ସ୍ୟା॰)] ଅପ୍ପଟିସନ୍ଧିକା ହୋତି, ଏୱମେୱ ଭିକ୍ଖୁ ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତ୍ୱା ଅସ୍ସମଣୋ ହୋତି ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋ। ତେନ ୱୁଚ୍ଚତି – ‘ପାରାଜିକୋ ହୋତୀ’ତି।

ଅସଂୱାସୋ ତି ସଂୱାସୋ ନାମ ଏକକମ୍ମଂ ଏକୁଦ୍ଦେସୋ ସମସିକ୍ଖତା – ଏସୋ ସଂୱାସୋ ନାମ। ସୋ ତେନ ସଦ୍ଧିଂ ନତ୍ଥି, ତେନ ୱୁଚ୍ଚତି ଅସଂୱାସୋତି।

୧୭୩ . ସାମଂ, ଅଧିଟ୍ଠାୟ, ଦୂତେନ, ଦୂତପରଂପରାୟ, ୱିସକ୍କିୟେନ ଦୂତେନ, ଗତପଚ୍ଚାଗତେନ ଦୂତେନ, ଅରହୋ ରହୋସଞ୍ଞୀ, ରହୋ ଅରହୋସଞ୍ଞୀ, ଅରହୋ ଅରହୋସଞ୍ଞୀ, ରହୋ ରହୋସଞ୍ଞୀ କାୟେନ ସଂୱଣ୍ଣେତି, ୱାଚାୟ ସଂୱଣ୍ଣେତି, କାୟେନ ୱାଚାୟ ସଂୱଣ୍ଣେତି, ଦୂତେନ ସଂୱଣ୍ଣେତି, ଲେଖାୟ ସଂୱଣ୍ଣେତି, ଓପାତଂ ଅପସ୍ସେନଂ, ଉପନିକ୍ଖିପନଂ, ଭେସଜ୍ଜଂ, ରୂପୂପହାରୋ, ସଦ୍ଦୂପହାରୋ, ଗନ୍ଧୂପହାରୋ, ରସୂପହାରୋ, ଫୋଟ୍ଠବ୍ବୂପହାରୋ, ଧମ୍ମୂପହାରୋ, ଆଚିକ୍ଖନା, ଅନୁସାସନୀ, ସଙ୍କେତକମ୍ମଂ, ନିମିତ୍ତକମ୍ମନ୍ତି।

୧୭୪ . ସାମ ନ୍ତି ସୟଂ ହନତି କାୟେନ ୱା କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ ୱା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ୱା।

ଅଧିଟ୍ଠାୟା ତି ଅଧିଟ୍ଠହିତ୍ୱା ଆଣାପେତି – ‘‘ଏୱଂ ୱିଜ୍ଝ, ଏୱଂ ପହର, ଏୱଂ ଘାତେହୀ’’ତି।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଅଞ୍ଞଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତ୍ତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି। ୱଧକସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଅଞ୍ଞଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଅଞ୍ଞଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଅଞ୍ଞଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତି; ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି, ୱଧକସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ପାୱଦ – ‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ପାୱଦତୁ – ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତୂ’’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଇତରସ୍ସ ଆରୋଚେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ୱଧକୋ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ସୋ ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତି, ଆପତ୍ତି ସବ୍ବେସଂ ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ପାୱଦ – ‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ପାୱଦତୁ – ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତୂ’’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଅଞ୍ଞଂ ଆଣାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ୱଧକୋ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି; ଆଣାପକସ୍ସ ଚ ୱଧକସ୍ସ ଚ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଗନ୍ତ୍ୱା ପୁନ ପଚ୍ଚାଗଚ୍ଛତି – ‘‘ନାହଂ ସକ୍କୋମି ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତୁ’’ନ୍ତି। ସୋ ପୁନ ଆଣାପେତି – ‘‘ୟଦା ସକ୍କୋସି ତଦା ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଆଣାପେତ୍ୱା ୱିପ୍ପଟିସାରୀ ନ ସାୱେତି – ‘‘ମା ଘାତେହୀ’’ତି। ସୋ ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଆଣାପେତ୍ୱା ୱିପ୍ପଟିସାରୀ ସାୱେତି – ‘‘ମା ଘାତେହୀ’’ତି। ସୋ – ‘‘ଆଣତ୍ତୋ ଅହଂ ତୟା’’ତି ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି। ୱଧକସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଆଣାପେତ୍ୱା ୱିପ୍ପଟିସାରୀ ସାୱେତି – ‘‘ମା ଘାତେହୀ’’ତି। ସୋ ସାଧୂତି ଓରମତି, ଉଭିନ୍ନଂ ଅନାପତ୍ତି।

୧୭୫ . ଅରହୋ ରହୋସଞ୍ଞୀ ଉଲ୍ଲପତି – ‘‘ଅହୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ହତୋ ଅସ୍ସା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ରହୋ ଅରହୋସଞ୍ଞୀ ଉଲ୍ଲପତି – ‘‘ଅହୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ହତୋ ଅସ୍ସା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅରହୋ ଅରହୋସଞ୍ଞୀ ଉଲ୍ଲପତି – ‘‘ଅହୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ହତୋ ଅସ୍ସା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ । ରହୋ ରହୋସଞ୍ଞୀ ଉଲ୍ଲପତି – ‘‘ଅହୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ହତୋ ଅସ୍ସା’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

କାୟେନ ସଂୱଣ୍ଣେତି ନାମ କାୟେନ ୱିକାରଂ କରୋତି – ‘‘ୟୋ ଏୱଂ ମରତି ସୋ ଧନଂ ୱା ଲଭତି ୟସଂ ୱା ଲଭତି ସଗ୍ଗଂ ୱା ଗଚ୍ଛତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତାୟ ସଂୱଣ୍ଣନାୟ ମରିସ୍ସାମୀତି ଦୁକ୍ଖଂ ୱେଦନଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ୱାଚାୟ ସଂୱଣ୍ଣେତି ନାମ ୱାଚାୟ ଭଣତି – ‘‘ୟୋ ଏୱଂ ମରତି ସୋ ଧନଂ ୱା ଲଭତି ୟସଂ ୱା ଲଭତି ସଗ୍ଗଂ ୱା ଗଚ୍ଛତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତାୟ ସଂୱଣ୍ଣନାୟ ମରିସ୍ସାମୀତି ଦୁକ୍ଖଂ ୱେଦନଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

କାୟେନ ୱାଚାୟ ସଂୱଣ୍ଣେତି ନାମ କାୟେନ ଚ ୱିକାରଂ କରୋତି, ୱାଚାୟ ଚ ଭଣତି – ‘‘ୟୋ ଏୱଂ ମରତି ସୋ ଧନଂ ୱା ଲଭତି ୟସଂ ୱା ଲଭତି ସଗ୍ଗଂ ୱା ଗଚ୍ଛତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତାୟ ସଂୱଣ୍ଣନାୟ ମରିସ୍ସାମୀତି ଦୁକ୍ଖଂ ୱେଦନଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଦୂତେନ ସଂୱଣ୍ଣେତି ନାମ ଦୂତସ୍ସ ସାସନଂ ଆରୋଚେତି – ‘‘ୟୋ ଏୱଂ ମରତି ସୋ ଧନଂ ୱା ଲଭତି ୟସଂ ୱା ଲଭତି ସଗ୍ଗଂ ୱା ଗଚ୍ଛତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଦୂତସ୍ସ ସାସନଂ ସୁତ୍ୱା ମରିସ୍ସାମୀତି ଦୁକ୍ଖଂ ୱେଦନଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୭୬ . ଲେଖାୟ ସଂୱଣ୍ଣେତି ନାମ ଲେଖଂ ଛିନ୍ଦତି – ‘‘ୟୋ ଏୱଂ ମରତି ସୋ ଧନଂ ୱା ଲଭତି ୟସଂ ୱା ଲଭତି ସଗ୍ଗଂ ୱା ଗଚ୍ଛତୀ’’ତି, ଅକ୍ଖରକ୍ଖରାୟ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଲେଖଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ମରିସ୍ସାମୀତି ଦୁକ୍ଖଂ ୱେଦନଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଓପାତଂ ନାମ ମନୁସ୍ସଂ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଓପାତଂ ଖନତି – ‘‘ପପତିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ପପତିତେ ଦୁକ୍ଖା ୱେଦନା ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ଅନୋଦିସ୍ସ ଓପାତଂ ଖନତି – ‘‘ୟୋ କୋଚି ପପତିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ମନୁସ୍ସୋ ତସ୍ମିଂ ପପତତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ପପତିତେ ଦୁକ୍ଖା ୱେଦନା ଉପ୍ପଜ୍ଜତି , ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ୟକ୍ଖୋ ୱା ପେତୋ ୱା ତିରଚ୍ଛାନଗତମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହୋ ୱା ତସ୍ମିଂ ପପତତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ପପତିତେ ଦୁକ୍ଖା ୱେଦନା ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ତସ୍ମିଂ ପପତତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ପପତିତେ ଦୁକ୍ଖା ୱେଦନା ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସ।

୧୭୭ . ଅପସ୍ସେନଂ ନାମ ଅପସ୍ସେନେ ସତ୍ଥଂ ୱା ଠପେତି ୱିସେନ ୱା ମକ୍ଖେତି ଦୁବ୍ବଲଂ ୱା କରୋତି ସୋବ୍ଭେ ୱା ନରକେ ୱା ପପାତେ ୱା ଠପେତି – ‘‘ପପତିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସତ୍ଥେନ ୱା ୱିସେନ ୱା ପପତିତେନ ୱା ଦୁକ୍ଖା ୱେଦନା ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି , ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଉପନିକ୍ଖିପନଂ ନାମ ଅସିଂ ୱା ସତ୍ତିଂ ୱା ଭେଣ୍ଡିଂ ୱା ଲଗୁଳଂ ୱା ପାସାଣଂ ୱା ସତ୍ଥଂ ୱା ୱିସଂ ୱା ରଜ୍ଜୁଂ ୱା ଉପନିକ୍ଖିପତି – ‘‘ଇମିନା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ‘‘ତେନ ମରିସ୍ସାମୀ’’ତି ଦୁକ୍ଖଂ ୱେଦନଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଭେସଜ୍ଜଂ ନାମ ସପ୍ପିଂ ୱା ନୱନୀତଂ ୱା ତେଲଂ ୱା ମଧୁଂ ୱା ଫାଣିତଂ ୱା ଦେତି – ‘‘ଇମଂ ସାୟିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତଂ ସାୟିତେ ଦୁକ୍ଖା ୱେଦନା ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୭୮ . ରୂପୂପହାରୋ ନାମ ଅମନାପିକଂ ରୂପଂ ଉପସଂହରତି ଭୟାନକଂ ଭେରୱଂ – ‘‘ଇମଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଉତ୍ତସିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଉତ୍ତସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମନାପିକଂ ରୂପଂ ଉପସଂହରତି [ଉପସଂହରତି ପେମନୀୟଂ ହଦୟଙ୍ଗମଂ (ସ୍ୟା॰)] – ‘‘ଇମଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଅଲାଭକେନ ସୁସ୍ସିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଅଲାଭକେନ ସୁସ୍ସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ସଦ୍ଦୂପହାରୋ ନାମ ଅମନାପିକଂ ସଦ୍ଦଂ ଉପସଂହରତି ଭୟାନକଂ ଭେରୱଂ – ‘‘ଇମଂ ସୁତ୍ୱା ଉତ୍ତସିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତଂ ସୁତ୍ୱା ଉତ୍ତସତି , ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମନାପିକଂ ସଦ୍ଦଂ ଉପସଂହରତି ପେମନୀୟଂ ହଦୟଙ୍ଗମଂ – ‘‘ଇମଂ ସୁତ୍ୱା ଅଲାଭକେନ ସୁସ୍ସିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତଂ ସୁତ୍ୱା ଅଲାଭକେନ ସୁସ୍ସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି , ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଗନ୍ଧୂପହାରୋ ନାମ ଅମନାପିକଂ ଗନ୍ଧଂ ଉପସଂହରତି ଜେଗୁଚ୍ଛଂ ପାଟିକୁଲ୍ୟଂ [ପଟିକୂଲଂ (?)] – ‘‘ଇମଂ ଘାୟିତ୍ୱା ଜେଗୁଚ୍ଛତା ପାଟିକୁଲ୍ୟତା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତଂ ଘାୟିତେ ଜେଗୁଚ୍ଛତା ପାଟିକୁଲ୍ୟତା ଦୁକ୍ଖା ୱେଦନା ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମନାପିକଂ ଗନ୍ଧଂ ଉପସଂହରତି – ‘‘ଇମଂ ଘାୟିତ୍ୱା ଅଲାଭକେନ ସୁସ୍ସିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତଂ ଘାୟିତ୍ୱା ଅଲାଭକେନ ସୁସ୍ସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ରସୂପହାରୋ ନାମ ଅମନାପିକଂ ରସଂ ଉପସଂହରତି ଜେଗୁଚ୍ଛଂ ପାଟିକୁଲ୍ୟଂ [ପଟିକୂଲଂ (?)] – ‘‘ଇମଂ ସାୟିତ୍ୱା ଜେଗୁଚ୍ଛତା ପାଟିକୁଲ୍ୟତା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତଂ ସାୟିତେ ଜେଗୁଚ୍ଛତା ପାଟିକୁଲ୍ୟତା ଦୁକ୍ଖା ୱେଦନା ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମନାପିକଂ ରସଂ ଉପସଂହରତି – ‘‘ଇମଂ ସାୟିତ୍ୱା ଅଲାଭକେନ ସୁସ୍ସିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତଂ ସାୟିତ୍ୱା ଅଲାଭକେନ ସୁସ୍ସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଫୋଟ୍ଠବ୍ବୂପହାରୋ ନାମ ଅମନାପିକଂ ଫୋଟ୍ଠବ୍ବଂ ଉପସଂହରତି ଦୁକ୍ଖସମ୍ଫସ୍ସଂ ଖରସମ୍ଫସ୍ସଂ – ‘‘ଇମିନା ଫୁଟ୍ଠୋ ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତେନ ଫୁଟ୍ଠସ୍ସ ଦୁକ୍ଖା ୱେଦନା ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ମନାପିକଂ ଫୋଟ୍ଠବ୍ବଂ ଉପସଂହରତି ସୁଖସମ୍ଫସ୍ସଂ ମୁଦୁସମ୍ଫସ୍ସଂ – ‘‘ଇମିନା ଫୁଟ୍ଠୋ ଅଲାଭକେନ ସୁସ୍ସିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତେନ ଫୁଟ୍ଠୋ ଅଲାଭକେନ ସୁସ୍ସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଧମ୍ମୂପହାରୋ ନାମ ନେରୟିକସ୍ସ ନିରୟକଥଂ କଥେତି – ‘‘ଇମଂ ସୁତ୍ୱା ଉତ୍ତସିତ୍ୱା ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତଂ ସୁତ୍ୱା ଉତ୍ତସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। କଲ୍ୟାଣକମ୍ମସ୍ସ ସଗ୍ଗକଥଂ କଥେତି – ‘‘ଇମଂ ସୁତ୍ୱା ଅଧିମୁତ୍ତୋ ମରିସ୍ସତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତଂ ସୁତ୍ୱା ଅଧିମୁତ୍ତୋ ମରିସ୍ସାମୀତି ଦୁକ୍ଖଂ ୱେଦନଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୧୭୯ . ଆଚିକ୍ଖନା ନାମ ପୁଟ୍ଠୋ ଭଣତି – ‘‘ଏୱଂ ମରସ୍ସୁ। ୟୋ ଏୱଂ ମରତି ସୋ ଧନଂ ୱା ଲଭତି ୟସଂ ୱା ଲଭତି ସଗ୍ଗଂ ୱା ଗଚ୍ଛତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତାୟ ଆଚିକ୍ଖନାୟ ମରିସ୍ସାମୀତି ଦୁକ୍ଖଂ ୱେଦନଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଅନୁସାସନୀ ନାମ ଅପୁଟ୍ଠୋ ଭଣତି – ‘‘ଏୱଂ ମରସ୍ସୁ। ୟୋ ଏୱଂ ମରତି ସୋ ଧନଂ ୱା ଲଭତି ୟସଂ ୱା ଲଭତି ସଗ୍ଗଂ ୱା ଗଚ୍ଛତୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତାୟ ଅନୁସାସନିୟା ମରିସ୍ସାମୀତି ଦୁକ୍ଖଂ ୱେଦନଂ ଉପ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ମରତି, ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ସଙ୍କେତକମ୍ମଂ ନାମ ସଙ୍କେତଂ କରୋତି ପୁରେଭତ୍ତଂ ୱା ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ ୱା ରତ୍ତିଂ ୱା ଦିୱା ୱା – ‘‘ତେନ ସଙ୍କେତେନ ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତେନ ସଙ୍କେତେନ ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ। ତଂ ସଙ୍କେତଂ ପୁରେ ୱା ପଚ୍ଛା ୱା ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି, ୱଧକସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ନିମିତ୍ତକମ୍ମଂ ନାମ ନିମିତ୍ତଂ କରୋତି – ‘‘ଅକ୍ଖିଂ ୱା ନିଖଣିସ୍ସାମି ଭମୁକଂ ୱା ଉକ୍ଖିପିସ୍ସାମି ସୀସଂ ୱା ଉକ୍ଖିପିସ୍ସାମି, ତେନ ନିମିତ୍ତେନ ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତେନ ନିମିତ୍ତେନ ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ପାରାଜିକସ୍ସ। ତଂ ନିମିତ୍ତଂ ପୁରେ ୱା ପଚ୍ଛା ୱା ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେତି, ମୂଲଟ୍ଠସ୍ସ ଅନାପତ୍ତି, ୱଧକସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ଅନାପତ୍ତି ଅସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ଅଜାନନ୍ତସ୍ସ ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ [ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ ଖିତ୍ତଚିତ୍ତସ୍ସ ୱେଦନାଟ୍ଟସ୍ସ (ସ୍ୟା॰)] ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହପାରାଜିକମ୍ହି ପଠମଭାଣୱାରୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁଉଦ୍ଦାନଗାଥା

ସଂୱଣ୍ଣନା ନିସୀଦନ୍ତୋ, ମୁସଲୋଦୁକ୍ଖଲେନ ଚ।

ୱୁଡ୍ଢପବ୍ବଜିତାଭିସନ୍ନୋ, ଅଗ୍ଗୱୀମଂସନାୱିସଂ॥

ତୟୋ ଚ ୱତ୍ଥୁକମ୍ମେହି, ଇଟ୍ଠକାହିପରେ ତୟୋ।

ୱାସୀ ଗୋପାନସୀ ଚେୱ, ଅଟ୍ଟକୋତରଣଂ ପତି॥

ସେଦଂ ନତ୍ଥୁଞ୍ଚ ସମ୍ବାହୋ, ନ୍ହାପନବ୍ଭଞ୍ଜନେନ ଚ।

ଉଟ୍ଠାପେନ୍ତୋ ନିପାତେନ୍ତୋ, ଅନ୍ନପାନେନ ମାରଣଂ॥

ଜାରଗବ୍ଭୋ ସପତ୍ତୀ ଚ, ମାତା ପୁତ୍ତଂ ଉଭୋ ୱଧି।

ଉଭୋ ନ ମିୟ୍ୟରେ ମଦ୍ଦା, ତାପଂ ୱଞ୍ଝା ୱିଜାୟିନୀ॥

ପତୋଦଂ ନିଗ୍ଗହେ ୟକ୍ଖୋ, ୱାଳୟକ୍ଖଞ୍ଚ ପାହିଣି।

ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ପହରି, ସଗ୍ଗଞ୍ଚ ନିରୟଂ ଭଣେ॥

ଆଳୱିୟା ତୟୋ ରୁକ୍ଖା, ଦାୟେହି ଅପରେ ତୟୋ।

ମା କିଲମେସି ନ ତୁୟ୍ହଂ, ତକ୍କଂ ସୋୱୀରକେନ ଚାତି॥

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁ

୧୮୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୂ କାରୁଞ୍ଞେନ ମରଣୱଣ୍ଣଂ ସଂୱଣ୍ଣେସୁଂ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ମୟଂ ପାରାଜିକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନା’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆପନ୍ନା ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପିଣ୍ଡଚାରିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୀଠକେ ପିଲୋତିକାୟ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ ଦାରକଂ ନିସୀଦନ୍ତୋ ଓତ୍ଥରିତ୍ୱା ମାରେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅହଂ ପାରାଜିକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ନ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପ୍ପଟିୱେକ୍ଖିତ୍ୱା ଆସନେ ନିସୀଦିତବ୍ବଂ; ୟୋ ନିସୀଦେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭତ୍ତଗ୍ଗେ ଅନ୍ତରଘରେ ଆସନଂ ପଞ୍ଞପେନ୍ତୋ ମୁସଲେ ଉସ୍ସିତେ ଏକଂ ମୁସଲଂ ଅଗ୍ଗହେସି। ଦୁତିୟୋ ମୁସଲୋ ପରିପତିତ୍ୱା ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଦାରକସ୍ସ ମତ୍ଥକେ ଅୱତ୍ଥାସି। ସୋ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ଅସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅସଞ୍ଚିଚ୍ଚା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭତ୍ତଗ୍ଗେ ଅନ୍ତରଘରେ ଆସନଂ ପଞ୍ଞପେନ୍ତୋ ଉଦୁକ୍ଖଲଭଣ୍ଡିକଂ ଅକ୍କମିତ୍ୱା ପୱଟ୍ଟେସି। ଅଞ୍ଞତରଂ ଦାରକଂ ଓତ୍ଥରିତ୍ୱା ମାରେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅସଞ୍ଚିଚ୍ଚା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ପିତାପୁତ୍ତା ଭିକ୍ଖୂସୁ ପବ୍ବଜିତା ହୋନ୍ତି। କାଲେ ଆରୋଚିତେ ପୁତ୍ତୋ ପିତରଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ ତଂ ପତିମାନେତୀ’’ତି ପିଟ୍ଠିୟଂ ଗହେତ୍ୱା ପଣାମେସି। ସୋ ପପତିତ୍ୱା କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ପିତାପୁତ୍ତା ଭିକ୍ଖୂସୁ ପବ୍ବଜିତା ହୋନ୍ତି। କାଲେ ଆରୋଚିତେ ପୁତ୍ତୋ ପିତରଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ ତଂ ପତିମାନେତୀ’’ତି ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ପିଟ୍ଠିୟଂ ଗହେତ୍ୱା ପଣାମେସି। ସୋ ପପତିତ୍ୱା କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ପିତାପୁତ୍ତା ଭିକ୍ଖୂସୁ ପବ୍ବଜିତା ହୋନ୍ତି। କାଲେ ଆରୋଚିତେ ପୁତ୍ତୋ ପିତରଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ ତଂ ପତିମାନେତୀ’’ତି ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ପିଟ୍ଠିୟଂ ଗହେତ୍ୱା ପଣାମେସି। ସୋ ପପତିତ୍ୱା ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୧୮୧ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ମଂସଂ କଣ୍ଠେ ୱିଲଗ୍ଗଂ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଗୀୱାୟଂ ପହାରଂ ଅଦାସି। ସଲୋହିତଂ ମଂସଂ ପତି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ମଂସଂ କଣ୍ଠେ ୱିଲଗ୍ଗଂ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଗୀୱାୟଂ ପହାରଂ ଅଦାସି। ସଲୋହିତଂ ମଂସଂ ପତି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି । ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ମଂସଂ କଣ୍ଠେ ୱିଲଗ୍ଗଂ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଗୀୱାୟଂ ପହାରଂ ଅଦାସି। ସଲୋହିତଂ ମଂସଂ ପତି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପିଣ୍ଡଚାରିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱିସଗତଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ଲଭିତ୍ୱା ପଟିକ୍କମନଂ ହରିତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅଗ୍ଗକାରିକଂ ଅଦାସି। ତେ ଭିକ୍ଖୂ କାଲମକଂସୁ। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ଜାନାମୀ’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅଜାନନ୍ତସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱୀମଂସାଧିପ୍ପାୟୋ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିସଂ ଅଦାସି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ୱୀମଂସାଧିପ୍ପାୟୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୧୮୨ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା [ଆଳୱିକା (ସ୍ୟା॰)] ଭିକ୍ଖୂ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ କରୋନ୍ତି । ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ହେଟ୍ଠା ହୁତ୍ୱା ସିଲଂ ଉଚ୍ଚାରେସି। ଉପରିମେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଦୁଗ୍ଗହିତା ସିଲା ହେଟ୍ଠିମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମତ୍ଥକେ ଅୱତ୍ଥାସି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅସଞ୍ଚିଚ୍ଚା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ କରୋନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ହେଟ୍ଠା ହୁତ୍ୱା ସିଲଂ ଉଚ୍ଚାରେସି। ଉପରିମୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ହେଟ୍ଠିମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମତ୍ଥକେ ସିଲଂ ମୁଞ୍ଚି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ୱିହାରସ୍ସ କୁଟ୍ଟଂ ଉଟ୍ଠାପେନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ହେଟ୍ଠା ହୁତ୍ୱା ଇଟ୍ଠକଂ ଉଚ୍ଚାରେସି। ଉପରିମେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଦୁଗ୍ଗହିତା ଇଟ୍ଠକା ହେଟ୍ଠିମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମତ୍ଥକେ ଅୱତ୍ଥାସି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅସଞ୍ଚିଚ୍ଚା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ୱିହାରସ୍ସ କୁଟ୍ଟଂ ଉଟ୍ଠାପେନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ହେଟ୍ଠା ହୁତ୍ୱା ଇଟ୍ଠକଂ ଉଚ୍ଚାରେସି। ଉପରିମୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ହେଟ୍ଠିମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମତ୍ଥକେ ଇଟ୍ଠକଂ ମୁଞ୍ଚି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୧୮୩ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ନୱକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ହେଟ୍ଠା ହୁତ୍ୱା ୱାସିଂ ଉଚ୍ଚାରେସି। ଉପରିମେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଦୁଗ୍ଗହିତା ୱାସୀ ହେଟ୍ଠିମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମତ୍ଥକେ ଅୱତ୍ଥାସି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅସଞ୍ଚିଚ୍ଚା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ନୱକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ହେଟ୍ଠା ହୁତ୍ୱା ୱାସିଂ ଉଚ୍ଚାରେସି। ଉପରିମୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ହେଟ୍ଠିମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମତ୍ଥକେ ୱାସିଂ ମୁଞ୍ଚି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ନୱକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ହେଟ୍ଠା ହୁତ୍ୱା ଗୋପାନସିଂ ଉଚ୍ଚାରେସି। ଉପରିମେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଦୁଗ୍ଗହିତା ଗୋପାନସୀ ହେଟ୍ଠିମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମତ୍ଥକେ ଅୱତ୍ଥାସି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅସଞ୍ଚିଚ୍ଚା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ନୱକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ହେଟ୍ଠା ହୁତ୍ୱା ଗୋପାନସିଂ ଉଚ୍ଚାରେସି। ଉପରିମୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ହେଟ୍ଠିମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମତ୍ଥକେ ଗୋପାନସିଂ ମୁଞ୍ଚି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ନୱକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତା ଅଟ୍ଟକଂ ବନ୍ଧନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ଅତ୍ରଟ୍ଠିତୋ ବନ୍ଧାହୀ’’ତି। ସୋ ତତ୍ରଟ୍ଠିତୋ ବନ୍ଧନ୍ତୋ ପରିପତିତ୍ୱା କାଲମକାସି । ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ନୱକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତା ଅଟ୍ଟକଂ ବନ୍ଧନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ଅତ୍ରଟ୍ଠିତୋ ବନ୍ଧାହୀ’’ତି। ସୋ ତତ୍ରଟ୍ଠିତୋ ବନ୍ଧନ୍ତୋ ପରିପତିତ୍ୱା କାଲମକାସି…ପେ॰… ପରିପତିତ୍ୱା ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱିହାରଂ ଛାଦେତ୍ୱା ଓତରତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ଇତୋ ଓତରାହୀ’’ତି। ସୋ ତେନ ଓତରନ୍ତୋ ପରିପତିତ୍ୱା କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱିହାରଂ ଛାଦେତ୍ୱା ଓତରତି । ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ଇତୋ ଓତରାହୀ’’ତି। ସୋ ତେନ ଓତରନ୍ତୋ ପରିପତିତ୍ୱା କାଲମକାସି…ପେ॰… ପରିପତିତ୍ୱା ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅନଭିରତିୟା ପୀଳିତୋ ଗିଜ୍ଝକୂଟଂ ପବ୍ବତଂ ଅଭିରୁହିତ୍ୱା ପପାତେ ପପତନ୍ତୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ୱିଲୀୱକାରଂ ଓତ୍ଥରିତ୍ୱା ମାରେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ନ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅତ୍ତାନଂ ପାତେତବ୍ବଂ। ୟୋ ପାତେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଗିଜ୍ଝକୂଟଂ ପବ୍ବତଂ ଅଭିରୁହିତ୍ୱା ଦୱାୟ ସିଲଂ ପୱିଜ୍ଝିଂସୁ। ସା ଅଞ୍ଞତରଂ ଗୋପାଲକଂ ଓତ୍ଥରିତ୍ୱା ମାରେସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି …ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ନ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୱାୟ ସିଲା ପୱିଜ୍ଝିତବ୍ବା। ୟୋ ପୱିଜ୍ଝେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

୧୮୪ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ସେଦେସୁଂ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି । ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ମରଣାଧିପ୍ପାୟା ସେଦେସୁଂ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି।…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସୀସାଭିତାପୋ ହୋତି। ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୂ ନତ୍ଥୁଂ ଅଦଂସୁ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସୀସାଭିତାପୋ ହୋତି। ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୂ ମରଣାଧିପ୍ପାୟା ନତ୍ଥୁଂ ଅଦଂସୁ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ସମ୍ବାହେସୁଂ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ମରଣାଧିପ୍ପାୟା ସମ୍ବାହେସୁଂ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୁ ନ୍ହାପେସୁଂ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ମରଣାଧିପ୍ପାୟା ନ୍ହାପେସୁଂ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ତେଲେନ ଅବ୍ଭଞ୍ଜିଂସୁ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ମରଣାଧିପ୍ପାୟା ତେଲେନ ଅବ୍ଭଞ୍ଜିଂସୁ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୧୮୫ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ଉଟ୍ଠାପେସୁଂ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ମରଣାଧିପ୍ପାୟା ଉଟ୍ଠାପେସୁଂ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି ।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ନିପାତେସୁଂ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ମରଣାଧିପ୍ପାୟା ନିପାତେସୁଂ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୂ ଅନ୍ନଂ ଅଦଂସୁ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୂ ମରଣାଧିପ୍ପାୟା ଅନ୍ନଂ ଅଦଂସୁ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁ ପାନଂ ଅଦଂସୁ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୂ ମରଣାଧିପ୍ପାୟା ପାନଂ ଅଦଂସୁ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ , ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୧୮୬ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ପୱୁତ୍ଥପତିକା ଜାରେନ ଗବ୍ଭିନୀ ହୋତି। ସା କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଙ୍ଘାୟ୍ୟ ଗବ୍ଭପାତନଂ ଜାନାହୀ’’ତି। ‘‘ସୁଟ୍ଠୁ, ଭଗିନୀ’’ତି ତସ୍ସା ଗବ୍ଭପାତନଂ ଅଦାସି। ଦାରକୋ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ପୁରିସସ୍ସ ଦ୍ୱେ ପଜାପତିୟୋ ହୋନ୍ତି – ଏକା ୱଞ୍ଝା, ଏକା ୱିଜାୟିନୀ। ୱଞ୍ଝା ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସଚେ ସା, ଭନ୍ତେ, ୱିଜାୟିସ୍ସତି ସବ୍ବସ୍ସ କୁଟୁମ୍ବସ୍ସ ଇସ୍ସରା ଭୱିସ୍ସତି। ଇଙ୍ଘାୟ୍ୟ, ତସ୍ସା ଗବ୍ଭପାତନଂ ଜାନାହୀ’’ତି ।‘‘ସୁଟ୍ଠୁ, ଭଗିନୀ’’ତି ତସ୍ସା ଗବ୍ଭପାତନଂ ଅଦାସି। ଦାରକୋ କାଲମକାସି, ମାତା ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ପୁରିସସ୍ସ ଦ୍ୱେ ପଜାପତିୟୋ ହୋନ୍ତି – ଏକା ୱଞ୍ଝା, ଏକା ୱିଜାୟିନୀ। ୱଞ୍ଝା ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସଚେ ସା, ଭନ୍ତେ, ୱିଜାୟିସ୍ସତି ସବ୍ବସ୍ସ କୁଟୁମ୍ବସ୍ସ ଇସ୍ସରା ଭୱିସ୍ସତି। ଇଙ୍ଘାୟ୍ୟ, ତସ୍ସା ଗବ୍ଭପାତନଂ ଜାନାହୀ’’ତି। ‘‘ସୁଟ୍ଠୁ, ଭଗିନୀ’’ତି ତସ୍ସା ଗବ୍ଭପାତନଂ ଅଦାସି। ମାତା କାଲମକାସି, ଦାରକୋ ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ପୁରିସସ୍ସ ଦ୍ୱେ ପଜାପତିୟୋ ହୋନ୍ତି – ଏକା ୱଞ୍ଝା , ଏକା ୱିଜାୟିନୀ। ୱଞ୍ଝା ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସଚେ ସା, ଭନ୍ତେ, ୱିଜାୟିସ୍ସତି ସବ୍ବସ୍ସ କୁଟୁମ୍ବସ୍ସ ଇସ୍ସରା ଭୱିସ୍ସତି। ଇଙ୍ଘାୟ୍ୟ, ତସ୍ସା ଗବ୍ଭପାତନଂ ଜାନାହୀ’’ତି। ‘‘ସୁଟ୍ଠୁ, ଭଗିନୀ’’ତି ତସ୍ସା ଗବ୍ଭପାତନଂ ଅଦାସି। ଉଭୋ କାଲମକଂସୁ…ପେ॰… ଉଭୋ ନ କାଲମକଂସୁ। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୧୮୭ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଗବ୍ଭିନୀ ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଙ୍ଘାୟ୍ୟ, ଗବ୍ଭପାତନଂ ଜାନାହୀ’’ତି। ‘‘ତେନ ହି, ଭଗିନି, ମଦ୍ଦସ୍ସୂ’’ତି। ସା ମଦ୍ଦାପେତ୍ୱା ଗବ୍ଭଂ ପାତେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଗବ୍ଭିନୀ ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଙ୍ଘାୟ୍ୟ, ଗବ୍ଭପାତନଂ ଜାନାହୀ’’ତି। ‘‘ତେନ ହି, ଭଗିନି, ତାପେହୀ’’ତି। ସା ତାପେତ୍ୱା ଗବ୍ଭଂ ପାତେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ୱଞ୍ଝା ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଙ୍ଘାୟ୍ୟ, ଭେସଜ୍ଜଂ ଜାନାହି ୟେନାହଂ ୱିଜାୟେୟ୍ୟ’’ନ୍ତି। ‘‘ସୁଟ୍ଠୁ, ଭଗିନୀ’’ତି ତସ୍ସା ଭେସଜ୍ଜଂ ଅଦାସି । ସା କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ୱିଜାୟିନୀ ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଙ୍ଘାୟ୍ୟ, ଭେସଜ୍ଜଂ ଜାନାହି ୟେନାହଂ ନ ୱିଜାୟେୟ୍ୟ’’ନ୍ତି। ‘‘ସୁଟ୍ଠୁ, ଭଗିନୀ’’ତି ତସ୍ସା ଭେସଜ୍ଜଂ ଅଦାସି। ସା କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି , ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ସତ୍ତରସୱଗ୍ଗିୟଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଙ୍ଗୁଲିପତୋଦକେନ ହାସେସୁଂ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଉତ୍ତନ୍ତୋ ଅନସ୍ସାସକୋ କାଲମକାସି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସା’’ତି [ପାରାଜିକସ୍ସ, ଆପତ୍ତି ପାଚିତ୍ତିୟସ୍ସାତି (ସ୍ୟା॰)] ।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସତ୍ତରସୱଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟଂ ଭିକ୍ଖୁଂ କମ୍ମଂ କରିସ୍ସାମାତି ଓତ୍ଥରିତ୍ୱା ମାରେସୁଂ। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭୂତୱେଜ୍ଜକୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟକ୍ଖଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ୱାଳୟକ୍ଖୱିହାରଂ ପାହେସି। ତଂ ୟକ୍ଖା ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସୁଂ। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ୱାଳୟକ୍ଖୱିହାରଂ ପାହେସି। ତଂ ୟକ୍ଖା ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସୁଂ…ପେ॰… ତଂ ୟକ୍ଖା ଜୀୱିତା ନ ୱୋରୋପେସୁଂ। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି ।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ୱାଳକନ୍ତାରଂ ପାହେସି । ତଂ ୱାଳା ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସୁଂ। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ୱାଳକନ୍ତାରଂ ପାହେସି। ତଂ ୱାଳା ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସୁଂ…ପେ॰… ତଂ ୱାଳା ଜୀୱିତା ନ ୱୋରୋପେସୁଂ। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋରକନ୍ତାରଂ ପାହେସି। ତଂ ଚୋରା ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସୁଂ। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୋରକନ୍ତାରଂ ପାହେସି। ତଂ ଚୋରା ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସୁଂ…ପେ॰… ତଂ ଚୋରା ଜୀୱିତା ନ ୱୋରୋପେସୁଂ। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୧୮୮ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି…ପେ॰… ତଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଅଞ୍ଞଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି…ପେ॰… ଅଞ୍ଞଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି…ପେ॰… ଅଞ୍ଞଂ ମଞ୍ଞମାନୋ ଅଞ୍ଞଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅମନୁସ୍ସେନ ଗହିତୋ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପହାରଂ ଅଦାସି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ , ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅମନୁସ୍ସେନ ଗହିତୋ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପହାରଂ ଅଦାସି। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ କଲ୍ୟାଣକମ୍ମସ୍ସ ସଗ୍ଗକଥଂ କଥେସି। ସୋ ଅଧିମୁତ୍ତୋ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ କଲ୍ୟାଣକମ୍ମସ୍ସ ସଗ୍ଗକଥଂ କଥେସି। ସୋ ଅଧିମୁତ୍ତୋ କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଅଧିମୁତ୍ତୋ ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ନେରୟିକସ୍ସ ନିରୟକଥଂ କଥେସି। ସୋ ଉତ୍ତସିତ୍ୱା କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ନେରୟିକସ୍ସ ନିରୟକଥଂ କଥେସି। ସୋ ଉତ୍ତସିତ୍ୱା କାଲମକାସି…ପେ॰… ସୋ ଉତ୍ତସିତ୍ୱା ନ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୧୮୯ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ନୱକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତା ରୁକ୍ଖଂ ଛିନ୍ଦନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ଅତ୍ରଟ୍ଠିତୋ ଛିନ୍ଦାହୀ’’ତି। ତଂ ତତ୍ରଟ୍ଠିତଂ ଛିନ୍ଦନ୍ତଂ ରୁକ୍ଖୋ ଓତ୍ଥରିତ୍ୱା ମାରେସି । ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ନୱକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତା ରୁକ୍ଖଂ ଛିନ୍ଦନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମରଣାଧିପ୍ପାୟୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ଅତ୍ରଟ୍ଠିତୋ ଛିନ୍ଦାହୀ’’ତି। ତଂ ତତ୍ରଟ୍ଠିତଂ ଛିନ୍ଦନ୍ତଂ ରୁକ୍ଖୋ ଓତ୍ଥରିତ୍ୱା ମାରେସି…ପେ॰… ରୁକ୍ଖୋ ଓତ୍ଥରିତ୍ୱା ନ ମାରେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୧୯୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଦାୟଂ ଆଲିମ୍ପେସୁଂ [ଆଳିମ୍ପେସୁଂ (ସ୍ୟା॰ କ॰)] ; ମନୁସ୍ସା ଦଡ୍ଢା କାଲମକଂସୁ। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ନମରଣାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ମରଣାଧିପ୍ପାୟା ଦାୟଂ ଆଲିମ୍ପେସୁଂ। ମନୁସ୍ସା ଦଡ୍ଢା କାଲମକଂସୁ…ପେ॰… ମନୁସ୍ସା ଦଡ୍ଢା ନ କାଲମକଂସୁ। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୧୯୧ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଆଘାତନଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଚୋରଘାତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ମାୟିମଂ କିଲମେସି। ଏକେନ ପହାରେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି। ‘‘ସୁଟ୍ଠୁ, ଭନ୍ତେ’’ତି ଏକେନ ପହାରେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଆଘାତନଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଚୋରଘାତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ମାୟିମଂ କିଲମେସି । ଏକେନ ପହାରେନ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେହୀ’’ତି। ସୋ – ‘‘ନାହଂ ତୁୟ୍ହଂ ୱଚନଂ କରିସ୍ସାମୀ’’ତି ତଂ ଜୀୱିତା ୱୋରୋପେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

୧୯୨ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ଞାତିଘରେ ହତ୍ଥପାଦଚ୍ଛିନ୍ନୋ ଞାତକେହି ସମ୍ପରିକିଣ୍ଣୋ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ତେ ମନୁସ୍ସେ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ଇଚ୍ଛଥ ଇମସ୍ସ ମରଣ’’ନ୍ତି? ‘‘ଆମ, ଭନ୍ତେ, ଇଚ୍ଛାମା’’ତି। ‘‘ତେନ ହି ତକ୍କଂ ପାୟେଥା’’ତି। ତେ ତଂ ତକ୍କଂ ପାୟେସୁଂ। ସୋ କାଲମକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ କୁଲଘରେ ହତ୍ଥପାଦଚ୍ଛିନ୍ନୋ ଞାତକେହି ସମ୍ପରିକିଣ୍ଣୋ ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରା ଭିକ୍ଖୁନୀ ତେ ମନୁସ୍ସେ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ଇଚ୍ଛଥ ଇମସ୍ସ ମରଣ’’ନ୍ତି? ‘‘ଆମୟ୍ୟେ, ଇଚ୍ଛାମା’’ତି। ‘‘ତେନ ହି ଲୋଣସୋୱୀରକଂ ପାୟେଥା’’ତି। ତେ ତଂ ଲୋଣସୋୱୀରକଂ ପାୟେସୁଂ। ସୋ କାଲମକାସି। ତସ୍ସା କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି। ଅଥ ଖୋ ସା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ସା, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୁନୀ ଆପନ୍ନା ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତତିୟପାରାଜିକଂ ସମତ୍ତଂ।

୪. ଚତୁତ୍ଥପାରାଜିକଂ

୧୯୩ . [ଇଦଂ ୱତ୍ଥୁ ପାଚି॰ ୬୭] ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ୱେସାଲିୟଂ ୱିହରତି ମହାୱନେ କୂଟାଗାରସାଲାୟଂ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ସନ୍ଦିଟ୍ଠା ସମ୍ଭତ୍ତା ଭିକ୍ଖୂ ୱଗ୍ଗୁମୁଦାୟ ନଦିୟା ତୀରେ ୱସ୍ସଂ ଉପଗଚ୍ଛିଂସୁ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ୱଜ୍ଜୀ ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖା ହୋତି ଦ୍ୱୀହିତିକା ସେତଟ୍ଠିକା ସଲାକାୱୁତ୍ତା, ନ ସୁକରା ଉଞ୍ଛେନ ପଗ୍ଗହେନ ୟାପେତୁଂ। ଅଥ ଖୋ ତେସଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତଦହୋସି – ‘‘ଏତରହି ଖୋ ୱଜ୍ଜୀ ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖା ଦ୍ୱୀହିତିକା ସେତଟ୍ଠିକା ସଲାକାୱୁତ୍ତା, ନ ସୁକରା ଉଞ୍ଛେନ ପଗ୍ଗହେନ ୟାପେତୁଂ। କେନ ନୁ ଖୋ ମୟଂ ଉପାୟେନ ସମଗ୍ଗା ସମ୍ମୋଦମାନା ଅୱିୱଦମାନା ଫାସୁକଂ ୱସ୍ସଂ ୱସେୟ୍ୟାମ, ନ ଚ ପିଣ୍ଡକେନ କିଲମେୟ୍ୟାମା’’ତି? ଏକଚ୍ଚେ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ହନ୍ଦ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିହୀନଂ କମ୍ମନ୍ତଂ ଅଧିଟ୍ଠେମ, ଏୱଂ ତେ ଅମ୍ହାକଂ ଦାତୁଂ ମଞ୍ଞିସ୍ସନ୍ତି। ଏୱଂ ମୟଂ ସମଗ୍ଗା ସମ୍ମୋଦମାନା ଅୱିୱଦମାନା ଫାସୁକଂ ୱସ୍ସଂ ୱସିସ୍ସାମ, ନ ଚ ପିଣ୍ଡକେନ କିଲମିସ୍ସାମା’’ତି। ଏକଚ୍ଚେ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ଅଲଂ, ଆୱୁସୋ, କିଂ ଗିହୀନଂ କମ୍ମନ୍ତଂ ଅଧିଟ୍ଠିତେନ! ହନ୍ଦ ମୟଂ , ଆୱୁସୋ, ଗିହୀନଂ ଦୂତେୟ୍ୟଂ ହରାମ, ଏୱଂ ତେ ଅମ୍ହାକଂ ଦାତୁଂ ମଞ୍ଞିସ୍ସନ୍ତି। ଏୱଂ ମୟଂ ସମଗ୍ଗା ସମ୍ମୋଦମାନା ଅୱିୱଦମାନା ଫାସୁକଂ ୱସ୍ସଂ ୱସିସ୍ସାମ, ନ ଚ ପିଣ୍ଡକେନ କିଲମିସ୍ସାମା’’ତି। ଏକଚ୍ଚେ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ଅଲଂ, ଆୱୁସୋ, କିଂ ଗିହୀନଂ କମ୍ମନ୍ତଂ ଅଧିଟ୍ଠିତେନ! କିଂ ଗିହୀନଂ ଦୂତେୟ୍ୟଂ ହଟେନ! ହନ୍ଦ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିହୀନଂ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞସ୍ସ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମସ୍ସ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସିସ୍ସାମ – ‘ଅସୁକୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀ, ଅସୁକୋ ଭିକ୍ଖୁ ଦୁତିୟସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀ, ଅସୁକୋ ଭିକ୍ଖୁ ତତିୟସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀ, ଅସୁକୋ ଭିକ୍ଖୁ ଚତୁତ୍ଥସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀ, ଅସୁକୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୋତାପନ୍ନୋ, ଅସୁକୋ ଭିକ୍ଖୁ ସକଦାଗାମୀ, ଅସୁକୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅନାଗାମୀ, ଅସୁକୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅରହା, ଅସୁକୋ ଭିକ୍ଖୁ ତେୱିଜ୍ଜୋ, ଅସୁକୋ ଭିକ୍ଖୁ ଛଳଭିଞ୍ଞୋ’ତି। ଏୱଂ ତେ ଅମ୍ହାକଂ ଦାତୁଂ ମଞ୍ଞିସ୍ସନ୍ତି। ଏୱଂ ମୟଂ ସମଗ୍ଗା ସମ୍ମୋଦମାନା ଅୱିୱଦମାନା ଫାସୁକଂ ୱସ୍ସଂ ୱସିସ୍ସାମ, ନ ଚ ପିଣ୍ଡକେନ କିଲମିସ୍ସାମା’’ତି। ‘‘ଏସୋୟେୱ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ସେୟ୍ୟୋ ୟୋ ଅମ୍ହାକଂ ଗିହୀନଂ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞସ୍ସ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମସ୍ସ ୱଣ୍ଣୋ ଭାସିତୋ’’ତି।

୧୯୪ . ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଗିହୀନଂ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞସ୍ସ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମସ୍ସ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସିଂସୁ – ‘‘ଅସୁକୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀ…ପେ॰… ଅସୁକୋ ଭିକ୍ଖୁ ଛଳଭିଞ୍ଞୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ତେ ମନୁସ୍ସା – ‘‘ଲାଭା ୱତ ନୋ, ସୁଲଦ୍ଧଂ ୱତ ନୋ, ୟେସଂ ୱତ ନୋ ଏୱରୂପା ଭିକ୍ଖୂ ୱସ୍ସଂ ଉପଗତା; ନ ୱତ ନୋ ଇତୋ ପୁବ୍ବେ ଏୱରୂପା ଭିକ୍ଖୂ ୱସ୍ସଂ ଉପଗତା ୟଥୟିମେ ଭିକ୍ଖୂ ସୀଲୱନ୍ତୋ କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମା’’ତି, ତେ ନ ତାଦିସାନି ଭୋଜନାନି ଅତ୍ତନା ପରିଭୁଞ୍ଜନ୍ତି ମାତାପିତୂନଂ ଦେନ୍ତି ପୁତ୍ତଦାରସ୍ସ ଦେନ୍ତି ଦାସକମ୍ମକରପୋରିସସ୍ସ ଦେନ୍ତି ମିତ୍ତାମଚ୍ଚାନଂ ଦେନ୍ତି ଞାତିସାଲୋହିତାନଂ ଦେନ୍ତି, ୟାଦିସାନି ଭିକ୍ଖୂନଂ ଦେନ୍ତି। ତେ ନ ତାଦିସାନି ଖାଦନୀୟାନି ସାୟନୀୟାନି ପାନାନି ଅତ୍ତନା ଖାଦନ୍ତି ସାୟନ୍ତି ପିୱନ୍ତି ମାତାପିତୂନଂ ଦେନ୍ତି ପୁତ୍ତଦାରସ୍ସ ଦେନ୍ତି ଦାସକମ୍ମକରପୋରିସସ୍ସ ଦେନ୍ତି ମିତ୍ତାମଚ୍ଚାନଂ ଦେନ୍ତି ଞାତିସାଲୋହିତାନଂ ଦେନ୍ତି, ୟାଦିସାନି ଭିକ୍ଖୂନଂ ଦେନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ୱଣ୍ଣୱା ଅହେସୁଂ ପୀଣିନ୍ଦ୍ରିୟା ପସନ୍ନମୁଖୱଣ୍ଣା ୱିପ୍ପସନ୍ନଛୱିୱଣ୍ଣା।

ଆଚିଣ୍ଣଂ ଖୋ ପନେତଂ ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଭଗୱନ୍ତଂ ଦସ୍ସନାୟ ଉପସଙ୍କମିତୁଂ। ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠା ତେମାସଚ୍ଚୟେନ ସେନାସନଂ ସଂସାମେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ୟେନ ୱେସାଲୀ ତେନ ପକ୍କମିଂସୁ। ଅନୁପୁବ୍ବେନ ୟେନ ୱେସାଲୀ ମହାୱନଂ କୂଟାଗାରସାଲା ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦିଂସୁ।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଦିସାସୁ ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠା ଭିକ୍ଖୂ କିସା ହୋନ୍ତି ଲୂଖା ଦୁବ୍ବଣ୍ଣା ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତା ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତା; ୱଗ୍ଗୁମୁଦାତୀରିୟା ପନ ଭିକ୍ଖୂ ୱଣ୍ଣୱା ହୋନ୍ତି ପୀଣିନ୍ଦ୍ରିୟା ପସନ୍ନମୁଖୱଣ୍ଣା ୱିପ୍ପସନ୍ନଛୱିୱଣ୍ଣା। ଆଚିଣ୍ଣଂ ଖୋ ପନେତଂ ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ଆଗନ୍ତୁକେହି ଭିକ୍ଖୂହି ସଦ୍ଧିଂ ପଟିସମ୍ମୋଦିତୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ୱଗ୍ଗୁମୁଦାତୀରିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କଚ୍ଚି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଖମନୀୟଂ କଚ୍ଚି ୟାପନୀୟଂ କଚ୍ଚି ସମଗ୍ଗା ସମ୍ମୋଦମାନା ଅୱିୱଦମାନା ଫାସୁକଂ ୱସ୍ସଂ ୱସିତ୍ଥ ନ ଚ ପିଣ୍ଡକେନ କିଲମିତ୍ଥା’’ତି? ‘‘ଖମନୀୟଂ, ଭଗୱା, ୟାପନୀୟଂ, ଭଗୱା। ସମଗ୍ଗା ଚ ମୟଂ, ଭନ୍ତେ, ସମ୍ମୋଦମାନା ଅୱିୱଦମାନା ଫାସୁକଂ ୱସ୍ସଂ ୱସିମ୍ହା, ନ ଚ ପିଣ୍ଡକେନ କିଲମିମ୍ହା’’ତି। ଜାନନ୍ତାପି ତଥାଗତା ପୁଚ୍ଛନ୍ତି, ଜାନନ୍ତାପି ନ ପୁଚ୍ଛନ୍ତି…ପେ॰… ଦ୍ୱୀହାକାରେହି ବୁଦ୍ଧା ଭଗୱନ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୂ ପଟିପୁଚ୍ଛନ୍ତି – ଧମ୍ମଂ ୱା ଦେସେସ୍ସାମ, ସାୱକାନଂ ୱା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞାପେସ୍ସାମାତି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ୱଗ୍ଗୁମୁଦାତୀରିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୟଥା କଥଂ ପନ ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସମଗ୍ଗା ସମ୍ମୋଦମାନା ଅୱିୱଦମାନା ଫାସୁକଂ ୱସ୍ସଂ ୱସିତ୍ଥ ନ ଚ ପିଣ୍ଡକେନ କିଲମିତ୍ଥା’’ତି? ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ – ‘‘କଚ୍ଚି ପନ ୱୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭୂତ’’ନ୍ତି? ‘‘ଅଭୂତଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା – ‘‘ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପତିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ଉଦରସ୍ସ କାରଣା ଗିହୀନଂ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞସ୍ସ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମସ୍ସ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସିସ୍ସଥ! ୱରଂ ତୁମ୍ହେହି, ମୋଘପୁରିସା, ତିଣ୍ହେନ ଗୋୱିକନ୍ତନେନ [ଗୋୱିକତ୍ତନେନ (ସୀ॰ କ॰)] କୁଚ୍ଛିଂ ପରିକନ୍ତୋ, ନ ତ୍ୱେୱ ଉଦରସ୍ସ କାରଣା ଗିହୀନଂ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞସ୍ସ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମସ୍ସ ୱଣ୍ଣୋ ଭାସିତୋ! ତଂ କିସ୍ସ ହେତୁ? ତତୋ ନିଦାନଞ୍ହି, ମୋଘପୁରିସା, ମରଣଂ ୱା ନିଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ମରଣମତ୍ତଂ ୱା ଦୁକ୍ଖଂ, ନ ତ୍ୱେୱ ତପ୍ପଚ୍ଚୟା କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ଅପାୟଂ ଦୁଗ୍ଗତିଂ ୱିନିପାତଂ ନିରୟଂ ଉପପଜ୍ଜେୟ। ଇତୋ ନିଦାନଞ୍ଚ ଖୋ, ମୋଘପୁରିସା, କାୟସ୍ସ ଭେଦା ପରଂ ମରଣା ଅପାୟଂ ଦୁଗ୍ଗତିଂ ୱିନିପାତଂ ନିରୟଂ ଉପପଜ୍ଜେୟ୍ୟ। ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ’’…ପେ॰… ୱିଗରହିତ୍ୱା ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି –

୧୯୫ . ‘‘ପଞ୍ଚିମେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମହାଚୋରା ସନ୍ତୋ ସଂୱିଜ୍ଜମାନା ଲୋକସ୍ମିଂ। କତମେ ପଞ୍ଚ? ଇଧ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଏକଚ୍ଚସ୍ସ ମହାଚୋରସ୍ସ ଏୱଂ ହୋତି – ‘କୁଦାସ୍ସୁ ନାମାହଂ ସତେନ ୱା ସହସ୍ସେନ ୱା ପରିୱୁତୋ ଗାମନିଗମରାଜଧାନୀସୁ ଆହିଣ୍ଡିସ୍ସାମି ହନନ୍ତୋ ଘାତେନ୍ତୋ ଛିନ୍ଦନ୍ତୋ ଛେଦାପେନ୍ତୋ ପଚନ୍ତୋ ପାଚେନ୍ତୋ’ତି! ସୋ ଅପରେନ ସମୟେନ ସତେନ ୱା ସହସ୍ସେନ ୱା ପରିୱୁତୋ ଗାମନିଗମରାଜଧାନୀସୁ ଆହିଣ୍ଡତି ହନନ୍ତୋ ଘାତେନ୍ତୋ ଛିନ୍ଦନ୍ତୋ ଛେଦାପେନ୍ତୋ ପଚନ୍ତୋ ପାଚେନ୍ତୋ। ଏୱମେୱ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇଧେକଚ୍ଚସ୍ସ ପାପଭିକ୍ଖୁନୋ ଏୱଂ ହୋତି – ‘କୁଦାସ୍ସୁ ନାମାହଂ ସତେନ ୱା ସହସ୍ସେନ ୱା ପରିୱୁତୋ ଗାମନିଗମରାଜଧାନୀସୁ ଚାରିକଂ ଚରିସ୍ସାମି ସକ୍କତୋ ଗରୁକତୋ ମାନିତୋ ପୂଜିତୋ ଅପଚିତୋ ଗହଟ୍ଠାନଞ୍ଚେୱ ପବ୍ବଜିତାନଞ୍ଚ, ଲାଭୀ ଚୀୱରପିଣ୍ଡପାତସେନାସନଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାରାନ’ନ୍ତି ! ସୋ ଅପରେନ ସମୟେନ ସତେନ ୱା ସହସ୍ସେନ ୱା ପରିୱୁତୋ ଗାମନିଗମରାଜଧାନୀସୁ ଚାରିକଂ ଚରତି ସକ୍କତୋ ଗରୁକତୋ ମାନିତୋ ପୂଜିତୋ ଅପଚିତୋ ଗହଟ୍ଠାନଞ୍ଚେୱ ପବ୍ବଜିତାନଞ୍ଚ, ଲାଭୀ ଚୀୱରପିଣ୍ଡପାତସେନାସନଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାରାନଂ। ଅୟଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଠମୋ ମହାଚୋରୋ ସନ୍ତୋ ସଂୱିଜ୍ଜମାନୋ ଲୋକସ୍ମିଂ।

‘‘ପୁନ ଚପରଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇଧେକଚ୍ଚୋ ପାପଭିକ୍ଖୁ ତଥାଗତପ୍ପୱେଦିତଂ ଧମ୍ମୱିନୟଂ ପରିୟାପୁଣିତ୍ୱା ଅତ୍ତନୋ ଦହତି। ଅୟଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁତିୟୋ ମହାଚୋରୋ ସନ୍ତୋ ସଂୱିଜ୍ଜମାନୋ ଲୋକସ୍ମିଂ।

‘‘ପୁନ ଚପରଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇଧେକଚ୍ଚୋ ପାପଭିକ୍ଖୁ ସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚାରିଂ ପରିସୁଦ୍ଧଂ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରନ୍ତଂ ଅମୂଲକେନ ଅବ୍ରହ୍ମଚରିୟେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି। ଅୟଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ତତିୟୋ ମହାଚୋରୋ ସନ୍ତୋ ସଂୱିଜ୍ଜମାନୋ ଲୋକସ୍ମିଂ।

‘‘ପୁନ ଚପରଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇଧେକଚ୍ଚୋ ପାପଭିକ୍ଖୁ ୟାନି ତାନି ସଙ୍ଘସ୍ସ ଗରୁଭଣ୍ଡାନି ଗରୁପରିକ୍ଖାରାନି, ସେୟ୍ୟଥିଦଂ – ଆରାମୋ ଆରାମୱତ୍ଥୁ ୱିହାରୋ ୱିହାରୱତ୍ଥୁ ମଞ୍ଚୋ ପୀଠଂ ଭିସି ବିମ୍ବୋହନଂ [ବିମ୍ବୋହନଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଲୋହକୁମ୍ଭୀ ଲୋହଭାଣକଂ ଲୋହୱାରକୋ ଲୋହକଟାହଂ ୱାସୀ ପରସୁ [ଫରସୁ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] କୁଠାରୀ କୁଦାଲୋ ନିଖାଦନଂ ୱଲ୍ଲି ୱେଳୁ ମୁଞ୍ଜଂ ପବ୍ବଜଂ ତିଣଂ ମତ୍ତିକା ଦାରୁଭଣ୍ଡଂ ମତ୍ତିକାଭଣ୍ଡଂ, ତେହି ଗିହୀଂ ସଙ୍ଗଣ୍ହାତି ଉପଲାପେତି। ଅୟଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଚତୁତ୍ଥୋ ମହାଚୋରୋ ସନ୍ତୋ ସଂୱିଜ୍ଜମାନୋ ଲୋକସ୍ମିଂ।

‘‘ସଦେୱକେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଲୋକେ ସମାରକେ ସବ୍ରହ୍ମକେ ସସ୍ସମଣବ୍ରାହ୍ମଣିୟା ପଜାୟ ସଦେୱମନୁସ୍ସାୟ ଅୟଂ ଅଗ୍ଗୋ ମହାଚୋରୋ ୟୋ ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି। ତଂ କିସ୍ସ ହେତୁ? ଥେୟ୍ୟାୟ ୱୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ରଟ୍ଠପିଣ୍ଡୋ ଭୁତ୍ତୋ’’ତି।

[ସଂ॰ ନି॰ ୧.୩୫] ଅଞ୍ଞଥା ସନ୍ତମତ୍ତାନଂ, ଅଞ୍ଞଥା ୟୋ ପୱେଦୟେ।

ନିକଚ୍ଚ କିତୱସ୍ସେୱ, ଭୁତ୍ତଂ ଥେୟ୍ୟେନ ତସ୍ସ ତଂ॥

[ଧ॰ ପ॰ ୩୦୭ ଧମ୍ମପଦେପି] କାସାୱକଣ୍ଠା ବହୱୋ, ପାପଧମ୍ମା ଅସଞ୍ଞତା।

ପାପା ପାପେହି କମ୍ମେହି, ନିରୟଂ ତେ ଉପପଜ୍ଜରେ॥

[ଧ॰ ପ॰ ୩୦୭ ଧମ୍ମପଦେପି] ସେୟ୍ୟୋ ଅୟୋଗୁଳୋ ଭୁତ୍ତୋ, ତତ୍ତୋ ଅଗ୍ଗିସିଖୂପମୋ।

ୟଞ୍ଚେ ଭୁଞ୍ଜେୟ୍ୟ ଦୁସ୍ସୀଲୋ, ରଟ୍ଠପିଣ୍ଡଂ ଅସଞ୍ଞତୋତି॥

ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ତେ ୱଗ୍ଗୁମୁଦାତୀରିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଦୁବ୍ଭରତାୟ ଦୁପ୍ପୋସତାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଅନଭିଜାନଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଅତ୍ତୁପନାୟିକଂ ଅଲମରିୟଞାଣଦସ୍ସନଂ ସମୁଦାଚରେୟ୍ୟ – ‘ଇତି ଜାନାମି ଇତି ପସ୍ସାମୀ’ତି, ତତୋ ଅପରେନ ସମୟେନ ସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ୱା ଅସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ୱା ଆପନ୍ନୋ ୱିସୁଦ୍ଧାପେକ୍ଖୋ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଅଜାନମେୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଅୱଚଂ ଜାନାମି , ଅପସ୍ସଂ ପସ୍ସାମି। ତୁଚ୍ଛଂ ମୁସା ୱିଲପି’ନ୍ତି, ଅୟମ୍ପି ପାରାଜିକୋ ହୋତି ଅସଂୱାସୋ’’ତି ।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

୧୯୬ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ଅଦିଟ୍ଠେ ଦିଟ୍ଠସଞ୍ଞିନୋ ଅପତ୍ତେ ପତ୍ତସଞ୍ଞିନୋ ଅନଧିଗତେ ଅଧିଗତସଞ୍ଞିନୋ ଅସଚ୍ଛିକତେ ସଚ୍ଛିକତସଞ୍ଞିନୋ ଅଧିମାନେନ ଅଞ୍ଞଂ ବ୍ୟାକରିଂସୁ। ତେସଂ ଅପରେନ ସମୟେନ ରାଗାୟପି ଚିତ୍ତଂ ନମତି ଦୋସାୟପି ଚିତ୍ତଂ ନମତି ମୋହାୟପି ଚିତ୍ତଂ ନମତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। ମୟଞ୍ଚମ୍ହ ଅଦିଟ୍ଠେ ଦିଟ୍ଠସଞ୍ଞିନୋ ଅପତ୍ତେ ପତ୍ତସଞ୍ଞିନୋ ଅନଧିଗତେ ଅଧିଗତସଞ୍ଞିନୋ ଅସଚ୍ଛିକତେ ସଚ୍ଛିକତସଞ୍ଞିନୋ, ଅଧିମାନେନ ଅଞ୍ଞଂ ବ୍ୟାକରିମ୍ହା। କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ମୟଂ ପାରାଜିକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନା’’ତି? ତେ ଆୟସ୍ମତୋ ଆନନ୍ଦସ୍ସ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘ହୋନ୍ତି ୟେ ତେ, ଆନନ୍ଦ [ହୋନ୍ତି ୟେୱାନନ୍ଦ (ସ୍ୟା॰), ହୋନ୍ତି ତେ ଆନନ୍ଦ (ସୀ॰)] , ଭିକ୍ଖୂ ଅଦିଟ୍ଠେ ଦିଟ୍ଠସଞ୍ଞିନୋ ଅପତ୍ତେ ପତ୍ତସଞ୍ଞିନୋ ଅନଧିଗତେ ଅଧିଗତସଞ୍ଞିନୋ ଅସଚ୍ଛିକତେ ସଚ୍ଛିକତସଞ୍ଞିନୋ ଅଧିମାନେନ ଅଞ୍ଞଂ ବ୍ୟାକରୋନ୍ତି। ତଞ୍ଚ ଖୋ ଏତଂ ଅବ୍ବୋହାରିକ’’ନ୍ତି।

‘‘ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୧୯୭ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଅନଭିଜାନଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଅତ୍ତୁପନାୟିକଂ ଅଲମରିୟଞାଣଦସ୍ସନଂ ସମୁଦାଚରେୟ୍ୟ – ‘ଇତି ଜାନାମି ଇତି ପସ୍ସାମୀ’ତି, ତତୋ ଅପରେନ ସମୟେନ ସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ୱା ଅସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ୱା ଆପନ୍ନୋ ୱିସୁଦ୍ଧାପେକ୍ଖୋ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଅଜାନମେୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଅୱଚଂ ଜାନାମି, ଅପସ୍ସଂ ପସ୍ସାମି। ତୁଚ୍ଛଂ ମୁସା ୱିଲପି’ନ୍ତି, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଅଧିମାନା, ଅୟମ୍ପି ପାରାଜିକୋ ହୋତି ଅସଂୱାସୋ’’ତି।

୧୯୮ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଅନଭିଜାନ ନ୍ତି ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଅସଂୱିଜ୍ଜମାନଂ ଅଜାନନ୍ତୋ ଅପସ୍ସନ୍ତୋ ଅତ୍ତନି କୁସଲଂ ଧମ୍ମଂ – ଅତ୍ଥି ମେ କୁସଲୋ ଧମ୍ମୋତି।

[ପାଚି॰ ୭୦] ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମୋ ନାମ ଝାନଂ ୱିମୋକ୍ଖୋ [ୱିମୋକ୍ଖଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ସମାଧି ସମାପତ୍ତି ଞାଣଦସ୍ସନଂ ମଗ୍ଗଭାୱନା ଫଲସଚ୍ଛିକିରିୟା କିଲେସପ୍ପହାନଂ ୱିନୀୱରଣତା ଚିତ୍ତସ୍ସ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଅଭିରତି।

ଅତ୍ତୁପନାୟିକ ନ୍ତି ତେ ୱା କୁସଲେ ଧମ୍ମେ ଅତ୍ତନି ଉପନେତି ଅତ୍ତାନଂ ୱା ତେସୁ କୁସଲେସୁ ଧମ୍ମେସୁ ଉପନେତି।

ଞାଣ ନ୍ତି ତିସ୍ସୋ ୱିଜ୍ଜା। ଦସ୍ସନ ନ୍ତି ୟଂ ଞାଣଂ ତଂ ଦସ୍ସନଂ। ୟଂ ଦସ୍ସନଂ ତଂ ଞାଣଂ।

ସମୁଦାଚରେୟ୍ୟା ତି ଆରୋଚେୟ୍ୟ ଇତ୍ଥିୟା ୱା ପୁରିସସ୍ସ ୱା ଗହଟ୍ଠସ୍ସ ୱା ପବ୍ବଜିତସ୍ସ ୱା।

ଇତି ଜାନାମି ଇତି ପସ୍ସାମୀ ତି ଜାନାମହଂ ଏତେ ଧମ୍ମେ, ପସ୍ସାମହଂ ଏତେ ଧମ୍ମେ ଅତ୍ଥି ଚ ଏତେ ଧମ୍ମା ମୟି, ଅହଞ୍ଚ ଏତେସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସନ୍ଦିସ୍ସାମୀତି।

ତତୋ ଅପରେନ ସମୟେନା ତି ୟସ୍ମିଂ ଖଣେ ସମୁଦାଚିଣ୍ଣଂ ହୋତି ତଂ ଖଣଂ ତଂ ଲୟଂ ତଂ ମୁହୁତ୍ତଂ ୱୀତିୱତ୍ତେ।

ସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ତି ୟଂ ୱତ୍ଥୁ ପଟିଞ୍ଞାତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ ସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ – ‘‘କିନ୍ତେ ଅଧିଗତଂ, କିନ୍ତି ତେ ଅଧିଗତଂ, କଦା ତେ ଅଧିଗତଂ, କତ୍ଥ ତେ ଅଧିଗତଂ, କତମେ ତେ କିଲେସା ପହୀନା, କତମେସଂ ତ୍ୱଂ ଧମ୍ମାନଂ ଲାଭୀ’’ତି।

ଅସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ତି ନ କେନଚି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ।

ଆପନ୍ନୋ ତି ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପିତ୍ୱା ପାରାଜିକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ ହୋତି।

ୱିସୁଦ୍ଧାପେକ୍ଖୋ ତି ଗିହୀ ୱା ହୋତୁକାମୋ ଉପାସକୋ ୱା ହୋତୁକାମୋ ଆରାମିକୋ ୱା ହୋତୁକାମୋ ସାମଣେରୋ ୱା ହୋତୁକାମୋ।

ଅଜାନମେୱଂ , ଆୱୁସୋ, ଅୱଚଂ – ଜାନାମି, ଅପସ୍ସଂ ପସ୍ସାମୀ ତି ନାହଂ ଏତେ ଧମ୍ମେ ଜାନାମି, ନାହଂ ଏତେ ଧମ୍ମେ ପସ୍ସାମି, ନତ୍ଥି ଚ ଏତେ ଧମ୍ମା ମୟି, ନ ଚାହଂ ଏତେସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସନ୍ଦିସ୍ସାମୀତି।

ତୁଚ୍ଛଂ ମୁସା ୱିଲପି ନ୍ତି ତୁଚ୍ଛକଂ ମୟା ଭଣିତଂ, ମୁସା ମୟା ଭଣିତଂ, ଅଭୂତଂ ମୟା ଭଣିତଂ, ଅଜାନନ୍ତେନ ମୟା ଭଣିତଂ।

ଅଞ୍ଞତ୍ର ଅଧିମାନା ତି ଠପେତ୍ୱା ଅଧିମାନଂ।

ଅୟମ୍ପୀ ତି ପୁରିମେ ଉପାଦାୟ ୱୁଚ୍ଚତି।

ପାରାଜିକୋ ହୋତୀ ତି ସେୟ୍ୟଥାପି ନାମ ତାଲୋ ମତ୍ଥକଚ୍ଛିନ୍ନୋ ଅଭବ୍ବୋ ପୁନ ୱିରୂଳ୍ହିୟା, ଏୱମେୱ ଭିକ୍ଖୁ ପାପିଚ୍ଛୋ ଇଚ୍ଛାପକତୋ ଅସନ୍ତଂ ଅଭୂତଂ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପିତ୍ୱା ଅସ୍ସମଣୋ ହୋତି ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋ। ତେନ ୱୁଚ୍ଚତି – ‘‘ପାରାଜିକୋ ହୋତୀ’’ତି।

ଅସଂୱାସୋ ତି ସଂୱାସୋ ନାମ ଏକକମ୍ମଂ ଏକୁଦ୍ଦେସୋ ସମସିକ୍ଖତା – ଏସୋ ସଂୱାସୋ ନାମ। ସୋ ତେନ ସଦ୍ଧିଂ ନତ୍ଥି। ତେନ ୱୁଚ୍ଚତି – ‘‘ଅସଂୱାସୋ’’ତି।

୧୯୯ . ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମୋ ନାମ ଝାନଂ ୱିମୋକ୍ଖୋ ସମାଧି ସମାପତ୍ତି ଞାଣଦସ୍ସନଂ ମଗ୍ଗଭାୱନା ଫଲସଚ୍ଛିକିରିୟା କିଲେସପ୍ପହାନଂ ୱିନୀୱରଣତା ଚିତ୍ତସ୍ସ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଅଭିରତି।

[ପାଚି॰ ୭୦] ଝାନ ନ୍ତି ପଠମଂ ଝାନଂ ଦୁତିୟଂ ଝାନଂ ତତିୟଂ ଝାନଂ ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ।

[ପାଚି॰ ୭୦] ୱିମୋକ୍ଖୋ ତି ସୁଞ୍ଞତୋ ୱିମୋକ୍ଖୋ ଅନିମିତ୍ତୋ ୱିମୋକ୍ଖୋ ଅପ୍ପଣିହିତୋ ୱିମୋକ୍ଖୋ।

[ପାଚି॰ ୭୦] ସମାଧୀ ତି ସୁଞ୍ଞତୋ ସମାଧି ଅନିମିତ୍ତୋ ସମାଧି ଅପ୍ପଣିହିତୋ ସମାଧି।

[ପାଚି॰ ୭୦] ସମାପତ୍ତୀ ତି ସୁଞ୍ଞତା ସମାପତ୍ତି ଅନିମିତ୍ତା ସମାପତ୍ତି ଅପ୍ପଣିହିତା ସମାପତ୍ତି।

[ପାଚି॰ ୭୦] ଞାଣଦସ୍ସନ ନ୍ତି ତିସ୍ସୋ ୱିଜ୍ଜା।

[ପାଚି॰ ୭୦] ମଗ୍ଗଭାୱନା ତି ଚତ୍ତାରୋ ସତିପଟ୍ଠାନା, ଚତ୍ତାରୋ ସମ୍ମପ୍ପଧାନା, ଚତ୍ତାରୋ ଇଦ୍ଧିପାଦା, ପଞ୍ଚିନ୍ଦ୍ରିୟାନି, ପଞ୍ଚ ବଲାନି, ସତ୍ତ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗା, ଅରିୟୋ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକୋ ମଗ୍ଗୋ।

[ପାଚି॰ ୭୦] ଫଲସଚ୍ଛିକିରିୟା ତି ସୋତାପତ୍ତିଫଲସ୍ସ ସଚ୍ଛିକିରିୟା, ସକଦାଗାମିଫଲସ୍ସ ସଚ୍ଛିକିରିୟା, ଅନାଗାମିଫଲସ୍ସ ସଚ୍ଛିକିରିୟା, ଅରହତ୍ତସ୍ସ [ଅରହତ୍ତଫଲସ୍ସ (ସ୍ୟା॰)] ସଚ୍ଛିକିରିୟା।

[ପାଚି॰ ୭୦] କିଲେସପ୍ପହାନ ନ୍ତି ରାଗସ୍ସ ପହାନଂ ଦୋସସ୍ସ ପହାନଂ ମୋହସ୍ସ ପହାନଂ।

[ପାଚି॰ ୭୦] ୱିନୀୱରଣତା ଚିତ୍ତସ୍ସା ତି ରାଗା ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣତା, ଦୋସା ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣତା, ମୋହା ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣତା।

[ପାଚି॰ ୭୦] ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଅଭିରତୀ ତି ପଠମେନ ଝାନେନ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଅଭିରତି, ଦୁତିୟେନ ଝାନେନ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଅଭିରତି, ତତିୟେନ ଝାନେନ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଅଭିରତି, ଚତୁତ୍ଥେନ ଝାନେନ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଅଭିରତି।

୨୦୦ . ତୀହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ, ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି।

ଚତୂହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ।

ପଞ୍ଚହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ।

ଛହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ।

ସତ୍ତହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

୨୦୧ . ତୀହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜାମୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି।

ଚତୂହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜାମୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ।

ପଞ୍ଚହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜାମୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ।

ଛହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜାମୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ।

ସତ୍ତହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜାମୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

୨୦୨ . ତୀହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପନ୍ନୋତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି।

ଚତୂହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପନ୍ନୋତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ।

ପଞ୍ଚହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପନ୍ନୋତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ।

ଛହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପନ୍ନୋତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ।

ସତ୍ତହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପନ୍ନୋତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

୨୦୩ . ତୀହାକାରେହି ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି।

ଚତୂହାକାରେହି ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ।

ପଞ୍ଚହାକାରେହି ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି , ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ।

ଛହାକାରେହି ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ।

ସତ୍ତହାକାରେହି ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

୨୦୪ . ତୀହାକାରେହି ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ୱସୀମ୍ହୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି।

ଚତୂହାକାରେହି ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ୱସୀମ୍ହୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ।

ପଞ୍ଚହାକାରେହି ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ୱସୀମ୍ହୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ।

ଛହାକାରେହି ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ୱସୀମ୍ହୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ।

ସତ୍ତହାକାରେହି ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ୱସୀମ୍ହୀତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

୨୦୫ . ତୀହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି।

ଚତୂହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ।

ପଞ୍ଚହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ।

ଛହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ।

ସତ୍ତହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ୟଥା ଇଦଂ ପଠମଂ ଝାନଂ ୱିତ୍ଥାରିତଂ ତଂ ସବ୍ବମ୍ପି ୱିତ୍ଥାରେତବ୍ବଂ।

୨୦୬ . ତୀହାକାରେହି…ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ଦୁତିୟଂ ଝାନଂ…ପେ॰… ତତିୟଂ ଝାନଂ…ପେ॰… ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ଚତୁତ୍ଥସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

୨୦୭ . ତୀହାକାରେହି ସୁଞ୍ଞତଂ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ଅନିମିତ୍ତଂ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଂ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ଅପ୍ପଣିହିତସ୍ସ ୱିମୋକ୍ଖସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ଅପ୍ପଣିହିତୋ ୱିମୋକ୍ଖୋ ସଚ୍ଛିକତୋ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰…।

ତୀହାକାରେହି ସୁଞ୍ଞତଂ ସମାଧିଂ… ଅନିମିତ୍ତଂ ସମାଧିଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଂ ସମାଧିଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ଅପ୍ପଣିହିତସ୍ସ ସମାଧିସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ଅପ୍ପଣିହିତୋ ସମାଧି ସଚ୍ଛିକତୋ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ସୁଞ୍ଞତଂ ସମାପତ୍ତିଂ… ଅନିମିତ୍ତଂ ସମାପତ୍ତିଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଂ ସମାପତ୍ତିଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ଅପ୍ପଣିହିତାୟ ସମାପତ୍ତିୟା ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ଅପ୍ପଣିହିତା ସମାପତ୍ତି ସଚ୍ଛିକତା ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ତିସ୍ସୋ ୱିଜ୍ଜା ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି ସମାପନ୍ନୋ… ତିସ୍ସନ୍ନଂ ୱିଜ୍ଜାନଂ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ତିସ୍ସୋ ୱିଜ୍ଜା ସଚ୍ଛିକତା ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ଚତ୍ତାରୋ ସତିପଟ୍ଠାନେ… ଚତ୍ତାରୋ ସମ୍ମପ୍ପଧାନେ… ଚତ୍ତାରୋ ଇଦ୍ଧିପାଦେ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ଚତୁନ୍ନଂ ଇଦ୍ଧିପାଦାନଂ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ଚତ୍ତାରୋ ଇଦ୍ଧିପାଦା ସଚ୍ଛିକତା ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଞ୍ଚିନ୍ଦ୍ରିୟାନି… ପଞ୍ଚ ବଲାନି ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ … ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ବଲାନଂ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଞ୍ଚବଲାନି ସଚ୍ଛିକତାନି ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ସତ୍ତ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗେ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ସତ୍ତନ୍ନଂ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗାନଂ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ସତ୍ତ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗା ସଚ୍ଛିକତା ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ଅରିୟଂ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକଂ ମଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ଅରିୟସ୍ସ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକସ୍ସ ମଗ୍ଗସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ଅରିୟୋ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକୋ ମଗ୍ଗୋ ସଚ୍ଛିକତୋ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ସୋତାପତ୍ତିଫଲଂ… ସକଦାଗାମିଫଲଂ… ଅନାଗାମିଫଲଂ… ଅରହତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ଅରହତ୍ତସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି ୱସୀମ୍ହି ଅରହତ୍ତଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ ।

ତୀହାକାରେହି ରାଗୋ ମେ ଚତ୍ତୋ ୱନ୍ତୋ ମୁତ୍ତୋ ପହୀନୋ ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠୋ ଉକ୍ଖେଟିତୋ ସମୁକ୍ଖେଟିତୋତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ଦୋସୋ ମେ ଚତ୍ତୋ ୱନ୍ତୋ ମୁତ୍ତୋ ପହୀନୋ ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠୋ ଉକ୍ଖେଟିତୋ ସମୁକ୍ଖେଟିତୋତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ମୋହୋ ମେ ଚତ୍ତୋ ୱନ୍ତୋ ମୁତ୍ତୋ ପହୀନୋ ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠୋ ଉକ୍ଖେଟିତୋ ସମୁକ୍ଖେଟିତୋତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ରାଗା ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ଦୋସା ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି …ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ମୋହା ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ – ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ସୁଦ୍ଧିକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୦୮ . ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଦୁତିୟସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰…।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ତତିୟସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତୁତ୍ଥଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଚତୁତ୍ଥସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତୁତ୍ଥଞ୍ଚ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଅପ୍ପଣିହିତସ୍ସ ଚ ୱିମୋକ୍ଖସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅପ୍ପଣିହିତୋ ଚ ୱିମୋକ୍ଖୋ ସଚ୍ଛିକତୋ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଅପ୍ପଣିହିତସ୍ସ ଚ ସମାଧିସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅପ୍ପଣିହିତୋ ଚ ସମାଧି ସଚ୍ଛିକତୋ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଅପ୍ପଣିହିତାୟ ଚ ସମାପତ୍ତିୟା ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅପ୍ପଣିହିତା ଚ ସମାପତ୍ତି ସଚ୍ଛିକତା ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ତିସ୍ସୋ ଚ ୱିଜ୍ଜା ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ତିସ୍ସନ୍ନଞ୍ଚ ୱିଜ୍ଜାନଂ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ତିସ୍ସୋ ଚ ୱିଜ୍ଜା ସଚ୍ଛିକତା ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତ୍ତାରୋ ଚ ସତିପଟ୍ଠାନେ… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତ୍ତାରୋ ଚ ସମ୍ମପ୍ପଧାନେ… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତ୍ତାରୋ ଚ ଇଦ୍ଧିପାଦେ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଚତୁନ୍ନଞ୍ଚ ଇଦ୍ଧିପାଦାନଂ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତ୍ତାରୋ ଚ ଇଦ୍ଧିପାଦା ସଚ୍ଛିକତା ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ପଞ୍ଚ ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିୟାନି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ପଞ୍ଚ ଚ ବଲାନି ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ପଞ୍ଚନ୍ନଞ୍ଚ ବଲାନଂ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ପଞ୍ଚ ଚ ବଲାନି ସଚ୍ଛିକତାନି ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୨୦୯ . ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସତ୍ତ ଚ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗେ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ସତ୍ତନ୍ନଞ୍ଚ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗାନଂ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସତ୍ତ ଚ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗା ସଚ୍ଛିକତା ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅରିୟଞ୍ଚ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକଂ ମଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଅରିୟସ୍ସ ଚ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକସ୍ସ ମଗ୍ଗସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅରିୟୋ ଚ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକୋ ମଗ୍ଗୋ ସଚ୍ଛିକତୋ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସୋତାପତ୍ତିଫଲଞ୍ଚ… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସକଦାଗାମିଫଲଞ୍ଚ… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅନାଗାମିଫଲଞ୍ଚ… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅରହତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଅରହତ୍ତସ୍ସ ଚ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅରହତ୍ତଞ୍ଚ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟା, ରାଗୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ… ଦୋସୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ… ମୋହୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ ୱନ୍ତୋ ମୁତ୍ତୋ ପହୀନୋ ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠୋ ଉକ୍ଖେଟିତୋ ସମୁକ୍ଖେଟିତୋତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି…ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟା, ରାଗା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ଦୋସା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୧୦ . ତୀହାକାରେହି ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ଦୁତିୟସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ତତିୟସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତୁତ୍ଥଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ଦୁତିୟସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଚତୁତ୍ଥସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତୁତ୍ଥଞ୍ଚ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ… ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ… ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ… ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ… ତିସ୍ସୋ ଚ ୱିଜ୍ଜା… ଚତ୍ତାରୋ ଚ ସତିପଟ୍ଠାନେ… ଚତ୍ତାରୋ ଚ ସମ୍ମପ୍ପଧାନେ… ଚତ୍ତାରୋ ଚ ଇଦ୍ଧିପାଦେ… ପଞ୍ଚ ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିୟାନି… ପଞ୍ଚ ଚ ବଲାନି… ସତ୍ତ ଚ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗେ… ଅରିୟଞ୍ଚ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକଂ ମଗ୍ଗଂ… ସୋତାପତ୍ତିଫଲଞ୍ଚ… ସକଦାଗାମିଫଲଞ୍ଚ… ଅନାଗାମିଫଲଞ୍ଚ… ଅରହତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ଦୁତିୟସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଅରହତ୍ତସ୍ସ ଚ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅରହତ୍ତଞ୍ଚ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ଦୁତିୟସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟା, ରାଗୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ… ଦୋସୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ… ମୋହୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ ୱନ୍ତୋ ମୁତ୍ତୋ ପହୀନୋ ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠୋ ଉକ୍ଖେଟିତୋ ସମୁକ୍ଖେଟିତୋ। ରାଗା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ଦୋସା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି …ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ଦୁତିୟସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ପଠମସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ।

ଏୱଂ ଏକେକଂ ମୂଲଂ କାତୁନ ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ପରିୱତ୍ତକଂ କତ୍ତବ୍ବଂ।

ଇଦଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

୨୧୧ . ତୀହାକାରେହି ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତୁତ୍ଥଞ୍ଚ ଝାନଂ…ପେ॰… ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅରହତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ତତିୟସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଅରହତ୍ତସ୍ସ ଚ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଅରହତ୍ତଞ୍ଚ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ତତିୟସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟା, ରାଗୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ… ଦୋସୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ… ମୋହୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ ୱନ୍ତୋ ମୁତ୍ତୋ ପହୀନୋ ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠୋ ଉକ୍ଖେଟିତୋ ସମୁକ୍ଖେଟିତୋ। ରାଗା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ଦୋସା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ… ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ତତିୟସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଦୁତିୟସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ…ପେ॰… ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ… ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ… ଚତୁତ୍ଥଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଚତୁତ୍ଥସ୍ସ ଚ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଚତୁତ୍ଥଞ୍ଚ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୨୧୨ . ତୀହାକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଅପ୍ପଣିହିତସ୍ସ ଚ ୱିମୋକ୍ଖସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଅପ୍ପଣିହିତୋ ଚ ୱିମୋକ୍ଖୋ ସଚ୍ଛିକତୋ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ… ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଅପ୍ପଣିହିତସ୍ସ ଚ ସମାଧିସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଅପ୍ପଣିହିତୋ ଚ ସମାଧି ସଚ୍ଛିକତୋ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ… ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଅପ୍ପଣିହିତାୟ ଚ ସମାପତ୍ତିୟା ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଅପ୍ପଣିହିତା ଚ ସମାପତ୍ତି ସଚ୍ଛିକତା ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ତିସ୍ସୋ ଚ ୱିଜ୍ଜା ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ‘ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ତିସ୍ସନ୍ନଞ୍ଚ ୱିଜ୍ଜାନଂ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ତିସ୍ସୋ ଚ ୱିଜ୍ଜା ସଚ୍ଛିକତା ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଚତ୍ତାରୋ ଚ ସତିପଟ୍ଠାନେ… ଚତ୍ତାରୋ ଚ ସମ୍ମପ୍ପଧାନେ… ଚତ୍ତାରୋ ଚ ଇଦ୍ଧିପାଦେ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଚତୁନ୍ନଞ୍ଚ ଇଦ୍ଧିପାଦାନଂ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଚତ୍ତାରୋ ଚ ଇଦ୍ଧିପାଦା ସଚ୍ଛିକତା ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

୨୧୩ . ତୀହାକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ପଞ୍ଚ ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିୟାନି… ପଞ୍ଚ ଚ ବଲାନି ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ପଞ୍ଚନ୍ନଞ୍ଚ ବଲାନଂ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ପଞ୍ଚ ଚ ବଲାନି ସଚ୍ଛିକତାନି ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ସତ୍ତ ଚ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗେ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ସତ୍ତନ୍ନଞ୍ଚ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗାନଂ ଲାଭୀମ୍ହି … ୱସୀମ୍ହି… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ସତ୍ତ ଚ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗା ସଚ୍ଛିକତା ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଅରିୟଞ୍ଚ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକଂ ମଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଅରିୟସ୍ସ ଚ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକସ୍ସ ମଗ୍ଗସ୍ସ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଅରିୟୋ ଚ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକୋ ମଗ୍ଗୋ ସଚ୍ଛିକତୋ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ସୋତାପତ୍ତିଫଲଞ୍ଚ… ସକଦାଗାମିଫଲଞ୍ଚ… ଅନାଗାମିଫଲଞ୍ଚ… ଅରହତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଅରହତ୍ତସ୍ସ ଚ ଲାଭୀମ୍ହି… ୱସୀମ୍ହି… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ଅରହତ୍ତଞ୍ଚ ସଚ୍ଛିକତଂ ମୟାତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ, ରାଗୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ… ଦୋସୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ… ମୋହୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ ୱନ୍ତୋ ମୁତ୍ତୋ ପହୀନୋ ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠୋ ଉକ୍ଖେଟିତୋ ସମୁକ୍ଖେଟିତୋତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି…ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ରାଗା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ଦୋସା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ଏକମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ। [ଏକମୂଲକଂ ସଙ୍ଖିତ୍ତଂ ନିଟ୍ଠିତଂ (ସ୍ୟା॰)]

ୟଥା ଏକମୂଲକଂ ୱିତ୍ଥାରିତଂ ଏୱମେୱ ଦୁମୂଲକାଦିପି ୱିତ୍ଥାରେତବ୍ବଂ।

ଇଦଂ ସବ୍ବମୂଲକଂ

୨୧୪ . ତୀହାକାରେହି …ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତୁତ୍ଥଞ୍ଚ ଝାନଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ ତିସ୍ସୋ ଚ ୱିଜ୍ଜା ଚତ୍ତାରୋ ଚ ସତିପଟ୍ଠାନେ ଚତ୍ତାରୋ ଚ ସମ୍ମପ୍ପଧାନେ ଚତ୍ତାରୋ ଚ ଇଦ୍ଧିପାଦେ ପଞ୍ଚ ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିୟାନି ପଞ୍ଚ ଚ ବଲାନି ସତ୍ତ ଚ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗେ ଅରିୟଞ୍ଚ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକଂ ମଗ୍ଗଂ ସୋତାପତ୍ତିଫଲଞ୍ଚ ସକଦାଗାମିଫଲଞ୍ଚ ଅନାଗାମିଫଲଞ୍ଚ ଅରହତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପଜ୍ଜିଂ… ସମାପଜ୍ଜାମି… ସମାପନ୍ନୋ…ପେ॰… ରାଗୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ, ଦୋସୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ, ମୋହୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ ୱନ୍ତୋ ମୁତ୍ତୋ ପହୀନୋ ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠୋ ଉକ୍ଖେଟିତୋ ସମୁକ୍ଖେଟିତୋ। ରାଗା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ, ଦୋସା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ, ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ। ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ସବ୍ବମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ସୁଦ୍ଧିକୱାରକଥା ନିଟ୍ଠିତା।

୨୧୫ . ତୀହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ଦୁତିୟଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ତତିୟଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି …ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ସୁଞ୍ଞତଂ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ଅନିମିତ୍ତଂ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଂ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ସୁଞ୍ଞତଂ ସମାଧିଂ… ଅନିମିତ୍ତଂ ସମାଧିଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଂ ସମାଧିଂ… ସୁଞ୍ଞତଂ ସମାପତ୍ତିଂ… ଅନିମିତ୍ତଂ ସମାପତ୍ତିଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଂ ସମାପତ୍ତିଂ… ତିସ୍ସୋ ୱିଜ୍ଜା… ଚତ୍ତାରୋ ସତିପଟ୍ଠାନେ… ଚତ୍ତାରୋ ସମ୍ମପ୍ପଧାନେ… ଚତ୍ତାରୋ ଇଦ୍ଧିପାଦେ… ପଞ୍ଚିନ୍ଦ୍ରିୟାନି… ପଞ୍ଚ ବଲାନି… ସତ୍ତ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗେ… ଅରିୟଂ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକଂ ମଗ୍ଗଂ… ସୋତାପତ୍ତିଫଲଂ… ସକଦାଗାମିଫଲଂ… ଅନାଗାମିଫଲଂ… ଅରହତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ…ପେ॰… ରାଗୋ ମେ ଚତ୍ତୋ… ଦୋସୋ ମେ ଚତ୍ତୋ… ମୋହୋ ମେ ଚତ୍ତୋ ୱନ୍ତୋ ମୁତ୍ତୋ ପହୀନୋ ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠୋ ଉକ୍ଖେଟିତୋ ସମୁକ୍ଖେଟିତୋ। ରାଗା ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ଦୋସା ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ମୋହା ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ୱତ୍ଥୁୱିସାରକସ୍ସ ଏକମୂଲକସ୍ସ ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୧୬ . ତୀହାକାରେହି ଦୁତିୟଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ତତିୟଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ଦୁତିୟଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି…ପେ॰… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି…ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ଦୁତିୟଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ୱତ୍ଥୁୱିସାରକସ୍ସ ଏକମୂଲକସ୍ସ ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ।

ମୂଲଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

୨୧୭ . ତୀହାକାରେହି ମୋହା ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି…ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ମୋହା ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ଦୋସା ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ୱତ୍ଥୁୱିସାରକସ୍ସ ଏକମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ୟଥା ଏକମୂଲକଂ ୱିତ୍ଥାରିତଂ ଏୱମେୱ ଦୁମୂଲକାଦିପି ୱିତ୍ଥାରେତବ୍ବଂ।

ଇଦଂ ସବ୍ବମୂଲକଂ

୨୧୮ . ତୀହାକାରେହି…ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତୁତ୍ଥଞ୍ଚ ଝାନଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ ତିସ୍ସୋ ଚ ୱିଜ୍ଜା ଚତ୍ତାରୋ ଚ ସତିପଟ୍ଠାନେ ଚତ୍ତାରୋ ଚ ସମ୍ମପ୍ପଧାନେ ଚତ୍ତାରୋ ଚ ଇଦ୍ଧିପାଦେ ପଞ୍ଚ ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିୟାନି ପଞ୍ଚ ଚ ବଲାନି ସତ୍ତ ଚ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗେ ଅରିୟଞ୍ଚ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକଂ ମଗ୍ଗଂ ସୋତାପତ୍ତିଫଲଞ୍ଚ ସକଦାଗାମିଫଲଞ୍ଚ ଅନାଗାମିଫଲଞ୍ଚ ଅରହତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପଜ୍ଜିଂ…ପେ॰… ରାଗୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ… ଦୋସୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ… ମୋହୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ ୱନ୍ତୋ ମୁତ୍ତୋ ପହୀନୋ ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠୋ ଉକ୍ଖେଟିତୋ ସମୁକ୍ଖେଟିତୋ। ରାଗା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ଦୋସା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ମୋହା ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। [[ ] ଏତ୍ଥନ୍ତରେ ପାଠା ସ୍ୟାମପୋତ୍ଥକେ ନତ୍ଥି]

୨୧୯ . ତୀହାକାରେହି ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତୁତ୍ଥଞ୍ଚ ଝାନଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ୱିମୋକ୍ଖଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ସମାଧିଂ ସୁଞ୍ଞତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ ଅନିମିତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ ଅପ୍ପଣିହିତଞ୍ଚ ସମାପତ୍ତିଂ ତିସ୍ସୋ ଚ ୱିଜ୍ଜା ଚତ୍ତାରୋ ଚ ସତିପଟ୍ଠାନେ ଚତ୍ତାରୋ ଚ ସମ୍ମପ୍ପଧାନେ ଚତ୍ତାରୋ ଚ ଇଦ୍ଧିପାଦେ ପଞ୍ଚ ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିୟାନି ପଞ୍ଚ ଚ ବଲାନି ସତ୍ତ ଚ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗେ ଅରିୟଞ୍ଚ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକଂ ମଗ୍ଗଂ ସୋତାପତ୍ତିଫଲଞ୍ଚ ସକଦାଗାମିଫଲଞ୍ଚ ଅନାଗାମିଫଲଞ୍ଚ ଅରହତ୍ତଞ୍ଚ ସମାପଜ୍ଜିଂ…ପେ॰… ରାଗୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ… ଦୋସୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ… ମୋହୋ ଚ ମେ ଚତ୍ତୋ ୱନ୍ତୋ ମୁତ୍ତୋ ପହୀନୋ ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠୋ ଉକ୍ଖେଟିତୋ ସମୁକ୍ଖେଟିତୋ। ରାଗା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ଦୋସା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତୁତ୍ଥଞ୍ଚ ଝାନଂ…ପେ॰… ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ଦୁତିୟଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି…ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ମୋହା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ ପଠମଞ୍ଚ ଝାନଂ ଦୁତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ତତିୟଞ୍ଚ ଝାନଂ ଚତୁତ୍ଥଞ୍ଚ ଝାନଂ…ପେ॰… ରାଗା ଚ ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ୱତ୍ତୁକାମୋ ଦୋସା ମେ ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ପାରାଜିକସ୍ସ ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ୱତ୍ଥୁୱିସାରକସ୍ସ ସବ୍ବମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ୱତ୍ଥୁୱିସାରକସ୍ସ ଚକ୍କପେୟ୍ୟାଲଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ୱତ୍ଥୁକାମୱାରକଥା ନିଟ୍ଠିତା।

୨୨୦ . ତୀହାକାରେହି ୟୋ ତେ ୱିହାରେ ୱସି ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜି… ସମାପଜ୍ଜତି… ସମାପନ୍ନୋ… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀ… ୱସୀ… ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଠମଂ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଚତୂହାକାରେହି … ପଞ୍ଚହାକାରେହି… ଛହାକାରେହି… ସତ୍ତହାକାରେହି ୟୋ ତେ ୱିହାରେ ୱସି ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଠମଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜି… ସମାପଜ୍ଜତି… ସମାପନ୍ନୋ… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଠମସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀ… ୱସୀ… ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଠମଂ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ତୀହାକାରେହି ୟୋ ତେ ୱିହାରେ ୱସି ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଦୁତିୟଂ ଝାନଂ… ତତିୟଂ ଝାନଂ… ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ… ସୁଞ୍ଞତଂ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ଅନିମିତ୍ତଂ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଂ ୱିମୋକ୍ଖଂ… ସୁଞ୍ଞତଂ ସମାଧିଂ… ଅନିମିତ୍ତଂ ସମାଧିଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଂ ସମାଧିଂ… ସୁଞ୍ଞତଂ ସମାପତ୍ତିଂ… ଅନିମିତ୍ତଂ ସମାପତ୍ତିଂ… ଅପ୍ପଣିହିତଂ ସମାପତ୍ତିଂ… ତିସ୍ସୋ ୱିଜ୍ଜା… ଚତ୍ତାରୋ ସତିପଟ୍ଠାନେ… ଚତ୍ତାରୋ ସମ୍ମପ୍ପଧାନେ… ଚତ୍ତାରୋ ଇଦ୍ଧିପାଦେ… ପଞ୍ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିୟାନି… ପଞ୍ଚ ବଲାନି… ସତ୍ତ ବୋଜ୍ଝଙ୍ଗେ… ଅରିୟଂ ଅଟ୍ଠଙ୍ଗିକଂ ମଗ୍ଗଂ… ସୋତାପତ୍ତିଫଲଂ… ସକଦାଗାମିଫଲଂ… ଅନାଗାମିଫଲଂ… ଅରହତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜି… ସମାପଜ୍ଜତି… ସମାପନ୍ନୋ… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅରହତ୍ତସ୍ସ ଲାଭୀ… ୱସୀ… ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅରହତ୍ତଂ ସଚ୍ଛିକତନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି ୟୋ ତେ ୱିହାରେ ୱସି, ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ରାଗୋ ଚତ୍ତୋ… ଦୋସୋ ଚତ୍ତୋ… ମୋହୋ ଚତ୍ତୋ ୱନ୍ତୋ ମୁତ୍ତୋ ପହୀନୋ ପଟିନିସ୍ସଟ୍ଠୋ ଉକ୍ଖେଟିତୋ ସମୁକ୍ଖେଟିତୋତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ତୀହାକାରେହି…ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ୟୋ ତେ ୱିହାରେ ୱସି, ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ରାଗା ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ଦୋସା ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣଂ… ମୋହା ଚିତ୍ତଂ ୱିନୀୱରଣନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ତୀହାକାରେହି…ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ୟୋ ତେ ୱିହାରେ ୱସି ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ପଠମଂ ଝାନଂ… ଦୁତିୟଂ ଝାନଂ… ତତିୟଂ ଝାନଂ… ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜି … ସମାପଜ୍ଜତି… ସମାପନ୍ନୋ… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଚତୁତ୍ଥସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀ… ୱସୀ… ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି, ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି, ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ୟଥା ଇଦଂ ୱିତ୍ଥାରିତଂ ଏୱମେୱ ସେସାନିପି ୱିତ୍ଥାରେତବ୍ବାନି।

୨୨୧ . ତୀହାକାରେହି…ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ୟୋ ତେ ଚୀୱରଂ ପରିଭୁଞ୍ଜି… ୟୋ ତେ ପିଣ୍ଡପାତଂ ପରିଭୁଞ୍ଜି… ୟୋ ତେ ସେନାସନଂ ପରିଭୁଞ୍ଜି… ୟୋ ତେ ଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାରଂ ପରିଭୁଞ୍ଜି ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜି… ସମାପଜ୍ଜତି… ସମାପନ୍ନୋ… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଚତୁତ୍ଥସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀ… ୱସୀ… ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ତୀହାକାରେହି…ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ୟେନ ତେ ୱିହାରୋ ପରିଭୁତ୍ତୋ… ୟେନ ତେ ଚୀୱରଂ ପରିଭୁତ୍ତଂ… ୟେନ ତେ ପିଣ୍ଡପାତୋ ପରିଭୁତ୍ତୋ… ୟେନ ତେ ସେନାସନଂ ପରିଭୁତ୍ତଂ… ୟେନ ତେ ଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାରୋ ପରିଭୁତ୍ତୋ… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜି… ସମାପଜ୍ଜତି… ସମାପନ୍ନୋ… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଚତୁତ୍ଥସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀ… ୱସୀ… ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ତୀହାକାରେହି …ପେ॰… ସତ୍ତହାକାରେହି ୟଂ ତ୍ୱଂ ଆଗମ୍ମ ୱିହାରଂ ଅଦାସି… ଚୀୱରଂ ଅଦାସି… ପିଣ୍ଡପାତଂ ଅଦାସି… ସେନାସନଂ ଅଦାସି… ଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାରଂ ଅଦାସି ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ସମାପଜ୍ଜି… ସମାପଜ୍ଜତି… ସମାପନ୍ନୋ… ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଚତୁତ୍ଥସ୍ସ ଝାନସ୍ସ ଲାଭୀ… ୱସୀ… ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସୁଞ୍ଞାଗାରେ ଚତୁତ୍ଥଂ ଝାନଂ ସଚ୍ଛିକତନ୍ତି ସମ୍ପଜାନମୁସା ଭଣନ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ; ନ ପଟିୱିଜାନନ୍ତସ୍ସ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ପୁବ୍ବେୱସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣିସ୍ସନ୍ତି , ଭଣନ୍ତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ଭଣାମୀତି, ଭଣିତସ୍ସ ହୋତି ମୁସା ମୟା ଭଣିତନ୍ତି, ୱିନିଧାୟ ଦିଟ୍ଠିଂ, ୱିନିଧାୟ ଖନ୍ତିଂ, ୱିନିଧାୟ ରୁଚିଂ, ୱିନିଧାୟ ଭାୱଂ।

ପେୟ୍ୟାଲପନ୍ନରସକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ପଚ୍ଚୟପ୍ପଟିସଂୟୁତ୍ତୱାରକଥା ନିଟ୍ଠିତା।

ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଚକ୍କପେୟ୍ୟାଲଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୨୨ . ଅନାପତ୍ତି ଅଧିମାନେନ, ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଖିତ୍ତଚିତ୍ତସ୍ସ, ୱେଦନାଟ୍ଟସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁଉଦ୍ଦାନଗାଥା

ଅଧିମାନେ [ଅଧିମାନେନ (ପୀ॰)] ଅରଞ୍ଞମ୍ହି, ପିଣ୍ଡୋପଜ୍ଝାରିୟାପଥୋ।

ସଂୟୋଜନା ରହୋଧମ୍ମା, ୱିହାରୋ ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତୋ॥

ନ ଦୁକ୍କରଂ ୱୀରିୟମଥୋପି ମଚ୍ଚୁନୋ।

ଭାୟାୱୁସୋ ୱିପ୍ପଟିସାରି ସମ୍ମା।

ୱିରିୟେନ ୟୋଗେନ ଆରାଧନାୟ।

ଅଥ ୱେଦନାୟ ଅଧିୱାସନା ଦୁୱେ॥

ବ୍ରାହ୍ମଣେ ପଞ୍ଚ ୱତ୍ଥୂନି, ଅଞ୍ଞଂ ବ୍ୟାକରଣା ତୟୋ।

ଅଗାରାୱରଣା କାମା, ରତି ଚାପି ଅପକ୍କମି॥

ଅଟ୍ଠି ପେସି ଉଭୋ ଗାୱଘାତକା।

ପିଣ୍ଡୋ ସାକୁଣିକୋ ନିଚ୍ଛୱି ଓରବ୍ଭି।

ଅସି ଚ ସୂକରିକୋ ସତ୍ତି ମାଗୱି।

ଉସୁ ଚ କାରଣିକୋ ସୂଚି ସାରଥି॥

ୟୋ ଚ ସିବ୍ବୀୟତି ସୂଚକୋ ହି ସୋ।

ଅଣ୍ଡଭାରି ଅହୁ ଗାମକୂଟକୋ।

କୂପେ ନିମୁଗ୍ଗୋ ହି ସୋ ପାରଦାରିକୋ।

ଗୂଥଖାଦୀ ଅହୁ ଦୁଟ୍ଠବ୍ରାହ୍ମଣୋ॥

ନିଚ୍ଛୱିତ୍ଥୀ ଅତିଚାରିନୀ ଅହୁ।

ମଙ୍ଗୁଲିତ୍ଥୀ ଅହୁ ଇକ୍ଖଣିତ୍ଥିକା।

ଓକିଲିନୀ ହି ସପତ୍ତଙ୍ଗାରୋକିରି।

ସୀସଚ୍ଛିନ୍ନୋ ଅହୁ ଚୋରଘାତକୋ॥

ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁନୀ ସିକ୍ଖମାନା।

ସାମଣେରୋ ଅଥ ସାମଣେରିକା।

କସ୍ସପସ୍ସ ୱିନୟସ୍ମିଂ ପବ୍ବଜଂ।

ପାପକମ୍ମମକରିଂସୁ ତାୱଦେ॥

ତପୋଦା ରାଜଗହେ ୟୁଦ୍ଧଂ, ନାଗାନୋଗାହନେନ ଚ।

ସୋଭିତୋ ଅରହଂ ଭିକ୍ଖୁ, ପଞ୍ଚକପ୍ପସତଂ ସରେତି॥

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁ

୨୨୩ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଧିମାନେନ ଅଞ୍ଞଂ ବ୍ୟାକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ। କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅହଂ ପାରାଜିକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅଧିମାନେନା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣିଧାୟ ଅରଞ୍ଞେ ୱିହରତି – ‘‘ଏୱଂ ମଂ ଜନୋ ସମ୍ଭାୱେସ୍ସତୀ’’ତି। ତଂ ଜନୋ ସମ୍ଭାୱେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ନ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଣିଧାୟ ଅରଞ୍ଞେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ୟୋ ୱସେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣିଧାୟ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରତି – ‘‘ଏୱଂ ମଂ ଜନୋ ସମ୍ଭାୱେସ୍ସତୀ’’ତି। ତଂ ଜନୋ ସମ୍ଭାୱେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ନ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଣିଧାୟ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରିତବ୍ବଂ। ୟୋ ଚରେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୟେ, ଆୱୁସୋ, ଅମ୍ହାକଂ ଉପଜ୍ଝାୟସ୍ସ ସଦ୍ଧିୱିହାରିକା ସବ୍ବେୱ ଅରହନ୍ତୋ’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ଉଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୟେ, ଆୱୁସୋ, ଅମ୍ହାକଂ ଉପଜ୍ଝାୟସ୍ସ ଅନ୍ତେୱାସିକା ସବ୍ବେୱ ମହିଦ୍ଧିକା ମହାନୁଭାୱା’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ଉଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣିଧାୟ ଚଙ୍କମତି… ପଣିଧାୟ ତିଟ୍ଠତି… ପଣିଧାୟ ନିସୀଦତି… ପଣିଧାୟ ସେୟ୍ୟଂ କପ୍ପେତି – ‘‘ଏୱଂ ମଂ ଜନୋ ସମ୍ଭାୱେସ୍ସତୀ’’ତି। ତଂ ଜନୋ ସମ୍ଭାୱେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ। ନ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଣିଧାୟ ସେୟ୍ୟା କପ୍ପେତବ୍ବା। ୟୋ କପ୍ପେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି। ସୋପି ଏୱମାହ – ‘‘ମୟ୍ହମ୍ପି, ଆୱୁସୋ, ସଂୟୋଜନା ପହୀନା’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୨୨୪ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ରହୋଗତୋ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି। ପରଚିତ୍ତୱିଦୂ ଭିକ୍ଖୁ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅପସାଦେସି – ‘‘ମା, ଆୱୁସୋ, ଏୱରୂପଂ ଅଭଣି। ନତ୍ଥେସୋ ତୁୟ୍ହ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ରହୋଗତୋ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି। ଦେୱତା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅପସାଦେସି – ‘‘ମା, ଭନ୍ତେ, ଏୱରୂପଂ ଅଭଣି। ନତ୍ଥେସୋ ତୁୟ୍ହ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରଂ ଉପାସକଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୟୋ, ଆୱୁସୋ , ତୁୟ୍ହଂ ୱିହାରେ ୱସତି ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅରହା’’ତି । ସୋ ଚ ତସ୍ସ ୱିହାରେ ୱସତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ଉଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରଂ ଉପାସକଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୟଂ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଉପଟ୍ଠେସି ଚୀୱରପିଣ୍ଡପାତସେନାସନଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାରେନ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅରହା’’ତି। ସୋ ଚ ତଂ ଉପଟ୍ଠେତି ଚୀୱରପିଣ୍ଡପାତସେନାସନଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାରେନ। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ଉଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୨୨୫ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଅତ୍ଥାୟସ୍ମତୋ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମୋ’’ତି? ‘‘ନାୱୁସୋ, ଦୁକ୍କରଂ ଅଞ୍ଞଂ ବ୍ୟାକାତୁ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ୟେ ଖୋ ତେ ଭଗୱତୋ ସାୱକା ତେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟୁଂ। ଅହଞ୍ଚମ୍ହି ନ ଭଗୱତୋ ସାୱକୋ। କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅହଂ ପାରାଜିକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି ।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଅତ୍ଥାୟସ୍ମତୋ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମୋ’’ତି? ‘‘ଆରାଧନୀୟୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଧମ୍ମୋ ଆରଦ୍ଧୱୀରିୟେନା’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ମା ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଭାୟୀ’’ତି। ନାହଂ, ଆୱୁସୋ, ମଚ୍ଚୁନୋ ଭାୟାମୀ’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ମା ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଭାୟୀ’’ତି। ‘‘ୟୋ ନୂନାୱୁସୋ, ୱିପ୍ପଟିସାରୀ ଅସ୍ସ ସୋ ଭାୟେୟ୍ୟା’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଅତ୍ଥାୟସ୍ମତୋ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମୋ’’ତି? ‘‘ଆରାଧନୀୟୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଧମ୍ମୋ ସମ୍ମାପୟୁତ୍ତେନା’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଅତ୍ଥାୟସ୍ମତୋ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମୋ’’ତି? ‘‘ଆରାଧନୀୟୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଧମ୍ମୋ ଆରଦ୍ଧୱୀରିୟେନା’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଅତ୍ଥାୟସ୍ମତୋ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମୋ’’ତି? ‘‘ଆରାଧନୀୟୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଧମ୍ମୋ ୟୁତ୍ତୟୋଗେନା’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘କଚ୍ଚାୱୁସୋ, ଖମନୀୟଂ, କଚ୍ଚି ୟାପନୀୟ’’ନ୍ତି? ‘‘ନାୱୁସୋ, ସକ୍କା ୟେନ ୱା ତେନ ୱା ଅଧିୱାସେତୁ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ତଂ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘କଚ୍ଚାୱୁସୋ ଖମନୀୟଂ, କଚ୍ଚି ୟାପନୀୟ’’ନ୍ତି? ‘‘ନାୱୁସୋ, ସକ୍କା ପୁଥୁଜ୍ଜନେନ ଅଧିୱାସେତୁ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ଉଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ପାରାଜିକସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୨୨୬ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭିକ୍ଖୂ ନିମନ୍ତେତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୟନ୍ତୁ, ଭୋନ୍ତୋ ଅରହନ୍ତୋ’’ତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ମୟଞ୍ଚମ୍ହ ନ ଅରହନ୍ତୋ [ଅନରହନ୍ତୋ (ସୀ॰)] । ଅୟଞ୍ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଅମ୍ହେ ଅରହନ୍ତୱାଦେନ ସମୁଦାଚରତି। କଥଂ ନୁ ଖୋ ଅମ୍ହେହି ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବ’’ନ୍ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପସାଦଭଞ୍ଞେ’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭିକ୍ଖୂ ନିମନ୍ତେତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ନିସୀଦନ୍ତୁ, ଭୋନ୍ତୋ ଅରହନ୍ତୋ’’ତି… ‘‘ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୁ, ଭୋନ୍ତୋ ଅରହନ୍ତୋ’’ତି… ‘‘ତପ୍ପେନ୍ତୁ, ଭୋନ୍ତୋ ଅରହନ୍ତୋ’’ତି… ‘‘ଗଚ୍ଛନ୍ତୁ, ଭୋନ୍ତୋ ଅରହନ୍ତୋ’’ତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ମୟଞ୍ଚମ୍ହ ନ ଅରହନ୍ତୋ । ଅୟଞ୍ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଅମ୍ହେ ଅରହନ୍ତୱାଦେନ ସମୁଦାଚରତି। କଥଂ ନୁ ଖୋ ଅମ୍ହେହି ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବ’’ନ୍ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପସାଦଭଞ୍ଞେ’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି। ସୋପି ଏୱମାହ – ‘‘ମୟ୍ହମ୍ପି, ଆୱୁସୋ, ଆସୱା ପହୀନା’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି। ସୋପି ଏୱମାହ – ‘‘ମୟ୍ହମ୍ପି, ଆୱୁସୋ, ଏତେ ଧମ୍ମା ସଂୱିଜ୍ଜନ୍ତୀ’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଉଲ୍ଲପତି। ସୋପି ଏୱମାହ – ‘‘ଅହମ୍ପାୱୁସୋ, ତେସୁ ଧମ୍ମେସୁ ସନ୍ଦିସ୍ସାମୀ’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ , ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଞାତକା ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସା’’ତି। ‘‘ଅଭବ୍ବୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ମାଦିସୋ ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସିତୁ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

୨୨୭ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଞାତକା ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, କାମେ ପରିଭୁଞ୍ଜା’’ତି। ‘‘ଆୱଟା ମେ, ଆୱୁସୋ, କାମା’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଞାତକା ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଅଭିରମସି, ଭନ୍ତେ’’ତି? ‘‘ଅଭିରତୋ ଅହଂ, ଆୱୁସୋ, ପରମାୟ ଅଭିରତିୟା’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି। ‘‘ୟେ ଖୋ ତେ ଭଗୱତୋ ସାୱକା ତେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟୁଂ! ଅହଞ୍ଚମ୍ହି ନ ଭଗୱତୋ ସାୱକୋ। କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅହଂ ପାରାଜିକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟୋ ଅହଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ଅନୁଲ୍ଲପନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ କତିକଂ କତ୍ୱା ଅଞ୍ଞତରସ୍ମିଂ ଆୱାସେ ୱସ୍ସଂ ଉପଗଚ୍ଛିଂସୁ – ‘‘ୟୋ ଇମମ୍ହା ଆୱାସା ପଠମଂ ପକ୍କମିସ୍ସତି ତଂ ମୟଂ ଅରହାତି ଜାନିସ୍ସାମା’’ତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘‘ମଂ ଅରହାତି ଜାନନ୍ତୂ’’ତି, ତମ୍ହା ଆୱାସା ପଠମଂ ପକ୍କାମି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ପାରାଜିକ’’ନ୍ତି।

୨୨୮ . [ଇମାନି ୱତ୍ଥୁନି ସଂ॰ ନି॰ ୨.୨୦୨ ଆଗତାନି] ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ରାଜଗହେ ୱିହରତି ୱେଳୁୱନେ କଲନ୍ଦକନିୱାପେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଚ ଲକ୍ଖଣୋ ଆୟସ୍ମା ଚ ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଗିଜ୍ଝକୂଟେ ପବ୍ବତେ ୱିହରନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ୟେନାୟସ୍ମା ଲକ୍ଖଣୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଲକ୍ଖଣଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆୟାମାୱୁସୋ ଲକ୍ଖଣ, ରାଜଗହଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିସିସ୍ସାମା’’ତି। ‘‘ଏୱମାୱୁସୋ’’ତି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଲକ୍ଖଣୋ ଆୟସ୍ମତୋ ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନସ୍ସ ପଚ୍ଚସ୍ସୋସି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଞ୍ଞତରସ୍ମିଂ ପଦେସେ ସିତଂ ପାତ୍ୱାକାସି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଲକ୍ଖଣୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କୋ ନୁ ଖୋ, ଆୱୁସୋ ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନ, ହେତୁ କୋ ପଚ୍ଚୟୋ ସିତସ୍ସ ପାତୁକମ୍ମାୟା’’ତି? ‘‘ଅକାଲୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ ଲକ୍ଖଣ, ଏତସ୍ସ ପଞ୍ହସ୍ସ [ପଞ୍ହସ୍ସ ବ୍ୟାକରଣାୟ (ସ୍ୟା॰)] । ଭଗୱତୋ ମଂ ସନ୍ତିକେ ଏତଂ ପଞ୍ହଂ ପୁଚ୍ଛାତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଚ ଲକ୍ଖଣୋ ଆୟସ୍ମା ଚ ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ରାଜଗହେ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରିତ୍ୱା ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ ପିଣ୍ଡପାତପଟିକ୍କନ୍ତା ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦିଂସୁ। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଲକ୍ଖଣୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଧାୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଞ୍ଞତରସ୍ମିଂ ପଦେସେ ସିତଂ ପାତ୍ୱାକାସି। କୋ ନୁ ଖୋ, ଆୱୁସୋ ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନ, ହେତୁ କୋ ପଚ୍ଚୟୋ ସିତସ୍ସ ପାତୁକମ୍ମାୟା’’ତି? ‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ଅଟ୍ଠିକସଙ୍ଖଲିକଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତିଂ। ତମେନଂ ଗିଜ୍ଝାପି କାକାପି କୁଲଲାପି ଅନୁପତିତ୍ୱା ଅନୁପତିତ୍ୱା ଫାସୁଳନ୍ତରିକାହି ୱିତୁଡେନ୍ତି [ୱିତୁଦେନ୍ତି ୱିତଚ୍ଛେନ୍ତି ୱିରାଜେନ୍ତି (ସ୍ୟା॰)] । ସା ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି। ତସ୍ସ ମୟ୍ହଂ, ଆୱୁସୋ, ଏତଦହୋସି – ‘ଅଚ୍ଛରିୟଂ ୱତ ଭୋ, ଅବ୍ଭୁତଂ ୱତ ଭୋ, ଏୱରୂପୋପି ନାମ ସତ୍ତୋ ଭୱିସ୍ସତି! ଏୱରୂପୋପି ନାମ ୟକ୍ଖୋ ଭୱିସ୍ସତି! ଏୱରୂପୋପି ନାମ ଅତ୍ତଭାୱପ୍ପଟିଲାଭୋ ଭୱିସ୍ସତୀ’’’ତି! ଭିକ୍ଖୂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଉଲ୍ଲପତୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଚକ୍ଖୁଭୂତା ୱତ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସାୱକା ୱିହରନ୍ତି। ଞାଣଭୂତା ୱତ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସାୱକା ୱିହରନ୍ତି। ୟତ୍ର ହି ନାମ ସାୱକୋ ଏୱରୂପଂ ଞସ୍ସତି ୱା ଦକ୍ଖତି ୱା ସକ୍ଖିଂ ୱା କରିସ୍ସତି। ପୁବ୍ବେୱ ମେ ସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ଅହୋସି। ଅପି ଚାହଂ ନ ବ୍ୟାକାସିଂ। ଅହଞ୍ଚେତଂ ବ୍ୟାକରେୟ୍ୟଂ ପରେ ଚ ମେ ନ ସଦ୍ଦହେୟ୍ୟୁଂ। ୟେ ମେ ନ ସଦ୍ଦହେୟ୍ୟୁଂ ତେସଂ ତଂ ଅସ୍ସ ଦୀଘରତ୍ତଂ ଅହିତାୟ ଦୁକ୍ଖାୟ। ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ଗୋଘାତକୋ ଅହୋସି। ସୋ ତସ୍ସ କମ୍ମସ୍ସ ୱିପାକେନ ବହୂନି ୱସ୍ସାନି ବହୂନି ୱସ୍ସସତାନି ବହୂନି ୱସ୍ସସହସ୍ସାନି ବହୂନି ୱସ୍ସସତସହସ୍ସାନି ନିରୟେ ପଚ୍ଚିତ୍ୱା ତସ୍ସେୱ କମ୍ମସ୍ସ ୱିପାକାୱସେସେନ ଏୱରୂପଂ ଅତ୍ତଭାୱପ୍ପଟିଲାଭଂ ପଟିସଂୱେଦେତି। ସଚ୍ଚଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଆହ। ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନସ୍ସା’’ତି।

୨୨୯ . ‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ମଂସପେସିଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତିଂ। ତମେନଂ ଗିଜ୍ଝାପି କାକାପି କୁଲଲାପି ଅନୁପତିତ୍ୱା ଅନୁପତିତ୍ୱା ୱିତଚ୍ଛେନ୍ତି ୱିଭଜ୍ଜେନ୍ତି [ୱିତୁଦେନ୍ତି ୱିତଚ୍ଛେନ୍ତି ୱିରାଜେନ୍ତି (ସ୍ୟା॰)] । ସା ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ଗୋଘାତକୋ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ମଂସପିଣ୍ଡଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତଂ। ତମେନଂ ଗିଜ୍ଝାପି କାକାପି କୁଲଲାପି ଅନୁପତିତ୍ୱା ଅନୁପତିତ୍ୱା ୱିତଚ୍ଛେନ୍ତି ୱିଭଜ୍ଜେନ୍ତି। ସୋ ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ସାକୁଣିକୋ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ନିଚ୍ଛୱିଂ ପୁରିସଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତଂ। ତମେନଂ ଗିଜ୍ଝାପି କାକାପି କୁଲଲାପି ଅନୁପତିତ୍ୱା ଅନୁପତିତ୍ୱା ୱିତଚ୍ଛେନ୍ତି ୱିଭଜ୍ଜେନ୍ତି। ସୋ ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ଓରବ୍ଭିକୋ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ଅସିଲୋମଂ ପୁରିସଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତଂ । ତସ୍ସ ତେ ଅସୀ ଉପ୍ପତିତ୍ୱା ଉପ୍ପତିତ୍ୱା ତସ୍ସେୱ କାୟେ ନିପତନ୍ତି। ସୋ ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ସୂକରିକୋ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ସତ୍ତିଲୋମଂ ପୁରିସଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତଂ। ତସ୍ସ ତା ସତ୍ତିୟୋ ଉପ୍ପତିତ୍ୱା ଉପ୍ପତିତ୍ୱା ତସ୍ସେୱ କାୟେ ନିପତନ୍ତି। ସୋ ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ମାଗୱିକୋ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ଉସୁଲୋମଂ ପୁରିସଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତଂ। ତସ୍ସ ତେ ଉସୂ ଉପ୍ପତିତ୍ୱା ଉପ୍ପତିତ୍ୱା ତସ୍ସେୱ କାୟେ ନିପତନ୍ତି। ସୋ ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ କାରଣିକୋ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ସୂଚିଲୋମଂ ପୁରିସଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତଂ। ତସ୍ସ ତା ସୂଚିୟୋ ଉପ୍ପତିତ୍ୱା ଉପ୍ପତିତ୍ୱା ତସ୍ସେୱ କାୟେ ନିପତନ୍ତି। ସୋ ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ସାରଥିକୋ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ସୂଚିଲୋମଂ ପୁରିସଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତଂ। ତସ୍ସ ତା ସୂଚିୟୋ ସୀସେ ପୱିସିତ୍ୱା ମୁଖତୋ ନିକ୍ଖମନ୍ତି; ମୁଖେ ପୱିସିତ୍ୱା ଉରତୋ ନିକ୍ଖମନ୍ତି; ଉରେ ପୱିସିତ୍ୱା ଉଦରତୋ ନିକ୍ଖମନ୍ତି; ଉଦରେ ପୱିସିତ୍ୱା ଊରୂହି ନିକ୍ଖମନ୍ତି; ଊରୂସୁ ପୱିସିତ୍ୱା ଜଙ୍ଘାହି ନିକ୍ଖମନ୍ତି; ଜଙ୍ଘାସୁ ପୱିସିତ୍ୱା ପାଦେହି ନିକ୍ଖମନ୍ତି। ସୋ ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ସୂଚକୋ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ କୁମ୍ଭଣ୍ଡଂ ପୁରିସଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତଂ। ସୋ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋପି ତେୱ ଅଣ୍ଡେ ଖନ୍ଧେ ଆରୋପେତ୍ୱା ଗଚ୍ଛତି, ନିସୀଦନ୍ତୋପି ତେସ୍ୱେୱ ଅଣ୍ଡେସୁ ନିସୀଦତି। ତମେନଂ ଗିଜ୍ଝାପି କାକାପି କୁଲଲାପି ଅନୁପତିତ୍ୱା ଅନୁପତିତ୍ୱା ୱିତଚ୍ଛେନ୍ତି ୱିଭଜ୍ଜେନ୍ତି। ସୋ ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ଗାମକୂଟୋ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ପୁରିସଂ ଗୂଥକୂପେ ସସୀସକଂ ନିମୁଗ୍ଗଂ…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ପାରଦାରିକୋ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ , ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ପୁରିସଂ ଗୂଥକୂପେ ସସୀସକଂ ନିମୁଗ୍ଗଂ ଉଭୋହି ହତ୍ଥେହି ଗୂଥଂ ଖାଦନ୍ତଂ…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ଦୁଟ୍ଠବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଅହୋସି। ସୋ କସ୍ସପସ୍ସ ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧସ୍ସ ପାୱଚନେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ଭତ୍ତେନ ନିମନ୍ତେତ୍ୱା ଦୋଣିୟୋ [ଦୋଣିୟୋ (ଇତିପି)] ଗୂଥସ୍ସ ପୂରାପେତ୍ୱା କାଲଂ ଆରୋଚାପେତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘ଅତୋ [ଇତୋ (ସ୍ୟା॰) ଅହୋ (ଇତିପି)] , ଭୋନ୍ତୋ, ୟାୱଦତ୍ଥଂ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତୁ ଚେୱ ହରନ୍ତୁ ଚା’’’ତି…ପେ॰…।

୨୩୦ . ‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ନିଚ୍ଛୱିଂ ଇତ୍ଥିଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତିଂ। ତମେନଂ ଗିଜ୍ଝାପି କାକାପି କୁଲଲାପି ଅନୁପତିତ୍ୱା ଅନୁପତିତ୍ୱା ୱିତଚ୍ଛେନ୍ତି ୱିଭଜ୍ଜେନ୍ତି। ସା ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସା, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇତ୍ଥୀ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ଅତିଚାରିନୀ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ଇତ୍ଥିଂ ଦୁଗ୍ଗନ୍ଧଂ ମଙ୍ଗୁଲିଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତିଂ। ତମେନଂ ଗିଜ୍ଝାପି କାକାପି କୁଲଲାପି ଅନୁପତିତ୍ୱା ଅନୁପତିତ୍ୱା ୱିତଚ୍ଛେନ୍ତି ୱିଭଜ୍ଜେନ୍ତି। ସା ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସା, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇତ୍ଥୀ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ଇକ୍ଖଣିକା ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ଇତ୍ଥିଂ ଉପ୍ପକ୍କଂ ଓକିଲିନିଂ ଓକିରିନିଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତିଂ। ସା ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସା, ଭିକ୍ଖୱେ , ଇତ୍ଥୀ କାଲିଙ୍ଗସ୍ସ ରଞ୍ଞୋ ଅଗ୍ଗମହେସୀ ଅହୋସି। ସା ଇସ୍ସାପକତା ସପତ୍ତିଂ ଅଙ୍ଗାରକଟାହେନ ଓକିରି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ଅସୀସକଂ କବନ୍ଧଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତଂ। ତସ୍ସ ଉରେ ଅକ୍ଖୀନି ଚେୱ ହୋନ୍ତି ମୁଖଞ୍ଚ। ତମେନଂ ଗିଜ୍ଝାପି କାକାପି କୁଲଲାପି ଅନୁପତିତ୍ୱା ଅନୁପତିତ୍ୱା ୱିତଚ୍ଛେନ୍ତି ୱିଭଜ୍ଜେନ୍ତି। ସୋ ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସତ୍ତୋ ଇମସ୍ମିଂୟେୱ ରାଜଗହେ ହାରିକୋ ନାମ ଚୋରଘାତକୋ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ , ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତଂ। ତସ୍ସ ସଙ୍ଘାଟିପି ଆଦିତ୍ତା ସମ୍ପଜ୍ଜଲିତା ସଜୋତିଭୂତା, ପତ୍ତୋପି ଆଦିତ୍ତୋ ସମ୍ପଜ୍ଜଲିତୋ ସଜୋତିଭୂତୋ, କାୟବନ୍ଧନମ୍ପି ଆଦିତ୍ତଂ ସମ୍ପଜ୍ଜଲିତଂ ସଜୋତିଭୂତଂ, କାୟୋପି ଆଦିତ୍ତୋ ସମ୍ପଜ୍ଜଲିତୋ ସଜୋତିଭୂତୋ। ସୋ ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି…ପେ॰… ଏସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୁ କସ୍ସପସ୍ସ ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧସ୍ସ ପାୱଚନେ ପାପଭିକ୍ଖୁ ଅହୋସି…ପେ॰…।

‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ… ଅଦ୍ଦସଂ ସିକ୍ଖମାନଂ… ଅଦ୍ଦସଂ ସାମଣେରଂ… ଅଦ୍ଦସଂ ସାମଣେରିଂ ୱେହାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତିଂ। ତସ୍ସା ସଙ୍ଘାଟିପି ଆଦିତ୍ତା ସମ୍ପଜ୍ଜଲିତା ସଜୋତିଭୂତା, ପତ୍ତୋପି ଆଦିତ୍ତୋ ସମ୍ପଜ୍ଜଲିତୋ ସଜୋତିଭୂତୋ, କାୟବନ୍ଧନମ୍ପି ଆଦିତ୍ତଂ ସମ୍ପଜ୍ଜଲିତଂ ସଜୋତିଭୂତଂ, କାୟୋପି ଆଦିତ୍ତୋ ସମ୍ପଜ୍ଜଲିତୋ ସଜୋତିଭୂତୋ। ସା ସୁଦଂ ଅଟ୍ଟସ୍ସରଂ କରୋତି। ତସ୍ସ ମୟ୍ହଂ, ଆୱୁସୋ, ଏତଦହୋସି – ‘ଅଚ୍ଛରିୟଂ ୱତ ଭୋ, ଅବ୍ଭୁତଂ ୱତ ଭୋ, ଏୱରୂପୋପି ନାମ ସତ୍ତୋ ଭୱିସ୍ସତି! ଏୱରୂପୋପି ନାମ ୟକ୍ଖୋ ଭୱିସ୍ସତି! ଏୱରୂପୋପି ନାମ ଅତ୍ତଭାୱପ୍ପଟିଲାଭୋ ଭୱିସ୍ସତୀ’’’ତି! ଭିକ୍ଖୂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଉଲ୍ଲପତୀ’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଚକ୍ଖୁଭୂତା ୱତ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସାୱକା ୱିହରନ୍ତି। ଞାଣଭୂତା ୱତ , ଭିକ୍ଖୱେ, ସାୱକା ୱିହରନ୍ତି। ୟତ୍ର ହି ନାମ ସାୱକୋ ଏୱରୂପଂ ଞସ୍ସତି ୱା ଦକ୍ଖତି ୱା ସକ୍ଖିଂ ୱା କରିସ୍ସତି! ପୁବ୍ବେୱ ମେ ସା, ଭିକ୍ଖୱେ, ସାମଣେରୀ ଦିଟ୍ଠା ଅହୋସି। ଅପି ଚାହଂ ନ ବ୍ୟାକାସିଂ। ଅହଞ୍ଚେତଂ ବ୍ୟାକରେୟ୍ୟଂ ପରେ ଚ ମେ ନ ସଦ୍ଦହେୟ୍ୟୁଂ। ୟେ ମେ ନ ସଦ୍ଦହେୟ୍ୟୁଂ ତେସଂ ତଂ ଅସ୍ସ ଦୀଘରତ୍ତଂ ଅହିତାୟ ଦୁକ୍ଖାୟ। ଏସା, ଭିକ୍ଖୱେ, ସାମଣେରୀ କସ୍ସପସ୍ସ ସମ୍ମାସମ୍ବୁଦ୍ଧସ୍ସ ପାୱଚନେ ପାପସାମଣେରୀ ଅହୋସି। ସା ତସ୍ସ କମ୍ମସ୍ସ ୱିପାକେନ ବହୂନି ୱସ୍ସାନି ବହୂନି ୱସ୍ସସତାନି ବହୂନି ୱସ୍ସସହସ୍ସାନି ବହୂନି ୱସ୍ସସତସହସ୍ସାନି ନିରୟେ ପଚ୍ଚିତ୍ୱା ତସ୍ସେୱ କମ୍ମସ୍ସ ୱିପାକାୱସେସେନ ଏୱରୂପଂ ଅତ୍ତଭାୱପ୍ପଟିଲାଭଂ ପଟିସଂୱେଦେତି। ସଚ୍ଚଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଆହ। ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନସ୍ସା’’ତି।

୨୩୧ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ୟତାୟଂ, ଆୱୁସୋ, ତପୋଦା ସନ୍ଦତି ସୋ ଦହୋ ଅଚ୍ଛୋଦକୋ ସୀତୋଦକୋ ସାତୋଦକୋ ସେତକୋ ସୁପ୍ପତିତ୍ଥୋ ରମଣୀୟୋ ପହୂତମଚ୍ଛକଚ୍ଛପୋ ଚକ୍କମତ୍ତାନି ଚ ପଦୁମାନି ପୁପ୍ଫନ୍ତୀ’’ତି। ଭିକ୍ଖୂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଏୱଂ ୱକ୍ଖତି – ‘ୟତାୟଂ, ଆୱୁସୋ , ତପୋଦା ସନ୍ଦତି ସୋ ଦହୋ ଅଚ୍ଛୋଦକୋ ସୀତୋଦକୋ ସାତୋଦକୋ ସେତକୋ ସୁପ୍ପତିତ୍ଥୋ ରମଣୀୟୋ ପହୂତମଚ୍ଛକଚ୍ଛପୋ ଚକ୍କମତ୍ତାନି ଚ ପଦୁମାନି ପୁପ୍ଫନ୍ତୀ’ତି। ଅଥ ଚ ପନାୟଂ ତପୋଦା କୁଥିତା ସନ୍ଦତି। ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଉଲ୍ଲପତୀ’’ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ୟତାୟଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ତପୋଦା ସନ୍ଦତି ସୋ ଦହୋ ଅଚ୍ଛୋଦକୋ ସୀତୋଦକୋ ସାତୋଦକୋ ସେତକୋ ସୁପ୍ପତିତ୍ଥୋ ରମଣୀୟୋ ପହୂତମଚ୍ଛକଚ୍ଛପୋ ଚକ୍କମତ୍ତାନି ଚ ପଦୁମାନି ପୁପ୍ଫନ୍ତି। ଅପି ଚାୟଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ତପୋଦା ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ମହାନିରୟାନଂ ଅନ୍ତରିକାୟ ଆଗଚ୍ଛତି। ତେନାୟଂ ତପୋଦା କୁଥିତା ସନ୍ଦତି। ସଚ୍ଚଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଆହ। ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ଲିଚ୍ଛୱୀହି ସଦ୍ଧିଂ ସଙ୍ଗାମେନ୍ତୋ ପଭଗ୍ଗୋ ଅହୋସି। ଅଥ ରାଜା ପଚ୍ଛା ସେନଂ ସଙ୍କଡ୍ଢିତ୍ୱା ଲିଚ୍ଛୱୟୋ ପରାଜେସି। ସଙ୍ଗାମେ ଚ ନନ୍ଦି ଚରତି – ‘‘ରଞ୍ଞା ଲିଚ୍ଛୱୀ ପଭଗ୍ଗା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ରାଜା, ଆୱୁସୋ, ଲିଚ୍ଛୱୀହି ପଭଗ୍ଗୋ’’ତି। ଭିକ୍ଖୂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଏୱଂ ୱକ୍ଖତି – ‘ରାଜା , ଆୱୁସୋ, ଲିଚ୍ଛୱୀହି ପଭଗ୍ଗୋ’ତି! ସଙ୍ଗାମେ ଚ ନନ୍ଦିଂ ଚରତି – ‘ରଞ୍ଞା ଲିଚ୍ଛୱୀ ପଭଗ୍ଗା’ତି! ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଉଲ୍ଲପତୀ’’ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ପଠମଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ରାଜା ଲିଚ୍ଛୱୀହି ପଭଗ୍ଗୋ। ଅଥ ରାଜା ପଚ୍ଛା ସେନଂ ସଙ୍କଡ୍ଢିତ୍ୱା ଲିଚ୍ଛୱୟୋ ପରାଜେସି। ସଚ୍ଚଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଆହ। ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନସ୍ସା’’ତି।

୨୩୨ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଇଧାହଂ, ଆୱୁସୋ, ସପ୍ପିନିକାୟ ନଦିୟା ତୀରେ ଆନେଞ୍ଜଂ ସମାଧିଂ ସମାପନ୍ନୋ ନାଗାନଂ ଓଗୟ୍ହ ଉତ୍ତରନ୍ତାନଂ କୋଞ୍ଚଂ କରୋନ୍ତାନଂ ସଦ୍ଦଂ ଅସ୍ସୋସି’’ନ୍ତି। ଭିକ୍ଖୂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଆନେଞ୍ଜଂ ସମାଧିଂ ସମାପନ୍ନୋ ସଦ୍ଦଂ ସୋସ୍ସତି! ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଆୟସ୍ମା ମହାମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଉଲ୍ଲପତୀ’’ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅତ୍ଥେସୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସମାଧି ସୋ ଚ ଖୋ ଅପରିସୁଦ୍ଧୋ। ସଚ୍ଚଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଆହ। ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନସ୍ସା’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସୋଭିତୋ ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅହଂ, ଆୱୁସୋ, ପଞ୍ଚ କପ୍ପସତାନି ଅନୁସ୍ସରାମୀ’’ତି। ଭିକ୍ଖୂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ସୋଭିତୋ ଏୱଂ ୱକ୍ଖତି – ‘ଅହଂ, ଆୱୁସୋ , ପଞ୍ଚ କପ୍ପସତାନି ଅନୁସ୍ସରାମୀ’ତି! ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଆୟସ୍ମା ସୋଭିତୋ ଉଲ୍ଲପତୀ’’ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅତ୍ଥେସା, ଭିକ୍ଖୱେ, ସୋଭିତସ୍ସ। ସା ଚ ଖୋ ଏକାୟେୱ ଜାତି। ସଚ୍ଚଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସୋଭିତୋ ଆହ। ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୱେ, ସୋଭିତସ୍ସାତି।

ଚତୁତ୍ଥପାରାଜିକଂ ସମତ୍ତଂ।

୨୩୩ . ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠା ଖୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତୋ ଚତ୍ତାରୋ ପାରାଜିକା ଧମ୍ମା, ୟେସଂ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରଂ ୱା ଅଞ୍ଞତରଂ ୱା ଆପଜ୍ଜିତ୍ୱା ନ ଲଭତି ଭିକ୍ଖୂହି ସଦ୍ଧିଂ ସଂୱାସଂ, ୟଥା ପୁରେ ତଥା ପଚ୍ଛା, ପାରାଜିକୋ ହୋତି ଅସଂୱାସୋ। ତତ୍ଥାୟସ୍ମନ୍ତେ ପୁଚ୍ଛାମି – ‘‘କଚ୍ଚିତ୍ଥ ପରିସୁଦ୍ଧା’’? ଦୁତିୟମ୍ପି ପୁଚ୍ଛାମି – ‘‘କଚ୍ଚିତ୍ଥ ପରିସୁଦ୍ଧା’’? ତତିୟମ୍ପି ପୁଚ୍ଛାମି – ‘‘କଚ୍ଚିତ୍ଥ ପରିସୁଦ୍ଧା’’? ପରିସୁଦ୍ଧେତ୍ଥାୟସ୍ମନ୍ତୋ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀତି।

ପାରାଜିକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ମେଥୁନାଦିନ୍ନାଦାନଞ୍ଚ, ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହୁତ୍ତରି।

ପାରାଜିକାନି ଚତ୍ତାରି, ଛେଜ୍ଜୱତ୍ଥୂ ଅସଂସୟାତି॥

ପାରାଜିକକଣ୍ଡଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨. ସଙ୍ଘାଦିସେସକଣ୍ଡଂ

୧. ସୁକ୍କୱିସ୍ସଟ୍ଠିସିକ୍ଖାପଦଂ

ଇମେ ଖୋ ପନାୟସ୍ମନ୍ତୋ ତେରସ ସଙ୍ଘାଦିସେସା

ଧମ୍ମା ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି।

୨୩୪ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ସେୟ୍ୟସକୋ ଅନଭିରତୋ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରତି। ସୋ ତେନ କିସୋ ହୋତି ଲୂଖୋ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣୋ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତୋ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତୋ। ଅଦ୍ଦସ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସେୟ୍ୟସକଂ କିସଂ ଲୂଖଂ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣଂ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତଂ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତଂ। ଦିସ୍ୱାନ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସେୟ୍ୟସକଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିସ୍ସ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ସେୟ୍ୟସକ, କିସୋ ଲୂଖୋ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣୋ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତୋ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତୋ? କଚ୍ଚି ନୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ସେୟ୍ୟସକ, ଅନଭିରତୋ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟଂ ଚରସୀ’’ତି? ‘‘ଏୱମାୱୁସୋ’’ତି। ‘‘ତେନ ହି ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ସେୟ୍ୟସକ, ୟାୱଦତ୍ଥଂ ଭୁଞ୍ଜ ୟାୱଦତ୍ଥଂ ସୁପ ୟାୱଦତ୍ଥଂ ନ୍ହାୟ। ୟାୱଦତ୍ଥଂ ଭୁଞ୍ଜିତ୍ୱା ୟାୱଦତ୍ଥଂ ସୁପିତ୍ୱା ୟାୱଦତ୍ଥଂ ନ୍ହାୟିତ୍ୱା ୟଦା ତେ ଅନଭିରତି ଉପ୍ପଜ୍ଜତି ରାଗୋ ଚିତ୍ତଂ ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି ତଦା ହତ୍ଥେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେହୀ’’ତି। ‘‘କିଂ ନୁ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, କପ୍ପତି ଏୱରୂପଂ କାତୁ’’ନ୍ତି? ‘‘ଆମ, ଆୱୁସୋ। ଅହମ୍ପି ଏୱଂ କରୋମୀ’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସେୟ୍ୟସକୋ ୟାୱଦତ୍ଥଂ ଭୁଞ୍ଜି ୟାୱଦତ୍ଥଂ ସୁପି ୟାୱଦତ୍ଥଂ ନ୍ହାୟି। ୟାୱଦତ୍ଥଂ ଭୁଞ୍ଜିତ୍ୱା ୟାୱଦତ୍ଥଂ ସୁପିତ୍ୱା ୟାୱଦତ୍ଥଂ ନ୍ହାୟିତ୍ୱା ୟଦା ଅନଭିରତି ଉପ୍ପଜ୍ଜତି ରାଗୋ ଚିତ୍ତଂ ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି ତଦା ହତ୍ଥେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେସି । ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ସେୟ୍ୟସକୋ ଅପରେନ ସମୟେନ ୱଣ୍ଣୱା ଅହୋସି ପୀଣିନ୍ଦ୍ରିୟୋ ପସନ୍ନମୁଖୱଣ୍ଣୋ ୱିପ୍ପସନ୍ନଛୱିୱଣ୍ଣୋ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ସେୟ୍ୟସକସ୍ସ ସହାୟକା ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସେୟ୍ୟସକଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ପୁବ୍ବେ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ସେୟ୍ୟସକ, କିସୋ ଅହୋସି ଲୂଖୋ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣୋ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତୋ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତୋ। ସୋ ଦାନି ତ୍ୱଂ ଏତରହି ୱଣ୍ଣୱା ପୀଣିନ୍ଦ୍ରିୟୋ ପସନ୍ନମୁଖୱଣ୍ଣୋ ୱିପ୍ପସନ୍ନଛୱିୱଣ୍ଣୋ। କିଂ ନୁ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ସେୟ୍ୟସକ, ଭେସଜ୍ଜଂ କରୋସୀ’’ତି? ‘‘ନ ଖୋ ଅହଂ, ଆୱୁସୋ, ଭେସଜ୍ଜଂ କରୋମି । ଅପିଚାହଂ ୟାୱଦତ୍ଥଂ ଭୁଞ୍ଜାମି ୟାୱଦତ୍ଥଂ ସୁପାମି ୟାୱଦତ୍ଥଂ ନ୍ହାୟାମି। ୟାୱଦତ୍ଥଂ ଭୁଞ୍ଜିତ୍ୱା ୟାୱଦତ୍ଥଂ ସୁପିତ୍ୱା ୟାୱଦତ୍ଥଂ ନ୍ହାୟିତ୍ୱା ୟଦା ମେ ଅନଭିରତି ଉପ୍ପଜ୍ଜତି ରାଗୋ ଚିତ୍ତଂ ଅନୁଦ୍ଧଂସେତି ତଦା ହତ୍ଥେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେମୀ’’ତି। ‘‘କିଂ ପନ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ସେୟ୍ୟସକ, ୟେନେୱ ହତ୍ଥେନ ସଦ୍ଧାଦେୟ୍ୟଂ ଭୁଞ୍ଜସି ତେନେୱ ହତ୍ଥେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେସୀ’’ତି? ‘‘ଏୱମାୱୁସୋ’’ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ସେୟ୍ୟସକୋ ହତ୍ଥେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେସ୍ସତୀ’’ତି!

ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସେୟ୍ୟସକଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସେୟ୍ୟସକଂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ସେୟ୍ୟସକ, ହତ୍ଥେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି । ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା – ‘‘ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପତିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ହତ୍ଥେନ ଉପକ୍କମିତ୍ୱା ଅସୁଚିଂ ମୋଚେସ୍ସସି! ନନୁ ମୟା, ମୋଘପୁରିସ, ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ ନୋ ସରାଗାୟ, ୱିସଞ୍ଞୋଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ ନୋ ସଞ୍ଞୋଗାୟ, ଅନୁପାଦାନାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ ନୋ ସଉପାଦାନାୟ! ତତ୍ଥ ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ମୟା ୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମେ ଦେସିତେ ସରାଗାୟ ଚେତେସ୍ସସି, ୱିସଞ୍ଞୋଗାୟ ଧମ୍ମେ ଦେସିତେ ସଞ୍ଞୋଗାୟ ଚେତେସ୍ସସି, ଅନୁପାଦାନାୟ ଧମ୍ମେ ଦେସିତେ ସଉପାଦାନାୟ ଚେତେସ୍ସସି! ନନୁ ମୟା, ମୋଘପୁରିସ, ଅନେକପରିୟାୟେନ ରାଗୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ, ମଦନିମ୍ମଦନାୟ ପିପାସୱିନୟାୟ ଆଲୟସମୁଗ୍ଘାତାୟ ୱଟ୍ଟୁପଚ୍ଛେଦାୟ ତଣ୍ହକ୍ଖୟାୟ ୱିରାଗାୟ ନିରୋଧାୟ ନିବ୍ବାନାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ? ନନୁ ମୟା, ମୋଘପୁରିସ, ଅନେକପରିୟାୟେନ କାମାନଂ ପହାନଂ ଅକ୍ଖାତଂ, କାମସଞ୍ଞାନଂ ପରିଞ୍ଞା ଅକ୍ଖାତା, କାମପିପାସାନଂ ପଟିୱିନୟୋ ଅକ୍ଖାତୋ, କାମୱିତକ୍କାନଂ ସମୁଗ୍ଘାତୋ ଅକ୍ଖାତୋ, କାମପରିଳାହାନଂ ୱୂପସମୋ ଅକ୍ଖାତୋ? ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଂ ୱା ଭିୟ୍ୟୋଭାୱାୟ। ଅଥ ଖ୍ୱେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଞ୍ଚେୱ ଅପ୍ପସାଦାୟ, ପସନ୍ନାନଞ୍ଚ ଏକଚ୍ଚାନଂ ଅଞ୍ଞଥତ୍ତାୟା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ସେୟ୍ୟସକଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଦୁବ୍ଭରତାୟ…ପେ॰… ‘‘ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

‘‘ସଞ୍ଚେତନିକା ସୁକ୍କୱିସ୍ସଟ୍ଠି [ୱିସଟ୍ଠି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

୨୩୫ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭିକ୍ଖୂ ପଣୀତଭୋଜନାନି ଭୁଞ୍ଜିତ୍ୱା ମୁଟ୍ଠସ୍ସତୀ ଅସମ୍ପଜାନା ନିଦ୍ଦଂ ଓକ୍କମନ୍ତି। ତେସଂ ମୁଟ୍ଠସ୍ସତୀନଂ ଅସମ୍ପଜାନାନଂ ନିଦ୍ଦଂ ଓକ୍କମନ୍ତାନଂ ସୁପିନନ୍ତେନ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚତି। ତେସଂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ – ‘ସଞ୍ଚେତନିକା ସୁକ୍କୱିସ୍ସଟ୍ଠି ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’ତି। ଅମ୍ହାକଞ୍ଚ ସୁପିନନ୍ତେନ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚତି। ଅତ୍ଥି ଚେତ୍ଥ ଚେତନା ଲବ୍ଭତି। କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ମୟଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନା’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ଅତ୍ଥେସା, ଭିକ୍ଖୱେ, ଚେତନା; ସା ଚ ଖୋ ଅବ୍ବୋହାରିକାତି। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୨୩୬ . ‘‘ସଞ୍ଚେତନିକା ସୁକ୍କୱିସ୍ସଟ୍ଠି ଅଞ୍ଞତ୍ର ସୁପିନନ୍ତା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

୨୩୭ . ସଞ୍ଚେତନିକା ତି ଜାନନ୍ତୋ ସଞ୍ଜାନନ୍ତୋ ଚେଚ୍ଚ ଅଭିୱିତରିତ୍ୱା ୱୀତିକ୍କମୋ।

ସୁକ୍କ ନ୍ତି ଦସ ସୁକ୍କାନି – ନୀଲଂ ପୀତକଂ ଲୋହିତକଂ ଓଦାତଂ ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ ଦକୱଣ୍ଣଂ ତେଲୱଣ୍ଣଂ ଖୀରୱଣ୍ଣଂ ଦଧିୱଣ୍ଣଂ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ।

ୱିସ୍ସଟ୍ଠୀ ତି ଠାନତୋ ଚାୱନା ୱୁଚ୍ଚତି ୱିସ୍ସଟ୍ଠୀତି।

ଅଞ୍ଞତ୍ର ସୁପିନନ୍ତା ତି ଠପେତ୍ୱା ସୁପିନନ୍ତଂ।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି ସଙ୍ଘୋୱ ତସ୍ସା ଆପତ୍ତିୟା ପରିୱାସଂ ଦେତି, ମୂଲାୟ ପଟିକସ୍ସତି, ମାନତ୍ତଂ ଦେତି , ଅବ୍ଭେତି; ନ ସମ୍ବହୁଲା, ନ ଏକପୁଗ୍ଗଲୋ। ତେନ ୱୁଚ୍ଚତି – ‘‘ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ତି। ତସ୍ସେୱ ଆପତ୍ତିନିକାୟସ୍ସ ନାମକମ୍ମଂ ଅଧିୱଚନଂ। ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି – ‘‘ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ତି।

ଅଜ୍ଝତ୍ତରୂପେ ମୋଚେତି, ବହିଦ୍ଧାରୂପେ ମୋଚେତି, ଅଜ୍ଝତ୍ତବହିଦ୍ଧାରୂପେ ମୋଚେତି, ଆକାସେ କଟିଂ କମ୍ପେନ୍ତୋ ମୋଚେତି; ରାଗୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ମୋଚେତି, ୱଚ୍ଚୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ମୋଚେତି, ପସ୍ସାୱୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ମୋଚେତି, ୱାତୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ମୋଚେତି , ଉଚ୍ଚାଲିଙ୍ଗପାଣକଦଟ୍ଠୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ମୋଚେତି; ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥାୟ ମୋଚେତି, ସୁଖତ୍ଥାୟ ମୋଚେତି, ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥାୟ ମୋଚେତି, ଦାନତ୍ଥାୟ ମୋଚେତି, ପୁଞ୍ଞତ୍ଥାୟ ମୋଚେତି, ୟଞ୍ଞତ୍ଥାୟ ମୋଚେତି, ସଗ୍ଗତ୍ଥାୟ ମୋଚେତି, ବୀଜତ୍ଥାୟ ମୋଚେତି, ୱୀମଂସତ୍ଥାୟ ମୋଚେତି, ଦୱତ୍ଥାୟ ମୋଚେତି; ନୀଲଂ ମୋଚେତି, ପୀତକଂ ମୋଚେତି, ଲୋହିତକଂ ମୋଚେତି, ଓଦାତଂ ମୋଚେତି, ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେତି, ଦକୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେତି, ତେଲୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେତି, ଖୀରୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେତି, ଦଧିୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେତି, ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେତି।

୨୩୮ . ଅଜ୍ଝତ୍ତରୂପେ ତି ଅଜ୍ଝତ୍ତଂ ଉପାଦିନ୍ନେ [ଉପାଦିଣ୍ଣେ (ସୀ॰ କ॰)] ରୂପେ।

ବହିଦ୍ଧାରୂପେ ତି ବହିଦ୍ଧା ଉପାଦିନ୍ନେ ୱା ଅନୁପାଦିନ୍ନେ ୱା।

ଅଜ୍ଝତ୍ତବହିଦ୍ଧାରୂପେ ତି ତଦୁଭୟେ।

ଆକାସେ କଟିଂ କମ୍ପେନ୍ତୋ ତି ଆକାସେ ୱାୟମନ୍ତସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତଂ କମ୍ମନିୟଂ ହୋତି।

ରାଗୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ତି ରାଗେନ ପୀଳିତସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତଂ କମ୍ମନିୟଂ ହୋତି।

ୱଚ୍ଚୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ତି ୱଚ୍ଚେନ ପୀଳିତସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତଂ କମ୍ମନିୟଂ ହୋତି।

ପସ୍ସାୱୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ତି ପସ୍ସାୱେନ ପୀଳିତସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତଂ କମ୍ମନିୟଂ ହୋତି।

ୱାତୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ତି ୱାତେନ ପୀଳିତସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତଂ କମ୍ମନିୟଂ ହୋତି।

ଉଚ୍ଚାଲିଙ୍ଗପାଣକଦଟ୍ଠୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ତି ଉଚ୍ଚାଲିଙ୍ଗପାଣକଦଟ୍ଠେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ କମ୍ମନିୟଂ ହୋତି।

୨୩୯ . ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥାୟା ତି ଅରୋଗୋ ଭୱିସ୍ସାମି।

ସୁଖତ୍ଥାୟା ତି ସୁଖଂ ୱେଦନଂ ଉପ୍ପାଦେସ୍ସାମି।

ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥାୟା ତି ଭେସଜ୍ଜଂ ଭୱିସ୍ସତି।

ଦାନତ୍ଥାୟା ତି ଦାନଂ ଦସ୍ସାମି।

ପୁଞ୍ଞତ୍ଥାୟା ତି ପୁଞ୍ଞଂ ଭୱିସ୍ସତି।

ୟଞ୍ଞତ୍ଥାୟା ତି ୟଞ୍ଞଂ ୟଜିସ୍ସାମି।

ସଗ୍ଗତ୍ଥାୟା ତି ସଗ୍ଗଂ ଗମିସ୍ସାମି।

ବୀଜତ୍ଥାୟା ତି ବୀଜଂ ଭୱିସ୍ସତି।

ୱୀମଂସତ୍ଥାୟା ତି ନୀଲଂ ଭୱିସ୍ସତି, ପୀତକଂ ଭୱିସ୍ସତି, ଲୋହିତକଂ ଭୱିସ୍ସତି, ଓଦାତଂ ଭୱିସ୍ସତି, ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ ଭୱିସ୍ସତି, ଦକୱଣ୍ଣଂ ଭୱିସ୍ସତି, ତେଲୱଣ୍ଣଂ ଭୱିସ୍ସତି, ଖୀରୱଣ୍ଣଂ ଭୱିସ୍ସତି, ଦଧିୱଣ୍ଣଂ ଭୱିସ୍ସତି, ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ ଭୱିସ୍ସତୀତି।

ଦୱତ୍ଥାୟା ତି ଖିଡ୍ଡାଧିପ୍ପାୟୋ।

୨୪୦ . ଅଜ୍ଝତ୍ତରୂପେ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବହିଦ୍ଧାରୂପେ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅଜ୍ଝତ୍ତବହିଦ୍ଧାରୂପେ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଆକାସେ କଟିଂ କମ୍ପେନ୍ତୋ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ରାଗୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ୱଚ୍ଚୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପସ୍ସାୱୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ୱାତୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଉଚ୍ଚାଲିଙ୍ଗପାଣକଦଟ୍ଠୂପତ୍ଥମ୍ଭେ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥାୟ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସୁଖତ୍ଥାୟ…ପେ॰… ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥାୟ… ଦାନତ୍ଥାୟ… ପୁଞ୍ଞତ୍ଥାୟ… ୟଞ୍ଞତ୍ଥାୟ… ସଗ୍ଗତ୍ଥାୟ… ବୀଜତ୍ଥାୟ… ୱୀମଂସତ୍ଥାୟ… ଦୱତ୍ଥାୟ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ନୀଲଂ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ ।

ପୀତକଂ… ଲୋହିତକଂ… ଓଦାତଂ… ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ… ଦକୱଣ୍ଣଂ… ତେଲୱଣ୍ଣଂ… ଖୀରୱଣ୍ଣଂ… ଦଧିୱଣ୍ଣଂ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସୁଦ୍ଧିକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ… ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ… ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ… ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକସ୍ସ ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୪୧ . ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ… ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ… ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୨୪୨ . ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ… ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ… ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ… ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ… ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ… ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ… ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ… ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ… ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ … ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ… ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ… ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ… ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ… ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ… ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ… ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ… ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ… ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ… ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ… ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ… ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ… ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ… ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ… ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ… ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକସ୍ସ ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ…ପେ॰… ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦୁମୂଲକସ୍ସ ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ।

ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ…ପେ॰… ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ…ପେ॰… ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦୁମୂଲକସ୍ସ ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ। ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦୁମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତିମୂଲକମ୍ପି ଚତୁମୂଲକମ୍ପି ପଞ୍ଚମୂଲକମ୍ପି ଛମୂଲକମ୍ପି ସତ୍ତମୂଲକମ୍ପି ଅଟ୍ଠମୂଲକମ୍ପି ନୱମୂଲକମ୍ପି ଏୱମେୱ ୱିତ୍ଥାରେତବ୍ବଂ।

ଇଦଂ ସବ୍ବମୂଲକଂ।

୨୪୩ . ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସବ୍ବମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୪୪ . ନୀଲଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ନୀଲଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ…ପେ॰… ନୀଲଞ୍ଚ ଓଦାତଞ୍ଚ… ନୀଲଞ୍ଚ ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ନୀଲଞ୍ଚ ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ନୀଲଞ୍ଚ ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ନୀଲଞ୍ଚ ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ନୀଲଞ୍ଚ ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ନୀଲଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତ୍ତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକସ୍ସ ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୪୫ . ପୀତକଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୀତକଞ୍ଚ ଓଦାତଞ୍ଚ…ପେ॰… ପୀତକଞ୍ଚ ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ପୀତକଞ୍ଚ ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ପୀତକଞ୍ଚ ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ପୀତକଞ୍ଚ ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ପୀତକଞ୍ଚ ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ପୀତକଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୀତକଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକସ୍ସ ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ।

୨୪୬ . ଲୋହିତକଞ୍ଚ ଓଦାତଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଲୋହିତକଞ୍ଚ ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ…ପେ॰… ଲୋହିତକଞ୍ଚ ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଲୋହିତକଞ୍ଚ ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଲୋହିତକଞ୍ଚ ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଲୋହିତକଞ୍ଚ ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଲୋହିତକଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଲୋହିତକଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ…ପେ॰… ଲୋହିତକଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଓଦାତଞ୍ଚ ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ…ପେ॰… ଓଦାତଞ୍ଚ ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଓଦାତଞ୍ଚ ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଓଦାତଞ୍ଚ ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଓଦାତଞ୍ଚ ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଓଦାତଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଓଦାତଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ…ପେ॰… ଓଦାତଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ… ଓଦାତଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ…ପେ॰… ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ…ପେ॰… ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ… ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ… ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଓଦାତଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ…ପେ॰… ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ…ପେ॰… ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ… ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ… ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଓଦାତଞ୍ଚ… ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି , ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ…ପେ॰… ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ…ପେ॰… ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ… ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ… ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଓଦାତଞ୍ଚ… ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ…ପେ॰… ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ…ପେ॰… ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ… ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ… ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଓଦାତଞ୍ଚ… ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ…ପେ॰… ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ… ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ… ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଓଦାତଞ୍ଚ… ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ…ପେ॰… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଓଦାତଞ୍ଚ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ … ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକସ୍ସ ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ନୀଲଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ…ପେ॰… ନୀଲଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦୁମୂଲକସ୍ସ ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ।

ପୀତକଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ ଓଦାତଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ…ପେ॰… ପୀତକଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ…ପେ॰… ପୀତକଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦୁମୂଲକସ୍ସ ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ…ପେ॰… ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦୁମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତିମୂଲକମ୍ପି ଚତୁମୂଲକମ୍ପି ପଞ୍ଚମୂଲକମ୍ପି ଛମୂଲକମ୍ପି ସତ୍ତମୂଲକମ୍ପି ଅଟ୍ଠମୂଲକମ୍ପି ନୱମୂଲକମ୍ପି ଏୱମେୱ ୱିତ୍ଥାରେତବ୍ବଂ।

ଇଦଂ ସବ୍ବମୂଲକଂ।

୨୪୭ . ନୀଲଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ ଓଦାତଞ୍ଚ ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସବ୍ବମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୪୮ . ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ [ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଂ ନୀଲଂ (?)] ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଉଭତୋ ୱଡ୍ଢକଂ ଏୱମେୱ ୱଡ୍ଢେତବ୍ବଂ।

ଆରୋଗ୍ୟତ୍ଥଞ୍ଚ ସୁଖତ୍ଥଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜତ୍ଥଞ୍ଚ ଦାନତ୍ଥଞ୍ଚ ପୁଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ୟଞ୍ଞତ୍ଥଞ୍ଚ ସଗ୍ଗତ୍ଥଞ୍ଚ ବୀଜତ୍ଥଞ୍ଚ ୱୀମଂସତ୍ଥଞ୍ଚ ଦୱତ୍ଥଞ୍ଚ ନୀଲଞ୍ଚ ପୀତକଞ୍ଚ ଲୋହିତକଞ୍ଚ ଓଦାତଞ୍ଚ ତକ୍କୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦକୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ତେଲୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଖୀରୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଦଧିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଞ୍ଚ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ମିସ୍ସକଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୪୯ . ନୀଲଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ପୀତକଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ନୀଲଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଲୋହିତକଂ…ପେ॰… ଓଦାତଂ … ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ… ଦକୱଣ୍ଣଂ… ତେଲୱଣ୍ଣଂ… ଖୀରୱଣ୍ଣଂ… ଦଧିୱଣ୍ଣଂ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୫୦ . ପୀତକଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଲୋହିତକଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୀତକଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଓଦାତଂ…ପେ॰… ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ… ଦକୱଣ୍ଣଂ… ତେଲୱଣ୍ଣଂ… ଖୀରୱଣ୍ଣଂ… ଦଧିୱଣ୍ଣଂ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ… ନୀଲଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବଦ୍ଧଚକ୍କମୂଲଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

୨୫୧ . ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ନୀଲଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ପୀତକଂ…ପେ॰… ଲୋହିତକଂ… ଓଦାତଂ … ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ… ଦକୱଣ୍ଣଂ… ତେଲୱଣ୍ଣଂ… ଖୀରୱଣ୍ଣଂ… ଦଧିୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

କୁଚ୍ଛିଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୫୨ . ପୀତକଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ନୀଲଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଲୋହିତକଂ…ପେ॰… ଓଦାତଂ… ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ… ଦକୱଣ୍ଣଂ… ତେଲୱଣ୍ଣଂ… ଖୀରୱଣ୍ଣଂ… ଦଧିୱଣ୍ଣଂ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ନୀଲଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପିଟ୍ଠିଚକ୍କସ୍ସ ପଠମଂ ଗମନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୫୩ . ଲୋହିତକଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ପୀତକଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଓଦାତଂ…ପେ॰… ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ… ଦକୱଣ୍ଣଂ… ତେଲୱଣ୍ଣଂ… ଖୀରୱଣ୍ଣଂ

… ଦଧିୱଣ୍ଣଂ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ… ନୀଲଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ପୀତକଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପିଟ୍ଠିଚକ୍କସ୍ସ ଦୁତିୟଂ ଗମନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୫୪ . ଓଦାତଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଲୋହିତକଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ…ପେ॰… ଦକୱଣ୍ଣଂ… ତେଲୱଣ୍ଣଂ… ଖୀରୱଣ୍ଣଂ… ଦଧିୱଣ୍ଣଂ…

ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ… ନୀଲଂ … ପୀତକଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଲୋହିତକଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପିଟ୍ଠିଚକ୍କସ୍ସ ତତିୟଂ ଗମନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୫୫ . ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଓଦାତଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦକୱଣ୍ଣଂ…ପେ॰… ତେଲୱଣ୍ଣଂ… ଖୀରୱଣ୍ଣଂ… ଦଧିୱଣ୍ଣଂ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ… ନୀଲଂ… ପୀତକଂ… ଲୋହିତକଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଓଦାତଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପିଟ୍ଠିଚକ୍କସ୍ସ ଚତୁତ୍ଥଂ ଗମନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୫୬ . ଦକୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ତେଲୱଣ୍ଣଂ …ପେ॰… ଖୀରୱଣ୍ଣଂ… ଦଧିୱଣ୍ଣଂ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ… ନୀଲ…

ପୀତକଂ… ଲୋହିତକଂ… ଓଦାତଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପିଟ୍ଠିଚକ୍କସ୍ସ ପଞ୍ଚମଂ ଗମନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୫୭ . ତେଲୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଦକୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଖୀରୱଣ୍ଣଂ…ପେ॰… ଦଧିୱଣ୍ଣଂ… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ… ନୀଲଂ … ପୀତକଂ… ଲୋହିତକଂ…

ଓଦାତଂ… ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଦକୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପିଟ୍ଠିଚକ୍କସ୍ସ ଛଟ୍ଠଂ ଗମନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୫୮ . ଖୀରୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ତେଲୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦଧିୱଣ୍ଣଂ…ପେ॰… ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ… ନୀଲଂ… ପୀତକଂ… ଲୋହିତକଂ… ଓଦାତଂ… ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ… ଦକୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ତେଲୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପିଟ୍ଠିଚକ୍କସ୍ସ ସତ୍ତମଂ ଗମନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୫୯ . ଦଧିୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଖୀରୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ…ପେ॰… ନୀଲଂ… ପୀତକଂ… ଲୋହିତକଂ… ଓଦାତଂ… ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ… ଦକୱଣ୍ଣଂ… ତେଲୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଖୀରୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପିଟ୍ଠିଚକ୍କସ୍ସ ଅଟ୍ଠମଂ ଗମନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୬୦ . ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଦଧିୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ନୀଲଂ…ପେ॰… ପୀତକଂ… ଲୋହିତକଂ… ଓଦାତଂ… ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ… ଦକୱଣ୍ଣଂ… ତେଲୱଣ୍ଣଂ… ଖୀରୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ଦଧିୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପିଟ୍ଠିଚକ୍କସ୍ସ ନୱମଂ ଗମନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୬୧ . ନୀଲଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୀତକଂ …ପେ॰… ଲୋହିତକଂ… ଓଦାତଂ… ତକ୍କୱଣ୍ଣଂ… ଦକୱଣ୍ଣଂ … ତେଲୱଣ୍ଣଂ… ଖୀରୱଣ୍ଣଂ… ଦଧିୱଣ୍ଣଂ ମୋଚେସ୍ସାମୀତି ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ସପ୍ପିୱଣ୍ଣଂ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପିଟ୍ଠିଚକ୍କସ୍ସ ଦସମଂ ଗମନଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ପିଟ୍ଠିଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୬୨ . ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ନ ମୁଚ୍ଚତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ଚେତେତି ନ ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଚେତେତି ନ ଉପକ୍କମତି ନ ମୁଚ୍ଚତି, ଅନାପତ୍ତି।

ନ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଅନାପତ୍ତି।

ନ ଚେତେତି ଉପକ୍କମତି ନ ମୁଚ୍ଚତି, ଅନାପତ୍ତି।

ନ ଚେତେତି ନ ଉପକ୍କମତି ମୁଚ୍ଚତି, ଅନାପତ୍ତି।

ନ ଚେତେତି ନ ଉପକ୍କମତି ନ ମୁଚ୍ଚତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଅନାପତ୍ତି ସୁପିନନ୍ତେନ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଖିତ୍ତଚିତ୍ତସ୍ସ, ୱେଦନାଟ୍ଟସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁଉଦ୍ଦାନଗାଥା

ସୁପିନୋଚ୍ଚାରପସ୍ସାୱୋ , ୱିତକ୍କୁଣ୍ହୋଦକେନ ଚ।

ଭେସଜ୍ଜଂ କଣ୍ଡୁୱଂ ମଗ୍ଗୋ, ୱତ୍ଥି ଜନ୍ତାଘରୁପକ୍କମୋ [ଜନ୍ତଗ୍ଗୁପକ୍କମୋ (ସୀ॰), ଜନ୍ତାଘରଂ ଊରୁ (ସ୍ୟା॰)] ॥

ସାମଣେରୋ ଚ ସୁତ୍ତୋ ଚ, ଊରୁ ମୁଟ୍ଠିନା ପୀଳୟି।

ଆକାସେ ଥମ୍ଭଂ ନିଜ୍ଝାୟି, ଛିଦ୍ଦଂ କଟ୍ଠେନ ଘଟ୍ଟୟି॥

ସୋତୋ ଉଦଞ୍ଜଲଂ ଧାୱଂ, ପୁପ୍ଫାୱଲିୟଂ ପୋକ୍ଖରଂ।

ୱାଲିକା କଦ୍ଦମୁସ୍ସେକୋ [କଦ୍ଦମୋସେକୋ (?)] , ସୟନଙ୍ଗୁଟ୍ଠକେନ ଚାତି॥

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁ

୨୬୩ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସୁପିନନ୍ତେନ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅହଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସୁପିନନ୍ତେନା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଉଚ୍ଚାରଂ କରୋନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟୋ’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପସ୍ସାୱଂ କରୋନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କାମୱିତକ୍କଂ ୱିତକ୍କେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ୱିତକ୍କେନ୍ତସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଉଣ୍ହୋଦକେନ ନ୍ହାୟନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘କିଂଚିତ୍ତୋ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟୋ’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଉଣ୍ହୋଦକେନ ନ୍ହାୟନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଉଣ୍ହୋଦକେନ ନ୍ହାୟନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅଙ୍ଗଜାତେ ୱଣୋ ହୋତି। ଭେସଜ୍ଜେନ [ତସ୍ସ ଭେସଜ୍ଜେନ (?)] ଆଲିମ୍ପେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅଙ୍ଗଜାତେ ୱଣୋ ହୋତି। ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ [ତସ୍ସ ମୋଚନାମିପ୍ପାୟସ୍ସ (ସ୍ୟା॰)] ଭେସଜ୍ଜେନ ଆଲିମ୍ପେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅଣ୍ଡଂ କଣ୍ଡୁୱନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି , ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଅଣ୍ଡଂ କଣ୍ଡୁୱନ୍ତସ୍ସ [କଣ୍ଡୂୱନ୍ତସ୍ସ (ସୀ॰)] ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୨୬୪ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମଗ୍ଗଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ମଗ୍ଗଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱତ୍ଥିଂ ଗହେତ୍ୱା ପସ୍ସାୱଂ କରୋନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ୱତ୍ଥିଂ ଗହେତ୍ୱା ପସ୍ସାୱଂ କରୋନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଜନ୍ତାଘରେ ଉଦରୱଟ୍ଟିଂ ତାପେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଜନ୍ତାଘରେ ଉଦରୱଟ୍ଟିଂ ତାପେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଜନ୍ତାଘରେ ଉପଜ୍ଝାୟସ୍ସ ପିଟ୍ଠିପରିକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଜନ୍ତାଘରେ ଉପଜ୍ଝାୟସ୍ସ ପିଟ୍ଠିପରିକମ୍ମଂ କରୋନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୨୬୫ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଊରୁଂ ଘଟ୍ଟାପେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଊରୁଂ ଘଟ୍ଟାପେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ସାମଣେରଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏହି ମେ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ସାମଣେର, ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଗଣ୍ହାହୀ’’ତି। ସୋ ତସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଗ୍ଗହେସି। ତସ୍ସେୱ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୁତ୍ତସ୍ସ ସାମଣେରସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଅଗ୍ଗହେସି। ତସ୍ସେୱ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି …ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

୨୬୬ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଊରୂହି ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୀଳେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ମୁଟ୍ଠିନା ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୀଳେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଆକାସେ କଟିଂ କମ୍ପେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କାୟଂ ଥମ୍ଭେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ କାୟଂ ଥମ୍ଭେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ମାତୁଗାମସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଉପନିଜ୍ଝାୟି। ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ। ନ ଚ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସାରତ୍ତେନ ମାତୁଗାମସ୍ସ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଉପନିଜ୍ଝାୟିତବ୍ବଂ। ୟୋ ଉପନିଜ୍ଝାୟେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

୨୬୭ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ତାଳଚ୍ଛିଦ୍ଦଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ କଟ୍ଠେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଘଟ୍ଟେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପଟିସୋତେ ନ୍ହାୟନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ପଟିସୋତେ ନ୍ହାୟନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଉଦଞ୍ଜଲଂ କୀଳନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଉଦଞ୍ଜଲଂ କୀଳନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଉଦକେ ଧାୱନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଉଦକେ ଧାୱନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପୁପ୍ଫାୱଲିୟଂ [ପୁପ୍ଫାୱଳିୟଂ (ସ୍ୟା॰ କ॰)] କୀଳନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ପୁପ୍ଫାୱଲିୟଂ କୀଳନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

୨୬୮ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପୋକ୍ଖରୱନେ ଧାୱନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ପୋକ୍ଖରୱନେ ଧାୱନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ୱାଲିକଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ କଦ୍ଦମଂ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ପୱେସେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି । ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଉଦକେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଓସିଞ୍ଚନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଉଦକେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଓସିଞ୍ଚନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ସୟନେ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଘଟ୍ଟେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ମୋଚନାଧିପ୍ପାୟସ୍ସ ଅଙ୍ଗୁଟ୍ଠେନ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଘଟ୍ଟେନ୍ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି…ପେ॰… ଅସୁଚି ନ ମୁଚ୍ଚି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅହଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ସୁକ୍କୱିସ୍ସଟ୍ଠିସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ପଠମଂ।

୨. କାୟସଂସଗ୍ଗସିକ୍ଖାପଦଂ

୨୬୯ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ଅରଞ୍ଞେ ୱିହରତି। ତସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ୱିହାରୋ ଅଭିରୂପୋ ହୋତି ଦସ୍ସନୀୟୋ ପାସାଦିକୋ, ମଜ୍ଝେଗବ୍ଭୋ, ସମନ୍ତାପରିୟାଗାରୋ, ସୁପଞ୍ଞତ୍ତଂ ମଞ୍ଚପୀଠଂ ଭିସିବିମ୍ବୋହନଂ, ପାନୀୟଂ ପରିଭୋଜନୀୟଂ ସୁପଟ୍ଠିତଂ, ପରିୱେଣଂ ସୁସମ୍ମଟ୍ଠଂ। ବହୂ ମନୁସ୍ସା ଆୟସ୍ମତୋ ଉଦାୟିସ୍ସ ୱିହାରପେକ୍ଖକା ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି। ଅଞ୍ଞତରୋପି ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ସପଜାପତିକୋ ୟେନାୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଚ୍ଛାମ ମୟଂ ଭୋତୋ ଉଦାୟିସ୍ସ ୱିହାରଂ ପେକ୍ଖିତୁ’’ନ୍ତି। ‘‘ତେନ ହି, ବ୍ରାହ୍ମଣ, ପେକ୍ଖସ୍ସୂ’’ତି, ଅୱାପୁରଣଂ [ଅପାପୁରଣଂ (ସ୍ୟା॰)] ଆଦାୟ ଘଟିକଂ ଉଗ୍ଘାଟେତ୍ୱା କୱାଟଂ ପଣାମେତ୍ୱା ୱିହାରଂ ପାୱିସି। ସୋପି ଖୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଉଦାୟିସ୍ସ ପିଟ୍ଠିତୋ ପାୱିସି। ସାପି ଖୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ତସ୍ସ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ସ ପିଟ୍ଠିତୋ ପାୱିସି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ଏକଚ୍ଚେ ୱାତପାନେ ୱିୱରନ୍ତୋ ଏକଚ୍ଚେ ୱାତପାନେ ଥକେନ୍ତୋ ଗବ୍ଭଂ ଅନୁପରିଗନ୍ତ୍ୱା ପିଟ୍ଠିତୋ ଆଗନ୍ତ୍ୱା ତସ୍ସା ବ୍ରାହ୍ମଣିୟା ଅଙ୍ଗମଙ୍ଗାନି ପରାମସି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଆୟସ୍ମତା ଉଦାୟିନା ସଦ୍ଧିଂ ପଟିସମ୍ମୋଦିତ୍ୱା ଅଗମାସି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଅତ୍ତମନୋ ଅତ୍ତମନୱାଚଂ ନିଚ୍ଛାରେସି – ‘‘ଉଳାରା ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ୟେ ଇମେ ଏୱରୂପେ ଅରଞ୍ଞେ ୱିହରନ୍ତି। ଭୱମ୍ପି ଉଦାୟୀ ଉଳାରୋ ୟୋ ଏୱରୂପେ ଅରଞ୍ଞେ ୱିହରତୀ’’ତି।

ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ ସା ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ତଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କୁତୋ ତସ୍ସ ଉଳାରତ୍ତତା! ୟଥେୱ ମେ ତ୍ୱଂ ଅଙ୍ଗମଙ୍ଗାନି ପରାମସି ଏୱମେୱ ମେ ସମଣୋ ଉଦାୟୀ ଅଙ୍ଗମଙ୍ଗାନି ପରାମସୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘ଅଲଜ୍ଜିନୋ ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଦୁସ୍ସୀଲା ମୁସାୱାଦିନୋ। ଇମେ ହି ନାମ ଧମ୍ମଚାରିନୋ ସମଚାରିନୋ ବ୍ରହ୍ମଚାରିନୋ ସଚ୍ଚୱାଦିନୋ ସୀଲୱନ୍ତୋ କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମା ପଟିଜାନିସ୍ସନ୍ତି! ନତ୍ଥି ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ ନତ୍ଥି ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ, ନଟ୍ଠଂ ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ ନଟ୍ଠଂ ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ, କୁତୋ ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ କୁତୋ ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ, ଅପଗତା ଇମେ ସାମଞ୍ଞା ଅପଗତା ଇମେ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞା। କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣୋ ଉଦାୟୀ ମମ ଭରିୟାୟ ଅଙ୍ଗମଙ୍ଗାନି ପରାମସିସ୍ସତି! ନ ହି ସକ୍କା କୁଲିତ୍ଥୀହି କୁଲଧୀତାହି କୁଲକୁମାରୀହି କୁଲସୁଣ୍ହାହି କୁଲଦାସୀହି ଆରାମଂ ୱା ୱିହାରଂ ୱା ଗନ୍ତୁଂ। ସଚେ [ସଚେ ହି (ସ୍ୟା॰)] କୁଲିତ୍ଥିୟୋ କୁଲଧୀତରୋ [କୁଲଧୀତାୟୋ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] କୁଲକୁମାରିୟୋ କୁଲସୁଣ୍ହାୟୋ କୁଲଦାସିୟୋ ଆରାମଂ ୱା ୱିହାରଂ ୱା ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟୁଂ, ତାପି ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଦୂସେୟ୍ୟୁ’’ନ୍ତି!

ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୁ ତସ୍ସ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ସ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତସ୍ସ ଖିୟ୍ୟନ୍ତସ୍ସ ୱିପାଚେନ୍ତସ୍ସ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉଦାୟି, ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା – ‘‘ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପତିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସସି! ନନୁ ମୟା, ମୋଘପୁରିସ, ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ ନୋ ସରାଗାୟ…ପେ॰… କାମପରିଳାହାନଂ ୱୂପସମୋ ଅକ୍ଖାତୋ। ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୨୭୦ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଓତିଣ୍ଣୋ ୱିପରିଣତେନ ଚିତ୍ତେନ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ହତ୍ଥଗ୍ଗାହଂ ୱା ୱେଣିଗ୍ଗାହଂ ୱା ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ୱା ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ୱା ଅଙ୍ଗସ୍ସ ପରାମସନଂ, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ତି ।

୨୭୧ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଓତିଣ୍ଣୋ ନାମ ସାରତ୍ତୋ ଅପେକ୍ଖୱା ପଟିବଦ୍ଧଚିତ୍ତୋ।

ୱିପରିଣତ ନ୍ତି ରତ୍ତମ୍ପି ଚିତ୍ତଂ ୱିପରିଣତଂ। ଦୁଟ୍ଠମ୍ପି ଚିତ୍ତଂ ୱିପରିଣତଂ। ମୂଳ୍ହମ୍ପି ଚିତ୍ତଂ ୱିପରିଣତଂ। ଅପିଚ, ରତ୍ତଂ ଚିତ୍ତଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତଂ ୱିପରିଣତନ୍ତି।

ମାତୁଗାମୋ ନାମ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥୀ, ନ ୟକ୍ଖୀ ନ ପେତୀ, ନ ତିରଚ୍ଛାନଗତା। ଅନ୍ତମସୋ ତଦହୁଜାତାପି ଦାରିକା, ପଗେୱ ମହତ୍ତରୀ।

ସଦ୍ଧି ନ୍ତି ଏକତୋ।

କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜେୟ୍ୟା ତି ଅଜ୍ଝାଚାରୋ ୱୁଚ୍ଚତି।

ହତ୍ଥୋ ନାମ କପ୍ପରଂ ଉପାଦାୟଂ ୟାୱ ଅଗ୍ଗନଖା।

ୱେଣୀ ନାମ ସୁଦ୍ଧକେସା ୱା, ସୁତ୍ତମିସ୍ସା ୱା, ମାଲାମିସ୍ସା ୱା, ହିରଞ୍ଞମିସ୍ସା ୱା, ସୁୱଣ୍ଣମିସ୍ସା ୱା, ମୁତ୍ତାମିସ୍ସା ୱା, ମଣିମିସ୍ସା ୱା।

ଅଙ୍ଗଂ ନାମ ହତ୍ଥଞ୍ଚ ୱେଣିଞ୍ଚ ଠପେତ୍ୱା ଅୱସେସଂ ଅଙ୍ଗଂ ନାମ।

୨୭୨ . ଆମସନା , ପରାମସନା, ଓମସନା, ଉମ୍ମସନା, ଓଲଙ୍ଘନା, ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନା, ଆକଡ୍ଢନା, ପତିକଡ୍ଢନା, ଅଭିନିଗ୍ଗଣ୍ହନା, ଅଭିନିପ୍ପୀଳନା, ଗହଣଂ, ଛୁପନଂ।

ଆମସନା ନାମ ଆମଟ୍ଠମତ୍ତା।

ପରାମସନା ନାମ ଇତୋଚିତୋ ଚ ସଂଚୋପନା।

ଓମସନା ନାମ ହେଟ୍ଠା ଓରୋପନା।

ଉମ୍ମସନା ନାମ ଉଦ୍ଧଂ ଉଚ୍ଚାରଣା।

ଓଲଙ୍ଘନା ନାମ ହେଟ୍ଠା ଓନମନା।

ଉଲ୍ଲଙ୍ଘନା ନାମ ଉଦ୍ଧଂ ଉଚ୍ଚାରଣା।

ଆକଡ୍ଢନା ନାମ ଆୱିଞ୍ଛନା [ଆୱିଞ୍ଜନା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ।

ପତିକଡ୍ଢନା ନାମ ପତିପ୍ପଣାମନା।

ଅଭିନିଗ୍ଗଣ୍ହନା ନାମ ଅଙ୍ଗଂ ଗହେତ୍ୱା ନିପ୍ପୀଳନା।

ଅଭିନିପ୍ପୀଳନା ନାମ କେନଚି ସହ ନିପ୍ପୀଳନା।

ଗହଣଂ ନାମ ଗହିତମତ୍ତଂ।

ଛୁପନଂ ନାମ ଫୁଟ୍ଠମତ୍ତଂ।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି…ପେ॰… ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି।

୨୭୩ . ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ ଭିକ୍ଖୁ ଚ। ନଂ ଇତ୍ଥିୟା କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି ଓମସତି ଉମ୍ମସତି ଓଲଙ୍ଘେତି ଉଲ୍ଲଙ୍ଘେତି ଆକଡ୍ଢତି ପତିକଡ୍ଢତି ଅଭିନିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ଅଭିନିପ୍ପୀଳେତି ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ୱେମତିକୋ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ପୁରିସସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ପଣ୍ଡକୋ ଚ ହୋତି ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ପଣ୍ଡକସ୍ସ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ପଣ୍ଡକୋ ଚ ହୋତି ୱେମତିକୋ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ପଣ୍ଡକସ୍ସ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ପଣ୍ଡକୋ ଚ ହୋତି ପୁରିସସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ପଣ୍ଡକସ୍ସ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ପଣ୍ଡକୋ ଚ ହୋତି ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ପଣ୍ଡକସ୍ସ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି , ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ପଣ୍ଡକୋ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ପଣ୍ଡକସ୍ସ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଚ ହୋତି ପୁରିସସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ପୁରିସସ୍ସ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଚ ହୋତି ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ପୁରିସୋ ଚ ହୋତି ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ… ପୁରିସୋ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ… ପୁରିସୋ ଚ ହୋତି ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ପୁରିସସ୍ସ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ଚ ହୋତି ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ତିରଚ୍ଛାନଗତସ୍ସ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ଚ ହୋତି ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ… ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ଚ ହୋତି ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ… ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ଚ ହୋତି। ପୁରିସସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ତିରଚ୍ଛାନଗତସ୍ସ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଏକମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୭୪ . ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସାନଂ।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ୱେମତିକୋ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାନଂ।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ…ପେ॰… ପୁରିସସଞ୍ଞୀ… ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାନଂ।

ଦ୍ୱେ ପଣ୍ଡକା ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପଣ୍ଡକାନଂ ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପଣ୍ଡକାନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାନଂ।

ଦ୍ୱେ ପଣ୍ଡକା ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପଣ୍ଡକାନଂ ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ପୁରିସସଞ୍ଞୀ… ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ… ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପଣ୍ଡକାନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ଦ୍ୱେ ପୁରିସା ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁରିସାନଂ ପୁରିସସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁରିସାନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ଦ୍ୱେ ପୁରିସା ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁରିସାନଂ ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ… ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ… ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ପୁରିସାନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ଦ୍ୱେ ତିରଚ୍ଛାନଗତା ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ତିରଚ୍ଛାନଗତାନଂ ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ତିରଚ୍ଛାନଗତାନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ଦ୍ୱେ ତିରଚ୍ଛାନଗତା ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ତିରଚ୍ଛାନଗତାନଂ ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ… ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ … ପୁରିସସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ତିରଚ୍ଛାନଗତାନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

୨୭୫ . ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ୱେମତିକୋ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାନଂ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ପୁରିସସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପୁରିସୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପୁରିସୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ… ପୁରିସସଞ୍ଞୀ… ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ… ପୁରିସସଞ୍ଞୀ … ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ପଣ୍ଡକୋ ଚ ପୁରିସୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ପଣ୍ଡକୋ ଚ ପୁରିସୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ପୁରିସସଞ୍ଞୀ… ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ… ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ପଣ୍ଡକୋ ଚ ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ପଣ୍ଡକୋ ଚ ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ପୁରିସସଞ୍ଞୀ… ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ… ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ପୁରିସୋ ଚ ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ପୁରିସସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ପୁରିସୋ ଚ ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ… ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ… ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ଦୁମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୨୭୬ . ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା କାୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ କାୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାନଂ …ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ କାୟଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ କାୟଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଆମସତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଭିକ୍ଖୁପେୟ୍ୟାଲୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

୨୭୭ . ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥୀ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି ଓମସତି ଉମ୍ମସତି ଓଲଙ୍ଘେତି ଉଲ୍ଲଙ୍ଘେତି ଆକଡ୍ଢତି ପତିକଡ୍ଢତି ଅଭିନିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ଅଭିନିପ୍ପୀଳେତି ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥିୟୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସନ୍ତି ପରାମସନ୍ତି ଓମସନ୍ତି ଉମ୍ମସନ୍ତି ଓଲଙ୍ଘେନ୍ତି ଉଲ୍ଲଙ୍ଘେନ୍ତି ଆକଡ୍ଢନ୍ତି ପତିକଡ୍ଢନ୍ତି ଅଭିନିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତି ଅଭିନିପ୍ପୀଳେନ୍ତି ଗଣ୍ହନ୍ତି ଛୁପନ୍ତି, ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଉଭୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କାୟେନ କାୟଂ ଆମସନ୍ତି ପରାମସନ୍ତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହନ୍ତି ଛୁପନ୍ତି, ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥୀ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କାୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥିୟୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କାୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସନ୍ତି ପରାମସନ୍ତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହନ୍ତି ଛୁପନ୍ତି, ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଉଭୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କାୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସନ୍ତି ପରାମସନ୍ତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହନ୍ତି ଛୁପନ୍ତି, ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥୀ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥିୟୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟଂ ଆମସନ୍ତି ପରାମସନ୍ତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହନ୍ତି ଛୁପନ୍ତି, ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଉଭୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟଂ ଆମସନ୍ତି ପରାମସନ୍ତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହନ୍ତି ଛୁପନ୍ତି, ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

୨୭୮ . ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥୀ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି ପରାମସତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହାତି ଛୁପତି, ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥିୟୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସନ୍ତି ପରାମସନ୍ତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହନ୍ତି ଛୁପନ୍ତି, ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଉଭୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ କାୟପଟିବଦ୍ଧେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସନ୍ତି ପରାମସନ୍ତି…ପେ॰… ଗଣ୍ହନ୍ତି ଛୁପନ୍ତି, ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥୀ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ କାୟଂ ଆମସତି। ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥିୟୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ କାୟଂ ଆମସନ୍ତି। ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଉଭୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ କାୟଂ ଆମସନ୍ତି। ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥୀ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସତି। ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥିୟୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସନ୍ତି। ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଉଭୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆମସନ୍ତି। ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥୀ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଆମସତି। ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି, ନ ଚ ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଇତ୍ଥିୟୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଆମସନ୍ତି। ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି, ନ ଚ ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଉଭୋ ଚ ନଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଆମସନ୍ତି। ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି, ନ ଚ ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

୨୭୯ . ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି, ନ ଚ ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ନ ଚ କାୟେନ ୱାୟମତି, ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଅନାପତ୍ତି।

ସେୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ନ ଚ କାୟେନ ୱାୟମତି, ନ ଚ ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଅନାପତ୍ତି।

ମୋକ୍ଖାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି, ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଅନାପତ୍ତି।

ମୋକ୍ଖାଧିପ୍ପାୟୋ କାୟେନ ୱାୟମତି, ନ ଚ ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି , ଅନାପତ୍ତି।

ମୋକ୍ଖାଧିପ୍ପାୟୋ ନ ଚ କାୟେନ ୱାୟମତି, ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଅନାପତ୍ତି।

ମୋକ୍ଖାଧିପ୍ପାୟୋ ନ ଚ କାୟେନ ୱାୟମତି, ନ ଚ ଫସ୍ସଂ ପଟିୱିଜାନାତି, ଅନାପତ୍ତି।

୨୮୦ . ଅନାପତ୍ତି ଅସଞ୍ଚିଚ୍ଚ, ଅସତିୟା, ଅଜାନନ୍ତସ୍ସ, ଅସାଦିୟନ୍ତସ୍ସ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଖିତ୍ତଚିତ୍ତସ୍ସ, ୱେଦନାଟ୍ଟସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁଉଦ୍ଦାନଗାଥା

ମାତା ଧୀତା ଭଗିନୀ ଚ, ଜାୟା ୟକ୍ଖୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ।

ସୁତ୍ତା ମତା ତିରଚ୍ଛାନା, ଦାରୁଧିତଲିକାୟ ଚ॥

ସମ୍ପୀଳେ ସଙ୍କମୋ ମଗ୍ଗୋ, ରୁକ୍ଖୋ ନାୱା ଚ ରଜ୍ଜୁ ଚ।

ଦଣ୍ଡୋ ପତ୍ତଂ ପଣାମେସି, ୱନ୍ଦେ ୱାୟମି ନଚ୍ଛୁପେତି॥

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁ

୨୮୧ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମାତୁୟା ମାତୁପେମେନ ଆମସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅହଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଧୀତୁୟା ଧୀତୁପେମେନ ଆମସି…ପେ॰… ଭଗିନିୟା ଭଗିନିପେମେନ ଆମସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୁରାଣଦୁତିୟିକାୟ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟକ୍ଖିନିୟା କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣ୍ଡକସ୍ସ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି , ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସୁତ୍ତିତ୍ଥିୟା କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ମତିତ୍ଥିୟା କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ତିରଚ୍ଛାନଗତିତ୍ଥିୟା କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଦାରୁଧୀତଲିକାୟ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

୨୮୨ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଇତ୍ଥିୟୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ସମ୍ପୀଳେତ୍ୱା ବାହାପରମ୍ପରାୟ ଆନେସୁଂ। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ସାଦିୟି ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାହଂ, ଭଗୱା, ସାଦିୟି’’ନ୍ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୂ, ଅସାଦିୟନ୍ତସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଇତ୍ଥିୟା ଅଭିରୂଳ୍ହଂ ସଙ୍କମଂ ସାରତ୍ତୋ ସଞ୍ଚାଲେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଇତ୍ଥିଂ ପଟିପଥେ ପସ୍ସିତ୍ୱା ସାରତ୍ତୋ ଅଂସକୂଟେନ ପହାରଂ ଅଦାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଇତ୍ଥିୟା ଅଭିରୂଳ୍ହଂ ରୁକ୍ଖଂ ସାରତ୍ତୋ ସଞ୍ଚାଲେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଇତ୍ଥିୟା ଅଭିରୂଳ୍ହଂ ନାୱଂ ସାରତ୍ତୋ ସଞ୍ଚାଲେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଇତ୍ଥିୟା ଗହିତଂ ରଜ୍ଜୁଂ ସାରତ୍ତୋ ଆୱିଞ୍ଛି [ଆୱିଞ୍ଜି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] । ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଇତ୍ଥିୟା ଗହିତଂ ଦଣ୍ଡଂ ସାରତ୍ତୋ ଆୱିଞ୍ଛି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ଇତ୍ଥିଂ ପତ୍ତେନ ପଣାମେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଇତ୍ଥିୟା ୱନ୍ଦନ୍ତିୟା ସାରତ୍ତୋ ପାଦଂ ଉଚ୍ଚାରେସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ଇତ୍ଥିଂ ଗହେସ୍ସାମୀତି ୱାୟମିତ୍ୱା ନ ଛୁପି।

ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

କାୟସଂସଗ୍ଗସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଦୁତିୟଂ।

୩. ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲୱାଚାସିକ୍ଖାପଦଂ

୨୮୩ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ଅରଞ୍ଞେ ୱିହରତି। ତସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ୱିହାରୋ ଅଭିରୂପୋ ହୋତି ଦସ୍ସନୀୟୋ ପାସାଦିକୋ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଇତ୍ଥିୟୋ ଆରାମଂ ଆଗମଂସୁ ୱିହାରପେକ୍ଖିକାୟୋ। ଅଥ ଖୋ ତା ଇତ୍ଥିୟୋ ୟେନାୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଇଚ୍ଛାମ ମୟଂ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟସ୍ସ ୱିହାରଂ ପେକ୍ଖିତୁ’’ନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତା ଇତ୍ଥିୟୋ ୱିହାରଂ ପେକ୍ଖାପେତ୍ୱା ତାସଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ୟାଚତିପି ଆୟାଚତିପି ପୁଚ୍ଛତିପି ପଟିପୁଚ୍ଛତିପି ଆଚିକ୍ଖତିପି ଅନୁସାସତିପି ଅକ୍କୋସତିପି। ୟା ତା ଇତ୍ଥିୟୋ ଛିନ୍ନିକା ଧୁତ୍ତିକା ଅହିରିକାୟୋ ତା ଆୟସ୍ମତା ଉଦାୟିନା ସଦ୍ଧିଂ ଉହସନ୍ତିପି ଉଲ୍ଲପନ୍ତିପି ଉଜ୍ଜଗ୍ଘନ୍ତିପି ଉପ୍ପଣ୍ଡେନ୍ତିପି। ୟା ପନ ତା ଇତ୍ଥିୟୋ ହିରିମନା ତା ନିକ୍ଖମିତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଉଜ୍ଝାପେନ୍ତି – ‘‘ଇଦଂ, ଭନ୍ତେ, ନଚ୍ଛନ୍ନଂ ନପ୍ପତିରୂପଂ। ସାମିକେନପି ମୟଂ ଏୱଂ ୱୁତ୍ତା ନ ଇଚ୍ଛେୟ୍ୟାମ, କିଂ ପନାୟ୍ୟେନ ଉଦାୟିନା’’ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉଦାୟି, ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା – ‘‘ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପତିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସିସ୍ସସି! ନନୁ ମୟା, ମୋଘପୁରିସ, ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ ନୋ ସରାଗାୟ…ପେ॰… କାମପରିଳାହାନଂ ୱୂପସମୋ ଅକ୍ଖାତୋ। ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୨୮୪ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଓତିଣ୍ଣୋ ୱିପରିଣତେନ ଚିତ୍ତେନ ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସେୟ୍ୟ ୟଥା ତଂ ୟୁୱା ୟୁୱତିଂ ମେଥୁନୁପସଂହିତାହି, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

୨୮୫ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଓତିଣ୍ଣୋ ନାମ ସାରତ୍ତୋ ଅପେକ୍ଖୱା ପଟିବଦ୍ଧଚିତ୍ତୋ।

ୱିପରିଣତ ନ୍ତି ରତ୍ତମ୍ପି ଚିତ୍ତଂ ୱିପରିଣତଂ, ଦୁଟ୍ଠମ୍ପି ଚିତ୍ତଂ ୱିପରିଣତଂ ମୂଳ୍ହମ୍ପି ଚିତ୍ତଂ ୱିପରିଣତଂ। ଅପିଚ, ରତ୍ତଂ ଚିତ୍ତଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତଂ ୱିପରିଣତନ୍ତି।

ମାତୁଗାମୋ ନାମ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥୀ, ନ ୟକ୍ଖୀ, ନ ପେତୀ, ନ ତିରଚ୍ଛାନଗତା। ୱିଞ୍ଞୂ ପଟିବଲା ସୁଭାସିତଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆଜାନିତୁଂ।

ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲା ନାମ ୱାଚା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗପସ୍ସାୱମଗ୍ଗମେଥୁନଧମ୍ମପ୍ପଟିସଂୟୁତ୍ତା ୱାଚା।

ଓଭାସେୟ୍ୟା ତି ଅଜ୍ଝାଚାରୋ ୱୁଚ୍ଚତି।

ୟଥା ତଂ ୟୁୱା ୟୁୱତି ନ୍ତି ଦହରୋ ଦହରିଂ, ତରୁଣୋ ତରୁଣିଂ, କାମଭୋଗୀ କାମଭୋଗିନିଂ।

ମେଥୁନୁପସଂହିତାହୀ ତି ମେଥୁନଧମ୍ମପ୍ପଟିସଂୟୁତ୍ତାହି।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି …ପେ॰… ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି।

ଦ୍ୱେ ମଗ୍ଗେ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି, ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି, ୟାଚତିପି, ଆୟାଚତିପି, ପୁଚ୍ଛତିପି, ପଟିପୁଚ୍ଛତିପି, ଆଚିକ୍ଖତିପି, ଅନୁସାସତିପି, ଅକ୍କୋସତିପି।

ୱଣ୍ଣଂ ଭଣତି ନାମ ଦ୍ୱେ ମଗ୍ଗେ ଥୋମେତି ୱଣ୍ଣେତି ପସଂସତି।

ଅୱଣ୍ଣଂ ଭଣତି ନାମ ଦ୍ୱେ ମଗ୍ଗେ ଖୁଂସେତି ୱମ୍ଭେତି ଗରହତି।

ୟାଚତି ନାମ ଦେହି ମେ, ଅରହସି ମେ ଦାତୁନ୍ତି।

ଆୟାଚତି ନାମ କଦା ତେ ମାତା ପସୀଦିସ୍ସତି, କଦା ତେ ପିତା ପସୀଦିସ୍ସତି, କଦା ତେ ଦେୱତାୟୋ ପସୀଦିସ୍ସନ୍ତି, କଦା [କଦା ତେ (ସ୍ୟା॰)] ସୁଖଣୋ ସୁଲୟୋ ସୁମୁହୁତ୍ତୋ ଭୱିସ୍ସତି, କଦା ତେ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ଲଭିସ୍ସାମୀତି।

ପୁଚ୍ଛତି ନାମ କଥଂ ତ୍ୱଂ ସାମିକସ୍ସ ଦେସି, କଥଂ ଜାରସ୍ସ ଦେସୀତି?

ପଟିପୁଚ୍ଛତି ନାମ ଏୱଂ କିର ତ୍ୱଂ ସାମିକସ୍ସ ଦେସି, ଏୱଂ ଜାରସ୍ସ ଦେସୀତି।

ଆଚିକ୍ଖତି ନାମ ପୁଟ୍ଠୋ ଭଣତି – ‘‘ଏୱଂ ଦେହି। ଏୱଂ ଦେନ୍ତା ସାମିକସ୍ସ ପିୟା ଭୱିସ୍ସସି ମନାପା ଚା’’ତି।

ଅନୁସାସତି ନାମ ଅପୁଟ୍ଠୋ ଭଣତି – ‘‘ଏୱଂ ଦେହି। ଏୱଂ ଦେନ୍ତା ସାମିକସ୍ସ ପିୟା ଭୱିସ୍ସତି ମନାପା ଚା’’ତି।

ଅକ୍କୋସତି ନାମ ଅନିମିତ୍ତାସି, ନିମିତ୍ତମତ୍ତାସି, ଅଲୋହିତାସି, ଧୁୱଲୋହିତାସି , ଧୁୱଚୋଳାସି, ପଗ୍ଘରନ୍ତୀସି, ସିଖରଣୀସି, ଇତ୍ଥିପଣ୍ଡକାସି, ୱେପୁରିସିକାସି, ସମ୍ଭିନ୍ନାସି, ଉଭତୋବ୍ୟଞ୍ଜନାସୀତି।

୨୮୬ . ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ୟାଚତିପି ଆୟାଚତିପି ପୁଚ୍ଛତିପି ପଟିପୁଚ୍ଛତିପି ଆଚିକ୍ଖତିପି ଅନୁସାସତିପି ଅକ୍କୋସତିପି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ…ପେ॰… ।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣଂପି ଭଣତି…ପେ॰… ଅକ୍କୋସତିପି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସାନଂ…ପେ॰… ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି…ପେ॰… ଅକ୍କୋସତିପି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ ଠପେତ୍ୱା ଅଧକ୍ଖକଂ ଉବ୍ଭଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି…ପେ॰… ଅକ୍କୋସତିପି , ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ ଠପେତ୍ୱା ଅଧକ୍ଖକଂ ଉବ୍ଭଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି…ପେ॰… ଅକ୍କୋସତିପି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ ୱଚ୍ଚମଗ୍ଗଂ ପସ୍ସାୱମଗ୍ଗଂ ଠପେତ୍ୱା ଅଧକ୍ଖକଂ ଉବ୍ଭଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି…ପେ॰… ଅକ୍କୋସତିପି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା ଉବ୍ଭକ୍ଖକଂ ଅଧୋଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି…ପେ॰… ଅକ୍କୋସତିପି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଉବ୍ଭକ୍ଖକଂ ଅଧୋଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି…ପେ॰… ଅକ୍କୋସତିପି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ ଉବ୍ଭକ୍ଖକଂ ଅଧୋଜାଣୁମଣ୍ଡଲଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି…ପେ॰… ଅକ୍କୋସତିପି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି…ପେ॰… ଅକ୍କୋସତିପି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰…।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି…ପେ॰… ଅକ୍କୋସତିପି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ କାୟପଟିବଦ୍ଧଂ ଆଦିସ୍ସ ୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି ଅୱଣ୍ଣମ୍ପି ଭଣତି…ପେ॰… ଅକ୍କୋସତିପି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰…।

୨୮୭ . ଅନାପତ୍ତି ଅତ୍ଥପୁରେକ୍ଖାରସ୍ସ, ଧମ୍ମପୁରେକ୍ଖାରସ୍ସ, ଅନୁସାସନିପୁରେକ୍ଖାରସ୍ସ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁଉଦ୍ଦାନଗାଥା

ଲୋହିତଂ କକ୍କସାକିଣ୍ଣଂ, ଖରଂ ଦୀଘଞ୍ଚ ୱାପିତଂ।

କଚ୍ଚି ସଂସୀଦତି ମଗ୍ଗୋ, ସଦ୍ଧା ଦାନେନ କମ୍ମୁନାତି॥

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁ

୨୮୮ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ନୱରତ୍ତଂ କମ୍ବଲଂ ପାରୁତା ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ତଂ ଇତ୍ଥିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଲୋହିତଂ ଖୋ ତେ, ଭଗିନୀ’’ତି। ସା ନ ପଟିୱିଜାନି। ‘‘ଆମାୟ୍ୟ, ନୱରତ୍ତୋ କମ୍ବଲୋ’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅହଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ଖରକମ୍ବଲଂ ପାରୁତା ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ତଂ ଇତ୍ଥିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କକ୍କସଲୋମଂ ଖୋ ତେ, ଭଗିନୀ’’ତି। ସା ନ ପଟିୱିଜାନି। ‘‘ଆମାୟ୍ୟ, ଖରକମ୍ବଲକୋ’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ନୱାୱୁତଂ କମ୍ବଲଂ ପାରୁତା ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ତଂ ଇତ୍ଥିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଆକିଣ୍ଣଲୋମଂ ଖୋ ତେ, ଭଗିନୀ’’ତି। ସା ନ ପଟିୱିଜାନି। ‘‘ଆମାୟ୍ୟ, ନୱାୱୁତୋ କମ୍ବଲୋ’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ଖରକମ୍ବଲଂ ପାରୁତା ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ତଂ ଇତ୍ଥିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଖରଲୋମଂ ଖୋ ତେ, ଭଗିନୀ’’ତି। ସା ନ ପଟିୱିଜାନି। ‘‘ଆମାୟ୍ୟ, ଖରକମ୍ବଲକୋ’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ପାୱାରଂ [ଦୀଘପାୱାରଂ (ସ୍ୟା॰)] ପାରୁତା ହୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ତଂ ଇତ୍ଥିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଦୀଘଲୋମଂ ଖୋ ତେ, ଭଗିନୀ’’ତି। ସା ନ ପଟିୱିଜାନି। ‘‘ଆମାୟ୍ୟ, ପାୱାରୋ’’ [ଦୀଘପାୱାରୋ (ସ୍ୟା॰)] ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

୨୮୯ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ଖେତ୍ତଂ ୱପାପେତ୍ୱା ଆଗଚ୍ଛତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ତଂ ଇତ୍ଥିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୱାପିତଂ ଖୋ ତେ, ଭଗିନୀ’’ତି? ସା ନ ପଟିୱିଜାନି। ‘‘ଆମାୟ୍ୟ, ନୋ ଚ ଖୋ ପଟିୱୁତ୍ତ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପରିବ୍ବାଜିକଂ ପଟିପଥେ ପସ୍ସିତ୍ୱା ସାରତ୍ତୋ ତଂ ପରିବ୍ବାଜିକଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କଚ୍ଚି, ଭଗିନି, ମଗ୍ଗୋ ସଂସୀଦତୀ’’ତି? ସା ନ ପଟିୱିଜାନି। ‘‘ଆମ ଭିକ୍ଖୁ, ପଟିପଜ୍ଜିସ୍ସସୀ’’ତି । ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଇତ୍ଥିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସଦ୍ଧାସି ତ୍ୱଂ, ଭଗିନି। ଅପିଚ, ୟଂ ସାମିକସ୍ସ ଦେସି ତଂ ନାମ୍ହାକଂ ଦେସୀ’’ତି । ‘‘କିଂ, ଭନ୍ତେ’’ତି? ‘‘ମେଥୁନଧମ୍ମ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଇତ୍ଥିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସଦ୍ଧାସି ତ୍ୱଂ, ଭଗିନି। ଅପିଚ, ୟଂ ଅଗ୍ଗଦାନଂ ତଂ ନାମ୍ହାକଂ ଦେସୀ’’ତି। ‘‘କିଂ, ଭନ୍ତେ, ଅଗ୍ଗଦାନ’’ନ୍ତି? ‘‘ମେଥୁନଧମ୍ମ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ କମ୍ମଂ କରୋତି। ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାରତ୍ତୋ ତଂ ଇତ୍ଥିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ତିଟ୍ଠ, ଭଗିନି, ଅହଂ କରିସ୍ସାମୀତି…ପେ॰… ନିସୀଦ, ଭଗିନି, ଅହଂ କରିସ୍ସାମୀତି…ପେ॰… ନିପଜ୍ଜ, ଭଗିନି, ଅହଂ କରିସ୍ସାମୀ’’ତି। ସା ନ ପଟିୱିଜାନି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲୱାଚାସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ତତିୟଂ।

୪. ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟସିକ୍ଖାପଦଂ

୨୯୦ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ସାୱତ୍ଥିୟଂ କୁଲୂପକୋ ହୋତି, ବହୁକାନି କୁଲାନି ଉପସଙ୍କମତି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ମତପତିକା ଅଭିରୂପା ହୋତି ଦସ୍ସନୀୟା ପାସାଦିକା। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ ୟେନ ତସ୍ସା ଇତ୍ଥିୟା ନିୱେସନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଆସନେ ନିସୀଦି। ଅଥ ଖୋ ସା ଇତ୍ଥୀ ୟେନାୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନଂ ଖୋ ତଂ ଇତ୍ଥିଂ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସେସି ସମାଦପେସି ସମୁତ୍ତେଜେସି ସମ୍ପହଂସେସି। ଅଥ ଖୋ ସା ଇତ୍ଥୀ ଆୟସ୍ମତା ଉଦାୟିନା ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସିତା ସମାଦପିତା ସମୁତ୍ତେଜିତା ସମ୍ପହଂସିତା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୱଦେୟ୍ୟାଥ, ଭନ୍ତେ, ୟେନ ଅତ୍ଥୋ। ପଟିବଲା ମୟଂ ଅୟ୍ୟସ୍ସ ଦାତୁଂ ୟଦିଦଂ ଚୀୱରପିଣ୍ଡପାତସେନାସନଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାର’’ନ୍ତି।

‘‘ନ ଖୋ ତେ, ଭଗିନି, ଅମ୍ହାକଂ ଦୁଲ୍ଲଭା ୟଦିଦଂ ଚୀୱରପିଣ୍ଡପାତସେନାସନଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାରା। ଅପିଚ, ୟୋ ଅମ୍ହାକଂ ଦୁଲ୍ଲଭୋ ତଂ ଦେହୀ’’ତି। ‘‘କିଂ, ଭନ୍ତେ’’ତି? ‘‘ମେଥୁନଧମ୍ମ’’ନ୍ତି। ‘‘ଅତ୍ଥୋ , ଭନ୍ତେ’’ତି? ‘‘ଅତ୍ଥୋ, ଭଗିନୀ’’ତି। ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ’’ତି, ଓୱରକଂ ପୱିସିତ୍ୱା ସାଟକଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ମଞ୍ଚକେ ଉତ୍ତାନା ନିପଜ୍ଜି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ୟେନ ସା ଇତ୍ଥୀ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା – ‘‘କୋ ଇମଂ ୱସଲଂ ଦୁଗ୍ଗନ୍ଧଂ ଆମସିସ୍ସତୀ’’ତି, ନିଟ୍ଠୁହିତ୍ୱା ପକ୍କାମି। ଅଥ ଖୋ ସା ଇତ୍ଥୀ ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘ଅଲଜ୍ଜିନୋ ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଦୁସ୍ସୀଲା ମୁସାୱାଦିନୋ। ଇମେ ହି ନାମ ଧମ୍ମଚାରିନୋ ସମଚାରିନୋ ବ୍ରହ୍ମଚାରିନୋ ସଚ୍ଚୱାଦିନୋ ସୀଲୱନ୍ତୋ କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମା ପଟିଜାନିସ୍ସନ୍ତି! ନତ୍ଥି ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ ନତ୍ଥି ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ, ନଟ୍ଠଂ ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ ନଟ୍ଠଂ ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ, କୁତୋ ଇମେସଂ ସାମଞ୍ଞଂ କୁତୋ ଇମେସଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞଂ, ଅପଗତା ଇମେ ସାମଞ୍ଞା ଅପଗତା ଇମେ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଞା। କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣୋ ଉଦାୟୀ ମଂ ସାମଂ ମେଥୁନଧମ୍ମଂ ୟାଚିତ୍ୱା, ‘କୋ ଇମଂ ୱସଲଂ ଦୁଗ୍ଗନ୍ଧଂ ଆମସିସ୍ସତୀ’’ତି ନିଟ୍ଠୁହିତ୍ୱା ପକ୍କମିସ୍ସତି! କିଂ ମେ ପାପକଂ କିଂ ମେ ଦୁଗ୍ଗନ୍ଧଂ, କସ୍ସାହଂ କେନ ହାୟାମୀ’’ତି? ଅଞ୍ଞାପି ଇତ୍ଥିୟୋ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘ଅଲଜ୍ଜିନୋ ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଦୁସ୍ସୀଲା ମୁସାୱାଦିନୋ…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣୋ ଉଦାୟୀ ଇମିସ୍ସା ସାମଂ ମେଥୁନଧମ୍ମଂ ୟାଚିତ୍ୱା, ‘କୋ ଇମଂ ୱସଲଂ ଦୁଗ୍ଗନ୍ଧଂ ଆମସିସ୍ସତୀ’ତି ନିଟ୍ଠୁହିତ୍ୱା ପକ୍କମିସ୍ସତି! କିଂ ଇମିସ୍ସା ପାପକଂ କିଂ ଇମିସ୍ସା ଦୁଗ୍ଗନ୍ଧଂ, କସ୍ସାୟଂ କେନ ହାୟତୀ’’ତି? ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତାସଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତୀନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତୀନଂ ୱିପାଚେନ୍ତୀନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସିସ୍ସତୀ’’ତି!

ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉଦାୟି, ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା – ‘‘ଅନନୁଚ୍ଛୱିକଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅନନୁଲୋମିକଂ ଅପ୍ପତିରୂପଂ ଅସ୍ସାମଣକଂ ଅକପ୍ପିୟଂ ଅକରଣୀୟଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସିସ୍ସସି! ନନୁ ମୟା , ମୋଘପୁରିସ, ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିରାଗାୟ ଧମ୍ମୋ ଦେସିତୋ ନୋ ସରାଗାୟ…ପେ॰… କାମପରିଳାହାନଂ ୱୂପସମୋ ଅକ୍ଖାତୋ? ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୨୯୧ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଓତିଣ୍ଣୋ ୱିପରିଣତେନ ଚିତ୍ତେନ ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସେୟ୍ୟ – ‘ଏତଦଗ୍ଗଂ, ଭଗିନି, ପାରିଚରିୟାନଂ ୟା ମାଦିସଂ ସୀଲୱନ୍ତଂ କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମଂ ବ୍ରହ୍ମଚାରିଂ ଏତେନ ଧମ୍ମେନ ପରିଚରେୟ୍ୟାତି ମେଥୁନୁପସଂହିତେନ’, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ତି ।

୨୯୨ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଓତିଣ୍ଣୋ ନାମ ସାରତ୍ତୋ ଅପେକ୍ଖୱା ପଟିବଦ୍ଧଚିତ୍ତୋ।

ୱିପରିଣତ ନ୍ତି ରତ୍ତମ୍ପି ଚିତ୍ତଂ ୱିପରିଣତ୍ତଂ, ଦୁଟ୍ଠମ୍ପି ଚିତ୍ତଂ ୱିପରିଣତଂ, ମୂଳ୍ହମ୍ପି ଚିତ୍ତଂ ୱିପରିଣତଂ। ଅପିଚ, ରତ୍ତଂ ଚିତ୍ତଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତଂ ୱିପରିଣତନ୍ତି।

ମାତୁଗାମୋ ନାମ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥୀ, ନ ୟକ୍ଖୀ, ନ ପେତୀ, ନ ତିରଚ୍ଛାନଗତା। ୱିଞ୍ଞୂ ପଟିବଲା ସୁଭାସିତଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଦୁଟ୍ଠଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆଜାନିତୁଂ।

ମାତୁଗାମସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ତି ମାତୁଗାମସ୍ସ ସାମନ୍ତା, ମାତୁଗାମସ୍ସ ଅୱିଦୂରେ।

ଅତ୍ତକାମ ନ୍ତି ଅତ୍ତନୋ କାମଂ ଅତ୍ତନୋ ହେତୁଂ ଅତ୍ତନୋ ଅଧିପ୍ପାୟଂ ଅତ୍ତନୋ ପାରିଚରିୟଂ।

ଏତଦଗ୍ଗ ନ୍ତି ଏତଂ ଅଗ୍ଗଂ ଏତଂ ସେଟ୍ଠଂ ଏତଂ ମୋକ୍ଖଂ ଏତଂ ଉତ୍ତମଂ ଏତଂ ପୱରଂ।

ୟା ତି ଖତ୍ତିୟୀ [ଖତ୍ତିୟା (ସ୍ୟା॰)] ୱା ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ୱା ୱେସ୍ସୀ ୱା ସୁଦ୍ଦୀ ୱା।

ମାଦିସ ନ୍ତି ଖତ୍ତିୟଂ ୱା ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ୱା ୱେସ୍ସଂ ୱା ସୁଦ୍ଦଂ ୱା।

ସୀଲୱନ୍ତ ନ୍ତି ପାଣାତିପାତା ପଟିୱିରତଂ, ଅଦିନ୍ନାଦାନା ପଟିୱିରତଂ, ମୁସାୱାଦା ପଟିୱିରତଂ।

ବ୍ରହ୍ମଚାରି ନ୍ତି ମେଥୁନଧମ୍ମା ପଟିୱିରତଂ।

କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମୋ ନାମ ତେନ ଚ ସୀଲେନ ତେନ ଚ ବ୍ରହ୍ମଚରିୟେନ କଲ୍ୟାଣଧମ୍ମୋ ହୋତି।

ଏତେନ ଧମ୍ମେନା ତି ମେଥୁନଧମ୍ମେନ।

ପରିଚରେୟ୍ୟା ତି ଅଭିରମେୟ୍ୟ।

ମେଥୁନୁପସଂହିତେନା ତି ମେଥୁନଧମ୍ମପ୍ପଟିସଂୟୁତ୍ତେନ।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି…ପେ॰… ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି।

୨୯୩ . ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ହୋତି ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ… ପୁରିସସଞ୍ଞୀ… ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଇତ୍ଥିୟା ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ପଣ୍ଡକୋ ଚ ହୋତି ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ପଣ୍ଡକସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ପଣ୍ଡକୋ ଚ ହୋତି ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ପୁରିସସଞ୍ଞୀ… ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ… ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ପଣ୍ଡକସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଚ ହୋତି…ପେ॰… ତିରଚ୍ଛାନଗତୋ ଚ ହୋତି ତିରଚ୍ଛାନଗତସଞ୍ଞୀ…ପେ॰… ୱେମତିକୋ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ… ପଣ୍ଡକସଞ୍ଞୀ… ପୁରିସସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ତିରଚ୍ଛାନଗତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଦ୍ୱେ ଇତ୍ଥିୟୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସାନଂ…ପେ॰… ।

ଇତ୍ଥୀ ଚ ପଣ୍ଡକୋ ଚ ଉଭିନ୍ନଂ ଇତ୍ଥିସଞ୍ଞୀ ସାରତ୍ତୋ ଚ। ଭିକ୍ଖୁ ଚ ନଂ ଉଭିନ୍ନଂ ସନ୍ତିକେ ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭାସତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ।

୨୯୪ . ଅନାପତ୍ତି ‘‘ଚୀୱରପିଣ୍ଡପାତସେନାସନଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାରେନ ଉପଟ୍ଠହା’’ତି ଭଣତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁଉଦ୍ଦାନଗାଥା

କଥଂ ୱଞ୍ଝା ଲଭେ ପୁତ୍ତଂ, ପିୟା ଚ ସୁଭଗା ସିୟଂ।

କିଂ ଦଜ୍ଜଂ କେନୁପଟ୍ଠେୟ୍ୟଂ, କଥଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟଂ ସୁଗ୍ଗତିନ୍ତି॥

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁ

୨୯୫ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ୱଞ୍ଝା ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କଥାହଂ, ଭନ୍ତେ, ୱିଜାୟେୟ୍ୟ’’ନ୍ତି? ‘‘ତେନ ହି, ଭଗିନି, ଅଗ୍ଗଦାନଂ ଦେହୀ’’ତି। ‘‘କିଂ, ଭନ୍ତେ, ଅଗ୍ଗଦାନ’’ନ୍ତି? ‘‘ମେଥୁନଧମ୍ମ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ୱିଜାୟିନୀ ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କଥାହଂ, ଭନ୍ତେ, ପୁତ୍ତଂ ଲଭେୟ୍ୟ’’ନ୍ତି? ‘‘ତେନ ହି, ଭଗିନି, ଅଗ୍ଗଦାନଂ ଦେହୀ’’ତି। ‘‘କିଂ, ଭନ୍ତେ, ଅଗ୍ଗଦାନ’’ନ୍ତି? ‘‘ମେଥୁନଧମ୍ମ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କଥାହଂ, ଭନ୍ତେ, ସାମିକସ୍ସ ପିୟା ଅସ୍ସ’’ନ୍ତି? ‘‘ତେନ ହି, ଭଗିନି, ଅଗ୍ଗଦାନଂ ଦେହୀ’’ତି। ‘‘କିଂ, ଭନ୍ତେ, ଅଗ୍ଗଦାନ’’ନ୍ତି? ‘‘ମେଥୁନଧମ୍ମ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କଥାହଂ, ଭନ୍ତେ, ସୁଭଗା ଅସ୍ସ’’ନ୍ତି? ‘‘ତେନ ହି , ଭଗିନି, ଅଗ୍ଗଦାନଂ ଦେହୀ’’ତି। ‘‘କିଂ, ଭନ୍ତେ, ଅଗ୍ଗଦାନ’’ନ୍ତି? ‘‘ମେଥୁନଧମ୍ମ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କ୍ୟାହଂ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟସ୍ସ ଦଜ୍ଜାମୀ’’ତି? ‘‘ଅଗ୍ଗଦାନଂ, ଭଗିନୀ’’ତି। ‘‘କିଂ, ଭନ୍ତେ, ଅଗ୍ଗଦାନ’’ନ୍ତି? ‘‘ମେଥୁନଧମ୍ମ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କେନାହଂ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟଂ ଉପଟ୍ଠେମୀ’’ତି? ‘‘ଅଗ୍ଗଦାନେନ, ଭଗିନୀ’’ତି। ‘‘କିଂ, ଭନ୍ତେ, ଅଗ୍ଗଦାନ’’ନ୍ତି? ‘‘ମେଥୁନଧମ୍ମ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ କୁଲୂପକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କଥାହଂ,

ଭନ୍ତେ, ସୁଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ’’ନ୍ତି? ‘‘ତେନ ହି, ଭଗିନି, ଅଗ୍ଗଦାନଂ ଦେହୀ’’ତି। ‘‘କିଂ, ଭନ୍ତେ, ଅଗ୍ଗଦାନ’’ନ୍ତି? ‘‘ମେଥୁନଧମ୍ମ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଆପତ୍ତିଂ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆପନ୍ନୋ ସଙ୍ଘାଦିସେସ’’ନ୍ତି।

ଅତ୍ତକାମପାରିଚରିୟସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଚତୁତ୍ଥଂ।

୫. ସଞ୍ଚରିତ୍ତସିକ୍ଖାପଦଂ

୨୯୬ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ସାୱତ୍ଥିୟଂ କୁଲୂପକୋ ହୋତି। ବହୁକାନି କୁଲାନି ଉପସଙ୍କମତି। ୟତ୍ଥ ପସ୍ସତି କୁମାରକଂ ୱା ଅପଜାପତିକଂ, କୁମାରିକଂ ୱା ଅପତିକଂ, କୁମାରକସ୍ସ ମାତାପିତୂନଂ ସନ୍ତିକେ କୁମାରିକାୟ ୱଣ୍ଣଂ ଭଣତି – ‘‘ଅମୁକସ୍ସ କୁଲସ୍ସ କୁମାରିକା ଅଭିରୂପା ଦସ୍ସନୀୟା ପାସାଦିକା ପଣ୍ଡିତା ବ୍ୟତ୍ତା ମେଧାୱିନୀ ଦକ୍ଖା ଅନଲସା। ଛନ୍ନା ସା କୁମାରିକା ଇମସ୍ସ କୁମାରକସ୍ସା’’ତି। ତେ ଏୱଂ ୱଦନ୍ତି – ‘‘ଏତେ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅମ୍ହେ ନ ଜାନନ୍ତି – ‘କେ ୱା ଇମେ କସ୍ସ ୱା’ତି। ସଚେ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟୋ ଦାପେୟ୍ୟ ଆନେୟ୍ୟାମ ମୟଂ ତଂ କୁମାରିକଂ ଇମସ୍ସ କୁମାରକସ୍ସା’’ତି। କୁମାରିକାୟ ମାତାପିତୂନଂ ସନ୍ତିକେ କୁମାରକସ୍ସ ୱଣ୍ଣଂ ଭଣତି – ‘‘ଅମୁକସ୍ସ କୁଲସ୍ସ କୁମାରକୋ ଅଭିରୂପୋ ଦସ୍ସନୀୟୋ ପାସାଦିକୋ ପଣ୍ଡିତୋ ବ୍ୟତ୍ତୋ ମେଧାୱୀ ଦକ୍ଖୋ ଅନଲସୋ। ଛନ୍ନାୟଂ କୁମାରିକା ତସ୍ସ କୁମାରକସ୍ସା’’ତି [ଛନ୍ନୋ ସୋ କୁମାରକୋ ଇମିସ୍ସା କୁମାରିକାୟାତି (ସ୍ୟା॰)] । ତେ ଏୱଂ ୱଦନ୍ତି – ‘‘ଏତେ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଅମ୍ହେ ନ ଜାନନ୍ତି – ‘କେ ୱା ଇମେ କସ୍ସ ୱା’ତି, କିସ୍ମିଂ ୱିୟ କୁମାରିକାୟ ୱତ୍ତୁଂ। ସଚେ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟୋ ୟାଚାପେୟ୍ୟ ଦଜ୍ଜେୟ୍ୟାମ ମୟଂ ଇମଂ କୁମାରିକଂ ତସ୍ସ କୁମାରକସ୍ସା’’ତି। ଏତେନେୱ ଉପାୟେନ ଆୱାହାନିପି କାରାପେତି , ୱିୱାହାନିପି କାରାପେତି, ୱାରେୟ୍ୟାନିପି କାରାପେତି।

୨୯୭ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରିସ୍ସା ପୁରାଣଗଣକିୟା ଧୀତା ଅଭିରୂପା ହୋତି ଦସ୍ସନୀୟା ପାସାଦିକା। ତିରୋଗାମକା ଆଜୀୱକସାୱକା ଆଗନ୍ତ୍ୱା ତଂ ଗଣକିଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଦେହାୟ୍ୟେ, ଇମଂ କୁମାରିକଂ ଅମ୍ହାକଂ କୁମାରକସ୍ସା’’ତି। ସା ଏୱମାହ – ‘‘ଅହଂ ଖ୍ୱୟ୍ୟୋ [ଖ୍ୱୟ୍ୟା (ସ୍ୟା॰), ଖ୍ୱାୟ୍ୟୋ (କ॰)] ତୁମ୍ହେ ନ ଜାନାମି – ‘କେ ୱା ଇମେ କସ୍ସ ୱା’ତି। ଅୟଞ୍ଚ ମେ ଏକଧୀତିକା, ତିରୋଗାମୋ ଚ ଗନ୍ତବ୍ବୋ, ନାହଂ ଦସ୍ସାମୀ’’ତି। ମନୁସ୍ସା ତେ ଆଜୀୱକସାୱକେ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘କିସ୍ସ ତୁମ୍ହେ, ଅୟ୍ୟୋ , ଆଗତତ୍ଥା’’ତି? ‘‘ଇଧ ମୟଂ, ଅୟ୍ୟୋ, ଅମୁକଂ ନାମ ଗଣକିଂ ଧୀତରଂ ୟାଚିମ୍ହା ଅମ୍ହାକଂ କୁମାରକସ୍ସ। ସା ଏୱମାହ – ‘ଅହଂ, ଖ୍ୱୟ୍ୟୋ ତୁମ୍ହେ ନ ଜାନାମି – କେ ୱା ଇମେ କସ୍ସ ୱା’ତି। ଅୟଞ୍ଚ ମେ ଏକଧୀତିକା, ତିରୋଗାମୋ ଚ ଗନ୍ତବ୍ବୋ, ନାହଂ ଦସ୍ସାମୀ’’ତି। ‘‘କିସ୍ସ ତୁମ୍ହେ, ଅୟ୍ୟୋ, ତଂ ଗଣକିଂ ଧୀତରଂ ୟାଚିତ୍ଥ? ନନୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ ଦାପେସ୍ସତୀ’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ତେ ଆଜୀୱକସାୱକା ୟେନାୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଇଧ ମୟଂ, ଭନ୍ତେ, ଅମୁକଂ ନାମ ଗଣକିଂ ଧୀତରଂ ୟାଚିମ୍ହା ଅମ୍ହାକଂ କୁମାରକସ୍ସ। ସା ଏୱମାହ – ‘ଅହଂ ଖ୍ୱୟ୍ୟୋ ତୁମ୍ହେ ନ ଜାନାମି – କେ ୱା ଇମେ କସ୍ସ ୱାତି। ଅୟଞ୍ଚ ମେ ଏକଧୀତିକା, ତିରୋଗାମୋ ଚ ଗନ୍ତବ୍ବୋ, ନାହଂ ଦସ୍ସାମୀ’ତି। ସାଧୁ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟୋ ତଂ ଗଣକିଂ ଧୀତରଂ ଦାପେତୁ ଅମ୍ହାକଂ କୁମାରକସ୍ସା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ୟେନ ସା ଗଣକୀ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତଂ ଗଣକିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିସ୍ସିମେସଂ ଧୀତରଂ ନ ଦେସୀ’’ତି? ‘‘ଅହଂ ଖ୍ୱୟ୍ୟ, ଇମେ ନ ଜାନାମି – ‘କେ ୱା ଇମେ କସ୍ସ ୱା’ତି। ଅୟଞ୍ଚ ମେ ଏକଧୀତିକା, ତିରୋଗାମୋ ଚ ଗନ୍ତବ୍ବୋ, ନାହଂ ଦସ୍ସାମୀ’’ତି। ‘‘ଦେହିମେସଂ। ଅହଂ ଇମେ ଜାନାମୀ’’ତି। ‘‘ସଚେ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟୋ ଜାନାତି, ଦସ୍ସାମୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସା ଗଣକୀ ତେସଂ ଆଜୀୱକସାୱକାନଂ ଧୀତରଂ ଅଦାସି। ଅଥ ଖୋ ତେ ଆଜୀୱକସାୱକା ତଂ କୁମାରିକଂ ନେତ୍ୱା ମାସଂୟେୱ ସୁଣିସଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ତତୋ ଅପରେନ ଦାସିଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତି।

ଅଥ ଖୋ ସା କୁମାରିକା ମାତୁୟା ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପାହେସି – ‘‘ଅହମ୍ହି ଦୁଗ୍ଗତା ଦୁକ୍ଖିତା, ନ ସୁଖଂ ଲଭାମି। ମାସଂୟେୱ ମଂ ସୁଣିସଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ତତୋ ଅପରେନ ଦାସିଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତି। ଆଗଚ୍ଛତୁ ମେ ମାତା, ମଂ ନେସ୍ସତୂ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସା ଗଣକୀ ୟେନ ତେ ଆଜୀୱକସାୱକା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତେ ଆଜୀୱକସାୱକେ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ମାୟ୍ୟୋ, ଇମଂ କୁମାରିକଂ ଦାସିଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜିତ୍ଥ। ସୁଣିସଭୋଗେନ ଇମଂ କୁମାରିକଂ ଭୁଞ୍ଜଥା’’ତି। ତେ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ନତ୍ଥମ୍ହାକଂ ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଆହାରୂପହାରୋ, ସମଣେନ ସଦ୍ଧିଂ ଅମ୍ହାକଂ ଆହାରୂପହାରୋ । ଗଚ୍ଛ ତ୍ୱଂ। ନ ମୟଂ ତଂ ଜାନାମା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସା ଗଣକୀ ତେହି ଆଜୀୱକସାୱକେହି ଅପସାଦିତା ପୁନଦେୱ ସାୱତ୍ଥିଂ ପଚ୍ଚାଗଞ୍ଛି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ସା କୁମାରିକା ମାତୁୟା ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପାହେସି – ‘‘ଅହମ୍ହି ଦୁଗ୍ଗତା ଦୁକ୍ଖିତା, ନ ସୁଖଂ ଲଭାମି। ମାସଂୟେୱ ମଂ ସୁଣିସଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ତତୋ ଅପରେନ ଦାସିଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତି। ଆଗଚ୍ଛତୁ ମେ ମାତା, ମଂ ନେସ୍ସତୂ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସା ଗଣକୀ ୟେନାୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସା କିର, ଭନ୍ତେ, କୁମାରିକା ଦୁଗ୍ଗତା ଦୁକ୍ଖିତା, ନ ସୁଖଂ ଲଭତି। ମାସଂୟେୱ ନଂ ସୁଣିସଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ତତୋ ଅପରେନ ଦାସିଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତି। ୱଦେୟ୍ୟାଥ, ଭନ୍ତେ – ‘ମାୟ୍ୟୋ, ଇମଂ କୁମାରିକଂ ଦାସିଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜିତ୍ଥ। ସୁଣିସଭୋଗେନ ଇମଂ କୁମାରିକଂ ଭୁଞ୍ଜିଥା’’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ୟେନ ତେ ଆଜୀୱକସାୱକା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତେ ଆଜୀୱକସାୱକେ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ମାୟ୍ୟୋ, ଇମଂ କୁମାରିକଂ ଦାସିଭୋଗେନ ଭୁଜ୍ଜିତ୍ଥ। ସୁଣିସଭୋଗେନ ଇମଂ କୁମାରିକଂ ଭୁଞ୍ଜଥା’’ତି। ତେ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ନତ୍ଥମ୍ହାକଂ ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଆହାରୂପହାରୋ, ଗଣକିୟା ସଦ୍ଧିଂ ଅମ୍ହାକଂ ଆହାରୂପହାରୋ। ସମଣେନ ଭୱିତବ୍ବଂ ଅବ୍ୟାୱଟେନ। ସମଣୋ ଅସ୍ସ ସୁସମଣୋ, ଗଚ୍ଛ ତ୍ୱଂ, ନ ମୟଂ ତଂ ଜାନାମା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତେହି ଆଜୀୱକସାୱକେହି ଅପସାଦିତୋ ପୁନଦେୱ ସାୱତ୍ଥିଂ ପଚ୍ଚାଗଞ୍ଛି। ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ସା କୁମାରିକା ମାତୁୟା ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପାହେସି – ‘‘ଅହମ୍ହି ଦୁଗ୍ଗତା ଦୁକ୍ଖିତା, ନ ସୁଖଂ ଲଭାମି। ମାସଂୟେୱ ମଂ ସୁଣିସଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ତତୋ ଅପରେନ ଦାସିଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତି। ଆଗଚ୍ଛତୁ ମେ ମାତା, ମଂ ନେସ୍ସତୂ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ସା ଗଣକୀ ୟେନାୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସା କିର, ଭନ୍ତେ, କୁମାରିକା ଦୁଗ୍ଗତା ଦୁକ୍ଖିତା, ନ ସୁଖଂ ଲଭତି। ମାସଂୟେୱ ନଂ ସୁଣିସଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ତତୋ ଅପରେନ ଦାସିଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜନ୍ତି। ୱଦେୟ୍ୟାଥ, ଭନ୍ତେ – ‘ମାୟ୍ୟୋ, ଇମଂ କୁମାରିକଂ ଦାସିଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜିତ୍ଥ, ସୁଣିସଭୋଗେନ ଇମଂ କୁମାରିକଂ ଭୁଞ୍ଜଥା’’’ତି। ‘‘ପଠମଂପାହଂ ତେହି ଆଜୀୱକସାୱକେହି ଅପସାଦିତୋ। ଗଚ୍ଛ ତ୍ୱଂ। ନାହଂ ଗମିସ୍ସାମୀ’’ତି।

୨୯୮ . ଅଥ ଖୋ ସା ଗଣକୀ ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘ଏୱଂ ଦୁଗ୍ଗତୋ ହୋତୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ, ଏୱଂ ଦୁକ୍ଖିତୋ ହୋତୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ, ଏୱଂ ମା ସୁଖଂ ଲଭତୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ, ୟଥା ମେ କୁମାରିକା ଦୁଗ୍ଗତା ଦୁକ୍ଖିତା ନ ସୁଖଂ ଲଭତି ପାପିକାୟ ସସ୍ସୁୟା ପାପକେନ ସସୁରେନ ପାପକେନ ସାମିକେନା’’ତି। ସାପି ଖୋ କୁମାରିକା ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘ଏୱଂ ଦୁଗ୍ଗତୋ ହୋତୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ, ଏୱଂ ଦୁକ୍ଖିତୋ ହୋତୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ, ଏୱଂ ମା ସୁଖଂ ଲଭତୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ, ୟଥାହଂ ଦୁଗ୍ଗତା ଦୁକ୍ଖିତା ନ ସୁଖଂ ଲଭାମି ପାପିକାୟ ସସ୍ସୁୟା ପାପକେନ ସସୁରେନ ପାପକେନ ସାମିକେନା’’ତି। ଅଞ୍ଞାପି ଇତ୍ଥିୟୋ ଅସନ୍ତୁଟ୍ଠା ସସ୍ସୂହି ୱା ସସୁରେହି ୱା ସାମିକେହି ୱା, ତା ଏୱଂ ଓୟାଚନ୍ତି – ‘‘ଏୱଂ ଦୁଗ୍ଗତୋ ହୋତୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ, ଏୱଂ ଦୁକ୍ଖିତୋ ହୋତୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ, ଏୱଂ ମା ସୁଖଂ ଲଭତୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ, ୟଥା ମୟଂ ଦୁଗ୍ଗତା ଦୁକ୍ଖିତା ନ ସୁଖଂ ଲଭାମ ପାପିକାହି ସସ୍ସୂହି ପାପକେହି ସସୁରେହି ପାପକେହି ସାମିକେହୀ’’ତି। ୟା ପନ ତା ଇତ୍ଥିୟୋ ସନ୍ତୁଟ୍ଠା ସସ୍ସୂହି ୱା ସସୁରେହି ୱା ସାମିକେହି ୱା ତା ଏୱଂ ଆୟାଚନ୍ତି – ‘‘ଏୱଂ ସୁଖିତୋ ହୋତୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ, ଏୱଂ ସଜ୍ଜିତୋ ହୋତୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ, ଏୱଂ ସୁଖମେଧୋ [ସୁଖମେଧିତୋ (ସୀ॰ କ॰)] ହୋତୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ, ୟଥା ମୟଂ ସୁଖିତା ସଜ୍ଜିତା ସୁଖମେଧା ଭଦ୍ଦିକାହି ସସ୍ସୂହି ଭଦ୍ଦକେହି ସସୁରେହି ଭଦ୍ଦକେହି ସାମିକେହୀ’’ତି।

ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ଏକଚ୍ଚାନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଓୟାଚନ୍ତୀନଂ ଏକଚ୍ଚାନଂ ଇତ୍ଥୀନଂ ଆୟାଚନ୍ତୀନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉଦାୟି, ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୨୯୯ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜେୟ୍ୟ, ଇତ୍ଥିୟା ୱା ପୁରିସମତିଂ ପୁରିସସ୍ସ ୱା ଇତ୍ଥିମତିଂ, ଜାୟତ୍ତନେ ୱା ଜାରତ୍ତନେ ୱା, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

୩୦୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଧୁତ୍ତା ଉୟ୍ୟାନେ ପରିଚାରେନ୍ତା ଅଞ୍ଞତରିସ୍ସା ୱେସିୟା ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପାହେସୁଂ – ‘‘ଆଗଚ୍ଛତୁ ଉୟ୍ୟାନେ, ପରିଚାରେସ୍ସାମା’’ତି। ସା ଏୱମାହ – ‘‘ଅହଂ ଖ୍ୱୟ୍ୟୋ ତୁମ୍ହେ ନ ଜାନାମି – ‘କେ ୱା ଇମେ କସ୍ସ ୱା’ତି। ଅହଞ୍ଚମ୍ହି ବହୁଭଣ୍ଡା ବହୁପରିକ୍ଖାରା, ବହିନଗରଞ୍ଚ ଗନ୍ତବ୍ବଂ। ନାହଂ ଗମିସ୍ସାମୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଦୂତୋ ତେସଂ ଧୁତ୍ତାନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ, ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ତେ ଧୁତ୍ତେ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିସ୍ସ ତୁମ୍ହେ ଅୟ୍ୟୋ ଏତଂ ୱେସିଂ ୟାଚିତ୍ଥ? ନନୁ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ ୱତ୍ତବ୍ବୋ! ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ ଉୟ୍ୟୋଜେସ୍ସତୀ’’ତି। ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ, ଅଞ୍ଞତରୋ ଉପାସକୋ ତଂ ପୁରିସଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ମାୟ୍ୟୋ ଏୱଂ ଅୱଚ। ନ କପ୍ପତି ସମଣାନଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟାନଂ ଏୱରୂପଂ କାତୁଂ। ନାୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ ଏୱଂ କରିସ୍ସତୀ’’ତି। ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ, ‘‘କରିସ୍ସତି ନ କରିସ୍ସତୀ’’ତି ଅବ୍ଭୁତମକଂସୁ। ଅଥ ଖୋ ତେ ଧୁତ୍ତା ୟେନାୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଇଧ ମୟଂ, ଭନ୍ତେ, ଉୟ୍ୟାନେ ପରିଚାରେନ୍ତା ଅସୁକାୟ ନାମ ୱେସିୟା ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପହିଣିମ୍ହା – ‘ଆଗଚ୍ଛତୁ ଉୟ୍ୟାନେ, ପରିଚାରେସ୍ସାମା’ତି। ସା ଏୱମାହ – ‘ଅହଂ ଖ୍ୱୟ୍ୟୋ ତୁମ୍ହେ ନ ଜାନାମି – କେ ୱା ଇମେ କସ୍ସ ୱାତି, ଅହଞ୍ଚମ୍ହି ବହୁଭଣ୍ଡା ବହୁପରିକ୍ଖାରା, ବହିନଗରଞ୍ଚ ଗନ୍ତବ୍ବଂ। ନାହଂ ଗମିସ୍ସାମୀ’ତି। ସାଧୁ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟୋ ତଂ ୱସିଂ ଉୟ୍ୟୋଜେତୂ’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ୟେନ ସା ୱେସୀ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତଂ ୱେସିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିସ୍ସିମେସଂ ନ ଗଚ୍ଛସୀ’’ତି? ‘‘ଅହଂ ଖ୍ୱୟ୍ୟ ଇମେ ନ ଜାନାମି – ‘କେ ୱା ଇମେ କସ୍ସ ୱା’ତି। ଅହଞ୍ଚମ୍ହି ବହୁଭଣ୍ଡା ବହୁପରିକ୍ଖାରା, ବହିନଗରଞ୍ଚ ଗନ୍ତବ୍ବଂ। ନାହଂ ଗମିସ୍ସାମୀ’’ତି। ‘‘ଗଚ୍ଛିମେସଂ। ଅହଂ ଇମେ ଜାନାମୀ’’ତି। ‘‘ସଚେ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟୋ ଜାନାତି ଅହଂ ଗମିସ୍ସାମୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ତେ ଧୁତ୍ତା ତଂ ୱେସିଂ ଆଦାୟ ଉୟ୍ୟାନଂ ଅଗମଂସୁ। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଉପାସକୋ ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ ତଙ୍ଖଣିକଂ ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସତୀ’’ତି। ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତସ୍ସ ଉପାସକସ୍ସ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତସ୍ସ ଖିୟ୍ୟନ୍ତସ୍ସ ୱିପାଚେନ୍ତସ୍ସ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତଙ୍ଖଣିକଂ ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉଦାୟି, ତଙ୍ଖଣିକଂ ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ତଙ୍ଖଣିକଂ ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସସି? ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୩୦୧ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜେୟ୍ୟ, ଇତ୍ଥିୟା ୱା ପୁରିସମତିଂ ପୁରିସସ୍ସ ୱା ଇତ୍ଥିମତିଂ, ଜାୟତ୍ତନେ ୱା ଜାରତ୍ତନେ ୱା, ଅନ୍ତମସୋ ତଙ୍ଖଣିକାୟପି, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

୩୦୨ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜେୟ୍ୟା ତି ଇତ୍ଥିୟା ୱା ପହିତୋ ପୁରିସସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଗଚ୍ଛତି, ପୁରିସେନ ୱା ପହିତୋ ଇତ୍ଥିୟା ସନ୍ତିକେ ଗଚ୍ଛତି।

ଇତ୍ଥିୟା ୱା ପୁରିସମତି ନ୍ତି ପୁରିସସ୍ସ ମତିଂ ଇତ୍ଥିୟା ଆରୋଚେତି।

ପୁରିସସ୍ସ ୱା ଇତ୍ଥିମତି ନ୍ତି ଇତ୍ଥିୟା ମତିଂ ପୁରିସସ୍ସ ଆରୋଚେତି।

ଜାୟତ୍ତନେ ୱା ତି ଜାୟା ଭୱିସ୍ସସି।

ଜାରତ୍ତନେ ୱା ତି ଜାରୀ ଭୱିସ୍ସସି।

ଅନ୍ତମସୋ ତଙ୍ଖଣିକାୟପୀ ତି ମୁହୁତ୍ତିକା ଭୱିସ୍ସସି ।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି…ପେ॰… ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି।

୩୦୩ . ଦସ ଇତ୍ଥିୟୋ – ମାତୁରକ୍ଖିତା ପିତୁରକ୍ଖିତା ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତା ଭାତୁରକ୍ଖିତା ଭଗିନିରକ୍ଖିତା ଞାତିରକ୍ଖିତା ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତା ଧମ୍ମରକ୍ଖିତା ସାରକ୍ଖା ସପରିଦଣ୍ଡା।

ଦସ ଭରିୟାୟୋ – ଧନକ୍କୀତା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଭୋଗୱାସିନୀ ପଟୱାସିନୀ ଓଦପତ୍ତକିନୀ ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ ଧଜାହଟା ମୁହୁତ୍ତିକା।

୩୦୪ . ମାତୁରକ୍ଖିତା ନାମ ମାତା ରକ୍ଖତି ଗୋପେତି ଇସ୍ସରିୟଂ କାରେତି ୱସଂ ୱତ୍ତେତି।

ପିତୁରକ୍ଖିତା ନାମ ପିତା ରକ୍ଖତି ଗୋପେତି ଇସ୍ସରିୟଂ କାରେତି ୱସଂ ୱତ୍ତେତି।

ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତା ନାମ ମାତାପିତରୋ ରକ୍ଖନ୍ତି ଗୋପେନ୍ତି ଇସ୍ସରିୟଂ କାରେନ୍ତି ୱସଂ ୱତ୍ତେନ୍ତି।

ଭାତୁରକ୍ଖିତା ନାମ ଭାତା ରକ୍ଖତି ଗୋପେତି ଇସ୍ସରିୟଂ କାରେତି ୱସଂ ୱତ୍ତେତି।

ଭଗିନିରକ୍ଖିତା ନାମ ଭଗିନୀ ରକ୍ଖତି ଗୋପେତି ଇସ୍ସରିୟଂ କାରେତି ୱସଂ ୱତ୍ତେତି।

ଞାତିରକ୍ଖିତା ନାମ ଞାତକା ରକ୍ଖନ୍ତି ଗୋପେନ୍ତି ଇସ୍ସରିୟଂ କାରେନ୍ତି ୱସଂ ୱତ୍ତେନ୍ତି।

ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତା ନାମ ସଗୋତ୍ତା ରକ୍ଖନ୍ତି ଗୋପେନ୍ତି ଇସ୍ସରିୟଂ କାରେନ୍ତି ୱସଂ ୱତ୍ତେନ୍ତି।

ଧମ୍ମରକ୍ଖିତା ନାମ ସହଧମ୍ମିକା ରକ୍ଖନ୍ତି ଗୋପେନ୍ତି ଇସ୍ସରିୟଂ କାରେନ୍ତି ୱସଂ ୱତ୍ତେନ୍ତି।

ସାରକ୍ଖା ନାମ ଗବ୍ଭେପି ପରିଗ୍ଗହିତା ହୋତି – ମୟ୍ହଂ ଏସାତି। ଅନ୍ତମସୋ ମାଲାଗୁଳପରିକ୍ଖିତ୍ତାପି।

ସପରିଦଣ୍ଡା ନାମ କେହିଚି ଦଣ୍ଡୋ ଠପିତୋ ହୋତି – ୟୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଇତ୍ଥିଂ ଗଚ୍ଛତି ଏତ୍ତକୋ ଦଣ୍ଡୋତି।

ଧନକ୍କୀତା ନାମ ଧନେନ କିଣିତ୍ୱା ୱାସେତି।

ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ନାମ ପିୟୋ ପିୟଂ ୱାସେତି।

ଭୋଗୱାସିନୀ ନାମ ଭୋଗଂ ଦତ୍ୱା ୱାସେତି।

ପଟୱାସିନୀ ନାମ ପଟଂ ଦତ୍ୱା ୱାସେତି।

ଓଦପତ୍ତକିନୀ ନାମ ଉଦକପତ୍ତଂ ଆମସିତ୍ୱା ୱାସେତି।

ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା ନାମ ଚୁମ୍ବଟଂ ଓରୋପେତ୍ୱା ୱାସେତି।

ଦାସୀ ନାମ ଦାସୀ ଚେୱ ହୋତି ଭରିୟା ଚ।

କମ୍ମକାରୀ ନାମ କମ୍ମକାରୀ ଚେୱ ହୋତି ଭରିୟା ଚ।

ଧଜାହଟା ନାମ କରମରାନୀତା ୱୁଚ୍ଚତି।

ମୁହୁତ୍ତିକା ନାମ ତଙ୍ଖଣିକା ୱୁଚ୍ଚତି।

୩୦୫ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ପିତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି…ପେ॰… ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି… ଭାତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି… ଭଗିନିରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି… ଞାତିରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି… ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି… ଧମ୍ମରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି… ସାରକ୍ଖଂ ବ୍ରୂହି… ସପରିଦଣ୍ଡଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ନିକ୍ଖେପପଦାନି।

୩୦୬ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ମାତାପିତୁରଅଖତଞ୍ଚ…ପେ॰…

ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଭାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଭଗିନିରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଞାତିରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଧମ୍ମରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ସାରକ୍ଖଞ୍ଚ… ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ।

୩୦୭ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଭାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ…ପେ॰… ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଭଗିନିରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଞାତିରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଧମ୍ମରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ସାରକ୍ଖଞ୍ଚ… ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ମୂଲଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

୩୦୮ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ପିତୁରଅଖତଞ୍ଚ…ପେ॰…

ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ଭାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ଭଗିନିରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ଞାତିରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ଧମ୍ମରକ୍ଖିତଞ୍ଚ… ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ସାରକ୍ଖଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଏୱଂ ଦୁମୂଲକମ୍ପି ତିମୂଲକମ୍ପି ୟାୱ ନୱମୂଲକଂ କାତବ୍ବଂ।

ଇଦଂ ଦସମୂଲକଂ

୩୦୯ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଭାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଭଗିନିରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଞାତିରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଧମ୍ମରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ସାରକ୍ଖଞ୍ଚ ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଧନକ୍କୀତାଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୩୧୦ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ…ପେ॰… ଭୋଗୱାସିନୀ… ପଟୱାସିନୀ… ଓଦପତ୍ତକିନୀ… ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା… ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ… କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ… ଧଜାହଟା… ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ପିତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି…ପେ॰… ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି… ଭାତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି… ଭଗିନିରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି… ଞାତିରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି… ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି… ଧମ୍ମରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି… ସାରକ୍ଖଂ ବ୍ରୂହି… ସପରିଦଣ୍ଡଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ନିକ୍ଖେପପଦାନି।

୩୧୧ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ…ପେ॰… ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ।

୩୧୨ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଭାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ…ପେ॰… ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ମୂଲଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

୩୧୩ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି । ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ…ପେ॰… ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ସାରକ୍ଖଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଦୁମୂଲକାଦୀନିପି ଏୱମେୱ କାତବ୍ବାନି।

ଇଦଂ ଦସମୂଲକଂ

୩୧୪ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଭାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଭଗିନିରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଞାତିରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଧମ୍ମରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ସାରକ୍ଖଞ୍ଚ ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ମୁହୁତ୍ତିକାଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୩୧୫ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ…ପେ॰… ଭୋଗୱାସିନୀ… ପଟୱାସିନୀ… ଓଦପତ୍ତକିନୀ… ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା… ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ… କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ… ଧଜାହଟା… ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ନିକ୍ଖେପପଦାନି।

୩୧୬ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଧନକ୍କୀତା ଚ ପଟୱାସିନୀ ଚ… ଧନକ୍କୀତା ଚ ଓଦପତ୍ତକିନୀ ଚ… ଧନକ୍କୀତା ଚ ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା ଚ… ଧନକ୍କୀତା ଚ ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ… ଧନକ୍କୀତା ଚ କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ… ଧନକ୍କୀତା ଚ ଧଜାହଟା ଚ… ଧନକ୍କୀତା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ।

୩୧୭ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ… ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଧନକ୍କୀତା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ମୂଲଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

୩୧୮ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଧନକ୍କୀତା ଚ…ପେ॰… ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଧଜାହଟା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଦୁମୂଲକାଦୀନିପି ଏୱମେୱ କାତବ୍ବାନି।

ଇଦଂ ଦସମୂଲକଂ

୩୧୯ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ ପଟୱାସିନୀ ଚ ଓଦପତ୍ତକିନୀ ଚ ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା ଚ ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ ଧଜାହଟା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ମାତୁରକ୍ଖିତାଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ପିତୁରକ୍ଖିତଂ…ପେ॰… ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତଂ… ଭାତୁରକ୍ଖିତଂ… ଭଗିନିରକ୍ଖିତଂ … ଞାତିରକ୍ଖିତଂ… ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତଂ… ଧମ୍ମରକ୍ଖିତଂ … ସାରକ୍ଖଂ… ସପରିଦଣ୍ଡଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ସପରିଦଣ୍ଡଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ…ପେ॰… ଭୋଗୱାସିନୀ, ପଟୱାସିନୀ, ଓଦପତ୍ତକିନୀ, ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା, ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ, କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ, ଧଜାହଟା, ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ନିକ୍ଖେପପଦାନି।

୩୨୦ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ସପରିଦଣ୍ଡଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ସପରିଦଣ୍ଡଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଧନକ୍କୀତା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ସପରିଦଣ୍ଡଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ, ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଧନକ୍କୀତା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ମୂଲଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ସପରିଦଣ୍ଡଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଧନକ୍କୀତା ଚ…ପେ॰… ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ, ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଧଜାହଟା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଦୁମୂଲକମ୍ପି ତିମୂଲକମ୍ପି ୟାୱ ନୱମୂଲକଂ ଏୱମେୱ କାତବ୍ବଂ।

ଇଦଂ ଦସମୂଲକଂ।

୩୨୧ . ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ସପରିଦଣ୍ଡଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ ପଟୱାସିନୀ ଚ ଓଦପତ୍ତକିନୀ ଚ ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା ଚ ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ ଧଜାହଟା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସପରିଦଣ୍ଡାଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋହି କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏୱଂ ଉଭତୋୱଡ୍ଢକଂ କାତବ୍ବଂ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ମାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଭାତୁରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଭଗିନିରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଞାତିରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ଧମ୍ମରକ୍ଖିତଞ୍ଚ ସାରକ୍ଖଞ୍ଚ ସପରିଦଣ୍ଡଞ୍ଚ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋଥ କିର ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟାୟୋ ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ ପଟୱାସିନୀ ଚ ଓଦପତ୍ତକିନୀ ଚ ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା ଚ ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ ଧଜାହଟା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଉଭତୋୱଡ୍ଢକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ପୁରିସସ୍ସ ମାତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି…ପେ॰… ପୁରିସସ୍ସ ପିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି…ପେ॰… ପୁରିସସ୍ସ ମାତାପିତରୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣନ୍ତି…ପେ॰… ପୁରିସସ୍ସ ଭାତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି…ପେ॰… ପୁରିସସ୍ସ ଭଗିନୀ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି…ପେ॰… ପୁରିସସ୍ସ ଞାତକା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣନ୍ତି…ପେ॰… ପୁରିସସ୍ସ ଗୋତ୍ତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣନ୍ତି…ପେ॰… ପୁରିସସ୍ସ ସହଧମ୍ମିକା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣନ୍ତି…ପେ॰…।

ପୁରିସସ୍ସ ପେୟ୍ୟାଲୋ ୱିତ୍ଥାରେତବ୍ବୋ।

ଉଭତୋୱଡ୍ଢକଂ ୟଥା ପୁରିମନୟୋ ତଥେୱ ୱିତ୍ଥାରେତବ୍ବଂ।

୩୨୨ . ମାତୁରକ୍ଖିତାୟ ମାତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋତୁ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ମାତୁରକ୍ଖିତାୟ ମାତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋତୁ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ…ପେ॰… ଭୋଗୱାସିନୀ, ପଟୱାସିନୀ, ଓଦପତ୍ତକିନୀ, ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା, ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ, କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ, ଧଜାହଟା, ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ନିକ୍ଖେପପଦାନି।

୩୨୩ . ମାତୁରକ୍ଖିତାୟ ମାତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋତୁ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଧନକ୍କୀତା ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ, ଧନକ୍କୀତା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ।

୩୨୪ . ମାତୁରକ୍ଖିତାୟ ମାତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋତୁ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ, ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଧନକ୍କୀତା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ମୂଲଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

୩୨୫ . ମାତୁରକ୍ଖିତାୟ ମାତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋତୁ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଧନକ୍କୀତା ଚ…ପେ॰… ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଧଜାହଟା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଦୁମୂଲକମ୍ପି ତିମୂଲକମ୍ପି ୟାୱ ନୱମୂଲକଂ ଏୱମେୱ କାତବ୍ବଂ।

ଇଦଂ ଦସମୂଲକଂ

୩୨୬ . ମାତୁରକ୍ଖିତାୟ ମାତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋତୁ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ ପଟୱାସିନୀ ଚ ଓଦପତ୍ତକିନୀ ଚ ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା ଚ ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ ଧଜାହଟା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ମାତୁଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ପିତୁରକ୍ଖିତାୟ ପିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି…ପେ॰… ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତାୟ ମାତାପିତରୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣନ୍ତି… ଭାତୁରକ୍ଖିତାୟ ଭାତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି… ଭଗିନିରକ୍ଖିତାୟ ଭଗିନୀ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି… ଞାତିରକ୍ଖିତାୟ ଞାତକା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣନ୍ତି… ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତାୟ ଗୋତ୍ତା [ସଗୋତ୍ତା (?)] ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣନ୍ତି… ଧମ୍ମରକ୍ଖିତାୟ ସହଧମ୍ମିକା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣନ୍ତି… ସାରକ୍ଖାୟ ୟେନ ପରିଗ୍ଗହିତା ହୋତି ସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି… ସପରିଦଣ୍ଡାୟ ୟେନ ଦଣ୍ଡୋ ଠପିତୋ ହୋତି ସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋତୁ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସପରିଦଣ୍ଡାୟ ୟେନ ଦଣ୍ଡୋ ଠପିତୋ ହୋତି ସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋତୁ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ…ପେ॰… ଭୋଗୱାସିନୀ… ପଟୱାସିନୀ… ଓଦପତ୍ତକିନୀ… ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା… ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ… କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ… ଧଜାହଟା… ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ନିକ୍ଖେପପଦାନି।

୩୨୭ . ସପରିଦଣ୍ଡାୟ ୟେନ ଦଣ୍ଡୋ ଠପିତୋ ହୋତି ସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋତୁ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଧନକ୍କୀତା ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ… ଧନକ୍କୀତା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ।

୩୨୮ . ସପରିଦଣ୍ଡାୟ ୟେନ ଦଣ୍ଡୋ ଠପିତୋ ହୋତି ସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋତୁ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ… ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଧନକ୍କୀତା ଚା’’’ ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ମୂଲଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

୩୨୯ . ସପରିଦଣ୍ଡାୟ ୟେନ ଦଣ୍ଡୋ, ଠପିତୋ ହୋତି ସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋତୁ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଧନକ୍କୀତା ଚ…ପେ॰… ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଧଜାହଟା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଦୁମୂଲକମ୍ପି ତିମୂଲକମ୍ପି ୟାୱ ନୱମୂଲକଂ ଏୱମେୱ କାତବ୍ବଂ।

ଇଦଂ ଦସମୂଲକଂ

୩୩୦ . ସପରିଦଣ୍ଡାୟ ୟେନ ଦଣ୍ଡୋ ଠପିତୋ ହୋତି ସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋତୁ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ ପଟୱାସିନୀ ଚ ଓଦପତ୍ତକିନୀ ଚ ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା ଚ ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ ଧଜାହଟା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦଣ୍ଡଠପିତଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ମାତୁରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ମାତୁରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ…ପେ॰… ଭୋଗୱାସିନୀ… ପଟୱାସିନୀ… ଓଦପତ୍ତକିନୀ… ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା… ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ… କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ… ଧଜାହଟା… ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ନିକ୍ଖେପପଦାନି।

୩୩୧ . ମାତୁରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ମାତୁରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଧନକ୍କୀତା ଚ ପଟୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଧନକ୍କୀତା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ।

୩୩୨ . ମାତୁରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ… ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଧନକ୍କୀତା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ମୂଲଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

ମାତୁରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଧନକ୍କୀତା ଚ…ପେ॰… ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଧଜାହଟା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଦୁମୂଲକାଦୀନିପି ଏୱମେୱ କାତବ୍ବାନି।

ଇଦଂ ଦସମୂଲକଂ

୩୩୩ . ମାତୁରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ ପଟୱାସିନୀ ଚ ଓଦପତ୍ତକିନୀ ଚ ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା ଚ ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ ଧଜାହଟା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅପରଂ ମାତୁରକ୍ଖିତାଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ପିତୁରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି…ପେ॰… ମାତାପିତୁରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି… ଭାତୁରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି… ଭଗିନିରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି… ଞାତିରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି… ଗୋତ୍ତରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି… ଧମ୍ମରକ୍ଖିତା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି… ସାରକ୍ଖା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି… ସପରିଦଣ୍ଡା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସପରିଦଣ୍ଡା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ…ପେ॰… ଭୋଗୱାସିନୀ… ପଟୱାସିନୀ… ଓଦପତ୍ତକିନୀ… ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା… ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ… କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ… ଧଜାହଟା… ମୁହୁତ୍ତିକା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ନିକ୍ଖେପପଦାନି।

୩୩୪ . ସପରିଦଣ୍ଡା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଧନକ୍କୀତା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଖଣ୍ଡଚକ୍କଂ।

୩୩୫ . ସପରିଦଣ୍ଡା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ… ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଧନକ୍କୀତା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବଦ୍ଧଚକ୍କଂ ମୂଲଂ ସଂଖିତ୍ତଂ।

୩୩୬ . ସପରିଦଣ୍ଡା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଧନକ୍କୀତା ଚ…ପେ॰… ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ…ପେ॰… ମୁହୁତ୍ତିକା ଚ ଧଜାହଟା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକମୂଲକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ଦୁମୂଲକାଦୀନିପି ଏୱମେୱ କାତବ୍ବାନି।

ଇଦଂ ଦସମୂଲକଂ

୩୩୭ . ସପରିଦଣ୍ଡା ଭିକ୍ଖୁଂ ପହିଣତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ବ୍ରୂହି – ‘ହୋମି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭରିୟା ଧନକ୍କୀତା ଚ ଛନ୍ଦୱାସିନୀ ଚ ଭୋଗୱାସିନୀ ଚ ପଟୱାସିନୀ ଚ ଓଦପତ୍ତକିନୀ ଚ ଓଭଟଚୁମ୍ବଟା ଚ ଦାସୀ ଚ ଭରିୟା ଚ କମ୍ମକାରୀ ଚ ଭରିୟା ଚ ଧଜାହଟା ଚ ମୁହୁତ୍ତିକା ଚା’’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅପରଂ ସପରିଦଣ୍ଡାଚକ୍କଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ସବ୍ବଂ ଚକ୍କପେୟ୍ୟାଲଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୩୩୮ . ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ନ ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ନ ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ନ ୱୀମଂସତି ନ ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ନ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ନ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ନ ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ନ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ନ ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ନ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ନ ୱୀମଂସତି ନ ପଚ୍ଚାହରତି, ଅନାପତ୍ତି।

ପୁରିସୋ ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଗଚ୍ଛଥ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଇତ୍ଥିଂ ୱୀମଂସଥା’’ତି। ସବ୍ବେ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତି ସବ୍ବେ ୱୀମଂସନ୍ତି ସବ୍ବେ ପଚ୍ଚାହରନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ସବ୍ବେସଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଗଚ୍ଛଥ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଇତ୍ଥିଂ ୱୀମଂସଥା’’ତି। ସବ୍ବେ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତି ସବ୍ବେ ୱୀମଂସନ୍ତି ଏକଂ ପଚ୍ଚାହରାପେନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ସବ୍ବେସଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଗଚ୍ଛଥ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଇତ୍ଥିଂ ୱୀମଂସଥା’’ତି। ସବ୍ବେ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତି, ଏକଂ ୱୀମଂସାପେତ୍ୱା ସବ୍ବେ ପଚ୍ଚାହରନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ସବ୍ବେସଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଗଚ୍ଛଥ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଇତ୍ଥିଂ ୱୀମଂସଥା’’ତି। ସବ୍ବେ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତି, ଏକଂ ୱୀମଂସାପେତ୍ୱା ଏକଂ ପଚ୍ଚାହରାପେନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ସବ୍ବେସଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଇତ୍ଥିଂ ୱୀମଂସା’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଇତ୍ଥିଂ ୱୀମଂସା’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ୱୀମଂସତି ଅନ୍ତେୱାସିଂ ପଚ୍ଚାହରାପେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଇତ୍ଥିଂ ୱୀମଂସା’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ଅନ୍ତେୱାସିଂ ୱୀମଂସାପେତ୍ୱା ଅତ୍ତନା ପଚ୍ଚାହରତି ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପୁରିସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେତି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଇତ୍ଥି ୱିମଂସା’’ତି। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି ଅନ୍ତେୱାସିଂ ୱୀମଂସାପେତି ଅନ୍ତେୱାସୀ ୱୀମଂସିତ୍ୱା ବହିଦ୍ଧା ପଚ୍ଚାହରତି, ଆପତ୍ତି ଉଭିନ୍ନଂ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

୩୩୯ . ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ସମ୍ପାଦେତି, ଆଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ୱିସଂୱାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ୱିସଂୱାଦେତି, ଆଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ସମ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ।

ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ସମ୍ପାଦେତି, ଆଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ସମ୍ପାଦେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ୱିସଂୱାଦେତି, ଆଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ୱିସଂୱାଦେତି, ଅନାପତ୍ତି।

୩୪୦ . ଅନାପତ୍ତି ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଚେତିୟସ୍ସ ୱା ଗିଲାନସ୍ସ ୱା କରଣୀୟେନ ଗଚ୍ଛତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁଉଦ୍ଦାନଗାଥା

ସୁତ୍ତା ମତା ଚ ନିକ୍ଖନ୍ତା, ଅନିତ୍ଥୀ ଇତ୍ଥିପଣ୍ଡକା।

କଲହଂ କତ୍ୱାନ ସମ୍ମୋଦି, ସଞ୍ଚରିତ୍ତଞ୍ଚ ପଣ୍ଡକେତି॥

ୱିନୀତୱତ୍ଥୁ

୩୪୧ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେସି – [ଆଣାପେତି (ସ୍ୟା॰ କ॰)] ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଇତ୍ଥିଂ ୱୀମଂସା’’ତି। ସୋ ଗନ୍ତ୍ୱା ମନୁସ୍ସେ ପୁଚ୍ଛି – ‘‘କହଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମା’’ତି? ‘‘ସୁତ୍ତା, ଭନ୍ତେ’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ, କଚ୍ଚି ନୁ ଖୋ ଅହଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପନ୍ନୋ’’ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆଣାପେସି – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭନ୍ତେ, ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଇତ୍ଥିଂ ୱୀମଂସା’’ତି। ସୋ ଗନ୍ତ୍ୱା ମନୁସ୍ସେ ପୁଚ୍ଛି – ‘‘କହଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମା’’ତି? ‘‘ମତା, ଭନ୍ତେ’’ତି…ପେ॰… ‘‘ନିକ୍ଖନ୍ତା, ଭନ୍ତେ’’ତି… ‘‘ଅନିତ୍ଥୀ, ଭନ୍ତେ’’ତି… ‘‘ଇତ୍ଥିପଣ୍ଡକା, ଭନ୍ତେ’’ତି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରା ଇତ୍ଥୀ ସାମିକେନ ସହ ଭଣ୍ଡିତ୍ୱା ମାତୁଘରଂ ଅଗମାସି। କୁଲୂପକୋ ଭିକ୍ଖୁ ସମ୍ମୋଦନୀୟଂ ଅକାସି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅଲଂୱଚନୀୟା, ଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ନାଲଂୱଚନୀୟା, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ନାଲଂୱଚନୀୟାୟା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ପଣ୍ଡକେ ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ ସମାପଜ୍ଜି। ତସ୍ସ କୁକ୍କୁଚ୍ଚଂ ଅହୋସି…ପେ॰… ‘‘ଅନାପତ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁ, ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ; ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସା’’ତି।

ସଞ୍ଚରିତ୍ତସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ପଞ୍ଚମଂ।

୬. କୁଟିକାରସିକ୍ଖାପଦଂ

୩୪୨ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ରାଜଗହେ ୱିହରତି ୱେଳୁୱନେ କଲନ୍ଦକନିୱାପେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆଳୱକା ଭିକ୍ଖୂ ସଞ୍ଞାଚିକାୟୋ କୁଟିୟୋ କାରାପେନ୍ତି ଅସ୍ସାମିକାୟୋ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସିକାୟୋ ଅପ୍ପମାଣିକାୟୋ। ତାୟୋ ନ ନିଟ୍ଠାନଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି। ତେ ୟାଚନବହୁଲା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିବହୁଲା ୱିହରନ୍ତି – ‘‘ପୁରିସଂ ଦେଥ, ପୁରିସତ୍ଥକରଂ ଦେଥ, ଗୋଣଂ ଦେଥ, ସକଟଂ ଦେଥ, ୱାସିଂ ଦେଥ, ପରସୁଂ ଦେଥ, କୁଠାରିଂ ଦେଥ, କୁଦାଲଂ ଦେଥ, ନିଖାଦନଂ ଦେଥ, ୱଲ୍ଲିଂ ଦେଥ, ୱେଳୁଂ ଦେଥ, ମୁଞ୍ଜଂ ଦେଥ, ପବ୍ବଜଂ ଦେଥ, ତିଣଂ ଦେଥ, ମତ୍ତିକଂ ଦେଥା’’ତି। ମନୁସ୍ସା ଉପଦ୍ଦୁତା ୟାଚନାୟ ଉପଦ୍ଦୁତା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଦିସ୍ୱା ଉବ୍ବିଜ୍ଜନ୍ତିପି ଉତ୍ତସନ୍ତିପି ପଲାୟନ୍ତିପି ଅଞ୍ଞେନପି ଗଚ୍ଛନ୍ତି ଅଞ୍ଞେନପି ମୁଖଂ କରୋନ୍ତି ଦ୍ୱାରମ୍ପି ଥକେନ୍ତି, ଗାୱିମ୍ପି ଦିସ୍ୱା ପଲାୟନ୍ତି ଭିକ୍ଖୂତି ମଞ୍ଞମାନା।

ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ମହାକସ୍ସପୋ ରାଜଗହେ ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠୋ ୟେନ ଆଳୱୀ ତେନ ପକ୍କାମି। ଅନୁପୁବ୍ବେନ ୟେନ ଆଳୱୀ ତଦୱସରି। ତତ୍ର ସୁଦଂ ଆୟସ୍ମା ମହାକସ୍ସପୋ ଆଳୱିୟଂ ୱିହରତି ଅଗ୍ଗାଳୱେ ଚେତିୟେ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ମହାକସ୍ସପୋ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ ଆଳୱିଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପାୱିସି। ମନୁସ୍ସା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ମହାକସ୍ସପଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଉବ୍ବିଜ୍ଜନ୍ତିପି ଉତ୍ତସନ୍ତିପି ପଲାୟନ୍ତିପି ଅଞ୍ଞେନପି ଗଚ୍ଛନ୍ତି ଅଞ୍ଞେନପି ମୁଖଂ କରୋନ୍ତି ଦ୍ୱାରମ୍ପି ଥକେନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ମହାକସ୍ସପୋ ଆଳୱିୟଂ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରିତ୍ୱା ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ ପିଣ୍ଡପାତପ୍ପଟିକ୍କନ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ପୁବ୍ବାୟଂ, ଆୱୁସୋ, ଆଳୱୀ ସୁଭିକ୍ଖା ଅହୋସି ସୁଲଭପିଣ୍ଡା ସୁକରା ଉଞ୍ଛେନ ପଗ୍ଗହେନ ୟାପେତୁଂ; ଏତରହି ପନାୟଂ ଆଳୱୀ ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖା ଦୁଲ୍ଲଭପିଣ୍ଡା, ନ ସୁକରା ଉଞ୍ଛେନ ପଗ୍ଗହେନ ୟାପେତୁଂ। କୋ ନୁ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ହେତୁ କୋ ପଚ୍ଚୟୋ, ୟେନାୟଂ ଆଳୱୀ ଦୁବ୍ଭିକ୍ଖା ଦୁଲ୍ଲଭପିଣ୍ଡା, ନ ସୁକରା ଉଞ୍ଛେନ ପଗ୍ଗହେନ ୟାପେତୁ’’ନ୍ତି? ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମତୋ ମହାକସ୍ସପସ୍ସ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ।

୩୪୩ . ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ରାଜଗହେ ୟଥାଭିରନ୍ତଂ ୱିହରିତ୍ୱା ୟେନ ଆଳୱୀ ତେନ ଚାରିକଂ ପକ୍କାମି। ଅନୁପୁବ୍ବେନ ଚାରିକଂ ଚରମାନୋ ୟେନ ଆଳୱୀ ତଦୱସରି। ତତ୍ର ସୁଦଂ ଭଗୱା ଆଳୱିୟଂ ୱିହରତି ଅଗ୍ଗାଳୱେ ଚେତିୟେ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ମହାକସ୍ସପୋ ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ମହାକସ୍ସପୋ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଆଳୱକେ ଭିକ୍ଖୂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସଞ୍ଞାଚିକାୟୋ କୁଟିୟୋ କାରାପେଥ ଅସ୍ସାମିକାୟୋ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସିକାୟୋ ଅପ୍ପମାଣିକାୟୋ । ତାୟୋ ନ ନିଟ୍ଠାନଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି। ତେ ତୁମ୍ହେ ୟାଚନବହୁଲା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିବହୁଲା ୱିହରଥ – ‘ପୁରିସଂ ଦେଥ ପୁରିସତ୍ଥକରଂ ଦେଥ…ପେ॰… ତିଣଂ ଦେଥ ମତ୍ତିକଂ ଦେଥା’ତି। ମନୁସ୍ସା ଉପଦ୍ଦୁତା ୟାଚନାୟ ଉପଦ୍ଦୁତା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଦିସ୍ୱା ଉବ୍ବିଜ୍ଜନ୍ତିପି ଉତ୍ତସନ୍ତିପି ପଲାୟନ୍ତିପି ଅଞ୍ଞେନପି ଗଚ୍ଛନ୍ତି ଅଞ୍ଞେନପି ମୁଖଂ କରୋନ୍ତି ଦ୍ୱାରମ୍ପି ଥକେନ୍ତି, ଗାୱିମ୍ପି ଦିସ୍ୱା ପଲାୟନ୍ତି ଭିକ୍ଖୂତି ମଞ୍ଞମାନା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ସଂୟାଚିକାୟୋ କୁଟିୟୋ କାରାପେସ୍ସଥ ଅସ୍ସାମିକାୟୋ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସିକାୟୋ ଅପ୍ପମାଣିକାୟୋ! ତାୟୋ ନ ନିଟ୍ଠାନଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି। ତେ ତୁମ୍ହେ ୟାଚନବହୁଲା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିବହୁଲା ୱିହରିସ୍ସଥ – ‘ପୁରିସଂ ଦେଥ ପୁରିସତ୍ଥକରଂ ଦେଥ…ପେ॰… ତିଣଂ ଦେଥ ମତ୍ତିକଂ ଦେଥା’ତି! ନେତଂ ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰…’’ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି –

୩୪୪ . ‘‘ଭୂତପୁବ୍ବଂ , ଭିକ୍ଖୱେ, ଦ୍ୱେ ଭାତରୋ ଇସୟୋ ଗଙ୍ଗଂ ନଦିଂ ଉପନିସ୍ସାୟ ୱିହରିଂସୁ। ଅଥ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମଣିକଣ୍ଠୋ ନାଗରାଜା ଗଙ୍ଗଂ ନଦିଂ ଉତ୍ତରିତ୍ୱା ୟେନ କନିଟ୍ଠୋ ଇସି ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା କନିଟ୍ଠଂ ଇସିଂ ସତ୍ତକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଭୋଗେହି ପରିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଉପରିମୁଦ୍ଧନି ମହନ୍ତଂ ଫଣଂ କରିତ୍ୱା ଅଟ୍ଠାସି। ଅଥ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, କନିଟ୍ଠୋ ଇସି ତସ୍ସ ନାଗସ୍ସ ଭୟା କିସୋ ଅହୋସି ଲୂଖୋ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣୋ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତୋ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତୋ। ଅଦ୍ଦସ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଜେଟ୍ଠୋ ଇସି କନିଟ୍ଠଂ ଇସିଂ କିସଂ ଲୂଖଂ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣଂ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତଂ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତଂ। ଦିସ୍ୱାନ କନିଟ୍ଠଂ ଇସିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିସ୍ସ ତ୍ୱଂ, ଭୋ, କିସୋ ଲୂଖୋ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣୋ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତୋ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତୋ’’ତି? ‘‘ଇଧ, ଭୋ, ମଣିକଣ୍ଠୋ ନାଗରାଜା ଗଙ୍ଗଂ ନଦିଂ ଉତ୍ତରିତ୍ୱା ୟେନାହଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ମଂ ସତ୍ତକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଭୋଗେହି ପରିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଉପରିମୁଦ୍ଧନି ମହନ୍ତଂ ଫଣଂ କରିତ୍ୱା ଅଟ୍ଠାସି। ତସ୍ସାହଂ, ଭୋ, ନାଗସ୍ସ ଭୟା [ଭୟାମ୍ହି (ସୀ॰)] କିସୋ ଲୂଖୋ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣୋ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତୋ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତୋ’’ତି। ‘‘ଇଚ୍ଛସି ପନ ତ୍ୱଂ, ଭୋ, ତସ୍ସ ନାଗସ୍ସ ଅନାଗମନ’’ନ୍ତି? ‘‘ଇଚ୍ଛାମହଂ, ଭୋ, ତସ୍ସ ନାଗସ୍ସ ଅନାଗମନ’’ନ୍ତି। ‘‘ଅପି ପନ ତ୍ୱଂ, ଭୋ, ତସ୍ସ ନାଗସ୍ସ କିଞ୍ଚି ପସ୍ସସୀ’’ତି? ‘‘ପସ୍ସାମହଂ, ଭୋ, ମଣିମସ୍ସ [ମଣିସ୍ସ (ସୀ॰ କ॰)] କଣ୍ଠେ ପିଲନ୍ଧନ’’ନ୍ତି। ‘‘ତେନ ହି ତ୍ୱଂ, ଭୋ, ତଂ ନାଗଂ ମଣିଂ ୟାଚ – ‘ମଣିଂ ମେ, ଭୋ, ଦେହି; ମଣିନା ମେ ଅତ୍ଥୋ’’’ତି।

ଅଥ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମଣିକଣ୍ଠୋ ନାଗରାଜା ଗଙ୍ଗଂ ନଦିଂ ଉତ୍ତରିତ୍ୱା ୟେନ କନିଟ୍ଠୋ ଇସି ତେନୁପସଙ୍କମି ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ଅଟ୍ଠାସି। ଏକମନ୍ତଂ ଠିତଂ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମଣିକଣ୍ଠଂ ନାଗରାଜାନଂ କନିଟ୍ଠୋ ଇସି ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ମଣିଂ ମେ, ଭୋ, ଦେହି; ମଣିନା ମେ ଅତ୍ଥୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମଣିକଣ୍ଠୋ ନାଗରାଜା – ‘ଭିକ୍ଖୁ ମଣିଂ ୟାଚତି, ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ମଣିନା ଅତ୍ଥୋ’ତି ଖିପ୍ପଞ୍ଞେୱ ଅଗମାସି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମଣିକଣ୍ଠୋ ନାଗରାଜା ଗଙ୍ଗଂ ନଦିଂ ଉତ୍ତରିତ୍ୱା ୟେନ କନିଟ୍ଠୋ ଇସି ତେନୁପସଙ୍କମି। ଅଦ୍ଦସ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, କନିଟ୍ଠୋ ଇସି ମଣିକଣ୍ଠଂ ନାଗରାଜାନଂ ଦୂରତୋୱ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତଂ। ଦିସ୍ୱାନ ମଣିକଣ୍ଠଂ ନାଗରାଜାନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ମଣିଂ ମେ, ଭୋ, ଦେହି; ମଣିନା ମେ ଅତ୍ଥୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମଣିକଣ୍ଠୋ ନାଗରାଜା – ‘‘ଭିକ୍ଖୁ ମଣିଂ ୟାଚତି, ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ମଣିନା ଅତ୍ଥୋ’’ତି ତତୋୱ ପଟିନିୱତ୍ତି। ତତିୟମ୍ପି ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମଣିକଣ୍ଠୋ ନାଗରାଜା ଗଙ୍ଗଂ ନଦିଂ ଉତ୍ତରତି। ଅଦ୍ଦସ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, କନିଟ୍ଠୋ ଇସି ମଣିକଣ୍ଠଂ ନାଗରାଜାନଂ ଗଙ୍ଗଂ ନଦିଂ ଉତ୍ତରନ୍ତଂ। ଦିସ୍ୱାନ ମଣିକଣ୍ଠଂ ନାଗରାଜାନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ମଣିଂ ମେ, ଭୋ, ଦେହି; ମଣିନା ମେ ଅତ୍ଥୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମଣିକଣ୍ଠୋ ନାଗରାଜା କନିଟ୍ଠଂ ଇସିଂ ଗାଥାହି ଅଜ୍ଝଭାସି –

[ଜା॰ ୧.୩.୭ ମଣିକଣ୍ଠଜାତକେପି] ‘‘ମମନ୍ନପାନଂ ୱିପୁଲଂ ଉଳାରଂ,

ଉପ୍ପଜ୍ଜତୀମସ୍ସ ମଣିସ୍ସ ହେତୁ।

ତଂ ତେ ନ ଦସ୍ସଂ ଅତିୟାଚକୋସି।

ନ ଚାପି ତେ ଅସ୍ସମମାଗମିସ୍ସଂ॥

[ଜା॰ ୧.୩.୮ ମଣିକଣ୍ଠଜାତକେପି] ‘‘ସୁସୂ ୟଥା ସକ୍ଖରଧୋତପାଣୀ।

ତାସେସି ମଂ ସେଲମାୟାଚମାନୋ।

ତଂ ତେ ନ ଦସ୍ସଂ ଅତିୟାଚକୋସି।

ନ ଚାପି ତେ ଅସ୍ସମମାଗମିସ୍ସ’’ନ୍ତି॥

ଅଥ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମଣିକଣ୍ଠୋ ନାଗରାଜା – ‘‘ଭିକ୍ଖୁ ମଣିଂ ୟାଚତି, ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ମଣିନା ଅତ୍ଥୋ’’ତି ପକ୍କାମି। ତଥା ପକ୍କନ୍ତୋୱ [ତଦାପକ୍କନ୍ତୋୱ (କ॰)] ଅହୋସି, ନ ପୁନ ପଚ୍ଚାଗଞ୍ଛି। ଅଥ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, କନିଟ୍ଠୋ ଇସି ତସ୍ସ ନାଗସ୍ସ ଦସ୍ସନୀୟସ୍ସ ଅଦସ୍ସନେନ ଭିୟ୍ୟୋସୋମତ୍ତାୟ କିସୋ ଅହୋସି ଲୂଖୋ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣୋ, ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତୋ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତୋ। ଅଦ୍ଦସ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଜେଟ୍ଠୋ ଇସି କନିଟ୍ଠଂ ଇସିଂ ଭିୟ୍ୟୋସୋମତ୍ତାୟ କିସଂ ଲୂଖଂ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣଂ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତଂ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତଂ। ଦିସ୍ୱାନ କନିଟ୍ଠଂ ଇସିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିସ୍ସ ତ୍ୱଂ, ଭୋ, ଭିୟ୍ୟୋସୋମତ୍ତାୟ କିସୋ ଲୂଖୋ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣୋ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତୋ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତୋ’’ତି? ‘‘ତସ୍ସାହଂ, ଭୋ, ନାଗସ୍ସ ଦସ୍ସନୀୟସ୍ସ ଅଦସ୍ସନେନ ଭିୟ୍ୟୋସୋମତ୍ତାୟ କିସୋ ଲୂଖୋ ଦୁବ୍ବଣ୍ଣୋ ଉପ୍ପଣ୍ଡୁପ୍ପଣ୍ଡୁକଜାତୋ ଧମନିସନ୍ଥତଗତ୍ତୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଜେଟ୍ଠୋ ଇସି କନିଟ୍ଠଂ ଇସିଂ ଗାଥାୟ ଅଜ୍ଝଭାସି –

[ଜା॰ ୧.୩.୯ ମଣିକଣ୍ଠଜାତକେପି] ‘‘ନ ତଂ ୟାଚେ ୟସ୍ସ ପିୟଂ ଜିଗୀସେ,

ୱିଦେସ୍ସୋ [ଦେସ୍ସୋ (ସୀ॰), ଦେସ୍ସୋ ଚ (ସ୍ୟା॰)] ହୋତି ଅତିୟାଚନାୟ।

ନାଗୋ ମଣିଂ ୟାଚିତୋ ବ୍ରାହ୍ମଣେନ।

ଅଦସ୍ସନଞ୍ଞେୱ ତଦଜ୍ଝଗମା’’ତି॥

ତେସଞ୍ହି ନାମ, ଭିକ୍ଖୱେ, ତିରଚ୍ଛାନଗତାନଂ ପାଣାନଂ ଅମନାପା ଭୱିସ୍ସତି ୟାଚନା ଅମନାପା ୱିଞ୍ଞତ୍ତି। କିମଙ୍ଗଂ [କିମଙ୍ଗ (ସୀ॰)] ପନ ମନୁସ୍ସଭୂତାନଂ!

୩୪୫ . ‘‘ଭୂତପୁବ୍ବଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ ହିମୱନ୍ତପସ୍ସେ ୱିହରତି ଅଞ୍ଞତରସ୍ମିଂ ୱନସଣ୍ଡେ। ତସ୍ସ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ୱନସଣ୍ଡସ୍ସ ଅୱିଦୂରେ ମହନ୍ତଂ ନିନ୍ନଂ ପଲ୍ଲଲଂ। ଅଥ ଖୋ,

ୱାସାୟ ଉପଗଚ୍ଛତି। ଅଥ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତସ୍ସ ସକୁଣସଙ୍ଘସ୍ସ ସଦ୍ଦେନ ଉବ୍ବାଳ୍ହୋ ୟେନାହଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ମଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନଂ ଖୋ ଅହଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘କଚ୍ଚି, ଭିକ୍ଖୁ, ଖମନୀୟଂ କଚ୍ଚି ୟାପନୀୟଂ କଚ୍ଚିସି ଅପ୍ପକିଲମଥେନ ଅଦ୍ଧାନଂ ଆଗତୋ? କୁତୋ ଚ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଆଗଚ୍ଛସୀ’ତି? ‘ଖମନୀୟଂ, ଭଗୱା, ୟାପନୀୟଂ, ଭଗୱା। ଅପ୍ପକିଲମଥେନ ଚାହଂ, ଭନ୍ତେ, ଅଦ୍ଧାନଂ ଆଗତୋ। ଅତ୍ଥି, ଭନ୍ତେ, ହିମୱନ୍ତପସ୍ସେ ମହାୱନସଣ୍ଡୋ। ତସ୍ସ ଖୋ ପନ, ଭନ୍ତେ, ୱନସଣ୍ଡସ୍ସ ଅୱିଦୂରେ ମହନ୍ତଂ ନିନ୍ନଂ ପଲ୍ଲଲଂ। ଅଥ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ମହାସକୁଣସଙ୍ଘୋ ତସ୍ମିଂ ପଲ୍ଲଲେ ଦିୱସଂ ଗୋଚରଂ ଚରିତ୍ୱା ସାୟଂ ତଂ ୱନସଣ୍ଡଂ ୱାସାୟ ଉପଗଚ୍ଛତି। ତତୋ ଅହଂ, ଭଗୱା, ଆଗଚ୍ଛାମି – ତସ୍ସ ସକୁଣସଙ୍ଘସ୍ସ ସଦ୍ଦେନ ଉବ୍ବାଳ୍ହୋ’ତି। ‘ଇଚ୍ଛସି ପନ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ତସ୍ସ ସକୁଣସଙ୍ଘସ୍ସ ଅନାଗମନ’ନ୍ତି ? ‘ଇଚ୍ଛାମହଂ, ଭଗୱା, ତସ୍ସ ସକୁଣସଙ୍ଘସ୍ସ ଅନାଗମନ’ନ୍ତି। ‘ତେନ ହି ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ତତ୍ଥ ଗନ୍ତ୍ୱା ତଂ ୱନସଣ୍ଡଂ ଅଜ୍ଝୋଗାହେତ୍ୱା ରତ୍ତିୟା ପଠମଂ ୟାମଂ ତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ସଦ୍ଦମନୁସ୍ସାୱେହି – ସୁଣନ୍ତୁ ମେ, ଭୋନ୍ତୋ ସକୁଣା, ୟାୱତିକା ଇମସ୍ମିଂ ୱନସଣ୍ଡେ ୱାସଂ ଉପଗତା, ପତ୍ତେନ ମେ ଅତ୍ଥୋ। ଏକେକଂ ମେ, ଭୋନ୍ତୋ, ପତ୍ତଂ ଦଦନ୍ତୂ’ତି। ରତ୍ତିୟା ମଜ୍ଝିମଂ ୟାମଂ… ରତ୍ତିୟା ପଚ୍ଛିମଂ ୟାମଂ ତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ସଦ୍ଦମନୁସ୍ସାୱେହି – ‘ସୁଣନ୍ତୁ ମେ, ଭୋନ୍ତୋ ସକୁଣା, ୟାୱତିକା ଇମସ୍ମିଂ ୱନସଣ୍ଡେ ୱାସଂ ଉପଗତା, ପତ୍ତେନ ମେ ଅତ୍ଥୋ। ଏକେକଂ ମେ, ଭୋନ୍ତୋ, ପତ୍ତଂ ଦଦନ୍ତୂ’ତି।

‘‘ଅଥ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତତ୍ଥ ଗନ୍ତ୍ୱା ତଂ ୱନସଣ୍ଡଂ ଅଜ୍ଝୋଗାହେତ୍ୱା ରତ୍ତିୟା ପଠମଂ ୟାମଂ ତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ସଦ୍ଦମନୁସ୍ସାୱେସି – ‘ସୁଣନ୍ତୁ ମେ, ଭୋନ୍ତୋ ସକୁଣା, ୟାୱତିକା ଇମସ୍ମିଂ ୱନସଣ୍ଡେ ୱାସଂ ଉପଗତା, ପତ୍ତେନ ମେ ଅତ୍ଥୋ। ଏକେକଂ ମେ, ଭୋନ୍ତୋ, ପତ୍ତଂ ଦଦନ୍ତୂ’ତି। ରତ୍ତିୟା ମଜ୍ଝିମ ୟାମଂ… ରତ୍ତିୟା ପଚ୍ଛିମଂ ୟାମଂ ତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ସଦ୍ଦମନୁସ୍ସାୱେସି – ‘ସୁଣନ୍ତୁ ମେ, ଭୋନ୍ତୋ ସକୁଣା, ୟାୱତିକା ଇମସ୍ମିଂ ୱନସଣ୍ଡେ ୱାସଂ ଉପଗତା, ପତ୍ତେନ ମେ ଅତ୍ଥୋ। ଏକେକଂ ମେ, ଭୋନ୍ତୋ, ପତ୍ତଂ ଦଦନ୍ତୂ’ତି। ଅଥ ଖୋ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସୋ ସକୁଣସଙ୍ଘୋ – ‘ଭିକ୍ଖୁ ପତ୍ତଂ ୟାଚତି ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ପତ୍ତେନ ଅତ୍ଥୋ’ତି ତମ୍ହା ୱନସଣ୍ଡା ପକ୍କାମି। ତଥା ପକ୍କନ୍ତୋୱ ଅହୋସି ନ ପୁନ ପଚ୍ଚାଗଞ୍ଛି। ତେସଞ୍ହି ନାମ, ଭିକ୍ଖୱେ, ତିରଚ୍ଛାନଗତାନଂ ପାଣାନଂ ଅମନାପା ଭୱିସ୍ସତି ୟାଚନା ଅମନାପା ୱିଞ୍ଞତ୍ତି। କିମଙ୍ଗଂ ପନ ମନୁସ୍ସଭୂତାନଂ’’!

୩୪୬ . ‘‘ଭୂତପୁବ୍ବଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ରଟ୍ଠପାଲସ୍ସ କୁଲପୁତ୍ତସ୍ସ ପିତା ରଟ୍ଠପାଲଂ କୁଲପୁତ୍ତଂ ଗାଥାୟ ଅଜ୍ଝଭାସି –

‘ଅପାହଂ ତେ ନ ଜାନାମି, ରଟ୍ଠପାଲ ବହୂ ଜନା।

[ଜା॰ ୧.୭.୫୪] ତେ ମଂ ସଙ୍ଗମ୍ମ ୟାଚନ୍ତି, କସ୍ମା ମଂ ତ୍ୱଂ ନ ୟାଚସୀ’ତି॥

[ଜା॰ ୧.୭.୫୫] ‘ୟାଚକୋ ଅପ୍ପିୟୋ ହୋତି, ୟାଚଂ ଅଦଦମପ୍ପିୟୋ।

ତସ୍ମାହଂ ତଂ ନ ୟାଚାମି, ମା ମେ ୱିଦେସ୍ସନା ଅହୂ’ତି॥

‘‘ସୋ ହି ନାମ, ଭିକ୍ଖୱେ, ରଟ୍ଠପାଲୋ କୁଲପୁତ୍ତୋ ସକଂ ପିତରଂ ଏୱଂ ୱକ୍ଖତି। କିମଙ୍ଗଂ ପନ ଜନୋ ଜନଂ!

୩୪୭ . ‘‘ଗିହୀନଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦୁସ୍ସଂହରାନି ଭୋଗାନି ସମ୍ଭତାନିପି ଦୁରକ୍ଖିୟାନି । ତତ୍ଥ ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ଏୱଂ ଦୁସ୍ସଂହରେସୁ ଭୋଗେସୁ ସମ୍ଭତେସୁପି ଦୁରକ୍ଖିୟେସୁ ୟାଚନବହୁଲା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିବହୁଲା ୱିହରିସ୍ସଥ – ‘ପୁରିସଂ ଦେଥ, ପୁରିସତ୍ଥକରଂ ଦେଥ, ଗୋଣଂ ଦେଥ, ସକଟଂ ଦେଥ, ୱାସିଂ ଦେଥ, ପରସୁଂ ଦେଥ, କୁଠାରିଂ ଦେଥ, କୁଦାଲଂ ଦେଥ, ନିଖାଦନଂ ଦେଥ, ୱଲ୍ଲିଂ ଦେଥ, ୱେଳୁଂ ଦେଥ, ମୁଞ୍ଜଂ ଦେଥ , ପବ୍ବଜଂ ଦେଥ, ତିଣଂ ଦେଥ, ମତ୍ତିକଂ ଦେଥା’’ତି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୩୪୮ . ‘‘ସଞ୍ଞାଚିକାୟ ପନ ଭିକ୍ଖୁନା କୁଟିଂ କାରୟମାନେନ ଅସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ ପମାଣିକା କାରେତବ୍ବା। ତତ୍ରିଦଂ ପମାଣଂ – ଦୀଘସୋ ଦ୍ୱାଦସ ୱିଦତ୍ଥିୟୋ, ସୁଗତୱିଦତ୍ଥିୟା; ତିରିୟଂ ସତ୍ତନ୍ତରା। ଭିକ୍ଖୂ ଅଭିନେତବ୍ବା ୱତ୍ଥୁଦେସନାୟ। ତେହି ଭିକ୍ଖୂହି ୱତ୍ଥୁ ଦେସେତବ୍ବଂ – ଅନାରମ୍ଭଂ [ଅନାରବ୍ଭଂ (କ॰)] ସପରିକ୍କମନଂ। ସାରମ୍ଭେ [ସାରବ୍ଭେ (କ॰)] ଚେ ଭିକ୍ଖୁ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ ଅପରିକ୍କମନେ ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କାରେୟ୍ୟ, ଭିକ୍ଖୂ ୱା ଅନଭିନେୟ୍ୟ ୱତ୍ଥୁଦେସନାୟ, ପମାଣଂ ୱା ଅତିକ୍କାମେୟ୍ୟ, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

୩୪୯ . ସଞ୍ଞାଚିକା ନାମ ସୟଂ ୟାଚିତ୍ୱା ପୁରିସମ୍ପି ପୁରିସତ୍ଥକରମ୍ପି ଗୋଣମ୍ପି ସକଟମ୍ପି ୱାସିମ୍ପି ପରସୁମ୍ପି କୁଠାରିମ୍ପି କୁଦାଲମ୍ପି ନିଖାଦନମ୍ପି ୱଲ୍ଲିମ୍ପି ୱେଳୁମ୍ପି ମୁଞ୍ଜମ୍ପି ପବ୍ବଜମ୍ପି ତିଣମ୍ପି ମତ୍ତିକମ୍ପି।

କୁଟି ନାମ ଉଲ୍ଲିତ୍ତା ୱା ହୋତି ଅୱଲିତ୍ତା ୱା ଉଲ୍ଲିତ୍ତାୱଲିତ୍ତା ୱା।

କାରୟମାନେନା ତି କରୋନ୍ତୋ ୱା କାରାପେନ୍ତୋ ୱା।

ଅସ୍ସାମିକ ନ୍ତି ନ ଅଞ୍ଞୋ କୋଚି ସାମିକୋ ହୋତି, ଇତ୍ଥୀ ୱା ପୁରିସୋ ୱା ଗହଟ୍ଠୋ ୱା ପବ୍ବଜିତୋ ୱା।

ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସ ନ୍ତି ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ।

ପମାଣିକା କାରେତବ୍ବା। ତତ୍ରିଦଂ ପମାଣଂ – ଦୀଘସୋ ଦ୍ୱାଦସ ୱିଦତ୍ଥିୟୋ, ସୁଗତୱିଦତ୍ଥିୟା ତି ବାହିରିମେନ ମାନେନ।

ତିରିୟଂ ସତ୍ତନ୍ତରା ତି ଅବ୍ଭନ୍ତରିମେନ ମାନେନ।

ଭିକ୍ଖୂ ଅଭିନେତବ୍ବା ୱତ୍ଥୁଦେସନାୟା ତି ତେନ କୁଟିକାରକେନ ଭିକ୍ଖୁନା କୁଟିୱତ୍ଥୁଂ ସୋଧେତ୍ୱା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କତ୍ତୁକାମୋ ଅସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ। ସୋହଂ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘଂ କୁଟିୱତ୍ଥୁଓଲୋକନଂ ୟାଚାମୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୟାଚିତବ୍ବା। ତତିୟମ୍ପି ୟାଚିତବ୍ବା। ସଚେ ସବ୍ବୋ ସଙ୍ଘୋ ଉସ୍ସହତି କୁଟିୱତ୍ଥୁଂ ଓଲୋକେତୁଂ, ସବ୍ବେନ ସଙ୍ଘେନ ଓଲୋକେତବ୍ବଂ। ନୋ ଚେ ସବ୍ବୋ ସଙ୍ଘୋ ଉସ୍ସହତି କୁଟିୱତ୍ଥୁଂ ଓଲୋକେତୁଂ, ୟେ ତତ୍ଥ ହୋନ୍ତି ଭିକ୍ଖୂ ବ୍ୟତ୍ତା ପଟିବଲା ସାରମ୍ଭଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ ଅପରିକ୍କମନଂ ଜାନିତୁଂ ତେ ୟାଚିତ୍ୱା ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୩୫୦ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କତ୍ତୁକାମୋ ଅସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ। ସୋ ସଙ୍ଘଂ କୁଟିୱତ୍ଥୁଓଲୋକନଂ ୟାଚତି। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୂ ସମ୍ମନ୍ନେୟ୍ୟ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କୁଟିୱତ୍ଥୁଂ ଓଲୋକେତୁଂ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କତ୍ତୁକାମୋ ଅସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ। ସୋ ସଙ୍ଘଂ କୁଟିୱତ୍ଥୁଓଲୋକନଂ ୟାଚତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୂ ସମ୍ମନ୍ନତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କୁଟିୱତ୍ଥୁଂ ଓଲୋକେତୁଂ। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଚ ଭିକ୍ଖୂନଂ ସମ୍ମୁତି [ସମ୍ମତି (ସ୍ୟା॰)] ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କୁଟିୱତ୍ଥୁଂ ଓଲୋକେତୁଂ, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ସମ୍ମତା ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କୁଟିୱତ୍ଥୁଂ ଓଲୋକେତୁଂ। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

୩୫୧ . ତେହି ସମ୍ମତେହି ଭିକ୍ଖୂହି ତତ୍ଥ ଗନ୍ତ୍ୱା କୁଟିୱତ୍ଥୁ ଓଲୋକେତବ୍ବଂ, ସାରମ୍ଭଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ ଅପରିକ୍କମନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ। ସଚେ ସାରମ୍ଭଂ ହୋତି ଅପରିକ୍କମନଂ, ‘ମା ଇଧ କରୀ’ତି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ସଚେ ଅନାରମ୍ଭଂ ହୋତି ସପରିକ୍କମନଂ, ସଙ୍ଘସ୍ସ ଆରୋଚେତବ୍ବଂ – ‘ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନ’ନ୍ତି। ତେନ କୁଟିକାରକେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କତ୍ତୁକାମୋ ଅସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ । ସୋହଂ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘଂ କୁଟିୱତ୍ଥୁଦେସନଂ ୟାଚାମୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୟାଚିତବ୍ବା। ତତିୟମ୍ପି ୟାଚିତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୩୫୨ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କତ୍ତୁକାମୋ ଅସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ। ସୋ ସଙ୍ଘଂ କୁଟିୱତ୍ଥୁଦେସନଂ ୟାଚତି। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କୁଟିୱତ୍ଥୁଂ ଦେସେୟ୍ୟ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଞ୍ଞାଚିକାୟ କୁଟିଂ କତ୍ତୁକାମୋ ଅସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ। ସୋ ସଙ୍ଘଂ କୁଟିୱତ୍ଥୁଦେସନଂ ୟାଚତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କୁଟିୱତ୍ଥୁଂ ଦେସେତି। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କୁଟିୱତ୍ଥୁସ୍ସ ଦେସନା, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ଦେସିତଂ ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କୁଟିୱତ୍ଥୁ। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

୩୫୩ . ସାରମ୍ଭଂ ନାମ କିପିଲ୍ଲିକାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ଉପଚିକାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ଉନ୍ଦୁରାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ଅହୀନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ୱିଚ୍ଛିକାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ସତପଦୀନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ହତ୍ଥୀନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ଅସ୍ସାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ସୀହାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ବ୍ୟଗ୍ଘାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ଦୀପୀନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ଅଚ୍ଛାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ତରଚ୍ଛାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ୟେସଂ କେସଞ୍ଚି ତିରଚ୍ଛାନଗତାନଂ ପାଣାନଂ ଆସୟୋ ହୋତି, ପୁବ୍ବଣ୍ଣନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ଅପରଣ୍ଣନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ଅବ୍ଭାଘାତନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ଆଘାତନନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ସୁସାନନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ଉୟ୍ୟାନନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ରାଜୱତ୍ଥୁନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ହତ୍ଥିସାଲାନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ଅସ୍ସସାଲାନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ବନ୍ଧନାଗାରନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ପାନାଗାରନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ସୂନନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ରଚ୍ଛାନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ଚଚ୍ଚରନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ସଭାନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ସଂସରଣନିସ୍ସିତଂ ୱା [ସଞ୍ଚରଣନିସ୍ସିତଂ ୱା (କ॰)] ହୋତି। ଏତଂ ସାରମ୍ଭଂ ନାମ।

ଅପରିକ୍କମନଂ ନାମ ନ ସକ୍କା ହୋତି ୟଥାୟୁତ୍ତେନ ସକଟେନ ଅନୁପରିଗନ୍ତୁଂ ସମନ୍ତା ନିସ୍ସେଣିୟା ଅନୁପରିଗନ୍ତୁଂ। ଏତଂ ଅପରିକ୍କମନଂ ନାମ।

ଅନାରମ୍ଭଂ ନାମ ନ କିପିଲ୍ଲିକାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ନ ଉପଚିକାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ନ ଉନ୍ଦୁରାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ନ ଅହୀନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ନ ୱିଚ୍ଛିକାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ନ ସତପଦୀନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି…ପେ॰… ନ ସଂସରଣନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି। ଏତଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ନାମ।

ସପରିକ୍କମନଂ ନାମ ସକ୍କା ହୋତି ୟଥାୟୁତ୍ତେନ ସକଟେନ ଅନୁପରିଗନ୍ତୁଂ, ସମନ୍ତା ନିସ୍ସେଣିୟା ଅନୁପରିଗନ୍ତୁଂ। ଏତଂ ସପରିକ୍କମନଂ ନାମ।

ସଞ୍ଞାଚିକା ନାମ ସୟଂ ୟାଚିତ୍ୱା ପୁରିସମ୍ପି ପୁରିସତ୍ଥକରମ୍ପି…ପେ॰… ମତ୍ତିକମ୍ପି ।

କୁଟି ନାମ ଉଲ୍ଲିତ୍ତା ୱା ହୋତି ୱା ଅୱଲିତ୍ତା ୱା ଉଲ୍ଲିତ୍ତାୱଲିତ୍ତା ୱା।

କାରେୟ୍ୟା ତି କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା।

ଭିକ୍ଖୂ ୱା ଅନଭିନେୟ୍ୟ, ୱତ୍ଥୁଦେସନାୟ ପମାଣଂ ୱା ଅତିକ୍କାମେୟ୍ୟା ତି ଞତ୍ତିଦୁତିୟେନ କମ୍ମେନ କୁଟିୱତ୍ଥୁଂ ନ ଦେସାପେତ୍ୱା, ଆୟାମତୋ ୱା ୱିତ୍ଥାରତୋ ୱା ଅନ୍ତମସୋ କେସଗ୍ଗମତ୍ତମ୍ପି ଅତିକ୍କାମେତ୍ୱା କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା, ପୟୋଗେ ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ଏକଂ ପିଣ୍ଡଂ ଅନାଗତେ ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ। ତସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡେ ଆଗତେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି…ପେ॰… ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି।

୩୫୪ . ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୩୫୫ . ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ପମାଣିକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ପମାଣିକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସାନଂ।

ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣିକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ କୁଟିଂ କରୋତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣିକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

୩୫୬ . ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ , ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସାନଂ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

୩୫୭ . ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ନ ଚ ସମାଦିସତି – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ନ ଚ ସମାଦିସତି – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ନ ଚ ସମାଦିସତି – ‘‘ପମାଣିକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ନ ଚ ସମାଦିସତି – ‘‘ପମାଣିକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ନ ଚ ସମାଦିସତି – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ପମାଣିକା ଚ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ , ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ …ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସାନଂ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ନ ଚ ସମାଦିସତି – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ପମାଣିକା ଚ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

୩୫୮ . ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘କୁଟି କିର ମେ କୟିରତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ସାରମ୍ଭା ଅପରିକ୍କମନା’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ନୋ ଚେ ସାମଂ ୱା ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଦୂତଂ ୱା ପହିଣେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘କୁଟି କିର ମେ କୟିରତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ସାରମ୍ଭା ସପରିକ୍କମନା’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚା’’ତି। ନୋ ଚେ ସାମଂ ୱା ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଦୂତଂ ୱା ପହିଣେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘କୁଟି କିର ମେ କୟିରତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଅନାରମ୍ଭା ଅପରିକ୍କମନା’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ନୋ ଚେ ସାମଂ ୱା ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଦୂତଂ ୱା ପହିଣେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘କୁଟି କିର ମେ କୟିରତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଅନାରମ୍ଭା ସପରିକ୍କମନା’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ହୋତୂ’’ତି। ନୋ ଚେ ସାମଂ ୱା ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଦୂତଂ ୱା ପହିଣେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘କୁଟି କିର ମେ କୟିରତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ସାରମ୍ଭା ଅପରିକ୍କମନା’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ଅନାରମ୍ଭା ଚ ହୋତୁ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ନୋ ଚେ ସାମଂ ୱା ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଦୂତଂ ୱା ପହିଣେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘କୁଟି କିର ମେ କୟିରତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ସାରମ୍ଭା ସପରିକ୍କମନା’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ଅନାରମ୍ଭା ହୋତୂ’’ତି। ନୋ ଚେ ସାମଂ ୱା ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଦୂତଂ ୱା ପହିଣେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘କୁଟି କିର ମେ କୟିରତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଅନାରମ୍ଭା ଅପରିକ୍କମନା’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ସପରିକ୍କମନା ହୋତୂ’’ତି। ନୋ ଚେ ସାମଂ ୱା ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଦୂତଂ ୱା ପହିଣେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

୩୫୯ . ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ପମାଣିକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘କୁଟି କିର ମେ କୟିରତି ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତା ସାରମ୍ଭା ଅପରିକ୍କମନା’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ପମାଣିକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି…ପେ॰… ‘‘ପମାଣିକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚା’’ତି…ପେ॰… ‘‘ପମାଣିକା ଚ ହୋତୁ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି…ପେ॰… ‘‘ପମାଣିକା ହୋତୂ’’ତି। ନୋ ଚେ ସାମଂ ୱା ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଦୂତଂ ୱା ପହିଣେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ପମାଣିକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘କୁଟି କିର ମେ କୟିରତି ପମାଣିକା ସାରମ୍ଭା ଅପରିକ୍କମନା’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ଅନାରମ୍ଭା ଚ ହୋତୁ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି…ପେ॰… ‘‘ଅନାରମ୍ଭା ହୋତୂ’’ତି…ପେ॰… ‘‘ସପରିକ୍କମନା ହୋତୂ’’ତି…ପେ॰… ଅନାପତ୍ତି।

୩୬୦ . ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ପମାଣିକା ଚ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘କୁଟି କିର ମେ କୟିରତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତା ସାରମ୍ଭା ଅପରିକ୍କମନା’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ପମାଣିକା ଚ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି…ପେ॰… ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ପମାଣିକା ଚ ଅନାରମ୍ଭା ଚା’’ତି…ପେ॰… ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ପମାଣିକା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି…ପେ॰… ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ପମାଣିକା ଚା’’ତି। ନୋ ଚେ ସାମଂ ୱା ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଦୂତଂ ୱା ପହିଣେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ପମାଣିକା ଚ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘କୁଟି କିର ମେ କୟିରତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ପମାଣିକା ସାରମ୍ଭା ଅପରିକ୍କମନା’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ଅନାରମ୍ଭା ଚ ହୋତୁ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି…ପେ॰… ‘‘ଅନାରମ୍ଭା ହୋତୂ’’ତି…ପେ॰… ‘‘ସପରିକ୍କମନା ହୋତୂ’’ତି…ପେ॰… ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ତିଣ୍ଣଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କାଟନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ପମାଣିକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ତିଣ୍ଣଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ପମାଣିକା ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ପମାଣିକା ଚ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଚତୁନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ତିଣ୍ଣଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ତିଣ୍ଣଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକା ଚ ହୋତୁ ପମାଣିକା ଚ ଅନାରମ୍ଭା ଚ ସପରିକ୍କମନା ଚା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

୩୬୧ . ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ଚେ ୱିପ୍ପକତେ ଆଗଚ୍ଛତି, ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସା କୁଟି ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦାତବ୍ବା ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାତବ୍ବା। ନୋ ଚେ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦଦେୟ୍ୟ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାରେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ଚେ ୱିପ୍ପକତେ ଆଗଚ୍ଛତି, ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସା କୁଟି ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦାତବ୍ବା ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାତବ୍ବା। ନୋ ଚେ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦଦେୟ୍ୟ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାରେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ଚେ ୱିପ୍ପକତେ ଆଗଚ୍ଛତି, ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସା କୁଟି ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦାତବ୍ବା ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାତବ୍ବା। ନୋ ଚେ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦଦେୟ୍ୟ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାରେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

୩୬୨ . ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ଚେ ୱିପ୍ପକତେ ଆଗଚ୍ଛତି, ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସା କୁଟି ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦାତବ୍ବା ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାତବ୍ବା। ନୋ ଚେ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦଦେୟ୍ୟ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାରେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ଚେ ୱିପ୍ପକତେ ଆଗଚ୍ଛତି, ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସା କୁଟି ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦାତବ୍ବା ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାତବ୍ବା । ନୋ ଚେ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦଦେୟ୍ୟ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାରେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣାତିକ୍କନ୍ତଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ଚେ ୱିପ୍ପକତେ ଆଗଚ୍ଛତି, ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସା କୁଟି ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦାତବ୍ବା ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାତବ୍ବା। ନୋ ଚେ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦଦେୟ୍ୟ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାରେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ସଙ୍ଘାଦିସେସାନଂ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣିକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ଚେ ୱିପ୍ପକତେ ଆଗଚ୍ଛତି, ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସା କୁଟି ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦାତବ୍ବା ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାତବ୍ବା। ନୋ ଚେ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦଦେୟ୍ୟ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାରେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କାଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘କୁଟିଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ କୁଟିଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ପମାଣିକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

୩୬୩ . ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି [ପରିୟୋସାୱାପେତି (କ॰)] , ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି [ପରିୟୋସାୱାପେତି (କ॰)] , ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୩୬୪ . ଅନାପତ୍ତି ଲେଣେ ଗୁହାୟ ତିଣକୁଟିକାୟ ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ ୱାସାଗାରଂ ଠପେତ୍ୱା ସବ୍ବତ୍ଥ, ଅନାପତ୍ତି ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

କୁଟିକାରସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଛଟ୍ଠଂ।

୭. ୱିହାରକାରସିକ୍ଖାପଦଂ

୩୬୫ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା କୋସମ୍ବିୟଂ ୱିହରତି ଘୋସିତାରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମତୋ ଛନ୍ନସ୍ସ ଉପଟ୍ଠାକୋ ଗହପତି ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଛନ୍ନଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ, ଭନ୍ତେ, ଜାନାହି ଅୟ୍ୟସ୍ସ ୱିହାରଂ କାରାପେସ୍ସାମୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଛନ୍ନୋ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ସୋଧେନ୍ତୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚେତିୟରୁକ୍ଖଂ ଛେଦାପେସି ଗାମପୂଜିତଂ ନିଗମପୂଜିତଂ ନଗରପୂଜିତଂ ଜନପଦପୂଜିତଂ ରଟ୍ଠପୂଜିତଂ। ମନୁସ୍ସା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଚେତିୟରୁକ୍ଖଂ ଛେଦାପେସ୍ସନ୍ତି ଗାମପୂଜିତଂ ନିଗମପୂଜିତଂ ନଗରପୂଜିତଂ ଜନପଦପୂଜିତଂ ରଟ୍ଠପୂଜିତଂ! ଏକିନ୍ଦ୍ରିୟଂ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଜୀୱଂ ୱିହେଠେନ୍ତୀ’’ [ୱିହେଠେସ୍ସନ୍ତି (କତ୍ଥଚି)] ତି। ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଛନ୍ନୋ ଚେତିୟରୁକ୍ଖଂ ଛେଦାପେସ୍ସତି ଗାମପୂଜିତଂ…ପେ॰… ରଟ୍ଠପୂଜିତ’’ନ୍ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଛନ୍ନଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଛନ୍ନ, ଚେତିୟରୁକ୍ଖଂ ଛେଦାପେସି ଗାମପୂଜିତଂ…ପେ॰… ରଟ୍ଠପୂଜିତ’’ନ୍ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଚେତିୟରୁକ୍ଖଂ ଛେଦାପେସ୍ସସି ଗାମପୂଜିତଂ ନିଗମପୂଜିତଂ ନଗରପୂଜିତଂ ଜନପଦପୂଜିତଂ ରଟ୍ଠପୂଜିତଂ! ଜୀୱସଞ୍ଞିନୋ ହି, ମୋଘପୁରିସ, ମନୁସ୍ସା ରୁକ୍ଖସ୍ମିଂ। ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ , ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୩୬୬ . ‘‘ମହଲ୍ଲକଂ ପନ ଭିକ୍ଖୁନା ୱିହାରଂ କାରୟମାନେନ ସସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ ଭିକ୍ଖୂ ଅଭିନେତବ୍ବା ୱତ୍ଥୁଦେସନାୟ। ତେହି ଭିକ୍ଖୂହି ୱତ୍ଥୁ ଦେସେତବ୍ବଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ। ସାରମ୍ଭେ ଚେ ଭିକ୍ଖୁ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ ଅପରିକ୍କମନେ ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କାରେୟ୍ୟ ଭିକ୍ଖୂ ୱା ଅନଭିନେୟ୍ୟ ୱତ୍ଥୁଦେସନାୟ, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

୩୬୭ . ମହଲ୍ଲକୋ ନାମ ୱିହାରୋ ସସ୍ସାମିକୋ ୱୁଚ୍ଚତି।

ୱିହାରୋ ନାମ ଉଲ୍ଲିତ୍ତୋ ୱା ହୋତି ଅୱଲିତ୍ତୋ ୱା ଉଲ୍ଲିତ୍ତାୱଲିତ୍ତୋ ୱା।

କାରୟମାନେନା ତି କରୋନ୍ତୋ ୱା କାରାପେନ୍ତୋ ୱା।

ସସ୍ସାମିକ ନ୍ତି ଅଞ୍ଞୋ କୋଚି ସାମିକୋ ହୋତି ଇତ୍ଥୀ ୱା ପୁରିସୋ ୱା ଗହଟ୍ଠୋ ୱା ପବ୍ବଜିତୋ ୱା।

ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସ ନ୍ତି ଅତ୍ତନୋ ଅତ୍ଥାୟ।

ଭିକ୍ଖୂ ଅଭିନେତବ୍ବା ୱତ୍ଥୁଦେସନାୟା ତି ତେନ ୱିହାରକାରକେନ ଭିକ୍ଖୁନା ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ସୋଧେତ୍ୱା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କତ୍ତୁକାମୋ ସସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ। ସୋହଂ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘଂ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଓଲୋକନଂ ୟାଚାମୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୟାଚିତବ୍ବା। ତତିୟମ୍ପି ୟାଚିତବ୍ବା। ସଚେ ସବ୍ବୋ ସଙ୍ଘୋ ଉସ୍ସହତି ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ଓଲୋକେତୁଂ ସବ୍ବେନ ସଙ୍ଘେନ ଓଲୋକେତବ୍ବଂ। ନୋ ଚେ ସବ୍ବୋ ସଙ୍ଘୋ ଉସ୍ସହତି ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ଓଲୋକେତୁଂ, ୟେ ତତ୍ଥ ହୋନ୍ତି ଭିକ୍ଖୂ ବ୍ୟତ୍ତା ପଟିବଲା ସାରମ୍ଭଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ ଅପରିକ୍କମନଂ ଜାନିତୁଂ ତେ ୟାଚିତ୍ୱା ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୩୬୮ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କତ୍ତୁକାମୋ ସସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ। ସୋ ସଙ୍ଘଂ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଓଲୋକନଂ ୟାଚତି। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୁ ସମ୍ମନ୍ନେୟ୍ୟ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ଓଲୋକେତୁଂ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କତ୍ତୁକାମୋ ସସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ। ସୋ ସଙ୍ଘଂ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଓଲୋକନଂ ୟାଚତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୂ ସମ୍ମନ୍ନତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ଓଲୋକେତୁଂ। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଚ ଭିକ୍ଖୂନଂ ସମ୍ମୁତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ଓଲୋକେତୁଂ, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ସମ୍ମତା ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ଓଲୋକେତୁଂ। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

୩୬୯ . ତେହି ସମ୍ମତେହି ଭିକ୍ଖୂହି ତତ୍ଥ ଗନ୍ତ୍ୱା ୱିହାରୱତ୍ଥୁ ଓଲୋକେତବ୍ବଂ; ସାରମ୍ଭଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ ଅପରିକ୍କମନଂ ଜାନିତବ୍ବଂ। ସଚେ ସାରମ୍ଭଂ ହୋତି ଅପରିକ୍କମନଂ, ‘ମାୟିଧ କରୀ’ତି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ସଚେ ଅନାରମ୍ଭଂ ହୋତି ସପରିକ୍କମନଂ, ସଙ୍ଘସ୍ସ ଆରୋଚେତବ୍ବଂ – ‘ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନ’ନ୍ତି । ତେନ ୱିହାରକାରକେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କତ୍ତୁକାମୋ ସସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ । ସୋହଂ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘଂ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଦେସନଂ ୟାଚାମୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୟାଚିତବ୍ବା। ତତିୟମ୍ପି ୟାଚିତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୩୭୦ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କତ୍ତୁକାମୋ ସସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ। ସୋ ସଙ୍ଘଂ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଦେସନଂ ୟାଚତି। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ଦେସେୟ୍ୟ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ମହଲ୍ଲକଂ ୱିହାରଂ କତ୍ତୁକାମୋ ସସ୍ସାମିକଂ ଅତ୍ତୁଦ୍ଦେସଂ। ସୋ ସଙ୍ଘଂ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଦେସନଂ ୟାଚତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ଦେସେତି। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିହାରୱତ୍ଥୁସ୍ସ ଦେସନା, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ଦେସିତଂ ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

୩୭୧ . ସାରମ୍ଭଂ ନାମ କିପିଲ୍ଲିକାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ଉପଚିକାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ଉନ୍ଦୂରାନଂ ୱା…ପେ॰… ଅହୀନଂ ୱା ୱିଚ୍ଛିକାନଂ ୱା ସତପଦୀନଂ ୱା ହତ୍ଥୀନଂ ୱା ଅସ୍ସାନଂ ୱା ସୀହାନଂ ୱା ବ୍ୟଗ୍ଘାନଂ ୱା ଦୀପୀନଂ ୱା ଅଚ୍ଛାନଂ ୱା ତରଚ୍ଛାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି, ୟେସଂ କେସଞ୍ଚି ତିରଚ୍ଛାନଗତାନଂ ପାଣାନଂ ଆସୟୋ ହୋତି, ପୁବ୍ବଣ୍ଣନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ଅପରଣ୍ଣନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ଅବ୍ଭାଘାତନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ଆଘାତନନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ସୁସାନନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ଉୟ୍ୟାନନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ରାଜୱତ୍ଥୁନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ହତ୍ଥିସାଲାନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ଅସ୍ସସାଲାନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ବନ୍ଧନାଗାରନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ପାନାଗାରନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ସୂନନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ରଚ୍ଛାନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ଚଚ୍ଚରନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ସଭାନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି, ସଂସରଣନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି। ଏତଂ ସାରମ୍ଭଂ ନାମ।

ଅପରିକ୍କମନଂ ନାମ ନ ସକ୍କା ହୋତି ୟଥାୟୁତ୍ତେନ ସକଟେନ ଅନୁପରିଗନ୍ତୁଂ, ସମନ୍ତା ନିସ୍ସେଣିୟା ଅନୁପରିଗନ୍ତୁଂ। ଏତଂ ଅପରିକ୍କମନଂ ନାମ।

ଅନାରମ୍ଭଂ ନାମ ନ କିପିଲ୍ଲିକାନଂ ୱା ଆସୟୋ ହୋତି…ପେ॰… ନ ସଂସରଣନିସ୍ସିତଂ ୱା ହୋତି। ଏତଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ନାମ।

ସପରିକ୍କମନଂ ନାମ ସକ୍କା ହୋତି ୟଥାୟୁତ୍ତେନ ସକଟେନ ଅନୁପରିଗନ୍ତୁଂ, ସମନ୍ତା ନିସ୍ସେଣିୟା ଅନୁପରିଗନ୍ତୁଂ। ଏତଂ ସପରିକ୍କମନଂ ନାମ।

ମହଲ୍ଲକୋ ନାମ ୱିହାରୋ ସସ୍ସାମିକୋ ୱୁଚ୍ଚତି।

ୱିହାରୋ ନାମ ଉଲ୍ଲିତ୍ତୋ ୱା ହୋତି ଅୱଲିତ୍ତୋ ୱା ଉଲ୍ଲିତ୍ତାୱଲିତ୍ତୋ ୱା।

କାରେୟ୍ୟା ତି କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା।

ଭିକ୍ଖୂ ୱା ଅନଭିନେୟ୍ୟ ୱତ୍ଥୁଦେସନାୟା ତି ଞତ୍ତିଦୁତିୟେନ କମ୍ମେନ ୱିହାରୱତ୍ଥୁଂ ନ ଦେସାପେତ୍ୱା କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ଏକଂ ପିଣ୍ଡଂ ଅନାଗତେ, ଆପତ୍ତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟସ୍ସ । ତସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡେ ଆଗତେ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି…ପେ॰… ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି – ‘ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’ତି।

୩୭୨ . ଭିକ୍ଖୁ ୱିହାରଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ। ଭିକ୍ଖୁ ୱିହାରଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ ୱିହାରଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ ୱିହାରଂ କରୋତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ୱିହାରଂ କରୋତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ। ଭିକ୍ଖୁ ୱିହାରଂ କରୋତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ ୱିହାରଂ କରୋତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଭିକ୍ଖୁ ୱିହାରଂ କରୋତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

୩୭୩ . ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସତି – ‘‘ୱିହାରଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ ୱିହାରଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସତି – ‘‘ୱିହାରଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ ୱିହାରଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

୩୭୪ . ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘ୱିହାରଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ନ ଚ ସମାଦିସତି – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକୋ ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭୋ ଚ ସପରିକ୍କମନୋ ଚା’’ତି। ତସ୍ସ ୱିହାରଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘ୱିହାରଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ନ ଚ ସମାଦିସତି – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକୋ ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭୋ ଚ ସପରିକ୍କମନୋ ଚା’’ତି। ତସ୍ସ ୱିହାରଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

୩୭୫ . ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘ୱିହାରଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକୋ ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭୋ ଚ ସପରିକ୍କମନୋ ଚା’’ତି। ତସ୍ସ ୱିହାରଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘ୱିହାରୋ କିର ମେ କୟିରତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକୋ ସାରମ୍ଭୋ ଅପରିକ୍କମନୋ’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକୋ ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭୋ ଚ ସପରିକ୍କମନୋ ଚା’’ତି …ପେ॰… ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକୋ ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭୋ ଚା’’ତି…ପେ॰… ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକୋ ଚ ହୋତୁ ସପରିକ୍କମନୋ ଚା’’ତି …ପେ॰… ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକୋ ହୋତୂ’’ତି। ନୋ ଚେ ସାମଂ ୱା ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ ଦୂତଂ ୱା ପହିଣେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘ୱିହାରଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକୋ ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭୋ ଚ ସପରିକ୍କମନୋ ଚା’’ତି। ତସ୍ସ ୱିହାରଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ସୁଣାତି – ‘‘ୱିହାରୋ କିର ମେ କୟିରତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକୋ ସାରମ୍ଭୋ ଅପରିକ୍କମନୋ’’ତି। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ଅନାରମ୍ଭୋ ଚ ହୋତୁ ସପରିକ୍କମନୋ ଚା’’ତି…ପେ॰… ‘‘ଅନାରମ୍ଭୋ ହୋତୂ’’ତି ‘‘ସପରିକ୍କମନୋ ହୋତୂ’’ତି, ଅନାପତ୍ତି।

୩୭୬ . ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘ୱିହାରଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକୋ ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭୋ ଚ ସପରିକ୍କମନୋ ଚା’’ତି। ତସ୍ସ ୱିହାରଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ତିଣ୍ଣଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘ୱିହାରଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ସମାଦିସତି ଚ – ‘‘ଦେସିତୱତ୍ଥୁକୋ ଚ ହୋତୁ ଅନାରମ୍ଭୋ ଚ ସପରିକ୍କମନୋ ଚା’’ତି। ତସ୍ସ ୱିହାରଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ , ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି କାରୁକାନଂ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

୩୭୭ . ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘ୱିହାରଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ ୱିହାରଂ କରୋନ୍ତି ଅଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ଚେ ୱିପ୍ପକତେ ଆଗଚ୍ଛତି, ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସୋ ୱିହାରୋ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦାତବ୍ବୋ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାତବ୍ବୋ। ନୋ ଚେ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦଦେୟ୍ୟ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାରେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସମାଦିସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି – ‘‘ୱିହାରଂ ମେ କରୋଥା’’ତି। ତସ୍ସ ୱିହାରଂ କରୋନ୍ତି ଦେସିତୱତ୍ଥୁକଂ ସାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ। ସୋ ଚେ ୱିପ୍ପକତେ ଆଗଚ୍ଛତି, ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସୋ ୱିହାରୋ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦାତବ୍ବୋ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାତବ୍ବୋ। ନୋ ଚେ ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୱା ଦଦେୟ୍ୟ ଭିନ୍ଦିତ୍ୱା ୱା ପୁନ କାରେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ…ପେ॰… ସାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ଅପରିକ୍କମନଂ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ…ପେ॰… ଅନାରମ୍ଭଂ ସପରିକ୍କମନଂ, ଅନାପତ୍ତି।

୩୭୮ . ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ ।

ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୩୭୯ . ଅନାପତ୍ତି ଲେଣେ ଗୁହାୟ ତିଣକୁଟିକାୟ ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ ୱାସାଗାରଂ ଠପେତ୍ୱା ସବ୍ବତ୍ଥ। ଅନାପତ୍ତି ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ୱିହାରକାରସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ସତ୍ତମଂ।

୮. ଦୁଟ୍ଠଦୋସସିକ୍ଖାପଦଂ

୩୮୦ . [ଇଦଂ ୱତ୍ଥୁ ଚୂଳୱ॰ ୧୮୯] ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ରାଜଗହେ ୱିହରତି ୱେଳୁୱନେ କଲନ୍ଦକନିୱାପେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମତା ଦବ୍ବେନ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତେନ ଜାତିୟା ସତ୍ତୱସ୍ସେନ ଅରହତ୍ତଂ ସଚ୍ଛିକତଂ ହୋତି। ୟଂ କିଞ୍ଚି [ୟଞ୍ଚ କିଞ୍ଚି (ସୀ॰ କ॰)] ସାୱକେନ ପତ୍ତବ୍ବଂ ସବ୍ବଂ ତେନ ଅନୁପ୍ପତ୍ତଂ ହୋତି। ନତ୍ଥି ଚସ୍ସ କିଞ୍ଚି ଉତ୍ତରି କରଣୀୟଂ, କତସ୍ସ ୱା ପତିଚୟୋ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଦବ୍ବସ୍ସ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତସ୍ସ ରହୋଗତସ୍ସ ପଟିସଲ୍ଲୀନସ୍ସ ଏୱଂ ଚେତସୋ ପରିୱିତକ୍କୋ ଉଦପାଦି – ‘‘ମୟା ଖୋ ଜାତିୟା ସତ୍ତୱସ୍ସେନ ଅରହତ୍ତଂ ସଚ୍ଛିକତଂ। ୟଂ କିଞ୍ଚି ସାୱକେନ ପତ୍ତବ୍ବଂ ସବ୍ବଂ ମୟା ଅନୁପ୍ପତ୍ତଂ। ନତ୍ଥି ଚ ମେ କିଞ୍ଚି ଉତ୍ତରି କରଣୀୟଂ, କତସ୍ସ ୱା ପତିଚୟୋ। କିନ୍ନୁ ଖୋ ଅହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚଂ କରେୟ୍ୟ’’ନ୍ତି?

ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଦବ୍ବସ୍ସ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତସ୍ସ ଏତଦହୋସି – ‘‘ୟଂନୂନାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ସେନାସନଞ୍ଚ ପଞ୍ଞପେୟ୍ୟଂ ଭତ୍ତାନି ଚ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟ’’ନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ସାୟନ୍ହସମୟଂ ପଟିସଲ୍ଲାନା ୱୁଟ୍ଠିତୋ ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଧ ମୟ୍ହଂ, ଭନ୍ତେ, ରହୋଗତସ୍ସ ପଟିସଲ୍ଲୀନସ୍ସ ଏୱଂ ଚେତସୋ ପରିୱିତକ୍କୋ ଉଦପାଦି ମୟା ଖୋ ଜାତିୟା ସତ୍ତୱସ୍ସେନ ଅରହତ୍ତଂ ସଚ୍ଛିକତଂ, ୟଂ କିଞ୍ଚି ସାୱକେନ ପତ୍ତବ୍ବଂ, ସବ୍ବଂ ମୟା ଅନୁପତ୍ତଂ, ନତ୍ଥି ଚ ମେ କିଞ୍ଚି ଉତ୍ତରି କରଣୀୟଂ, କତସ୍ସ ୱା ପତିଚୟୋ, କିଂ ନୁ ଖୋ ଅହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚଂ କରେୟ୍ୟ’’ନ୍ତି। ତସ୍ସ ମୟ୍ହଂ ଭନ୍ତେ, ଏତଦହୋସି ୟଂନୂନାହଂ ‘‘ସଙ୍ଘସ୍ସ ସେନାସନଞ୍ଚ ପଞ୍ଞପେୟ୍ୟଂ ଭତ୍ତାନି ଚ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟନ୍ତି। ଇଚ୍ଛାମହଂ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘସ୍ସ ସେନାସନଞ୍ଚ ପଞ୍ଞପେତୁଂ ଭତ୍ତାନି ଚ ଉଦ୍ଦିସିତୁ’’ନ୍ତି। ‘‘ସାଧୁ ସାଧୁ, ଦବ୍ବ। ତେନ ହି ତ୍ୱଂ, ଦବ୍ବ, ସଙ୍ଘସ୍ସ ସେନାସନଞ୍ଚ ପଞ୍ଞପେହି ଭତ୍ତାନି ଚ ଉଦ୍ଦିସା’’ତି। ‘‘ଏୱଂ, ଭନ୍ତେ’’ତି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ଭଗୱତୋ ପଚ୍ଚସ୍ସୋସି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ତେନ ହି, ଭିକ୍ଖୱେ, ସଙ୍ଘୋ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ସେନାସନପଞ୍ଞାପକଞ୍ଚ ଭତ୍ତୁଦ୍ଦେସକଞ୍ଚ ସମ୍ମନ୍ନତୁ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। ପଠମଂ ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ୟାଚିତବ୍ବୋ। ୟାଚିତ୍ୱା ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୩୮୧ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ ସଙ୍ଘୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ସେନାସନପଞ୍ଞାପକଞ୍ଚ ଭତ୍ତୁଦ୍ଦେସକଞ୍ଚ ସମ୍ମନ୍ନେୟ୍ୟ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ସଙ୍ଘୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ସେନାସନପଞ୍ଞାପକଞ୍ଚ ଭତ୍ତୁଦ୍ଦେସକଞ୍ଚ ସମ୍ମନ୍ନତି। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଆୟସ୍ମତୋ ଦବ୍ବସ୍ସ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତସ୍ସ ସେନାସନପଞ୍ଞାପକସ୍ସ ଚ ଭତ୍ତୁଦ୍ଦେସକସ୍ସ ଚ ସମ୍ମୁତି, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ସମ୍ମତୋ ସଙ୍ଘେନ ଆୟସ୍ମା ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ସେନାସନପଞ୍ଞାପକୋ ଚ ଭତ୍ତୁଦ୍ଦେସକୋ ଚ। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ , ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

୩୮୨ . ସମ୍ମତୋ ଚ ପନାୟସ୍ମା ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ସଭାଗାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏକଜ୍ଝଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ସୁତ୍ତନ୍ତିକା ତେସଂ ଏକଜ୍ଝଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେତି – ‘‘ତେ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞଂ ସୁତ୍ତନ୍ତଂ ସଙ୍ଗାୟିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ୱିନୟଧରା ତେସଂ ଏକଜ୍ଝଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେତି – ‘‘ତେ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞଂ ୱିନୟଂ ୱିନିଚ୍ଛିନିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି [ୱିନିଚ୍ଛିସ୍ସନ୍ତୀତି (କ॰)] । ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଧମ୍ମକଥିକା ତେସଂ ଏକଜ୍ଝଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେତି – ‘‘ତେ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞଂ ଧମ୍ମଂ ସାକଚ୍ଛିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଝାୟିନୋ ତେସଂ ଏକଜ୍ଝଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେତି – ‘‘ତେ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞଂ ନ ବ୍ୟାବାଧିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି [ନ ବ୍ୟାବାହିସ୍ସନ୍ତୀତି (କ॰)] । ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତିରଚ୍ଛାନକଥିକା କାୟଦଳ୍ହିବହୁଲା [କାୟଦଡ୍ଢିବହୁଲା (ସୀ॰)] ୱିହରନ୍ତି ତେସମ୍ପି ଏକଜ୍ଝଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେତି – ‘‘ଇମାୟପିମେ ଆୟସ୍ମନ୍ତୋ ରତିୟା ଅଚ୍ଛିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି। ୟେପି ତେ ଭିକ୍ଖୂ ୱିକାଲେ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି ତେସମ୍ପି ତେଜୋଧାତୁଂ ସମାପଜ୍ଜିତ୍ୱା ତେନେୱ ଆଲୋକେନ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେତି। ଅପିସୁ ଭିକ୍ଖୂ ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ୱିକାଲେ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି – ‘‘ମୟଂ ଆୟସ୍ମତୋ ଦବ୍ବସ୍ସ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତସ୍ସ ଇଦ୍ଧିପାଟିହାରିୟଂ ପସ୍ସିସ୍ସାମା’’ତି।

ତେ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦନ୍ତି – ‘‘ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ ଦବ୍ବ, ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେହୀ’’ତି। ତେ ଆୟସ୍ମା ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ଏୱଂ ୱଦେତି – ‘‘କତ୍ଥାୟସ୍ମନ୍ତା ଇଚ୍ଛନ୍ତି, କତ୍ଥ ପଞ୍ଞପେମୀ’’ତି? ତେ ସଞ୍ଚିଚ୍ଚ ଦୂରେ ଅପଦିସନ୍ତି – ‘‘ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ ଦବ୍ବ, ଗିଜ୍ଝକୂଟେ ପବ୍ବତେ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେହି। ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ଚୋରପପାତେ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେହି। ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ଇସିଗିଲିପସ୍ସେ କାଳସିଲାୟଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେହି। ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ୱେଭାରପସ୍ସେ ସତ୍ତପଣ୍ଣିଗୁହାୟଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେହି। ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ସୀତୱନେ ସପ୍ପସୋଣ୍ଡିକପବ୍ଭାରେ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେହି। ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ଗୋତମକକନ୍ଦରାୟଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେହି। ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ତିନ୍ଦୁକକନ୍ଦରାୟଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେହି। ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ତପୋଦକନ୍ଦରାୟଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେହି। ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ତପୋଦାରାମେ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେହି। ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ଜୀୱକମ୍ବୱନେ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେହି। ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ମଦ୍ଦକୁଚ୍ଛିସ୍ମିଂ ମିଗଦାୟେ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେହୀ’’ତି।

ତେସଂ ଆୟସ୍ମା ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ତେଜୋଧାତୁଂ ସମାପଜ୍ଜିତ୍ୱା ଅଙ୍ଗୁଲିୟା ଜଲମାନାୟ ପୁରତୋ ପୁରତୋ ଗଚ୍ଛତି। ତେପି ତେନେୱ ଆଲୋକେନ ଆୟସ୍ମତୋ ଦବ୍ବସ୍ସ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତସ୍ସ ପିଟ୍ଠିତୋ ପିଟ୍ଠିତୋ ଗଚ୍ଛନ୍ତି। ତେସଂ ଆୟସ୍ମା ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ଏୱଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେତି – ‘‘ଅୟଂ ମଞ୍ଚୋ, ଇଦଂ ପୀଠଂ, ଅୟଂ ଭିସି, ଇଦଂ ବିମ୍ବୋହନଂ, ଇଦଂ ୱଚ୍ଚଟ୍ଠାନଂ, ଇଦଂ ପସ୍ସାୱଟ୍ଠାନଂ , ଇଦଂ ପାନୀୟଂ, ଇଦଂ ପରିଭୋଜନୀୟଂ, ଅୟଂ କତ୍ତରଦଣ୍ଡୋ, ଇଦଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ କତିକସଣ୍ଠାନଂ, ଇମଂ କାଲଂ ପୱିସିତବ୍ବଂ, ଇମଂ କାଲଂ ନିକ୍ଖମିତବ୍ବ’’ନ୍ତି। ତେସଂ ଆୟସ୍ମା ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ଏୱଂ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଞପେତ୍ୱା ପୁନଦେୱ ୱେଳୁୱନଂ ପଚ୍ଚାଗଚ୍ଛତି।

୩୮୩ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା [ଭୁମ୍ମଜକା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଭିକ୍ଖୂ ନୱକା ଚେୱ ହୋନ୍ତି ଅପ୍ପପୁଞ୍ଞା ଚ। ୟାନି ସଙ୍ଘସ୍ସ ଲାମକାନି ସେନାସନାନି ତାନି ତେସଂ ପାପୁଣନ୍ତି ଲାମକାନି ଚ ଭତ୍ତାନି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ରାଜଗହେ ମନୁସ୍ସା ଇଚ୍ଛନ୍ତି ଥେରାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଅଭିସଙ୍ଖାରିକଂ ପିଣ୍ଡପାତଂ ଦାତୁଂ ସପ୍ପିମ୍ପି ତେଲମ୍ପି ଉତ୍ତରିଭଙ୍ଗମ୍ପି। ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକାନଂ ପନ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାକତିକଂ ଦେନ୍ତି ୟଥାରନ୍ଧଂ କଣାଜକଂ ବିଲଙ୍ଗଦୁତିୟଂ। ତେ ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ ପିଣ୍ଡପାତପ୍ପଟିକ୍କନ୍ତା ଥେରେ ଭିକ୍ଖୂ ପୁଚ୍ଛନ୍ତି – ‘‘ତୁମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ଭତ୍ତଗ୍ଗେ କିଂ ଅହୋସି? ତୁମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ଭତ୍ତଗ୍ଗେ କିଂ ଅହୋସୀ’’ତି? ଏକଚ୍ଚେ ଥେରା ଏୱଂ ୱଦନ୍ତି – ‘‘ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ସପ୍ପି ଅହୋସି ତେଲଂ ଅହୋସି ଉତ୍ତରିଭଙ୍ଗଂ ଅହୋସୀ’’ତି। ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ପନ ଭିକ୍ଖୂ ଏୱଂ ୱଦନ୍ତି – ‘‘ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ନ କିଞ୍ଚି ଅହୋସି, ପାକତିକଂ ୟଥାରନ୍ଧଂ କଣାଜକଂ ବିଲଙ୍ଗଦୁତିୟ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ କଲ୍ୟାଣଭତ୍ତିକୋ ଗହପତି ସଙ୍ଘସ୍ସ ଚତୁକ୍କଭତ୍ତଂ ଦେତି ନିଚ୍ଚଭତ୍ତଂ। ସୋ ଭତ୍ତଗ୍ଗେ ସପୁତ୍ତଦାରୋ ଉପତିଟ୍ଠିତ୍ୱା ପରିୱିସତି । ଅଞ୍ଞେ ଓଦନେନ ପୁଚ୍ଛନ୍ତି, ଅଞ୍ଞେ ସୂପେନ ପୁଚ୍ଛନ୍ତି, ଅଞ୍ଞେ ତେଲେନ ପୁଚ୍ଛନ୍ତି, ଅଞ୍ଞେ ଉତ୍ତରିଭଙ୍ଗେନ ପୁଚ୍ଛନ୍ତି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ କଲ୍ୟାଣଭତ୍ତିକସ୍ସ ଗହପତିନୋ ଭତ୍ତଂ ସ୍ୱାତନାୟ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠଂ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ କଲ୍ୟାଣଭତ୍ତିକୋ ଗହପତି ଆରାମଂ ଅଗମାସି କେନଚିଦେୱ କରଣୀୟେନ। ସୋ ୟେନାୟସ୍ମା ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନଂ ଖୋ କଲ୍ୟାଣଭତ୍ତିକଂ ଗହପତିଂ ଆୟସ୍ମା ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସେସି ସମାଦପେସି ସମୁତ୍ତେଜେସି ସମ୍ପହଂସେସି। ଅଥ ଖୋ କଲ୍ୟାଣଭତ୍ତିକୋ ଗହପତି ଆୟସ୍ମତା ଦବ୍ବେନ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତେନ ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସିତୋ ସମାଦପିତୋ ସମୁତ୍ତେଜିତୋ ସମ୍ପହଂସିତୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କସ୍ସ, ଭନ୍ତେ, ଅମ୍ହାକଂ ଘରେ ସ୍ୱାତନାୟ ଭତ୍ତଂ ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠ’’ନ୍ତି? ‘‘ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକାନଂ ଖୋ, ଗହପତି, ଭିକ୍ଖୂନଂ ତୁମ୍ହାକଂ ଘରେ ସ୍ୱାତନାୟ ଭତ୍ତଂ ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠ’’ନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ କଲ୍ୟାଣଭତ୍ତିକୋ ଗହପତି ଅନତ୍ତମନୋ ଅହୋସି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ପାପଭିକ୍ଖୂ ଅମ୍ହାକଂ ଘରେ ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଘରଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଦାସିଂ ଆଣାପେସି – ‘‘ୟେ, ଜେ, ସ୍ୱେ ଭତ୍ତିକା ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି ତେ କୋଟ୍ଠକେ ଆସନଂ ପଞ୍ଞପେତ୍ୱା କଣାଜକେନ ବିଲଙ୍ଗଦୁତିୟେନ ପରିୱିସା’’ତି। ‘‘ଏୱଂ ଅୟ୍ୟା’’ତି ଖୋ ସା ଦାସୀ କଲ୍ୟାଣଭତ୍ତିକସ୍ସ ଗହପତିନୋ ପଚ୍ଚସ୍ସୋସି।

ଅଥ ଖୋ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ହିୟ୍ୟୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଅମ୍ହାକଂ କଲ୍ୟାଣଭତ୍ତିକସ୍ସ ଗହପତିନୋ ଘରେ ଭତ୍ତଂ ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠଂ, ସ୍ୱେ ଅମ୍ହେ କଲ୍ୟାଣଭତ୍ତିକୋ ଗହପତି ସପୁତ୍ତଦାରୋ ଉପତିଟ୍ଠିତ୍ୱା ପରିୱିସିସ୍ସତି; ଅଞ୍ଞେ ଓଦନେନ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସନ୍ତି, ଅଞ୍ଞେ ସୂପେନ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସନ୍ତି, ଅଞ୍ଞେ ତେଲେନ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସନ୍ତି, ଅଞ୍ଞେ ଉତ୍ତରିଭଙ୍ଗେନ ପୁଚ୍ଛିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି। ତେ ତେନେୱ ସୋମନସ୍ସେନ ନ ଚିତ୍ତରୂପଂ ରତ୍ତିୟା ସୁପିଂସୁ। ଅଥ ଖୋ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ୟେନ କଲ୍ୟାଣଭତ୍ତିକସ୍ସ ଗହପତିନୋ ନିୱେସନଂ ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ। ଅଦ୍ଦସା ଖୋ ସା ଦାସୀ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକେ ଭିକ୍ଖୂ ଦୂରତୋୱ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତେ। ଦିସ୍ୱାନ କୋଟ୍ଠକେ ଆସନଂ ପଞ୍ଞପେତ୍ୱା ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକେ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ନିସୀଦଥ, ଭନ୍ତେ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତଦହୋସି – ‘‘ନିସ୍ସଂସୟଂ ଖୋ ନ ତାୱ ଭତ୍ତଂ ସିଦ୍ଧଂ ଭୱିସ୍ସତି! ୟଥା [ୟାୱ (ସୀ॰)] ମୟଂ କୋଟ୍ଠକେ ନିସୀଦେୟ୍ୟାମା’’ତି [ନିସୀଦାପୀୟେୟ୍ୟାମାତି (ସୀ॰), ନିସୀଦାପୀୟାମାତି (ସ୍ୟା॰)] । ଅଥ ଖୋ ସା ଦାସୀ କଣାଜକେନ ବିଲଙ୍ଗଦୁତିୟେନ ଉପଗଚ୍ଛି – ‘‘ଭୁଞ୍ଜଥ, ଭନ୍ତେ’’ତି। ‘‘ମୟଂ ଖୋ, ଭଗିନି, ନିଚ୍ଚଭତ୍ତିକା’’ତି। ‘‘ଜାନାମି ଅୟ୍ୟା ନିଚ୍ଚଭତ୍ତିକାତ୍ଥ। ଅପିଚାହଂ ହିୟ୍ୟୋୱ ଗହପତିନା ଆଣତ୍ତା – ‘ୟେ, ଜେ, ସ୍ୱେ ଭତ୍ତିକା ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି ତେ କୋଟ୍ଠକେ ଆସନଂ ପଞ୍ଞପେତ୍ୱା କଣାଜକେନ ବିଲଙ୍ଗଦୁତିୟେନ ପରିୱିସା’ତି। ଭୁଞ୍ଜଥ, ଭନ୍ତେ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ହିୟ୍ୟୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, କଲ୍ୟାଣଭତ୍ତିକୋ ଗହପତି ଆରାମଂ ଅଗମାସି ଦବ୍ବସ୍ସ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ। ନିସ୍ସଂସୟଂ ଖୋ ମୟଂ ଦବ୍ବେନ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତେନ ଗହପତିନୋ ଅନ୍ତରେ [ସନ୍ତିକେ (ସ୍ୟା॰ କଂ॰ କ॰)] ପରିଭିନ୍ନା’’ତି। ତେ ତେନେୱ ଦୋମନସ୍ସେନ ନ ଚିତ୍ତରୂପଂ ଭୁଞ୍ଜିଂସୁ। ଅଥ ଖୋ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ ପିଣ୍ଡପାତପ୍ପଟିକ୍କନ୍ତା ଆରାମଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରଂ ପଟିସାମେତ୍ୱା ବହାରାମକୋଟ୍ଠକେ ସଙ୍ଘାଟିପଲ୍ଲତ୍ଥିକାୟ ନିସୀଦିଂସୁ ତୁଣ୍ହୀଭୂତା ମଙ୍କୁଭୂତା ପତ୍ତକ୍ଖନ୍ଧା ଅଧୋମୁଖା ପଜ୍ଝାୟନ୍ତା ଅପ୍ପଟିଭାନା।

ଅଥ ଖୋ ମେତ୍ତିୟା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟେନ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକେ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୱନ୍ଦାମି, ଅୟ୍ୟା’’ତି। ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ନାଲପିଂସୁ। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ମେତ୍ତିୟା ଭିକ୍ଖୁନୀ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକେ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୱନ୍ଦାମି, ଅୟ୍ୟା’’ତି। ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ନାଲପିଂସୁ। ‘‘କ୍ୟାହଂ ଅୟ୍ୟାନଂ ଅପରଜ୍ଝାମି? କିସ୍ସ ମଂ ଅୟ୍ୟା ନାଲପନ୍ତୀ’’ତି? ‘‘ତଥା ହି ପନ ତ୍ୱଂ, ଭଗିନି, ଅମ୍ହେ ଦବ୍ବେନ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତେନ ୱିହେଠୀୟମାନେ ଅଜ୍ଝୁପେକ୍ଖସୀ’’ତି? ‘‘କ୍ୟାହଂ, ଅୟ୍ୟା, କରୋମୀ’’ତି? ‘‘ସଚେ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଭଗିନି, ଇଚ୍ଛେୟ୍ୟାସି ଅଜ୍ଜେୱ ଭଗୱା ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ନାସାପେୟ୍ୟା’’ତି। ‘‘କ୍ୟାହଂ, ଅୟ୍ୟା, କରୋମି, କିଂ ମୟା ସକ୍କା କାତୁ’’ନ୍ତି? ‘‘ଏହି ତ୍ୱଂ, ଭଗିନି, ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଏୱଂ ୱଦେହି – ‘ଇଦଂ, ଭନ୍ତେ, ନଚ୍ଛନ୍ନଂ ନପ୍ପତିରୂପଂ। ୟାୟଂ, ଭନ୍ତେ, ଦିସା ଅଭୟା ଅନୀତିକା ଅନୁପଦ୍ଦୱା ସାୟଂ ଦିସା ସଭୟା ସଈତିକା ସଉପଦ୍ଦୱା। ୟତୋ ନିୱାତଂ ତତୋ ସୱାତଂ [ପୱାତଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] । ଉଦକଂ ମଞ୍ଞେ ଆଦିତ୍ତଂ। ଅୟ୍ୟେନମ୍ହି ଦବ୍ବେନ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତେନ ଦୂସିତା’’’ତି। ‘‘ଏୱଂ, ଅୟ୍ୟା’’ତି ଖୋ ମେତ୍ତିୟା ଭିକ୍ଖୁନୀ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପଟିସ୍ସୁତ୍ୱା ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ଅଟ୍ଠାସି। ଏକମନ୍ତଂ ଠିତା ଖୋ ମେତ୍ତିୟା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଭଗୱନ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଦଂ, ଭନ୍ତେ, ନଚ୍ଛନ୍ନଂ ନପ୍ପତିରୂପଂ। ୟାୟଂ, ଭନ୍ତେ, ଦିସା ଅଭୟା ଅନୀତିକା ଅନୁପଦ୍ଦୱା ସାୟଂ ଦିସା ସଭୟା ସଈତିକା ସଉପଦ୍ଦୱା। ୟତୋ ନିୱାତଂ ତତୋ ସୱାତଂ। ଉଦକଂ ମଞ୍ଞେ ଆଦିତ୍ତଂ! ଅୟ୍ୟେନମ୍ହି ଦବ୍ବେନ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତେନ ଦୂସିତା’’ତି।

୩୮୪ . ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସରସି ତ୍ୱଂ, ଦବ୍ବ, ଏୱରୂପଂ କତ୍ତା ୟଥାୟଂ ଭିକ୍ଖୁନୀ ଆହା’’ତି? ‘‘ୟଥା ମଂ, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱା ଜାନାତୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ଭଗୱା…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ଭଗୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସରସି ତ୍ୱଂ, ଦବ୍ବ, ଏୱରୂପଂ କତ୍ତା ୟଥାୟଂ ଭିକ୍ଖୁନୀ ଆହା’’ତି? ‘‘ୟଥା ମଂ, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱା ଜାନାତୀ’’ତି। ‘‘ନ ଖୋ, ଦବ୍ବ, ଦବ୍ବା ଏୱଂ ନିବ୍ବେଠେନ୍ତି। ସଚେ ତୟା କତଂ କତନ୍ତି ୱଦେହି, ସଚେ ତୟା ଅକତଂ ଅକତନ୍ତି ୱଦେହୀ’’ତି। ‘‘ୟତୋ ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ଜାତୋ ନାଭିଜାନାମି ସୁପିନନ୍ତେନପି ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱିତା, ପଗେୱ ଜାଗରୋ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ତେନ ହି, ଭିକ୍ଖୱେ, ମେତ୍ତିୟଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ନାସେଥ । ଇମେ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁୟୁଞ୍ଜଥା’’ତି। ଇଦଂ ୱତ୍ୱା ଭଗୱା ଉଟ୍ଠାୟାସନା ୱିହାରଂ ପାୱିସି।

ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ମେତ୍ତିୟଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ନାସେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ମାୱୁସୋ, ମେତ୍ତିୟଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ନାସେଥ। ନ ସା କିଞ୍ଚି ଅପରଜ୍ଝତି। ଅମ୍ହେହି ସା ଉସ୍ସାହିତା କୁପିତେହି ଅନତ୍ତମନେହି ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟେହୀ’’ତି। ‘‘କିଂ ପନ ତୁମ୍ହେ, ଆୱୁସୋ, ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେଥା’’ତି? ‘‘ଏୱମାୱୁସୋ’’ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୩୮୫ . ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଦୁଟ୍ଠୋ ଦୋସୋ ଅପ୍ପତୀତୋ ଅମୂଲକେନ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେୟ୍ୟ – ‘ଅପ୍ପେୱ ନାମ ନଂ ଇମମ୍ହା ବ୍ରହ୍ମଚରିୟା ଚାୱେୟ୍ୟ’ନ୍ତି, ତତୋ ଅପରେନ ସମୟେନ ସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ୱା ଅସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ୱା ଅମୂଲକଞ୍ଚେୱ ତଂ ଅଧିକରଣଂ ହୋତି ଭିକ୍ଖୁ ଚ ଦୋସଂ ପତିଟ୍ଠାତି, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

୩୮୬ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଭିକ୍ଖୁ ନ୍ତି ଅଞ୍ଞଂ ଭିକ୍ଖୁଂ।

ଦୁଟ୍ଠୋ ଦୋସୋ ତି କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅନଭିରଦ୍ଧୋ ଆହତଚିତ୍ତୋ ଖିଲଜାତୋ।

ଅପ୍ପତୀତୋ ତି ତେନ ଚ କୋପେନ ତେନ ଚ ଦୋସେନ ତାୟ ଚ ଅନତ୍ତମନତାୟ ତାୟ ଚ ଅନଭିରଦ୍ଧିୟା ଅପ୍ପତୀତୋ ହୋତି।

ଅମୂଲକଂ ନାମ ଅଦିଟ୍ଠଂ ଅସୁତଂ ଅପରିସଙ୍କିତଂ।

ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନା ତି ଚତୁନ୍ନଂ ଅଞ୍ଞତରେନ।

ଅନୁଦ୍ଧଂସେୟ୍ୟା ତି ଚୋଦେତି ୱା ଚୋଦାପେତି ୱା।

ଅପ୍ପେୱ ନାମ ନଂ ଇମମ୍ହା ବ୍ରହ୍ମଚରିୟା ଚାୱେୟ୍ୟ ନ୍ତି ଭିକ୍ଖୁଭାୱା ଚାୱେୟ୍ୟଂ, ସମଣଧମ୍ମା ଚାୱେୟ୍ୟଂ, ସୀଲକ୍ଖନ୍ଧା ଚାୱେୟ୍ୟଂ, ତପୋଗୁଣା ଚାୱେୟ୍ୟଂ।

ତତୋ ଅପରେନ ସମୟେନା ତି ୟସ୍ମିଂ ଖଣେ ଅନୁଦ୍ଧଂସିତୋ ହୋତି ତଂ ଖଣଂ ତଂ ଲୟଂ ତଂ ମୁହୁତ୍ତଂ ୱୀତିୱତ୍ତେ।

ସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ତି ୟେନ ୱତ୍ଥୁନା ଅନୁଦ୍ଧଂସିତୋ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ ସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ।

ଅସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ତି ନ କେନଚି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ।

ଅଧିକରଣଂ ନାମ ଚତ୍ତାରି ଅଧିକରଣାନି – ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ।

ଭିକ୍ଖୁ ଚ ଦୋସଂ ପତିଟ୍ଠାତୀ ତି ତୁଚ୍ଛକଂ ମୟା ଭଣିତଂ, ମୁସା ମୟା ଭଣିତଂ, ଅଭୂତଂ ମୟା ଭଣିତଂ, ଅଜାନନ୍ତେନ ମୟା ଭଣିତଂ।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି…ପେ॰… ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି।

୩୮୭ . ଅଦିଟ୍ଠସ୍ସ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ଦିଟ୍ଠୋ ମୟା, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି, ନତ୍ଥି ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ ୱା’’ତି, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅସୁତସ୍ସ ହୋତି – ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ’’ତି। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ସୁତୋ ମୟା, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି, ନତ୍ଥି ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ ୱା’’ତି, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅପରିସଙ୍କିତସ୍ସ ହୋତି – ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ’’ତି। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ପରିସଙ୍କିତୋ ମୟା, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି, ନତ୍ଥି ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ ୱା’’ତି, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅଦିଟ୍ଠସ୍ସ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ଦିଟ୍ଠୋ ମୟା ସୁତୋ ଚ, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅଦିଟ୍ଠସ୍ସ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ଦିଟ୍ଠୋ ମୟା ପରିସଙ୍କିତୋ ଚ, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅଦିଟ୍ଠସ୍ସ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ଦିଟ୍ଠୋ ମୟା ସୁତୋ ଚ ପରିସଙ୍କିତୋ ଚ, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅସୁତସ୍ସ ହୋତି – ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ’’ତି। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ସୁତୋ ମୟା ପରିସଙ୍କିତୋ ଚ…ପେ॰… ସୁତୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ଚ…ପେ॰… ସୁତୋ ମୟା ପରିସଙ୍କିତୋ ଚ ଦିଟ୍ଠୋ ଚ, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅପରିସଙ୍କିତସ୍ସ ହୋତି – ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ’’ତି। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ପରିସଙ୍କିତୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ଚ…ପେ॰… ପରିସଙ୍କିତୋ ମୟା ସୁତୋ ଚ…ପେ॰… ପରିସଙ୍କିତୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ଚ ସୁତୋ ଚ, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦିଟ୍ଠସ୍ସ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ସୁତୋ ମୟା ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦିଟ୍ଠସ୍ସ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ପରିସଙ୍କିତୋ ମୟା, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି’’…ପେ॰… ‘‘ସୁତୋ ମୟା ପରିସଙ୍କିତୋ ଚ, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସୁତସ୍ସ ହୋତି – ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ’’ତି। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ପରିସଙ୍କିତୋ ମୟା, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି…ପେ॰… ଦିଟ୍ଠୋ ମୟା, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି…ପେ॰… ପରିସଙ୍କିତୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ଚ, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ପରିସଙ୍କିତସ୍ସ ହୋତି – ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ’’ତି। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ଦିଟ୍ଠୋ ମୟା, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି…ପେ॰… ସୁତୋ ମୟା, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି…ପେ॰… ଦିଟ୍ଠୋ ମୟା ସୁତୋ ଚ, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦିଟ୍ଠସ୍ସ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ଦିଟ୍ଠେ ୱେମତିକୋ ଦିଟ୍ଠଂ ନୋ କପ୍ପେତି ଦିଟ୍ଠଂ ନସ୍ସରତି ଦିଟ୍ଠଂ ପମୁଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ସୁତେ ୱେମତିକୋ ସୁତଂ ନୋ କପ୍ପେତି ସୁତଂ ନସ୍ସରତି ସୁତଂ ପମୁଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ପରିସଙ୍କିତେ ୱେମତିକୋ ପରିସଙ୍କିତଂ ନୋ କପ୍ପେତି ପରିସଙ୍କିତଂ ନସ୍ସରତି ପରିସଙ୍କିତଂ ପମୁଟ୍ଠୋ ହୋତି। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦେତି – ‘‘ପରିସଙ୍କିତୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ଚ…ପେ॰… ପରିସଙ୍କିତୋ ମୟା ସୁତୋ ଚ…ପେ॰… ପରିସଙ୍କିତୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ଚ ସୁତୋ ଚ, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି, ନତ୍ଥି ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ ୱା’’ତି, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୩୮୮ . ଅଦିଟ୍ଠସ୍ସ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ଦିଟ୍ଠୋସି, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି, ନତ୍ଥି ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ ୱା’’ତି, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅସୁତସ୍ସ ହୋତି – ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ’’ତି…ପେ॰… ଅପରିସଙ୍କିତସ୍ସ ହୋତି – ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ’’ତି। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ପରିସଙ୍କିତୋସି, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅଦିଟ୍ଠସ୍ସ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ଦିଟ୍ଠୋସି ସୁତୋସି…ପେ॰… ଦିଟ୍ଠୋସି ପରିସଙ୍କିତୋସି…ପେ॰… ଦିଟ୍ଠୋସି ସୁତୋସି ପରିସଙ୍କିତୋସି, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି’’…ପେ॰… ଅସୁତସ୍ସ ହୋତି – ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ’’ତି…ପେ॰… ଅପରିସଙ୍କିତସ୍ସ ହୋତି – ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ’’ତି। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ପରିସଙ୍କିତୋସି, ଦିଟ୍ଠୋସି…ପେ॰… ପରିସଙ୍କିତୋସି, ସୁତୋସି…ପେ॰… ପରିସଙ୍କିତୋସି, ଦିଟ୍ଠୋସି, ସୁତୋସି, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦିଟ୍ଠସ୍ସ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ସୁତୋସି’’…ପେ॰… ତଞ୍ଚେ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ପରିସଙ୍କିତୋସି’’…ପେ॰… ତଞ୍ଚେ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ସୁତୋସି, ପରିସଙ୍କିତୋସି, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସୁତସ୍ସ ହୋତି – ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ’’ତି…ପେ॰… ପରିସଙ୍କିତସ୍ସ ହୋତି – ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ’’ତି। ତଞ୍ଚେ ‘‘ଦିଟ୍ଠୋସି’’…ପେ॰… ତଞ୍ଚେ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ସୁତୋସି’’…ପେ॰… ତଞ୍ଚେ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ଦିଟ୍ଠୋସି, ସୁତୋସି, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଦିଟ୍ଠସ୍ସ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ଦିଟ୍ଠେ ୱେମତିକୋ ଦିଟ୍ଠଂ ନୋ କପ୍ପେତି ଦିଟ୍ଠଂ ନସ୍ସରତି ଦିଟ୍ଠଂ ପମୁଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ସୁତେ ୱେମତିକୋ ସୁତଂ ନୋ କପ୍ପେତି ସୁତଂ ନସ୍ସରତି ସୁତଂ ପମୁଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ପରିସଙ୍କିତେ ୱେମତିକୋ ପରିସଙ୍କିତଂ ନୋ କପ୍ପେତି ପରିସଙ୍କିତଂ ନସ୍ସରତି ପରିସଙ୍କିତଂ ପମୁଟ୍ଠୋ ହୋତି। ତଞ୍ଚେ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ପରିସଙ୍କିତୋସି, ଦିଟ୍ଠୋସି’’…ପେ॰… ପରିସଙ୍କିତଂ ପମୁଟ୍ଠୋ ହୋତି, ତଞ୍ଚେ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ପରିସଙ୍କିତୋସି ସୁତୋସି’’…ପେ॰… ପରିସଙ୍କିତଂ ପମୁଟ୍ଠୋ ହୋତି, ତଞ୍ଚେ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ପରିସଙ୍କିତୋସି, ଦିଟ୍ଠୋସି, ସୁତୋସି, ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି, ନତ୍ଥି ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ ୱା’’ତି, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୩୮୯ . ଅସୁଦ୍ଧେ ସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି, ସୁଦ୍ଧେ ଅସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି, ଅସୁଦ୍ଧେ ଅସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି, ସୁଦ୍ଧେ ସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି।

ଅସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଅନୋକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଓକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଅନୋକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଅକ୍କୋସାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଓମସୱାଦେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଓକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଅକ୍କୋସାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଓମସୱାଦସ୍ସ।

ସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅନଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ଅସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଅନୋକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅନଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ଅସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଓକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଅନାପତ୍ତି।

ସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅନଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ଅସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଅନୋକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଅକ୍କୋସାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଓମସୱାଦେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅନଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ଅସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଓକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଅକ୍କୋସାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଓମସୱାଦସ୍ସ।

ଅସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ଅସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଅନୋକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ଅସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଓକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଅନାପତ୍ତି।

ଅସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ଅସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଅନୋକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଅକ୍କୋସାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଓମସୱାଦେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ଅସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଓକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଅକ୍କୋସାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଓମସୱାଦସ୍ସ।

ସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅନଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଅନୋକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅନଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଓକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଚାୱନାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅନଜ୍ଝାପନ୍ନୋ। ତଞ୍ଚେ ସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଅନୋକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଅକ୍କୋସାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଓମସୱାଦେନ ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ସୁଦ୍ଧୋ ହୋତି ପୁଗ୍ଗଲୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅନଜ୍ଝାପନ୍ନୋ ତଞ୍ଚେ ସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠି ସମାନୋ ଓକାସଂ କାରାପେତ୍ୱା ଅକ୍କୋସାଧିପ୍ପାୟୋ ୱଦେତି, ଆପତ୍ତି ଓମସୱାଦସ୍ସ।

୩୯୦ . ଅନାପତ୍ତି ସୁଦ୍ଧେ ଅସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠିସ୍ସ, ଅସୁଦ୍ଧେ ଅସୁଦ୍ଧଦିଟ୍ଠିସ୍ସ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଦୁଟ୍ଠଦୋସସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଅଟ୍ଠମଂ।

୯. ଦୁତିୟଦୁଟ୍ଠଦୋସସିକ୍ଖାପଦଂ

୩୯୧ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ରାଜଗହେ ୱିହରତି ୱେଳୁୱନେ କଲନ୍ଦକନିୱାପେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ଗିଜ୍ଝକୂଟା ପବ୍ବତା ଓରୋହନ୍ତା ଅଦ୍ଦସଂସୁ ଛଗଲକଂ [ଛକଲକଂ (ସ୍ୟା॰)] ଅଜିକାୟ ୱିପ୍ପଟିପଜ୍ଜନ୍ତଂ। ଦିସ୍ୱାନ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ହନ୍ଦ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମଂ ଛଗଲକଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ନାମ କରୋମ। ଇମଂ ଅଜିକଂ ମେତ୍ତିୟଂ ନାମ ଭିକ୍ଖୁନିଂ କରୋମ। ଏୱଂ ମୟଂ ୱୋହରିସ୍ସାମ। ପୁବ୍ବେ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ସୁତେନ ଅୱୋଚୁମ୍ହା। ଇଦାନି ପନ ଅମ୍ହେହି ସାମଂ ଦିଟ୍ଠୋ ମେତ୍ତିୟାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୱିପ୍ପଟିପଜ୍ଜନ୍ତୋ’’ତି। ତେ ତଂ ଛଗଲକଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ନାମ ଅକଂସୁ। ତଂ ଅଜିକଂ ମେତ୍ତିୟଂ ନାମ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଅକଂସୁ। ତେ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଆରୋଚେସୁଂ – ‘‘ପୁବ୍ବେ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ସୁତେନ ଅୱୋଚୁମ୍ହା। ଇଦାନି ପନ ଅମ୍ହେହି ସାମଂ ଦିଟ୍ଠୋ ମେତ୍ତିୟାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ୱିପ୍ପଟିପଜ୍ଜନ୍ତୋ’’ତି। ଭିକ୍ଖୂ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ମାୱୁସୋ, ଏୱଂ ଅୱଚୁତ୍ଥ। ନାୟସ୍ମା ଦବ୍ବୋ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତୋ ଏୱଂ କରିସ୍ସତୀ’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସରସି ତ୍ୱଂ, ଦବ୍ବ, ଏୱରୂପଂ କତ୍ତା ୟଥୟିମେ ଭିକ୍ଖୂ ଆହଂସୂ’’ତି? ‘‘ୟଥା ମଂ, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱା ଜାନାତୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ଭଗୱା…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ଭଗୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସରସି ତ୍ୱଂ, ଦବ୍ବ, ଏୱରୂପଂ କତ୍ତା ୟଥୟିମେ ଭିକ୍ଖୂ ଆହଂସୂ’’ତି? ‘‘ୟଥା ମଂ, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱା ଜାନାତୀ’’ତି। ‘‘ନ ଖୋ, ଦବ୍ବ, ଦବ୍ବା ଏୱଂ ନିବ୍ବେଠେନ୍ତି। ସଚେ ତୟା କତଂ କତନ୍ତି ୱଦେହି, ସଚେ ତୟା ଅକତଂ ଅକତନ୍ତି ୱଦେହୀ’’ତି। ‘‘ୟତୋ ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ଜାତୋ ନାଭିଜାନାମି ସୁପିନନ୍ତେନପି ମେଥୁନଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱିତା, ପଗେୱ ଜାଗରୋ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ତେନ ହି, ଭିକ୍ଖୁୱେ, ଇମେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁୟୁଞ୍ଜଥା’’ତି। ଇଦଂ ୱତ୍ୱା ଭଗୱା ଉଟ୍ଠାୟାସନା ୱିହାରଂ ପାୱିସି।

ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁୟୁଞ୍ଜିଂସୁ। ତେ ଭିକ୍ଖୂହି ଅନୁୟୁଞ୍ଜୀୟମାନା ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ – ‘‘କିଂ ପନ ତୁମ୍ହେ, ଆୱୁସୋ, ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚିଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେଥା’’ତି? ‘‘ଏୱମାୱୁସୋ’’ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକା ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚି ଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ମେତ୍ତିୟଭୂମଜକେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚି ଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ଦବ୍ବଂ ମଲ୍ଲପୁତ୍ତଂ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚି ଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୩୯୨ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁଂ ଦୁଟ୍ଠୋ ଦୋସୋ ଅପ୍ପତୀତୋ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସ କିଞ୍ଚିଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟ ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନ ଅନୁଦ୍ଧଂସେୟ୍ୟ – ‘ଅପ୍ପେୱ ନାମ ନଂ ଇମମ୍ହା ବ୍ରହ୍ମଚରିୟା ଚାୱେୟ୍ୟ’ନ୍ତି। ତତୋ ଅପରେନ ସମୟେନ ସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ୱା ଅସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ୱା ଅଞ୍ଞଭାଗିୟଞ୍ଚେୱ ତଂ ଅଧିକରଣଂ ହୋତି କୋଚିଦେସୋ ଲେସମତ୍ତୋ ଉପାଦିନ୍ନୋ, ଭିକ୍ଖୁ ଚ ଦୋସଂ ପତିଟ୍ଠାତି, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

୩୯୩ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଭିକ୍ଖୁ ନ୍ତି ଅଞ୍ଞଂ ଭିକ୍ଖୁଂ।

ଦୁଟ୍ଠୋ ଦୋସୋ ତି କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅନଭିରଦ୍ଧୋ ଆହତଚିତ୍ତୋ ଖିଲଜାତୋ।

ଅପ୍ପତୀତୋ ତି ତେନ ଚ କୋପେନ, ତେନ ଚ ଦୋସେନ, ତାୟ ଚ ଅନତ୍ତମନତାୟ, ତାୟ ଚ ଅନଭିରଦ୍ଧିୟା ଅପ୍ପତୀତୋ ହୋତି।

ଅଞ୍ଞଭାଗିୟସ୍ସ ଅଧିକରଣସ୍ସା ତି ଆପତ୍ତଞ୍ଞଭାଗିୟଂ ୱା ହୋତି ଅଧିକରଣଞ୍ଞଭାଗିୟଂ ୱା। କଥଂ ଅଧିକରଣଂ ଅଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟଂ? ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟଂ। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟଂ। ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟଂ। କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟଂ। ଏୱଂ ଅଧିକରଣଂ ଅଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟଂ।

କଥଂ ଅଧିକରଣଂ ଅଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟଂ? ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ ୱିୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟଂ। ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ ଅନୁୱାଦାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟଂ। ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ସିୟା ତବ୍ଭାଗିୟଂ ସିୟା ଅଞ୍ଞଭାଗିୟଂ।

କଥଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟଂ? ମେଥୁନଧମ୍ମପାରାଜିକାପତ୍ତି ଅଦିନ୍ନାଦାନପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା। ଅଦିନ୍ନାଦାନପାରାଜିକାପତ୍ତି ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ମେଥୁନଧମ୍ମପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା। ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହପାରାଜିକାପତ୍ତି ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ମେଥୁନଧମ୍ମପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ଅଦିନ୍ନାଦାନପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା। ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମପାରାଜିକାପତ୍ତି ମେଥୁନଧମ୍ମପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ଅଦିନ୍ନାଦାନପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ଅଞ୍ଞଭାଗିୟା। ଏୱଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ଅଞ୍ଞଭାଗିୟଂ।

କଥଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟଂ? ମେଥୁନଧମ୍ମପାରାଜିକାପତ୍ତି ମେଥୁନଧମ୍ମପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ତବ୍ଭାଗିୟା। ଅଦିନ୍ନାଦାନପାରାଜିକାପତ୍ତି ଅଦିନ୍ନାଦାନପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ତବ୍ଭାଗିୟା। ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହପାରାଜିକାପତ୍ତି ମନୁସ୍ସୱିଗ୍ଗହପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ତବ୍ଭାଗିୟା। ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମପାରାଜିକାପତ୍ତି ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମପାରାଜିକାପତ୍ତିୟା ତବ୍ଭାଗିୟା। ଏୱଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ ଆପତ୍ତାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟଂ।

କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ କିଚ୍ଚାଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟଂ। ଏୱଂ ଅଧିକରଣଂ ଅଧିକରଣସ୍ସ ତବ୍ଭାଗିୟଂ।

୩୯୪ . କିଞ୍ଚି ଦେସଂ ଲେସମତ୍ତଂ ଉପାଦାୟା ତି ଲେସୋ ନାମ ଦସ ଲେସା – ଜାତିଲେସୋ , ନାମଲେସୋ, ଗୋତ୍ତଲେସୋ, ଲିଙ୍ଗଲେସୋ, ଆପତ୍ତିଲେସୋ, ପତ୍ତଲେସୋ, ଚୀୱରଲେସୋ, ଉପଜ୍ଝାୟଲେସୋ, ଆଚରିୟଲେସୋ, ସେନାସନଲେସୋ।

୩୯୫ . ଜାତିଲେସୋ ନାମ ଖତ୍ତିୟୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ଅଞ୍ଞଂ ଖତ୍ତିୟଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଚୋଦେତି – ‘‘ଖତ୍ତିୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ [ଏତ୍ଥ ‘‘ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ’’ତି ପାଠୋ ଊନୋ ମଞ୍ଞେ, ଅଟ୍ଠକଥାୟଂ ହି ‘‘ଖତ୍ତିୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ’’ତି ଦିସ୍ସତି] । ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି, ନତ୍ଥି ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ ୱା’’ତି, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ୱେସ୍ସୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ସୁଦ୍ଦୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ଅଞ୍ଞଂ ସୁଦ୍ଦଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଚୋଦେତି – ‘‘ସୁଦ୍ଦୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ। ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି , ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୩୯୬ . ନାମଲେସୋ ନାମ ବୁଦ୍ଧରକ୍ଖିତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ଧମ୍ମରକ୍ଖିତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ସଙ୍ଘରକ୍ଖିତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ । ଅଞ୍ଞଂ ସଙ୍ଘରକ୍ଖିତଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଚୋଦେତି – ‘‘ସଙ୍ଘରକ୍ଖିତୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ। ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୩୯୭ . ଗୋତ୍ତଲେସୋ ନାମ ଗୋତମୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… କଚ୍ଚାୟନୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ୱାସିଟ୍ଠୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ଅଞ୍ଞଂ ୱାସିଟ୍ଠଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଚୋଦେତି – ‘‘ୱାସିଟ୍ଠୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ। ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୩୯୮ . ଲିଙ୍ଗଲେସୋ ନାମ ଦୀଘୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ରସ୍ସୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… କଣ୍ହୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ଓଦାତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ଅଞ୍ଞଂ ଓଦାତଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଚୋଦେତି – ‘‘ଓଦାତୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ। ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୩୯୯ . ଆପତ୍ତିଲେସୋ ନାମ ଲହୁକଂ ଆପତ୍ତିଂ ଆପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି। ତଞ୍ଚେ ପାରାଜିକେନ ଚୋଦେତି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୪୦୦ . ପତ୍ତଲେସୋ ନାମ ଲୋହପତ୍ତଧରୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ସାଟକପତ୍ତଧରୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ସୁମ୍ଭକପତ୍ତଧରୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ଅଞ୍ଞଂ ସୁମ୍ଭକପତ୍ତଧରଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଚୋଦେତି – ‘‘ସୁମ୍ଭକପତ୍ତଧରୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ। ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୪୦୧ . ଚୀୱରଲେସୋ ନାମ ପଂସୁକୂଲିକୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି…ପେ॰… ଗହପତିଚୀୱରଧରୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ଅଞ୍ଞଂ ଗହପତିଚୀୱରଧରଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଚୋଦେତି – ‘‘ଗହପତିଚୀୱରଧରୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ। ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୪୦୨ . ଉପଜ୍ଝାୟଲେସୋ ନାମ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ସଦ୍ଧିୱିହାରିକୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ଅଞ୍ଞଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ସଦ୍ଧିୱିହାରିକଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଚୋଦେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ସଦ୍ଧିୱିହାରିକୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ। ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୪୦୩ . ଆଚରିୟଲେସୋ ନାମ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଅନ୍ତେୱାସିକୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ଅଞ୍ଞଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଅନ୍ତେୱାସିକଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଚୋଦେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଅନ୍ତେୱାସିକୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ। ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି’’…ପେ॰… ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୪୦୪ . ସେନାସନଲେସୋ ନାମ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସେନାସନୱାସିକୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ। ଅଞ୍ଞଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସେନାସନୱାସିକଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଚୋଦେତି – ‘‘ଇତ୍ଥନ୍ନାମସେନାସନୱାସିକୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ। ପାରାଜିକଂ ଧମ୍ମଂ ଅଜ୍ଝାପନ୍ନୋସି, ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି, ନତ୍ଥି ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ ୱା’’ତି, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୪୦୫ . ପାରାଜିକେନ ଧମ୍ମେନା ତି ଚତୁନ୍ନଂ ଅଞ୍ଞତରେନ।

ଅନୁଦ୍ଧଂସେୟ୍ୟା ତି ଚୋଦେତି ୱା ଚୋଦାପେତି ୱା।

ଅପ୍ପେୱ ନାମ ନଂ ଇମମ୍ହା ବ୍ରହ୍ମଚରିୟାଚାୱେୟ୍ୟ ନ୍ତି ଭିକ୍ଖୁଭାୱା ଚାୱେୟ୍ୟଂ, ସମଣଧମ୍ମା ଚାୱେୟ୍ୟଂ, ସୀଲକ୍ଖନ୍ଧା ଚାୱେୟ୍ୟଂ, ତପୋଗୁଣା ଚାୱେୟ୍ୟଂ।

ତତୋ ଅପରେନ ସମୟେନା ତି ୟସ୍ମିଂ ଖଣେ ଅନୁଦ୍ଧଂସିତୋ ହୋତି, ତଂ ଖଣଂ ତଂ ଲୟଂ ତଂ ମୁହୁତ୍ତଂ ୱୀତିୱତ୍ତେ।

ସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ତି ୟେନ ୱତ୍ଥୁନା ଅନୁଦ୍ଧଂସିତୋ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ ସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ।

ଅସମନୁଗ୍ଗାହୀୟମାନୋ ତି ନ କେନଚି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ।

ଅଧିକରଣଂ ନାମ ଚତ୍ତାରି ଅଧିକରଣାନି – ୱିୱାଦାଧିକରଣଂ, ଅନୁୱାଦାଧିକରଣଂ, ଆପତ୍ତାଧିକରଣଂ, କିଚ୍ଚାଧିକରଣଂ।

କୋଚି ଦେସୋ ଲେସମତ୍ତୋ ଉପାଦିନ୍ନୋ ତି ତେସଂ ଦସନ୍ନଂ ଲେସାନଂ ଅଞ୍ଞତରୋ ଲେସୋ ଉପାଦିନ୍ନୋ ହୋତି।

ଭିକ୍ଖୁ ଚ ଦୋସଂ ପତିଟ୍ଠାତୀ ତି ତୁଚ୍ଛକଂ ମୟା ଭଣିତଂ, ମୁସା ମୟା ଭଣିତଂ, ଅଭୂତଂ ମୟା ଭଣିତଂ, ଅଜାନନ୍ତେନ ମୟା ଭଣିତଂ।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି …ପେ॰… ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି।

୪୦୬ . ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି, ସଙ୍ଘାଦିସେସେ ସଙ୍ଘାଦିସେସଦିଟ୍ଠି ହୋତି। ତଞ୍ଚେ ପାରାଜିକେନ ଚୋଦେତି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି, ନତ୍ଥି ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ ୱା’’ତି, ଏୱମ୍ପି ଆପତ୍ତଞ୍ଞଭାଗିୟଂ ହୋତି ଲେସୋ ଚ ଉପାଦିନ୍ନୋ, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି, ସଙ୍ଘାଦିସେସେ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି…ପେ॰… ପାଚିତ୍ତିୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ପାଟିଦେସନୀୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ଦୁକ୍କଟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ଦୁବ୍ଭାସିତଦିଟ୍ଠି ହୋତି। ତଞ୍ଚେ ପାରାଜିକେନ ଚୋଦେତି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଏୱମ୍ପି ଆପତ୍ତଞ୍ଞଭାଗିୟଂ ହୋତି ଲେସୋ ଚ ଉପାଦିନ୍ନୋ, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି…ପେ॰… ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେ ପାଚିତ୍ତିୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ପାଟିଦେସନୀୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ଦୁକ୍କଟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ଦୁବ୍ଭାସିତଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ସଙ୍ଘାଦିସେସଦିଟ୍ଠି ହୋତି। ତଞ୍ଚେ ପାରାଜିକେନ ଚୋଦେତି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି’’ …ପେ॰… ଏୱମ୍ପି ଆପତ୍ତଞ୍ଞଭାଗିୟଂ ହୋତି ଲେସୋ ଚ ଉପାଦିନ୍ନୋ, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ପାଚିତ୍ତିୟଂ…ପେ॰… ପାଟିଦେସନୀୟଂ… ଦୁକ୍କଟଂ… ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି, ଦୁବ୍ଭାସିତେ ଦୁବ୍ଭାସିତଦିଟ୍ଠି ହୋତି…ପେ॰… ଦୁବ୍ଭାସିତେ ସଙ୍ଘାଦିସେସଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ପାଚିତ୍ତିୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ପାଟିଦେସନୀୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ଦୁକ୍କଟଦିଟ୍ଠି ହୋତି। ତଞ୍ଚେ ପାରାଜିକେନ ଚୋଦେତି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି, ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି, ନତ୍ଥି ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ ୱା’’ତି, ଏୱମ୍ପି ଆପତ୍ତଞ୍ଞଭାଗିୟଂ ହୋତି ଲେସୋ ଚ ଉପାଦିନ୍ନୋ, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଏକେକଂ ମୂଲଂ କାତୁନ ଚକ୍କଂ ବନ୍ଧିତବ୍ବଂ।

୪୦୭ . ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ସଙ୍ଘାଦିସେସେ ସଙ୍ଘାଦିସେସଦିଟ୍ଠି ହୋତି। ତଞ୍ଚେ ପାରାଜିକେନ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଏୱମ୍ପି ଆପତ୍ତଞ୍ଞଭାଗିୟଂ ହୋତି ଲେସୋ ଚ ଉପାଦିନ୍ନୋ, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି, ସଙ୍ଘାଦିସେସେ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି…ପେ॰… ପାଚିତ୍ତିୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ପାଟିଦେସନୀୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ଦୁକ୍କଟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ଦୁବ୍ଭାସିତଦିଟ୍ଠି ହୋତି। ତଞ୍ଚେ ପାରାଜିକେନ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଏୱମ୍ପି ଆପତ୍ତଞ୍ଞଭାଗିୟଂ ହୋତି ଲେସୋ ଚ ଉପାଦିନ୍ନୋ, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେ ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି…ପେ॰… ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟେ ପାଚିତ୍ତିୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ପାଟିଦେସନୀୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ଦୁକ୍କଟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ଦୁବ୍ଭାସିତଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ସଙ୍ଘାଦିସେସଦିଟ୍ଠି ହୋତି। ତଞ୍ଚେ ପାରାଜିକେନ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି’’…ପେ॰… ଏୱମ୍ପି ଆପତ୍ତଞ୍ଞଭାଗିୟଂ ହୋତି ଲେସୋ ଚ ଉପାଦିନ୍ନୋ, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଭିକ୍ଖୁ ପାଚିତ୍ତିୟଂ…ପେ॰… ପାଟିଦେସନୀୟଂ… ଦୁକ୍କଟଂ… ଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତୋ ଦିଟ୍ଠୋ ହୋତି ଦୁବ୍ଭାସିତେ ଦୁବ୍ଭାସିତଦିଟ୍ଠି ହୋତି…ପେ॰… ଦୁବ୍ଭାସିତେ ସଙ୍ଘାଦିସେସଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ପାଚିତ୍ତିୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ପାଟିଦେସନୀୟଦିଟ୍ଠି ହୋତି… ଦୁକ୍କଟଦିଟ୍ଠି ହୋତି। ତଞ୍ଚେ ପାରାଜିକେନ ଚୋଦାପେତି – ‘‘ଅସ୍ସମଣୋସି , ଅସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟୋସି, ନତ୍ଥି ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଉପୋସଥୋ ୱା ପୱାରଣା ୱା ସଙ୍ଘକମ୍ମଂ ୱା’’ତି, ଏୱମ୍ପି ଆପତ୍ତଞ୍ଞଭାଗିୟଂ ହୋତି ଲେସୋ ଚ ଉପାଦିନ୍ନୋ, ଆପତ୍ତି ୱାଚାୟ, ୱାଚାୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

୪୦୮ . ଅନାପତ୍ତି ତଥାସଞ୍ଞୀ ଚୋଦେତି ୱା ଚୋଦାପେତି ୱା, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଦୁତିୟଦୁଟ୍ଠଦୋସସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ନୱମଂ।

୧୦. ସଙ୍ଘଭେଦସିକ୍ଖାପଦଂ

୪୦୯ . [ଇଦଂ ୱତ୍ଥୁ ଚୂଳୱ॰ ୩୪୩] ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ରାଜଗହେ ୱିହରତି ୱେଳୁୱନେ କଲନ୍ଦକନିୱାପେ। ଅଥ ଖୋ ଦେୱଦତ୍ତୋ ୟେନ କୋକାଲିକୋ କଟମୋଦକତିସ୍ସକୋ [କଟମୋରକତିସ୍ସକୋ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଖଣ୍ଡଦେୱିୟା ପୁତ୍ତୋ ସମୁଦ୍ଦଦତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା କୋକାଲିକଂ କଟମୋଦକତିସ୍ସକଂ ଖଣ୍ଡଦେୱିୟା ପୁତ୍ତଂ ସମୁଦ୍ଦଦତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏଥ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ସମଣସ୍ସ ଗୋତମସ୍ସ ସଙ୍ଘଭେଦଂ କରିସ୍ସାମ ଚକ୍କଭେଦ’’ନ୍ତି। ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ କୋକାଲିକୋ ଦେୱଦତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସମଣୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଗୋତମୋ ମହିଦ୍ଧିକୋ ମହାନୁଭାୱୋ। କଥଂ ମୟଂ ସମଣସ୍ସ ଗୋତମସ୍ସ ସଙ୍ଘଭେଦଂ କରିସ୍ସାମ ଚକ୍କଭେଦ’’ନ୍ତି? ‘‘ଏଥ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ସମଣଂ ଗୋତମଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଚ ୱତ୍ଥୂନି ୟାଚିସ୍ସାମ – ‘ଭଗୱା, ଭନ୍ତେ, ଅନେକପରିୟାୟେନ ଅପ୍ପିଚ୍ଛସ୍ସ ସନ୍ତୁଟ୍ଠସ୍ସ ସଲ୍ଲେଖସ୍ସ ଧୁତସ୍ସ ପାସାଦିକସ୍ସ ଅପଚୟସ୍ସ ୱୀରିୟାରମ୍ଭସ୍ସ [ୱୀରିୟାରବ୍ଭସ୍ସ (କ॰)] ୱଣ୍ଣୱାଦୀ। ଇମାନି, ଭନ୍ତେ, ପଞ୍ଚ ୱତ୍ଥୂନି ଅନେକପରିୟାୟେନ ଅପ୍ପିଚ୍ଛତାୟ ସନ୍ତୁଟ୍ଠିୟା ସଲ୍ଲେଖାୟ ଧୁତତାୟ ପାସାଦିକତାୟ ଅପଚୟାୟ ୱୀରିୟାରମ୍ଭାୟ ସଂୱତ୍ତନ୍ତି। ସାଧୁ, ଭନ୍ତେ, ଭିକ୍ଖୂ ୟାୱଜୀୱଂ ଆରଞ୍ଞିକା ଅସ୍ସୁ; ୟୋ ଗାମନ୍ତଂ ଓସରେୟ୍ୟ, ୱଜ୍ଜଂ ନଂ ଫୁସେୟ୍ୟ। ୟାୱଜୀୱଂ ପିଣ୍ଡପାତିକା ଅସ୍ସୁ; ୟୋ ନିମନ୍ତନଂ ସାଦିୟେୟ୍ୟ, ୱଜ୍ଜଂ ନଂ ଫୁସେୟ୍ୟ। ୟାୱଜୀୱଂ ପଂସୁକୂଲିକା ଅସ୍ସୁ; ୟୋ ଗହପତିଚୀୱରଂ ସାଦିୟେୟ୍ୟ, ୱଜ୍ଜଂ ନଂ ଫୁସେୟ୍ୟ। ୟାୱଜୀୱଂ ରୁକ୍ଖମୂଲିକା ଅସ୍ସୁ; ୟୋ ଛନ୍ନଂ ଉପଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ୱଜ୍ଜଂ ନଂ ଫୁସେୟ୍ୟ। ୟାୱଜୀୱଂ ମଚ୍ଛମଂସଂ ନ ଖାଦେୟ୍ୟୁଂ; ୟୋ ମଚ୍ଛମଂସଂ ଖାଦେୟ୍ୟ, ୱଜ୍ଜଂ ନଂ ଫୁସେୟ୍ୟା’ତି। ଇମାନି ସମଣୋ ଗୋତମୋ ନାନୁଜାନିସ୍ସତି। ତେ ମୟଂ ଇମେହି ପଞ୍ଚହି ୱତ୍ଥୂହି ଜନଂ ସଞ୍ଞାପେସ୍ସାମାତି। ସକ୍କା ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଇମେହି ପଞ୍ଚହି ୱତ୍ଥୂହି ସମଣସ୍ସ ଗୋତମସ୍ସ ସଙ୍ଘଭେଦୋ କାତୁଂ ଚକ୍କଭେଦୋ। ଲୂଖପସନ୍ନା ହି, ଆୱୁସୋ, ମନୁସ୍ସା’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ଦେୱଦତ୍ତୋ ସପରିସୋ ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ଦେୱଦତ୍ତୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଭଗୱା, ଭନ୍ତେ, ଅନେକପରିୟାୟେନ ଅପ୍ପିଚ୍ଛସ୍ସ…ପେ॰… ୱୀରିୟାରମ୍ଭସ୍ସ ୱଣ୍ଣୱାଦୀ। ଇମାନି, ଭନ୍ତେ, ପଞ୍ଚ ୱତ୍ଥୂନି ଅନେକପରିୟାୟେନ ଅପ୍ପିଚ୍ଛତାୟ…ପେ॰… ୱୀରିୟାରମ୍ଭାୟ ସଂୱତ୍ତନ୍ତି। ସାଧୁ, ଭନ୍ତେ, ଭିକ୍ଖୂ ୟାୱଜୀୱଂ ଆରଞ୍ଞିକା ଅସ୍ସୁ; ୟୋ ଗାମନ୍ତଂ ଓସରେୟ୍ୟ ୱଜ୍ଜଂ ନଂ ଫୁସେୟ୍ୟ…ପେ॰… ୟାୱଜୀୱଂ ମଚ୍ଛମଂସଂ ନ ଖାଦେୟ୍ୟୁଂ, ୟୋ ମଚ୍ଛମଂସଂ ଖାଦେୟ୍ୟ ୱଜ୍ଜଂ ନଂ ଫୁସେୟ୍ୟା’’ତି। ‘‘ଅଲଂ, ଦେୱଦତ୍ତ, ୟୋ ଇଚ୍ଛତି ଆରଞ୍ଞିକୋ ହୋତୁ, ୟୋ ଇଚ୍ଛତି ଗାମନ୍ତେ ୱିହରତୁ; ୟୋ ଇଚ୍ଛତି ପିଣ୍ଡପାତିକୋ ହୋତୁ, ୟୋ ଇଚ୍ଛତି ନିମନ୍ତନଂ ସାଦିୟତୁ; ୟୋ ଇଚ୍ଛତି ପଂସୁକୂଲିକୋ ହୋତୁ, ୟୋ ଇଚ୍ଛତି ଗହପତିଚୀୱରଂ ସାଦିୟତୁ। ଅଟ୍ଠମାସେ ଖୋ ମୟା, ଦେୱଦତ୍ତ, ରୁକ୍ଖମୂଲସେନାସନଂ ଅନୁଞ୍ଞାତଂ, ତିକୋଟିପରିସୁଦ୍ଧଂ ମଚ୍ଛମଂସଂ – ଅଦିଟ୍ଠଂ ଅସୁତଂ ଅପରିସଙ୍କିତ’’ନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ଦେୱଦତ୍ତୋ – ‘‘ନ ଭଗୱା ଇମାନି ପଞ୍ଚ ୱତ୍ଥୂନି ଅନୁଜାନାତୀ’’ତି ହଟ୍ଠୋ ଉଦଗ୍ଗୋ ସପରିସୋ ଉଟ୍ଠାୟାସନା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ପଦକ୍ଖିଣଂ କତ୍ୱା ପକ୍କାମି।

୪୧୦ . ଅଥ ଖୋ ଦେୱଦତ୍ତୋ ସପରିସୋ ରାଜଗହଂ ପୱିସିତ୍ୱା ପଞ୍ଚହି ୱତ୍ଥୂହି ଜନଂ ସଞ୍ଞାପେସି – ‘‘ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ସମଣଂ ଗୋତମଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଚ ୱତ୍ଥୂନି ୟାଚିମ୍ହା – ‘ଭଗୱା, ଭନ୍ତେ, ଅନେକପରିୟାୟେନ ଅପ୍ପିଚ୍ଛସ୍ସ ସନ୍ତୁଟ୍ଠସ୍ସ ସଲ୍ଲେଖସ୍ସ ଧୁତସ୍ସ ପାସାଦିକସ୍ସ ଅପଚୟସ୍ସ ୱୀରିୟାରମ୍ଭସ୍ସ ୱଣ୍ଣୱାଦୀ। ଇମାନି, ଭନ୍ତେ, ପଞ୍ଚ ୱତ୍ଥୂନି ଅନେକପରିୟାୟେନ ଅପ୍ପିଚ୍ଛତାୟ ସନ୍ତୁଟ୍ଠିୟା ସଲ୍ଲେଖାୟ ଧୁତତାୟ ପାସାଦିକତାୟ ଅପଚୟାୟ ୱୀରିୟାରମ୍ଭାୟ ସଂୱତ୍ତନ୍ତି। ସାଧୁ, ଭନ୍ତେ, ଭିକ୍ଖୂ ୟାୱଜୀୱଂ ଆରଞ୍ଞିକା ଅସ୍ସୁ; ୟୋ ଗାମନ୍ତଂ ଓସରେୟ୍ୟ, ୱଜ୍ଜଂ ନଂ ଫୁସେୟ୍ୟ। ୟାୱଜୀୱଂ ପିଣ୍ଡପାତିକା ଅସ୍ସୁ; ୟୋ ନିମନ୍ତନଂ ସାଦିୟେୟ୍ୟ, ୱଜ୍ଜଂ ନଂ ଫୁସେୟ୍ୟ। ୟାୱଜୀୱଂ ପଂସୁକୂଲିକା ଅସ୍ସୁ; ୟୋ ଗହପତିଚୀୱରଂ ସାଦିୟେୟ୍ୟ, ୱଜ୍ଜଂ ନଂ ଫୁସେୟ୍ୟ। ୟାୱଜୀୱଂ ରୁକ୍ଖମୂଲିକା ଅସ୍ସୁ; ୟୋ ଛନ୍ନଂ ଉପଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ୱଜ୍ଜଂ ନଂ ଫୁସେୟ୍ୟ। ୟାୱଜୀୱଂ ମଚ୍ଛମଂସଂ ନ ଖାଦେୟ୍ୟୁଂ; ୟୋ ମଚ୍ଛମଂସଂ ଖାଦେୟ୍ୟ, ୱଜ୍ଜଂ ନଂ ଫୁସେୟ୍ୟା’ତି। ଇମାନି ସମଣୋ ଗୋତମୋ ନାନୁଜାନାତି । ତେ ମୟଂ ଇମେହି ପଞ୍ଚହି ୱତ୍ଥୂହି ସମାଦାୟ ୱତ୍ତାମା’’ତି। ତତ୍ଥ ୟେ ତେ ମନୁସ୍ସା ଅସ୍ସଦ୍ଧା ଅପ୍ପସନ୍ନା ଦୁବ୍ବୁଦ୍ଧିନୋ ତେ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ଇମେ ଖୋ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଧୁତା ସଲ୍ଲେଖୱୁତ୍ତିନୋ, ସମଣୋ ପନ ଗୋତମୋ ବାହୁଲ୍ଲିକୋ ବାହୁଲ୍ଲାୟ ଚେତେତୀ’’ତି। ୟେ ପନ ତେ ମନୁସ୍ସା ସଦ୍ଧା ପସନ୍ନା ପଣ୍ଡିତା ବ୍ୟତ୍ତା ବୁଦ୍ଧିମନ୍ତୋ ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଦେୱଦତ୍ତୋ ଭଗୱତୋ ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମିସ୍ସତି ଚକ୍କଭେଦାୟା’’ତି! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଦେୱଦତ୍ତୋ ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମିସ୍ସତି ଚକ୍କଭେଦାୟା’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଦେୱଦତ୍ତଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଦେୱଦତ୍ତ, ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମସି ଚକ୍କଭେଦାୟା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମିସ୍ସସି ଚକ୍କଭେଦାୟ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୪୧୧ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ସମଗ୍ଗସ୍ସ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭେଦାୟ ପରକ୍କମେୟ୍ୟ, ଭେଦନସଂୱତ୍ତନିକଂ ୱା ଅଧିକରଣଂ ସମାଦାୟ ପଗ୍ଗୟ୍ହ ତିଟ୍ଠେୟ୍ୟ, ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘ମାୟସ୍ମା ସମଗ୍ଗସ୍ସ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭେଦାୟ ପରକ୍କମି, ଭେଦନସଂୱତ୍ତନିକଂ ୱା ଅଧିକରଣଂ ସମାଦାୟ ପଗ୍ଗୟ୍ହ ଅଟ୍ଠାସି। ସମେତାୟସ୍ମା ସଙ୍ଘେନ। ସମଗ୍ଗୋ ହି ସଙ୍ଘୋ ସମ୍ମୋଦମାନୋ ଅୱିୱଦମାନୋ ଏକୁଦ୍ଦେସୋ ଫାସୁ ୱିହରତୀ’ତି। ଏୱଞ୍ଚ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ତଥେୱ ପଗ୍ଗଣ୍ହେୟ୍ୟ , ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସିତବ୍ବୋ ତସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ୟାୱତତିୟଞ୍ଚେ ସମନୁଭାସିୟମାନୋ ତଂ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜେୟ୍ୟ, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜେୟ୍ୟ, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

୪୧୨ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ସମଗ୍ଗୋ ନାମ ସଙ୍ଘୋ ସମାନସଂୱାସକୋ ସମାନସୀମାୟଂ ଠିତୋ।

ଭେଦାୟ ପରକ୍କମେୟ୍ୟା ତି – ‘‘କଥଂ ଇମେ ନାନା ଅସ୍ସୁ, ୱିନା ଅସ୍ସୁ, ୱଗ୍ଗା ଅସ୍ସୂ’’ତି ପକ୍ଖଂ ପରିୟେସତି, ଗଣଂ ବନ୍ଧତି।

ଭେଦନସଂୱତ୍ତନିକଂ ୱା ଅଧିକରଣ ନ୍ତି ଅଟ୍ଠାରସଭେଦକରୱତ୍ଥୂନି।

ସମାଦାୟା ତି ଆଦାୟ।

ପଗ୍ଗୟ୍ହା ତି ଦୀପେୟ୍ୟ।

ତିଟ୍ଠେୟ୍ୟା ତି ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜେୟ୍ୟ।

ସୋ ଭିକ୍ଖୂ ତି ୟୋ ସୋ ସଙ୍ଘଭେଦକୋ ଭିକ୍ଖୁ।

ଭିକ୍ଖୂହୀ ତି ଅଞ୍ଞେହି ଭିକ୍ଖୂହି।

ୟେ ପସ୍ସନ୍ତି, ୟେ ସୁଣନ୍ତି, ତେହି ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ମାୟସ୍ମା ସମଗ୍ଗସ୍ସ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭେଦାୟ ପରକ୍କମି, ଭେଦନସଂୱତ୍ତନିକଂ ୱା ଅଧିକରଣଂ ସମାଦାୟ ପଗ୍ଗୟ୍ହ ଅଟ୍ଠାସି। ସମେତାୟସ୍ମା ସଙ୍ଘେନ। ସମଗ୍ଗୋ ହି ସଙ୍ଘୋ ସମ୍ମୋଦମାନୋ ଅୱିୱଦମାନୋ ଏକୁଦ୍ଦେସୋ ଫାସୁ ୱିହରତୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ତତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ସଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୁତ୍ୱା ନ ୱଦନ୍ତି , ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝମ୍ପି ଆକଡ୍ଢିତ୍ୱା ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ମାୟସ୍ମା ସମଗ୍ଗସ୍ସ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭେଦାୟ ପରକ୍କମି, ଭେଦନସଂୱତ୍ତନିକଂ ୱା ଅଧିକରଣଂ ସମାଦାୟ ପଗ୍ଗୟ୍ହ ଅଟ୍ଠାସି। ସମେତାୟସ୍ମା ସଙ୍ଘେନ। ସମଗ୍ଗୋ ହି ସଙ୍ଘୋ ସମ୍ମୋଦମାନୋ ଅୱିୱଦମାନୋ ଏକୁଦ୍ଦେସୋ ଫାସୁ ୱିହରତୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ତତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ସଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସମନୁଭାସିତବ୍ବୋ – ‘‘ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସମନୁଭାସିତବ୍ବୋ। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୪୧୩ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ସମଗ୍ଗସ୍ସ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭେଦାୟ ପରକ୍କମତି। ସୋ ତଂ ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ସମନୁଭାସେୟ୍ୟ ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ସମଗ୍ଗସ୍ସ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭେଦାୟ ପରକ୍କମତି। ସୋ ତଂ ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ସମନୁଭାସତି ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସମନୁଭାସନା ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ଦୁତିୟମ୍ପି ଏତମତ୍ଥଂ ୱଦାମି…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଏତମତ୍ଥଂ ୱଦାମି – ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ସମଗ୍ଗସ୍ସ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭେଦାୟ ପରକ୍କମତି। ସୋ ତଂ ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ସମନୁଭାସତି ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସମନୁଭାସନା ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ସମନୁଭଟ୍ଠୋ ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

୪୧୪ . ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ, ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା, କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ। ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ, ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭନ୍ତି।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି…ପେ॰… ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି।

୪୧୫ . ଧମ୍ମକମ୍ମେ ଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଧମ୍ମକମ୍ମେ ୱେମତିକୋ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଧମ୍ମକମ୍ମେ ଅଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ଅଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୪୧୬ . ଅନାପତ୍ତି ଅସମନୁଭାସନ୍ତସ୍ସ, ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଖିତ୍ତଚିତ୍ତସ୍ସ, ୱେଦନାଟ୍ଟସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ସଙ୍ଘଭେଦସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଦସମଂ।

୧୧. ଭେଦାନୁୱତ୍ତକସିକ୍ଖାପଦଂ

୪୧୭ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ରାଜଗହେ ୱିହରତି ୱେଳୁୱନେ କଲନ୍ଦକନିୱାପେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଦେୱଦତ୍ତୋ ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମତି ଚକ୍କଭେଦାୟ। ଭିକ୍ଖୂ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ଅଧମ୍ମୱାଦୀ ଦେୱଦତ୍ତୋ, ଅୱିନୟୱାଦୀ ଦେୱଦତ୍ତୋ। କଥଞ୍ହି ନାମ ଦେୱଦତ୍ତୋ ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମିସ୍ସତି ଚକ୍କଭେଦାୟା’’ତି! ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ କୋକାଲିକୋ କଟମୋଦକତିସ୍ସକୋ ଖଣ୍ଡଦେୱିୟା ପୁତ୍ତୋ ସମୁଦ୍ଦଦତ୍ତୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ମାୟସ୍ମନ୍ତୋ ଏୱଂ ଅୱଚୁତ୍ଥ। ଧମ୍ମୱାଦୀ ଦେୱଦତ୍ତୋ, ୱିନୟୱାଦୀ ଦେୱଦତ୍ତୋ। ଅମ୍ହାକଞ୍ଚ ଦେୱଦତ୍ତୋ ଛନ୍ଦଞ୍ଚ ରୁଚିଞ୍ଚ ଆଦାୟ ୱୋହରତି ଜାନାତି ନୋ ଭାସତି ଅମ୍ହାକଂପେତଂ ଖମତୀ’’ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଭିକ୍ଖୂ ଦେୱଦତ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମନ୍ତସ୍ସ ଅନୁୱତ୍ତକା ଭୱିସ୍ସନ୍ତି ୱଗ୍ଗୱାଦକା’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତେ ଅନୁୱତ୍ତକେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୂ ଦେୱଦତ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମନ୍ତସ୍ସ ଅନୁୱତ୍ତକା ହୋନ୍ତି ୱଗ୍ଗୱାଦକା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ତେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଘପୁରିସା ଦେୱଦତ୍ତସ୍ସ ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମନ୍ତସ୍ସ ଅନୁୱତ୍ତକା ଭୱିସ୍ସନ୍ତି ୱଗ୍ଗୱାଦକା ! ନେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୪୧୮ . ‘‘ତସ୍ସେୱ ଖୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଭିକ୍ଖୂ ହୋନ୍ତି ଅନୁୱତ୍ତକା ୱଗ୍ଗୱାଦକା ଏକୋ ୱା ଦ୍ୱେ ୱା ତୟୋ ୱା। ତେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟୁଂ – ‘ମାୟସ୍ମନ୍ତୋ ଏତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ କିଞ୍ଚି ଅୱଚୁତ୍ଥ। ଧମ୍ମୱାଦୀ ଚେସୋ ଭିକ୍ଖୁ, ୱିନୟୱାଦୀ ଚେସୋ ଭିକ୍ଖୁ। ଅମ୍ହାକଞ୍ଚେସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଛନ୍ଦଞ୍ଚ ରୁଚିଞ୍ଚ ଆଦାୟ ୱୋହରତି ଜାନାତି ନୋ ଭାସତି ଅମ୍ହାକମ୍ପେତଂ ଖମତୀ’ତି, ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୂହି ଏୱମସ୍ସୁ ୱଚନୀୟା – ‘ମାୟସ୍ମନ୍ତୋ ଏୱଂ ଅୱଚୁତ୍ଥ, ନ ଚେସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଧମ୍ମୱାଦୀ, ନ ଚେସୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱିନୟୱାଦୀ, ମାୟସ୍ମନ୍ତାନମ୍ପି ସଙ୍ଘଭେଦୋ ରୁଚ୍ଚିତ୍ଥ, ସମେତାୟସ୍ମନ୍ତାନଂ ସଙ୍ଘେନ, ସମଗ୍ଗୋ ହି ସଙ୍ଘୋ ସମ୍ମୋଦମାନୋ ଅୱିୱଦମାନୋ ଏକୁଦ୍ଦେସୋ ଫାସୁ ୱିହରତୀ’ତି। ଏୱଞ୍ଚ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୂହି ୱୁଚ୍ଚମାନା ତଥେୱ ପଗ୍ଗଣ୍ହେୟ୍ୟୁଂ, ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୂହି ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସିତବ୍ବା ତସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ୟାୱତତିୟଞ୍ଚେ ସମନୁଭାସିୟମାନା ତଂ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜେୟ୍ୟୁଂ, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ, ନୋ ଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜେୟ୍ୟୁଂ, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

୪୧୯ . ତସ୍ସେୱ ଖୋ ପନା ତି ତସ୍ସ ସଙ୍ଘଭେଦକସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ।

ଭିକ୍ଖୂ ହୋନ୍ତୀ ତି ଅଞ୍ଞେ ଭିକ୍ଖୂ ହୋନ୍ତି।

ଅନୁୱତ୍ତକା ତି ୟଂଦିଟ୍ଠିକୋ ସୋ ହୋତି ୟଂଖନ୍ତିକୋ ୟଂରୁଚିକୋ ତେପି ତଂଦିଟ୍ଠିକା ହୋନ୍ତି ତଂଖନ୍ତିକା ତଂରୁଚିକା।

ୱଗ୍ଗୱାଦକା ତି ତସ୍ସ ୱଣ୍ଣାୟ ପକ୍ଖାୟ ଠିତା ହୋନ୍ତି।

ଏକୋ ୱା ଦ୍ୱେ ୱା ତୟୋ ୱା ତି ଏକୋ ୱା ହୋତି ଦ୍ୱେ ୱା ତୟୋ ୱା। ତେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟୁଂ – ‘‘ମାୟସ୍ମନ୍ତୋ ଏତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ କିଞ୍ଚି ଅୱଚୁତ୍ଥ, ଧମ୍ମୱାଦୀ ଚେସୋ ଭିକ୍ଖୁ, ୱିନୟୱାଦୀ ଚେସୋ ଭିକ୍ଖୁ, ଅମ୍ହାକଞ୍ଚେସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଛନ୍ଦଞ୍ଚ ରୁଚିଞ୍ଚ ଆଦାୟ ୱୋହରତି ଜାନାତି ନୋ ଭାସତି ଅମ୍ହାକଂପେତଂ ଖମତୀ’ତି।

ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତି ୟେ ତେ ଅନୁୱତ୍ତକା ଭିକ୍ଖୂ।

ଭିକ୍ଖୂହୀ ତି ଅଞ୍ଞେହି ଭିକ୍ଖୂହି।

ୟେ ପସ୍ସନ୍ତି ୟେ ସୁଣନ୍ତି ତେହି ୱତ୍ତବ୍ବା – ‘‘ମାୟସ୍ମନ୍ତୋ ଏୱଂ ଅୱଚୁତ୍ଥ। ନ ଚେସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଧମ୍ମୱାଦୀ, ନ ଚେସୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱିନୟୱାଦୀ। ମାୟସ୍ମନ୍ତାନମ୍ପି ସଙ୍ଘଭେଦୋ ରୁଚ୍ଚିତ୍ଥ। ସମେତାୟସ୍ମନ୍ତାନଂ ସଙ୍ଘେନ। ସମଗ୍ଗୋ ହି ସଙ୍ଘୋ ସମ୍ମୋଦମାନୋ ଅୱିୱଦମାନୋ ଏକୁଦ୍ଦେସୋ ଫାସୁ ୱିହରତୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବା। ତତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବା। ସଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୁତ୍ୱା ନ ୱଦନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତେ ଭିକ୍ଖୂ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝମ୍ପି ଆକଡ୍ଢିତ୍ୱା ୱତ୍ତବ୍ବା – ‘‘ମାୟସ୍ମନ୍ତୋ ଏୱଂ ଅୱଚୁତ୍ଥ। ନ ଚେସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଧମ୍ମୱାଦୀ, ନ ଚେସୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱିନୟୱାଦୀ। ମାୟସ୍ମନ୍ତାନମ୍ପି ସଙ୍ଘଭେଦୋ ରୁଚ୍ଚିତ୍ଥ। ସମେତାୟସ୍ମନ୍ତାନଂ ସଙ୍ଘେନ। ସମଗ୍ଗୋ ହି ସଙ୍ଘୋ ସମ୍ମୋଦମାନୋ ଅୱିୱଦମାନୋ ଏକୁଦ୍ଦେସୋ ଫାସୁ ୱିହରତୀ’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବା। ତତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବା। ସଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ତେ ଭିକ୍ଖୂ ସମନୁଭାସିତବ୍ବା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସମନୁଭାସିତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୪୨୦ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଚ ଇତ୍ଥନାମୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମନ୍ତସ୍ସ ଅନୁୱତ୍ତକା ୱଗ୍ଗୱାଦକା । ତେ ତଂ ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୂ ସମନୁଭାସେୟ୍ୟ ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମନ୍ତସ୍ସ ଅନୁୱତ୍ତକା ୱଗ୍ଗୱାଦକା। ତେ ତଂ ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୂ ସମନୁଭାସତି ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଚ ଭିକ୍ଖୂନଂ ସମନୁଭାସନା ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ଦୁତିୟମ୍ପି ଏତମତ୍ଥଂ ୱଦାମି…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଏତମତ୍ଥଂ ୱଦାମି – ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସଙ୍ଘଭେଦାୟ ପରକ୍କମନ୍ତସ୍ସ ଅନୁୱତ୍ତକା ୱଗ୍ଗୱାଦକା। ତେ ତଂ ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଞ୍ଚ ଭିକ୍ଖୂ ସମନୁଭାସତି ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଚ ଭିକ୍ଖୂନଂ ସମନୁଭାସନା ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ସମନୁଭଟ୍ଠା ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଚ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

୪୨୧ . ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ, ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା, କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ। ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତାନଂ ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ, ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭନ୍ତି। ଦ୍ୱେ ତୟୋ ଏକତୋ ସମନୁଭାସିତବ୍ବା, ତଦୁତ୍ତରି ନ ସମନୁଭାସିତବ୍ବା।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି…ପେ॰… ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି ‘‘ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ତି।

୪୨୨ . ଧମ୍ମକମ୍ମେ ଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଧମ୍ମକମ୍ମେ ୱେମତିକା ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଧମ୍ମକମ୍ମେ ଅଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ୱେମତିକା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ଅଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୪୨୩ . ଅନାପତ୍ତି ଅସମନୁଭାସନ୍ତାନଂ, ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତାନଂ, ଉମ୍ମତ୍ତକାନଂ, ଖିତ୍ତଚିତ୍ତାନଂ, ୱେଦନାଟ୍ଟାନଂ, ଆଦିକମ୍ମିକାନନ୍ତି।

ଭେଦାନୁୱତ୍ତକସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଏକାଦସମଂ।

୧୨. ଦୁବ୍ବଚସିକ୍ଖାପଦଂ

୪୨୪ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା କୋସମ୍ବିୟଂ ୱିହରତି ଘୋସିତାରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଛନ୍ନୋ ଅନାଚରଂ ଆଚରତି। ଭିକ୍ଖୂ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ମାୱୁସୋ, ଛନ୍ନ, ଏୱରୂପଂ ଅକାସି। ନେତଂ କପ୍ପତୀ’’ତି। ସୋ ଏୱଂ ୱଦେତି – ‘‘କିଂ ନୁ ଖୋ ନାମ ତୁମ୍ହେ, ଆୱୁସୋ, ମଂ ୱତ୍ତବ୍ବଂ ମଞ୍ଞଥ? ଅହଂ ଖୋ ନାମ ତୁମ୍ହେ ୱଦେୟ୍ୟଂ। ଅମ୍ହାକଂ ବୁଦ୍ଧୋ ଅମ୍ହାକଂ ଧମ୍ମୋ ଅମ୍ହାକଂ ଅୟ୍ୟପୁତ୍ତେନ ଧମ୍ମୋ ଅଭିସମିତୋ। ସେୟ୍ୟଥାପି ନାମ ମହାୱାତୋ ୱାୟନ୍ତୋ ତିଣକଟ୍ଠପଣ୍ଣସଟଂ [ତିଣକଟ୍ଠପଣ୍ଣକସଟଂ (କ॰)] ଏକତୋ ଉସ୍ସାରେୟ୍ୟ, ସେୟ୍ୟଥା ୱା ପନ ନଦୀ ପବ୍ବତେୟ୍ୟା ସଙ୍ଖସେୱାଲପଣକଂ ଏକତୋ ଉସ୍ସାରେୟ୍ୟ, ଏୱମେୱ ତୁମ୍ହେ ନାନାନାମା ନାନାଗୋତ୍ତା ନାନାଜଚ୍ଚା ନାନାକୁଲା ପବ୍ବଜିତା ଏକତୋ ଉସ୍ସରିତା। କିଂ ନୁ ଖୋ ନାମ ତୁମ୍ହେ, ଆୱୁସୋ, ମଂ ୱତ୍ତବ୍ବଂ ମଞ୍ଞଥ? ଅହଂ ଖୋ ନାମ ତୁମ୍ହେ ୱଦେୟ୍ୟଂ! ଅମ୍ହାକଂ ବୁଦ୍ଧୋ ଅମ୍ହାକଂ ଧମ୍ମୋ ଅମ୍ହାକଂ ଅୟ୍ୟପୁତ୍ତେନ ଧମ୍ମୋ ଅଭିସମିତୋ’’ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଛନ୍ନୋ ଭିକ୍ଖୂହି ସହଧମ୍ମିକଂ ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ କରିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଛନ୍ନଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଛନ୍ନ, ଭିକ୍ଖୂହି ସହଧମ୍ମିକଂ ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ କରୋସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଭିକ୍ଖୂହି ସହଧମ୍ମିକଂ ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ କରିସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ , ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୪୨୫ . ‘‘ଭିକ୍ଖୁ ପନେୱ ଦୁବ୍ବଚଜାତିକୋ ହୋତି ଉଦ୍ଦେସପରିୟାପନ୍ନେସୁ ସିକ୍ଖାପଦେସୁ ଭିକ୍ଖୂହି ସହଧମ୍ମିକଂ ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ କରୋତି – ‘ମା ମଂ ଆୟସ୍ମନ୍ତୋ କିଞ୍ଚି ଅୱଚୁତ୍ଥ କଲ୍ୟାଣଂ ୱା ପାପକଂ ୱା, ଅହଂପାୟସ୍ମନ୍ତେ ନ କିଞ୍ଚି ୱକ୍ଖାମି କଲ୍ୟାଣଂ ୱା ପାପକଂ ୱା, ୱିରମଥାୟସ୍ମନ୍ତୋ ମମ ୱଚନାୟା’ତି, ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘ମାୟସ୍ମା ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ ଅକାସି, ୱଚନୀୟମେୱାୟସ୍ମା ଅତ୍ତାନଂ କରୋତୁ, ଆୟସ୍ମାପି ଭିକ୍ଖୂ ୱଦେତୁ ସହଧମ୍ମେନ, ଭିକ୍ଖୂପି ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ୱକ୍ଖନ୍ତି ସହଧମ୍ମେନ। ଏୱଂ ସଂୱଦ୍ଧା ହି ତସ୍ସ ଭଗୱତୋ ପରିସା ୟଦିଦଂ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞୱଚନେନ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞୱୁଟ୍ଠାପନେନାତି। ଏୱଞ୍ଚ ସୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ଭିକ୍ଖୂହି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ତଥେୱ ପଗ୍ଗଣ୍ହେୟ୍ୟ, ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସିତବ୍ବୋ ତସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ୟାୱତତିୟଞ୍ଚେ ସମନୁଭାସୀୟମାନୋ ତଂ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜେୟ୍ୟ, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜେୟ୍ୟ, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

୪୨୬ . ଭିକ୍ଖୂ ପନେୱ ଦୁବ୍ବଚଜାତିକୋ ହୋତୀ ତି ଦୁବ୍ବଚୋ ହୋତି ଦୋୱଚସ୍ସକରଣେହି ଧମ୍ମେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଅକ୍ଖମୋ ଅପ୍ପଦକ୍ଖିଣଗ୍ଗାହୀ ଅନୁସାସନିଂ।

ଉଦ୍ଦେସପରିୟାପନ୍ନେସୁ ସିକ୍ଖାପଦେସୂ ତି ପାତିମୋକ୍ଖପରିୟାପନ୍ନେସୁ ସିକ୍ଖାପଦେସୁ।

ଭିକ୍ଖୂହୀ ତି ଅଞ୍ଞେହି ଭିକ୍ଖୂହି।

ସହଧମ୍ମିକଂ ନାମ ୟଂ ଭଗୱତା ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ, ଏତଂ ସହଧମ୍ମିକଂ ନାମ।

ତେନ ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ କରୋତି – ‘‘ମା ମଂ ଆୟସ୍ମନ୍ତୋ କିଞ୍ଚି ଅୱଚୁତ୍ଥ କଲ୍ୟାଣଂ ୱା ପାପକଂ ୱା, ଅହଂପାୟସ୍ମନ୍ତେ ନ କିଞ୍ଚି ୱକ୍ଖାମି କଲ୍ୟାଣଂ ୱା ପାପକଂ ୱା। ୱିରମଥାୟସ୍ମନ୍ତୋ ମମ ୱଚନାୟା’’ତି।

ସୋ ଭିକ୍ଖୂ ତି ୟୋ ସୋ ଦୁବ୍ବଚଜାତିକୋ ଭିକ୍ଖୁ।

ଭିକ୍ଖୂହୀ ତି ଅଞ୍ଞେହି ଭିକ୍ଖୂହି। ୟେ ପସ୍ସନ୍ତି ୟେ ସୁଣନ୍ତି ତେହି ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ମାୟସ୍ମା ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ ଅକାସି। ୱଚନୀୟମେୱ ଆୟସ୍ମା ଅତ୍ତାନଂ କରୋତୁ। ଆୟସ୍ମାପି ଭିକ୍ଖୂ ୱଦେତୁ ସହଧମ୍ମେନ, ଭିକ୍ଖୂପି ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ୱକ୍ଖନ୍ତି ସହଧମ୍ମେନ। ଏୱଂ ସଂୱଦ୍ଧା ହି ତସ୍ସ ଭଗୱତୋ ପରିସା ୟଦିଦଂ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞୱଚନେନ ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞୱୁଟ୍ଠାପନେନା’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ତତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ସଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି , ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୁତ୍ୱା ନ ୱଦନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝମ୍ପି ଆକଡ୍ଢିତ୍ୱା ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ମାୟସ୍ମା ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ ଅକାସି…ପେ॰… ଅଞ୍ଞମଞ୍ଞୱୁଟ୍ଠାପନେନା’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ତତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ସଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସମନୁଭାସିତବ୍ବୋ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସମନୁଭାସିତବ୍ବୋ। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୪୨୭ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ସହଧମ୍ମିକଂ ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ କରୋତି। ସୋ ତଂ ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ସମନୁଭାସେୟ୍ୟ ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ସହଧମ୍ମିକଂ ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ କରୋତି। ସୋ ତଂ ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ସମନୁଭାସତି ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସମନୁଭାସନା ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ଦୁତିୟମ୍ପି ଏତମତ୍ଥଂ ୱଦାମି…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଏତମତ୍ଥଂ ୱଦାମି – ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ସହଧମ୍ମିକଂ ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ଅତ୍ତାନଂ ଅୱଚନୀୟଂ କରୋତି। ସୋ ତଂ ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ସମନୁଭାସତି ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସମନୁଭାସନା ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ସମନୁଭଟ୍ଠୋ ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

୪୨୮ . ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ, ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା, କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ। ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ, ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭନ୍ତି।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି…ପେ॰… ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି।

୪୨୯ . ଧମ୍ମକମ୍ମେ ଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଧମ୍ମକମ୍ମେ ୱେମତିକୋ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଧମ୍ମକମ୍ମେ ଅଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ଅଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୪୩୦ . ଅନାପତ୍ତି ଅସମନୁଭାସନ୍ତସ୍ସ, ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଦୁବ୍ବଚସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଦ୍ୱାଦସମଂ।

୧୩. କୁଲଦୂସକସିକ୍ଖାପଦଂ

୪୩୧ . [ଇଦଂ ୱତ୍ଥୁ ଚୂଳୱ॰ ୨୧] ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକା ନାମ [ନାମ ଭିକ୍ଖୂ (କ॰)] କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ଆୱାସିକା ହୋନ୍ତି ଅଲଜ୍ଜିନୋ ପାପଭିକ୍ଖୂ। ତେ [ଚୂଳୱ॰ ୨୯୩] ଏୱରୂପଂ ଅନାଚାରଂ ଆଚରନ୍ତି – ମାଲାୱଚ୍ଛଂ ରୋପେନ୍ତିପି ରୋପାପେନ୍ତିପି, ସିଞ୍ଚନ୍ତିପି ସିଞ୍ଚାପେନ୍ତିପି, ଓଚିନନ୍ତିପି ଓଚିନାପେନ୍ତିପି, ଗନ୍ଥେନ୍ତିପି ଗନ୍ଥାପେନ୍ତିପି, ଏକତୋୱଣ୍ଟିକମାଲଂ କରୋନ୍ତିପି କାରାପେନ୍ତିପି, ଉଭତୋୱଣ୍ଟିକମାଲଂ କରୋନ୍ତିପି କାରାପେନ୍ତିପି, ମଞ୍ଜରିକଂ କରୋନ୍ତିପି କାରାପେନ୍ତିପି, ୱିଧୂତିକଂ କରୋନ୍ତିପି କାରାପେନ୍ତିପି, ୱଟଂସକଂ କରୋନ୍ତିପି କାରାପେନ୍ତିପି, ଆୱେଳଂ କରୋନ୍ତିପି କାରାପେନ୍ତିପି, ଉରଚ୍ଛଦଂ କରୋନ୍ତିପି କାରାପେନ୍ତିପି। ତେ କୁଲିତ୍ଥୀନଂ କୁଲଧୀତାନଂ କୁଲକୁମାରୀନଂ କୁଲସୁଣ୍ହାନଂ କୁଲଦାସୀନଂ ଏକତୋୱଣ୍ଟିକମାଲଂ ହରନ୍ତିପି ହରାପେନ୍ତିପି, ଉଭତୋୱଣ୍ଟିକମାଲଂ ହରନ୍ତିପି ହରାପେନ୍ତିପି, ମଞ୍ଜରିକଂ ହରନ୍ତିପି ହରାପେନ୍ତିପି, ୱିଧୂତିକଂ ହରନ୍ତିପି ହରାପେନ୍ତିପି, ୱଟଂସକଂ ହରନ୍ତିପି ହରାପେନ୍ତିପି, ଆୱେଳଂ ହରନ୍ତିପି ହରାପେନ୍ତିପି, ଉରଚ୍ଛଦଂ ହରନ୍ତିପି ହରାପେନ୍ତିପି। ତେ କୁଲିତ୍ଥୀହି କୁଲଧୀତାହି କୁଲକୁମାରୀହି କୁଲସୁଣ୍ହାହି କୁଲଦାସୀହି ସଦ୍ଧିଂ ଏକଭାଜନେପି ଭୁଞ୍ଜନ୍ତି, ଏକଥାଲକେପି ପିୱନ୍ତି, ଏକାସନେପି ନିସୀଦନ୍ତି, ଏକମଞ୍ଚେପି ତୁୱଟ୍ଟେନ୍ତି, ଏକତ୍ଥରଣାପି ତୁୱଟ୍ଟେନ୍ତି, ଏକପାୱୁରଣାପି ତୁୱଟ୍ଟେନ୍ତି, ଏକତ୍ଥରଣପାୱୁରଣାପି ତୁୱଟ୍ଟେନ୍ତି, ୱିକାଲେପି ଭୁଞ୍ଜନ୍ତି, ମଜ୍ଜମ୍ପି ପିୱନ୍ତି, ମାଲାଗନ୍ଧୱିଲେପନମ୍ପି ଧାରେନ୍ତି, ନଚ୍ଚନ୍ତିପି ଗାୟନ୍ତିପି ୱାଦେନ୍ତିପି ଲାସେନ୍ତିପି, ନଚ୍ଚନ୍ତିୟାପି ନଚ୍ଚନ୍ତି, ନଚ୍ଚନ୍ତିୟାପି ଗାୟନ୍ତି, ନଚ୍ଚନ୍ତିୟାପି ୱାଦେନ୍ତି, ନଚ୍ଚନ୍ତିୟାପି ଲାସେନ୍ତି, ଗାୟନ୍ତିୟାପି ନଚ୍ଚନ୍ତି, ଗାୟନ୍ତିୟାପି ଗାୟନ୍ତି, ଗାୟନ୍ତିୟାପି ୱାଦେନ୍ତି, ଗାୟନ୍ତିୟାପି ଲାସେନ୍ତି, ୱାଦେନ୍ତିୟାପି ନଚ୍ଚନ୍ତି, ୱାଦେନ୍ତିୟାପି ଗାୟନ୍ତି, ୱାଦେନ୍ତିୟାପି ୱାଦେନ୍ତି, ୱାଦେନ୍ତିୟାପି ଲାସେନ୍ତି, ଲାସେନ୍ତିୟାପି ନଚ୍ଚନ୍ତି, ଲାସେନ୍ତିୟାପି ଗାୟନ୍ତି, ଲାସେନ୍ତିୟାପି ୱାଦେନ୍ତି, ଲାସେନ୍ତିୟାପି ଲାସେନ୍ତି। ଅଟ୍ଠପଦେପି କୀଳନ୍ତି, ଦସପଦେପି କୀଳନ୍ତି, ଆକାସେପି କୀଳନ୍ତି, ପରିହାରପଥେପି କୀଳନ୍ତି, ସନ୍ତିକାୟପି କୀଳନ୍ତି, ଖଲିକାୟପି କୀଳନ୍ତି, ଘଟିକାୟପି କୀଳନ୍ତି, ସଲାକହତ୍ଥେନପି କୀଳନ୍ତି, ଅକ୍ଖେନପି କୀଳନ୍ତି, ପଙ୍ଗଚୀରେନପି କୀଳନ୍ତି, ୱଙ୍କକେନପି କୀଳନ୍ତି, ମୋକ୍ଖଚିକାୟପି କୀଳନ୍ତି, ଚିଙ୍ଗୁଲକେନପି କୀଳନ୍ତି, ପତ୍ତାଳ୍ହକେନପି କୀଳନ୍ତି, ରଥକେନପି କୀଳନ୍ତି, ଧନୁକେନପି କୀଳନ୍ତି, ଅକ୍ଖରିକାୟପି କୀଳନ୍ତି, ମନେସିକାୟପି କୀଳନ୍ତି, ୟଥାୱଜ୍ଜେନପି କୀଳନ୍ତି। ହତ୍ଥିସ୍ମିମ୍ପି ସିକ୍ଖନ୍ତି, ଅସ୍ସସ୍ମିମ୍ପି ସିକ୍ଖନ୍ତି, ରଥସ୍ମିମ୍ପି ସିକ୍ଖନ୍ତି, ଧନୁସ୍ମିମ୍ପି ସିକ୍ଖନ୍ତି, ଥରୁସ୍ମିମ୍ପି ସିକ୍ଖନ୍ତି, ହତ୍ଥିସ୍ସପି ପୁରତୋ ଧାୱନ୍ତି, ଅସ୍ସସ୍ସପି ପୁରତୋ ଧାୱନ୍ତି, ରଥସ୍ସପି ପୁରତୋ [ପୁରତୋ ଧାୱନ୍ତି (ସ୍ୟା॰)] ଧାୱନ୍ତିପି ଆଧାୱନ୍ତିପି, ଉସ୍ସେଳେନ୍ତିପି, ଅପ୍ଫୋଟେନ୍ତିପି, ନିବ୍ବୁଜ୍ଝନ୍ତିପି, ମୁଟ୍ଠୀହିପି ୟୁଜ୍ଝନ୍ତି, ରଙ୍ଗମଜ୍ଝେପି ସଙ୍ଘାଟିଂ ପତ୍ଥରିତ୍ୱା ନଚ୍ଚକିଂ [ନଚ୍ଚନ୍ତିଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ଏୱଂ ୱଦନ୍ତି – ଇଧ, ଭଗିନି, ନଚ୍ଚସ୍ସୂତି, ନଲାଟିକମ୍ପି ଦେନ୍ତି, ୱିୱିଧମ୍ପି ଅନାଚାରଂ ଆଚରନ୍ତି।

୪୩୨ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ କାସୀସୁ ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠୋ ସାୱତ୍ଥିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଦସ୍ସନାୟ, ୟେନ କୀଟାଗିରି ତଦୱସରି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ କୀଟାଗିରିଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପାୱିସି ପାସାଦିକେନ ଅଭିକ୍କନ୍ତେନ ପଟିକ୍କନ୍ତେନ ଆଲୋକିତେନ ୱିଲୋକିତେନ ସମିଞ୍ଜିତେନ ପସାରିତେନ ଓକ୍ଖିତ୍ତଚକ୍ଖୁ ଇରିୟାପଥସମ୍ପନ୍ନୋ। ମନୁସ୍ସା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘କ୍ୱାୟଂ ଅବଲବଲୋ ୱିୟ ମନ୍ଦମନ୍ଦୋ ୱିୟ ଭାକୁଟିକଭାକୁଟିକୋ ୱିୟ? କୋ ଇମସ୍ସ ଉପଗତସ୍ସ ପିଣ୍ଡକଂ ଦସ୍ସତି? ଅମ୍ହାକଂ ପନ ଅୟ୍ୟା ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକା ସଣ୍ହା ସଖିଲା ସୁଖସମ୍ଭାସା ମିହିତପୁବ୍ବଙ୍ଗମା ଏହିସ୍ୱାଗତୱାଦିନୋ ଅବ୍ଭାକୁଟିକା ଉତ୍ତାନମୁଖା ପୁବ୍ବଭାସିନୋ। ତେସଂ ଖୋ ନାମ ପିଣ୍ଡୋ ଦାତବ୍ବୋ’’ତି।

ଅଦ୍ଦସା ଖୋ ଅଞ୍ଞତରୋ ଉପାସକୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରନ୍ତଂ। ଦିସ୍ୱାନ ୟେନ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅପି, ଭନ୍ତେ, ପିଣ୍ଡୋ ଲବ୍ଭତୀ’’ତି? ‘‘ନ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ପିଣ୍ଡୋ ଲବ୍ଭତୀ’’ତି। ‘‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ଘରଂ ଗମିସ୍ସାମା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଉପାସକୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଘରଂ ନେତ୍ୱା ଭୋଜେତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କହଂ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟୋ ଗମିସ୍ସତୀ’’ତି? ‘‘ସାୱତ୍ଥିଂ ଖୋ ଅହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗମିସ୍ସାମି ଭଗୱନ୍ତଂ ଦସ୍ସନାୟା’’ତି। ‘‘ତେନ ହି, ଭନ୍ତେ, ମମ ୱଚନେନ ଭଗୱତୋ ପାଦେ ସିରସା ୱନ୍ଦ, ଏୱଞ୍ଚ ୱଦେହି – ‘ଦୁଟ୍ଠୋ, ଭନ୍ତେ, କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ଆୱାସୋ। ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକା ନାମ କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ଆୱାସିକା ଅଲଜ୍ଜିନୋ ପାପଭିକ୍ଖୂ। ତେ ଏୱରୂପଂ ଅନାଚାରଂ ଆଚରନ୍ତି – ମାଲାୱଚ୍ଛଂ ରୋପେନ୍ତିପି ରୋପାପେନ୍ତିପି, ସିଞ୍ଚନ୍ତିପି ସିଞ୍ଚାପେନ୍ତିପି…ପେ॰… ୱିୱିଧମ୍ପି ଅନାଚାରଂ ଆଚରନ୍ତି। ୟେପି ତେ, ଭନ୍ତେ, ମନୁସ୍ସା ପୁବ୍ବେ ସଦ୍ଧା ଅହେସୁଂ ପସନ୍ନା ତେପି ଏତରହି ଅସ୍ସଦ୍ଧା ଅପ୍ପସନ୍ନା। ୟାନିପି ତାନି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପୁବ୍ବେ ଦାନପଥାନି ତାନିପି ଏତରହି ଉପଚ୍ଛିନ୍ନାନି। ରିଞ୍ଚନ୍ତି ପେସଲା ଭିକ୍ଖୂ, ନିୱସନ୍ତି ପାପଭିକ୍ଖୂ। ସାଧୁ, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱା କୀଟାଗିରିଂ ଭିକ୍ଖୂ ପହିଣେୟ୍ୟ ୟଥାୟଂ କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ଆୱାସୋ ସଣ୍ଠହେୟ୍ୟା’’’ତି।

ଏୱମାୱୁସୋତି ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତସ୍ସ ଉପାସକସ୍ସ ପଟିସ୍ସୁତ୍ୱା ୟେନ ସାୱତ୍ଥି ତେନ ପକ୍କାମି। ଅନୁପୁବ୍ବେନ ୟେନ ସାୱତ୍ଥି ଜେତୱନଂ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମୋ ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଆଚିଣ୍ଣଂ ଖୋ ପନେତଂ ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ଆଗନ୍ତୁକେହି ଭିକ୍ଖୂହି ସଦ୍ଧିଂ ପଟିସମ୍ମୋଦିତୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କଚ୍ଚି, ଭିକ୍ଖୁ, ଖମନୀୟଂ କଚ୍ଚି ୟାପନୀୟଂ, କଚ୍ଚିସି ଅପ୍ପକିଲମଥେନ ଅଦ୍ଧାନଂ ଆଗତୋ, କୁତୋ ଚ ତ୍ୱଂ ଭିକ୍ଖୁ ଆଗଚ୍ଛସୀ’’ତି? ‘‘ଖମନୀୟଂ, ଭଗୱା, ୟାପନୀୟଂ, ଭଗୱା। ଅପ୍ପକିଲମଥେନ ଚାହଂ, ଭନ୍ତେ, ଅଦ୍ଧାନଂ ଆଗତୋ। ଇଧାହଂ, ଭନ୍ତେ, କାସୀସୁ ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠୋ ସାୱତ୍ଥିଂ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଦସ୍ସନାୟ ୟେନ କୀଟାଗିରି ତଦୱସରିଂ। ଅଥ ଖ୍ୱାହଂ, ଭନ୍ତେ, ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ କୀଟାଗିରିଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପାୱିସିଂ। ଅଦ୍ଦସା ଖୋ ମଂ, ଭନ୍ତେ, ଅଞ୍ଞତରୋ ଉପାସକୋ କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରନ୍ତଂ। ଦିସ୍ୱାନ ୟେନାହଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ମଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘ଅପି, ଭନ୍ତେ, ପିଣ୍ଡୋ ଲବ୍ଭତୀ’ତି? ‘ନ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ପିଣ୍ଡୋ ଲବ୍ଭତୀ’ତି। ‘ଏହି, ଭନ୍ତେ, ଘରଂ ଗମିସ୍ସାମା’ତି। ଅଥ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ସୋ ଉପାସକୋ ମଂ ଘରଂ ନେତ୍ୱା ଭୋଜେତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘କହଂ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟୋ ଗମିସ୍ସସୀ’ତି? ‘ସାୱତ୍ଥିଂ ଖୋ ଅହଂ, ଆୱୁସୋ, ଗମିସ୍ସାମି ଭଗୱନ୍ତଂ ଦସ୍ସନାୟା’ତି। ତେନ ହି, ଭନ୍ତେ, ମମ ୱଚନେନ ଭଗୱତୋ ପାଦେ ସିରସା ୱନ୍ଦ, ଏୱଞ୍ଚ ୱଦେହି – ‘ଦୁଟ୍ଠୋ, ଭନ୍ତେ, କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ଆୱାସୋ, ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକା ନାମ କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ଆୱାସିକା ଅଲଜ୍ଜିନୋ ପାପଭିକ୍ଖୂ। ତେ ଏୱରୂପଂ ଅନାଚାରଂ ଆଚରନ୍ତି – ମାଲାୱଚ୍ଛଂ ରୋପେନ୍ତିପି ରୋପାପେନ୍ତିପି, ସିଞ୍ଚନ୍ତିପି ସିଞ୍ଚାପେନ୍ତିପି…ପେ॰… ୱିୱିଧମ୍ପି ଅନାଚାରଂ ଆଚରନ୍ତି। ୟେପି ତେ, ଭନ୍ତେ, ମନୁସ୍ସା ପୁବ୍ବେ ସଦ୍ଧା ଅହେସୁଂ ପସନ୍ନା ତେପି ଏତରହି ଅସ୍ସଦ୍ଧା ଅପ୍ପସନ୍ନା, ୟାନିପି ତାନି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପୁବ୍ବେ ଦାନପଥାନି ତାନିପି ଏତରହି ଉପଚ୍ଛିନ୍ନାନି, ରିଞ୍ଚନ୍ତି ପେସଲା ଭିକ୍ଖୂ ନିୱସନ୍ତି ପାପଭିକ୍ଖୂ। ସାଧୁ, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱା କୀଟାଗିରିଂ ଭିକ୍ଖୂ ପହିଣେୟ୍ୟ ୟଥାୟଂ କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ଆୱାସୋ ସଣ୍ଠହେୟ୍ୟା’ତି। ତତୋ ଅହଂ, ଭଗୱା, ଆଗଚ୍ଛାମୀ’’ତି।

୪୩୩ . ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକା ନାମ କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ଆୱାସିକା ଅଲଜ୍ଜିନୋ ପାପଭିକ୍ଖୂ ତେ ଏୱରୂପଂ ଅନାଚାରଂ ଆଚରନ୍ତି – ମାଲାୱଚ୍ଛଂ ରୋପେନ୍ତିପି ରୋପାପେନ୍ତିପି, ସିଞ୍ଚନ୍ତିପି ସିଞ୍ଚାପେନ୍ତିପି …ପେ॰… ୱିୱିଧମ୍ପି ଅନାଚାରଂ ଆଚରନ୍ତି, ୟେପି ତେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମନୁସ୍ସା ପୁବ୍ବେ ସଦ୍ଧା ଅହେସୁଂ ପସନ୍ନା ତେପି ଏତରହି ଅସ୍ସଦ୍ଧା ଅପ୍ପସନ୍ନା; ୟାନିପି ତାନି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପୁବ୍ବେ ଦାନପଥାନି ତାନିପି ଏତରହି ଉପଚ୍ଛିନ୍ନାନି; ରିଞ୍ଚନ୍ତି ପେସଲା ଭିକ୍ଖୂ ନିୱସନ୍ତି ପାପଭିକ୍ଖୂ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ତେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଘପୁରିସା ଏୱରୂପଂ ଅନାଚାରଂ ଆଚରିସ୍ସନ୍ତି – ମାଲାୱଚ୍ଛଂ ରୋପେସ୍ସନ୍ତିପି ରୋପାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ସଞ୍ଚିସ୍ସନ୍ତିପି ସିଞ୍ଚାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ଓଚିନିସ୍ସନ୍ତିପି ଓଚିନାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ଗନ୍ଥିସ୍ସନ୍ତିପି ଗନ୍ଥାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ଏକତୋୱଣ୍ଟିକମାଲଂ କରିସ୍ସନ୍ତିପି କାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ଉଭତୋୱଣ୍ଟିକମାଲଂ କରିସ୍ସନ୍ତିପି କାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ମଞ୍ଜରିକଂ କରିସ୍ସନ୍ତିପି କାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ୱିଧୂତିକଂ କରିସ୍ସନ୍ତିପି କାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ୱଟଂସକଂ କରିସ୍ସନ୍ତିପି କାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ଆୱେଳଂ କରିସ୍ସନ୍ତିପି କାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ଉରଚ୍ଛଦଂ କରିସ୍ସନ୍ତିପି କାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି। ତେ କୁଲିତ୍ଥୀନଂ କୁଲଧୀତାନଂ କୁଲକୁମାରୀନଂ କୁଲସୁଣ୍ହାନଂ କୁଲଦାସୀନଂ ଏକତୋୱଣ୍ଟିକମାଲଂ ହରିସ୍ସନ୍ତିପି ହାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ଉଭତୋୱଣ୍ଟିକମାଲଂ ହରିସ୍ସନ୍ତିପି ହାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ମଞ୍ଜରିକଂ ହରିସ୍ସନ୍ତିପି ହାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି , ୱିଧୂତିକଂ ହରିସ୍ସନ୍ତିପି ହାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ୱଟଂସକଂ ହରିସ୍ସନ୍ତିପି ହାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ଆୱେଳଂ ହରିସ୍ସନ୍ତିପି ହାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି, ଉରଚ୍ଛଦଂ ହରିସ୍ସନ୍ତିପି ହାରାପେସ୍ସନ୍ତିପି। ତେ କୁଲିତ୍ଥୀହି କୁଲଧୀତାହି କୁଲକୁମାରୀହି କୁଲସୁଣ୍ହାହି କୁଲଦାସୀହି ସଦ୍ଧିଂ ଏକଭାଜନେପି ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସନ୍ତି, ଏକଥାଲକେପି ପିୱିସ୍ସନ୍ତି, ଏକାସନେପି ନିସୀଦିସ୍ସନ୍ତି, ଏକମଞ୍ଚେପି ତୁୱଟ୍ଟିସ୍ସନ୍ତି, ଏକତ୍ଥରଣାପି ତୁୱଟ୍ଟିସ୍ସନ୍ତି, ଏକପାୱୁରଣାପି ତୁୱଟ୍ଟିସ୍ସନ୍ତି, ଏକତ୍ଥରଣପାୱୁରଣାପି ତୁୱଟ୍ଟିସ୍ସନ୍ତି, ୱିକାଲେପି ଭୁଞ୍ଜିସ୍ସନ୍ତି, ମଜ୍ଜମ୍ପି ପିୱିସ୍ସନ୍ତି, ମାଲାଗନ୍ଧୱିଲେପନମ୍ପି ଧାରିସ୍ସନ୍ତି, ନଚ୍ଚିସ୍ସନ୍ତିପି ଗାୟିସ୍ସନ୍ତିପି ୱାଦେସ୍ସନ୍ତିପି ଲାସେସ୍ସନ୍ତିପି, ନଚ୍ଚନ୍ତିୟାପି ନଚ୍ଚିସ୍ସନ୍ତି ନଚ୍ଚନ୍ତିୟାପି ଗାୟିସ୍ସନ୍ତି ନଚ୍ଚନ୍ତିୟାପି ୱାଦେସ୍ସନ୍ତି ନଚ୍ଚନ୍ତିୟାପି ଲାସେସ୍ସନ୍ତି, ଗାୟନ୍ତିୟାପି ନଚ୍ଚିସ୍ସନ୍ତି ଗାୟନ୍ତିୟାପି ଗାୟିସ୍ସନ୍ତି ଗାୟନ୍ତିୟାପି ୱାଦେସ୍ସନ୍ତି ଗାୟନ୍ତିୟାପି ଲାସେସ୍ସନ୍ତି, ୱାଦେନ୍ତିୟାପି ନଚ୍ଚିସ୍ସନ୍ତି ୱାଦେନ୍ତିୟାପି ଗାୟିସ୍ସନ୍ତି ୱାଦେନ୍ତିୟାପି ୱାଦେସ୍ସନ୍ତି ୱାଦେନ୍ତିୟାପି ଲାସେସ୍ସନ୍ତି, ଲାସେନ୍ତିୟାପି ନଚ୍ଚିସ୍ସନ୍ତି ଲାସେନ୍ତିୟାପି ଗାୟିସ୍ସନ୍ତି ଲାସେନ୍ତିୟାପି ୱାଦେସ୍ସନ୍ତି ଲାସେନ୍ତିୟାପି ଲାସେସ୍ସନ୍ତି, ଅଟ୍ଠପଦେପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି ଦସପଦେପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ଅକାସେପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ପରିହାରପଥେପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ସନ୍ତିକାୟପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ଖଲିକାୟପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ଘଟିକାୟପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ସଲାକହତ୍ଥେନପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ଅକ୍ଖେନପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ପଙ୍ଗଚୀରେନପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ୱଙ୍କକେନପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ମୋକ୍ଖଚିକାୟପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ଚିଙ୍ଗୁଲକେନପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ପତ୍ତାଳ୍ହକେନପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ରଥକେନପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ଧନୁକେନପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ଅକ୍ଖରିକାୟପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି , ମନେସିକାୟପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ୟଥାୱଜ୍ଜେନପି କୀଳିସ୍ସନ୍ତି, ହତ୍ଥିସ୍ମିମ୍ପି ସିକ୍ଖିସ୍ସନ୍ତି, ଅସ୍ସସ୍ମିମ୍ପି ସିକ୍ଖିସ୍ସନ୍ତି, ରଥସ୍ମିମ୍ପି ସିକ୍ଖିସ୍ସନ୍ତି, ଧନୁସ୍ମିମ୍ପି ସିକ୍ଖିସ୍ସନ୍ତି, ଥରୁସ୍ମିମ୍ପି ସିକ୍ଖିସ୍ସନ୍ତି, ହତ୍ଥିସ୍ସପି ପୁରତୋ ଧାୱିସ୍ସନ୍ତି, ଅସ୍ସସ୍ସପି ପୁରତୋ ଧାୱିସ୍ସନ୍ତି, ରଥସ୍ସପି ପୁରତୋ [ପୁରତୋ ଧାୱିସ୍ସନ୍ତି (ସ୍ୟା॰)] ଧାୱିସ୍ସନ୍ତିପି ଆଧାୱିସ୍ସନ୍ତିପି, ଉସ୍ସେଳେସ୍ସନ୍ତିପି, ଅପ୍ଫୋଟେସ୍ସନ୍ତିପି, ନିବ୍ବୁଜ୍ଝିସ୍ସନ୍ତିପି, ମୁଟ୍ଠୀହିପି ୟୁଜ୍ଝିସ୍ସନ୍ତି, ରଙ୍ଗମଜ୍ଝେପି ସଙ୍ଘାଟିଂ ପତ୍ଥରିତ୍ୱା ନଚ୍ଚକିଂ ଏୱଂ ୱକ୍ଖନ୍ତି ‘‘ଇଧ ଭଗିନି ନଚ୍ଚସ୍ସୂ’’ତି ନଲାଟିକମ୍ପି ଦସ୍ସନ୍ତି, ୱିୱିଧମ୍ପି ଅନାଚାରଂ ଆଚରିସ୍ସନ୍ତି! ନେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ୱିଗରହିତ୍ୱା ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ସାରିପୁତ୍ତମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନେ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଗଚ୍ଛଥ ତୁମ୍ହେ, ସାରିପୁତ୍ତା, କୀଟାଗିରିଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ କୀଟାଗିରିସ୍ମା ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମଂ କରୋଥ। ତୁମ୍ହାକଂ ଏତେ ସଦ୍ଧିୱିହାରିକା’’ତି।

‘‘କଥଂ ମୟଂ, ଭନ୍ତେ, ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ କୀଟାଗିରିସ୍ମା ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମଂ କରୋମ? ଚଣ୍ଡା ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଫରୁସା’’ତି। ‘‘ତେନ ହି ତୁମ୍ହେ, ସାରିପୁତ୍ତା, ବହୁକେହି ଭିକ୍ଖୂହି ସଦ୍ଧିଂ ଗଚ୍ଛଥା’’ତି। ‘‘ଏୱଂ, ଭନ୍ତେ’’ତି ଖୋ ସାରିପୁତ୍ତମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନା ଭଗୱତୋ ପଚ୍ଚସ୍ସୋସୁଂ। ‘‘ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, କାତବ୍ବଂ। ପଠମଂ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକା ଭିକ୍ଖୂ ଚୋଦେତବ୍ବା। ଚୋଦେତ୍ୱା ସାରେତବ୍ବା। ସାରେତ୍ୱା ଆପତ୍ତିଂ ରୋପେତବ୍ବା । ଆପତ୍ତିଂ ରୋପେତ୍ୱା ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୪୩୪ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଇମେ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକା ଭିକ୍ଖୂ କୁଲଦୂସକା ପାପସମାଚାରା। ଇମେସଂ ପାପକା ସମାଚାରା ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। କୁଲାନି ଚ ଇମେହି ଦୁଟ୍ଠାନି ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ କୀଟାଗିରିସ୍ମା ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମଂ କରେୟ୍ୟ – ‘ନ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକେହି ଭିକ୍ଖୂହି କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥବ୍ବ’ନ୍ତି। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଇମେ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକା ଭିକ୍ଖୂ କୁଲଦୂସକା ପାପସମାଚାରା। ଇମେସଂ ପାପକା ସମାଚାରା ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। କୁଲାନି ଚ ଇମେହି ଦୁଟ୍ଠାନି ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। ସଙ୍ଘୋ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ କୀଟାଗିରିସ୍ମା ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମଂ କରୋତି – ‘ନ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକେହି ଭିକ୍ଖୂହି କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥବ୍ବ’ନ୍ତି। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ କୀଟାଗିରିସ୍ମା ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମସ୍ସ କରଣଂ – ‘ନ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକେହି ଭିକ୍ଖୂହି କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥବ୍ବ’ନ୍ତି, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ଦୁତିୟମ୍ପି ଏତମତ୍ଥଂ ୱଦାମି…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଏତମତ୍ଥଂ ୱଦାମି – ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ…ପେ॰… ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘କତଂ ସଙ୍ଘେନ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ କୀଟାଗିରିସ୍ମା ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମଂ – ‘ନ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକେହି ଭିକ୍ଖୂହି କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥବ୍ବ’ନ୍ତି। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

୪୩୫ . ଅଥ ଖୋ ସାରିପୁତ୍ତମୋଗ୍ଗଲ୍ଲାନପ୍ପମୁଖୋ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘୋ କୀଟାଗିରିଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ କୀଟାଗିରିସ୍ମା ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମଂ ଅକାସି – ‘ନ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକେହି ଭିକ୍ଖୂହି କୀଟାଗିରିସ୍ମିଂ ୱତ୍ଥବ୍ବ’ନ୍ତି। ତେ ସଙ୍ଘେନ ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମକତା ନ ସମ୍ମା ୱତ୍ତନ୍ତି, ନ ଲୋମଂ ପାତେନ୍ତି, ନ ନେତ୍ଥାରଂ ୱତ୍ତନ୍ତି, ନ ଭିକ୍ଖୂ ଖମାପେନ୍ତି, ଅକ୍କୋସନ୍ତି ପରିଭାସନ୍ତି ଛନ୍ଦଗାମିତା ଦୋସଗାମିତା ମୋହଗାମିତା ଭୟଗାମିତା ପାପେନ୍ତି, ପକ୍କମନ୍ତିପି, ୱିବ୍ଭମନ୍ତିପି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକା ଭିକ୍ଖୂ ସଙ୍ଘେନ ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମକତା ନ ସମ୍ମା ୱତ୍ତିସ୍ସନ୍ତି, ନ ଲୋମଂ ପାତେସ୍ସନ୍ତି, ନ ନେତ୍ଥାରଂ ୱତ୍ତିସ୍ସନ୍ତି, ନ ଭିକ୍ଖୂ ଖମାପେସ୍ସନ୍ତି , ଅକ୍କୋସିସ୍ସନ୍ତି ପରିଭାସିସ୍ସନ୍ତି, ଛନ୍ଦଗାମିତା ଦୋସଗାମିତା ମୋହଗାମିତା ଭୟଗାମିତା ପାପେସ୍ସନ୍ତି ପକ୍କମିସ୍ସନ୍ତିପି ୱିବ୍ଭମିସ୍ସନ୍ତିପୀ’’ତି ! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅସ୍ସଜିପୁନବ୍ବସୁକା ଭିକ୍ଖୂ ସଙ୍ଘେନ ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମକତା ନ ସମ୍ମା ୱତ୍ତନ୍ତି…ପେ॰… ୱିବ୍ଭମନ୍ତିପୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୪୩୬ . ‘‘ଭିକ୍ଖୁ ପନେୱ ଅଞ୍ଞତରଂ ଗାମଂ ୱା ନିଗମଂ ୱା ଉପନିସ୍ସାୟ ୱିହରତି କୁଲଦୂସକୋ ପାପସମାଚାରୋ। ତସ୍ସ ଖୋ ପାପକା ସମାଚାରା ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ, କୁଲାନି ଚ ତେନ ଦୁଟ୍ଠାନି ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘ଆୟସ୍ମା ଖୋ କୁଲଦୂସକୋ ପାପସମାଚାରୋ, ଆୟସ୍ମତୋ ଖୋ ପାପକା ସମାଚାରା ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ, କୁଲାନି ଚାୟସ୍ମତା ଦୁଟ୍ଠାନି ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। ପକ୍କମତାୟସ୍ମା ଇମମ୍ହା ଆୱାସା। ଅଲଂ ତେ ଇଧ ୱାସେନା’ତି। ଏୱଞ୍ଚ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଛନ୍ଦଗାମିନୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଦୋସଗାମିନୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ମୋହଗାମିନୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଭୟଗାମିନୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ତାଦିସିକାୟ ଆପତ୍ତିୟା ଏକଚ୍ଚଂ ପବ୍ବାଜେନ୍ତି ଏକଚ୍ଚଂ ନ ପବ୍ବାଜେନ୍ତୀ’ତି, ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘ମାୟସ୍ମା ଏୱଂ ଅୱଚ। ନ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଛନ୍ଦଗାମିନୋ। ନ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଦୋସଗାମିନୋ। ନ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ମୋହଗାମିନୋ। ନ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଭୟଗାମିନୋ। ଆୟସ୍ମା ଖୋ କୁଲଦୂସକୋ ପାପସମାଚାରୋ। ଆୟସ୍ମତୋ ଖୋ ପାପକା ସମାଚାରା ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। କୁଲାନି ଚାୟସ୍ମତା ଦୁଟ୍ଠାନି ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। ପକ୍କମତାୟସ୍ମା ଇମମ୍ହା ଆୱାସା। ଅଲଂ ତେ ଇଧ ୱାସେନା’ତି। ଏୱଞ୍ଚ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ତଥେୱ ପଗ୍ଗଣ୍ହେୟ୍ୟ, ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ୟାୱତତିୟଂ ସମନୁଭାସିତବ୍ବୋ ତସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ୟାୱତତିୟଞ୍ଚେ ସମନୁଭାସୀୟମାନୋ ତଂ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜେୟ୍ୟ , ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜେୟ୍ୟ, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’’ ତି।

୪୩୭ . ଭିକ୍ଖୁ ପନେୱ ଅଞ୍ଞତରଂ ଗାମଂ ୱା ନିଗମଂ ୱା ତି ଗାମୋପି ନିଗମୋପି ନଗରମ୍ପି ଗାମୋ ଚେୱ ନିଗମୋ ଚ।

ଉପନିସ୍ସାୟ ୱିହରତୀ ତି ତତ୍ଥ ପଟିବଦ୍ଧା ହୋନ୍ତି ଚୀୱରପିଣ୍ଡପାତସେନାସନଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାରା।

କୁଲଂ ନାମ ଚତ୍ତାରି କୁଲାନି – ଖତ୍ତିୟକୁଲଂ, ବ୍ରାହ୍ମଣକୁଲଂ, ୱେସ୍ସକୁଲଂ, ସୁଦ୍ଦକୁଲଂ।

କୁଲଦୂସକୋ ତି କୁଲାନି ଦୂସେତି ପୁପ୍ଫେନ ୱା ଫଲେନ ୱା ଚୁଣ୍ଣେନ ୱା ମତ୍ତିକାୟ ୱା ଦନ୍ତକଟ୍ଠେନ ୱା ୱେଳୁୟା ୱା [ୱେଳୁନା ୱା (ସ୍ୟା॰)] ୱେଜ୍ଜିକାୟ ୱା ଜଙ୍ଘପେସନିକେନ ୱା।

ପାପସମାଚାରୋ ତି ମାଲାୱଚ୍ଛଂ ରୋପେତିପି ରୋପାପେତିପି, ସିଞ୍ଚତିପି ସିଞ୍ଚାପେତିପି, ଓଚିନାତିପି ଓଚିନାପେତିପି, ଗନ୍ଥେତିପି ଗନ୍ଥାପେତିପି।

ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚା ତି ୟେ ସଂମୁଖା ତେ ପସ୍ସନ୍ତି, ୟେ ତିରୋକ୍ଖା ତେ ସୁଣନ୍ତି।

କୁଲାନି ଚ ତେନ ଦୁଟ୍ଠାନୀ ତି ପୁବ୍ବେ ସଦ୍ଧା ହୁତ୍ୱା ତଂ ଆଗମ୍ମ ଅସ୍ସଦ୍ଧା ହୋନ୍ତି, ପସନ୍ନା ହୁତ୍ୱା ଅପ୍ପସନ୍ନା ହୋନ୍ତି।

ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚା ତି ୟେ ସଂମୁଖା ତେ ପସ୍ସନ୍ତି, ୟେ ତିରୋକ୍ଖା ତେ ସୁଣନ୍ତି।

ସୋ ଭିକ୍ଖୂ ତି ୟୋ ସୋ କୁଲଦୂସକୋ ଭିକ୍ଖୁ।

ଭିକ୍ଖୂହୀ ତି ଅଞ୍ଞେହି ଭିକ୍ଖୂହି। ୟେ ପସ୍ସନ୍ତି ୟେ ସୁଣନ୍ତି। ତେହି ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ଆୟସ୍ମା ଖୋ କୁଲଦୂସକୋ ପାପସମାଚାରୋ। ଆୟସ୍ମତୋ ଖୋ ପାପକା ସମାଚାରା ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। କୁଲାନି ଚାୟସ୍ମତା ଦୁଟ୍ଠାନି ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। ପକ୍କମତାୟସ୍ମା ଇମମ୍ହା ଆୱାସା। ଅଲଂ ତେ ଇଧ ୱାସେନା’’ତି।

ଏୱଞ୍ଚ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂହି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଛନ୍ଦଗାମିନୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ, ଦୋସଗାମିନୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ, ମୋହଗାମିନୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ, ଭୟଗାମିନୋ ଚ ଭିକ୍ଖୂ। ତାଦିସିକାୟ ଆପତ୍ତିୟା ଏକଚ୍ଚଂ ପବ୍ବାଜେନ୍ତି ଏକଚ୍ଚଂ ନ ପବ୍ବାଜେନ୍ତୀ’’ତି।

ସୋ ଭିକ୍ଖୂ ତି ୟୋ ସୋ କମ୍ମକତୋ ଭିକ୍ଖୁ।

ଭିକ୍ଖୂହୀ ତି ଅଞ୍ଞେହି ଭିକ୍ଖୂହି। ୟେ ପସ୍ସନ୍ତି ୟେ ସୁଣନ୍ତି ତେହି ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ମାୟସ୍ମା ଏୱଂ ଅୱଚ। ନ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଛନ୍ଦଗାମିନୋ, ନ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଦୋସଗାମିନୋ, ନ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ମୋହଗାମିନୋ, ନ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଭୟଗାମିନୋ। ଆୟସ୍ମା ଖୋ କୁଲଦୂସକୋ ପାପସମାଚାରୋ। ଆୟସ୍ମତୋ ଖୋ ପାପକା ସମାଚାରା ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। କୁଲାନି ଚାୟସ୍ମତା ଦୁଟ୍ଠାନି ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। ପକ୍କମତାୟସ୍ମା ଇମମ୍ହା ଆୱାସା। ଅଲଂ ତେ ଇଧ ୱାସେନା’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ତତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ।

ସଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ। ନୋ ଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୁତ୍ୱା ନ ୱଦନ୍ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘମଜ୍ଝମ୍ପି ଆକଡ୍ଢିତ୍ୱା ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ମାୟସ୍ମା ଏୱଂ ଅୱଚ। ନ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଛନ୍ଦଗାମିନୋ, ନ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଦୋସଗାମିନୋ, ନ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ମୋହଗାମିନୋ, ନ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଭୟଗାମିନୋ। ଆୟସ୍ମା ଖୋ କୁଲଦୂସକୋ ପାପସମାଚାରୋ। ଆୟସ୍ମତୋ ଖୋ ପାପକା ସମାଚାରା ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। କୁଲାନି ଚାୟସ୍ମତା ଦୁଟ୍ଠାନି ଦିସ୍ସନ୍ତି ଚେୱ ସୁୟ୍ୟନ୍ତି ଚ। ପକ୍କମତାୟସ୍ମା ଇମମ୍ହା ଆୱାସା। ଅଲଂ ତେ ଇଧ ୱାସେନା’’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ତତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ସଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ। ନୋ ଚେ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସମନୁଭାସିତବ୍ବୋ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସମନୁଭାସିତବ୍ବୋ। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୪୩୮ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେନ ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମକତୋ ଭିକ୍ଖୂ ଛନ୍ଦଗାମିତା ଦୋସଗାମିତା ମୋହଗାମିତା ଭୟଗାମିତା ପାପେତି। ସୋ ତଂ ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ସମନୁଭାସେୟ୍ୟ ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ସଙ୍ଘେନ ପବ୍ବାଜନୀୟକମ୍ମକତୋ ଭିକ୍ଖୂ ଛନ୍ଦଗାମିତା ଦୋସଗାମିତା ମୋହଗାମିତା ଭୟଗାମିତା ପାପେତି। ସୋ ତଂ ୱତ୍ଥୁଂ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ସମନୁଭାସତି ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସମନୁଭାସନା ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ଦୁତିୟମ୍ପି ଏତମତ୍ଥଂ ୱଦାମି…ପେ॰… ତତିୟମ୍ପି ଏତମତ୍ଥଂ ୱଦାମି…ପେ॰…।

‘‘ସମନୁଭଟ୍ଠୋ ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ତସ୍ସ ୱତ୍ଥୁସ୍ସ ପଟିନିସ୍ସଗ୍ଗାୟ। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

୪୩୯ . ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ, ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା, କମ୍ମୱାଚାପରିୟୋସାନେ ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ। ସଙ୍ଘାଦିସେସଂ ଅଜ୍ଝାପଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ ଞତ୍ତିୟା ଦୁକ୍କଟଂ, ଦ୍ୱୀହି କମ୍ମୱାଚାହି ଥୁଲ୍ଲଚ୍ଚୟା ପଟିପ୍ପସ୍ସମ୍ଭନ୍ତି।

ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ତି ସଙ୍ଘୋୱ ତସ୍ସା ଆପତ୍ତିୟା ପରିୱାସଂ ଦେତି, ମୂଲାୟ ପଟିକସ୍ସତି, ମାନତ୍ତଂ ଦେତି, ଅବ୍ଭେତି; ନ ସମ୍ବହୁଲା, ନ ଏକପୁଗ୍ଗଲୋ । ତେନ ୱୁଚ୍ଚତି – ‘ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ’ତି, ତସ୍ସେୱ ଆପତ୍ତିନିକାୟସ୍ସ ନାମକମ୍ମଂ ଅଧିୱଚନଂ। ତେନପି ୱୁଚ୍ଚତି ସଙ୍ଘାଦିସେସୋତି।

୪୪୦ . ଧମ୍ମକମ୍ମେ ଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଧମ୍ମକମ୍ମେ ୱେମତିକୋ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଧମ୍ମକମ୍ମେ ଅଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ ନ ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ସଙ୍ଘାଦିସେସସ୍ସ।

ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅଧମ୍ମକମ୍ମେ ଅଧମ୍ମକମ୍ମସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୪୪୧ . ଅନାପତ୍ତି ଅସମନୁଭାସନ୍ତସ୍ସ, ପଟିନିସ୍ସଜ୍ଜନ୍ତସ୍ସ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

କୁଲଦୂସକସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ତେରସମଂ।

୪୪୨ . ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠା ଖୋ, ଆୟସ୍ମନ୍ତୋ, ତେରସ ସଙ୍ଘାଦିସେସା ଧମ୍ମା, ନୱ ପଠମାପତ୍ତିକା, ଚତ୍ତାରୋ ୟାୱତତିୟକା। ୟେସଂ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞତରଂ ୱା ଅଞ୍ଞତରଂ ୱା ଆପଜ୍ଜିତ୍ୱା ୟାୱତୀହଂ ଜାନଂ ପଟିଚ୍ଛାଦେତି ତାୱତୀହଂ ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅକାମା ପରିୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ପରିୱୁତ୍ଥପରିୱାସେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଉତ୍ତରି ଛାରତ୍ତଂ ଭିକ୍ଖୁମାନତ୍ତାୟ ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବଂ। ଚିଣ୍ଣମାନତ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟତ୍ଥ ସିୟା ୱୀସତିଗଣୋ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘୋ ତତ୍ଥ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଅବ୍ଭେତବ୍ବୋ। ଏକେନପି ଚେ ଊନୋ ୱୀସତିଗଣୋ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅବ୍ଭେୟ୍ୟ, ସୋ ଚ ଭିକ୍ଖୁ ଅନବ୍ଭିତୋ, ତେ ଚ ଭିକ୍ଖୂ ଗାରୟ୍ହା, ଅୟଂ ତତ୍ଥ ସାମୀଚି। ତତ୍ଥାୟସ୍ମନ୍ତେ ପୁଚ୍ଛାମି – ‘କଚ୍ଚିତ୍ଥ ପରିସୁଦ୍ଧା’? ଦୁତିୟମ୍ପି ପୁଚ୍ଛାମି – ‘କଚ୍ଚିତ୍ଥ ପରିସୁଦ୍ଧା’? ତତିୟମ୍ପି ପୁଚ୍ଛାମି – ‘କଚ୍ଚିତ୍ଥ ପରିସୁଦ୍ଧା’? ପରିସୁଦ୍ଧେତ୍ଥାୟସ୍ମନ୍ତୋ। ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀତି।

ତେରସକଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ୱିସ୍ସଟ୍ଠି କାୟସଂସଗ୍ଗଂ, ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଅତ୍ତକାମଞ୍ଚ।

ସଞ୍ଚରିତ୍ତଂ କୁଟୀ ଚେୱ, ୱିହାରୋ ଚ ଅମୂଲକଂ॥

କିଞ୍ଚିଲେସଞ୍ଚ ଭେଦୋ ଚ, ତସ୍ସେୱ ଅନୁୱତ୍ତକା।

ଦୁବ୍ବଚଂ କୁଲଦୂସଞ୍ଚ, ସଙ୍ଘାଦିସେସା ତେରସାତି॥

ସଙ୍ଘାଦିସେସକଣ୍ଡଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୩. ଅନିୟତକଣ୍ଡଂ

୧. ପଠମଅନିୟତସିକ୍ଖାପଦଂ

ଇମେ ଖୋ ପନାୟସ୍ମନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଅନିୟତା ଧମ୍ମା

ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି।

୪୪୩ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ସାୱତ୍ଥିୟଂ କୁଲୂପକୋ ହୋତି, ବହୁକାନି କୁଲାନି ଉପସଙ୍କମତି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମତୋ ଉଦାୟିସ୍ସ ଉପଟ୍ଠାକକୁଲସ୍ସ କୁମାରିକା ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ କୁଲସ୍ସ କୁମାରକସ୍ସ ଦିନ୍ନା ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ ୟେନ ତଂ କୁଲଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ମନୁସ୍ସେ ପୁଚ୍ଛି – ‘‘କହଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମା’’ତି? ତେ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ଦିନ୍ନା, ଭନ୍ତେ, ଅମୁକସ୍ସ କୁଲସ୍ସ କୁମାରକସ୍ସା’’ତି। ତମ୍ପି ଖୋ କୁଲଂ ଆୟସ୍ମତୋ ଉଦାୟିସ୍ସ ଉପଟ୍ଠାକଂ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ୟେନ ତଂ କୁଲଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ମନୁସ୍ସେ ପୁଚ୍ଛି – ‘‘କହଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମା’’ତି? ତେ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ଏସାୟ୍ୟ, ଓୱରକେ ନିସିନ୍ନା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ୟେନ ସା କୁମାରିକା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତସ୍ସା କୁମାରିକାୟ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ଅଲଂକମ୍ମନିୟେ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସି କାଲୟୁତ୍ତଂ ସମୁଲ୍ଲପନ୍ତୋ କାଲୟୁତ୍ତଂ ଧମ୍ମଂ ଭଣନ୍ତୋ।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ୱିସାଖା ମିଗାରମାତା ବହୁପୁତ୍ତା ହୋତି ବହୁନତ୍ତା ଅରୋଗପୁତ୍ତା ଅରୋଗନତ୍ତା ଅଭିମଙ୍ଗଲସମ୍ମତା। ମନୁସ୍ସା ୟଞ୍ଞେସୁ ଛଣେସୁ ଉସ୍ସୱେସୁ ୱିସାଖଂ ମିଗାରମାତରଂ ପଠମଂ ଭୋଜେନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ୱିସାଖା ମିଗାରମାତା ନିମନ୍ତିତା ତଂ କୁଲଂ ଅଗମାସି। ଅଦ୍ଦସା ଖୋ ୱିସାଖା ମିଗାରମାତା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ତସ୍ସା କୁମାରିକାୟ ସଦ୍ଧିଂ ଏକଂ ଏକାୟ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ଅଲଂକମ୍ମନିୟେ ନିସିନ୍ନଂ। ଦିସ୍ୱାନ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଦଂ, ଭନ୍ତେ, ନଚ୍ଛନ୍ନଂ ନପ୍ପତିରୂପଂ ୟଂ ଅୟ୍ୟୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ଅଲଂକମ୍ମନିୟେ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେତି। କିଞ୍ଚାପି, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟୋ ଅନତ୍ଥିକୋ ତେନ ଧମ୍ମେନ, ଅପିଚ ଦୁସ୍ସଦ୍ଧାପୟା ଅପ୍ପସନ୍ନା ମନୁସ୍ସା’’ତି। ଏୱମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ୱିସାଖାୟ ମିଗାରମାତୁୟା ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ନାଦିୟି। ଅଥ ଖୋ ୱିସାଖା ମିଗାରମାତା ନିକ୍ଖମିତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ଅଲଂକମ୍ମନିୟେ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉଦାୟି, ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ଅଲଂକମ୍ମନିୟେ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ଅଲଂକମ୍ମନିୟେ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ , ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୪୪୪ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ଅଲଂକମ୍ମନିୟେ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେୟ୍ୟ, ତମେନଂ ସଦ୍ଧେୟ୍ୟୱଚସା ଉପାସିକା ଦିସ୍ୱା ତିଣ୍ଣଂ ଧମ୍ମାନଂ ଅଞ୍ଞତରେନ ୱଦେୟ୍ୟ – ପାରାଜିକେନ ୱା ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ୱା ପାଚିତ୍ତିୟେନ ୱା, ନିସଜ୍ଜଂ ଭିକ୍ଖୁ ପଟିଜାନମାନୋ ତିଣ୍ଣଂ ଧମ୍ମାନଂ ଅଞ୍ଞତରେନ କାରେତବ୍ବୋ – ପାରାଜିକେନ ୱା ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ୱା ପାଚିତ୍ତିୟେନ ୱା ୟେନ ୱା ସା ସଦ୍ଧେୟ୍ୟୱଚସା ଉପାସିକା ୱଦେୟ୍ୟ, ତେନ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାରେତବ୍ବୋ। ଅୟଂ ଧମ୍ମୋ ଅନିୟତୋ’’ ତି।

୪୪୫ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ମାତୁଗାମୋ ନାମ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥୀ, ନ ୟକ୍ଖୀ ନ ପେତୀ ନ ତିରଚ୍ଛାନଗତା। ଅନ୍ତମସୋ ତଦହୁଜାତାପି ଦାରିକା, ପଗେୱ ମହତ୍ତରୀ।

ସଦ୍ଧି ନ୍ତି ଏକତୋ।

ଏକୋ ଏକାୟା ତି ଭିକ୍ଖୁ ଚେୱ ହୋତି ମାତୁଗାମୋ ଚ।

ରହୋ ନାମ ଚକ୍ଖୁସ୍ସ ରହୋ, ସୋତସ୍ସ ରହୋ। ଚକ୍ଖୁସ୍ସ ରହୋ ନାମ ନ ସକ୍କା ହୋତି ଅକ୍ଖିଂ ୱା ନିଖଣୀୟମାନେ ଭମୁକଂ ୱା ଉକ୍ଖିପୀୟମାନେ ସୀସଂ ୱା ଉକ୍ଖିପୀୟମାନେ ପସ୍ସିତୁଂ। ସୋତସ୍ସ ରହୋ ନାମ ନ ସକ୍କା ହୋତି ପକତିକଥା ସୋତୁଂ।

ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ ନାମ ଆସନଂ କୁଟ୍ଟେନ ୱା [କୁଡ୍ଡେନ ୱା (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] କୱାଟେନ ୱା କିଲଞ୍ଜେନ ୱା ସାଣିପାକାରେନ ୱା ରୁକ୍ଖେନ ୱା ଥମ୍ଭେନ ୱା କୋତ୍ଥଳିୟା ୱା ୟେନ କେନଚି ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ ହୋତି।

ଅଲଂକମ୍ମନିୟେ ତି ସକ୍କା ହୋତି ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱିତୁଂ।

ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେୟ୍ୟା ତି ମାତୁଗାମେ ନିସିନ୍ନେ ଭିକ୍ଖୁ ଉପନିସିନ୍ନୋ ୱା ହୋତି ଉପନିପନ୍ନୋ ୱା। ଭିକ୍ଖୁ ନିସିନ୍ନେ ମାତୁଗାମୋ ଉପନିସିନ୍ନୋ ୱା ହୋତି ଉପନିପନ୍ନୋ ୱା। ଉଭୋ ୱା ନିସିନ୍ନା ହୋନ୍ତି ଉଭୋ ୱା ନିପନ୍ନା।

ସଦ୍ଧେୟ୍ୟୱଚସା ନାମ ଆଗତଫଲା ଅଭିସମେତାୱିନୀ ୱିଞ୍ଞାତସାସନା।

ଉପାସିକା ନାମ ବୁଦ୍ଧଂ ସରଣଂ ଗତା, ଧମ୍ମଂ ସରଣଂ ଗତା, ସଙ୍ଘଂ ସରଣଂ ଗତା।

ଦିସ୍ୱା ତି ପସ୍ସିତ୍ୱା।

ତିଣ୍ଣଂ ଧମ୍ମାନଂ ଅଞ୍ଞତରେନ ୱଦେୟ୍ୟ – ପାରାଜିକେନ ୱା ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ୱା ପାଚିତ୍ତିୟେନ ୱା। ନିସଜ୍ଜଂ ଭିକ୍ଖୁ ପଟିଜାନମାନୋ ତିଣ୍ଣଂ ଧମ୍ମାନଂ ଅଞ୍ଞତରେନ କାରେତବ୍ବୋ – ପାରାଜିକେନ ୱା ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ୱା ପାଚିତ୍ତିୟେନ ୱା। ୟେନ ୱା ସା ସଦ୍ଧେୟ୍ୟୱଚସା ଉପାସିକା ୱଦେୟ୍ୟ ତେନ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାରେତବ୍ବୋ।

୪୪୬ . ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିସିନ୍ନୋ ମାତୁଗାମସ୍ସ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ’’ତି, ସୋ ଚ ତଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ। ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିସିନ୍ନୋ ମାତୁଗାମସ୍ସ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ’’ତି, ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ସଚ୍ଚାହଂ ନିସିନ୍ନୋ, ନୋ ଚ ଖୋ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି’’ନ୍ତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ। ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିସିନ୍ନୋ ମାତୁଗାମସ୍ସ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ’’ତି, ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ନାହଂ ନିସିନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ନିପନ୍ନୋ’’ତି, ନିପଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ । ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିସିନ୍ନୋ ମାତୁଗାମସ୍ସ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ’’ତି, ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ନାହଂ ନିସିନ୍ନୋ ଅପିଚ ଖୋ ଠିତୋ’’ତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

୪୪୭ . ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିପନ୍ନୋ ମାତୁଗାମସ୍ସ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ’’ତି, ସୋ ଚ ତଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ। ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିପନ୍ନୋ ମାତୁଗାମସ୍ସ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ’’ତି, ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ସଚ୍ଚାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ନୋ ଚ ଖୋ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱି’’ନ୍ତି, ନିପଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ। ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିପନ୍ନୋ ମାତୁଗାମସ୍ସ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ’’ତି, ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ନାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ନିସିନ୍ନୋ’’ତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ। ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିପନ୍ନୋ ମାତୁଗାମସ୍ସ ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱନ୍ତୋ’’ତି , ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ନାହଂ ନିପନ୍ନୋ ଅପିଚ ଖୋ ଠିତୋ’’ତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

୪୪୮ . ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିସିନ୍ନୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତୋ’’ତି, ସୋ ଚ ତଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ସଚ୍ଚାହଂ ନିସିନ୍ନୋ ନୋ ଚ ଖୋ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିସିନ୍ନୋ ଅପିଚ ଖୋ ନିପନ୍ନୋତି, ନିପଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିସିନ୍ନୋ ଅପିଚ ଖୋ ଠିତୋତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିପନ୍ନୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତୋ’’ତି, ସୋ ଚ ତଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ସଚ୍ଚାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ନୋ ଚ ଖୋ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି, ନିପଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ନିସିନ୍ନୋତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ଠିତୋତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

୪୪୯ . ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ଅଲଂକମ୍ମନିୟେ ନିସିନ୍ନୋ’’ତି , ସୋ ଚ ତଂ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିସିନ୍ନୋ ଅପିଚ ଖୋ ନିପନ୍ନୋତି, ନିପଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିସିନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ଠିତୋତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

୪୫୦ . ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ଅଲଂକମ୍ମନିୟେ ନିପନ୍ନୋ’’ତି, ସୋ ଚ ତଂ ପଟିଜାନାତି, ନିପଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ନିସିନ୍ନୋତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ଠିତୋତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

ଅନିୟତୋ ତି ନ ନିୟତୋ, ପାରାଜିକଂ ୱା ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ୱା ପାଚିତ୍ତିୟଂ ୱା।

୪୫୧ . ଗମନଂ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ। ଗମନଂ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ। ଗମନଂ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ। ଗମନଂ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

ଗମନଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା

କାରେତବ୍ବୋ। ଗମନଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ। ଗମନଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ। ଗମନଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ନ କାରେତବ୍ବୋତି।

ପଠମୋ ଅନିୟତୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

୨. ଦୁତିୟଅନିୟତସିକ୍ଖାପଦଂ

୪୫୨ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ – ‘‘ଭଗୱତା ପଟିକ୍ଖିତ୍ତଂ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନେ ଆସନେ ଅଲଂକମ୍ମନିୟେ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେତୁ’’ନ୍ତି ତସ୍ସାୟେୱ କୁମାରିକାୟ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସି କାଲୟୁତ୍ତଂ ସମୁଲ୍ଲପନ୍ତୋ କାଲୟୁତ୍ତଂ ଧମ୍ମଂ ଭଣନ୍ତୋ। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ୱିସାଖା ମିଗାରମାତା ନିମନ୍ତିତା ତଂ କୁଲଂ ଅଗମାସି। ଅଦ୍ଦସା ଖୋ ୱିସାଖା ମିଗାରମାତା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ତସ୍ସାୟେୱ କୁମାରିକାୟ ସଦ୍ଧିଂ ଏକଂ ଏକାୟ ରହୋ ନିସିନ୍ନଂ। ଦିସ୍ୱାନ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଦଂ, ଭନ୍ତେ, ନଚ୍ଛନ୍ନଂ ନପ୍ପତିରୂପଂ ୟଂ ଅୟ୍ୟୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେତି। କିଞ୍ଚାପି, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟୋ ଅନତ୍ଥିକୋ ତେନ ଧମ୍ମେନ, ଅପିଚ ଦୁସ୍ସଦ୍ଧାପୟା ଅପ୍ପସନ୍ନା ମନୁସ୍ସା’’ତି। ଏୱମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ୱିସାଖାୟ ମିଗାରମାତୁୟା ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ନାଦିୟି। ଅଥ ଖୋ ୱିସାଖା ମିଗାରମାତା ନିକ୍ଖମିତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ …ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉଦାୟି, ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୪୫୩ . ‘‘ନ ହେୱ ଖୋ ପନ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ ଆସନଂ ହୋତି ନାଲଂ କମ୍ମନିୟଂ, ଅଲଞ୍ଚ ଖୋ ହୋତି ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସିତୁଂ। ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ତଥାରୂପେ ଆସନେ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେୟ୍ୟ, ତମେନଂ ସଦ୍ଧେୟ୍ୟୱଚସା ଉପାସିକା ଦିସ୍ୱା ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଧମ୍ମାନଂ ଅଞ୍ଞତରେନ ୱଦେୟ୍ୟ – ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ୱା ପାଚିତ୍ତିୟେନ ୱା। ନିସଜ୍ଜଂ ଭିକ୍ଖୁ ପଟିଜାନମାନୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଧମ୍ମାନଂ ଅଞ୍ଞତରେନ କାରେତବ୍ବୋ – ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ୱା ପାଚିତ୍ତିୟେନ ୱା। ୟେନ ୱା ସା ସଦ୍ଧେୟ୍ୟୱଚସା ଉପାସିକା ୱଦେୟ୍ୟ ତେନ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାରେତବ୍ବୋ। ଅୟମ୍ପି ଧମ୍ମୋ ଅନିୟତୋ’’ ତି।

୪୫୪ . ନ ହେୱ ଖୋ ପନ ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ ଆସନଂ ହୋତୀ ତି ଅପ୍ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ ହୋତି କୁଟ୍ଟେନ ୱା କୱାଟେନ ୱା କିଲଞ୍ଜେନ ୱା ସାଣିପାକାରେନ ୱା ରୁକ୍ଖେନ ୱା ଥମ୍ଭେନ ୱା କୋତ୍ଥଳିୟା ୱା ୟେନ କେନଚି ଅପ୍ପଟିଚ୍ଛନ୍ନଂ ହୋତି।

ନାଲଂ କମ୍ମନିୟ ନ୍ତି ନ ସକ୍କା ହୋତି ମେଥୁନଂ ଧମ୍ମଂ ପଟିସେୱିତୁଂ।

ଅଲଞ୍ଚ ଖୋ ହୋତି ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସିତୁ ନ୍ତି ସକ୍କା ହୋତି ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସିତୁଂ।

ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ତଥାରୂପେ ଆସନେ ତି ଏୱରୂପେ ଆସନେ।

ମାତୁଗାମୋ ନାମ ମନୁସ୍ସିତ୍ଥୀ, ନ ୟକ୍ଖୀ ନ ପେତୀ ନ ତିରଚ୍ଛାନଗତା, ୱିଞ୍ଞୂ ପଟିବଲା ସୁଭାସିତଦୁବ୍ଭାସିତଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲଂ ଆଜାନିତୁଂ।

ସଦ୍ଧି ନ୍ତି ଏକତୋ।

ଏକୋ ଏକାୟା ତି ଭିକ୍ଖୁ ଚେୱ ହୋତି ମାତୁଗାମୋ ଚ।

ରହୋ ନାମ ଚକ୍ଖୁସ୍ସ ରହୋ, ସୋତସ୍ସ ରହୋ। ଚକ୍ଖୁସ୍ସ ରହୋ ନାମ ନ ସକ୍କା ହୋତି ଅକ୍ଖିଂ ୱା ନିଖଣୀୟମାନେ ଭମୁକଂ ୱା ଉକ୍ଖିପୀୟମାନେ ସୀସଂ ୱା ଉକ୍ଖିପୀୟମାନେ ପସ୍ସିତୁଂ। ସୋତସ୍ସ ରହୋ ନାମ ନ ସକ୍କା ହୋତି ପକତିକଥା ସୋତୁଂ।

ନିସଜ୍ଜଂ କପ୍ପେୟ୍ୟା ତି ମାତୁଗାମେ ନିସିନ୍ନେ ଭିକ୍ଖୁ ଉପନିସିନ୍ନୋ ୱା ହୋତି ଉପନିପନ୍ନୋ ୱା। ଭିକ୍ଖୁ ନିସିନ୍ନେ ମାତୁଗାମୋ ଉପନିସିନ୍ନୋ ୱା ହୋତି ଉପନିପନ୍ନୋ ୱା। ଉଭୋ ୱା ନିସିନ୍ନା ହୋନ୍ତି ଉଭୋ ୱା ନିପନ୍ନା।

ସଦ୍ଧେୟ୍ୟୱଚସା ନାମ ଆଗତଫଲା ଅଭିସମେତାୱିନୀ ୱିଞ୍ଞାତସାସନା।

ଉପାସିକା ନାମ ବୁଦ୍ଧଂ ସରଣଂ ଗତା, ଧମ୍ମଂ ସରଣଂ ଗତା, ସଙ୍ଘଂ ସରଣଂ ଗତା।

ଦିସ୍ୱା ତି ପସ୍ସିତ୍ୱା।

ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଧମ୍ମାନଂ ଅଞ୍ଞତରେନ ୱଦେୟ୍ୟ ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ୱା ପାଚିତ୍ତିୟେନ ୱା। ନିସଜ୍ଜଂ ଭିକ୍ଖୁ ପଟିଜାନମାନୋ ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଧମ୍ମାନଂ ଅଞ୍ଞତରେନ କାରେତବ୍ବୋ – ସଙ୍ଘାଦିସେସେନ ୱା ପାଚିତ୍ତିୟେନ ୱା। ୟେନ ୱା ସା ସଦ୍ଧେୟ୍ୟୱଚସା ଉପାସିକା ୱଦେୟ୍ୟ, ତେନ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ କାରେତବ୍ବୋ।

୪୫୫ . ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିସିନ୍ନୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତୋ’’ତି, ସୋ ଚ ତଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ। ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିସିନ୍ନୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତୋ’’ତି, ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ସଚ୍ଚାହଂ ନିସିନ୍ନୋ, ନୋ ଚ ଖୋ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜି’’ନ୍ତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିସିନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ନିପନ୍ନୋତି, ନିପଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିସିନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ଠିତୋତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ନିପନ୍ନୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତୋ’’ତି, ସୋ ଚ ତଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ସଚ୍ଚାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ନୋ ଚ ଖୋ କାୟସଂସଗ୍ଗଂ ସମାପଜ୍ଜିନ୍ତି, ନିପଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ନିସିନ୍ନୋତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ …ପେ॰… ନାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ଠିତୋତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟସ୍ସ ମୟା ସୁତଂ ନିସିନ୍ନସ୍ସ ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସନ୍ତସ୍ସା’’ତି, ସୋ ଚ ତଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ। ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟସ୍ସ ମୟା ସୁତଂ ନିସିନ୍ନସ୍ସ ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସନ୍ତସ୍ସା’’ତି, ସୋ ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ସଚ୍ଚାହଂ ନିସିନ୍ନୋ, ନୋ ଚ ଖୋ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସି’’ନ୍ତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିସିନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ନିପନ୍ନୋତି, ନିପଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିସିନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ଠିତୋତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟସ୍ସ ମୟା ସୁତଂ ନିପନ୍ନସ୍ସ ମାତୁଗାମଂ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସନ୍ତସ୍ସା’’ତି, ସୋ ଚ ତଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ସଚ୍ଚାହଂ ନିପନ୍ନୋ ନୋ ଚ ଖୋ ଦୁଟ୍ଠୁଲ୍ଲାହି ୱାଚାହି ଓଭାସିନ୍ତି, ନିପଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ନିସିନ୍ନୋତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ଠିତୋତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

୪୫୬ . ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିସିନ୍ନୋ’’ତି, ସୋ ଚ ତଂ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିସିନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ନିପନ୍ନୋତି, ନିପଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିସିନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ଠିତୋତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

ସା ଚେ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅୟ୍ୟୋ ମୟା ଦିଟ୍ଠୋ ମାତୁଗାମେନ ସଦ୍ଧିଂ ଏକୋ ଏକାୟ ରହୋ ନିପନ୍ନୋ’’ତି, ସୋ ଚ ତଂ ପଟିଜାନାତି, ନିପଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ନିସିନ୍ନୋତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ…ପେ॰… ନାହଂ ନିପନ୍ନୋ, ଅପିଚ ଖୋ ଠିତୋତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

ଅୟମ୍ପୀ ତି ପୁରିମଂ ଉପାଦାୟ ୱୁଚ୍ଚତି।

ଅନିୟତୋ ତି ନ ନିୟତୋ, ସଙ୍ଘାଦିସେସୋ ୱା ପାଚିତ୍ତିୟଂ ୱା।

୪୫୭ . ଗମନଂ ପଟିଜାନାତି ନିସଜ୍ଜଂ ପଟିଜାନାତି ଆପତ୍ତିଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ। ଗମନଂ ପଟିଜାନାତି ନିସଜ୍ଜଂ ନ ପଟିଜାନାତି ଆପତ୍ତିଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ। ଗମନଂ ପଟିଜାନାତି ନିସଜ୍ଜଂ ପଟିଜାନାତି ଆପତ୍ତିଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ। ଗମନଂ ପଟିଜାନାତି ନିସଜ୍ଜଂ ନ ପଟିଜାନାତି ଆପତ୍ତିଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ନ କାରେତବ୍ବୋ।

ଗମନଂ ନ ପଟିଜାନାତି ନିସଜ୍ଜଂ ପଟିଜାନାତି ଆପତ୍ତିଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ। ଗମନଂ ନ ପଟିଜାନାତି ନିସଜ୍ଜଂ ନ ପଟିଜାନାତି ଆପତ୍ତିଂ ପଟିଜାନାତି, ଆପତ୍ତିୟା କାରେତବ୍ବୋ। ଗମନଂ ନ ପଟିଜାନାତି ନିସଜ୍ଜଂ ପଟିଜାନାତି ଆପତ୍ତିଂ ନ ପଟିଜାନାତି , ନିସଜ୍ଜାୟ କାରେତବ୍ବୋ। ଗମନଂ ନ ପଟିଜାନାତି ନିସଜ୍ଜଂ ନ ପଟିଜାନାତି ଆପତ୍ତିଂ ନ ପଟିଜାନାତି, ନ କାରେତବ୍ବୋତି।

ଦୁତିୟୋ ଅନିୟତୋ ନିଟ୍ଠିତୋ।

୪୫୮ . ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠା ଖୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତୋ ଦ୍ୱେ ଅନିୟତା ଧମ୍ମା। ତତ୍ଥାୟସ୍ମନ୍ତେ ପୁଚ୍ଛାମି – ‘‘କଚ୍ଚିତ୍ଥ ପରିସୁଦ୍ଧା’’? ଦୁତିୟମ୍ପି ପୁଚ୍ଛାମି – ‘‘କଚ୍ଚିତ୍ଥ ପରିସୁଦ୍ଧା’’? ତତିୟମ୍ପି ପୁଚ୍ଛାମି – ‘‘କଚ୍ଚିତ୍ଥ ପରିସୁଦ୍ଧା’’? ପରିସୁଦ୍ଧେତ୍ଥାୟସ୍ମନ୍ତୋ; ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀତି।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଅଲଂ କମ୍ମନିୟଞ୍ଚେୱ, ତଥେୱ ଚ ନହେୱ ଖୋ।

ଅନିୟତା ସୁପଞ୍ଞତ୍ତା, ବୁଦ୍ଧସେଟ୍ଠେନ ତାଦିନାତି॥

ଅନିୟତକଣ୍ଡଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୪. ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟକଣ୍ଡଂ

୧. ଚୀୱରୱଗ୍ଗୋ

୧. ପଠମକଥିନସିକ୍ଖାପଦଂ

ଇମେ ଖୋ ପନାୟସ୍ମନ୍ତୋ ତିଂସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟା ପାଚିତ୍ତିୟା

ଧମ୍ମା ଉଦ୍ଦେସଂ ଆଗଚ୍ଛନ୍ତି।

୪୫୯ . ତେନେ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ୱେସାଲିୟଂ ୱିହରତି ଗୋତମକେ ଚେତିୟେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ତିଚୀୱରଂ ଅନୁଞ୍ଞାତଂ ହୋତି। ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଭଗୱତା ତିଚୀୱରଂ ଅନୁଞ୍ଞାତ’’ନ୍ତି ଅଞ୍ଞେନେୱ ତିଚୀୱରେନ ଗାମଂ ପୱିସନ୍ତି, ଅଞ୍ଞେନ ତିଚୀୱରେନ ଆରାମେ ଅଚ୍ଛନ୍ତି, ଅଞ୍ଞେନ ତିଚୀୱରେନ ନହାନଂ ଓତରନ୍ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଧାରେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଧାରେଥା’’ତି ? ‘‘ସଚ୍ଚଂ ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଧାରେସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୪୬୦ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଧାରେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

୪୬୧ . [ମହାୱ॰ ୩୪୭] ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମତୋ ଆନନ୍ଦସ୍ସ ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଉପ୍ପନ୍ନଂ ହୋତି। ଆୟସ୍ମା ଚ ଆନନ୍ଦୋ ତଂ ଚୀୱରଂ ଆୟସ୍ମତୋ ସାରିପୁତ୍ତସ୍ସ ଦାତୁକାମୋ ହୋତି। ଆୟସ୍ମା ଚ ସାରିପୁତ୍ତୋ ସାକେତେ ୱିହରତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଆନନ୍ଦସ୍ସ ଏତଦହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ – ‘ନ ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଧାରେତବ୍ବ’ନ୍ତି। ଇଦଞ୍ଚ ମେ ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଉପ୍ପନ୍ନଂ। ଅହଞ୍ଚିମଂ ଚୀୱରଂ ଆୟସ୍ମତୋ ସାରିପୁତ୍ତସ୍ସ ଦାତୁକାମୋ। ଆୟସ୍ମା ଚ ସାରିପୁତ୍ତୋ ସାକେତେ ୱିହରତି। କଥଂ ନୁ ଖୋ ମୟା ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବ’’ନ୍ତି? ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘କୀୱଚିରଂ ପନାନନ୍ଦ, ସାରିପୁତ୍ତୋ ଆଗଚ୍ଛିସ୍ସତୀ’’ତି? ‘‘ନୱମଂ ୱା, ଭଗୱା, ଦିୱସଂ ଦସମଂ ୱା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦସାହପରମଂ ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଧାରେତୁଂ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୪୬୨ . ‘‘ନିଟ୍ଠିତଚୀୱରସ୍ମିଂ ଭିକ୍ଖୁନା ଉବ୍ଭତସ୍ମିଂ କଥିନେ ଦସାହପରମଂ ଅତିରେକଚୀୱରଂ ଧାରେତବ୍ବଂ। ତଂ ଅତିକ୍କାମୟତୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୪୬୩ . ନିଟ୍ଠିତଚୀୱରସ୍ମି ନ୍ତି ଭିକ୍ଖୁନୋ ଚୀୱରଂ କତଂ ୱା ହୋତି ନଟ୍ଠଂ ୱା ୱିନଟ୍ଠଂ ୱା ଦଡ୍ଢଂ ୱା ଚୀୱରାସା ୱା ଉପଚ୍ଛିନ୍ନା।

ଉବ୍ଭତସ୍ମିଂ କଥିନେ ତି ଅଟ୍ଠନ୍ନଂ ମାତିକାନଂ ଅଞ୍ଞତରାୟ ମାତିକାୟ ଉବ୍ଭତଂ ହୋତି, ସଙ୍ଘେନ ୱା ଅନ୍ତରା ଉବ୍ଭତଂ ହୋତି।

ଦସାହପରମ ନ୍ତି ଦସାହପରମତା ଧାରେତବ୍ବଂ।

ଅତିରେକଚୀୱରଂ ନାମ ଅନଧିଟ୍ଠିତଂ ଅୱିକପ୍ପିତଂ।

ଚୀୱରଂ ନାମ ଛନ୍ନଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ, ୱିକପ୍ପନୁପଗଂ ପଚ୍ଛିମଂ।

ତଂ ଅତିକ୍କାମୟତୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତୀ [ହୋତୀତି ଇଦଂ ପଦଂ ସବ୍ବପୋତ୍ଥକେସୁ ଅତ୍ଥି, ସିକ୍ଖାପଦେ ପନ ନତ୍ଥି, ଏୱମୁପରିପି] ତି ଏକାଦସେ ଅରୁଣୁଗ୍ଗମନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରଂ ଦସାହାତିକ୍କନ୍ତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ, ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀ’’ତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ଆପତ୍ତି ଦେସେତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ଆପତ୍ତି ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବା। ନିସ୍ସଟ୍ଠଚୀୱରଂ ଦାତବ୍ବଂ।

୪୬୪ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଇଦଂ ଚୀୱରଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଟ୍ଠଂ। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇମଂ ଚୀୱରଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଦଦେୟ୍ୟା’’ତି।

୪୬୫ . ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସୁ ୱଚନୀୟା – ‘‘ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରଂ ଦସାହାତିକ୍କନ୍ତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ଆୟସ୍ମନ୍ତାନଂ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀ’’ତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ଆପତ୍ତି ଦେସେତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ଆପତ୍ତି ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବା। ନିସ୍ସଟ୍ଠଚୀୱରଂ ଦାତବ୍ବଂ।

୪୬୬ . ‘‘ସୁଣନ୍ତୁ ମେ ଆୟସ୍ମନ୍ତା। ଇଦଂ ଚୀୱରଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଆୟସ୍ମନ୍ତାନଂ ନିସ୍ସଟ୍ଠଂ। ୟଦାୟସ୍ମନ୍ତାନଂ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ଆୟସ୍ମନ୍ତା ଇମଂ ଚୀୱରଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଦଦେୟ୍ୟୁ’’ନ୍ତି।

୪୬୭ . ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଏକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଇଦଂ ମେ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରଂ ଦସାହାତିକ୍କନ୍ତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ଆୟସ୍ମତୋ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀ’’ତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ଆପତ୍ତି ଦେସେତବ୍ବା। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଆପତ୍ତି ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବା। ନିସ୍ସଟ୍ଠଚୀୱରଂ ଦାତବ୍ବଂ – ‘‘ଇମଂ ଚୀୱରଂ ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀ’’ତି।

୪୬୮ . ଦସାହାତିକ୍କନ୍ତେ ଅତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଦସାହାତିକ୍କନ୍ତେ ୱେମତିକୋ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଦସାହାତିକ୍କନ୍ତେ ଅନତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ । ଅନଧିଟ୍ଠିତେ ଅଧିଟ୍ଠିତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅୱିକପ୍ପିତେ ୱିକପ୍ପିତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜିତେ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅନଟ୍ଠେ ନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅୱିନଟ୍ଠେ ୱିନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଦଡ୍ଢେ ଦଡ୍ଢସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅୱିଲୁତ୍ତେ ୱିଲୁତ୍ତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଚୀୱରଂ ଅନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଦସାହାନତିକ୍କନ୍ତେ ଅତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଦସାହାନତିକ୍କନ୍ତେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଦସାହାନତିକ୍କନ୍ତେ ଅନତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୪୬୯ . ଅନାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋଦସାହଂ ଅଧିଟ୍ଠେତି, ୱିକପ୍ପେତି, ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତି, ନସ୍ସତି, ୱିନସ୍ସତି, ଡୟ୍ହତି, ଅଚ୍ଛିନ୍ଦିତ୍ୱା ଗଣ୍ହନ୍ତି, ୱିସ୍ସାସଂ ଗଣ୍ହନ୍ତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

୪୭୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ନିସ୍ସଟ୍ଠଚୀୱରଂ ନ ଦେନ୍ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ନ , ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଟ୍ଠଚୀୱରଂ ନ ଦାତବ୍ବଂ। ୟୋ ନ ଦଦେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

କଥିନସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ପଠମଂ।

୨. ଉଦୋସିତସିକ୍ଖାପଦଂ

୪୭୧ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ହତ୍ଥେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ସନ୍ତରୁତ୍ତରେନ ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମନ୍ତି। ତାନି ଚୀୱରାନି ଚିରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତାନି କଣ୍ଣକିତାନି ହୋନ୍ତି। ତାନି ଭିକ୍ଖୂ ଓତାପେନ୍ତି। ଅଦ୍ଦସା ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ସେନାସନଚାରିକଂ ଆହିଣ୍ଡନ୍ତୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତାନି ଚୀୱରାନି ଓତାପେନ୍ତେ। ଦିସ୍ୱାନ ୟେନ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କସ୍ସିମାନି, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରାନି କଣ୍ଣକିତାନୀ’’ତି? ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମତୋ ଆନନ୍ଦସ୍ସ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ହତ୍ଥେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ସନ୍ତରୁତ୍ତରେନ ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ହତ୍ଥେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ସନ୍ତରୁତ୍ତରେନ ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମନ୍ତୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଘପୁରିସା ଭିକ୍ଖୂନଂ ହତ୍ଥେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ସନ୍ତରୁତ୍ତରେନ ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିସ୍ସନ୍ତି ! ନେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୪୭୨ . ‘‘ନିଟ୍ଠିତଚୀୱରସ୍ମିଂ ଭିକ୍ଖୁନା ଉବ୍ଭତସ୍ମିଂ କଥିନେ ଏକରତ୍ତମ୍ପି ଚେ ଭିକ୍ଖୁ ତିଚୀୱରେନ ୱିପ୍ପୱସେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

୪୭୩ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ କୋସମ୍ବିୟଂ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ଞାତକା ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପାହେସୁଂ – ‘‘ଆଗଚ୍ଛତୁ ଭଦନ୍ତୋ, ମୟଂ, ଉପଟ୍ଠହିସ୍ସାମା’’ତି। ଭିକ୍ଖୂପି ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ଗଚ୍ଛାୱୁସୋ , ଞାତକା ତଂ ଉପଟ୍ଠହିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି। ସୋ ଏୱମାହ – ‘‘ଭଗୱତାୱୁସୋ, ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ – ‘ନ ତିଚୀୱରେନ ୱିପ୍ପୱସିତବ୍ବ’ନ୍ତି। ଅହଞ୍ଚମ୍ହି ଗିଲାନୋ। ନ ସକ୍କୋମି ତିଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ପକ୍କମିତୁଂ। ନାହଂ ଗମିସ୍ସାମୀ’’ତି । ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଗିଲାନସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ତିଚୀୱରେନ ଅୱିପ୍ପୱାସସମ୍ମୁତିଂ ଦାତୁଂ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଦାତବ୍ବା। ତେନ ଗିଲାନେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ଗିଲାନୋ। ନ ସକ୍କୋମି ତିଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ପକ୍କମିତୁଂ। ସୋହଂ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘଂ ତିଚୀୱରେନ ଅୱିପ୍ପୱାସସମ୍ମୁତିଂ ୟାଚାମୀ’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୟାଚିତବ୍ବା। ତତିୟମ୍ପି ୟାଚିତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୪୭୪ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ। ନ ସକ୍କୋତି ତିଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ପକ୍କମିତୁଂ। ସୋ ସଙ୍ଘଂ ତିଚୀୱରେନ ଅୱିପ୍ପୱାସସମ୍ମୁତିଂ ୟାଚତି। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ତିଚୀୱରେନ ଅୱିପ୍ପୱାସସମ୍ମୁତିଂ ଦଦେୟ୍ୟ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ। ନ ସକ୍କୋତି ତିଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ପକ୍କମିତୁଂ। ସୋ ସଙ୍ଘଂ ତିଚୀୱରେନ ଅୱିପ୍ପୱାସସମ୍ମୁତିଂ ୟାଚତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ତିଚୀୱରେନ ଅୱିପ୍ପୱାସସମ୍ମୁତିଂ ଦେତି। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ତିଚୀୱରେନ ଅୱିପ୍ପୱାସସମ୍ମୁତିୟା ଦାନଂ, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ଦିନ୍ନା ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ତିଚୀୱରେନ ଅୱିପ୍ପୱାସସମ୍ମୁତି। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୪୭୫ . ‘‘ନିଟ୍ଠିତଚୀୱରସ୍ମିଂ ଭିକ୍ଖୁନା ଉବ୍ଭତସ୍ମିଂ କଥିନେ ଏକରତ୍ତମ୍ପି ଚେ ଭିକ୍ଖୁ ତିଚୀୱରେନ ୱିପ୍ପୱସେୟ୍ୟ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୪୭୬ . ‘‘ନିଟ୍ଠିତଚୀୱରସ୍ମି ନ୍ତି ଭିକ୍ଖୁନୋ ଚୀୱରଂ କତଂ ୱା ହୋତି ନଟ୍ଠଂ ୱା ୱିନଟ୍ଠଂ ୱା ଦଡ୍ଢଂ ୱା ଚୀୱରାସା ୱା ଉପଚ୍ଛିନ୍ନା।

ଉବ୍ଭତସ୍ମିଂ କଥିନେ ତି ଅଟ୍ଠନ୍ନଂ ମାତିକାନଂ ଅଞ୍ଞତରାୟ ମାତିକାୟ ଉବ୍ଭତଂ ହୋତି, ସଙ୍ଘେନ ୱା ଅନ୍ତରା ଉବ୍ଭତଂ ହୋତି।

ଏକରତ୍ତମ୍ପି ଚେ ଭିକ୍ଖୁ ତିଚୀୱରେନ ୱିପ୍ପୱସେୟ୍ୟା ତି ସଙ୍ଘାଟିୟା ୱା ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗେନ ୱା ଅନ୍ତରୱାସକେନ ୱା।

ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା ତି ଠପେତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିଂ।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତୀ ତି ସହ ଅରୁଣୁଗ୍ଗମନା [ଅରୁଣୁଗ୍ଗମନେନ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ , ଚୀୱରଂ ରତ୍ତିୱିପ୍ପୱୁତ୍ଥଂ [ରତ୍ତିଂ ୱିପ୍ପୱୁତ୍ଥଂ (ସୀ॰)] ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ, ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୪୭୭ . ଗାମୋ ଏକୂପଚାରୋ ନାନୂପଚାରୋ। ନିୱେସନଂ ଏକୂପଚାରଂ ନାନୂପଚାରଂ। ଉଦୋସିତୋ ଏକୂପଚାରୋ ନାନୂପଚାରୋ। ଅଟ୍ଟୋ ଏକୂପଚାରୋ ନାନୂପଚାରୋ। ମାଳୋ ଏକୂପଚାରୋ ନାନୂପଚାରୋ। ପାସାଦୋ ଏକୂପଚାରୋ ନାନୂପଚାରୋ। ହମ୍ମିୟଂ ଏକୂପଚାରଂ ନାନୂପଚାରଂ। ନାୱା ଏକୂପଚାରା ନାନୂପଚାରା। ସତ୍ଥୋ ଏକୂପଚାରୋ ନାନୂପଚାରୋ। ଖେତ୍ତଂ ଏକୂପଚାରଂ ନାନୂପଚାରଂ। ଧଞ୍ଞକରଣଂ ଏକୂପଚାରଂ ନାନୂପଚାରଂ। ଆରାମୋ ଏକୂପଚାରୋ ନାନୂପଚାରୋ। ୱିହାରୋ ଏକୂପଚାରୋ ନାନୂପଚାରୋ। ରୁକ୍ଖମୂଲଂ ଏକୂପଚାରଂ ନାନୂପଚାରଂ। ଅଜ୍ଝୋକାସୋ ଏକୂପଚାରୋ ନାନୂପଚାରୋ।

୪୭୮ . ଗାମୋ ଏକୂପଚାରୋ ନାମ ଏକକୁଲସ୍ସ ଗାମୋ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଚ । ଅନ୍ତୋଗାମେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋଗାମେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ହୋତି, ୟସ୍ମିଂ ଘରେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଘରେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୭୯ . ନାନାକୁଲସ୍ସ ଗାମୋ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଚ। ୟସ୍ମିଂ ଘରେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଘରେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ ସଭାୟେ ୱା ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ସଭାୟଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତେନ ହତ୍ଥପାସେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ସଭାୟେ ୱା ୱତ୍ଥବ୍ବଂ ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ସଭାୟେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ସଭାୟେ ୱା ୱତ୍ଥବ୍ବଂ ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ହୋତି, ୟସ୍ମିଂ ଘରେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଘରେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୮୦ . ଏକକୁଲସ୍ସ ନିୱେସନଂ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତଞ୍ଚ, ନାନାଗବ୍ଭା ନାନାଓୱରକା। ଅନ୍ତୋନିୱେସନେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋନିୱେସନେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି, ୟସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୮୧ . ନାନାକୁଲସ୍ସ ନିୱେସନଂ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତଞ୍ଚ, ନାନାଗବ୍ଭା ନାନାଓୱରକା। ୟସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ । ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି, ୟସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୮୨ . ଏକକୁଲସ୍ସ ଉଦୋସିତୋ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଚ, ନାନାଗବ୍ଭା ନାନାଓୱରକା । ଅନ୍ତୋଉଦୋସିତେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋଉଦୋସିତେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ହୋତି, ୟସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୮୩ . ନାନାକୁଲସ୍ସ ଉଦୋସିତୋ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଚ, ନାନାଗବ୍ଭା ନାନାଓୱରକା। ୟସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ହୋତି, ୟସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୮୪ . ଏକକୁଲସ୍ସ ଅଟ୍ଟୋ ହୋତି, ଅନ୍ତୋଅଟ୍ଟେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋଅଟ୍ଟେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ନାନାକୁଲସ୍ସ ଅଟ୍ଟୋ ହୋତି, ନାନାଗବ୍ଭା ନାନାଓୱରକା। ୟସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୮୫ . ଏକକୁଲସ୍ସ ମାଳୋ ହୋତି, ଅନ୍ତୋମାଳେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋମାଳେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ନାନାକୁଲସ୍ସ ମାଳୋ ହୋତି ନାନାଗବ୍ଭା ନାନାଓୱରକା, ୟସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୮୬ . ଏକକୁଲସ୍ସ ପାସାଦୋ ହୋତି, ଅନ୍ତୋପାସାଦେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋପାସାଦେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ନାନାକୁଲସ୍ସ ପାସାଦୋ ହୋତି, ନାନାଗବ୍ଭା ନାନାଓୱରକା। ୟସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୮୭ . ଏକକୁଲସ୍ସ ହମ୍ମିୟଂ ହୋତି। ଅନ୍ତୋହମ୍ମିୟେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋହମ୍ମିୟେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ନାନାକୁଲସ୍ସ ହମ୍ମିୟଂ ହୋତି, ନାନାଗବ୍ଭା ନାନାଓୱରକା। ୟସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଗବ୍ଭେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୮୮ . ଏକକୁଲସ୍ସ ନାୱା ହୋତି। ଅନ୍ତୋନାୱାୟ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋନାୱାୟ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ । ନାନାକୁଲସ୍ସ ନାୱା ହୋତି ନାନାଗବ୍ଭା ନାନାଓୱରକା। ୟସ୍ମିଂ ଓୱରକେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ଓୱରକେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୮୯ . ଏକକୁଲସ୍ସ ସତ୍ଥୋ ହୋତି। ସତ୍ଥେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ପୁରତୋ ୱା ପଚ୍ଛତୋ ୱା ସତ୍ତବ୍ଭନ୍ତରା ନ ୱିଜହିତବ୍ବା, ପସ୍ସତୋ ଅବ୍ଭନ୍ତରଂ ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ନାନାକୁଲସ୍ସ ସତ୍ଥୋ ହୋତି, ସତ୍ଥେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ହତ୍ଥପାସା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୯୦ . ଏକକୁଲସ୍ସ ଖେତ୍ତଂ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତଞ୍ଚ। ଅନ୍ତୋଖେତ୍ତେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋଖେତ୍ତେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି, ହତ୍ଥପାସା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ନାନାକୁଲସ୍ସ ଖେତ୍ତଂ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତଞ୍ଚ। ଅନ୍ତୋଖେତ୍ତେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା ୱତ୍ଥବ୍ବଂ, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି, ହତ୍ଥପାସା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୯୧ . ଏକକୁଲସ୍ସ ଧଞ୍ଞକରଣଂ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତଞ୍ଚ। ଅନ୍ତୋଧଞ୍ଞକରଣେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋଧଞ୍ଞକରଣେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି, ହତ୍ଥପାସା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ନାନାକୁଲସ୍ସ ଧଞ୍ଞକରଣଂ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତଞ୍ଚ। ଅନ୍ତୋଧଞ୍ଞକରଣେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା ୱତ୍ଥବ୍ବଂ, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି, ହତ୍ଥପାସା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୯୨ . ଏକକୁଲସ୍ସ ଆରାମୋ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଚ। ଅନ୍ତୋଆରାମେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋଆରାମେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ହୋତି, ହତ୍ଥପାସା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ନାନାକୁଲସ୍ସ ଆରାମୋ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଚ। ଅନ୍ତୋଆରାମେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା ୱତ୍ଥବ୍ବଂ, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ହୋତି, ହତ୍ଥପାସା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୯୩ . ଏକକୁଲସ୍ସ ୱିହାରୋ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଚ। ଅନ୍ତୋୱିହାରେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋୱିହାରେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ହୋତି, ୟସ୍ମିଂ ୱିହାରେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ୱିହାରେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ନାନାକୁଲସ୍ସ ୱିହାରୋ ହୋତି ପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ଚ। ୟସ୍ମିଂ ୱିହାରେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ୱିହାରେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ ଦ୍ୱାରମୂଲେ ୱା, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ। ଅପରିକ୍ଖିତ୍ତୋ ହୋତି , ୟସ୍ମିଂ ୱିହାରେ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ହୋତି ତସ୍ମିଂ ୱିହାରେ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ, ହତ୍ଥପାସା ୱା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

୪୯୪ . ଏକକୁଲସ୍ସ ରୁକ୍ଖମୂଲଂ ହୋତି, ୟଂ ମଜ୍ଝନ୍ହିକେ କାଲେ ସମନ୍ତା ଛାୟା ଫରତି, ଅନ୍ତୋଛାୟାୟ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅନ୍ତୋଛାୟାୟ ୱତ୍ଥବ୍ବଂ। ନାନାକୁଲସ୍ସ ରୁକ୍ଖମୂଲଂ ହୋତି, ହତ୍ଥପାସା ନ ୱିଜହିତବ୍ବଂ।

ଅଜ୍ଝୋକାସୋ ଏକୂପଚାରୋ ନାମ ଅଗାମକେ ଅରଞ୍ଞେ ସମନ୍ତା ସତ୍ତବ୍ଭନ୍ତରା ଏକୂପଚାରୋ, ତତୋ ପରଂ ନାନୂପଚାରୋ।

୪୯୫ . ୱିପ୍ପୱୁତ୍ଥେ ୱିପ୍ପୱୁତ୍ଥସଞ୍ଞୀ ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ୱିପ୍ପୱୁତ୍ଥେ ୱେମତିକୋ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ୱିପ୍ପୱୁତ୍ଥେ ଅୱିପ୍ପୱୁତ୍ଥସଞ୍ଞୀ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅପ୍ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧଟେ ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧଟସଞ୍ଞୀ…ପେ॰… ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜିତେ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିତସଞ୍ଞୀ… ଅନଟ୍ଠେ ନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ… ଅୱିନଟ୍ଠେ ୱିନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ… ଅଦଡ୍ଢେ ଦଡ୍ଢସଞ୍ଞୀ…ପେ॰… ଅୱିଲୁତ୍ତେ ୱିଲୁତ୍ତସଞ୍ଞୀ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଚୀୱରଂ ଅନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ । ଅୱିପ୍ପୱୁତ୍ଥେ ୱିପ୍ପୱୁତ୍ଥସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅୱିପ୍ପୱୁତ୍ଥେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅୱିପ୍ପୱୁତ୍ଥେ ଅୱିପ୍ପୱୁତ୍ଥସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୪୯୬ . ଅନାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋଅରୁଣେ ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧରତି, ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତି, ନସ୍ସତି, ୱିନସ୍ସତି, ଡୟ୍ହତି, ଅଚ୍ଛିନ୍ଦିତ୍ୱା ଗଣ୍ହନ୍ତି, ୱିସ୍ସାସଂ ଗଣ୍ହନ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଉଦୋସିତସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଦୁତିୟଂ।

୩. ତତିୟକଥିନସିକ୍ଖାପଦଂ

୪୯୭ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଅକାଲଚୀୱରଂ ଉପ୍ପନ୍ନଂ ହୋତି। ତସ୍ସ ତଂ ଚୀୱରଂ କୟିରମାନଂ ନପ୍ପହୋତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତଂ ଚୀୱରଂ ଉସ୍ସାପେତ୍ୱା ପୁନପ୍ପୁନଂ ୱିମଜ୍ଜତି। ଅଦ୍ଦସା ଖୋ ଭଗୱା ସେନାସନଚାରିକଂ ଆହିଣ୍ଡନ୍ତୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ତଂ ଚୀୱରଂ ଉସ୍ସାପେତ୍ୱା ପୁନପ୍ପୁନଂ ୱିମଜ୍ଜନ୍ତଂ। ଦିସ୍ୱାନ ୟେନ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିସ୍ସ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଇମଂ ଚୀୱରଂ ଉସ୍ସାପେତ୍ୱା ପୁନପ୍ପୁନଂ ୱିମଜ୍ଜସୀ’’ତି? ‘‘ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଅକାଲଚୀୱରଂ ଉପ୍ପନ୍ନଂ। କୟିରମାନଂ ନପ୍ପହୋତି। ତେନାହଂ ଇମଂ ଚୀୱରଂ ଉସ୍ସାପେତ୍ୱା ପୁନପ୍ପୁନଂ ୱିମଜ୍ଜାମୀ’’ତି। ‘‘ଅତ୍ଥି ପନ ତେ, ଭିକ୍ଖୁ, ଚୀୱରପଚ୍ଚାସା’’ତି? ‘‘ଅତ୍ଥି, ଭଗୱା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା, ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅକାଲଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଚୀୱରପଚ୍ଚାସା ନିକ୍ଖିପିତୁ’’ନ୍ତି।

୪୯୮ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଭଗୱତା ଅନୁଞ୍ଞାତଂ ଅକାଲଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଚୀୱରପଚ୍ଚାସା ନିକ୍ଖିପିତୁ’’ନ୍ତି ଅକାଲଚୀୱରାନି ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଅତିରେକମାସଂ ନିକ୍ଖିପନ୍ତି। ତାନି ଚୀୱରାନି ଚୀୱରୱଂସେ ଭଣ୍ଡିକାବଦ୍ଧାନି ତିଟ୍ଠନ୍ତି। ଅଦ୍ଦସା ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ସେନାସନଚାରିକଂ ଆହିଣ୍ଡନ୍ତୋ ତାନି ଚୀୱରାନି ଚୀୱରୱଂସେ ଭଣ୍ଡିକାବଦ୍ଧାନି ତିଟ୍ଠନ୍ତେ। ଦିସ୍ୱାନ ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘କସ୍ସିମାନି, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରାନି ଚୀୱରୱଂସେ ଭଣ୍ଡିକାବଦ୍ଧାନି ତିଟ୍ଠନ୍ତୀ’’ତି? ‘‘ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ଅକାଲଚୀୱରାନି ଚୀୱରପଚ୍ଚାସା ନିକ୍ଖିତ୍ତାନୀ’’ତି। ‘‘କୀୱଚିରଂ ପନାୱୁସୋ, ଇମାନି ଚୀୱରାନି ନିକ୍ଖିତ୍ତାନୀ’’ତି? ‘‘ଅତିରେକମାସଂ, ଆୱୁସୋ’’ତି। ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଭିକ୍ଖୂ ଅକାଲଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଅତିରେକମାସଂ ନିକ୍ଖିପିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୂ ଅକାଲଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଅତିରେକମାସଂ ନିକ୍ଖିପନ୍ତୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଘପୁରିସା ଅକାଲଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଅତିରେକମାସଂ ନିକ୍ଖିପିସ୍ସନ୍ତି! ନେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୪୯୯ . ‘‘ନିଟ୍ଠିତଚୀୱରସ୍ମିଂ ଭିକ୍ଖୁନା ଉବ୍ଭତସ୍ମିଂ କଥିନେ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପନେୱ ଅକାଲଚୀୱରଂ ଉପ୍ପଜ୍ଜେୟ୍ୟ, ଆକଙ୍ଖମାନେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବଂ। ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଖିପ୍ପମେୱ କାରେତବ୍ବଂ। ନୋଚସ୍ସ ପାରିପୂରି, ମାସପରମଂ ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ତଂ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତବ୍ବଂ ଊନସ୍ସ ପାରିପୂରିୟା ସତିୟା ପଚ୍ଚାସାୟ। ତତୋ ଚେ ଉତ୍ତରି [ଉତ୍ତରିଂ (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ନିକ୍ଖିପେୟ୍ୟ, ସତିୟାପି ପଚ୍ଚାସାୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୦୦ . ନିଟ୍ଠିତଚୀୱରସ୍ମି ନ୍ତି ଭିକ୍ଖୁନୋ ଚୀୱରଂ କତଂ ୱା ହୋତି ନଟ୍ଠଂ ୱା ୱିନଟ୍ଠଂ ୱା ଦଡ୍ଢଂ ୱା ଚୀୱରାସା ୱା ଉପଚ୍ଛିନ୍ନା।

ଉବ୍ଭତସ୍ମିଂ କଥିନେ ତି ଅଟ୍ଠନ୍ନଂ ମାତିକାନଂ ଅଞ୍ଞତରାୟ ମାତିକାୟ ଉବ୍ଭତଂ ହୋତି, ସଙ୍ଘେନ ୱା ଅନ୍ତରା ଉବ୍ଭତଂ ହୋତି।

ଅକାଲଚୀୱରଂ ନାମ ଅନତ୍ଥତେ କଥିନେ ଏକାଦସମାସେ ଉପ୍ପନ୍ନଂ, ଅତ୍ଥତେ କଥିନେ ସତ୍ତମାସେ ଉପ୍ପନ୍ନଂ, କାଲେପି ଆଦିସ୍ସ ଦିନ୍ନଂ, ଏତଂ ଅକାଲଚୀୱରଂ ନାମ।

ଉପ୍ପଜ୍ଜେୟ୍ୟା ତି ଉପ୍ପଜ୍ଜେୟ୍ୟ ସଙ୍ଘତୋ ୱା ଗଣତୋ ୱା ଞାତିତୋ ୱା ମିତ୍ତତୋ ୱା ପଂସୁକୂଲଂ ୱା ଅତ୍ତନୋ ୱା ଧନେନ।

ଆକଙ୍ଖମାନେନା ତି ଇଚ୍ଛମାନେନ ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବଂ।

ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଖିପ୍ପମେୱ କାରେତବ୍ବ ନ୍ତି ଦସାହା କାରେତବ୍ବଂ।

ନୋ ଚସ୍ସ ପାରିପୂରୀ ତି କୟିରମାନଂ ନପ୍ପହୋତି।

ମାସପରମଂ ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ତଂ ଚୀୱରଂ ନିକ୍ଖିପିତବ୍ବ ନ୍ତି ମାସପରମତା ନିକ୍ଖିପିତବ୍ବଂ।

ଊନସ୍ସ ପାରିପୂରିୟା ତି ଊନସ୍ସ ପାରିପୂରତ୍ଥାୟ।

ସତିୟା ପଚ୍ଚାସାୟା ତି ପଚ୍ଚାସା ହୋତି ସଙ୍ଘତୋ ୱା ଗଣତୋ ୱା ଞାତିତୋ ୱା ମିତ୍ତତୋ ୱା ପଂସୁକୂଲଂ ୱା ଅତ୍ତନୋ ୱା ଧନେନ।

ତତୋ ଚେ ଉତ୍ତରି ନିକ୍ଖିପେୟ୍ୟ ସତିୟାପି ପଚ୍ଚାସାୟା ତି ତଦହୁପ୍ପନ୍ନେ ମୂଲଚୀୱରେ ପଚ୍ଚାସାଚୀୱରଂ ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଦସାହା କାରେତବ୍ବଂ। ଦ୍ୱୀହୁପ୍ପନ୍ନେ ମୂଲଚୀୱରେ ପଚ୍ଚାସାଚୀୱରଂ ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଦସାହା କାରେତବ୍ବଂ। ତୀହୁପ୍ପନ୍ନେ ମୂଲଚୀୱରେ…ପେ॰… ଚତୂହୁପ୍ପନ୍ନେ… ପଞ୍ଚାହୁପ୍ପନ୍ନେ… ଛାହୁପ୍ପନ୍ନେ… ସତ୍ତାହୁପ୍ପନ୍ନେ… ଅଟ୍ଠାହୁପ୍ପନ୍ନେ … ନୱାହୁପ୍ପନ୍ନେ… ଦସାହୁପ୍ପନ୍ନେ ମୂଲଚୀୱରେ ପଚ୍ଚାସାଚୀୱରଂ ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଦସାହା କାରେତବ୍ବଂ । ଏକାଦସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ…ପେ॰… ଦ୍ୱାଦସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ତେରସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ଚୁଦ୍ଦସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ପନ୍ନରସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ସୋଳସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ସତ୍ତରସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ଅଟ୍ଠାରସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ଏକୂନୱୀସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ୱୀସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ ମୂଲଚୀୱରେ ପଚ୍ଚାସାଚୀୱରଂ ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଦସାହା କାରେତବ୍ବଂ। ଏକୱୀସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ ମୂଲଚୀୱରେ ପଚ୍ଚାସାଚୀୱରଂ ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ନୱାହା କାରେତବ୍ବଂ। ଦ୍ୱାୱୀସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ…ପେ॰… ତେୱୀସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ଚତୁୱୀସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ପଞ୍ଚୱୀସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ଛବ୍ବୀସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ସତ୍ତୱୀସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ଅଟ୍ଠୱୀସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ… ଏକୂନତିଂସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ ମୂଲଚୀୱରେ ପଚ୍ଚାସାଚୀୱରଂ ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ଏକାହଂ କାରେତବ୍ବଂ… ତିଂସେ ଉପ୍ପନ୍ନେ ମୂଲଚୀୱରେ ପଚ୍ଚାସାଚୀୱରଂ ଉପ୍ପଜ୍ଜତି , ତଦହେୱ ଅଧିଟ୍ଠାତବ୍ବଂ ୱିକପ୍ପେତବ୍ବଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତବ୍ବଂ। ନୋ ଚେ ଅଧିଟ୍ଠେୟ୍ୟ ୱା ୱିକପ୍ପେୟ୍ୟ ୱା ୱିସ୍ସଜ୍ଜେୟ୍ୟ ୱା, ଏକତିଂସେ ଅରୁଣୁଗ୍ଗମନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଅକାଲଚୀୱରଂ ମାସାତିକ୍କନ୍ତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ, ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

ୱିସଭାଗେ ଉପ୍ପନ୍ନେ ମୂଲଚୀୱରେ ପଚ୍ଚାସାଚୀୱରଂ ଉପ୍ପଜ୍ଜତି, ରତ୍ତିୟୋ ଚ ସେସା ହୋନ୍ତି, ନ ଅକାମା କାରେତବ୍ବଂ।

୫୦୧ . ମାସାତିକ୍କନ୍ତେ ଅତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ମାସାତିକ୍କନ୍ତେ ୱେମତିକୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ମାସାତିକ୍କନ୍ତେ ଅନତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅନଧିଟ୍ଠିତେ ଅଧିଟ୍ଠିତସଞ୍ଞୀ…ପେ॰… ଅୱିକପ୍ପିତେ ୱିକପ୍ପିତସଞ୍ଞୀ… ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜିତେ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିତସଞ୍ଞୀ… ଅନଟ୍ଠେ ନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ… ଅୱିନଟ୍ଠେ ୱିନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ… ଅଦଡ୍ଢେ ଦଡ୍ଢସଞ୍ଞୀ… ଅୱିଲୁତ୍ତେ ୱିଲୁତ୍ତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଚୀୱରଂ ଅନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ମାସାନତିକ୍କନ୍ତେ ଅତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ମାସାନତିକ୍କନ୍ତେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ମାସାନତିକ୍କନ୍ତେ ଅନତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୫୦୨ . ଅନାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋମାସେ ଅଧିଟ୍ଠେତି, ୱିକପ୍ପେତି, ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତି, ନସ୍ସତି , ୱିନସ୍ସତି, ଡୟ୍ହତି, ଅଚ୍ଛିନ୍ଦିତ୍ୱା ଗଣ୍ହନ୍ତି, ୱିସ୍ସାସଂ ଗଣ୍ହନ୍ତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ତତିୟକଥିନସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

୪. ପୁରାଣଚୀୱରସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୦୩ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମତୋ ଉଦାୟିସ୍ସ ପୁରାଣଦୁତିୟିକା ଭିକ୍ଖୁନୀସୁ ପବ୍ବଜିତା ହୋତି। ସା ଆୟସ୍ମତୋ ଉଦାୟିସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଅଭିକ୍ଖଣଂ ଆଗଚ୍ଛତି। ଆୟସ୍ମାପି ଉଦାୟୀ ତସ୍ସା ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସନ୍ତିକେ ଅଭିକ୍ଖଣଂ ଗଚ୍ଛତି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତସ୍ସା ଭିକ୍ଖୁନିୟା ସନ୍ତିକେ ଭତ୍ତୱିସ୍ସଗ୍ଗଂ କରୋତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ ୟେନ ସା ଭିକ୍ଖୁନୀ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତସ୍ସା ଭିକ୍ଖୁନିୟା ପୁରତୋ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ୱିୱରିତ୍ୱା ଆସନେ ନିସୀଦି। ସାପି ଖୋ ଭିକ୍ଖୁନୀ ଆୟସ୍ମତୋ ଉଦାୟିସ୍ସ ପୁରତୋ ଅଙ୍ଗଜାତଂ ୱିୱରିତ୍ୱା ଆସନେ ନିସୀଦି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ସାରତ୍ତୋ ତସ୍ସା ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅଙ୍ଗଜାତଂ ଉପନିଜ୍ଝାୟି। ତସ୍ସ ଅସୁଚି ମୁଚ୍ଚି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଗଚ୍ଛ, ଭଗିନି, ଉଦକଂ ଆହର, ଅନ୍ତରୱାସକଂ ଧୋୱିସ୍ସାମୀ’’ତି। ‘‘ଆହରୟ୍ୟ , ଅହମେୱ ଧୋୱିସ୍ସାମୀ’’ତି ତଂ ଅସୁଚିଂ ଏକଦେସଂ ମୁଖେନ ଅଗ୍ଗହେସି ଏକଦେସଂ ଅଙ୍ଗଜାତେ ପକ୍ଖିପି। ସା ତେନ ଗବ୍ଭଂ ଗଣ୍ହି। ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ଅବ୍ରହ୍ମଚାରିନୀ ଅୟଂ ଭିକ୍ଖୁନୀ, ଗବ୍ଭିନୀ’’ତି। ‘‘ନାହଂ, ଅୟ୍ୟେ, ଅବ୍ରହ୍ମଚାରିନୀ’’ତି ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉଦାୟି, ଭିକ୍ଖୁନିୟା ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଞାତିକା ତେ, ଉଦାୟି, ଅଞ୍ଞାତିକା’’ତି? ‘‘ଅଞ୍ଞାତିକା, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅଞ୍ଞାତକୋ, ମୋଘପୁରିସ, ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ନ ଜାନାତି ପତିରୂପଂ ୱା ଅପ୍ପତିରୂପଂ ୱା ପାସାଦିକଂ ୱା ଅପାସାଦିକଂ ୱା। ତତ୍ଥ ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୦୪ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେୟ୍ୟ ୱା ରଜାପେୟ୍ୟ ୱା ଆକୋଟାପେୟ୍ୟ ୱା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୦୫ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଅଞ୍ଞାତିକା ନାମ ମାତିତୋ ୱା ପିତିତୋ ୱା ୟାୱ ସତ୍ତମା ପିତାମହୟୁଗା ଅସମ୍ବଦ୍ଧା।

ଭିକ୍ଖୁନୀ ନାମ ଉଭତୋସଙ୍ଘେ ଉପସମ୍ପନ୍ନା।

ପୁରାଣଚୀୱରଂ ନାମ ସକିଂ ନିୱତ୍ଥମ୍ପି ସକିଂ ପାରୁତମ୍ପି।

ଧୋୱାତି ଆଣାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଧୋତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ରଜାତି ଆଣାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ରତ୍ତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ଆକୋଟେହୀତି ଆଣାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସକିଂ ପାଣିପ୍ପହାରଂ ୱା ମୁଗ୍ଗରପ୍ପହାରଂ ୱା ଦିନ୍ନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଧୋୱାପିତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୦୬ . ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେତି ରଜାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେତି ଆକୋଟାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେତି ରଜାପେତି ଆକୋଟାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ରଜାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ରଜାପେତି ଆକୋଟାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ରଜାପେତି ଧୋୱାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ରଜାପେତି ଆକୋଟାପେତି ଧୋୱାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଆକୋଟାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଆକୋଟାପେତି ଧୋୱାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଆକୋଟାପେତି ରଜାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଆକୋଟାପେତି ଧୋୱାପେତି ରଜାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଞାତିକସଞ୍ଞୀ…ପେ॰… ଅଞ୍ଞସ୍ସ ପୁରାଣଚୀୱରଂ ଧୋୱାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ନିସୀଦନପଚ୍ଚତ୍ଥରଣଂ ଧୋୱାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଏକତୋଉପସମ୍ପନ୍ନାୟ ଧୋୱାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ । ଞାତିକାୟ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତିକାୟ ଞାତିକସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୫୦୭ . ଅନାପତ୍ତି ଞାତିକାୟ ଧୋୱନ୍ତିୟା ଅଞ୍ଞାତିକା ଦୁତିୟା ହୋତି, ଅୱୁତ୍ତା ଧୋୱତି, ଅପରିଭୁତ୍ତଂ ଧୋୱାପେତି, ଚୀୱରଂ ଠପେତ୍ୱା ଅଞ୍ଞଂ ପରିକ୍ଖାରଂ ଧୋୱାପେତି, ସିକ୍ଖମାନାୟ, ସାମଣେରିୟା, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ପୁରାଣଚୀୱରସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଚତୁତ୍ଥଂ।

୫. ଚୀୱରପଟିଗ୍ଗହଣସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୦୮ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ରାଜଗହେ ୱିହରତି ୱେଳୁୱନେ କଲନ୍ଦକନିୱାପେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣା ଭିକ୍ଖୁନୀ ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି। ଅଥ ଖୋ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣା ଭିକ୍ଖୁନୀ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରମାଦାୟ ସାୱତ୍ଥିଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପାୱିସି। ସାୱତ୍ଥିୟଂ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରିତ୍ୱା ପଚ୍ଛାଭତ୍ତଂ ପିଣ୍ଡପାତପ୍ପଟିକ୍କନ୍ତା ୟେନ ଅନ୍ଧୱନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି ଦିୱାୱିହାରାୟ। ଅନ୍ଧୱନଂ ଅଜ୍ଝୋଗାହେତ୍ୱା ଅଞ୍ଞତରସ୍ମିଂ ରୁକ୍ଖମୂଲେ ଦିୱାୱିହାରଂ ନିସୀଦି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଚୋରା କତକମ୍ମା ଗାୱିଂ ୱଧିତ୍ୱା ମଂସଂ ଗହେତ୍ୱା ଅନ୍ଧୱନଂ ପୱିସିଂସୁ। ଅଦ୍ଦସା ଖୋ ଚୋରଗାମଣିକୋ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଅଞ୍ଞତରସ୍ମିଂ ରୁକ୍ଖମୂଲେ ଦିୱାୱିହାରଂ ନିସିନ୍ନଂ। ଦିସ୍ୱାନସ୍ସ ଏତଦହୋସି – ‘‘ସଚେ ମେ ପୁତ୍ତଭାତୁକା ପସ୍ସିସ୍ସନ୍ତି ୱିହେଠିସ୍ସନ୍ତି ଇମଂ ଭିକ୍ଖୁନି’’ନ୍ତି ଅଞ୍ଞେନ ମଗ୍ଗେନ ଅଗମାସି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଚୋରଗାମଣିକୋ ମଂସେ ପକ୍କେ ୱରମଂସାନି ଗହେତ୍ୱା ପଣ୍ଣପୁଟଂ [ପଣ୍ଣେନ ପୁଟଂ (ସ୍ୟା॰)] ବନ୍ଧିତ୍ୱା ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଅୱିଦୂରେ ରୁକ୍ଖେ ଆଲଗ୍ଗେତ୍ୱା – ‘‘ୟୋ ପସ୍ସତି ସମଣୋ ୱା ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ୱା ଦିନ୍ନଂୟେୱ ହରତୂ’’ତି, ୱତ୍ୱା ପକ୍କାମି। ଅସ୍ସୋସି ଖୋ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣା ଭିକ୍ଖୁନୀ ସମାଧିମ୍ହା ୱୁଟ୍ଠହିତ୍ୱା ତସ୍ସ ଚୋରଗାମଣିକସ୍ସ ଇମଂ ୱାଚଂ ଭାସମାନସ୍ସ। ଅଥ ଖୋ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣା ଭିକ୍ଖୁନୀ ତଂ ମଂସଂ ଗହେତ୍ୱା ଉପସ୍ସୟଂ ଅଗମାସି। ଅଥ ଖୋ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣା ଭିକ୍ଖୁନୀ ତସ୍ସା ରତ୍ତିୟା ଅଚ୍ଚୟେନ ତଂ ମଂସଂ ସମ୍ପାଦେତ୍ୱା ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗେନ ଭଣ୍ଡିକଂ ବନ୍ଧିତ୍ୱା ୱେହାସଂ ଅବ୍ଭୁଗ୍ଗନ୍ତ୍ୱା ୱେଳୁୱନେ ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠାସି [ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠାସି (?)] ।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭଗୱା ଗାମଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପୱିଟ୍ଠୋ ହୋତି। ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ଓହିୟ୍ୟକୋ ହୋତି ୱିହାରପାଲୋ। ଅଥ ଖୋ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣା ଭିକ୍ଖୁନୀ ୟେନାୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କହଂ, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱା’’ତି? ‘‘ପୱିଟ୍ଠୋ, ଭଗିନି, ଭଗୱା ଗାମଂ ପିଣ୍ଡାୟା’’ତି। ‘‘ଇମଂ, ଭନ୍ତେ, ମଂସଂ ଭଗୱତୋ ଦେହୀ’’ତି। ‘‘ସନ୍ତପ୍ପିତୋ ତୟା, ଭଗିନି, ଭଗୱା ମଂସେନ। ସଚେ ମେ ତ୍ୱଂ ଅନ୍ତରୱାସକଂ ଦଦେୟ୍ୟାସି, ଏୱଂ ଅହମ୍ପି ସନ୍ତପ୍ପିତୋ ଭୱେୟ୍ୟଂ ଅନ୍ତରୱାସକେନା’’ତି। ‘‘ମୟଂ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ମାତୁଗାମା ନାମ କିଚ୍ଛଲାଭା। ଇଦଞ୍ଚ ମେ ଅନ୍ତିମଂ ପଞ୍ଚମଂ ଚୀୱରଂ। ନାହଂ ଦସ୍ସାମୀ’’ତି। ‘‘ସେୟ୍ୟଥାପି, ଭଗିନି, ପୁରିସୋ ହତ୍ଥିଂ ଦତ୍ୱା କଚ୍ଛେ ସଜ୍ଜେୟ୍ୟ [ୱିସ୍ସଜ୍ଜେୟ୍ୟ (ସ୍ୟା॰)] ଏୱମେୱ ଖୋ ତ୍ୱଂ ଭଗିନି ଭଗୱତୋ ମଂସଂ ଦତ୍ୱା ମୟି ଅନ୍ତରୱାସକେ ସଜ୍ଜସୀ’’ତି [ଅନ୍ତରୱାସକଂ ନ ସଜ୍ଜସୀତି (କ॰), ମୟ୍ହଂ ଅନ୍ତରୱାସକଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେହୀତି (ସ୍ୟା॰)] । ଅଥ ଖୋ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଆୟସ୍ମତା ଉଦାୟିନା ନିପ୍ପୀଳିୟମାନା ଅନ୍ତରୱାସକଂ ଦତ୍ୱା ଉପସ୍ସୟଂ ଅଗମାସି। ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ପତ୍ତଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତିୟୋ ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣଂ ଭିକ୍ଖୁନିଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘କହଂ ତେ, ଅୟ୍ୟେ, ଅନ୍ତରୱାସକୋ’’ତି? ଉପ୍ପଲୱଣ୍ଣା ଭିକ୍ଖୁନୀ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଅୟ୍ୟୋ ଉଦାୟୀ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେସ୍ସତି କିଚ୍ଛଲାଭୋ ମାତୁଗାମୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ତା ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉଦାୟୀ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦାୟିଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉଦାୟି, ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ , ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଞାତିକା ତେ, ଉଦାୟି, ଅଞ୍ଞାତିକା’’ତି? ‘‘ଅଞ୍ଞାତିକା, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅଞ୍ଞାତକୋ, ମୋଘପୁରିସ, ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ନ ଜାନାତି ପତିରୂପଂ ୱା ଅପ୍ପତିରୂପଂ ୱା ସନ୍ତଂ ୱା ଅସନ୍ତଂ ୱା। ତତ୍ଥ ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ହତ୍ଥତୋ ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେସ୍ସସି! ନେତଂ ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୦୯ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ହତ୍ଥତୋ ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

୫୧୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭିକ୍ଖୂ କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟନ୍ତା ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ପାରିୱତ୍ତକଚୀୱରଂ ନ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତି। ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଅୟ୍ୟା ଅମ୍ହାକଂ ପାରିୱତ୍ତକଚୀୱରଂ ନ ପଟିଗ୍ଗହେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତାସଂ ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତୀନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତୀନଂ ୱିପାଚେନ୍ତୀନଂ। ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ପାରିୱତ୍ତକଂ ପଟିଗ୍ଗହେତୁଂ – ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ, ଭିକ୍ଖୁନିୟା, ସିକ୍ଖମାନାୟ, ସାମଣେରସ୍ସ, ସାମଣେରିୟା। ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମେସଂ ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ପାରିୱତ୍ତକଂ ପଟିଗ୍ଗହେତୁଂ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ।

୫୧୧ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ହତ୍ଥତୋ ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହେୟ୍ୟ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ପାରିୱତ୍ତକା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୧୨ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଅଞ୍ଞାତିକା ନାମ ମାତିତୋ ୱା ପିତିତୋ ୱା ୟାୱ ସତ୍ତମା ପିତାମହୟୁଗା ଅସମ୍ବଦ୍ଧା।

ଭିକ୍ଖୁନୀ ନାମ ଉଭତୋସଙ୍ଘେ ଉପସମ୍ପନ୍ନା।

ଚୀୱରଂ ନାମ ଛନ୍ନଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ୱିକପ୍ପନୁପଗଂ ପଚ୍ଛିମଂ।

ଅଞ୍ଞତ୍ର ପାରିୱତ୍ତକା ତି ଠପେତ୍ୱା ପାରିୱତ୍ତକଂ।

ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରଂ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ହତ୍ଥତୋ ପଟିଗ୍ଗହିତଂ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ପାରିୱତ୍ତକା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୧୩ . ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଅଞ୍ଞତ୍ର ପାରିୱତ୍ତକା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ୱେମତିକୋ ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଅଞ୍ଞତ୍ର ପାରିୱତ୍ତକା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଅଞ୍ଞତ୍ର ପାରିୱତ୍ତକା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଏକତୋଉପସମ୍ପନ୍ନାୟ ହତ୍ଥତୋ ଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଅଞ୍ଞତ୍ର ପାରିୱତ୍ତକା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତିକାୟ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତିକାୟ ଞାତିକସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୫୧୪ . ଅନାପତ୍ତି ଞାତିକାୟ, ପାରିୱତ୍ତକଂ ପରିତ୍ତେନ ୱା ୱିପୁଲଂ, ୱିପୁଲେନ ୱା ପରିତ୍ତଂ, ଭିକ୍ଖୁ ୱିସ୍ସାସଂ ଗଣ୍ହାତି, ତାୱକାଲିକଂ ଗଣ୍ହାତି , ଚୀୱରଂ ଠପେତ୍ୱା ଅଞ୍ଞଂ ପରିକ୍ଖାରଂ ଗଣ୍ହାତି, ସିକ୍ଖମାନାୟ, ସାମଣେରିୟା, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଚୀୱରପଟିଗ୍ଗହଣସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ପଞ୍ଚମଂ।

୬. ଅଞ୍ଞାତକୱିଞ୍ଞତ୍ତିସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୧୫ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ । ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ପଟ୍ଟୋ [ପଟ୍ଠୋ (ସ୍ୟା॰ କ॰)] ହୋତି ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କାତୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଅଞ୍ଞତରୋ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତୋ ୟେନାୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନଂ ଖୋ ତଂ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତଂ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସେସି ସମାଦପେସି ସମୁତ୍ତେଜେସି ସମ୍ପହଂସେସି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତୋ ଆୟସ୍ମତା ଉପନନ୍ଦେନ ସକ୍ୟପୁତ୍ତେନ ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସିତୋ ସମାଦପିତୋ ସମୁତ୍ତେଜିତୋ ସମ୍ପହଂସିତୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୱଦେୟ୍ୟାଥ, ଭନ୍ତେ, ୟେନ ଅତ୍ଥୋ। ପଟିବଲା ମୟଂ ଅୟ୍ୟସ୍ସ ଦାତୁଂ ୟଦିଦଂ ଚୀୱରପିଣ୍ଡପାତସେନାସନଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାର’’ନ୍ତି। ‘‘ସଚେ ମେ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଦାତୁକାମୋସି, ଇତୋ ଏକଂ ସାଟକଂ ଦେହୀ’’ତି। ‘‘ଅମ୍ହାକଂ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, କୁଲପୁତ୍ତାନଂ କିସ୍ମିଂ ୱିୟ ଏକସାଟକଂ ଗନ୍ତୁଂ। ଆଗମେହି, ଭନ୍ତେ, ୟାୱ ଘରଂ ଗଚ୍ଛାମି। ଘରଂ ଗତୋ ଇତୋ ୱା ଏକଂ ସାଟକଂ ପହିଣିସ୍ସାମି ଇତୋ ୱା ସୁନ୍ଦରତର’’ନ୍ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତଂ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ ‘‘ସଚେ ମେ ତ୍ୱଂ ଆୱୁସୋ ଦାତୁକାମୋସି ଇତୋ ଏକଂ ସାଟକଂ ଦେହୀ’’ତି। ଅମ୍ହାକଂ ଖୋ ଭନ୍ତେ କୁଲପୁତ୍ତାନଂ କିସ୍ମିଂ ୱିୟ ଏକସାଟକଂ ଗନ୍ତୁଂ, ଆଗମେହି ଭନ୍ତେ ୟାୱ ଘରଂ ଗଚ୍ଛାମି, ଘରଂ ଗତୋ ଇତୋ ୱା ଏକଂ ସାଟକଂ ପହିଣିସ୍ସାମି ଇତୋ ୱା ସୁନ୍ଦରତରନ୍ତି। ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତଂ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ ‘‘ସଚେ ମେ ତ୍ୱଂ ଆୱୁସୋ ଦାତୁକାମୋସି, ଇତୋ ଏକଂ ସାଟକଂ ଦେହୀ’’ତି। ଅମ୍ହାକଂ ଖୋ ଭନ୍ତେ କୁଲପୁତ୍ତାନଂ କିସ୍ମିଂ ୱିୟ ଏକସାଟକଂ ଗନ୍ତୁଂ, ଆଗମେହି ଭନ୍ତେ ୟାୱ ଘରଂ ଗଚ୍ଛାମି, ଘରଂ ଗତୋ ଇତୋ ୱା ଏକଂ ସାଟକଂ ପହିଣିସ୍ସାମି ଇତୋ ୱା ସୁନ୍ଦରତରନ୍ତି। ‘‘କିଂ ପନ ତୟା, ଆୱୁସୋ, ଅଦାତୁକାମେନ ପୱାରିତେନ ୟଂ ତ୍ୱଂ ପୱାରେତ୍ୱା ନ ଦେସୀ’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ସୋ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତୋ ଆୟସ୍ମତା ଉପନନ୍ଦେନ ସକ୍ୟପୁତ୍ତେନ ନିପ୍ପୀଳିୟମାନୋ ଏକଂ ସାଟକଂ ଦତ୍ୱା ଅଗମାସି। ମନୁସ୍ସା ତଂ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘କିସ୍ସ ତ୍ୱଂ ଅୟ୍ୟୋ ଏକସାଟକୋ ଆଗଚ୍ଛସୀ’’ତି? ଅଥ ଖୋ ସୋ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତୋ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ମନୁସ୍ସା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘ମହିଚ୍ଛା ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଅସନ୍ତୁଟ୍ଠା। ନୟିମେସଂ ସୁକରା ଧମ୍ମନିମନ୍ତନାପି କାତୁଂ [ନୟିମେ ସୁକରା ଧମ୍ମନିମନ୍ତନାୟପି କାତୁଂ (ସ୍ୟା॰)] । କଥଞ୍ହି ନାମ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତେନ ଧମ୍ମନିମନ୍ତନାୟ କୟିରମାନାୟ ସାଟକଂ ଗହେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତଂ ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉପନନ୍ଦ, ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତଂ ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଞାତକୋ ତେ, ଉପନନ୍ଦ, ଅଞ୍ଞାତକୋ’’ତି? ‘‘ଅଞ୍ଞାତକୋ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅଞ୍ଞାତକୋ, ମୋଘପୁରିସ, ଅଞ୍ଞାତକସ୍ସ ନ ଜାନାତି ପତିରୂପଂ ୱା ଅପ୍ପତିରୂପଂ ୱା ସନ୍ତଂ ୱା ଅସନ୍ତଂ ୱା। ତତ୍ଥ ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅଞ୍ଞାତକଂ ସେଟ୍ଠିପୁତ୍ତଂ ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୧୬ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିଂ ୱା ଗହପତାନିଂ ୱା ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

୫୧୭ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ସାକେତା ସାୱତ୍ଥିଂ ୨ ଅଦ୍ଧାନମଗ୍ଗପ୍ପଟିପନ୍ନା ହୋନ୍ତି। ଅନ୍ତରାମଗ୍ଗେ ଚୋରା ନିକ୍ଖମିତ୍ୱା ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦିଂସୁ। ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଭଗୱତା ପଟିକ୍ଖିତ୍ତଂ ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିଂ ୱା ଗହପତାନିଂ ୱା ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତୁ’’ନ୍ତି, କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟନ୍ତା ନ ୱିଞ୍ଞାପେସୁଂ। ୟଥାନଗ୍ଗାୱ ସାୱତ୍ଥିଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଅଭିୱାଦେନ୍ତି। ଭିକ୍ଖୂ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ସୁନ୍ଦରା ଖୋ ଇମେ, ଆୱୁସୋ, ଆଜୀୱକା ୟେ ଇମେ ଭିକ୍ଖୂସୁ ଅଭିୱାଦେନ୍ତୀ’’ତି। ତେ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ନ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ଆଜୀୱକା, ଭିକ୍ଖୂ ମୟ’’ନ୍ତି। ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପାଲିଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଇଙ୍ଘାୱୁସୋ ଉପାଲି, ଇମେ ଅନୁୟୁଞ୍ଜାହୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତା ଉପାଲିନା ଅନୁୟୁଞ୍ଜିୟମାନା ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପାଲି ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁୟୁଞ୍ଜିତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଭିକ୍ଖୂ ଇମେ, ଆୱୁସୋ। ଦେଥ ନେସଂ ଚୀୱରାନୀ’’ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଭିକ୍ଖୂ ନଗ୍ଗା ଆଗଚ୍ଛିସ୍ସନ୍ତି! ନନୁ ନାମ ତିଣେନ ୱା ପଣ୍ଣେନ ୱା ପଟିଚ୍ଛାଦେତ୍ୱା ଆଗନ୍ତବ୍ବ’’ନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତେ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅଚ୍ଛିନ୍ନଚୀୱରସ୍ସ ୱା ନଟ୍ଠଚୀୱରସ୍ସ ୱା ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିଂ ୱା ଗହପତାନିଂ ୱା ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତୁଂ। ୟଂ ଆୱାସଂ ପଠମଂ ଉପଗଚ୍ଛତି, ସଚେ ତତ୍ଥ ହୋତି ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱିହାରଚୀୱରଂ ୱା ଉତ୍ତରତ୍ଥରଣଂ ୱା ଭୂମତ୍ଥରଣଂ ୱା ଭିସିଚ୍ଛୱି ୱା, ତଂ ଗହେତ୍ୱା ପାରୁପିତୁଂ ଲଭିତ୍ୱା ଓଦହିସ୍ସାମୀ’’ତି । ନୋ ଚେ ହୋତି ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱିହାରଚୀୱରଂ ୱା ଉତ୍ତରତ୍ଥରଣଂ ୱା ଭୁମତ୍ଥରଣଂ ୱା ଭିସିଚ୍ଛୱି ୱା ତିଣେନ ୱା ପଣ୍ଣେନ ୱା ପଟିଚ୍ଛାଦେତ୍ୱା ଆଗନ୍ତବ୍ବଂ; ନ ତ୍ୱେୱ ନଗ୍ଗେନ ଆଗନ୍ତବ୍ବଂ। ୟୋ ଆଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୧୮ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିଂ ୱା ଗହପତାନିଂ ୱା ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେୟ୍ୟ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ସମୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ତତ୍ଥାୟଂ ସମୟୋ – ଅଚ୍ଛିନ୍ନଚୀୱରୋ ୱା ହୋତି ଭିକ୍ଖୁ ନଟ୍ଠଚୀୱରୋ ୱା। ଅୟଂ ତତ୍ଥ ସମୟୋ’’ ତି।

୫୧୯ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଅଞ୍ଞାତକୋ ନାମ ମାତିତୋ ୱା ପିତିତୋ ୱା ୟାୱ ସତ୍ତମା ପିତାମହୟୁଗା ଅସମ୍ବଦ୍ଧୋ।

ଗହପତି ନାମ ୟୋ କୋଚି ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତି।

ଗହପତାନୀ ନାମ ୟା କାଚି ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତି।

ଚୀୱରଂ ନାମ ଛନ୍ନଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ୱିକପ୍ପନୁପଗଂ ପଚ୍ଛିମଂ।

ଅଞ୍ଞତ୍ର ସମୟା ତି ଠପେତ୍ୱା ସମୟଂ।

ଅଚ୍ଛିନ୍ନଚୀୱରୋ ନାମ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଚୀୱରଂ ଅଚ୍ଛିନ୍ନଂ ହୋତି ରାଜୂହି ୱା ଚୋରେହି ୱା ଧୁତ୍ତେହି ୱା, ୟେହି କେହିଚି ୱା ଅଚ୍ଛିନ୍ନଂ ହୋତି।

ନଟ୍ଠଚୀୱରୋ ନାମ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ଚୀୱରଂ ଅଗ୍ଗିନା ୱା ଦଡ୍ଢଂ ହୋତି, ଉଦକେନ ୱା ୱୁଳ୍ହଂ ହୋତି, ଉନ୍ଦୂରେହି ୱା ଉପଚିକାହି ୱା ଖାୟିତଂ ହୋତି, ପରିଭୋଗଜିଣ୍ଣଂ ୱା ହୋତି।

ଅଞ୍ଞତ୍ର ସମୟା ୱିଞ୍ଞାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ , ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରଂ ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିକଂ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ସମୟା ୱିଞ୍ଞାପିତଂ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୨୦ . ଅଞ୍ଞାତକେ ଅଞ୍ଞାତକସଞ୍ଞୀ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ସମୟା, ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତକେ ୱେମତିକୋ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ସମୟା, ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତକେ ଞାତକସଞ୍ଞୀ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ସମୟା, ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଞାତକେ ଅଞ୍ଞାତକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତକେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତକେ ଞାତକସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୫୨୧ . ଅନାପତ୍ତି ସମୟେ, ଞାତକାନଂ, ପୱାରିତାନଂ, ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ, ଅତ୍ତନୋ ଧନେନ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଅଞ୍ଞାତକୱିଞ୍ଞତ୍ତିସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଛଟ୍ଠଂ।

୭. ତତୁତ୍ତରିସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୨୨ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅଚ୍ଛିନ୍ନଚୀୱରକେ ଭିକ୍ଖୂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦନ୍ତି – ‘‘ଭଗୱତା, ଆୱୁସୋ, ଅନୁଞ୍ଞାତଂ – ‘ଅଚ୍ଛିନ୍ନଚୀୱରସ୍ସ ୱା ନଟ୍ଠଚୀୱରସ୍ସ ୱା ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିଂ ୱା ଗହପତାନିଂ ୱା ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତୁଂ’; ୱିଞ୍ଞାପେଥ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱର’’ନ୍ତି। ‘‘ଅଲଂ, ଆୱୁସୋ, ଲଦ୍ଧଂ ଅମ୍ହେହି ଚୀୱର’’ନ୍ତି। ‘‘ମୟଂ ଆୟସ୍ମନ୍ତାନଂ ୱିଞ୍ଞାପେମା’’ତି। ‘‘ୱିଞ୍ଞାପେଥ, ଆୱୁସୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଗହପତିକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଅଚ୍ଛିନ୍ନଚୀୱରକା, ଆୱୁସୋ, ଭିକ୍ଖୂ ଆଗତା। ଦେଥ ନେସଂ ଚୀୱରାନୀ’’ତି, ବହୁଂ ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେସୁଂ।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ସଭାୟଂ ନିସିନ୍ନୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପୁରିସଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅଚ୍ଛିନ୍ନଚୀୱରକା ଅୟ୍ୟୋ ଭିକ୍ଖୂ ଆଗତା। ତେସଂ ମୟା ଚୀୱରଂ ଦିନ୍ନ’’ନ୍ତି। ସୋପି ଏୱମାହ – ‘‘ମୟାପି ଦିନ୍ନ’’ନ୍ତି। ଅପରୋପି ଏୱମାହ – ‘‘ମୟାପି ଦିନ୍ନ’’ନ୍ତି। ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ବହୁଂ ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେସ୍ସନ୍ତି, ଦୁସ୍ସୱାଣିଜ୍ଜଂ ୱା ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା କରିସ୍ସନ୍ତି, ପଗ୍ଗାହିକସାଲଂ [ପଟଗ୍ଗାହିକସାଲଂ (?)] ୱା ପସାରେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ବହୁଂ ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ବହୁଂ ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ବହୁଂ ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୨୩ . ‘‘ତଞ୍ଚେ ଅଞ୍ଞାତକୋ ଗହପତି ୱା ଗହପତାନୀ ୱା ବହୂହି ଚୀୱରେହି ଅଭିହଟ୍ଠୁଂ ପୱାରେୟ୍ୟ ସନ୍ତରୁତ୍ତରପରମଂ ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ତତୋ ଚୀୱରଂ ସାଦିତବ୍ବଂ। ତତୋ ଚେ ଉତ୍ତରି ସାଦିୟେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୨୪ . ତଞ୍ଚେ ତି ଅଚ୍ଛିନ୍ନଚୀୱରକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ।

ଅଞ୍ଞାତକୋ ନାମ ମାତିତୋ ୱା ପିତିତୋ ୱା ୟାୱ ସତ୍ତମା ପିତାମହୟୁଗା ଅସମ୍ବଦ୍ଧୋ।

ଗହପତି ନାମ ୟୋ କୋଚି ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତି।

ଗହପତାନୀ ନାମ ୟା କାଚି ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତି।

ବହୂହି ଚୀୱରେହୀ ତି ବହୁକେହି ଚୀୱରେହି।

ଅଭିହଟ୍ଠୁଂ ପୱାରେୟ୍ୟା ତି ୟାୱତକଂ ଇଚ୍ଛସି ତାୱତକଂ ଗଣ୍ହାହୀତି।

ସନ୍ତରୁତ୍ତରପରମଂ ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ତତୋ ଚୀୱରଂ ସାଦିତବ୍ବ ନ୍ତି ସଚେ ତୀଣି ନଟ୍ଠାନି ହୋନ୍ତି ଦ୍ୱେ ସାଦିତବ୍ବାନି, ଦ୍ୱେ ନଟ୍ଠାନି ଏକଂ ସାଦିତବ୍ବଂ, ଏକଂ ନଟ୍ଠଂ ନ କିଞ୍ଚି ସାଦିତବ୍ବଂ।

ତତୋ ଚେ ଉତ୍ତରି ସାଦିୟେୟ୍ୟା ତି ତତୁତ୍ତରି ୱିଞ୍ଞାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରଂ ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତତୁତ୍ତରି ୱିଞ୍ଞାପିତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୨୫ . ଅଞ୍ଞାତକେ ଅଞ୍ଞାତକସଞ୍ଞୀ ତତୁତ୍ତରି ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତକେ ୱେମତିକୋ ତତୁତ୍ତରି ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତକେ ଞାତକସଞ୍ଞୀ ତତୁତ୍ତରି ଚୀୱରଂ ୱିଞ୍ଞାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଞାତକେ ଅଞ୍ଞାତକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତକେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତକେ ଞାତକସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୫୨୬ . ଅନାପତ୍ତି – ‘‘ସେସକଂ ଆହରିସ୍ସାମୀ’’ତି ହରନ୍ତୋ ଗଚ୍ଛତି, ‘‘ସେସକଂ ତୁୟ୍ହେୱ ହୋତୂ’’ତି ଦେନ୍ତି, ନ ଅଚ୍ଛିନ୍ନକାରଣା ଦେନ୍ତି, ନ ନଟ୍ଠକାରଣା ଦେନ୍ତି, ଞାତକାନଂ, ପୱାରିତାନଂ, ଅତ୍ତନୋ ଧନେନ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ତତୁତ୍ତରିସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ସତ୍ତମଂ।

୮. ଉପକ୍ଖଟସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୨୭ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ପଜାପତିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅୟ୍ୟଂ ଉପନନ୍ଦଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମୀ’’ତି। ଅସ୍ସୋସି ଖୋ ଅଞ୍ଞତରୋ ପିଣ୍ଡଚାରିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ତସ୍ସ ପୁରିସସ୍ସ ଇମଂ ୱାଚଂ ଭାସମାନସ୍ସ। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟେନାୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ମହାପୁଞ୍ଞୋସି ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ଉପନନ୍ଦ, ଅମୁକସ୍ମିଂ ଓକାସେ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ପଜାପତିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅୟ୍ୟଂ ଉପନନ୍ଦଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମୀ’’’ତି। ‘‘ଅତ୍ଥାୱୁସୋ, ମଂ ସୋ ଉପଟ୍ଠାକୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ୟେନ ସୋ ପୁରିସୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତଂ ପୁରିସଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ମଂ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେତୁକାମୋସୀ’’ତି? ‘‘ଅପି ମେୟ୍ୟ, ଏୱଂ ହୋତି – ‘ଅୟ୍ୟଂ ଉପନନ୍ଦଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମୀ’’’ତି। ‘‘ସଚେ ଖୋ ମଂ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେତୁକାମୋସି, ଏୱରୂପେନ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେହି। କ୍ୟାହଂ ତେନ ଅଚ୍ଛନ୍ନୋପି କରିସ୍ସାମି ୟାହଂ ନ ପରିଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀ’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ସୋ ପୁରିସୋ ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘ମହିଚ୍ଛା ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଅସନ୍ତୁଟ୍ଠା। ନୟିମେ ସୁକରା ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେତୁଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ଅୟ୍ୟୋ ଉପନନ୍ଦୋ ମୟା ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ମଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତସ୍ସ ପୁରିସସ୍ସ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତସ୍ସ ଖିୟ୍ୟନ୍ତସ୍ସ ୱିପାଚେନ୍ତସ୍ସ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟ୍ୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ …ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉପନନ୍ଦ, ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଞାତକୋ ତେ, ଉପନନ୍ଦ, ଅଞ୍ଞାତକୋ’’ତି? ‘‘ଅଞ୍ଞାତକୋ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅଞ୍ଞାତକୋ, ମୋଘପୁରିସ, ଅଞ୍ଞାତକସ୍ସ ନ ଜାନାତି ପତିରୂପଂ ୱା ଅପ୍ପତିରୂପଂ ୱା ସନ୍ତଂ ୱା ଅସନ୍ତଂ ୱା। ତତ୍ଥ ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜିସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୨୮ . ‘‘ଭିକ୍ଖୁଂ ପନେୱ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଅଞ୍ଞାତକସ୍ସ ଗହପତିସ୍ସ ୱା ଗହପତାନିୟା ୱା ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ [ଚୀୱରଚେତାପନଂ (ସ୍ୟା॰)] ଉପକ୍ଖଟଂ ହୋତି – ‘ଇମିନା ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନେନ ଚୀୱରଂ ଚେତାପେତ୍ୱା ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମୀ’ତି; ତତ୍ର ଚେ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ – ‘ସାଧୁ ୱତ ମଂ ଆୟସ୍ମା ଇମିନା ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନେନ ଏୱରୂପଂ ୱା ଏୱରୂପଂ ୱା ଚୀୱରଂ ଚେତାପେତ୍ୱା ଅଚ୍ଛାଦେହୀ’ତି, କଲ୍ୟାଣକମ୍ୟତଂ ଉପାଦାୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୨୯ . ଭିକ୍ଖୁଂ ପନେୱ ଉଦ୍ଦିସ୍ସା ତି ଭିକ୍ଖୁସ୍ସତ୍ଥାୟ, ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରମ୍ମଣଂ କରିତ୍ୱା, ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଚ୍ଛାଦେତୁକାମୋ।

ଅଞ୍ଞାତକୋ ନାମ ମାତିତୋ ୱା ପିତିତୋ ୱା ୟାୱ ସତ୍ତମା ପିତାମହୟୁଗା ଅସମ୍ବଦ୍ଧୋ।

ଗହପତି ନାମ ୟୋ କୋଚି ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତି।

ଗହପତାନୀ ନାମ ୟା କାଚି ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତି।

ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ନାମ ହିରଞ୍ଞଂ ୱା ସୁୱଣ୍ଣଂ ୱା ମୁତ୍ତା ୱା ମଣି ୱା ପୱାଳୋ ୱା ଫଲିକୋ ୱା ପଟକୋ ୱା ସୁତ୍ତଂ ୱା କପ୍ପାସୋ ୱା।

ଇମିନା ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନେନା ତି ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତେନ।

ଚେତାପେତ୍ୱା ତି ପରିୱତ୍ତେତ୍ୱା।

ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମୀ ତି ଦସ୍ସାମି।

ତତ୍ର ଚେ ସୋ ଭିକ୍ଖୂ ତି ୟଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ଉପକ୍ଖଟଂ ହୋତି ସୋ ଭିକ୍ଖୁ।

ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ତି ପୁବ୍ବେ ଅୱୁତ୍ତୋ ହୋତି – ‘‘କୀଦିସେନ ତେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରେନ ଅତ୍ଥୋ, କୀଦିସଂ ତେ ଚୀୱରଂ ଚେତାପେମୀ’’ତି?

ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତି ଘରଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ୟତ୍ଥ କତ୍ଥଚି ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ।

ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟା ତି ଆୟତଂ ୱା ହୋତୁ ୱିତ୍ଥତଂ ୱା ଅପ୍ପିତଂ ୱା ସଣ୍ହଂ ୱା।

ଇମିନା ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନେନା ତି ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତେନ।

ଏୱରୂପଂ ୱା ଏୱରୂପଂ ୱା ତି। ଆୟତଂ ୱା ୱିତ୍ଥତଂ ୱା ଅପ୍ପିତଂ ୱା ସଣ୍ହଂ ୱା।

ଚେତାପେତ୍ୱା ତି ପରିୱତ୍ତେତ୍ୱା।

ଅଚ୍ଛାଦେହୀ ତି ଦଜ୍ଜେହି।

କଲ୍ୟାଣକମ୍ୟତଂ ଉପାଦାୟା ତି ସାଧତ୍ଥିକୋ [ସାଧୁତ୍ଥିକୋ (ସ୍ୟା॰)] ମହଗ୍ଘତ୍ଥିକୋ। ତସ୍ସ ୱଚନେନ ଆୟତଂ ୱା ୱିତ୍ଥତଂ ୱା ଅପ୍ପିତଂ ୱା ସଣ୍ହଂ ୱା ଚେତାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରଂ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଅଞ୍ଞାତକଂ ଗହପତିକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପନ୍ନଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ, ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୩୦ . ଅଞ୍ଞାତକେ ଅଞ୍ଞାତକସଞ୍ଞୀ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତକେ ୱେମତିକୋ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତକେ ଞାତକସଞ୍ଞୀ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଞାତକେ ଅଞ୍ଞାତକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତକେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତକେ ଞାତକସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୫୩୧ . ଅନାପତ୍ତି ଞାତକାନଂ, ପୱାରିତାନଂ, ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ, ଅତ୍ତନୋ ଧନେନ, ମହଗ୍ଘଂ ଚେତାପେତୁକାମସ୍ସ ଅପ୍ପଗ୍ଘଂ ଚେତାପେତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଉପକ୍ଖଟସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଅଟ୍ଠମଂ।

୯. ଦୁତିୟଉପକ୍ଖଟସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୩୨ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପୁରିସଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅୟ୍ୟଂ ଉପନନ୍ଦଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମୀ’’ତି। ସୋପି ଏୱମାହ – ‘‘ଅହମ୍ପି ଅୟ୍ୟଂ ଉପନନ୍ଦଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମୀ’’ତି। ଅସ୍ସୋସି ଖୋ ଅଞ୍ଞତରୋ ପିଣ୍ଡଚାରିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ତେସଂ ପୁରିସାନଂ ଇମଂ କଥାସଲ୍ଲାପଂ। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟେନାୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ମହାପୁଞ୍ଞୋସି ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ଉପନନ୍ଦ। ଅମୁକସ୍ମିଂ ଓକାସେ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ପୁରିସଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘ଅୟ୍ୟଂ ଉପନନ୍ଦଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମୀ’ତି। ସୋପି ଏୱମାହ – ‘ଅହମ୍ପି ଅୟ୍ୟଂ ଉପନନ୍ଦଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମୀ’’’ତି। ‘‘ଅତ୍ଥାୱୁସୋ, ମଂ ତେ ଉପଟ୍ଠାକା’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ୟେନ ତେ ପୁରିସା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତେ ପୁରିସେ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ମଂ ତୁମ୍ହେ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରେହି ଅଚ୍ଛାଦେତୁକାମାତ୍ଥା’’ତି? ‘‘ଅପି ନୟ୍ୟ, ଏୱଂ ହୋତି – ‘ଅୟ୍ୟଂ ଉପନନ୍ଦଂ ଚୀୱରେହି ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମା’’’ତି। ‘‘ସଚେ ଖୋ ମଂ ତୁମ୍ହେ , ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରେହି ଅଚ୍ଛାଦେତୁକାମାତ୍ଥ, ଏୱରୂପେନ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେଥ, କ୍ୟାହଂ ତେହି ଅଚ୍ଛନ୍ନୋପି କରିସ୍ସାମି, ୟାନାହଂ ନ ପରିଭୁଞ୍ଜିସ୍ସାମୀ’’ତି । ଅଥ ଖୋ ତେ ପୁରିସା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘ମହିଚ୍ଛା ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଅସନ୍ତୁଟ୍ଠା। ନୟିମେ ସୁକରା ଚୀୱରେହି ଅଚ୍ଛାଦେତୁଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ଅୟ୍ୟୋ ଉପନନ୍ଦୋ ଅମ୍ହେହି ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜିସ୍ସତୀ’’ତି!

ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ପୁରିସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉପନନ୍ଦ, ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଞାତକା ତେ, ଉପନନ୍ଦ, ଅଞ୍ଞାତକା’’ତି? ‘‘ଅଞ୍ଞାତକା, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅଞ୍ଞାତକୋ, ମୋଘପୁରିସ, ଅଞ୍ଞାତକାନଂ ନ ଜାନାତି ପତିରୂପଂ ୱା ଅପ୍ପତିରୂପଂ ୱା ସନ୍ତଂ ୱା ଅସନ୍ତଂ ୱା। ତତ୍ଥ ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଅଞ୍ଞାତକେ ଗହପତିକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜିସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୩୩ . ‘‘ଭିକ୍ଖୁଂ ପନେୱ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଉଭିନ୍ନଂ ଅଞ୍ଞାତକାନଂ ଗହପତୀନଂ ୱା ଗହପତାନୀନଂ ୱା ପଚ୍ଚେକଚୀୱରଚେତାପନ୍ନାନି ଉପକ୍ଖଟାନି ହୋନ୍ତି – ‘ଇମେହି ମୟଂ ପଚ୍ଚେକଚୀୱରଚେତାପନ୍ନେହି ପଚ୍ଚେକଚୀୱରାନି ଚେତାପେତ୍ୱା ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୀୱରେହି ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମା’ତି ; ତତ୍ର ଚେ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ – ‘ସାଧୁ ୱତ ମଂ ଆୟସ୍ମନ୍ତୋ ଇମେହି ପଚ୍ଚେକଚୀୱରଚେତାପନ୍ନେହି ଏୱରୂପଂ ୱା ଏୱରୂପଂ ୱା ଚୀୱରଂ ଚେତାପେତ୍ୱା ଅଚ୍ଛାଦେଥ, ଉଭୋୱ ସନ୍ତା ଏକେନା’ତି, କଲ୍ୟାଣକମ୍ୟତଂ ଉପାଦାୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୩୪ . ଭିକ୍ଖୁଂ ପନେୱ ଉଦ୍ଦିସ୍ସା ତି ଭିକ୍ଖୁସ୍ସତ୍ଥାୟ, ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରମ୍ମଣଂ କରିତ୍ୱା, ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଚ୍ଛାଦେତୁକାମା।

ଉଭିନ୍ନ ନ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ।

ଅଞ୍ଞାତକା ନାମ ମାତିତୋ ୱା ପିତିତୋ ୱା ୟାୱ ସତ୍ତମା ପିତାମହୟୁଗା ଅସମ୍ବଦ୍ଧା।

ଗହପତୀ ନାମ ୟେ କେଚି ଅଗାର ଅଜ୍ଝାୱସନ୍ତି।

ଗହପତାନିୟୋ ନାମ ୟା କାଚି ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସନ୍ତି।

ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନାନି ନାମ ହିରଞ୍ଞା ୱା ସୁୱଣ୍ଣା ୱା ମୁତ୍ତା ୱା ମଣୀ ୱା ପୱାଳା ୱା ଫଲିକା ୱା ପଟକା ୱା ସୁତ୍ତା ୱା କପ୍ପାସା ୱା।

ଇମେହି ପଚ୍ଚେକଚୀୱରଚେତାପନ୍ନେହି ତି ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତେହି।

ଚେତାପେତ୍ୱା ତି ପରିୱତ୍ତେତ୍ୱା।

ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମା ତି ଦସ୍ସାମ।

ତତ୍ର ଚେ ସୋ ଭିକ୍ଖୂ ତି ୟଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନାନି ଉପକ୍ଖଟାନି ହୋନ୍ତି ସୋ ଭିକ୍ଖୁ।

ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ତି ପୁବ୍ବେ ଅୱୁତ୍ତୋ ହୋତି – ‘‘କୀଦିସେନ ତେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରେନ ଅତ୍ଥୋ, କୀଦିସଂ ତେ ଚୀୱରଂ ଚେତାପେମା’’ତି।

ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତି ଘରଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ୟତ୍ଥ କତ୍ଥଚି ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା।

ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟା ତି ଆୟତଂ ୱା ହୋତୁ ୱିତ୍ଥତଂ ୱା ଅପ୍ପିତଂ ୱା ସଣ୍ହଂ ୱା।

ଇମେହି ପଚ୍ଚେକଚୀୱରଚେତାପନ୍ନେହୀ ତି ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତେହି।

ଏୱରୂପଂ ୱା ଏୱରୂପଂ ୱା ତି ଆୟତଂ ୱା ୱିତ୍ଥତଂ ୱା ଅପ୍ପିତଂ ୱା ସଣ୍ହଂ ୱା।

ଚେତାପେତ୍ୱା ତି ପରିୱତ୍ତେତ୍ୱା।

ଅଚ୍ଛାଦେଥା ତି ଦଜ୍ଜେଥ।

ଉଭୋୱ ସନ୍ତା ଏକେନା ତି ଦ୍ୱେପି ଜନା ଏକେନ।

କଲ୍ୟାଣକମ୍ୟତଂ ଉପାଦାୟା ତି ସାଧତ୍ଥିକୋ ମହଗ୍ଘତ୍ଥିକୋ।

ତସ୍ସ ୱଚନେନ ଆୟତଂ ୱା ୱିତ୍ଥତଂ ୱା ଅପ୍ପିତଂ ୱା ସଣ୍ହଂ ୱା ଚେତାପେନ୍ତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରଂ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଅଞ୍ଞାତକେ ଗହପତିକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପନ୍ନଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୩୫ . ଅଞ୍ଞାତକେ ଅଞ୍ଞାତକସଞ୍ଞୀ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତକେ ୱେମତିକୋ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତକେ ଞାତକସଞ୍ଞୀ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଞାତକେ ଅଞ୍ଞାତକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତକେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତକେ ଞାତକସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୫୩୬ . ଅନାପତ୍ତି – ଞାତକାନଂ, ପୱାରିତାନଂ, ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ, ଅତ୍ତନୋ ଧନେନ, ମହଗ୍ଘଂ ଚେତାପେତୁକାମାନଂ ଅପ୍ପଗ୍ଘଂ ଚେତାପେତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଦୁତିୟଉପକ୍ଖଟସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ନୱମଂ।

୧୦. ରାଜସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୩୭ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମତୋ ଉପନନ୍ଦସ୍ସ ସକ୍ୟପୁତ୍ତସ୍ସ ଉପଟ୍ଠାକୋ ମହାମତ୍ତୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଉପନନ୍ଦସ୍ସ ସକ୍ୟପୁତ୍ତସ୍ସ ଦୂତେନ ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ପାହେସି – ‘‘ଇମିନା ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନେନ ଚୀୱରଂ ଚେତାପେତ୍ୱା ଅୟ୍ୟଂ ଉପନନ୍ଦଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେହୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଦୂତୋ ୟେନାୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଦଂ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ଆଭତଂ। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତୁ ଆୟସ୍ମା ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନ’’ନ୍ତି। ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତଂ ଦୂତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ନ ଖୋ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାମ, ଚୀୱରଞ୍ଚ ଖୋ ମୟଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାମ କାଲେନ କପ୍ପିୟ’’ନ୍ତି। ଏୱଂ ୱୁତ୍ତେ ସୋ ଦୂତୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅତ୍ଥି ପନାୟସ୍ମତୋ କୋଚି ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରୋ’’ତି ? ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଉପାସକୋ ଆରାମଂ ଅଗମାସି କେନଚିଦେୱ କରଣୀୟେନ। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତଂ ଦୂତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏସୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଉପାସକୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଦୂତୋ ତଂ ଉପାସକଂ ସଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ୟେନାୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୟଂ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆୟସ୍ମା ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରଂ ନିଦ୍ଦିସି ସଞ୍ଞତ୍ତୋ ସୋ ମୟା। ଉପସଙ୍କମତୁ ଆୟସ୍ମା କାଲେନ, ଚୀୱରେନ ତଂ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସତୀ’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସୋ ମହାମତ୍ତୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଉପନନ୍ଦସ୍ସ ସକ୍ୟପୁତ୍ତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପାହେସି – ‘‘ପରିଭୁଞ୍ଜତୁ ଅୟ୍ୟୋ ତଂ ଚୀୱରଂ, ଇଚ୍ଛାମ ମୟଂ ଅୟ୍ୟେନ ତଂ ଚୀୱରଂ ପରିଭୁତ୍ତ’’ନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତଂ ଉପାସକଂ ନ କିଞ୍ଚି ଅୱଚାସି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ସୋ ମହାମତ୍ତୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଉପନନ୍ଦସ୍ସ ସକ୍ୟପୁତ୍ତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପାହେସି – ‘‘ପରିଭୁଞ୍ଜତୁ ଅୟ୍ୟୋ ତଂ ଚୀୱରଂ, ଇଚ୍ଛାମ ମୟଂ ଅୟ୍ୟେନ ତଂ ଚୀୱରଂ ପରିଭୁତ୍ତ’’ନ୍ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତଂ ଉପାସକଂ ନ କିଞ୍ଚି ଅୱଚାସି। ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ସୋ ମହାମତ୍ତୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଉପନନ୍ଦସ୍ସ ସକ୍ୟପୁତ୍ତସ୍ସ ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପାହେସି – ‘‘ପରିଭୁଞ୍ଜତୁ ଅୟ୍ୟୋ ତଂ ଚୀୱରଂ, ଇଚ୍ଛାମ ମୟଂ ଅୟ୍ୟେନ ତଂ ଚୀୱରଂ ପରିଭୁତ୍ତ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ନେଗମସ୍ସ ସମୟୋ ହୋତି। ନେଗମେନ ଚ କତିକା କତା ହୋତି – ‘‘ୟୋ ପଚ୍ଛା ଆଗଚ୍ଛତି ପଞ୍ଞାସଂ ବଦ୍ଧୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ୟେନ ସୋ ଉପାସକୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତଂ ଉପାସକଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅତ୍ଥୋ ମେ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରେନା’’ତି। ‘‘ଅଜ୍ଜଣ୍ହୋ, ଭନ୍ତେ , ଆଗମେହି, ଅଜ୍ଜ ନେଗମସ୍ସ ସମୟୋ। ନେଗମେନ ଚ କତିକା କତା ହୋତି – ‘ୟୋ ପଚ୍ଛା ଆଗଚ୍ଛତି ପଞ୍ଞାସଂ ବଦ୍ଧୋ’’’ତି। ‘‘ଅଜ୍ଜେୱ ମେ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରଂ ଦେହୀ’’ତି ଓୱଟ୍ଟିକାୟ ପରାମସି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଉପାସକୋ ଆୟସ୍ମତା ଉପନନ୍ଦେନ ସକ୍ୟପୁତ୍ତେନ ନିପ୍ପୀଳିୟମାନୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଉପନନ୍ଦସ୍ସ ସକ୍ୟପୁତ୍ତସ୍ସ ଚୀୱରଂ ଚେତାପେତ୍ୱା ପଚ୍ଛା ଅଗମାସି। ମନୁସ୍ସା ତଂ ଉପାସକଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘କିସ୍ସ ତ୍ୱଂ, ଅୟ୍ୟୋ, ପଚ୍ଛା ଆଗତୋ, ପଞ୍ଞାସଂ ଜୀନୋସୀ’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ସୋ ଉପାସକୋ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ମନୁସ୍ସା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘ମହିଚ୍ଛା ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଅସନ୍ତୁଟ୍ଠା । ନୟିମେସଂ ସୁକରଂ ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚମ୍ପି କାତୁଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ଉପାସକେନ – ‘ଅଜ୍ଜଣ୍ହୋ, ଭନ୍ତେ, ଆଗମେହୀ’ତି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ନାଗମେସ୍ସତୀ’’ତି! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ଉପାସକେନ – ‘ଅଜ୍ଜଣ୍ହୋ, ଭନ୍ତେ, ଆଗମେହୀ’ତି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ନାଗମେସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉପନନ୍ଦ, ଉପାସକେନ – ‘ଅଜ୍ଜଣ୍ହୋ, ଭନ୍ତେ, ଆଗମେହୀ’ତି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ନାଗମେସୀ’’ତି ? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଉପାସକେନ – ‘ଅଜ୍ଜଣ୍ହୋ, ଭନ୍ତେ, ଆଗମେହୀ’ତି ୱୁଚ୍ଚମାନୋ ନାଗମେସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୩୮ . ‘‘ଭିକ୍ଖୁଂ ପନେୱ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ରାଜା ୱା ରାଜଭୋଗ୍ଗୋ ୱା ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ୱା ଗହପତିକୋ ୱା ଦୂତେନ ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ପହିଣେୟ୍ୟ – ‘ଇମିନା ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନେନ ଚୀୱରଂ ଚେତାପେତ୍ୱା ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେହୀ’ତି। ସୋ ଚେ ଦୂତୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଇଦଂ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ଆଭତଂ, ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତୁ ଆୟସ୍ମା ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନ’ନ୍ତି, ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସୋ ଦୂତୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘ନ ଖୋ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାମ। ଚୀୱରଞ୍ଚ ଖୋ ମୟଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାମ, କାଲେନ କପ୍ପିୟ’ନ୍ତି। ସୋ ଚେ ଦୂତୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ଅତ୍ଥି ପନାୟସ୍ମତୋ କୋଚି ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରୋ’ତି, ଚୀୱରତ୍ଥିକେନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୁନା ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରୋ ନିଦ୍ଦିସିତବ୍ବୋ ଆରାମିକୋ ୱା ଉପାସକୋ ୱା – ‘ଏସୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଭିକ୍ଖୂନଂ ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରୋ’ତି। ସୋ ଚେ ଦୂତୋ ତଂ ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରଂ ସଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘ୟଂ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆୟସ୍ମା ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରଂ ନିଦ୍ଦିସି ସଞ୍ଞତ୍ତୋ ସୋ ମୟା, ଉପସଙ୍କମତୁ ଆୟସ୍ମା କାଲେନ, ଚୀୱରେନ ତଂ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସତୀ’ତି, ଚୀୱରତ୍ଥିକେନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୁନା ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରୋ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଦ୍ୱତ୍ତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦେତବ୍ବୋ ସାରେତବ୍ବୋ – ‘ଅତ୍ଥୋ ମେ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରେନା’ତି। ଦ୍ୱତ୍ତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦୟମାନୋ ସାରୟମାନୋ ତଂ ଚୀୱରଂ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେୟ୍ୟ, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେୟ୍ୟ, ଚତୁକ୍ଖତ୍ତୁଂ ପଞ୍ଚକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଛକ୍ଖତ୍ତୁପରମଂ ତୁଣ୍ହୀଭୂତେନ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଠାତବ୍ବଂ। ଚତୁକ୍ଖତ୍ତୁଂ ପଞ୍ଚକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଛକ୍ଖତ୍ତୁପରମଂ ତୁଣ୍ହୀଭୂତୋ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ତିଟ୍ଠମାନୋ ତଂ ଚୀୱରଂ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେୟ୍ୟ, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ତତୋ ଚେ ଉତ୍ତରି ୱାୟମମାନୋ ତଂ ଚୀୱର ଅଭିନିପ୍ଫାଦେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ନୋ ଚେ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେୟ୍ୟ, ୟତସ୍ସ ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ଆଭତଂ, ତତ୍ଥ ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘ୟଂ ଖୋ ତୁମ୍ହେ ଆୟସ୍ମନ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ପହିଣିତ୍ଥ, ନ ତଂ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କିଞ୍ଚି ଅତ୍ଥଂ ଅନୁଭୋତି, ୟୁଞ୍ଜନ୍ତାୟସ୍ମନ୍ତୋ ସକଂ, ମା ୱୋ ସକଂ ୱିନସ୍ସା’ତି, ଅୟଂ ତତ୍ଥ ସାମୀଚୀ’’ ତି।

୫୩୯ . ଭିକ୍ଖୁଂ ପନେୱ ଉଦ୍ଦିସ୍ସା ତି ଭିକ୍ଖୁସ୍ସତ୍ଥାୟ, ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରମ୍ମଣଂ କରିତ୍ୱା , ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଚ୍ଛାଦେତୁକାମୋ।

ରାଜା ନାମ ୟୋ କୋଚି ରଜ୍ଜଂ କାରେତି।

ରାଜଭୋଗ୍ଗୋ ନାମ ୟୋ କୋଚି ରଞ୍ଞୋ ଭତ୍ତୱେତନାହାରୋ।

ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ନାମ ଜାତିୟା ବ୍ରାହ୍ମଣୋ।

ଗହପତିକୋ ନାମ ଠପେତ୍ୱା ରାଜଂ ରାଜଭୋଗ୍ଗଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ଅୱସେସୋ ଗହପତିକୋ ନାମ।

ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ନାମ ହିରଞ୍ଞଂ ୱା ସୁୱଣ୍ଣଂ ୱା ମୁତ୍ତା ୱା ମଣି ୱା।

ଇମିନା ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନେନା ତି ପଚ୍ଚୁପଟ୍ଠିତେନ।

ଚେତାପେତ୍ୱା ତି ପରିୱତ୍ତେତ୍ୱା।

ଅଚ୍ଛାଦେହୀ ତି ଦଜ୍ଜେହି।

ସୋ ଚେ ଦୂତୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଇଦଂ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ଆଭତଂ। ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତୁ ଆୟସ୍ମା ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନ’’ନ୍ତି, ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସୋ ଦୂତୋ ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ନ ଖୋ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାମ। ଚୀୱରଞ୍ଚ ଖୋ ମୟଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାମ, କାଲେନ କପ୍ପିୟ’’ନ୍ତି। ସୋ ଚେ ଦୂତୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ଅତ୍ଥି ପନାୟସ୍ମତୋ କୋଚି ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରୋ’’ତି? ଚୀୱରତ୍ଥିକେନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୁନା ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରୋ ନିଦ୍ଦିସିତବ୍ବୋ ଆରାମିକୋ ୱା ଉପାସକୋ ୱା – ‘‘ଏସୋ ଖୋ, ଆୱୁସୋ , ଭିକ୍ଖୂନଂ ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରୋ’’ତି। ନ ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ତସ୍ସ ଦେହୀତି ୱା, ସୋ ୱା ନିକ୍ଖିପିସ୍ସତି, ସୋ ୱା ପରିୱତ୍ତେସ୍ସତି, ସୋ ୱା ଚେତାପେସ୍ସତୀ’’ତି।

ସୋ ଚେ ଦୂତୋ ତଂ ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରଂ ସଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦେୟ୍ୟ – ‘‘ୟଂ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ଆୟସ୍ମା ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରଂ ନିଦ୍ଦିସି ସଞ୍ଞତ୍ତୋ ସୋ ମୟା। ଉପସଙ୍କମତୁ ଆୟସ୍ମା କାଲେନ, ଚୀୱରେନ ତଂ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସତୀ’’ତି, ଚୀୱରତ୍ଥିକେନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୁନା ୱେୟ୍ୟାୱଚ୍ଚକରୋ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଦ୍ୱତ୍ତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦେତବ୍ବୋ ସାରେତବ୍ବୋ – ‘‘ଅତ୍ଥୋ ମେ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରେନା’’ତି। ନ ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ଦେହି ମେ ଚୀୱରଂ, ଆହର ମେ ଚୀୱରଂ, ପରିୱତ୍ତେହି ମେ ଚୀୱରଂ, ଚେତାପେହି ମେ ଚୀୱର’’ନ୍ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ତତିୟମ୍ପି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ସଚେ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେତି, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେତି, ତତ୍ଥ ଗନ୍ତ୍ୱା ତୁଣ୍ହୀଭୂତେନ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଠାତବ୍ବଂ। ନ ଆସନେ ନିସୀଦିତବ୍ବଂ। ନ ଆମିସଂ ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବଂ। ନ ଧମ୍ମୋ ଭାସିତବ୍ବୋ। ‘‘କିଂ କାରଣା ଆଗତୋସୀ’’ତି ପୁଚ୍ଛିୟମାନୋ ‘‘ଜାନାହି, ଆୱୁସୋ’’ତି ୱତ୍ତବ୍ବୋ। ସଚେ ଆସନେ ୱା ନିସୀଦତି , ଆମିସଂ ୱା ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ଧମ୍ମଂ ୱା ଭାସତି, ଠାନଂ ଭଞ୍ଜତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଠାତବ୍ବଂ। ତତିୟମ୍ପି ଠାତବ୍ବଂ। ଚତୁକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦେତ୍ୱା ଚତୁକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାତବ୍ବଂ। ପଞ୍ଚକ୍ଖତୁଂ ଚୋଦେତ୍ୱା ଦ୍ୱିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାତବ୍ବଂ। ଛକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦେତ୍ୱା ନ ଠାତବ୍ବଂ। ତତୋ ଚେ ଉତ୍ତରି ୱାୟମମାନୋ ତଂ ଚୀୱରଂ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ , ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରଂ ଅତିରେକତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦନାୟ ଅତିରେକଛକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାନେନ ଅଭିନିପ୍ଫାଦିତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

ନୋ ଚେ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେୟ୍ୟ, ୟତସ୍ସ ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ଆଭତଂ ତତ୍ଥ ସାମଂ ୱା ଗନ୍ତବ୍ବଂ ଦୂତୋ ୱା ପାହେତବ୍ବୋ – ‘‘ୟଂ ଖୋ ତୁମ୍ହେ ଆୟସ୍ମନ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୁଂ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଚୀୱରଚେତାପନ୍ନଂ ପହିଣିତ୍ଥ ନ ତଂ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କିଞ୍ଚି ଅତ୍ଥଂ ଅନୁଭୋତି। ୟୁଞ୍ଜନ୍ତାୟସ୍ମନ୍ତୋ ସକଂ, ମା ୱୋ ସକଂ ୱିନସ୍ସା’’ତି।

ଅୟଂ ତତ୍ଥ ସାମୀଚୀ ତି ଅୟଂ ତତ୍ଥ ଅନୁଧମ୍ମତା।

୫୪୦ . ଅତିରେକତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦନାୟ ଅତିରେକଛକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାନେନ ଅତିରେକସଞ୍ଞୀ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତିରେକତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦନାୟ ଅତିରେକଛକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାନେନ ୱେମତିକୋ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତିରେକତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦନାୟ ଅତିରେକଛକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାନେନ ଊନକସଞ୍ଞୀ ଅଭିନିପ୍ଫାଦେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଊନକତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦନାୟ ଊନକଛକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାନେନ ଅତିରେକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଊନକତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦନାୟ ଊନକଛକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାନେନ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଊନକତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦନାୟ ଊନକଛକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାନେନ ଊନକସଞ୍ଞୀ ଅନାପତ୍ତି।

୫୪୧ . ଅନାପତ୍ତି – ତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦନାୟ, ଛକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାନେନ, ଊନକତିକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଚୋଦନାୟ, ଊନକଛକ୍ଖତ୍ତୁଂ ଠାନେନ, ଅଚୋଦିୟମାନୋ ଦେତି, ସାମିକା ଚୋଦେତ୍ୱା ଦେନ୍ତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ରାଜସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଦସମଂ।

କଥିନୱଗ୍ଗୋ ପଠମୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଉବ୍ଭତଂ କଥିନଂ ତୀଣି, ଧୋୱନଞ୍ଚ ପଟିଗ୍ଗହୋ।

ଅଞ୍ଞାତକାନି ତୀଣେୱ, ଉଭିନ୍ନଂ ଦୂତକେନ ଚାତି॥

୨. କୋସିୟୱଗ୍ଗୋ

୧. କୋସିୟସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୪୨ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ଆଳୱିୟଂ ୱିହରତି ଅଗ୍ଗାଳୱେ ଚେତିୟେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ କୋସିୟକାରକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦନ୍ତି – ‘‘ବହୂ, ଆୱୁସୋ, କୋସକାରକେ ପଚଥ, ଅମ୍ହାକମ୍ପି ଦସ୍ସଥ, ମୟମ୍ପି ଇଚ୍ଛାମ କୋସିୟମିସ୍ସକଂ ସନ୍ଥତଂ କାତୁ’’ନ୍ତି। ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଅମ୍ହେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱକ୍ଖନ୍ତି – ‘ବହୂ, ଆୱୁସୋ, କୋସକାରକେ ପଚଥ, ଅମ୍ହାକମ୍ପି ଦସ୍ସଥ, ମୟମ୍ପି ଇଚ୍ଛାମ କୋସିୟମିସ୍ସକଂ ସନ୍ଥତଂ କାତୁ’ନ୍ତି! ଅମ୍ହାକମ୍ପି ଅଲାଭା, ଅମ୍ହାକମ୍ପି ଦୁଲ୍ଲଦ୍ଧଂ, ୟେ ମୟଂ ଆଜୀୱସ୍ସ ହେତୁ ପୁତ୍ତଦାରସ୍ସ କାରଣା ବହୂ ଖୁଦ୍ଦକେ ପାଣେ ସଙ୍ଘାତଂ ଆପାଦେମା’’ତି। ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ କୋସିୟକାରକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱକ୍ଖନ୍ତି – ‘ବହୂ, ଆୱୁସୋ, କୋସକାରକେ ପଚଥ, ଅମ୍ହାକମ୍ପି ଦସ୍ସଥ, ମୟମ୍ପି ଇଚ୍ଛାମ କୋସିୟମିସ୍ସକଂ ସନ୍ଥତଂ କାତୁ’’’ନ୍ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, କୋସିୟକାରକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱଦେଥ – ‘ବହୂ, ଆୱୁସୋ, କୋସକାରକେ ପଚଥ, ଅମ୍ହାକମ୍ପି ଦସ୍ସଥ, ମୟମ୍ପି ଇଚ୍ଛାମ କୋସିୟମିସ୍ସକଂ ସନ୍ଥତଂ କାତୁ’’’ନ୍ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, କୋସିୟକାରକେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱଂ ୱକ୍ଖଥ – ବହୂ, ଆୱୁସୋ, କୋସକାରକେ ପଚଥ, ଅମ୍ହାକମ୍ପି ଦସ୍ସଥ, ମୟମ୍ପି ଇଚ୍ଛାମ କୋସିୟମିସ୍ସକଂ ସନ୍ଥତଂ କାତୁନ୍ତି। ନେତଂ , ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୪୩ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ କୋସିୟମିସ୍ସକଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୪୪ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ସନ୍ଥତଂ ନାମ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା କତଂ ହୋତି ଅୱାୟିମଂ।

କାରାପେୟ୍ୟା ତି ଏକେନପି କୋସିୟଂସୁନା ମିସ୍ସିତ୍ୱା କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, କୋସିୟମିସ୍ସକଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପିତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୪୫ . ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ । ଅଞ୍ଞେନ କତଂ ପଟିଲଭିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୫୪୬ . ଅନାପତ୍ତି ୱିତାନଂ ୱା ଭୂମତ୍ଥରଣଂ ୱା ସାଣିପାକାରଂ ୱା ଭିସିଂ ୱା ବିବ୍ବୋହନଂ ୱା କରୋତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

କୋସିୟସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ପଠମଂ।

୨. ସୁଦ୍ଧକାଳକସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୪୭ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ୱେସାଲିୟଂ ୱିହରତି ମହାୱନେ କୂଟାଗାରସାଲାୟଂ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତି। ମନୁସ୍ସା ୱିହାରଚାରିକଂ ଆହିଣ୍ଡନ୍ତା ପସ୍ସିତ୍ୱା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେସ୍ସନ୍ତି, ସେୟ୍ୟଥାପି ଗିହୀ କାମଭୋଗିନୋ’’ତି! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୪୮ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୪୯ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

କାଳକଂ ନାମ ଦ୍ୱେ କାଳକାନି – ଜାତିୟା କାଳକଂ ୱା ରଜନକାଳକଂ ୱା।

ସନ୍ଥତଂ ନାମ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା କତଂ ହୋତି ଅୱାୟିମଂ।

କାରାପେୟ୍ୟା ତି କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ …ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପିତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୫୦ . ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞେନ କତଂ ପଟିଲଭିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୫୫୧ . ଅନାପତ୍ତି ୱିତାନଂ ୱା ଭୂମତ୍ଥରଣଂ ୱା ସାଣିପାକାରଂ ୱା ଭିସିଂ ୱା ବିବ୍ବୋହନଂ ୱା କରୋତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ସୁଦ୍ଧକାଳକସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଦୁତିୟଂ।

୩. ଦ୍ୱେଭାଗସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୫୨ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଭଗୱତା ପଟିକ୍ଖିତ୍ତଂ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେତୁ’’ନ୍ତି, ତେ ଥୋକଂୟେୱ ଓଦାତଂ ଅନ୍ତେ ଆଦିୟିତ୍ୱା ତଥେୱ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଥୋକଂୟେୱ ଓଦାତଂ ଅନ୍ତେ ଆଦିୟିତ୍ୱା ତଥେୱ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଥୋକଂୟେୱ ଓଦାତଂ ଅନ୍ତେ ଆଦିୟିତ୍ୱା ତଥେୱ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ଥୋକଂୟେୱ ଓଦାତଂ ଅନ୍ତେ ଆଦିୟିତ୍ୱା ତଥେୱ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୫୩ . ‘‘ନୱଂ ପନ ଭିକ୍ଖୁନା ସନ୍ଥତଂ କାରୟମାନେନ ଦ୍ୱେ ଭାଗା ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ଆଦାତବ୍ବା ତତିୟଂ ଓଦାତାନଂ ଚତୁତ୍ଥଂ ଗୋଚରିୟାନଂ । ଅନାଦା ଚେ ଭିକ୍ଖୁ ଦ୍ୱେ ଭାଗେ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ତତିୟଂ ଓଦାତାନଂ ଚତୁତ୍ଥଂ ଗୋଚରିୟାନଂ ନୱଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୫୪ . ନୱଂ ନାମ କରଣଂ ଉପାଦାୟ ୱୁଚ୍ଚତି।

ସନ୍ଥତଂ ନାମ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା କତଂ ହୋତି ଅୱାୟିମଂ।

କାରୟମାନେନା ତି କରୋନ୍ତୋ ୱା କାରାପେନ୍ତୋ ୱା।

ଦ୍ୱେ ଭାଗା ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ଆଦାତବ୍ବା ତି ଧାରୟିତ୍ୱା ଦ୍ୱେ ତୁଲା ଆଦାତବ୍ବା।

ତତିୟଂ ଓଦାତାନ ନ୍ତି ତୁଲଂ ଓଦାତାନଂ।

ଚତୁତ୍ଥଂ ଗୋଚରିୟାନ ନ୍ତି ତୁଲଂ ଗୋଚରିୟାନଂ।

ଅନାଦା ଚେ ଭିକ୍ଖୁ ଦ୍ୱେ ଭାଗେ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ତତିୟଂ ଓଦାତାନଂ ଚତୁତ୍ଥଂ ଗୋଚରିୟାନ ନ୍ତି। ଅନାଦିୟିତ୍ୱା ଦ୍ୱେ ତୁଲେ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ତୁଲଂ ଓଦାତାନଂ ତୁଲଂ ଗୋଚରିୟାନଂ ନୱଂ ସନ୍ଥତଂ କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ, ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସନ୍ଥତଂ ଅନାଦିୟିତ୍ୱା ଦ୍ୱେ ତୁଲେ ସୁଦ୍ଧକାଳକାନଂ ଏଳକଲୋମାନଂ ତୁଲଂ ଓଦାତାନଂ ତୁଲଂ ଗୋଚରିୟାନଂ କାରାପିତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୫୫ . ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ । ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞେନ କତଂ ପଟିଲଭିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୫୫୬ . ଅନାପତ୍ତି ତୁଲଂ ଓଦାତାନଂ ତୁଲଂ ଗୋଚରିୟାନଂ ଆଦିୟିତ୍ୱା କରୋତି, ବହୁତରଂ ଓଦାତାନଂ ବହୁତରଂ ଗୋଚରିୟାନଂ ଆଦିୟିତ୍ୱା କରୋତି, ସୁଦ୍ଧଂ ଓଦାତାନଂ ସୁଦ୍ଧଂ ଗୋଚରିୟାନଂ ଆଦିୟିତ୍ୱା କରୋତି, ୱିତାନଂ ୱା ଭୂମତ୍ଥରଣଂ ୱା ସାଣିପାକାରଂ ୱା ଭିସିଂ ୱା ବିବ୍ବୋହନଂ ୱା କରୋତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଦ୍ୱେଭାଗସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ତତିୟଂ।

୪. ଛବ୍ବସ୍ସସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୫୭ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁୱସ୍ସଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତି। ତେ ୟାଚନବହୁଲା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିବହୁଲା ୱିହରନ୍ତି – ‘‘ଏଳକଲୋମାନି ଦେଥ। ଏଳକଲୋମେହି ଅତ୍ଥୋ’’ତି। ମନୁସ୍ସା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଅନୁୱସ୍ସଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେସ୍ସନ୍ତି, ୟାଚନବହୁଲା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିବହୁଲା ୱିହରିସ୍ସନ୍ତି – ‘ଏଳକଲୋମାନି ଦେଥ, ଏଳକଲୋମେହି ଅତ୍ଥୋ’’’ତି! ଅମ୍ହାକଂ ପନ ସକିଂ କତାନି ସନ୍ଥତାନି ପଞ୍ଚପି ଛପି ୱସ୍ସାନି ହୋନ୍ତି, ୟେସଂ ନୋ ଦାରକା ଉହଦନ୍ତିପି ଉମ୍ମିହନ୍ତିପି ଉନ୍ଦୂରେହିପି ଖଜ୍ଜନ୍ତି। ଇମେ ପନ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଅନୁୱସ୍ସଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତି, ୟାଚନବହୁଲା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିବହୁଲା ୱିହରନ୍ତି – ‘‘ଏଳକଲୋମାନି ଦେଥ, ଏଳକଲୋମେହି ଅତ୍ଥୋ’’ତି!

ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁୱସ୍ସଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେସ୍ସନ୍ତି, ୟାଚନବହୁଲା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିବହୁଲା ୱିହରିସ୍ସନ୍ତି – ‘ଏଳକଲୋମାନି ଦେଥ, ଏଳକଲୋମେହି ଅତ୍ଥୋ’’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତେ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ସଚ୍ଚଂ କିର, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୂ ଅନୁୱସ୍ସଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେନ୍ତି, ୟାଚନବହୁଲା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିବହୁଲା ୱିହରନ୍ତି – ‘ଏଳକଲୋମାନି ଦେଥ, ଏଳକଲୋମେହି ଅତ୍ଥୋ’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଘପୁରିସା ଅନୁୱସ୍ସଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେସ୍ସନ୍ତି, ୟାଚନବହୁଲା ୱିଞ୍ଞତ୍ତିବହୁଲା ୱିହରିସ୍ସନ୍ତି – ‘ଏଳକଲୋମାନି ଦେଥ, ଏଳକଲୋମେହି ଅତ୍ଥୋ’ତି! ନେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୫୮ . ‘‘ନୱଂ ପନ ଭିକ୍ଖୁନା ସନ୍ଥତଂ କାରାପେତ୍ୱା ଛବ୍ବସ୍ସାନି ଧାରେତବ୍ବଂ। ଓରେନ ଚେ ଛନ୍ନଂ ୱସ୍ସାନଂ ତଂ ସନ୍ଥତଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତ୍ୱା ୱା ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜେତ୍ୱା ୱା ଅଞ୍ଞଂ ନୱଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

୫୫୯ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ଭିକ୍ଖୁ କୋସମ୍ବିୟଂ ଗିଲାନୋ ହୋତି। ଞାତକା ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପାହେସୁଂ – ‘‘ଆଗଚ୍ଛତୁ, ଭଦନ୍ତୋ ମୟଂ ଉପଟ୍ଠହିସ୍ସାମା’’ତି। ଭିକ୍ଖୂପି ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ଗଚ୍ଛାୱୁସୋ, ଞାତକା ତଂ ଉପଟ୍ଠହିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି। ସୋ ଏୱମାହ – ‘‘ଭଗୱତା, ଆୱୁସୋ, ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ – ‘ନୱଂ ପନ ଭିକ୍ଖୁନା ସନ୍ଥତଂ କାରାପେତ୍ୱା ଛବ୍ବସ୍ସାନି ଧାରେତବ୍ବ’ନ୍ତି। ଅହଞ୍ଚମ୍ହି ଗିଲାନୋ, ନ ସକ୍କୋମି ସନ୍ଥତଂ ଆଦାୟ ପକ୍କମିତୁଂ। ମୟ୍ହଞ୍ଚ ୱିନା ସନ୍ଥତା ନ ଫାସୁ ହୋତି। ନାହଂ ଗମିସ୍ସାମୀ’’ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଗିଲାନସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସନ୍ଥତସମ୍ମୁତିଂ ଦାତୁଂ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ , ଭିକ୍ଖୱେ, ଦାତବ୍ବା। ତେନ ଗିଲାନେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ଗିଲାନୋ। ନ ସକ୍କୋମି ସନ୍ଥତଂ ଆଦାୟ ପକ୍କମିତୁଂ। ସୋହଂ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘଂ ସନ୍ଥତସମ୍ମୁତିଂ ୟାଚାମୀ’ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ୟାଚିତବ୍ବା। ତତିୟମ୍ପି ୟାଚିତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୫୬୦ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ। ନ ସକ୍କୋତି ସନ୍ଥତଂ ଆଦାୟ ପକ୍କମିତୁଂ। ସୋ ସଙ୍ଘଂ ସନ୍ଥତସମ୍ମୁତିଂ ୟାଚତି। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସନ୍ଥତସମ୍ମୁତିଂ ଦଦେୟ୍ୟ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ । ଅୟଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ଗିଲାନୋ। ନ ସକ୍କୋତି ସନ୍ଥତଂ ଆଦାୟ ପକ୍କମିତୁଂ। ସୋ ସଙ୍ଘଂ ସନ୍ଥତସମ୍ମୁତିଂ ୟାଚତି। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସନ୍ଥତସମ୍ମୁତିଂ ଦେତି। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସନ୍ଥତସମ୍ମୁତିୟା ଦାନଂ, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ଦିନ୍ନା ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ସନ୍ଥତସମ୍ମୁତି। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୬୧ . ‘‘ନୱଂ ପନ ଭିକ୍ଖୁନା ସନ୍ଥତଂ କାରାପେତ୍ୱା ଛବ୍ବସ୍ସାନି ଧାରେତବ୍ବଂ। ଓରେନ ଚେ ଛନ୍ନଂ ୱସ୍ସାନଂ ତଂ ସନ୍ଥତଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତ୍ୱା ୱା ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜେତ୍ୱା ୱା ଅଞ୍ଞଂ ନୱଂ ସନ୍ଥତଂ କାରାପେୟ୍ୟ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା , ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୬୨ . ନୱଂ ନାମ କରଣଂ ଉପାଦାୟ ୱୁଚ୍ଚତି।

ସନ୍ଥତଂ ନାମ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା କତଂ ହୋତି ଅୱାୟିମଂ।

କାରାପେତ୍ୱା ତି କରିତ୍ୱା ୱା କାରାପେତ୍ୱା ୱା।

ଛବ୍ବସ୍ସାନି ଧାରେତବ୍ବ ନ୍ତି ଛବ୍ବସ୍ସପରମତା ଧାରେତବ୍ବଂ।

ଓରେନ ଚେ ଛନ୍ନଂ ୱସ୍ସାନ ନ୍ତି ଊନକଛବ୍ବସ୍ସାନି।

ତଂ ସନ୍ଥତଂ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତ୍ୱା ତି ଅଞ୍ଞେସଂ ଦତ୍ୱା।

ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜେତ୍ୱା ତି ନ କସ୍ସଚି ଦତ୍ୱା।

ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା ତି ଠପେତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିଂ ଅଞ୍ଞଂ ନୱଂ ସନ୍ଥତଂ କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସନ୍ଥତଂ ଊନକଛବ୍ବସ୍ସାନି କାରାପିତଂ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୬୩ . ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ । ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

୫୬୪ . ଅନାପତ୍ତି ଛବ୍ବସ୍ସାନି କରୋତି, ଅତିରେକଛବ୍ବସ୍ସାନି କରୋତି, ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା, ଅଞ୍ଞେନ କତଂ ପଟିଲଭିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି , ୱିତାନଂ ୱା ଭୂମତ୍ଥରଣଂ ୱା ସାଣିପାକାରଂ ୱା ଭିସିଂ ୱା ବିବ୍ବୋହନଂ ୱା କରୋତି, ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଛବ୍ବସ୍ସସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଚତୁତ୍ଥଂ।

୫. ନିସୀଦନସନ୍ଥତସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୬୫ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଇଚ୍ଛାମହଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ତେମାସଂ ପଟିସଲ୍ଲୀୟିତୁଂ। ନମ୍ହି କେନଚି ଉପସଙ୍କମିତବ୍ବୋ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଏକେନ ପିଣ୍ଡପାତନୀହାରକେନା’’ତି। ‘‘ଏୱଂ, ଭନ୍ତେ,’’ତି ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ନାସ୍ସୁଧ କୋଚି ଭଗୱନ୍ତଂ ଉପସଙ୍କମତି, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଏକେନ ପିଣ୍ଡପାତନୀହାରକେନ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସାୱତ୍ଥିୟା ସଙ୍ଘେନ କତିକା କତା ହୋତି – ‘‘ଇଚ୍ଛତାୱୁସୋ, ଭଗୱା ତେମାସଂ ପଟିସଲ୍ଲୀୟିତୁଂ। ନ ଭଗୱା କେନଚି ଉପସଙ୍କମିତବ୍ବୋ , ଅଞ୍ଞତ୍ର ଏକେନ ପିଣ୍ଡପାତନୀହାରକେନ। ୟୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଉପସଙ୍କମତି ସୋ ପାଚିତ୍ତିୟଂ ଦେସାପେତବ୍ବୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପସେନୋ ୱଙ୍ଗନ୍ତପୁତ୍ତୋ, ସପରିସୋ ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଆଚିଣ୍ଣଂ ଖୋ ପନେତଂ ବୁଦ୍ଧାନଂ ଭଗୱନ୍ତାନଂ ଆଗନ୍ତୁକେହି ଭିକ୍ଖୂହି ସଦ୍ଧିଂ ପଟିସମ୍ମୋଦିତୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପସେନଂ ୱଙ୍ଗନ୍ତପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କଚ୍ଚି ୱୋ, ଉପସେନ, ଖମନୀୟଂ କଚ୍ଚି ୟାପନୀୟଂ, କଚ୍ଚିତ୍ଥ ଅପ୍ପକିଲମଥେନ ଅଦ୍ଧାନଂ ଆଗତା’’ତି? ‘‘ଖମନୀୟଂ , ଭଗୱା, ୟାପନୀୟଂ, ଭଗୱା। ଅପ୍ପକିଲମଥେନ ଚ ମୟଂ, ଭନ୍ତେ, ଅଦ୍ଧାନଂ ଆଗତା’’ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମତୋ ଉପସେନସ୍ସ ୱଙ୍ଗନ୍ତପୁତ୍ତସ୍ସ ସଦ୍ଧିୱିହାରିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭଗୱତୋ ଅୱିଦୂରେ ନିସିନ୍ନୋ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ମନାପାନି ତେ, ଭିକ୍ଖୁ, ପଂସୁକୂଲାନୀ’’ତି? ‘‘ନ ଖୋ ମେ, ଭନ୍ତେ, ମନାପାନି ପଂସୁକୂଲାନୀ’’ତି। ‘‘କିସ୍ସ ପନ ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ପଂସୁକୂଲିକୋ’’ତି? ‘‘ଉପଜ୍ଝାୟୋ ମେ, ଭନ୍ତେ, ପଂସୁକୂଲିକୋ। ଏୱଂ ଅହମ୍ପି ପଂସୁକୂଲିକୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପସେନଂ ୱଙ୍ଗନ୍ତପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ପାସାଦିକା ଖୋ ତ୍ୟାୟଂ, ଉପସେନ, ପରିସା। କଥଂ ତ୍ୱଂ, ଉପସେନ, ପରିସଂ ୱିନେସୀ’’ତି? ‘‘ୟୋ ମଂ, ଭନ୍ତେ, ଉପସମ୍ପଦଂ ୟାଚତି ତମହଂ [ତାହଂ (କ॰)] ଏୱଂ ୱଦାମି – ‘ଅହଂ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଆରଞ୍ଞିକୋ ପିଣ୍ଡପାତିକୋ ପଂସୁକୂଲିକୋ। ସଚେ ତ୍ୱମ୍ପି ଆରଞ୍ଞିକୋ ଭୱିସ୍ସସି ପିଣ୍ଡପାତିକୋ ପଂସୁକୂଲିକୋ, ଏୱାହଂ ତଂ ଉପସମ୍ପାଦେସ୍ସାମୀ’ତି। ସଚେ ମେ ପଟିସ୍ସୁଣାତି ଉପସମ୍ପାଦେମି, ନୋ ଚେ ମେ ପଟିସ୍ସୁଣାତି ନ ଉପସମ୍ପାଦେମି। ୟୋ ମଂ ନିସ୍ସୟଂ ୟାଚତି ତମହଂ [ତାହଂ (କ॰)] ଏୱଂ ୱଦାମି – ‘ଅହଂ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଆରଞ୍ଞିକୋ ପିଣ୍ଡପାତିକୋ ପଂସୁକୂଲିକୋ। ସଚେ ତ୍ୱମ୍ପି ଆରଞ୍ଞିକୋ ଭୱିସ୍ସସି ପିଣ୍ଡପାତିକୋ ପଂସୁକୂଲିକୋ, ଏୱାହଂ ତେ ନିସ୍ସୟଂ ଦସ୍ସାମୀ’ତି। ସଚେ ମେ ପଟିସ୍ସୁଣାତି ନିସ୍ସୟଂ ଦେମି, ନୋ ଚେ ମେ ପଟିସ୍ସୁଣାତି ନ ନିସ୍ସୟଂ ଦେମି। ଏୱଂ ଖୋ ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ପରିସଂ ୱିନେମୀ’’ତି।

‘‘ସାଧୁ ସାଧୁ, ଉପସେନ। ସାଧୁ ଖୋ ତ୍ୱଂ, ଉପସେନ, ପରିସଂ ୱିନେସି । ଜାନାସି ପନ ତ୍ୱଂ, ଉପସେନ, ସାୱତ୍ଥିୟା ସଙ୍ଘସ୍ସ କତିକ’’ନ୍ତି? ‘‘ନ ଖୋ ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ଜାନାମି ସାୱତ୍ଥିୟା ସଙ୍ଘସ୍ସ କତିକ’’ନ୍ତି। ‘‘ସାୱତ୍ଥିୟା ଖୋ, ଉପସେନ, ସଙ୍ଘେନ କତିକା କତା – ‘ଇଚ୍ଛତାୱୁସୋ, ଭଗୱା ତେମାସଂ ପଟିସଲ୍ଲୀୟିତୁଂ। ନ ଭଗୱା କେନଚି ଉପସଙ୍କମିତବ୍ବୋ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଏକେନ ପିଣ୍ଡପାତନୀହାରକେନ। ୟୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଉପସଙ୍କମତି ସୋ ପାଚିତ୍ତିୟଂ ଦେସାପେତବ୍ବୋ’ତି। ‘‘ପଞ୍ଞାୟିସ୍ସତି, ଭନ୍ତେ, ସାୱତ୍ଥିୟା ସଙ୍ଘୋ ସକାୟ କତିକାୟ, ନ ମୟଂ ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ପଞ୍ଞପେସ୍ସାମ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ୱା ନ ସମୁଚ୍ଛିନ୍ଦିସ୍ସାମ, ୟଥାପଞ୍ଞତ୍ତେସୁ ସିକ୍ଖାପଦେସୁ ସମାଦାୟ ୱତ୍ତିସ୍ସାମା’’ତି। ‘‘ସାଧୁ ସାଧୁ, ଉପସେନ, ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ନ ପଞ୍ଞପେତବ୍ବଂ, ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ୱା ନ ସମୁଚ୍ଛିନ୍ଦିତବ୍ବଂ, ୟଥାପଞ୍ଞତ୍ତେସୁ ସିକ୍ଖାପଦେସୁ ସମାଦାୟ ୱତ୍ତିତବ୍ବଂ। ଅନୁଜାନାମି, ଉପସେନ, ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରଞ୍ଞିକା ପିଣ୍ଡପାତିକା ପଂସୁକୂଲିକା ୟଥାସୁଖଂ ମଂ ଦସ୍ସନାୟ ଉପସଙ୍କମନ୍ତୂ’’ତି।

୫୬୬ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସମ୍ବହୁଲା ଭିକ୍ଖୂ ବହିଦ୍ୱାରକୋଟ୍ଠକେ ଠିତା ହୋନ୍ତି – ‘‘ମୟଂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପସେନଂ ୱଙ୍ଗନ୍ତପୁତ୍ତଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ ଦେସାପେସ୍ସାମା’’ତି । ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପସେନୋ ୱଙ୍ଗନ୍ତପୁତ୍ତୋ ସପରିସୋ ଉଟ୍ଠାୟାସନା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ପଦକ୍ଖିଣଂ କତ୍ୱା ପକ୍କାମି। ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପସେନଂ ୱଙ୍ଗନ୍ତପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଜାନାସି ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ଉପସେନ, ସାୱତ୍ଥିୟା ସଙ୍ଘସ୍ସ କତିକ’’ନ୍ତି। ‘‘ଭଗୱାପି ମଂ, ଆୱୁସୋ, ଏୱମାହ – ‘ଜାନାସି ପନ ତ୍ୱଂ, ଉପସେନ, ସାୱତ୍ଥିୟା ସଙ୍ଘସ୍ସ କତିକ’ନ୍ତି? ନ ଖୋ ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ଜାନାମି ସାୱତ୍ଥିୟା ସଙ୍ଘସ୍ସ କତିକ’’ନ୍ତି। ‘‘ସାୱତ୍ଥିୟା ଖୋ, ଉପସେନ, ସଙ୍ଘେନ କତିକା କତା – ଇଚ୍ଛତାୱୁସୋ, ଭଗୱା ତେମାସଂ ପଟିସଲ୍ଲୀୟିତୁଂ। ନ ଭଗୱା କେନଚି ଉପସଙ୍କମିତବ୍ବୋ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଏକେନ ପିଣ୍ଡପାତନୀହାରକେନ। ୟୋ ଭଗୱନ୍ତଂ ଉପସଙ୍କମତି ସୋ ପାଚିତ୍ତିୟଂ ଦେସାପେତବ୍ବୋ’’ତି। ‘‘ପଞ୍ଞାୟିସ୍ସତି, ଭନ୍ତେ, ସାୱତ୍ଥିୟା ସଙ୍ଘୋ ସକାୟ କତିକାୟ, ନ ମୟଂ ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ପଞ୍ଞପେସ୍ସାମ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ୱା ନ ସମୁଚ୍ଛିନ୍ଦିସ୍ସାମ, ୟଥାପଞ୍ଞତ୍ତେସୁ ସିକ୍ଖାପଦେସୁ ସମାଦାୟ ୱତ୍ତିସ୍ସାମାତି। ଅନୁଞ୍ଞାତାୱୁସୋ, ଭଗୱତା – ‘ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରଞ୍ଞିକା ପିଣ୍ଡପାତିକା ପଂସୁକୂଲିକା ୟଥାସୁଖଂ ମଂ ଦସ୍ସନାୟ ଉପସଙ୍କମନ୍ତୂ’’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ସଚ୍ଚଂ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପସେନୋ ଆହ – ‘ନ ଅପଞ୍ଞତ୍ତଂ ପଞ୍ଞପେତବ୍ବଂ, ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ୱା ନ ସମୁଚ୍ଛିନ୍ଦିତବ୍ବଂ, ୟଥାପଞ୍ଞତ୍ତେସୁ ସିକ୍ଖାପଦେସୁ ସମାଦାୟ ୱତ୍ତିତବ୍ବ’’’ନ୍ତି। ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଅନୁଞ୍ଞାତା କିର ଭଗୱତା – ‘ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆରଞ୍ଞିକା ପିଣ୍ଡପାତିକା ପଂସୁକୂଲିକା ୟଥାସୁଖଂ ମଂ ଦସ୍ସନାୟ ଉପସଙ୍କମନ୍ତୂ’’’ତି। ତେ ଭଗୱନ୍ତଂ ଦସ୍ସନଂ ପିହେନ୍ତା [ଦସ୍ସନାୟ ପିହୟମାନା (ସ୍ୟା॰)] ସନ୍ଥତାନି ଉଜ୍ଝିତ୍ୱା ଆରଞ୍ଞିକଙ୍ଗଂ ପିଣ୍ଡପାତିକଙ୍ଗଂ ପଂସୁକୂଲିକଙ୍ଗଂ ସମାଦିୟିଂସୁ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ସମ୍ବହୁଲେହି ଭିକ୍ଖୂହି ସଦ୍ଧିଂ ସେନାସନଚାରିକଂ ଆହିଣ୍ଡନ୍ତୋ ଅଦ୍ଦସ ସନ୍ଥତାନି ତହଂ ତହଂ ଉଜ୍ଝିତାନି। ପସ୍ସିତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘କସ୍ସିମାନି, ଭିକ୍ଖୱେ, ସନ୍ଥତାନି ତହଂ ତହଂ ଉଜ୍ଝିତାନୀ’’ତି? ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ତେନ ହି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞପେସ୍ସାମି ଦସ ଅତ୍ଥୱସେ ପଟିଚ୍ଚ – ସଙ୍ଘସୁଟ୍ଠୁତାୟ, ସଙ୍ଘଫାସୁତାୟ,…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୬୭ . ‘‘ନିସୀଦନସନ୍ଥତଂ ପନ ଭିକ୍ଖୁନା କାରୟମାନେନ ପୁରାଣସନ୍ଥତସ୍ସ ସାମନ୍ତା ସୁଗତୱିଦତ୍ଥି ଆଦାତବ୍ବା ଦୁବ୍ବଣ୍ଣକରଣାୟ, ଅନାଦା ଚେ ଭିକ୍ଖୁ ପୁରାଣସନ୍ଥତସ୍ସ ସାମନ୍ତା ସୁଗତୱିଦତ୍ଥିଂ ନୱଂ ନିସୀଦନସନ୍ଥତଂ କାରାପେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୬୮ . ନିସୀଦନଂ ନାମ ସଦସଂ ୱୁଚ୍ଚତି।

ସନ୍ଥତଂ ନାମ ସନ୍ଥରିତ୍ୱା କତଂ ହୋତି ଅୱାୟିମଂ।

କାରୟମାନେନା ତି କରୋନ୍ତୋ ୱା କାରାପେନ୍ତୋ ୱା।

ପୁରାଣସନ୍ଥତଂ ନାମ ସକିଂ ନିୱତ୍ଥମ୍ପି ସକିଂ ପାରୁତମ୍ପି।

ସାମନ୍ତା ସୁଗତୱିଦତ୍ଥି ଆଦାତବ୍ବା ଦୁବ୍ବଣ୍ଣକରଣାୟା ତି ଥିରଭାୱାୟ ୱଟ୍ଟଂ ୱା ଚତୁରସ୍ସଂ ୱା ଛିନ୍ଦିତ୍ୱା ଏକଦେସେ ୱା ସନ୍ଥରିତବ୍ବଂ ୱିଜଟେତ୍ୱା ୱା ସନ୍ଥରିତବ୍ବଂ।

ଅନାଦା ଚେ ଭିକ୍ଖୁ ପୁରାଣସନ୍ଥତସ୍ସ ସାମନ୍ତା ସୁଗତୱିଦତ୍ଥି ନ୍ତି ଅନାଦିୟିତ୍ୱା ପୁରାଣସନ୍ଥତସ୍ସ ସାମନ୍ତା ସୁଗତୱିଦତ୍ଥିଂ ନୱଂ ନିସୀଦନସନ୍ଥତଂ କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ, ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ନିସୀଦନସନ୍ଥତଂ ଅନାଦିୟିତ୍ୱା ପୁରାଣସନ୍ଥତସ୍ସ ସାମନ୍ତା ସୁଗତୱିଦତ୍ଥିଂ କାରାପିତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୬୯ . ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତ୍ତନା ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ଅତ୍ତନା ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ପରେହି ୱିପ୍ପକତଂ ପରେହି ପରିୟୋସାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ କରୋତି ୱା କାରାପେତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୫୭୦ . ଅନାପତ୍ତି – ପୁରାଣସନ୍ଥତସ୍ସ ସାମନ୍ତା ସୁଗତୱିଦତ୍ଥିଂ ଆଦିୟିତ୍ୱା କରୋତି, ଅଲଭନ୍ତୋ ଥୋକତରଂ ଆଦିୟିତ୍ୱା କରୋତି, ଅଲଭନ୍ତୋ ଅନାଦିୟିତ୍ୱା କରୋତି, ଅଞ୍ଞେନ କତଂ ପଟିଲଭିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ୱିତାନଂ ୱା ଭୂମତ୍ଥରଣଂ ୱା ସାଣିପାକାରଂ ୱା ଭିସିଂ ୱା ବିବ୍ବୋହନଂ ୱା କରୋତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ନିସୀଦନସନ୍ଥତସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ପଞ୍ଚମଂ।

୬. ଏଳକଲୋମସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୭୧ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କୋସଲେସୁ ଜନପଦେ ସାୱତ୍ଥିଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ ଅନ୍ତରାମଗ୍ଗେ ଏଳକଲୋମାନି ଉପ୍ପଜ୍ଜିଂସୁ। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତାନି ଏଳକଲୋମାନି ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗେନ ଭଣ୍ଡିକଂ ବନ୍ଧିତ୍ୱା ଅଗମାସି। ମନୁସ୍ସା ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ପସ୍ସିତ୍ୱା ଉପ୍ପଣ୍ଡେସୁଂ – ‘‘କିତ୍ତକେନ ତେ, ଭନ୍ତେ, କୀତାନି? କିତ୍ତକୋ ଉଦୟୋ ଭୱିସ୍ସତୀ’’ତି? ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ତେହି ମନୁସ୍ସେହି ଉପ୍ପଣ୍ଡିୟମାନୋ ମଙ୍କୁ ଅହୋସି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ସାୱତ୍ଥିଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ତାନି ଏଳକଲୋମାନି ଠିତକୋୱ ଆସୁମ୍ଭି। ଭିକ୍ଖୂ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘କିସ୍ସ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମାନି ଏଳକଲୋମାନି ଠିତକୋୱ ଆସୁମ୍ଭସୀ’’ତି? ‘‘ତଥା ହି ପନାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମେସଂ ଏଳକଲୋମାନଂ କାରଣା ମନୁସ୍ସେହି ଉପ୍ପଣ୍ଡିତୋ’’ତି। ‘‘କୀୱ ଦୂରତୋ ପନ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଇମାନି ଏଳକଲୋମାନି ଆହରୀ’’ତି? ‘‘ଅତିରେକତିୟୋଜନଂ, ଆୱୁସୋ’’ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଭିକ୍ଖୁ ଅତିରେକତିୟୋଜନଂ ଏଳକଲୋମାନି ଆହରିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଭିକ୍ଖୁ, ଅତିରେକତିୟୋଜନଂ ଏଳକଲୋମାନି ଆହରୀତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅତିରେକତିୟୋଜନଂ ଏଳକଲୋମାନି ଆହରିସ୍ସସି! ନେତଂ ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୭୨ . ‘‘ଭିକ୍ଖୁନୋ ପନେୱ ଅଦ୍ଧାନମଗ୍ଗପ୍ପଟିପନ୍ନସ୍ସ ଏଳକଲୋମାନି ଉପ୍ପଜ୍ଜୟ୍ୟୁଂ। ଆକଙ୍ଖମାନେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବାନି। ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ତିୟୋଜନପରମଂ ସହତ୍ଥା ହରିତବ୍ବାନି [ହାରେତବ୍ବାନି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰ କ॰)] , ଅସନ୍ତେ ହାରକେ। ତତୋ ଚେ ଉତ୍ତରି ହରେୟ୍ୟ, ଅସନ୍ତେପି ହାରକେ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୭୩ . ଭିକ୍ଖୁନୋ ପନେୱ ଅଦ୍ଧାନମଗ୍ଗପ୍ପଟିପନ୍ନସ୍ସା ତି ପନ୍ଥଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତସ୍ସ।

ଏଳକଲୋମାନି ଉପ୍ପଜ୍ଜେୟ୍ୟୁ ନ୍ତି ଉପ୍ପଜ୍ଜେୟ୍ୟୁଂ ସଙ୍ଘତୋ ୱା ଗଣତୋ ୱା ଞାତିତୋ ୱା ମିତ୍ତତୋ ୱା ପଂସୁକୂଲଂ ୱା ଅତ୍ତନୋ ୱା ଧନେନ।

ଆକଙ୍ଖମାନେନା ତି ଇଚ୍ଛମାନେନ ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବାନି।

ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ତିୟୋଜନପରମଂ ସହତ୍ଥା ହରିତବ୍ବାନୀ ତି ତିୟୋଜନପରମତା ସହତ୍ଥା ହରିତବ୍ବାନି।

ଅସନ୍ତେ ହାରକେ ତି ନାଞ୍ଞୋ କୋଚି ହାରକୋ ହୋତି ଇତ୍ଥୀ ୱା ପୁରିସୋ ୱା ଗହଟ୍ଠୋ ୱା ପବ୍ବଜିତୋ ୱା।

ତତୋ ଚେ ଉତ୍ତରି ହରେୟ୍ୟ, ଅସନ୍ତେପି ହାରକେ ତି ପଠମଂ ପାଦଂ ତିୟୋଜନଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଦୁତିୟଂ ପାଦଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ [ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ହୋନ୍ତି (ସ୍ୟା॰)] । ଅନ୍ତୋତିୟୋଜନେ ଠିତୋ ବହିତିୟୋଜନଂ ପାତେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ [ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ହୋନ୍ତି (ସ୍ୟା॰)] । ଅଞ୍ଞସ୍ସ ୟାନେ ୱା ଭଣ୍ଡେ ୱା ଅଜାନନ୍ତସ୍ସ ପକ୍ଖିପିତ୍ୱା ତିୟୋଜନଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ହୋନ୍ତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବାନି ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବାନି…ପେ॰… ଇମାନି ମେ, ଭନ୍ତେ, ଏଳକଲୋମାନି ତିୟୋଜନଂ ଅତିକ୍କାମିତାନି ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି। ଇମାନାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୭୪ . ଅତିରେକତିୟୋଜନେ ଅତିରେକସଞ୍ଞୀ ଅତିକ୍କାମେତି [ତିୟୋଜନଂ ଅତିକ୍କାମେତି (ସ୍ୟା॰)] , ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତିରେକତିୟୋଜନେ ୱେମତିକୋ ଅତିକ୍କାମେତି [ତିୟୋଜନଂ ଅତିକ୍କାମେତି (ସ୍ୟା॰)] , ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତିରେକତିୟୋଜନେ ଊନକସଞ୍ଞୀ ଅତିକ୍କାମେତି [ତିୟୋଜନଂ ଅତିକ୍କାମେତି (ସ୍ୟା॰)] , ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଊନକତିୟୋଜନେ ଅତିରେକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଊନକତିୟୋଜନେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଊନକତିୟୋଜନେ ଊନକସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୫୭୫ . ଅନାପତ୍ତି ତିୟୋଜନଂ ହରତି, ଊନକତିୟୋଜନଂ ହରତି, ତିୟୋଜନଂ ହରତିପି, ପଚ୍ଚାହରତିପି, ତିୟୋଜନଂ ୱାସାଧିପ୍ପାୟୋ ଗନ୍ତ୍ୱା ତତୋ ପରଂ ହରତି, ଅଚ୍ଛିନ୍ନଂ ପଟିଲଭିତ୍ୱା ହରତି, ନିସ୍ସଟ୍ଠଂ ପଟିଲଭିତ୍ୱା ହରତି, ଅଞ୍ଞଂ ହରାପେତି କତଭଣ୍ଡଂ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଏଳକଲୋମସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଛଟ୍ଠଂ।

୭. ଏଳକଲୋମଧୋୱାପନସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୭୬ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସକ୍କେସୁ ୱିହରତି କପିଲୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ ନିଗ୍ରୋଧାରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୁନୀହି ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେନ୍ତିପି ରଜାପେନ୍ତିପି ୱିଜଟାପେନ୍ତିପି। ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱନ୍ତିୟୋ ରଜନ୍ତିୟୋ ୱିଜଟେନ୍ତିୟୋ ରିଞ୍ଚନ୍ତି ଉଦ୍ଦେସଂ ପରିପୁଚ୍ଛଂ ଅଧିସୀଲଂ ଅଧିଚିତ୍ତଂ ଅଧିପଞ୍ଞଂ। ଅଥ ଖୋ ମହାପଜାପତି ଗୋତମୀ ୟେନ ଭଗୱା ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ଅଟ୍ଠାସି। ଏକମନ୍ତଂ ଠିତଂ ଖୋ ମହାପଜାପତିଂ ଗୋତମିଂ ଭଗୱା ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କଚ୍ଚି, ଗୋତମି, ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଅପ୍ପମତ୍ତା ଆତାପିନିୟୋ ପହିତତ୍ତା ୱିହରନ୍ତୀ’’ତି? ‘‘କୁତୋ, ଭନ୍ତେ, ଭିକ୍ଖୁନୀନଂ ଅପ୍ପମାଦୋ! ଅୟ୍ୟା ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୁନୀହି ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେନ୍ତିପି ରଜାପେନ୍ତିପି ୱିଜଟାପେନ୍ତିପି। ଭିକ୍ଖୁନିୟୋ ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱନ୍ତିୟୋ ରଜନ୍ତିୟୋ ୱିଜଟେନ୍ତିୟୋ ରିଞ୍ଚନ୍ତି ଉଦ୍ଦେସଂ ପରିପୁଚ୍ଛଂ ଅଧିସୀଲଂ ଅଧିଚିତ୍ତଂ ଅଧିପଞ୍ଞ’’ନ୍ତି।

ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ମହାପଜାପତିଂ ଗୋତମିଂ ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସେସି ସମାଦପେସି ସମୁତ୍ତେଜେସି ସମ୍ପହଂସେସି। ଅଥ ଖୋ ମହାପଜାପତି ଗୋତମୀ ଭଗୱତା ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସିତା ସମାଦପିତା ସମୁତ୍ତେଜିତା ସମ୍ପହଂସିତା ଭଗୱନ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ପଦକ୍ଖିଣଂ କତ୍ୱା ପକ୍କାମି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଭିକ୍ଖୁସଙ୍ଘଂ ସନ୍ନିପାତାପେତ୍ୱା ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ପଟିପୁଚ୍ଛି – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୁନୀହି ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେଥପି ରଜାପେଥପି ୱିଜଟାପେଥପୀ’’ତି ? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଞାତିକାୟୋ ତୁମ୍ହାକଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅଞ୍ଞାତିକାୟୋ’’ତି? ‘‘ଅଞ୍ଞାତିକାୟୋ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅଞ୍ଞାତକା, ମୋଘପୁରିସା, ଅଞ୍ଞାତିକାନଂ ନ ଜାନନ୍ତି ପତିରୂପଂ ୱା ଅପ୍ପତିରୂପଂ ୱା ପାସାଦିକଂ ୱା ଅପାସାଦିକଂ। ତତ୍ଥ ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ଅଞ୍ଞାତିକାହି ଭିକ୍ଖୁନୀହି ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେସ୍ସଥପି ରଜାପେସ୍ସଥପି ୱିଜଟାପେସ୍ସଥପି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୭୭ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେୟ୍ୟ ୱା ରଜାପେୟ୍ୟ ୱା ୱିଜଟାପେୟ୍ୟ ୱା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୭୮ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଅଞ୍ଞାତିକା ନାମ ମାତିତୋ ୱା ପିତିତୋ ୱା ୟାୱ ସତ୍ତମା ପିତାମହୟୁଗା ଅସମ୍ବଦ୍ଧା।

ଭିକ୍ଖୁନୀ ନାମ ଉଭତୋସଙ୍ଘେ ଉପସମ୍ପନ୍ନା।

ଧୋୱାତି ଆଣାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଧୋତାନି ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ହୋନ୍ତି। ରଜାତି ଆଣାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ରତ୍ତାନି ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ହୋନ୍ତି। ୱିଜଟେହୀତି ଆଣାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ୱିଜଟିତାନି ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି ହୋନ୍ତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବାନି ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବାନି…ପେ॰… ଇମାନି ମେ, ଭନ୍ତେ, ଏଳକଲୋମାନି ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଭିକ୍ଖୁନିୟା ଧୋୱାପିତାନି ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟାନି। ଇମାନାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୭୯ . ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେତି ରଜାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେତି ୱିଜଟାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେତି ରଜାପେତି ୱିଜଟାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଏଳକଲୋମାନି ରଜାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଏଳକଲୋମାନି ରଜାପେତି ୱିଜଟାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଏଳକଲୋମାନି ରଜାପେତି ଧୋୱାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଏଳକଲୋମାନି ରଜାପେତି ୱିଜଟାପେତି ଧୋୱାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଏଳକଲୋମାନି ୱିଜଟାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଏଳକଲୋମାନି ୱିଜଟାପେତି ଧୋୱାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଏଳକଲୋମାନି ୱିଜଟାପେତି ରଜାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ । ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ ଏଳକଲୋମାନି ୱିଜଟାପେତି ଧୋୱାପେତି ରଜାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟେନ ଆପତ୍ତି ଦ୍ୱିନ୍ନଂ ଦୁକ୍କଟାନଂ।

୫୮୦ . ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ୱେମତିକୋ…ପେ॰… ଅଞ୍ଞାତିକାୟ ଞାତିକସଞ୍ଞୀ…ପେ॰… ଅଞ୍ଞସ୍ସ ଏଳକଲୋମାନି ଧୋୱାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଏକତୋ ଉପସମ୍ପନ୍ନାୟ ଧୋୱାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତିକାୟ ଅଞ୍ଞାତିକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତିକାୟ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତିକାୟ ଞାତିକସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୫୮୧ . ଅନାପତ୍ତି ଞାତିକାୟ ଧାୱନ୍ତିୟା ଅଞ୍ଞାତିକା ଦୁତିୟା ହୋତି, ଅୱୁତ୍ତା ଧୋୱତି, ଅପରିଭୁତ୍ତଂ କତଭଣ୍ଡଂ ଧୋୱାପେତି, ସିକ୍ଖମାନାୟ ସାମଣେରିୟା ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଏଳକଲୋମଧୋୱାପନସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ସତ୍ତମଂ।

୮. ରୂପିୟସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୮୨ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ରାଜଗହେ ୱିହରତି ୱେଳୁୱନେ କଲନ୍ଦକନିୱାପେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ କୁଲସ୍ସ କୁଲୂପକୋ ହୋତି ନିଚ୍ଚଭତ୍ତିକୋ। ୟଂ ତସ୍ମିଂ କୁଲେ ଉପ୍ପଜ୍ଜତି ଖାଦନୀୟଂ ୱା ଭୋଜନୀୟଂ ୱା ତତୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଉପନନ୍ଦସ୍ସ ସକ୍ୟପୁତ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିସୋ ଠପିୟ୍ୟତି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସାୟଂ ତସ୍ମିଂ କୁଲେ ମଂସଂ ଉପ୍ପନ୍ନଂ ହୋତି। ତତୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଉପନନ୍ଦସ୍ସ ସକ୍ୟପୁତ୍ତସ୍ସ ପଟିୱିସୋ ଠପିତୋ ହୋତି। ତସ୍ସ କୁଲସ୍ସ ଦାରକୋ ରତ୍ତିୟା ପଚ୍ଚୂସସମୟଂ ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠାୟ ରୋଦତି – ‘‘ମଂସଂ ମେ ଦେଥା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ପୁରିସୋ ପଜାପତିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅୟ୍ୟସ୍ସ ପଟିୱିସଂ ଦାରକସ୍ସ ଦେହି। ଅଞ୍ଞଂ ଚେତାପେତ୍ୱା ଅୟ୍ୟସ୍ସ ଦସ୍ସାମା’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ୟେନ ତଂ କୁଲଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଆସନେ ନିସୀଦି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ପୁରିସୋ ୟେନାୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ସୋ ପୁରିସୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ହିୟ୍ୟୋ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ସାୟଂ ମଂସଂ ଉପ୍ପନ୍ନଂ ଅହୋସି। ତତୋ ଅୟ୍ୟସ୍ସ ପଟିୱିସୋ ଠପିତୋ। ଅୟଂ , ଭନ୍ତେ, ଦାରକୋ ରତ୍ତିୟା ପଚ୍ଚୂସସମୟଂ ପଚ୍ଚୁଟ୍ଠାୟ ରୋଦତି – ‘ମଂସଂ ମେ ଦେଥା’ତି। ଅୟ୍ୟସ୍ସ ପଟିୱିସୋ ଦାରକସ୍ସ ଦିନ୍ନୋ। କହାପଣେନ, ଭନ୍ତେ, କିଂ ଆହରିୟ୍ୟତୂ’’ତି? ‘‘ପରିଚ୍ଚତ୍ତୋ ମେ, ଆୱୁସୋ, କହାପଣୋ’’ତି? ‘‘ଆମ, ଭନ୍ତେ, ପରିଚ୍ଚତ୍ତୋ’’ତି। ‘‘ତଞ୍ଞେୱ ମେ, ଆୱୁସୋ, କହାପଣଂ ଦେହୀ’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ସୋ ପୁରିସୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଉପନନ୍ଦସ୍ସ ସକ୍ୟପୁତ୍ତସ୍ସ କହାପଣଂ ଦତ୍ୱା ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘ତଥେୱ ମୟଂ ରୂପିୟଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାମ ଏୱମେୱିମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ରୂପିୟଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହନ୍ତୀ’’ତି। ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତସ୍ସ ପୁରିସସ୍ସ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତସ୍ସ ଖିୟ୍ୟନ୍ତସ୍ସ ୱିପାଚେନ୍ତସ୍ସ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ରୂପିୟଂ ପଟିଗ୍ଗହେସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉପନନ୍ଦ, ରୂପିୟଂ ପଟିଗ୍ଗହେସୀ’’ତି [ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାସୀତି (ସ୍ୟା॰)] ? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ରୂପିୟଂ ପଟିଗ୍ଗହେସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୮୩ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଜାତରୂପରଜତଂ ଉଗ୍ଗଣ୍ହେୟ୍ୟ ୱା ଉଗ୍ଗଣ୍ହାପେୟ୍ୟ ୱା ଉପନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ୱା ସାଦିୟେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୮୪ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଜାତରୂପଂ ନାମ ସତ୍ଥୁୱଣ୍ଣୋ ୱୁଚ୍ଚତି ।

ରଜତଂ ନାମ କହାପଣୋ ଲୋହମାସକୋ ଦାରୁମାସକୋ ଜତୁମାସକୋ ୟେ ୱୋହାରଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି।

ଉଗ୍ଗଣ୍ହେୟ୍ୟା ତି ସୟଂ ଗଣ୍ହାତି ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ [ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି (ସ୍ୟା॰)] ।

ଉଗ୍ଗଣ୍ହାପେୟ୍ୟା ତି ଅଞ୍ଞଂ ଗାହାପେତି ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ [ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି (ସ୍ୟା॰)] ।

ଉପନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ୱା ସାଦିୟେୟ୍ୟା ତି ଇଦଂ ଅୟ୍ୟସ୍ସ ହୋତୂତି ଉପନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ସାଦିୟତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ – ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ରୂପିୟଂ ପଟିଗ୍ଗହେସିଂ। ଇଦଂ ମେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀ’’ତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ଆପତ୍ତି ଦେସେତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ଆପତ୍ତି ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବା। ସଚେ ତତ୍ଥ ଆଗଚ୍ଛତି ଆରାମିକୋ ୱା ଉପାସକୋ ୱା ସୋ ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ଇମଂ ଜାନାହୀ’’ତି। ସଚେ ସୋ ଭଣତି – ‘‘ଇମିନା କିଂ ଆହରିୟ୍ୟତୂ’’ତି, ନ ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ଇମଂ ୱା ଇମଂ ୱା ଆହରା’’ତି। କପ୍ପିୟଂ ଆଚିକ୍ଖିତବ୍ବଂ – ସପ୍ପି ୱା ତେଲଂ ୱା ମଧୁ ୱା ଫାଣିତଂ ୱା। ସଚେ ସୋ ତେନ ପରିୱତ୍ତେତ୍ୱା କପ୍ପିୟଂ ଆହରତି ରୂପିୟପ୍ପଟିଗ୍ଗାହକଂ ଠପେତ୍ୱା ସବ୍ବେହେୱ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ। ଏୱଞ୍ଚେତଂ ଲଭେଥ, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ଲଭେଥ, ସୋ ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ଇମଂ ଛଡ୍ଡେହୀ’’ତି। ସଚେ ସୋ ଛଡ୍ଡେତି, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ଛଡ୍ଡେତି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ରୂପିୟଛଡ୍ଡକୋ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ – ୟୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ଛଡ୍ଡିତାଛଡ୍ଡିତଞ୍ଚ ଜାନେୟ୍ୟ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। ପଠମଂ ଭିକ୍ଖୁ ୟାଚିତବ୍ବୋ। ୟାଚିତ୍ୱା ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୫୮୫ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ରୂପିୟଛଡ୍ଡକଂ ସମ୍ମନ୍ନେୟ୍ୟ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ରୂପିୟଛଡ୍ଡକଂ ସମ୍ମନ୍ନତି। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ରୂପିୟଛଡ୍ଡକସ୍ସ ସମ୍ମୁତି, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ସମ୍ମତୋ ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ରୂପିୟଛଡ୍ଡକୋ। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

ତେନ ସମ୍ମତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନିମିତ୍ତଂ କତ୍ୱା ପାତେତବ୍ବଂ। ସଚେ ନିମିତ୍ତଂ କତ୍ୱା ପାତେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୫୮୬ . ରୂପିୟେ ରୂପିୟସଞ୍ଞୀ ରୂପିୟଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ରୂପିୟେ ୱେମତିକୋ ରୂପିୟଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ରୂପିୟେ ଅରୂପିୟସଞ୍ଞୀ ରୂପିୟଂ ପଟିଗ୍ଗଣ୍ହାତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅରୂପିୟେ ରୂପିୟସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅରୂପିୟେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅରୂପିୟେ ଅରୂପିୟସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

ଅନାପତ୍ତି ଅଜ୍ଝାରାମେ ୱା ଅଜ୍ଝାୱସଥେ ୱା ଉଗ୍ଗହେତ୍ୱା ୱା ଉଗ୍ଗହାପେତ୍ୱା ୱା ନିକ୍ଖିପତି – ୟସ୍ସ ଭୱିସ୍ସତି ସୋ ହରିସ୍ସତୀତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ରୂପିୟସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଅଟ୍ଠମଂ।

୯. ରୂପିୟସଂୱୋହାରସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୮୭ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ନାନପ୍ପକାରକଂ ରୂପିୟସଂୱୋହାରଂ ସମାପଜ୍ଜନ୍ତି। ମନୁସ୍ସା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ନାନପ୍ପକାରକଂ ରୂପିୟସଂୱୋହାରଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସନ୍ତି, ସେୟ୍ୟଥାପି ଗିହୀ କାମଭୋଗିନୋ’’ତି ! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ନାନପ୍ପକାରକଂ ରୂପିୟସଂୱୋହାରଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନାନପ୍ପକାରକଂ ରୂପିୟସଂୱୋହାରଂ ସମାପଜ୍ଜଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ନାନପ୍ପକାରକଂ ରୂପିୟସଂୱୋହାରଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୮୮ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ନାନପ୍ପକାରକଂ ରୂପିୟସଂୱୋହାରଂ ସମାପଜ୍ଜେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୮୯ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ନାନପ୍ପକାରକଂ ନାମ କତମ୍ପି ଅକତମ୍ପି କତାକତମ୍ପି। କତଂ ନାମ ସୀସୂପଗଂ ଗୀୱୂପଗଂ ହତ୍ଥୂପଗଂ ପାଦୂପଗଂ କଟୂପଗଂ। ଅକତଂ ନାମ ଘନକତଂ ୱୁଚ୍ଚତି। କତାକତଂ ନାମ ତଦୁଭୟଂ।

ରୂପିୟଂ ନାମ ସତ୍ଥୁୱଣ୍ଣୋ କହାପଣୋ, ଲୋହମାସକୋ, ଦାରୁମାସକୋ, ଜତୁମାସକୋ ୟେ ୱୋହାରଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି।

ସମାପଜ୍ଜେୟ୍ୟା ତି କତେନ କତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ [ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି (ସ୍ୟା॰)] । କତେନ ଅକତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। କତେନ କତାକତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅକତେନ କତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅକତେନ ଅକତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅକତେନ କତାକତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। କତାକତେନ କତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। କତାକତେନ ଅକତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। କତାକତେନ କତାକତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ନାନପ୍ପକାରକଂ ରୂପିୟସଂୱୋହାରଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ। ଇଦଂ ମେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀ’’ତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ଆପତ୍ତି ଦେସେତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ଆପତ୍ତି ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବା। ସଚେ ତତ୍ଥ ଆଗଚ୍ଛତି ଆରାମିକୋ ୱା ଉପାସକୋ ୱା ସୋ ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ଇମଂ ଜାନାହୀ’’ତି। ସଚେ ସୋ ଭଣତି – ‘‘ଇମିନା କିଂ ଆହରିୟ୍ୟତୂ’’ତି, ନ ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ଇମଂ ୱା ଇମଂ ୱା ଆହରା’’ତି। କପ୍ପିୟଂ ଆଚିକ୍ଖିତବ୍ବଂ – ସପ୍ପି ୱା ତେଲଂ ୱା ମଧୁ ୱା ଫାଣିତଂ ୱା। ସଚେ ସୋ ତେନ ପରିୱତ୍ତେତ୍ୱା କପ୍ପିୟଂ ଆହରତି, ରୂପିୟଚେତାପକଂ ଠପେତ୍ୱା, ସବ୍ବେହେୱ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ। ଏୱଞ୍ଚେତଂ ଲଭେଥ, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ଲଭେଥ, ସୋ ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ଆୱୁସୋ, ଇମଂ ଛଡ୍ଡେହୀ’’ତି। ସଚେ ସୋ ଛଡ୍ଡେତି, ଇଚ୍ଚେତଂ କୁସଲଂ; ନୋ ଚେ ଛଡ୍ଡେତି, ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ରୂପିୟଛଡ୍ଡକୋ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ – ୟୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ଛଡ୍ଡିତାଛଡ୍ଡିତଞ୍ଚ ଜାନେୟ୍ୟ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। ପଠମଂ ଭିକ୍ଖୁ ୟାଚିତବ୍ବୋ। ୟାଚିତ୍ୱା ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୫୯୦ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ରୂପିୟଛଡ୍ଡକଂ ସମ୍ମନ୍ନେୟ୍ୟ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ରୂପିୟଛଡ୍ଡକଂ ସମ୍ମନ୍ନତି। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ରୂପିୟଛଡ୍ଡକସ୍ସ ସମ୍ମୁତି, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ସମ୍ମତୋ ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ରୂପିୟଛଡ୍ଡକୋ। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

ତେନ ସମ୍ମତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଅନିମିତ୍ତଂ କତ୍ୱା ପାତେତବ୍ବଂ। ସଚେ ନିମିତ୍ତଂ କତ୍ୱା ପାତେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୫୯୧ . ରୂପିୟେ ରୂପିୟସଞ୍ଞୀ ରୂପିୟଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ରୂପିୟେ ୱେମତିକୋ ରୂପିୟଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ରୂପିୟେ ଅରୂପିୟସଞ୍ଞୀ ରୂପିୟଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅରୂପିୟେ ରୂପିୟସଞ୍ଞୀ ରୂପିୟଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ । ଅରୂପିୟେ ୱେମତିକୋ ରୂପିୟଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅରୂପିୟେ ଅରୂପିୟସଞ୍ଞୀ ରୂପିୟଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅରୂପିୟେ ରୂପିୟସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅରୂପିୟେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅରୂପିୟେ ଅରୂପିୟସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୫୯୨ . ଅନାପତ୍ତି ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ରୂପିୟସଂୱୋହାରସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ନୱମଂ।

୧୦. କୟୱିକ୍କୟସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୯୩ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ପଟ୍ଟୋ ହୋତି ଚୀୱରକମ୍ମଂ କାତୁଂ। ସୋ ପଟପିଲୋତିକାନଂ ସଙ୍ଘାଟିଂ କରିତ୍ୱା ସୁରତ୍ତଂ ସୁପରିକମ୍ମକତଂ କତ୍ୱା ପାରୁପି। ଅଥ ଖୋ ଅଞ୍ଞତରୋ ପରିବ୍ବାଜକୋ ମହଗ୍ଘଂ ପଟଂ ପାରୁପିତ୍ୱା ୟେନାୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସୁନ୍ଦରା ଖୋ ତ୍ୟାୟଂ, ଆୱୁସୋ, ସଙ୍ଘାଟି; ଦେହି ମେ ପଟେନା’’ତି। ‘‘ଜାନାହି, ଆୱୁସୋ’’ତି। ‘‘ଆମାୱୁସୋ, ଜାନାମୀ’’ତି। ‘‘ହନ୍ଦାୱୁସୋ’’ତି, ଅଦାସି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ପରିବ୍ବାଜକୋ ତଂ ସଙ୍ଘାଟିଂ ପାରୁପିତ୍ୱା ପରିବ୍ବାଜକାରାମଂ ଅଗମାସି। ପରିବ୍ବାଜକା ତଂ ପରିବ୍ବାଜକଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ସୁନ୍ଦରା ଖୋ ତ୍ୟାୟଂ, ଆୱୁସୋ, ସଙ୍ଘାଟି; କୁତୋ ତୟା ଲଦ୍ଧା’’ତି? ‘‘ତେନ ମେ, ଆୱୁସୋ, ପଟେନ ପରିୱତ୍ତିତା’’ତି। ‘‘କତିହିପି ତ୍ୟାୟଂ, ଆୱୁସୋ, ସଙ୍ଘାଟି ଭୱିସ୍ସତି, ସୋୟେୱ ତେ ପଟୋ ୱରୋ’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ସୋ ପରିବ୍ବାଜକୋ – ‘‘ସଚ୍ଚଂ ଖୋ ପରିବ୍ବାଜକା ଆହଂସୁ – ‘କତିହିପି ମ୍ୟାୟଂ ସଙ୍ଘାଟି ଭୱିସ୍ସତି! ସୋୟେୱ ମେ ପଟୋ ୱରୋ’’’ତି ୟେନାୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ହନ୍ଦ ତେ, ଆୱୁସୋ, ସଙ୍ଘାଟି [ସଙ୍ଘାଟିଂ (ସ୍ୟା॰ କ॰)] ; ଦେହି ମେ ପଟ’’ନ୍ତି। ‘‘ନନୁ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ମୟା ୱୁତ୍ତୋ – ‘ଜାନାହି, ଆୱୁସୋ’ତି ! ନାହ ଦସ୍ସାମୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ପରିବ୍ବାଜକୋ ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘ଗିହୀପି ନଂ ଗିହିସ୍ସ ୱିପ୍ପଟିସାରିସ୍ସ ଦେନ୍ତି, କିଂ ପନ ପବ୍ବଜିତୋ ପବ୍ବଜିତସ୍ସ ନ ଦସ୍ସତୀ’’ତି! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତସ୍ସ ପରିବ୍ବାଜକସ୍ସ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତସ୍ସ ଖିୟ୍ୟନ୍ତସ୍ସ ୱିପାଚେନ୍ତସ୍ସ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ପରିବ୍ବାଜକେନ ସଦ୍ଧିଂ କୟୱିକ୍କୟଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉପନନ୍ଦ, ପରିବ୍ବାଜକେନ ସଦ୍ଧିଂ କୟୱିକ୍କୟଂ ସମାପଜ୍ଜସୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ପରିବ୍ବାଜକେନ ସଦ୍ଧିଂ କୟୱିକ୍କୟଂ ସମାପଜ୍ଜିସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୯୪ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ନାନପ୍ପକାରକଂ କୟୱିକ୍କୟଂ ସମାପଜ୍ଜେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୫୯୫ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ନାନପ୍ପକାରକଂ ନାମ ଚୀୱରପିଣ୍ଡପାତସେନାସନଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାରା, ଅନ୍ତମସୋ ଚୁଣ୍ଣପିଣ୍ଡୋପି ଦନ୍ତକଟ୍ଠମ୍ପି ଦସିକସୁତ୍ତମ୍ପି।

କୟୱିକ୍କୟଂ ସମାପଜ୍ଜେୟ୍ୟା ତି ଇମିନା ଇମଂ ଦେହି, ଇମିନା ଇମଂ ଆହର, ଇମିନା ଇମଂ ପରିୱତ୍ତେହି, ଇମିନା ଇମଂ ଚେତାପେହୀତି। ଅଜ୍ଝାଚରତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ୟତୋ କୟିତଞ୍ଚ ହୋତି ୱିକ୍କୟିତଞ୍ଚ ଅତ୍ତନୋ ଭଣ୍ଡଂ ପରହତ୍ଥଗତଂ ପରଭଣ୍ଡଂ ଅତ୍ତନୋ ହତ୍ଥଗତଂ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଅହଂ, ଭନ୍ତେ, ନାନପ୍ପକାରକଂ କୟୱିକ୍କୟଂ ସମାପଜ୍ଜିଂ। ଇଦଂ ମେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୫୯୬ . କୟୱିକ୍କୟେ କୟୱିକ୍କୟସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। କୟୱିକ୍କୟେ ୱେମତିକୋ , ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। କୟୱିକ୍କୟେ ନକୟୱିକ୍କୟସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ନକୟୱିକ୍କୟେ କୟୱିକ୍କୟସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ନକୟୱିକ୍କୟେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ନକୟୱିକ୍କୟେ ନକୟୱିକ୍କୟସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୫୯୭ . ଅନାପତ୍ତି – ଅଗ୍ଘଂ ପୁଚ୍ଛତି, କପ୍ପିୟକାରକସ୍ସ ଆଚିକ୍ଖତି, ‘‘ଇଦଂ ଅମ୍ହାକଂ ଅତ୍ଥି, ଅମ୍ହାକଞ୍ଚ ଇମିନା ଚ ଇମିନା ଚ ଅତ୍ଥୋ’’ତି ଭଣତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

କୟୱିକ୍କୟସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଦସମଂ।

କୋସିୟୱଗ୍ଗୋ ଦୁତିୟୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

କୋସିୟା ସୁଦ୍ଧଦ୍ୱେଭାଗା, ଛବ୍ବସ୍ସାନି ନିସୀଦନଂ।

ଦ୍ୱେ ଚ ଲୋମାନି ଉଗ୍ଗଣ୍ହେ, ଉଭୋ ନାନପ୍ପକାରକାତି॥

୩. ପତ୍ତୱଗ୍ଗୋ

୧. ପତ୍ତସିକ୍ଖାପଦଂ

୫୯୮ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ବହୂ ପତ୍ତେ ସନ୍ନିଚୟଂ କରୋନ୍ତି। ମନୁସ୍ସା ୱିହାରଚାରିକଂ ଆହିଣ୍ଡନ୍ତା ପସ୍ସିତ୍ୱା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ବହୂ ପତ୍ତେ ସନ୍ନିଚୟଂ କରିସ୍ସନ୍ତି, ପତ୍ତୱାଣିଜ୍ଜଂ ୱା ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା କରିସ୍ସନ୍ତି ଆମତ୍ତିକାପଣଂ ୱା ପସାରେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅତିରେକପତ୍ତଂ ଧାରେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅତିରେକପତ୍ତଂ ଧାରେଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ଅତିରେକପତ୍ତଂ ଧାରେସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ …ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୫୯୯ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଅତିରେକପତ୍ତଂ ଧାରେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

ଏୱଞ୍ଚିଦଂ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ ହୋତି।

୬୦୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମତୋ ଆନନ୍ଦସ୍ସ ଅତିରେକପତ୍ତୋ ଉପ୍ପନ୍ନୋ ହୋତି। ଆୟସ୍ମା ଚ ଆନନ୍ଦୋ ତଂ ପତ୍ତଂ ଆୟସ୍ମତୋ ସାରିପୁତ୍ତସ୍ସ ଦାତୁକାମୋ ହୋତି। ଆୟସ୍ମା ଚ ସାରିପୁତ୍ତୋ ସାକେତେ ୱିହରତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଆନନ୍ଦସ୍ସ ଏତଦହୋସି – ‘‘ଭଗୱତା ସିକ୍ଖାପଦଂ ପଞ୍ଞତ୍ତଂ – ‘ନ ଅତିରେକପତ୍ତୋ ଧାରେତବ୍ବୋ’ତି। ଅୟଞ୍ଚ ମେ ଅତିରେକପତ୍ତୋ ଉପ୍ପନ୍ନୋ। ଅହଞ୍ଚିମଂ ପତ୍ତଂ ଆୟସ୍ମତୋ ସାରିପୁତ୍ତସ୍ସ ଦାତୁକାମୋ। ଆୟସ୍ମା ଚ ସାରିପୁତ୍ତୋ ସାକେତେ ୱିହରତି। କଥଂ ନୁ ଖୋ ମୟା ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବ’’ନ୍ତି? ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ‘‘କୀୱଚିରଂ ପନାନନ୍ଦ, ସାରିପୁତ୍ତୋ ଆଗଚ୍ଛିସ୍ସତୀ’’ତି? ‘‘ନୱମଂ ୱା, ଭଗୱା, ଦିୱସଂ ଦସମଂ ୱା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ , ଦସାହପରମଂ ଅତିରେକପତ୍ତଂ ଧାରେତୁଂ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୬୦୧ . ‘‘ଦସାହପରମଂ ଅତିରେକପତ୍ତୋ ଧାରେତବ୍ବୋ। ତଂ ଅତିକ୍କାମୟତୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୬୦୨ . ଦସାହପରମ ନ୍ତି ଦସାହପରମତା ଧାରେତବ୍ବୋ।

ଅତିରେକପତ୍ତୋ ନାମ ଅନଧିଟ୍ଠିତୋ ଅୱିକପ୍ପିତୋ।

ପତ୍ତୋ ନାମ ଦ୍ୱେ ପତ୍ତା ଅୟୋପତ୍ତୋ ମତ୍ତିକାପତ୍ତୋତି।

ତୟୋ ପତ୍ତସ୍ସ ୱଣ୍ଣା ଉକ୍କଟ୍ଠୋ ପତ୍ତୋ ମଜ୍ଝିମୋ ପତ୍ତୋ ଓମକୋ ପତ୍ତୋ। ଉକ୍କଟ୍ଠୋ ନାମ ପତ୍ତୋ ଅଡ୍ଢାଳ୍ହକୋଦନଂ ଗଣ୍ହାତି ଚତୁଭାଗଂ ଖାଦନଂ ତଦୁପିୟଂ ବ୍ୟଞ୍ଜନଂ। ମଜ୍ଝିମୋ ନାମ ପତ୍ତୋ ନାଳିକୋଦନଂ ଗଣ୍ହାତି ଚତୁଭାଗଂ ଖାଦନଂ ତଦୁପିୟଂ ବ୍ୟଞ୍ଜନଂ। ଓମକୋ ନାମ ପତ୍ତୋ ପତ୍ଥୋଦନଂ ଗଣ୍ହାତି ଚତୁଭାଗଂ ଖାଦନଂ ତଦୁପିୟଂ ବ୍ୟଞ୍ଜନଂ। ତତୋ ଉକ୍କଟ୍ଠୋ ଅପତ୍ତୋ, ଓମକୋ ଅପତ୍ତୋ।

ତଂ ଅତିକ୍କାମୟତୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟୋ ହୋତୀ ତି ଏକାଦସେ ଅରୁଣୁଗ୍ଗମନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟୋ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବୋ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବୋ। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅୟଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ପତ୍ତୋ ଦସାହାତିକ୍କନ୍ତୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟୋ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀ’’ତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ଆପତ୍ତି ଦେସେତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ଆପତ୍ତି ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବା, ନିସ୍ସଟ୍ଠପତ୍ତୋ ଦାତବ୍ବୋ।

୬୦୩ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ଅୟଂ ପତ୍ତୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟୋ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଟ୍ଠୋ। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇମଂ ପତ୍ତଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଦଦେୟ୍ୟା’’ତି।

୬୦୪ . ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସମ୍ବହୁଲେ ଭିକ୍ଖୂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସୁ ୱଚନୀୟା – ‘‘ଅୟଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ପତ୍ତୋ ଦସାହାତିକ୍କନ୍ତୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟୋ। ଇମାହଂ ଆୟସ୍ମନ୍ତାନଂ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀ’’ତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ଆପତ୍ତି ଦେସେତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ଆପତ୍ତି ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବା, ନିସ୍ସଟ୍ଠପତ୍ତୋ ଦାତବ୍ବୋ।

୬୦୫ . ‘‘ସୁଣନ୍ତୁ ମେ ଆୟସ୍ମନ୍ତା। ଅୟଂ ପତ୍ତୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତାନଂ ନିସ୍ସଟ୍ଠୋ। ୟଦାୟସ୍ମନ୍ତାନଂ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ଆୟସ୍ମନ୍ତା ଇମଂ ପତ୍ତଂ ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଦଦେୟ୍ୟୁ’’ନ୍ତି।

୬୦୬ . ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଏକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅୟଂ ମେ, ଆୱୁସୋ, ପତ୍ତୋ ଦସାହାତିକ୍କନ୍ତୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟୋ। ଇମାହଂ ଆୟସ୍ମତୋ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀ’’ତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ଆପତ୍ତି ଦେସେତବ୍ବା। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ଆପତ୍ତି ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବା, ନିସ୍ସଟ୍ଠପତ୍ତୋ ଦାତବ୍ବୋ – ‘‘ଇମଂ ପତ୍ତଂ ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀ’’ତି।

୬୦୭ . ଦସାହାତିକ୍କନ୍ତେ ଅତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଦସାହାତିକ୍କନ୍ତେ ୱେମତିକୋ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଦସାହାତିକ୍କନ୍ତେ ଅନତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅନଧିଟ୍ଠିତେ ଅଧିଟ୍ଠିତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅୱିକପ୍ପିତେ ୱିକପ୍ପିତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜିତେ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅନଟ୍ଠେ ନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅୱିନଟ୍ଠେ ୱିନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ । ଅଭିନ୍ନେ ଭିନ୍ନସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅୱିଲୁତ୍ତେ ୱିଲୁତ୍ତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପତ୍ତଂ ଅନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଦସାହାନତିକ୍କନ୍ତେ ଅତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଦସାହାନତିକ୍କନ୍ତେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଦସାହାନତିକ୍କନ୍ତେ ଅନତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୬୦୮ . ଅନାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋଦସାହଂ ଅଧିଟ୍ଠେତି, ୱିକପ୍ପେତି, ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତି, ନସ୍ସତି, ୱିନସ୍ସତି, ଭିଜ୍ଜତି, ଅଚ୍ଛିନ୍ଦିତ୍ୱା ଗଣ୍ହନ୍ତି, ୱିସ୍ସାସଂ ଗଣ୍ହନ୍ତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ନିସ୍ସଟ୍ଠପତ୍ତଂ ନ ଦେନ୍ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ‘‘ନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଟ୍ଠପତ୍ତୋ ନ ଦାତବ୍ବୋ। ୟୋ ନ ଦଦେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

ପତ୍ତସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ପଠମଂ।

୨. ଊନପଞ୍ଚବନ୍ଧନସିକ୍ଖାପଦଂ

୬୦୯ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସକ୍କେସୁ ୱିହରତି କପିଲୱତ୍ଥୁସ୍ମିଂ ନିଗ୍ରୋଧାରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରେନ କୁମ୍ଭକାରେନ ଭିକ୍ଖୂ ପୱାରିତା ହୋନ୍ତି – ‘‘ୟେସଂ ଅୟ୍ୟାନଂ ପତ୍ତେନ ଅତ୍ଥୋ ଅହଂ ପତ୍ତେନା’’ତି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭିକ୍ଖୂ ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ବହୂ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତି। ୟେସଂ ଖୁଦ୍ଦକା ପତ୍ତା ତେ ମହନ୍ତେ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତି। ୟେସଂ ମହନ୍ତା ପତ୍ତା ତେ ଖୁଦ୍ଦକେ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ କୁମ୍ଭକାରୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ବହୂ ପତ୍ତେ କରୋନ୍ତୋ ନ ସକ୍କୋତି ଅଞ୍ଞଂ ୱିକ୍କାୟିକଂ ଭଣ୍ଡଂ କାତୁଂ, ଅତ୍ତନାପି ନ ୟାପେତି, ପୁତ୍ତଦାରାପିସ୍ସ କିଲମନ୍ତି। ମନୁସ୍ସା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ବହୂ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେସ୍ସନ୍ତି! ଅୟଂ ଇମେସଂ ବହୂ ପତ୍ତେ କରୋନ୍ତୋ ନ ସକ୍କୋତି ଅଞ୍ଞଂ ୱିକ୍କାୟିକଂ ଭଣ୍ଡଂ କାତୁଂ, ଅତ୍ତନାପି ନ ୟାପେତି, ପୁତ୍ତଦାରାପିସ୍ସ କିଲମନ୍ତୀ’’ତି।

ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଭିକ୍ଖୂ ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ବହୂ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତେ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ସଚ୍ଚଂ କିର, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୂ ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ବହୂ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତୀତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଘପୁରିସା ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ବହୂ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେସ୍ସନ୍ତି! ନେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ୱିଗରହିତ୍ୱା ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ପତ୍ତୋ ୱିଞ୍ଞାପେତବ୍ବୋ। ୟୋ ୱିଞ୍ଞାପେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସା’’ତି।

୬୧୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପତ୍ତୋ ଭିନ୍ନୋ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘‘ଭଗୱତା ପଟିକ୍ଖିତ୍ତଂ ପତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତୁ’’ନ୍ତି କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟନ୍ତୋ ନ ୱିଞ୍ଞାପେତି। ହତ୍ଥେସୁ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରତି। ମନୁସ୍ସା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ହତ୍ଥେସୁ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରିସ୍ସନ୍ତି, ସେୟ୍ୟଥାପି ତିତ୍ଥିୟା’’ତି! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ନଟ୍ଠପତ୍ତସ୍ସ ୱା ଭିନ୍ନପତ୍ତସ୍ସ ୱା ପତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତୁ’’ନ୍ତି।

୬୧୧ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଭଗୱତା ଅନୁଞ୍ଞାତଂ ନଟ୍ଠପତ୍ତସ୍ସ ୱା ଭିନ୍ନପତ୍ତସ୍ସ ୱା ପତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତୁ’’ନ୍ତି ଅପ୍ପମତ୍ତକେନପି ଭିନ୍ନେନ ଅପ୍ପମତ୍ତକେନପି ଖଣ୍ଡେନ ୱିଲିଖିତମତ୍ତେନପି ବହୂ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେନ୍ତି । ଅଥ ଖୋ ସୋ କୁମ୍ଭକାରୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ତଥେୱ ବହୂ ପତ୍ତେ କରୋନ୍ତୋ ନ ସକ୍କୋତି ଅଞ୍ଞଂ ୱିକ୍କାୟିକଂ ଭଣ୍ଡଂ କାତୁଂ, ଅତ୍ତନାପି ନ ୟାପେତି, ପୁତ୍ତଦାରାପିସ୍ସ କିଲମନ୍ତି। ମନୁସ୍ସା ତଥେୱ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ନ ମତ୍ତଂ ଜାନିତ୍ୱା ବହୂ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେସ୍ସନ୍ତି! ଅୟଂ ଇମେସଂ ବହୂ ପତ୍ତେ କରୋନ୍ତୋ ନ ସକ୍କୋତି ଅଞ୍ଞଂ ୱିକ୍କାୟିକଂ ଭଣ୍ଡଂ କାତୁଂ, ଅତ୍ତନାପି ନ ୟାପେତି, ପୁତ୍ତଦାରାପିସ୍ସ କିଲମନ୍ତୀ’’ତି।

ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପମତ୍ତକେନପି ଭିନ୍ନେନ ଅପ୍ପମତ୍ତକେନପି ଖଣ୍ଡେନ ୱିଲିଖିତମତ୍ତେନପି ବହୂ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପ୍ପମତ୍ତକେନପି ଭିନ୍ନେନ ଅପ୍ପମତ୍ତକେନପି ଖଣ୍ଡେନ ୱିଲିଖିତମତ୍ତେନପି ବହୂ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପମତ୍ତକେନପି ଭିନ୍ନେନ ଅପ୍ପମତ୍ତକେନପି ଖଣ୍ଡେନ ୱିଲିଖିତମତ୍ତେନପି ବହୂ ପତ୍ତେ ୱିଞ୍ଞାପେସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୬୧୨ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଊନପଞ୍ଚବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅଞ୍ଞଂ ନୱଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସୋ ପତ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୁପରିସାୟ ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବୋ। ୟୋ ଚ ତସ୍ସା ଭିକ୍ଖୁପରିସାୟ ପତ୍ତପରିୟନ୍ତୋ ସୋ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପଦାତବ୍ବୋ – ‘ଅୟଂ ତେ, ଭିକ୍ଖୁ, ପତ୍ତୋ ୟାୱ ଭେଦନାୟ ଧାରେତବ୍ବୋ’ତି। ଅୟଂ ତତ୍ଥ ସାମୀଚୀ’’ ତି।

୬୧୩ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଊନପଞ୍ଚବନ୍ଧନୋ ନାମ ପତ୍ତୋ ଅବନ୍ଧନୋ ୱା ଏକବନ୍ଧନୋ ୱା ଦ୍ୱିବନ୍ଧନୋ ୱା ତିବନ୍ଧନୋ ୱା ଚତୁବନ୍ଧନୋ ୱା। ଅବନ୍ଧନୋକାସୋ ନାମ ପତ୍ତୋ ୟସ୍ସ ଦ୍ୱଙ୍ଗୁଲା ରାଜି ନ ହୋତି। ବନ୍ଧନୋକାସୋ ନାମ ପତ୍ତୋ ୟସ୍ସ ଦ୍ୱଙ୍ଗୁଲା ରାଜି ହୋତି। ନୱୋ ନାମ ପତ୍ତୋ ୱିଞ୍ଞତ୍ତିଂ ଉପାଦାୟ ୱୁଚ୍ଚତି।

ଚେତାପେୟ୍ୟା ତି ୱିଞ୍ଞାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟୋ ହୋତି। ସଙ୍ଘମଜ୍ଝେ ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବୋ। ସବ୍ବେହେୱ ଅଧିଟ୍ଠିତପତ୍ତଂ ଗହେତ୍ୱା ସନ୍ନିପତିତବ୍ବଂ। ନ ଲାମକୋ ପତ୍ତୋ ଅଧିଟ୍ଠାତବ୍ବୋ – ‘‘ମହଗ୍ଘଂ ପତ୍ତଂ ଗହେସ୍ସାମୀ’’ତି। ସଚେ ଲାମକଂ ପତ୍ତଂ ଅଧିଟ୍ଠେତି – ‘‘ମହଗ୍ଘଂ ପତ୍ତଂ ଗହେସ୍ସାମୀ’’ତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବୋ। ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସଙ୍ଘଂ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏକଂସଂ ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ କରିତ୍ୱା ୱୁଡ୍ଢାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପାଦେ ୱନ୍ଦିତ୍ୱା ଉକ୍କୁଟିକଂ ନିସୀଦିତ୍ୱା ଅଞ୍ଜଲିଂ ପଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସ ୱଚନୀୟୋ – ‘‘ଅୟଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ପତ୍ତୋ ଊନପଞ୍ଚବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଚେତାପିତୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟୋ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀ’’ତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ଆପତ୍ତି ଦେସେତବ୍ବା। ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ଆପତ୍ତି ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବା। ପଞ୍ଚହଙ୍ଗେହି ସମନ୍ନାଗତୋ ଭିକ୍ଖୁ ପତ୍ତଗ୍ଗାହାପକୋ ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ – ୟୋ ନ ଛନ୍ଦାଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ନ ଦୋସାଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ନ ମୋହାଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ନ ଭୟାଗତିଂ ଗଚ୍ଛେୟ୍ୟ, ଗାହିତାଗାହିତଞ୍ଚ ଜାନେୟ୍ୟ । ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ସମ୍ମନ୍ନିତବ୍ବୋ। ପଠମଂ ଭିକ୍ଖୁ ୟାଚିତବ୍ବୋ। ୟାଚିତ୍ୱା ବ୍ୟତ୍ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିବଲେନ ସଙ୍ଘୋ ଞାପେତବ୍ବୋ –

୬୧୪ . ‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ୟଦି ସଙ୍ଘସ୍ସ ପତ୍ତକଲ୍ଲଂ, ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ପତ୍ତଗ୍ଗାହାପକଂ ସମ୍ମନ୍ନେୟ୍ୟ। ଏସା ଞତ୍ତି।

‘‘ସୁଣାତୁ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସଙ୍ଘୋ। ସଙ୍ଘୋ ଇତ୍ଥନ୍ନାମଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ପତ୍ତଗ୍ଗାହାପକଂ ସମ୍ମନ୍ନତି। ୟସ୍ସାୟସ୍ମତୋ ଖମତି ଇତ୍ଥନ୍ନାମସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପତ୍ତଗ୍ଗାହାପକସ୍ସ ସମ୍ମୁତି, ସୋ ତୁଣ୍ହସ୍ସ; ୟସ୍ସ ନକ୍ଖମତି, ସୋ ଭାସେୟ୍ୟ।

‘‘ସମ୍ମତୋ ସଙ୍ଘେନ ଇତ୍ଥନ୍ନାମୋ ଭିକ୍ଖୁ ପତ୍ତଗ୍ଗାହାପକୋ। ଖମତି ସଙ୍ଘସ୍ସ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀ’’ତି।

୬୧୫ . ତେନ ସମ୍ମତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପତ୍ତୋ ଗାହେତବ୍ବୋ। ଥେରୋ ୱତ୍ତବ୍ବୋ – ‘‘ଗଣ୍ହାତୁ, ଭନ୍ତେ, ଥେରୋ ପତ୍ତ’’ନ୍ତି। ସଚେ ଥେରୋ ଗଣ୍ହାତି, ଥେରସ୍ସ ପତ୍ତୋ ଦୁତିୟସ୍ସ ଗାହେତବ୍ବୋ। ନ ଚ ତସ୍ସ ଅନୁଦ୍ଦୟତାୟ ନ ଗହେତବ୍ବୋ। ୟୋ ନ ଗଣ୍ହେୟ୍ୟ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅପତ୍ତକସ୍ସ ନ ଗାହେତବ୍ବୋ। ଏତେନେୱ ଉପାୟେନ ୟାୱ ସଙ୍ଘନୱକା ଗାହେତବ୍ବା। ୟୋ ଚ ତସ୍ସା ଭିକ୍ଖୁପରିସାୟ ପତ୍ତପରିୟନ୍ତୋ, ସୋ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପଦାତବ୍ବୋ – ‘‘ଅୟଂ ତେ, ଭିକ୍ଖୁ, ପତ୍ତୋ ୟାୱ ଭେଦନାୟ ଧାରେତବ୍ବୋ’’ତି।

ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ସୋ ପତ୍ତୋ ନ ଅଦେସେ ନିକ୍ଖିପିତବ୍ବୋ, ନ ଅଭୋଗେନ ଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବୋ, ନ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତବ୍ବୋ – ‘‘କଥାୟଂ ପତ୍ତୋ ନସ୍ସେୟ୍ୟ ୱା ୱିନସ୍ସେୟ୍ୟ ୱା ଭିଜ୍ଜେୟ୍ୟ ୱା’’ତି? ସଚେ ଅଦେସେ ୱା ନିକ୍ଖିପତି ଅଭୋଗେନ ୱା ଭୁଞ୍ଜତି ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

ଅୟଂ ତତ୍ଥ ସାମୀଚୀ ତି ଅୟଂ ତତ୍ଥ ଅନୁଧମ୍ମତା।

୬୧୬ . ଅବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଏକବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଦ୍ୱିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ତିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଚତୁବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଏକବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଏକବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଏକବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଏକବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଦ୍ୱିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଏକବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ତିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଏକବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଚତୁବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଦ୍ୱିବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଦ୍ୱିବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଏକବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଦ୍ୱିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ… ତିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ… ଚତୁବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ତିବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଏକବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଦ୍ୱିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ… ତିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ… ଚତୁବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଚତୁବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଏକବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ… ଦ୍ୱିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ… ତିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ… ଚତୁବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଏକବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଦ୍ୱିବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ … ତିବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ଚତୁବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଏକବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଏକବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ଦ୍ୱିବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ତିବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ଚତୁବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଦ୍ୱିବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଚତୁବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ତିବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଚତୁବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଚତୁବନ୍ଧନେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଏକବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ଦ୍ୱିବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ତିବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ଚତୁବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅବନ୍ଧନୋକାସେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅବନ୍ଧନୋକାସେନ ପତ୍ତେନ ଏକବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଦ୍ୱିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ… ତିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ… ଚତୁବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଚତୁବନ୍ଧନୋକାସେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଚତୁବନ୍ଧନୋକାସେନ ପତ୍ତେନ ଏକବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଦ୍ୱିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ… ତିବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ… ଚତୁବନ୍ଧନଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅବନ୍ଧନୋକାସେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଏକବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ଦ୍ୱିବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ତିବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ଚତୁବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଚତୁବନ୍ଧନୋକାସେନ ପତ୍ତେନ ଅବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ…ପେ॰… ଏକବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ଦ୍ୱିବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ତିବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ… ଚତୁବନ୍ଧନୋକାସଂ ପତ୍ତଂ ଚେତାପେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

୬୧୭ . ଅନାପତ୍ତି ନଟ୍ଠପତ୍ତସ୍ସ, ଭିନ୍ନପତ୍ତସ୍ସ, ଞାତକାନଂ ପୱାରିତାନଂ, ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ, ଅତ୍ତନୋ ଧନେନ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଊନପଞ୍ଚବନ୍ଧନସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଦୁତିୟଂ।

୩. ଭେସଜ୍ଜସିକ୍ଖାପଦଂ

୬୧୮ . [ଇଦଂ ୱତ୍ଥୁ ମହାୱ॰ ୨୭୦] ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ରାଜଗହେ ପବ୍ଭାରଂ ସୋଧାପେତି ଲେଣଂ କତ୍ତୁକାମୋ। ଅଥ ଖୋ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ୟେନାୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିଂ, ଭନ୍ତେ, ଥେରୋ କାରାପେତୀ’’ତି? ‘‘ପବ୍ଭାରଂ ମହାରାଜ, ସୋଧାପେମି ଲେଣଂ କତ୍ତୁକାମୋ’’ତି। ‘‘ଅତ୍ଥୋ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟସ୍ସ ଆରାମିକେନା’’ତି? ‘‘ନ ଖୋ, ମହାରାଜ, ଭଗୱତା ଆରାମିକୋ ଅନୁଞ୍ଞାତୋ’’ତି। ‘‘ତେନ ହି, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱନ୍ତଂ ପଟିପୁଚ୍ଛିତ୍ୱା ମମ ଆରୋଚେୟ୍ୟାଥା’’ତି। ‘‘ଏୱଂ ମହାରାଜା’’ତି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ରଞ୍ଞୋ ମାଗଧସ୍ସ ସେନିୟସ୍ସ ବିମ୍ବିସାରସ୍ସ ପଚ୍ଚସ୍ସୋସି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ରାଜାନଂ ମାଗଧଂ ସେନିୟଂ ବିମ୍ବିସାରଂ ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସେସି ସମାଦପେସି ସମୁତ୍ତେଜେସି ସମ୍ପହଂସେସି। ଅଥ ଖୋ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ଆୟସ୍ମତା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛେନ ଧମ୍ମିୟା କଥାୟ ସନ୍ଦସ୍ସିତୋ ସମାଦପିତୋ ସମୁତ୍ତେଜିତୋ ସମ୍ପହଂସିତୋ ଉଟ୍ଠାୟାସନା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ପଦକ୍ଖିଣଂ କତ୍ୱା ପକ୍କାମି।

୬୧୯ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ଭଗୱତୋ ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପାହେସି – ‘‘ରାଜା, ଭନ୍ତେ , ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ଆରାମିକଂ ଦାତୁକାମୋ। କଥଂ ନୁ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ମୟା ପଟିପଜ୍ଜିତବ୍ବ’’ନ୍ତି? ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆରାମିକ’’ନ୍ତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ୟେନାୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦିୱଚ୍ଛୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଅନୁଞ୍ଞାତୋ, ଭନ୍ତେ, ଭଗୱତା ଆରାମିକୋ’’ତି? ‘‘ଏୱଂ, ମହାରାଜା’’ତି। ‘‘ତେନ ହି, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟସ୍ସ ଆରାମିକଂ ଦମ୍ମୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ଆୟସ୍ମତୋ ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛସ୍ସ ଆରାମିକଂ ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ୱିସ୍ସରିତ୍ୱା ଚିରେନ ସତିଂ ପଟିଲଭିତ୍ୱା ଅଞ୍ଞତରଂ ସବ୍ବତ୍ଥକଂ ମହାମତ୍ତଂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ୟୋ ମୟା, ଭଣେ, ଅୟ୍ୟସ୍ସ ଆରାମିକୋ ପଟିସ୍ସୁତୋ, ଦିନ୍ନୋ ସୋ ଆରାମିକୋ’’ତି? ‘‘ନ ଖୋ, ଦେୱ, ଅୟ୍ୟସ୍ସ ଆରାମିକୋ ଦିନ୍ନୋ’’ତି। ‘‘କୀୱଚିରଂ ନୁ ଖୋ, ଭଣେ, ଇତୋ ହି ତଂ ହୋତୀ’’ତି? ଅଥ ଖୋ ସୋ ମହାମତ୍ତୋ ରତ୍ତିୟୋ ଗଣେତ୍ୱା [ୱିଗଣେତ୍ୱା (କ॰)] ରାଜାନଂ ମାଗଧଂ ସେନିୟଂ ବିମ୍ବିସାରଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ପଞ୍ଚ, ଦେୱ, ରତ୍ତିସତାନୀ’’ତି। ‘‘ତେନ ହି, ଭଣେ, ଅୟ୍ୟସ୍ସ ପଞ୍ଚ ଆରାମିକସତାନି ଦେହୀ’’ତି। ‘‘ଏୱଂ, ଦେୱା’’ତି ଖୋ ସୋ ମହାମତ୍ତୋ ରଞ୍ଞୋ ମାଗଧସ୍ସ ସେନିୟସ୍ସ ବିମ୍ବିସାରସ୍ସ ପଟିସ୍ସୁଣିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମତୋ ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛସ୍ସ ପଞ୍ଚ ଆରାମିକସତାନି ପାଦାସି [ଅଦାସି (ସ୍ୟା॰)] , ପାଟିୟେକ୍କୋ ଗାମୋ ନିୱିସି। ଆରାମିକଗାମକୋତିପି ନଂ ଆହଂସୁ, ପିଲିନ୍ଦଗାମକୋତିପି ନଂ ଆହଂସୁ।

୬୨୦ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ତସ୍ମିଂ ଗାମକେ କୁଲୂପକୋ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ପିଲିନ୍ଦଗାମକଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପାୱିସି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ତସ୍ମିଂ ଗାମକେ ଉସ୍ସୱୋ ହୋତି। ଦାରକା ଅଲଙ୍କତା ମାଲାକିତା କୀଳନ୍ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ପିଲିନ୍ଦଗାମକେ ସପଦାନଂ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରମାନୋ ୟେନ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ଆରାମିକସ୍ସ ନିୱେସନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଆସନେ ନିସୀଦି। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ତସ୍ସା ଆରାମିକିନିୟା ଧୀତା ଅଞ୍ଞେ ଦାରକେ ଅଲଙ୍କତେ ମାଲାକିତେ ପସ୍ସିତ୍ୱା ରୋଦତି – ‘‘ମାଲଂ ମେ ଦେଥ, ଅଲଙ୍କାରଂ ମେ ଦେଥା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ତଂ ଆରାମିକିନିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିସ୍ସାୟଂ ଦାରିକା ରୋଦତୀ’’ତି? ‘‘ଅୟଂ, ଭନ୍ତେ, ଦାରିକା ଅଞ୍ଞେ ଦାରକେ ଅଲଙ୍କତେ ମାଲାକିତେ ପସ୍ସିତ୍ୱା ରୋଦତି – ‘ମାଲଂ ମେ ଦେଥ, ଅଲଙ୍କାରଂ ମେ ଦେଥା’ତି। କୁତୋ ଅମ୍ହାକଂ ଦୁଗ୍ଗତାନଂ ମାଲା କୁତୋ, ଅଲଙ୍କାରୋ’’ତି? ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ଅଞ୍ଞତରଂ ତିଣଣ୍ଡୁପକଂ ଗହେତ୍ୱା ତଂ ଆରାମିକିନିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ହନ୍ଦିମଂ ତିଣଣ୍ଡୁପକଂ ତସ୍ସା ଦାରିକାୟ ସୀସେ ପଟିମୁଞ୍ଚା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସା ଆରାମିକିନୀ ତଂ ତିଣଣ୍ଡୁପକଂ ଗହେତ୍ୱା ତସ୍ସା ଦାରିକାୟ ସୀସେ ପଟିମୁଞ୍ଚି। ସା ଅହୋସି ସୁୱଣ୍ଣମାଲା ଅଭିରୂପା ଦସ୍ସନୀୟା ପାସାଦିକା। ନତ୍ଥି ତାଦିସା ରଞ୍ଞୋପି ଅନ୍ତେପୁରେ ସୁୱଣ୍ଣମାଲା। ମନୁସ୍ସା ରଞ୍ଞୋ ମାଗଧସ୍ସ ସେନିୟସ୍ସ ବିମ୍ବିସାରସ୍ସ ଆରୋଚେସୁଂ – ‘‘ଅମୁକସ୍ସ, ଦେୱ, ଆରାମିକସ୍ସ ଘରେ ସୁୱଣ୍ଣମାଲା ଅଭିରୂପା ଦସ୍ସନୀୟା ପାସାଦିକା। ନତ୍ଥି ତାଦିସା ଦେୱସ୍ସାପି ଅନ୍ତେପୁରେ ସୁୱଣ୍ଣମାଲା। କୁତୋ ତସ୍ସ ଦୁଗ୍ଗତସ୍ସ! ନିସ୍ସଂସୟଂ ଚୋରିକାୟ ଆଭତା’’ତି!! ଅଥ ଖୋ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ତଂ ଆରାମିକକୁଲଂ ବନ୍ଧାପେସି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ପୁବ୍ବଣ୍ହସମୟଂ ନିୱାସେତ୍ୱା ପତ୍ତଚୀୱରଂ ଆଦାୟ ପିଲିନ୍ଦଗାମକଂ ପିଣ୍ଡାୟ ପାୱିସି। ପିଲିନ୍ଦଗାମକେ ସପଦାନଂ ପିଣ୍ଡାୟ ଚରମାନୋ ୟେନ ତସ୍ସ ଆରାମିକସ୍ସ ନିୱେସନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଟିୱିସ୍ସକେ ପୁଚ୍ଛି – ‘‘କହଂ ଇମଂ ଆରାମିକକୁଲଂ ଗତ’’ନ୍ତି? ‘‘ଏତିସ୍ସା, ଭନ୍ତେ, ସୁୱଣ୍ଣମାଲାୟ କାରଣା ରଞ୍ଞା ବନ୍ଧାପିତ’’ନ୍ତି।

୬୨୧ . ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ୟେନ ରଞ୍ଞୋ ମାଗଧସ୍ସ ସେନିୟସ୍ସ ବିମ୍ବିସାରସ୍ସ ନିୱେସନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଆସନେ ନିସୀଦି। ଅଥ ଖୋ ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ ୟେନାୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନଂ ଖୋ ରାଜାନଂ ମାଗଧଂ ସେନିୟଂ ବିମ୍ବିସାରଂ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କିସ୍ସ, ମହାରାଜ, ଆରାମିକକୁଲଂ ବନ୍ଧାପିତ’’ନ୍ତି? ‘‘ତସ୍ସ, ଭନ୍ତେ, ଆରାମିକସ୍ସ ଘରେ ସୁୱଣ୍ଣମାଲା ଅଭିରୂପା ଦସ୍ସନୀୟା ପାସାଦିକା। ନତ୍ଥି ତାଦିସା ଅମ୍ହାକମ୍ପି ଅନ୍ତେପୁରେ ସୁୱଣ୍ଣମାଲା। କୁତୋ ତସ୍ସ ଦୁଗ୍ଗତସ୍ସ! ନିସ୍ସଂସୟଂ ଚୋରିକାୟ ଆଭତା’’ତି!! ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ରଞ୍ଞୋ ମାଗଧସ୍ସ ସେନିୟସ୍ସ ବିମ୍ବିସାରସ୍ସ ପାସାଦଂ ସୁୱଣ୍ଣନ୍ତି ଅଧିମୁଚ୍ଚି। ସୋ ଅହୋସି ସବ୍ବସୋୱଣ୍ଣମୟୋ। ‘‘ଇଦଂ ପନ ତେ, ମହାରାଜ, ତାୱ ବହୁଂ ସୁୱଣ୍ଣଂ କୁତୋ’’ତି? ‘‘ଅଞ୍ଞାତଂ, ଭନ୍ତେ, ଅୟ୍ୟସ୍ସେୱେସୋ ଇଦ୍ଧାନୁଭାୱୋ’’ତି। ତଂ ଆରାମିକକୁଲଂ ମୁଞ୍ଚାପେସି। ମନୁସ୍ସା – ‘‘ଅୟ୍ୟେନ କିର ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛେନ ସରାଜିକାୟ ପରିସାୟ ଉତ୍ତରିମନୁସ୍ସଧମ୍ମଂ ଇଦ୍ଧିପାଟିହାରିୟଂ ଦସ୍ସିତ’’ନ୍ତି, ଅତ୍ତମନା ଅଭିପ୍ପସନ୍ନା ଆୟସ୍ମତୋ ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛସ୍ସ ପଞ୍ଚ ଭେସଜ୍ଜାନି ଅଭିହରିଂସୁ, ସେୟ୍ୟଥିଦଂ – ସପ୍ପି ନୱନୀତଂ ତେଲଂ ମଧୁ ଫାଣିତଂ। ପକତିୟାପି ଚ ଆୟସ୍ମା ପିଲିନ୍ଦୱଚ୍ଛୋ ଲାଭୀ ହୋତି ପଞ୍ଚନ୍ନଂ ଭେସଜ୍ଜାନଂ। ଲଦ୍ଧଂ ଲଦ୍ଧଂ ପରିସାୟ ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତି। ପରିସା ଚସ୍ସ ହୋତି ବାହୁଲ୍ଲିକା। ଲଦ୍ଧଂ ଲଦ୍ଧଂ କୋଲମ୍ବେପି ଘଟେପି ପୂରେତ୍ୱା ପଟିସାମେତି, ପରିସ୍ସାୱନାନିପି ଥୱିକାୟୋପି ପୂରେତ୍ୱା ୱାତପାନେସୁ ଲଗ୍ଗେତି। ତାନି ଓଲୀନୱିଲୀନାନି ତିଟ୍ଠନ୍ତି। ଉନ୍ଦୂରେହିପି ୱିହାରା ଓକିଣ୍ଣୱିକିଣ୍ଣା ହୋନ୍ତି। ମନୁସ୍ସା ୱିହାରଚାରିକଂ ଆହିଣ୍ଡନ୍ତା ପସ୍ସିତ୍ୱା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘ଅନ୍ତୋକୋଟ୍ଠାଗାରିକା ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା, ସେୟ୍ୟଥାପି ରାଜା ମାଗଧୋ ସେନିୟୋ ବିମ୍ବିସାରୋ’’ତି ! ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଭିକ୍ଖୂ ଏୱରୂପାୟ ବାହୁଲ୍ଲାୟ ଚେତେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତେ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୂ ଏୱରୂପାୟ ବାହୁଲ୍ଲାୟ ଚେତେନ୍ତୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଘପୁରିସା ଏୱରୂପାୟ ବାହୁଲ୍ଲାୟ ଚେତେସ୍ସନ୍ତି! ନେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୬୨୨ . ‘‘ୟାନି ଖୋ ପନ ତାନି ଗିଲାନାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପଟିସାୟନୀୟାନି ଭେସଜ୍ଜାନି, ସେୟ୍ୟଥିଦଂ – ସପ୍ପି ନୱନୀତଂ ତେଲଂ ମଧୁ ଫାଣିତଂ, ତାନି ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ସତ୍ତାହପରମଂ ସନ୍ନିଧିକାରକଂ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବାନି। ତଂ ଅତିକ୍କାମୟତୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୬୨୩ . ୟାନି ଖୋ ପନ ତାନି ଗିଲାନାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ପଟିସାୟନୀୟାନି ଭେସ୍ସଜ୍ଜାନୀ ତି ସପ୍ପି ନାମ ଗୋସପ୍ପି ୱା ଅଜିକାସପ୍ପି ୱା ମହିଂସସପ୍ପି [ମହିସସପ୍ପି (ସୀ॰ ସ୍ୟା॰)] ୱା ୟେସଂ ମଂସଂ କପ୍ପତି ତେସଂ ସପ୍ପି। ନୱନୀତଂ ନାମ ତେସଂ ୟେୱ ନୱନୀତଂ। ତେଲଂ ନାମ ତିଲତେଲଂ ସାସପତେଲଂ ମଧୁକତେଲଂ ଏରଣ୍ଡତେଲଂ ୱସାତେଲଂ। ମଧୁ ନାମ ମକ୍ଖିକାମଧୁ। ଫାଣିତଂ ନାମ ଉଚ୍ଛୁମ୍ହା ନିବ୍ବତ୍ତଂ।

ତାନି ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ସତ୍ତାହପରମଂ ସନ୍ନିଧିକାରକଂ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବାନୀ ତି ସତ୍ତାହପରମତା ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବାନି।

ତଂ ଅତିକ୍କାମୟତୋ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତୀ ତି ଅଟ୍ଠମେ ଅରୁଣୁଗ୍ଗମନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଭେସଜ୍ଜଂ ସତ୍ତାହାତିକ୍କନ୍ତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ, ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୬୨୪ . ସତ୍ତାହାତିକ୍କନ୍ତେ ଅତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ସତ୍ତାହାତିକ୍କନ୍ତେ ୱେମତିକୋ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ସତ୍ତାହାତିକ୍କନ୍ତେ ଅନତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅନଧିଟ୍ଠିତେ ଅଧିଟ୍ଠିତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜିତେ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅନଟ୍ଠେ ନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅୱିନଟ୍ଠେ ୱିନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଦଡ୍ଢେ ଦଡ୍ଢସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅୱିଲୁତ୍ତେ ୱିଲୁତ୍ତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ନିସ୍ସଟ୍ଠଂ ପଟିଲଭିତ୍ୱା ନ କାୟିକେନ ପରିଭୋଗେନ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ, ନ ଅଜ୍ଝୋହରିତବ୍ବଂ, ପଦୀପେ ୱା କାଳୱଣ୍ଣେ ୱା ଉପନେତବ୍ବଂ, ଅଞ୍ଞେନ ଭିକ୍ଖୁନା କାୟିକେନ ପରିଭୋଗେନ ପରିଭୁଞ୍ଜିତବ୍ବଂ, ନ ଅଜ୍ଝୋହରିତବ୍ବଂ।

ସତ୍ତାହାନତିକ୍କନ୍ତେ ଅତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସତ୍ତାହାନତିକ୍କନ୍ତେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସତ୍ତାହାନତିକ୍କନ୍ତେ ଅନତିକ୍କନ୍ତସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୬୨୫ . ଅନାପତ୍ତି ଅନ୍ତୋସତ୍ତାହଂ ଅଧିଟ୍ଠେତି, ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତି, ନସ୍ସତି, ୱିନସ୍ସତି, ଡୟ୍ହତି, ଅଚ୍ଛିନ୍ଦିତ୍ୱା ଗଣ୍ହନ୍ତି, ୱିସ୍ସାସଂ ଗଣ୍ହନ୍ତି, ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନସ୍ସ ଚତ୍ତେନ ୱନ୍ତେନ ମୁତ୍ତେନ ଅନପେକ୍ଖୋ ଦତ୍ୱା ପଟିଲଭିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଭେସଜ୍ଜସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ତତିୟଂ।

୪. ୱସ୍ସିକସାଟିକସିକ୍ଖାପଦଂ

୬୨୬ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭଗୱତା ଭିକ୍ଖୂନଂ ୱସ୍ସିକସାଟିକା ଅନୁଞ୍ଞାତା ହୋତି। ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଭଗୱତା ୱସ୍ସିକସାଟିକା ଅନୁଞ୍ଞାତା’’ତି, ପଟିକଚ୍ଚେୱ [ପଟିଗଚ୍ଚେୱ (ସୀ॰)] ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସନ୍ତି, ପଟିକଚ୍ଚେୱ କତ୍ୱା ନିୱାସେନ୍ତି, ଜିଣ୍ଣାୟ ୱସ୍ସିକସାଟିକାୟ ନଗ୍ଗା କାୟଂ ଓୱସ୍ସାପେନ୍ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ପଟିକଚ୍ଚେୱ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସିସ୍ସନ୍ତି, ପଟିକଚ୍ଚେୱ କତ୍ୱା ନିୱାସେସ୍ସନ୍ତି, ଜିଣ୍ଣାୟ ୱସ୍ସିକସାଟିକାୟ ନଗ୍ଗା କାୟଂ ଓୱସ୍ସାପେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ପଟିକଚ୍ଚେୱ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସଥ? ପଟିକଚ୍ଚେୱ କତ୍ୱା ନିୱାସେଥ? ଜିଣ୍ଣାୟ ୱସ୍ସିକସାଟିକାୟ ନଗ୍ଗା କାୟଂ ଓୱସ୍ସାପେଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ ମୋଘପୁରିସା, ପଟିକଚ୍ଚେୱ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସିସ୍ସଥ, ପଟିକଚ୍ଚେୱ କତ୍ୱା ନିୱାସେସ୍ସଥ, ଜିଣ୍ଣାୟ ୱସ୍ସିକସାଟିକାୟ ନଗ୍ଗା କାୟଂ ଓୱସ୍ସାପେସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୬୨୭ . ‘‘ମାସୋ ସେସୋ ଗିମ୍ହାନ’ନ୍ତି ଭିକ୍ଖୁନା ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସିତବ୍ବଂ ; ‘ଅଦ୍ଧମାସୋ ସେସୋ ଗିମ୍ହାନ’ନ୍ତି କତ୍ୱା ନିୱାସେତବ୍ବଂ । ‘ଓରେନ ଚେ ମାସୋ ସେସୋ ଗିମ୍ହାନ’ନ୍ତି ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସେୟ୍ୟ, ‘ଓରେନଦ୍ଧମାସୋ ସେସୋ ଗିମ୍ହାନ’ନ୍ତି କତ୍ୱା ନିୱାସେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୬୨୮ . ‘ମାସୋ ସେସୋ ଗିମ୍ହାନ’ନ୍ତି ଭିକ୍ଖୁନା ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସିତବ୍ବ ନ୍ତି। ୟେ ମନୁସ୍ସା ପୁବ୍ବେପି ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ଦେନ୍ତି ତେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଏୱମସ୍ସୁ ୱଚନୀୟା – ‘‘କାଲୋ ୱସ୍ସିକସାଟିକାୟ, ସମୟୋ ୱସ୍ସିକସାଟିକାୟ, ଅଞ୍ଞେପି ମନୁସ୍ସା ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ଦେନ୍ତୀ’’ତି। ନ ୱତ୍ତବ୍ବା – ‘‘ଦେଥ ମେ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ, ଆହରଥ ମେ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ, ପରିୱତ୍ତେଥ ମେ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ, ଚେତାପେଥ ମେ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱର’’ନ୍ତି।

‘ଅଦ୍ଧମାସୋ ସେସୋ ଗିମ୍ହାନ’ନ୍ତି କତ୍ୱା ନିୱାସେତବ୍ବ ନ୍ତି। ଅଦ୍ଧମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ କତ୍ୱା ନିୱାସେତବ୍ବଂ।

‘ଓରେନ ଚେ ମାସୋ ସେସୋ ଗିମ୍ହାନ’ ନ୍ତି ଅତିରେକମାସେ ସେସ ଗିମ୍ହାନେ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

‘ଓରେନଦ୍ଧମାସୋ ସେସୋ ଗିମ୍ହାନ’ ନ୍ତି ଅତିରେକଦ୍ଧମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ କତ୍ୱା ନିୱାସେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ , ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ଅତିରେକମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ପରିୟିଟ୍ଠଂ ଅତିରେକଦ୍ଧମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ କତ୍ୱା ପରିଦହିତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି।…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୬୨୯ . ଅତିରେକମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ଅତିରେକସଞ୍ଞୀ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତିରେକମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ୱେମତିକୋ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତିରେକମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ଊନକସଞ୍ଞୀ ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅତିରେକଦ୍ଧମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ଅତିରେକସଞ୍ଞୀ କତ୍ୱା ନିୱାସେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତିରେକଦ୍ଧମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ୱେମତିକୋ କତ୍ୱା ନିୱାସେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ । ଅତିରେକଦ୍ଧମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ଊନକସଞ୍ଞୀ କତ୍ୱା ନିୱାସେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ସତିୟା ୱସ୍ସିକସାଟିକାୟ ନଗ୍ଗୋ କାୟଂ ଓୱସ୍ସାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଊନକମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ଅତିରେକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଊନକମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଊନକମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ଊନକସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

ଊନକଦ୍ଧମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ଅତିରେକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଊନକଦ୍ଧମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ୱେମତିକୋ , ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଊନକଦ୍ଧମାସେ ସେସେ ଗିମ୍ହାନେ ଊନକସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୬୩୦ . ଅନାପତ୍ତି ‘ମାସୋ ସେସୋ ଗିମ୍ହାନ’ନ୍ତି ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସତି , ‘ଅଦ୍ଧମାସୋ ସେସୋ ଗିମ୍ହାନ’ନ୍ତି କତ୍ୱା ନିୱାସେତି, ‘ଊନକମାସୋ ସେସୋ ଗିମ୍ହାନ’ନ୍ତି ୱସ୍ସିକସାଟିକଚୀୱରଂ ପରିୟେସତି, ‘ଊନକଦ୍ଧମାସୋ ସେସୋ ଗିମ୍ହାନ’ନ୍ତି କତ୍ୱା ନିୱାସେତି, ପରିୟିଟ୍ଠାୟ ୱସ୍ସିକସାଟିକାୟ ୱସ୍ସଂ ଉକ୍କଡ୍ଢିୟ୍ୟତି, ନିୱତ୍ଥାୟ ୱସ୍ସିକସାଟିକାୟ ୱସ୍ସଂ ଉକ୍କଡ୍ଢିୟ୍ୟତି, ଧୋୱିତ୍ୱା ନିକ୍ଖିପିତବ୍ବଂ; ସମୟେ ନିୱାସେତବ୍ବଂ, ଅଚ୍ଛିନ୍ନଚୀୱରସ୍ସ, ନଟ୍ଠଚୀୱରସ୍ସ, ଆପଦାସୁ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ୱସ୍ସିକସାଟିକସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଚତୁତ୍ଥଂ।

୫. ଚୀୱରଅଚ୍ଛିନ୍ଦନସିକ୍ଖାପଦଂ

୬୩୧ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ଭାତୁନୋ ସଦ୍ଧିୱିହାରିକଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏହାୱୁସୋ, ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିସ୍ସାମା’’ତି। ‘‘ନାହଂ, ଭନ୍ତେ, ଗମିସ୍ସାମି; ଦୁବ୍ବଲଚୀୱରୋମ୍ହୀ’’ତି। ‘‘ଏହାୱୁସୋ, ଅହଂ ତେ ଚୀୱରଂ ଦସ୍ସାମୀ’’ତି ତସ୍ସ ଚୀୱରଂ ଅଦାସି। ଅସ୍ସୋସି ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ – ‘‘ଭଗୱା କିର ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିସ୍ସତୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ ଏତଦହୋସି – ‘‘ନ ଦାନାହଂ ଆୟସ୍ମତା ଉପନନ୍ଦେନ ସକ୍ୟପୁତ୍ତେନ ସଦ୍ଧିଂ ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିସ୍ସାମି, ଭଗୱତା ସଦ୍ଧିଂ ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିସ୍ସାମୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଏହି ଦାନି, ଆୱୁସୋ, ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିସ୍ସାମା’’ତି। ‘‘ନାହଂ, ଭନ୍ତେ, ତୟା ସଦ୍ଧିଂ ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିସ୍ସାମି, ଭଗୱତା ସଦ୍ଧିଂ ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିସ୍ସାମୀ’’ତି। ‘‘ୟମ୍ପି ତ୍ୟାହଂ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରଂ ଅଦାସିଂ, ମୟା ସଦ୍ଧିଂ ଜନପଦଚାରିକଂ ପକ୍କମିସ୍ସତୀ’’ତି, କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦି।

ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସାମଂ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉପନନ୍ଦ, ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସାମଂ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ , ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସାମଂ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦିସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୬୩୨ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସାମଂ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦେୟ୍ୟ ୱା ଅଚ୍ଛିନ୍ଦାପେୟ୍ୟ ୱା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୬୩୩ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ଭିକ୍ଖୁସ୍ସା ତି ଅଞ୍ଞସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ।

ସାମ ନ୍ତି ସୟଂ ଦତ୍ୱା।

ଚୀୱରଂ ନାମ ଛନ୍ନଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ, ୱିକପ୍ପନୁପଗଂ ପଚ୍ଛିମଂ।

କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ତି ଅନଭିରଦ୍ଧୋ ଆହତଚିତ୍ତୋ ଖିଲଜାତୋ।

ଅଚ୍ଛିନ୍ଦେୟ୍ୟା ତି ସୟଂ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ [ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି (ସ୍ୟା॰)] ।

ଅଚ୍ଛିନ୍ଦାପେୟ୍ୟା ତି ଅଞ୍ଞଂ ଆଣାପେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ସକିଂ ଆଣତ୍ତୋ ବହୁକମ୍ପି ଅଚ୍ଛିନ୍ଦତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରଂ ଭିକ୍ଖୁସ୍ସ ସାମଂ ଦତ୍ୱା ଅଚ୍ଛିନ୍ନଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି …ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୬୩୪ . ଉପସମ୍ପନ୍ନେ ଉପସମ୍ପନ୍ନସଞ୍ଞୀ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦତି ୱା ଅଚ୍ଛିନ୍ଦାପେତି ୱା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଉପସମ୍ପନ୍ନେ ୱେମତିକୋ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦତି ୱା ଅଚ୍ଛିନ୍ଦାପେତି ୱା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଉପସମ୍ପନ୍ନେ ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନସଞ୍ଞୀ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦତି ୱା ଅଚ୍ଛିନ୍ଦାପେତି ୱା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅଞ୍ଞଂ ପରିକ୍ଖାରଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦତି ୱା ଅଚ୍ଛିନ୍ଦାପେତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନସ୍ସ ଚୀୱରଂ ୱା ଅଞ୍ଞଂ ୱା ପରିକ୍ଖାରଂ ଦତ୍ୱା କୁପିତୋ ଅନତ୍ତମନୋ ଅଚ୍ଛିନ୍ଦତି ୱା ଅଚ୍ଛିନ୍ଦାପେତି ୱା, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନେ ଉପସମ୍ପନ୍ନସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନେ ଅନୁପସମ୍ପନ୍ନସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ।

୬୩୫ . ଅନାପତ୍ତି – ସୋ ୱା ଦେତି, ତସ୍ସ ୱା ୱିସ୍ସସନ୍ତୋ ଗଣ୍ହାତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଚୀୱରଅଚ୍ଛିନ୍ଦନସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ପଞ୍ଚମଂ।

୬. ସୁତ୍ତୱିଞ୍ଞତ୍ତିସିକ୍ଖାପଦଂ

୬୩୬ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ରାଜଗହେ ୱିହରତି ୱେଳୁୱନେ କଲନ୍ଦକନିୱାପେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଚୀୱରକାରସମୟେ ବହୁଂ ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେସୁଂ। କତେପି ଚୀୱରେ ବହୁଂ ସୁତ୍ତଂ ଅୱସିଟ୍ଠଂ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତଦହୋସି – ‘‘ହନ୍ଦ ମୟଂ, ଆୱୁସୋ, ଅଞ୍ଞମ୍ପି ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେମା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅଞ୍ଞମ୍ପି ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେସୁଂ। ୱୀତେପି ଚୀୱରେ ବହୁଂ ସୁତ୍ତଂ ଅୱସିଟ୍ଠଂ ହୋତି। ଦୁତିୟମ୍ପି ଖୋ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅଞ୍ଞମ୍ପି ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେସୁଂ। ୱୀତେପି ଚୀୱରେ ବହୁଂ ସୁତ୍ତଂ ଅୱସିଟ୍ଠଂ ହୋତି। ତତିୟମ୍ପି ଖୋ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଅଞ୍ଞମ୍ପି ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେସୁଂ। ମନୁସ୍ସା ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ସାମଂ ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି!

ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତେସଂ ମନୁସ୍ସାନଂ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତାନଂ ଖିୟ୍ୟନ୍ତାନଂ ୱିପାଚେନ୍ତାନଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ସାମଂ ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ , ସାମଂ ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ସାମଂ ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୬୩୭ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ସାମଂ ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୬୩୮ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟଂ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

ସାମ ନ୍ତି ସୟଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା।

ସୁତ୍ତଂ ନାମ ଛ ସୁତ୍ତାନି – ଖୋମଂ କପ୍ପାସିକଂ କୋସେୟ୍ୟଂ କମ୍ବଲଂ ସାଣଂ ଭଙ୍ଗଂ।

ତନ୍ତୱାୟେହୀ ତି ପେସକାରେହି ୱାୟାପେତି, ପୟୋଗେ ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ [ୱାୟାପେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ (ସ୍ୟା॰)] । ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରଂ ସାମଂ ସୁତ୍ତଂ ୱିଞ୍ଞାପେତ୍ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ୱାୟାପିତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୬୩୯ . ୱାୟାପିତେ ୱାୟାପିତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ୱାୟାପିତେ ୱେମତିକୋ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ୱାୟାପିତେ ଅୱାୟାପିତସଞ୍ଞୀ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଅୱାୟାପିତେ ୱାୟାପିତସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅୱାୟାପିତେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅୱାୟାପିତେ ଅୱାୟାପିତସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୬୪୦ . ଅନାପତ୍ତି – ଚୀୱରଂ ସିବ୍ବେତୁଂ, ଆୟୋଗେ, କାୟବନ୍ଧନେ, ଅଂସବନ୍ଧକେ [ଅଂସୱଟ୍ଟକେ (ସୀ॰)] , ପତ୍ତତ୍ଥୱିକାୟ, ପରିସ୍ସାୱନେ, ଞାତକାନଂ, ପୱାରିତାନଂ, ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ, ଅତ୍ତନୋ ଧନେନ, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ସୁତ୍ତୱିଞ୍ଞତ୍ତିସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଛଟ୍ଠଂ।

୭. ମହାପେସକାରସିକ୍ଖାପଦଂ

୬୪୧ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ପୱାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ପଜାପତିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସୁତ୍ତଂ ଧାରୟିତ୍ୱା ଅମୁକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟସ୍ସ ଦେହି, ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେତ୍ୱା ନିକ୍ଖିପ, ଆଗତୋ ଅୟ୍ୟଂ ଉପନନ୍ଦଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମୀ’’ତି। ଅସ୍ସୋସି ଖୋ ଅଞ୍ଞତରୋ ପିଣ୍ଡଚାରିକୋ ଭିକ୍ଖୁ ତସ୍ସ ପୁରିସସ୍ସ ଇମଂ ୱାଚଂ ଭାସମାନସ୍ସ। ଅଥ ଖୋ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ୟେନାୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ମହାପୁଞ୍ଞୋସି ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ ଉପନନ୍ଦ, ଅମୁକସ୍ମିଂ ଓକାସେ ଅଞ୍ଞତରୋ ପୁରିସୋ ପୱାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ପଜାପତିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସୁତ୍ତଂ ଧାରୟିତ୍ୱା ଅମୁକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟସ୍ସ ଦେହି, ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେତ୍ୱା ନିକ୍ଖିପ, ଆଗତୋ ଅୟ୍ୟଂ ଉପନନ୍ଦଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମୀ’’ତି। ‘‘ଅତ୍ଥାୱୁସୋ, ମଂ ସୋ ଉପଟ୍ଠାକୋ’’ତି। ସୋପି ଖୋ ତନ୍ତୱାୟୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଉପନନ୍ଦସ୍ସ ସକ୍ୟପୁତ୍ତସ୍ସ ଉପଟ୍ଠାକୋ ହୋତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ୟେନ ସୋ ତନ୍ତୱାୟୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତଂ ତନ୍ତୱାୟଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ଇଦଂ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରଂ ମଂ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ୱିୟ୍ୟତି; ଆୟତଞ୍ଚ କରୋହି ୱିତ୍ଥତଞ୍ଚ। ଅପ୍ପିତଞ୍ଚ ସୁୱୀତଞ୍ଚ ସୁପ୍ପୱାୟିତଞ୍ଚ ସୁୱିଲେଖିତଞ୍ଚ ସୁୱିତଚ୍ଛିତଞ୍ଚ କରୋହୀ’’ତି। ‘‘ଏତେ ଖୋ ମେ, ଭନ୍ତେ, ସୁତ୍ତଂ ଧାରୟିତ୍ୱା ଅଦଂସୁ; ଇମିନା ସୁତ୍ତେନ ଚୀୱରଂ ୱିନାହୀ’’ତି। ‘‘ନ, ଭନ୍ତେ, ସକ୍କା ଆୟତଂ ୱା ୱିତ୍ଥତଂ ୱା ଅପ୍ପିତଂ ୱା କାତୁଂ। ସକ୍କା ଚ ଖୋ, ଭନ୍ତେ, ସୁୱୀତଞ୍ଚ ସୁପ୍ପୱାୟିତଞ୍ଚ ସୁୱିଲେଖିତଞ୍ଚ ସୁୱିତଚ୍ଛିତଞ୍ଚ କାତୁ’’ନ୍ତି। ‘‘ଇଙ୍ଘ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଆୟତଞ୍ଚ କରୋହି ୱିତ୍ଥତଞ୍ଚ ଅପ୍ପିତଞ୍ଚ। ନ ତେନ ସୁତ୍ତେନ ପଟିବଦ୍ଧଂ ଭୱିସ୍ସତୀ’’ତି।

ଅଥ ଖୋ ସୋ ତନ୍ତୱାୟୋ ୟଥାଭତଂ ସୁତ୍ତଂ ତନ୍ତେ ଉପନେତ୍ୱା ୟେନ ସା ଇତ୍ଥୀ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତଂ ଇତ୍ଥିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ସୁତ୍ତେନ, ଅୟ୍ୟେ, ଅତ୍ଥୋ’’ତି। ‘‘ନନୁ ତ୍ୱଂ ଅୟ୍ୟୋ [ଅୟ୍ୟ (ସ୍ୟା॰)] ମୟା ୱୁତ୍ତୋ – ‘ଇମିନା ସୁତ୍ତେନ ଚୀୱରଂ ୱିନାହୀ’’’ତି। ‘‘ସଚ୍ଚାହଂ, ଅୟ୍ୟେ, ତୟା ୱୁତ୍ତୋ – ‘ଇମିନା ସୁତ୍ତେନ ଚୀୱରଂ ୱିନାହୀ’ତି। ଅପିଚ, ମଂ ଅୟ୍ୟୋ ଉପନନ୍ଦୋ ଏୱମାହ – ‘ଇଙ୍ଘ ତ୍ୱଂ, ଆୱୁସୋ, ଆୟତଞ୍ଚ କରୋହି ୱିତ୍ଥତଞ୍ଚ ଅପ୍ପିତଞ୍ଚ, ନ ତେନ ସୁତ୍ତେନ ପଟିବଦ୍ଧଂ ଭୱିସ୍ସତୀ’’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସା ଇତ୍ଥୀ ୟତ୍ତକଂୟେୱ ସୁତ୍ତଂ ପଠମଂ ଅଦାସି ତତ୍ତକଂ ପଚ୍ଛା ଅଦାସି। ଅସ୍ସୋସି ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ – ‘‘ସୋ କିର ପୁରିସୋ ପୱାସତୋ ଆଗତୋ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ୟେନ ତସ୍ସ ପୁରିସସ୍ସ ନିୱେସନଂ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ପଞ୍ଞତ୍ତେ ଆସନେ ନିସୀଦି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ପୁରିସୋ ୟେନାୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ତେନୁପସଙ୍କମି; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଅଭିୱାଦେତ୍ୱା ଏକମନ୍ତଂ ନିସୀଦି। ଏକମନ୍ତଂ ନିସିନ୍ନୋ ଖୋ ସୋ ପୁରିସୋ ପଜାପତିଂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘ୱୀତଂ ତଂ ଚୀୱର’’ନ୍ତି? ‘‘ଆମାୟ୍ୟ, ୱୀତଂ ତଂ ଚୀୱର’’ନ୍ତି। ‘‘ଆହର, ଅୟ୍ୟଂ ଉପନନ୍ଦଂ ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସା ଇତ୍ଥୀ ତଂ ଚୀୱରଂ ନୀହରିତ୍ୱା ସାମିକସ୍ସ ଦତ୍ୱା ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ପୁରିସୋ ଆୟସ୍ମତୋ ଉପନନ୍ଦସ୍ସ ସକ୍ୟପୁତ୍ତସ୍ସ ଚୀୱରଂ ଦତ୍ୱା ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘ମହିଚ୍ଛା ଇମେ ସମଣା ସକ୍ୟପୁତ୍ତିୟା ଅସନ୍ତୁଟ୍ଠା। ନୟିମେ ସୁକରା ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେତୁଂ। କଥଞ୍ହି ନାମ ଅୟ୍ୟୋ ଉପନନ୍ଦୋ ମୟା ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ତନ୍ତୱାୟେ [ଗହପତିକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟେ (କ॰)] ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜିସ୍ସତୀ’’ତି।

ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତସ୍ସ ପୁରିସସ୍ସ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତସ୍ସ ଖିୟ୍ୟନ୍ତସ୍ସ ୱିପାଚେନ୍ତସ୍ସ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା…ପେ॰… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଆୟସ୍ମା ଉପନନ୍ଦୋ ସକ୍ୟପୁତ୍ତୋ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜିସ୍ସତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମନ୍ତଂ ଉପନନ୍ଦଂ ସକ୍ୟପୁତ୍ତଂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତ୍ୱଂ, ଉପନନ୍ଦ, ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଞାତକୋ ତେ, ଉପନନ୍ଦ, ଅଞ୍ଞାତକୋ’’ତି? ‘‘ଅଞ୍ଞାତକୋ, ଭଗୱା’’ତି। ‘‘ଅଞ୍ଞାତକୋ, ମୋଘପୁରିସ, ଅଞ୍ଞାତକସ୍ସ ନ ଜାନାତି ପତିରୂପଂ ୱା ଅପ୍ପତିରୂପଂ ୱା ସନ୍ତଂ ୱା ଅସନ୍ତଂ ୱା। ତତ୍ଥ ନାମ ତ୍ୱଂ, ମୋଘପୁରିସ, ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଅଞ୍ଞାତକସ୍ସ ଗହପତିକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜିସ୍ସସି! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୬୪୨ . ‘‘ଭିକ୍ଖୁଂ ପନେୱ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଅଞ୍ଞାତକୋ ଗହପତି ୱା ଗହପତାନୀ ୱା ତନ୍ତୱାୟେହି ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେୟ୍ୟ, ତତ୍ର ଚେ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ତନ୍ତୱାୟେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟ – ‘ଇଦଂ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରଂ ମଂ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ୱିୟ୍ୟତି। ଆୟତଞ୍ଚ କରୋଥ ୱିତ୍ଥତଞ୍ଚ। ଅପ୍ପିତଞ୍ଚ ସୁୱୀତଞ୍ଚ ସୁପ୍ପୱାୟିତଞ୍ଚ ସୁୱିଲେଖିତଞ୍ଚ ସୁୱିତଚ୍ଛିତଞ୍ଚ କରୋଥ। ଅପ୍ପେୱ ନାମ ମୟମ୍ପି ଆୟସ୍ମନ୍ତାନଂ କିଞ୍ଚିମତ୍ତଂ ଅନୁପଦଜ୍ଜେୟ୍ୟାମା’ତି। ଏୱଞ୍ଚ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱତ୍ୱା କିଞ୍ଚିମତ୍ତଂ ଅନୁପଦଜ୍ଜେୟ୍ୟ ଅନ୍ତମସୋ ପିଣ୍ଡପାତମତ୍ତମ୍ପି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୬୪୩ . ଭିକ୍ଖୁଂ ପନେୱ ଉଦ୍ଦିସ୍ସା ତି ଭିକ୍ଖୁସ୍ସତ୍ଥାୟ ଭିକ୍ଖୁଂ ଆରମ୍ମଣଂ କରିତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୁଂ ଅଚ୍ଛାଦେତୁକାମୋ।

ଅଞ୍ଞାତକୋ ନାମ ମାତିତୋ ୱା ପିତିତୋ ୱା ୟାୱ ସତ୍ତମା ପିତାମହୟୁଗା ଅସମ୍ବଦ୍ଧୋ।

ଗହପତି ନାମ ୟୋ କୋଚି ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତି।

ଗହପତାନୀ ନାମ ୟା କାଚି ଅଗାରଂ ଅଜ୍ଝାୱସତି।

ତନ୍ତୱାୟେହୀ ତି ପେସକାରେହି।

ଚୀୱରଂ ନାମ ଛନ୍ନଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ୱିକପ୍ପନୁପଗଂ ପଚ୍ଛିମଂ।

ୱାୟାପେୟ୍ୟା ତି ୱିନାପେତି।

ତତ୍ର ଚେ ସୋ ଭିକ୍ଖୂ ତି ୟଂ ଭିକ୍ଖୁଂ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ଚୀୱରଂ ୱିୟ୍ୟତି ସୋ ଭିକ୍ଖୁ।

ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ତି ପୁବ୍ବେ ଅୱୁତ୍ତୋ ହୋତି – ‘‘କୀଦିସେନ ତେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରେନ ଅତ୍ଥୋ, କୀଦିସଂ ତେ ଚୀୱରଂ ୱାୟାପେମୀ’’ତି?

ତନ୍ତୱାୟେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତି ଘରଂ ଗନ୍ତ୍ୱା ୟତ୍ଥ କତ୍ଥଚି ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା।

ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜେୟ୍ୟା ତି – ‘‘ଇଦଂ ଖୋ, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରଂ ମଂ ଉଦ୍ଦିସ୍ସ ୱିୟ୍ୟତି, ଆୟତଞ୍ଚ କରୋଥ ୱିତ୍ଥତଞ୍ଚ। ଅପ୍ପିତଞ୍ଚ ସୁୱୀତଞ୍ଚ ସୁପ୍ପୱାୟିତଞ୍ଚ ସୁୱିଲେଖିତଞ୍ଚ ସୁୱିତଚ୍ଛିତଞ୍ଚ କରୋଥ। ଅପ୍ପେୱ ନାମ ମୟମ୍ପି ଆୟସ୍ମନ୍ତାନଂ କିଞ୍ଚିମତ୍ତଂ ଅନୁପଦଜ୍ଜେୟ୍ୟାମା’’ତି।

ଏୱଞ୍ଚ ସୋ ଭିକ୍ଖୁ ୱତ୍ୱା କିଞ୍ଚିମତ୍ତଂ ଅନୁପଦଜ୍ଜେୟ୍ୟ ଅନ୍ତମସୋ ପିଣ୍ଡପାତମତ୍ତମ୍ପୀ ତି। ପିଣ୍ଡପାତୋ ନାମ ୟାଗୁପି ଭତ୍ତମ୍ପି ଖାଦନୀୟମ୍ପି ଚୁଣ୍ଣପିଣ୍ଡୋପି ଦନ୍ତକଟ୍ଠମ୍ପି ଦସିକସୁତ୍ତମ୍ପି, ଅନ୍ତମସୋ ଧମ୍ମମ୍ପି ଭଣତି।

ତସ୍ସ ୱଚନେନ ଆୟତଂ ୱା ୱିତ୍ଥତଂ ୱା ଅପ୍ପିତଂ ୱା କରୋତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରଂ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଅଞ୍ଞାତକସ୍ସ ଗହପତିକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପନ୍ନଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୬୪୪ . ଅଞ୍ଞାତକେ ଅଞ୍ଞାତକସଞ୍ଞୀ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତକେ ୱେମତିକୋ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଞ୍ଞାତକେ ଞାତକସଞ୍ଞୀ ପୁବ୍ବେ ଅପ୍ପୱାରିତୋ ଗହପତିକସ୍ସ ତନ୍ତୱାୟେ ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ଚୀୱରେ ୱିକପ୍ପଂ ଆପଜ୍ଜତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ଞାତକେ ଅଞାତକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତକେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଞାତକେ ଞାତକସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୬୪୫ . ଅନାପତ୍ତି – ଞାତକାନଂ, ପୱାରିତାନଂ, ଅଞ୍ଞସ୍ସତ୍ଥାୟ, ଅତ୍ତନୋ ଧନେନ, ମହଗ୍ଘଂ ୱାୟାପେତୁକାମସ୍ସ ଅପ୍ପଗ୍ଘଂ ୱାୟାପେତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ମହାପେସକାରସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ସତ୍ତମଂ।

୮. ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରସିକ୍ଖାପଦଂ

୬୪୬ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଅଞ୍ଞତରୋ ମହାମତ୍ତୋ ପୱାସଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତୋ ଭିକ୍ଖୂନଂ ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପାହେସି – ‘‘ଆଗଚ୍ଛନ୍ତୁ ଭଦନ୍ତା ୱସ୍ସାୱାସିକଂ ଦସ୍ସାମୀ’’ତି। ଭିକ୍ଖୂ – ‘ୱସ୍ସଂୱୁଟ୍ଠାନଂ ଭଗୱତା ୱସ୍ସାୱାସିକଂ ଅନୁଞ୍ଞାତ’ନ୍ତି, କୁକ୍କୁଚ୍ଚାୟନ୍ତା ନାଗମଂସୁ। ଅଥ ଖୋ ସୋ ମହାମତ୍ତୋ ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଭଦନ୍ତା ମୟା ଦୂତେ ପହିତେ ନାଗଚ୍ଛିସ୍ସନ୍ତି! ଅହଞ୍ହି ସେନାୟ ଗଚ୍ଛାମି। ଦୁଜ୍ଜାନଂ ଜୀୱିତଂ ଦୁଜ୍ଜାନଂ ମରଣ’’ନ୍ତି। ଅସ୍ସୋସୁଂ ଖୋ ଭିକ୍ଖୂ ତସ୍ସ ମହାମତ୍ତସ୍ସ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତସ୍ସ ଖିୟ୍ୟନ୍ତସ୍ସ ୱିପାଚେନ୍ତସ୍ସ। ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ନିକ୍ଖିପିତୁ’’ନ୍ତି।

୬୪୭ . ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଭଗୱତା ଅନୁଞ୍ଞାତଂ ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ନିକ୍ଖିପିତୁ’’ନ୍ତି , ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରାନି ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତି। ତାନି ଚୀୱରାନି ଚୀୱରୱଂସେ ଭଣ୍ଡିକାବଦ୍ଧାନି ତିଟ୍ଠନ୍ତି। ଅଦ୍ଦସ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ସେନାସନଚାରିକଂ ଆହିଣ୍ଡନ୍ତୋ ତାନି ଚୀୱରାନି ଚୀୱରୱଂସେ ଭଣ୍ଡିକାବଦ୍ଧାନି। ତିଟ୍ଠନ୍ତେ ଦିସ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଏତଦୱୋଚ – ‘‘କସ୍ସିମାନି, ଆୱୁସୋ, ଚୀୱରାନି ଚୀୱରୱଂସେ ଭଣ୍ଡିକାବଦ୍ଧାନି ତିଟ୍ଠନ୍ତୀ’’ତି? ‘‘ଅମ୍ହାକଂ, ଆୱୁସୋ, ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରାନୀ’’ତି। ‘‘କୀୱଚିରଂ ପନାୱୁସୋ, ଇମାନି ଚୀୱରାନି ନିକ୍ଖିତ୍ତାନୀ’’ତି? ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଆୟସ୍ମତୋ ଆନନ୍ଦସ୍ସ ୟଥାନିକ୍ଖିତ୍ତଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ଉଜ୍ଝାୟତି ଖିୟ୍ୟତି ୱିପାଚେତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଭିକ୍ଖୂ ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ଆୟସ୍ମା ଆନନ୍ଦୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସି…ପେ॰… – ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର, ଭିକ୍ଖୱେ, ଭିକ୍ଖୂ ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେନ୍ତୀ’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଘପୁରିସା ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେସ୍ସନ୍ତି! ନେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୬୪୮ . ‘‘ଦସାହାନାଗତଂ କତ୍ତିକତେମାସିକପୁଣ୍ଣମଂ ଭିକ୍ଖୁନୋ ପନେୱ ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରଂ ଉପ୍ପଜ୍ଜେୟ୍ୟ, ଅଚ୍ଚେକଂ ମଞ୍ଞମାନେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବଂ, ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ୟାୱ ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ନିକ୍ଖିପିତବ୍ବଂ। ତତୋ ଚେ ଉତ୍ତରି ନିକ୍ଖିପେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୬୪୯ . ଦସାହାନାଗତ ନ୍ତି ଦସାହାନାଗତାୟ ପୱାରଣାୟ।

କତ୍ତିକତେମାସିକପୁଣ୍ଣମ ନ୍ତି ପୱାରଣା କତ୍ତିକା ୱୁଚ୍ଚତି।

ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରଂ ନାମ ସେନାୟ ୱା ଗନ୍ତୁକାମୋ ହୋତି, ପୱାସଂ ୱା ଗନ୍ତୁକାମୋ ହୋତି, ଗିଲାନୋ ୱା ହୋତି, ଗବ୍ଭିନୀ ୱା ହୋତି, ଅସ୍ସଦ୍ଧସ୍ସ ୱା ସଦ୍ଧା ଉପ୍ପନ୍ନା ହୋତି, ଅପ୍ପସନ୍ନସ୍ସ ୱା ପସାଦୋ ଉପ୍ପନ୍ନୋ ହୋତି, ସୋ ଚେ ଭିକ୍ଖୂନଂ ସନ୍ତିକେ ଦୂତଂ ପହିଣେୟ୍ୟ – ‘‘ଆଗଚ୍ଛନ୍ତୁ ଭଦନ୍ତା ୱସ୍ସାୱାସିକଂ ଦସ୍ସାମୀ’’ତି, ଏତଂ ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରଂ ନାମ।

ଅଚ୍ଚେକଂ ମଞ୍ଞମାନେନ ଭିକ୍ଖୁନା ପଟିଗ୍ଗହେତବ୍ବଂ ପଟିଗ୍ଗହେତ୍ୱା ୟାୱ ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ନିକ୍ଖିପିତବ୍ବ ନ୍ତି ସଞ୍ଞାଣଂ କତ୍ୱା ନିକ୍ଖିପିତବ୍ବଂ – ‘‘ଇଦଂ ଅଚ୍ଚେକଚୀୱର’’ନ୍ତି।

ଚୀୱରକାଲସମୟୋ ନାମ ଅନତ୍ଥତେ କଥିନେ ୱସ୍ସାନସ୍ସ ପଚ୍ଛିମୋ ମାସୋ, ଅତ୍ଥତେ କଥିନେ ପଞ୍ଚମାସା।

ତତୋ ଚେ ଉତ୍ତରି ନିକ୍ଖିପେୟ୍ୟା ତି ଅନତ୍ଥତେ କଥିନେ ୱସ୍ସାନସ୍ସ ପଚ୍ଛିମଂ ଦିୱସଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ [ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି (ସ୍ୟା॰)] । ଅତ୍ଥତେ କଥିନେ କଥିନୁଦ୍ଧାରଦିୱସଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରଂ ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମିତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୬୫୦ . ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରେ ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରସଞ୍ଞୀ ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରେ ୱେମତିକୋ ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରେ ଅନଚ୍ଚେକଚୀୱରସଞ୍ଞୀ ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅନଧିଟ୍ଠିତେ ଅଧିଟ୍ଠିତସଞ୍ଞୀ …ପେ॰… ଅୱିକପ୍ପିତେ ୱିକପ୍ପିତସଞ୍ଞୀ… ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜିତେ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିତସଞ୍ଞୀ… ଅନଟ୍ଠେ ନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ… ଅୱିନଟ୍ଠେ ୱିନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ… ଅଦଡ୍ଢେ ଦଡ୍ଢସଞ୍ଞୀ… ଅୱିଲୁତ୍ତେ ୱିଲୁତ୍ତସଞ୍ଞୀ ଚୀୱରକାଲସମୟଂ ଅତିକ୍କାମେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଚୀୱରଂ ଅନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅନଚ୍ଚେକଚୀୱରେ ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅନଚ୍ଚେକଚୀୱରେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅନଚ୍ଚେକଚୀୱରେ ଅନଚ୍ଚେକଚୀୱରସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୬୫୧ . ଅନାପତ୍ତି – ଅନ୍ତୋସମୟେ ଅଧିଟ୍ଠେତି, ୱିକପ୍ପେତି, ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତି, ନସ୍ସତି, ୱିନସ୍ସତି, ଡୟ୍ହତି, ଅଚ୍ଛିନ୍ଦିତ୍ୱା ଗଣ୍ହନ୍ତି, ୱିସ୍ସାସଂ ଗଣ୍ହନ୍ତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ଅଚ୍ଚେକଚୀୱରସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଅଟ୍ଠମଂ।

୯. ସାସଙ୍କସିକ୍ଖାପଦଂ

୬୫୨ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭିକ୍ଖୂ ୱୁତ୍ଥୱସ୍ସା ଆରଞ୍ଞକେସୁ ସେନାସନେସୁ ୱିହରନ୍ତି। କତ୍ତିକଚୋରକା ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଲଦ୍ଧଲାଭା’’ତି ପରିପାତେନ୍ତି। ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ଅଥ ଖୋ ଭଗୱା ଏତସ୍ମିଂ ନିଦାନେ ଏତସ୍ମିଂ ପକରଣେ ଧମ୍ମିଂ କଥଂ କତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୂ ଆମନ୍ତେସି – ‘‘ଅନୁଜାନାମି, ଭିକ୍ଖୱେ, ଆରଞ୍ଞକେସୁ ସେନାସନେସୁ ୱିହରନ୍ତେନ ତିଣ୍ଣଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିକ୍ଖିପିତୁ’’ନ୍ତି।

ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ଭିକ୍ଖୂ – ‘‘ଭଗୱତା ଅନୁଞ୍ଞାତଂ ଆରଞ୍ଞକେସୁ ସେନାସନେସୁ ୱିହରନ୍ତେନ ତିଣ୍ଣଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିକ୍ଖିପିତୁ’’ନ୍ତି ତିଣ୍ଣଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅତିରେକଛାରତ୍ତଂ ୱିପ୍ପୱସନ୍ତି। ତାନି ଚୀୱରାନି ନସ୍ସନ୍ତିପି ୱିନସ୍ସନ୍ତିପି ଡୟ୍ହନ୍ତିପି ଉନ୍ଦୂରେହିପି ଖଜ୍ଜନ୍ତି। ଭିକ୍ଖୂ ଦୁଚ୍ଚୋଳା ହୋନ୍ତି ଲୂଖଚୀୱରା। ଭିକ୍ଖୂ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘କିସ୍ସ ତୁମ୍ହେ, ଆୱୁସୋ, ଦୁଚ୍ଚୋଳା ଲୂଖଚୀୱରା’’ତି? ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଭିକ୍ଖୂ ତିଣ୍ଣଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅତିରେକଛାରତ୍ତଂ ୱିପ୍ପୱସିସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ତେ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ସଚ୍ଚଂ କିର, ଭିକ୍ଖୱେ , ଭିକ୍ଖୂ ତିଣ୍ଣଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅତିରେକଛାରତ୍ତଂ ୱିପ୍ପୱସନ୍ତୀତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ମୋଘପୁରିସା ତିଣ୍ଣଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିକ୍ଖିପିତ୍ୱା ଅତିରେକଛାରତ୍ତଂ ୱିପ୍ପୱସିସ୍ସନ୍ତି! ନେତଂ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୬୫୩ . ‘‘ଉପୱସ୍ସଂ ଖୋ ପନ କତ୍ତିକପୁଣ୍ଣମଂ ୟାନି ଖୋ ପନ ତାନି ଆରଞ୍ଞକାନି ସେନାସନାନି ସାସଙ୍କସମ୍ମତାନି ସପ୍ପଟିଭୟାନି ତଥାରୂପେସୁ ଭିକ୍ଖୁ ସେନାସନେସୁ ୱିହରନ୍ତୋ ଆକଙ୍ଖମାନୋ ତିଣ୍ଣଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱରଂ ଅନ୍ତରଘରେ ନିକ୍ଖିପେୟ୍ୟ, ସିୟା ଚ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କୋଚିଦେୱ ପଚ୍ଚୟୋ ତେନ ଚୀୱରେନ ୱିପ୍ପୱାସାୟ। ଛାରତ୍ତପରମଂ ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ତେନ ଚୀୱରେନ ୱିପ୍ପୱସିତବ୍ବଂ। ତତୋ ଚେ ଉତ୍ତରି ୱିପ୍ପୱସେୟ୍ୟ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୬୫୪ . ଉପୱସ୍ସଂ ଖୋ ପନା ତି ୱୁଟ୍ଠୱସ୍ସାନଂ।

କତ୍ତିକପୁଣ୍ଣମ ନ୍ତି କତ୍ତିକଚାତୁମାସିନୀ ୱୁଚ୍ଚତି।

[ପାଚି॰ ୫୭୩] ୟାନି ଖୋ ପନ ତାନି ଆରଞ୍ଞକାନି ସେନାସନାନୀ ତି ଆରଞ୍ଞକଂ ନାମ ସେନାସନଂ ପଞ୍ଚଧନୁସତିକଂ ପଚ୍ଛିମଂ।

[ପାଚି॰ ୫୭୩] ସାସଙ୍କଂ ନାମ ଆରାମେ ଆରାମୂପଚାରେ ଚୋରାନଂ ନିୱିଟ୍ଠୋକାସୋ ଦିସ୍ସତି, ଭୁତ୍ତୋକାସୋ ଦିସ୍ସତି, ଠିତୋକାସୋ ଦିସ୍ସତି, ନିସିନ୍ନୋକାସୋ ଦିସ୍ସତି, ନିପନ୍ନୋକାସୋ ଦିସ୍ସତି।

[ପାଚି॰ ୫୭୩] ସପ୍ପଟିଭୟଂ ନାମ ଆରାମେ ଆରାମୂପଚାରେ ଚୋରେହି ମନୁସ୍ସା ହତା ଦିସ୍ସନ୍ତି, ୱିଲୁତ୍ତା ଦିସ୍ସନ୍ତି, ଆକୋଟିତା ଦିସ୍ସନ୍ତି ।

[ପାଚି॰ ୫୭୩] ତଥାରୂପେସୁ ଭିକ୍ଖୁ ସେନାସନେସୁ ୱିହରନ୍ତୋ ତି ଏୱରୂପେସୁ ଭିକ୍ଖୁ ସେନାସନେସୁ ୱିହରନ୍ତୋ।

ଆକଙ୍ଖମାନୋ ତି ଇଚ୍ଛମାନୋ।

ତିଣ୍ଣଂ ଚୀୱରାନଂ ଅଞ୍ଞତରଂ ଚୀୱର ନ୍ତି ସଙ୍ଘାଟିଂ ୱା ଉତ୍ତରାସଙ୍ଗଂ ୱା ଅନ୍ତରୱାସକଂ ୱା।

ଅନ୍ତରଘରେ ନିକ୍ଖିପେୟ୍ୟା ତି ସମନ୍ତା ଗୋଚରଗାମେ ନିକ୍ଖିପେୟ୍ୟ।

ସିୟା ଚ ତସ୍ସ ଭିକ୍ଖୁନୋ କୋଚିଦେୱ ପଚ୍ଚୟୋ ତେନ ଚୀୱରେନ ୱିପ୍ପୱାସାୟା ତି ସିୟା ପଚ୍ଚୟୋ ସିୟା କରଣୀୟଂ।

ଛାରତ୍ତପରମଂ ତେନ ଭିକ୍ଖୁନା ତେନ ଚୀୱରେନ ୱିପ୍ପୱସିତବ୍ବ ନ୍ତି ଛାରତ୍ତପରମତା ୱିପ୍ପୱସିତବ୍ବଂ।

ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା ତି ଠପେତ୍ୱା ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିଂ।

ତତୋ ଚେ ଉତ୍ତରି ୱିପ୍ପୱସେୟ୍ୟା ତି ସତ୍ତମେ ଅରୁଣୁଗ୍ଗମନେ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ। ‘‘ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଚୀୱରଂ ଅତିରେକଛାରତ୍ତଂ ୱିପ୍ପୱୁଟ୍ଠଂ, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀ’’ତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୬୫୫ . ଅତିରେକଛାରତ୍ତେ ଅତିରେକସଞ୍ଞୀ ୱିପ୍ପୱସତି, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତିରେକଛାରତ୍ତେ ୱେମତିକୋ ୱିପ୍ପୱସତି, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅତିରେକଛାରତ୍ତେ ଊନକସଞ୍ଞୀ ୱିପ୍ପୱସତି, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ। ଅପ୍ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧଟେ ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧଟସଞ୍ଞୀ…ପେ॰… ଅୱିସ୍ସଜ୍ଜିତେ ୱିସ୍ସଜ୍ଜିତସଞ୍ଞୀ… ଅନଟ୍ଠେ ନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ… ଅୱିନଟ୍ଠେ ୱିନଟ୍ଠସଞ୍ଞୀ… ଅଦଡ୍ଢେ ଦଡ୍ଢସଞ୍ଞୀ … ଅୱିଲୁତ୍ତେ ୱିଲୁତ୍ତସଞ୍ଞୀ ୱିପ୍ପୱସତି, ଅଞ୍ଞତ୍ର ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ଚୀୱରଂ ଅନିସ୍ସଜ୍ଜିତ୍ୱା ପରିଭୁଞ୍ଜତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଊନକଛାରତ୍ତେ ଅତିରେକସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଊନକଛାରତ୍ତେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଊନକଛାରତ୍ତେ ଊନକସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୬୫୬ . ଅନାପତ୍ତି – ଛାରତ୍ତଂ ୱିପ୍ପୱସତି, ଊନକଛାରତ୍ତଂ ୱିପ୍ପୱସତି, ଛାରତ୍ତଂ ୱିପ୍ପୱସିତ୍ୱା ପୁନ ଗାମସୀମଂ ଓକ୍କମିତ୍ୱା ୱସିତ୍ୱା ପକ୍କମତି, ଅନ୍ତୋ ଛାରତ୍ତଂ ପଚ୍ଚୁଦ୍ଧରତି, ୱିସ୍ସଜ୍ଜେତି, ନସ୍ସତି, ୱିନସ୍ସତି, ଡୟ୍ହତି, ଅଚ୍ଛିନ୍ଦିତ୍ୱା ଗଣ୍ହନ୍ତି, ୱିସ୍ସାସଂ ଗଣ୍ହନ୍ତି, ଭିକ୍ଖୁସମ୍ମୁତିୟା, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ସାସଙ୍କସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ନୱମଂ।

୧୦. ପରିଣତସିକ୍ଖାପଦଂ

୬୫୭ . ତେନ ସମୟେନ ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା ସାୱତ୍ଥିୟଂ ୱିହରତି ଜେତୱନେ ଅନାଥପିଣ୍ଡିକସ୍ସ ଆରାମେ। ତେନ ଖୋ ପନ ସମୟେନ ସାୱତ୍ଥିୟଂ ଅଞ୍ଞତରସ୍ସ ପୂଗସ୍ସ ସଙ୍ଘସ୍ସ ସଚୀୱରଭତ୍ତଂ ପଟିୟତ୍ତଂ ହୋତି – ‘‘ଭୋଜେତ୍ୱା ଚୀୱରେନ ଅଚ୍ଛାଦେସ୍ସାମା’’ତି। ଅଥ ଖୋ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ୟେନ ସୋ ପୂଗୋ ତେନୁପସଙ୍କମିଂସୁ; ଉପସଙ୍କମିତ୍ୱା ତଂ ପୂଗଂ ଏତଦୱୋଚୁଂ – ‘‘ଦେଥାୱୁସୋ, ଅମ୍ହାକଂ ଇମାନି ଚୀୱରାନୀ’’ତି। ‘‘ନ ମୟଂ, ଭନ୍ତେ, ଦସ୍ସାମ। ଅମ୍ହାକଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଅନୁୱସ୍ସଂ ସଚୀୱରଭିକ୍ଖା ପଞ୍ଞତ୍ତା’’ତି। ‘‘ବହୂ, ଆୱୁସୋ, ସଙ୍ଘସ୍ସ ଦାୟକା, ବହୂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଭତ୍ତା [ଭଦ୍ଦା (କ॰)] । ମୟଂ ତୁମ୍ହେ ନିସ୍ସାୟ ତୁମ୍ହେ ସମ୍ପସ୍ସନ୍ତା ଇଧ ୱିହରାମ। ତୁମ୍ହେ ଚେ ଅମ୍ହାକଂ ନ ଦସ୍ସଥ, ଅଥ କୋ ଚରହି ଅମ୍ହାକଂ ଦସ୍ସତି? ଦେଥାୱୁସୋ, ଅମ୍ହାକଂ ଇମାନି ଚୀୱରାନୀ’’ତି। ଅଥ ଖୋ ସୋ ପୂଗୋ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେହି ଭିକ୍ଖୂହି ନିପ୍ପୀଳିୟମାନୋ ୟଥାପଟିୟତ୍ତଂ ଚୀୱରଂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଦତ୍ୱା ସଙ୍ଘଂ ଭତ୍ତେନ ପରିୱିସି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଜାନନ୍ତି ସଙ୍ଘସ୍ସ ସଚୀୱରଭତ୍ତଂ ପଟିୟତ୍ତଂ, ନ ଚ ଜାନନ୍ତି ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟାନଂ ଭିକ୍ଖୂନଂ ଦିନ୍ନନ୍ତି, ତେ ଏୱମାହଂସୁ – ‘‘ଓଣୋଜେଥାୱୁସୋ, ସଙ୍ଘସ୍ସ ଚୀୱର’’ନ୍ତି। ‘‘ନତ୍ଥି, ଭନ୍ତେ। ୟଥାପଟିୟତ୍ତଂ ଚୀୱରଂ ଅୟ୍ୟା ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମେସୁ’’ନ୍ତି। ୟେ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଅପ୍ପିଚ୍ଛା… ତେ ଉଜ୍ଝାୟନ୍ତି ଖିୟ୍ୟନ୍ତି ୱିପାଚେନ୍ତି – ‘‘କଥଞ୍ହି ନାମ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟା ଭିକ୍ଖୂ ଜାନଂ ସଙ୍ଘିକଂ ଲାଭଂ ପରିଣତଂ ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମେସ୍ସନ୍ତୀ’’ତି ! ଅଥ ଖୋ ତେ ଭିକ୍ଖୂ ଛବ୍ବଗ୍ଗିୟେ ଭିକ୍ଖୂ ଅନେକପରିୟାୟେନ ୱିଗରହିତ୍ୱା ଭଗୱତୋ ଏତମତ୍ଥଂ ଆରୋଚେସୁଂ…ପେ॰… ‘‘ସଚ୍ଚଂ କିର ତୁମ୍ହେ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଜାନଂ ସଙ୍ଘିକଂ ଲାଭଂ ପରିଣତଂ ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମେଥା’’ତି? ‘‘ସଚ୍ଚଂ, ଭଗୱା’’ତି। ୱିଗରହି ବୁଦ୍ଧୋ ଭଗୱା…ପେ॰… କଥଞ୍ହି ନାମ ତୁମ୍ହେ, ମୋଘପୁରିସା, ଜାନଂ ସଙ୍ଘିକଂ ଲାଭଂ ପରିଣତଂ ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମେସ୍ସଥ! ନେତଂ, ମୋଘପୁରିସା, ଅପ୍ପସନ୍ନାନଂ ୱା ପସାଦାୟ…ପେ॰… ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ଇମଂ ସିକ୍ଖାପଦଂ ଉଦ୍ଦିସେୟ୍ୟାଥ –

୬୫୮ . ‘‘ୟୋ ପନ ଭିକ୍ଖୁ ଜାନଂ ସଙ୍ଘିକଂ ଲାଭଂ ପରିଣତଂ ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମେୟ୍ୟ, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟ’’ ନ୍ତି।

୬୫୯ . ୟୋ ପନା ତି ୟୋ ୟାଦିସୋ…ପେ॰… ଭିକ୍ଖୂ ତି…ପେ॰… ଅୟ ଇମସ୍ମିଂ ଅତ୍ଥେ ଅଧିପ୍ପେତୋ ଭିକ୍ଖୂତି।

[ପାଚି॰ ୪୯୧] ଜାନାତି ନାମ ସାମଂ ୱା ଜାନାତି ଅଞ୍ଞେ ୱା ତସ୍ସ ଆରୋଚେନ୍ତି ସୋ ୱା ଆରୋଚେତି।

[ପାଚି॰ ୪୯୧] ସଙ୍ଘିକଂ ନାମ ସଙ୍ଘସ୍ସ ଦିନ୍ନଂ ହୋତି ପରିଚ୍ଚତ୍ତଂ।

[ପାଚି॰ ୪୯୧] ଲାଭୋ ନାମ ଚୀୱରପିଣ୍ଡପାତସେନାସନଗିଲାନପ୍ପଚ୍ଚୟଭେସଜ୍ଜପରିକ୍ଖାରା। ଅନ୍ତମସୋ ଚୁଣ୍ଣପିଣ୍ଡୋପି, ଦନ୍ତକଟ୍ଠମ୍ପି, ଦସିକସୁତ୍ତମ୍ପି।

[ପାଚି॰ ୪୯୧] ପରିଣତଂ ନାମ ଦସ୍ସାମ କରିସ୍ସାମାତି ୱାଚା ଭିନ୍ନା ହୋତି।

ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମେତି, ପୟୋଗେ ଦୁକ୍କଟଂ। ପଟିଲାଭେନ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ହୋତି। ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଗଣସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା। ଏୱଞ୍ଚ ପନ, ଭିକ୍ଖୱେ, ନିସ୍ସଜ୍ଜିତବ୍ବଂ…ପେ॰… ଇଦଂ ମେ, ଭନ୍ତେ, ଜାନଂ ସଙ୍ଘିକଂ ଲାଭଂ ପରିଣତଂ ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମିତଂ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ। ଇମାହଂ ସଙ୍ଘସ୍ସ ନିସ୍ସଜ୍ଜାମୀତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟାତି…ପେ॰… ଦଦେୟ୍ୟୁନ୍ତି…ପେ॰… ଆୟସ୍ମତୋ ଦମ୍ମୀତି।

୬୬୦ . ପରିଣତେ ପରିଣତସଞ୍ଞୀ ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମେତି, ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟଂ ପାଚିତ୍ତିୟଂ।

ପରିଣତେ ୱେମତିକୋ ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ପରିଣତେ ଅପରିଣତସଞ୍ଞୀ ଅତ୍ତନୋ ପରିଣାମେତି, ଅନାପତ୍ତି। ସଙ୍ଘସ୍ସ ପରିଣତଂ ଅଞ୍ଞସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଚେତିୟସ୍ସ ୱା ପରିଣାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଚେତିୟସ୍ସ ପରିଣତଂ ଅଞ୍ଞଚେତିୟସ୍ସ ୱା ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା ପରିଣାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ପରିଣତଂ ଅଞ୍ଞପୁଗ୍ଗଲସ୍ସ ୱା ସଙ୍ଘସ୍ସ ୱା ଚେତିୟସ୍ସ ୱା ପରିଣାମେତି, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅପରିଣତେ ପରିଣତସଞ୍ଞୀ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅପରିଣତେ ୱେମତିକୋ, ଆପତ୍ତି ଦୁକ୍କଟସ୍ସ। ଅପରିଣତେ ଅପରିଣତସଞ୍ଞୀ, ଅନାପତ୍ତି।

୬୬୧ . ଅନାପତ୍ତି କତ୍ଥ ଦେମାତି ପୁଚ୍ଛିୟମାନୋ ୟତ୍ଥ ତୁମ୍ହାକଂ ଦେୟ୍ୟଧମ୍ମୋ ପରିଭୋଗଂ ୱା ଲଭେୟ୍ୟ ପଟିସଙ୍ଖାରଂ ୱା ଲଭେୟ୍ୟ ଚିରଟ୍ଠିତିକୋ ୱା ଅସ୍ସ ୟତ୍ଥ ୱା ପନ ତୁମ୍ହାକଂ ଚିତ୍ତଂ ପସୀଦତି ତତ୍ଥ ଦେଥାତି ଭଣତି, ଉମ୍ମତ୍ତକସ୍ସ, ଆଦିକମ୍ମିକସ୍ସାତି।

ପରିଣତସିକ୍ଖାପଦଂ ନିଟ୍ଠିତଂ ଦସମଂ।

ପତ୍ତୱଗ୍ଗୋ ତତିୟୋ।

ତସ୍ସୁଦ୍ଦାନଂ –

ଦ୍ୱେ ଚ ପତ୍ତାନି ଭେସଜ୍ଜଂ, ୱସ୍ସିକା ଦାନପଞ୍ଚମଂ।

ସାମଂ ୱାୟାପନଚ୍ଚେକୋ, ସାସଙ୍କଂ ସଙ୍ଘିକେନ ଚାତି॥

୬୬୨ . ଉଦ୍ଦିଟ୍ଠା ଖୋ, ଆୟସ୍ମନ୍ତୋ, ତିଂସ ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟା ପାଚିତ୍ତିୟା ଧମ୍ମା। ତତ୍ଥାୟସ୍ମନ୍ତେ ପୁଚ୍ଛାମି – ‘କଚ୍ଚିତ୍ଥ ପରିସୁଦ୍ଧା’? ଦୁତିୟମ୍ପି ପୁଚ୍ଛାମି – ‘କଚ୍ଚିତ୍ଥ ପରିସୁଦ୍ଧା’? ତତିୟମ୍ପି ପୁଚ୍ଛାମି – ‘କଚ୍ଚିତ୍ଥ ପରିସୁଦ୍ଧା’? ପରିସୁଦ୍ଧେତ୍ଥାୟସ୍ମନ୍ତୋ, ତସ୍ମା ତୁଣ୍ହୀ, ଏୱମେତଂ ଧାରୟାମୀତି।

ନିସ୍ସଗ୍ଗିୟକଣ୍ଡଂ ନିଟ୍ଠିତଂ।

ପାରାଜିକପାଳି ନିଟ୍ଠିତା।